Voordracht voor de raadsvergadering van 26 november 2014

Transcriptie

1 Gemeenteblad Voordracht voor de raadsvergadering van 26 november 2014 Jaar 2014 Publicatiedatum <vrije tekst griffie> Agendapunt <vrije tekst griffie> Datum besluit B&W 28 oktober 2014 Onderwerp Intrekken van de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2012 en vaststellen van de Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 Tekst van openbare besluiten wordt gepubliceerd Met deze voordracht stellen wij u voor het volgende besluit te nemen: De gemeenteraad van Amsterdam Gezien de voordracht van burgemeester en wethouders, besluit 1. In te trekken de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning 2012, vastgesteld bij raadsbesluit van 12 oktober 2011 (Gemeenteblad 2011, afd. 1, nr. 770); 2. Vast te stellen de bij dit besluit in bijlage 1 opgenomen Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015; 3. Kennis te nemen van de in bijlage 2 bij dit besluit opgenomen Toelichting behorende bij de Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015; 4. Kennis te nemen van de in bijlage 3 bij dit besluit opgenomen Nota van beantwoording inhoudende de inspraakreacties op de concept Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 en de beantwoording daarvan; 5. Te bepalen dat de onder 1. en 2. genoemde besluiten in werking treden op 1 januari Wettelijke grondslag Artikel Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 Bestuurlijke achtergrond Op 18 juli 2014 is de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) gepubliceerd in het staatsblad (Stb. 2014/280). Deze wet treedt op 1 januari 2015 in werking en vervangt dan de huidige Wmo. De Wmo 2015 regelt dat de gemeenten per 1 januari 2015 verantwoordelijk worden voor een aantal voorzieningen die tot dan toe onder de AWBZ vielen, waaronder begeleiding en (regionale instellingen voor) beschermd wonen. Daarnaast wordt de huidige Wmo nog meer omgevormd tot een 1

2 vangnet voor de situatie dat de burger zich echt niet meer zelf, of met behulp van zijn omgeving, kan redden of kan participeren. De Wmo 2015 geeft de opdracht om bij verordening regels te stellen inzake onder meer a. de ondersteuning en de versterking van zelfredzaamheid; b. participatie van Amsterdammers met een beperking of met psychische of psychosociale problemen; c. maatwerkvoorzieningen waaronder de huidige voorzieningen (onder meer hulp bij huishouden, vervoersvoorzieningen en woonvoorzieningen) en de nieuwe voorzieningen (ambulante ondersteuning, dagbesteding en beschermd wonen) en of daar een bijdrage in de kosten voor geldt. Tussen 10 juli en 30 augustus 2014 is inspraak verleend op de concept Wmoverordening die het college op 1 juli daartoe had vrijgegeven (BD ). Op 28 oktober 2014 heeft het college ingestemd met de beantwoording van de uit de inspraak verkregen reacties, en heeft het college besloten de Wmo-verordening 2015 voor besluitname voor te dragen. Onderbouwing besluit Totstandkoming Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 De Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 (bijlage 1) is vanaf november 2013 voorbereid door het programmateam Decentralisatie AWBZ en Herinrichting Wmo. Vanaf december 2013 is er ook veelvuldig afstemming geweest met de programma s die de andere twee decentralisaties voorbereiden (Jeugdwet en Participatiewet). Vanaf maart 2014 zijn er meerdere consultatierondes geweest met de Wmo-Adviesraad en Cliëntenbelang Amsterdam. Hun inbreng is tezamen met de inspraakreacties verwerkt in de voorliggende tekst. Op 14 april 2014 heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een modelverordening Wmo 2015 gepubliceerd (raadsadres van 2 oktober j.l. BD ). Het programmateam heeft vanaf augustus 2013 geparticipeerd in de klankbordgroep van de VNG bij het opstellen van de modelverordening. In de Amsterdamse verordening is op onderdelen gebruik gemaakt van de modelverordening van de VNG. Amsterdam maakt echter ook eigen keuzes. Meer dan de modelverordening van de VNG maakt de Amsterdamse verordening inzichtelijk hoe het voorzieningenpakket er uit komt te zien. Voorts is de mogelijkheid van een second opinion opgenomen in de verordening, waarmee er naar wordt gestreefd om de juridisering te verminderen, die in de huidige Wmo een grote omvang heeft aangenomen. Uitgangspunten bij het opstellen van de Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 Uitgangspunt voor het opstellen van de Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 zijn geweest het Koersbesluit Amsterdamse zorg: Noodzaak voorop en het daarop gebaseerde Uitvoeringsbesluit, zoals behandeld door de gemeenteraad in 2013 en In het kort: de gemeente Amsterdam wil: 1. met een basisaanbod de randvoorwaarden creëren waarmee burgers meer zelf kunnen doen, 2

3 2. door introductie van wijkzorg meer op het niveau van de wijk en op maat afgestemde ondersteuning bieden, 3. vereenvoudiging en innovatie in het aanbod via de inkoop bevorderen, waardoor de door het ijk opgelegde bezuinigingen deels kunnen worden gerealiseerd. De Verordening is daarbij naar zijn aard een kaderstellend document; binnen die kaders zal het College de Nadere regels en Beleidsregels vaststellen waarin meer specifiek de organisatie en uitwerking wordt geregeld. Via voorlichting, website, folders en dergelijke zal de gemeente burgers meer in detail informeren over het aanbod, de organisatie en de loketten waar men terecht kan. Opzet en inhoud Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 Toegang - hoofdstuk 2 Na de algemene bepalingen begint de verordening met het hoofdstuk Toegang. Waar voorheen de toegang tot Wmo voorzieningen begon met een aanvraag, leidend tot een beschikking, is er in de Wmo 2015 een nieuwe fase ingebouwd: de melding. Na een melding van een ondersteuningsbehoefte vindt er eerst een onderzoek plaats naar wensen en mogelijkheden, samen met de betrokkene en diens eventuele mantelzorger of vertegenwoordiger of onafhankelijke cliëntondersteuner. In de volksmond wordt dit ook wel het keukentafelgesprek genoemd. Dit zal in ieder geval uitgevoerd worden door het wijkteam maar mogelijk ook op andere plekken als dat handig is voor de burger en de afronding van het onderzoek. In het Nieuw Amsterdams Zorgstelsel speelt dit onderzoek een cruciale rol; hier zal bekeken worden welke mogelijkheden iemand zelf nog heeft om problemen op te lossen, welke laagdrempelige oplossingen wellicht gevonden kunnen worden, of dat iemand snel doorgeleid moet worden om het onderzoek te doen naar welke maatwerkvoorziening noodzakelijk is. Pas na afronding van deze onderzoeksfase kan iemand desgewenst een aanvraag voor een maatwerkvoorziening doen. Omdat deze procedure een basis is waar het nieuwe stelsel op rust heeft dit een apart hoofdstuk gekregen. Algemene voorzieningen - hoofdstuk 3 Algemene voorzieningen zijn rechtstreeks toegankelijk, zonder of op basis van een beperkte toegangsbeoordeling. Deze voorzieningen omvatten deels al bestaande voorzieningen (zoals de basisvoorzieningen op stadsdeelniveau, beschermd vervoer of nacht- en crisisopvang) en deels nieuwe voorzieningen (ambulante ondersteuning, dagbesteding deze voorzieningen worden overigens ook als maatwerkvoorziening aangeboden). Algemene voorzieningen krijgen op grond van de Wmo 2015 een meer nadrukkelijke rol in de Wmo-keten als een, waar mogelijk, volwaardig voorliggend alternatief op de meer geïndividualiseerde maatwerkvoorzieningen (de huidige individuele voorzieningen ). De ambulante ondersteuning (artikel 3.3) zal in beginsel door de wijkzorgteams worden uitgevoerd, die van gemeentelijke zijde worden gevormd door de zogenoemde maatschappelijke dienstverleners, de Madi s, en ook door de MEEorganisatie (de voormalige sociaal-pedagogisch dienst) die zal voorzien in de cliëntondersteuning. 3

4 Voor algemene voorzieningen is, anders dan voor maatwerkvoorzieningen, geen persoonsgebonden budget mogelijk. Een deel van het aanbod aan algemene voorzieningen is onder de AWBZ een voorziening waar wel een persoonsgebonden budget voor mogelijk is. Na het verloop van het overgangsrecht in of na 2015 zal dit voor de betrokken cliënten die kunnen volstaan met een algemene voorziening betekenen dat zij geen persoonsgebonden budget meer kunnen krijgen. Uiteraard zal zeer zorgvuldig gekeken worden of met de algemene voorziening daadwerkelijk kan worden volstaan. Maatwerkvoorzieningen - hoofdstuk 4 Maatwerkvoorzieningen zijn niet vrij toegankelijk. Er is een aanvraag van de cliënt en een beschikking van het college voor nodig. In de verordening worden de voorzieningen op hoofdlijnen beschreven aan de hand van de basiscriteria die gelden voor toegang daartoe. Daarbij is er de mogelijkheid dat het college bij Nadere regels nog aanvullende criteria vaststelt binnen de door de gemeenteraad gestelde algemene kaders. De maatwerkvoorzieningen kunnen als zorg in natura of als persoonsgebonden budget geleverd worden. Het persoonsgebonden budget wordt anders opgezet in de Wmo 2015 door de introductie van het trekkingsrecht via de Sociale Verzekeringsbank. Er is een zwaardere aanvraagprocedure, waarbij de cliënt een plan moet indienen. Omdat er geen bedrag meer aan de burger wordt uitbetaald, maar de gefactureerde ondersteuning rechtstreeks wordt uitbetaald door de Sociale Verzekeringsbank, zal de verantwoording en controle op besteding een ander, minder zwaar karakter krijgen. Voor een groot deel gaat het bij de maatwerkvoorzieningen om reeds bestaande voorzieningen: hulp bij het huishouden, woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen, rolstoelen. Deze zijn in de nieuwe verordening globaler omschreven dan in de huidige verordening omdat de benadering van een vooraf tot in details omschreven voorzieningenpakket niet meer past in de benadering van de nieuwe Wmo. Nieuwe maatwerkvoorzieningen zijn onder meer de meer gespecialiseerde ambulante ondersteuning en (arbeidsmatige) dagbesteding. De maatwerkvoorzieningen die nu als financiële tegemoetkoming zijn geregeld, zullen door de wetswijziging niet geheel ongewijzigd voortgezet kunnen worden. Deze voorzieningen, waaronder de verhuiskostenvergoeding en de vervoerskostenvergoeding, worden ingebed in het nieuwe stelsel. Dit zal deels als Pgb-voorziening zijn en deels als financiële tegemoetkoming in de meerkosten als gevolg van een beperking. Anders dan onder de huidige Wmo zijn maatschappelijke opvang, en de gedecentraliseerde voorziening beschermd wonen, aangemerkt als maatwerkvoorzieningen, zodat deze nu ook een plaats hebben in de Wmo verordening, waar deze voorheen in de desbetreffende Subsidieverordening en de Toegangscriteria waren gereguleerd. Dit brengt met zich dat in beginsel ook een persoonsgebonden budget voor maatschappelijke opvang mogelijk wordt. In de Wmo-verordening 2015 wordt dit uitgesloten. Over het Aanvullend Openbaar Vervoer (AOV) is besloten dat hiervoor geen persoonsgebonden budget mogelijk is (BD ). Deze uitsluiting is gebaseerd op de wettelijke grondslag van de huidige 4

5 Wmo; uit het oogpunt van doelmatigheid kan bij uitzondering een voorziening worden uitgesloten van het persoonsgebonden budget, wanneer duidelijk is dat het hebben van dubbele kosten (zowel inkoop, als bekostiging persoonsgebonden budget) het voortbestaan van de voorziening bedreigt. In jurisprudentie is dit bevestigd. Net als voor het AOV achten wij het in elk geval op dit moment een risico voor de collectieve financiering van de maatschappelijke opvang als veel mensen daadwerkelijk een persoonsgebonden budget zouden aanvragen. In de verordening willen wij voorlopig dan ook de keuze voor een persoonsgebonden budget uitsluiten voor maatschappelijke opvang. Na evaluatie van de ontwikkelingen kan daar een nieuw besluit over genomen worden. Bijdrage in de kosten - hoofdstuk 5 Voor de bijdrage in de kosten (voorheen eigen bijdrage) is in juli apart een besluit voorgelegd aan de gemeenteraad over de specifieke invulling ervan voor de algemene voorzieningen en maatwerkvoorzieningen (BD ). In dit hoofdstuk treft u de basisregels inzake het vragen van een bijdrage voor algemeen gebruikelijke kosten, de algemene voorzieningen en de maatwerkvoorzieningen. Het gaat dan met name om de zaken die op grond van de wet bij verordening geregeld moeten worden zoals de berekeningswijze. De nadere uitwerking hiervan vindt per voorziening plaats in de Nadere regels die ter vaststelling aan het college worden voorgelegd. Overige bepalingen - hoofdstuk 6 9 In de hoofdstukken 6 9 wordt een aantal andere zaken geregeld. Hoofdstuk 6 bevat regels over de bestrijding van misbruik van voorzieningen, hoofdstuk 7 regels over de verhouding van prijs en kwaliteit van aanbieders, beide zijn wettelijk vereist. In Hoofdstuk 8 worden regels gesteld die de rechten van de burgers waarborgen op het terrein van beleidsparticipatie. Hoofdstuk 9 bevat de overgangs- en slotbepalingen. Het overgangsrecht zorgt ervoor dat er een geleidelijke overgang naar het Nieuw Amsterdams Zorgstelsel zal plaatsvinden voor de nieuwe Wmo-cliënten. In beginsel houden AWBZ-cliënten hun aanspraak zolang hun indicatie geldt, tot uiterlijk 1 januari In de tussenliggende periode wordt bekeken wat deze groep in het nieuwe stelsel aan voorzieningen nodig heeft. Voor het Beschermd wonen geldt een overgangsperiode van maximaal vijf jaar, nu deze doelgroep voor het overgrote deel structureel is en blijft aangewezen op deze vorm van ondersteuning. Financiële consequenties en risico s De gemeente Amsterdam is verplicht voorzieningen te treffen zoals beschreven in de verordening. In Nadere regels kan het college bepaalde ondersteuningsvormen maximeren in duur of intensiteit, maar bij het oordeel van de teams over de benodigde zorg zal de ondersteuningsinhoud ook op grond van de wet leidend moeten zijn. Dit en het open-einde karakter van de wettelijke verplichting brengt een financieel risico mee. De risico s worden beheersbaar gehouden door onder meer: 1. het vastleggen van budgetplafonds in de contractuele afspraken met de aanbieders, 2. het stellen van Nadere regels met aanvullende criteria voor bepaalde zorgcategorieën, 3. het creëren van financiële buffers in de begroting, 5

6 4. monitoring van het zorggebruik. Evaluatie Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 De transitie van de zorg is een complexe operatie. De voorliggende verordening zal daarom in 2015 en 2016 geëvalueerd en (waar nodig) bijgesteld worden. Geheimhouding n.v.t. Stukken Meegestuurd Bijlage 1: Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 Bijlage 2: Toelichting Verordening maatschappelijke ondersteuning Amsterdam 2015 Bijlage 3: Nota van beantwoording Ter inzage gelegd n.v.t. Behandelend ambtenaar (naam, telefoonnummer en adres) Fokke Veldstra, , Jacco de Lange, , Het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam A.H.P. van Gils, secretaris E.E. van der Laan, burgemeester 6