BIM-Protocol. Gemeente Anderlecht. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 1/22

Transcriptie

1 BIM-Protocol Gemeente Anderlecht BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 1/22

2 Inhoud Inhoud Inleiding 1. Begripsbepaling 1.1 Project fasering 1.2 Projectpartners 1.3 Begrippenlijst 1.4 Model Detailniveaus 2. Het BIM-proces 2.1 Fasering INI : Initiatief-fase OW : Ontwerp BA : Bouwaanvraag-fase AB : Aanbestedingsfase WE : Werf-fase ON : Onderhoudsfase 2.2 Analyses en simulaties 2.3 Gegevensuitwisseling 2.4 Conventies naamgeving van bestanden / BIM-extracten 3. Het BIM-model en de BIM-extracten 3.1 Algemeen Coördinatie en aspect-informatie Lokale positie en oriëntatie Structuur en naamgeving Correct gebruik van entiteiten Nauwkeurigheid Doublures en doorsnijdingen Model-eenheid (units), maataanduidingen, maateenheden en getal-afronding Informatie-indelingssystematiek en -naamgeving Bouwlaag-indeling (levels) en -naamgeving 3.2 Specificaties van het IFC-model Begripsbepaling Toepassingsgebied Normatieve referenties Bestandsformaat en -naam Geometrisch detailleringsniveau Informatie-indeling (classification) Objectrelaties ObjectGUID Geografische positie en oriëntatie 3.3 Specificaties van de CAD-tekening 3.4 Specificaties van de meetstaten, berekeningen, uittrekstaten Begripsbepaling Toepassingsgebied Referenties Bestandsformaat en -naam Bijlage : Simulatie / analyses Nota BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 2/22

3 Inleiding Bouwen met gebruik van Building Information Management is een werkmethode die relatief nieuw is, zeker in België. Omdat de aard van de samenwerking tussen de betrokken partijen afwijkt van het traditionele proces, is het aangeraden een aantal spelregels af te spreken. Dit BIM-protocol van de gemeente Anderlecht vormt een raamwerk voor zulke spelregels. Enerzijds schetst het voor alle betrokkenen een beeld van de aanpak van het volledige bouwproces met BIM en anderzijds somt het de resultaten op die geleverd moeten worden per fase in het bouwproces. Dit document is een generiek model dat als voorbeeld dient voor het opstellen van een BIM-protocol dat is toegespitst op één bepaald project. De hoofdstukken twee en drie vormen de basis voor het op te stellen specifieke BIM-protocol. Het zijn sjabloonteksten die - al dan niet met de nodige aanpassingen - over te nemen zijn. In het rood staan de teksten die uitleg geven voor het juiste gebruik. Dit protocol beschrijft: - de begrippen die gebruikt worden in dit protocol; - de verschillende fasen van het bouwproces en de daarbij horende planning en regels voor de samenwerking tussen de verschillende bouwpartners; - uitgangspunten over het 3D modelleren en hoe informatie geborgd wordt (BIM-model), specificaties van BIM-extracten en de bij deze extracten aan te leveren bestanden. Geschreven vanuit de rol van opdrachtgever legt dit document een aantal voorwaarden en eisen op voorhand vast, maar laat het tevens de ruimte om met de projectpartners voor een bepaald project de meest geëigende vorm te vinden. Ook laat het ruimte om nog tijdens het proces eisen en voorwaarden aan te passen in functie van de behoeften. Kern van de zaak is de samenwerking te verbeteren, door het delen van informatie, zodat uiteindelijk het resultaat overeenkomt met de gestelde doelen. Het protocol is maatwerk en dient rekening te houden met alle projectpartners. De verantwoordelijkheid voor een goed proces ligt echter evenzeer bij alle partners. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 3/22

4 1. Begripsbepaling 1.1 Project fasering IN : Initiatief-fase OW : Ontwerpfase BA : Bouwaanvraag-fase AB : Aanbestedingsfase WE : Werf-fase ON: Onderhoudsfase 1.2 Projectpartners GE: Gebruiker BH : Bouwheer AR : Studiebureau architectuur / bouwkunde TE : Studiebureau speciale technieken ST : Studiebureau stabiliteit AA : Algemene Aannemer PM : BIM-procesmanager 1.3 Begrippenlijst bouwwerk : het geheel aan bouwwerk-elementen. bouwwerk-element : een ruimtelijk of materieel onderdeel van het bouwwerk. Bouwwerk-elementen zijn de ruimtelijke, bouwkundige, constructieve en installatie-technische elementen of componenten, alsook inventaris-, uitrustings- en inrichtingselementen. bouwlaag : de groepering van alle bouwwerkelementen die bij een te onderscheiden verdieping van het bouwwerk behoren. bouwwerk-informatieproducten : de (combinaties van) bestanden en documenten die het bouwwerk beschrijven, bijvoorbeeld 3D-modellen, 2D-tekeningen en producten die gebruik maken van bouwwerk-gegevens, zoals uittrekstaten, meetstaten, berekeningen etc. BIM of bouwwerk-informatiemodel : het integrale 3D-informatie bronmodel van het bouwwerk zoals dit met BIM-objecten opgezet wordt in een BIM-modelleerapplicatie. Het BIM kan uit meerdere afzonderlijke modellen bestaan, onder meer omwille van uitsplitsing op basis van de verschillende disciplines of aspecten ( aspectmodel ). Het BIM omvat alle bouwwerk-informatie die benodigd is om de vereiste BIM-extracten te produceren. BIM-procesmanager: beheert het BIM-proces in al zijn facetten. Hij begeleidt de projectpartners, ziet toe op het behalen van de gestelde doelen en de naleving van het protocol. Hij stelt aan het begin van het project het BIM-protocol op. De BIM-procesmanager bewaakt de workflow, voegt aspectmodellen samen ten behoeve van clash controles, zorgt voor de samenwerking van de projectpartners en voor het verfijnen en aanpassen van de BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 4/22

5 afspraken in het protocol. Uitgebreide functie-omschrijvingen dient per protocol te worden opgesteld. Dit zullen er meerdere zijn indien de BIM-procesmanager per fase wisselt. BIM-coördinator: is binnen de organisatie van elke projectpartner aanspreekpunt en beheerder van BIM-gerelateerde vraagstukken. Hij stuurt bijvoorbeeld modelleurs aan, bewaakt het aspect-model en zorgt voor een goede administratie. De BIM-coördinator overlegt met de andere coördinatoren en de BIM-proces manager. Het staat de projectpartners vrij de rol van de BIM-coördinator nader te definiëren. BIM-object : iedere entiteit in het BIM die informatie van het bouwwerk bevat of beschrijft, al dan niet met een geometrische representatie. Toelichting: De representatie van een bouwwerk-element in het BIM is een BIM-object. BIM-object-ID : vrij te kiezen identificatiecode van een BIM-object welke uniek is binnen het BIM en overgeërfd wordt binnen bepaalde BIM-extracten. Met dit ID kunnen eenduidige koppelingen gemaakt worden met andere informatiegegevens. BIM-extracten : de bouwwerk-informatieproducten die uit het BIM afgeleid of geëxporteerd worden. 1.4 Model Detailniveaus 1 Er wordt gewerkt met de volgende 6 detailniveaus, gebaseerd op Spekkink. De detailniveaus worden gekozen in functie van de behoeften op dat moment in het proces. (DN=Detailniveau) DN 000 : Ruimtelijke objecten (ruimten, volumes) gerelateerd aan gebruiksfuncties, met globale afmetingen, onderlinge relaties. Aan de ruimtelijke objecten kan niet-geometrische informatie worden gekoppeld (gebruiksfuncties en bijbehorende functionele ruimte-specificaties); DN 100 : zodanige modellering van de bouwmassa, dat deze een beeld geeft van de ruimtelijke organisatie op het niveau van clusters van gebruiksfuncties, het ruimtebeslag op het terrein, het ruimtebeslag per verdieping, de hoogte, het volume, de plaatsing op het terrein en de oriëntatie; DN 200 : ruimtelijke objecten (ruimten), gekoppeld aan gebruiksfuncties, met globale afmetingen, oriëntatie en onderlinge relaties. Materiële objecten gemodelleerd als functionele systemen of samenstellingen, met globale afmetingen, hoeveelheden, vorm, locatie en oriëntatie. Aan de objecten kan niet-geometrisch informatie zijn gekoppeld; DN 300 : ruimtelijke objecten (ruimten) met exacte afmetingen en oriëntatie. Materiële objecten zijn gematerialiseerd en accuraat in termen van hoeveelheden, afmetingen, vorm, locatie en oriëntatie. Aan de objecten is niet-geometrisch informatie gekoppeld; DN 400 : Objecten zijn gematerialiseerd en accuraat in termen van hoeveelheden, afmetingen, vorm, locatie en oriëntatie en bevatten volledige informatie ten behoeve van de detaillering, de fabricage van componenten in fabrieken en de 1 IPC voor Architecten Collectief Project BIM, Detailniveau BIM per fase, Versie 6, 20 februari Samenstelling en tekst: Dik Spekkink, Spekkink C&R, adviesbureau voor bouwprocesinnovatie, Woudrichem BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 5/22

6 uitvoering/montage op de bouwplaats. Aan de objecten is niet-geometrisch informatie gekoppeld; DN 500 : Objecten zijn gemodelleerd zoals ze daadwerkelijk zijn uitgevoerd, accuraat in termen van afmetingen, vorm, locatie, hoeveelheden en oriëntatie. Aan de objecten is niet-geometrisch informatie gekoppeld. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 6/22

7 2. Het BIM-proces 2.1 Fasering Het bouwproces bestaat uit verschillende fasen. Daarbinnen zijn diverse stappen te onderscheiden, hier uitwisselingen genoemd. Het proces kan worden weergegeven in een proces-schema, dat deze uitwisselingen visualiseert en de input/output-relaties weergeeft. Zie als voorbeeld het standaard-document van de Gemeente Anderlecht (een fragment staat hieronder). Dit schema kan per project aangepast worden. In dit hoofdstuk wordt per uitwisseling vastgelegd wat de rol en de taak is van elke projectpartner. Per uitwisseling wordt vastgesteld wie als auteur optreedt en wie de ontvanger is. De auteur is degene die taken uitvoert en levert aan de ontvanger. Per uitwisseling wordt verder een opsomming gegeven van de te leveren documenten/informatie. Uit het schema wordt ook duidelijk dat een uitwisseling vaak niet in één keer afgerond wordt. De documenten dienen te worden gecontroleerd en dit kan ertoe leiden dat aanpassingen nodig zijn en de uitwisseling hernomen wordt. Eveneens wordt er per fase een BIM-procesmanager aangesteld. Het onderstaande dient als voorbeeld en is aan te passen aan de specifieke situatie in elk project. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 7/22

8 INI : Initiatief-fase BIM-procesmanager: BH Uitwisseling IN0 (zie schema): Auteur : BH Ontvanger : AR - Bestek voor diensten (studie-opdracht) - Programma van eisen - Ambities en doelen - Randvoorwaarden, eventuele voorstudies naar bijv. bodem, haalbaarheidsstudies, inventarisaties behoeften. - Generiek BIM-protocol gemeente Anderlecht. Uitwisseling IN1 (de offerte): Auteur : AR Ontvanger : BH - schetsontwerp met plannen, snedes, etc - visie op BIM - aanduiding projectpartners / het projectteam (AR, TE, ST, ). Elke contractpartij duidt een BIM-coördinator aan. OW : Ontwerp BIM-procesmanager: AR Uitwisseling OW1.0 Auteur : BH Ontvanger : AR - Opmerkingen van bouwheer op offerte, in casu onderhandeling Uitwisseling OW1.1 Auteur : AR Ontvanger : ST - TE BIM bestaande toestand (IFC + originele formaat) - lijst met indicatie van materiaalkeuze - lijst van ontwerpprincipes en ontwerpkeuzes - BIM (IFC + originele formaat), DN 100 Uitwisseling OW1.2 Auteur : ST - TE -... Ontvanger : ST - TE - - voorstudie - lijst van basis ontwerpprincipes en ontwerpkeuzes per aspect - BIM (IFC + originele formaat), DN 100 per aspect gebaseerd op AR aspectmodel - opmerkingen op AR aspectmodel - rapport clash detection BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 8/22

9 Uitwisseling OW1.3 ( voorlopig ontwerp ): Auteur : AR Ontvanger : BH - BIM bestaande toestand (IFC + originele formaat); - plannenset op 1/50 of 1/100 indien dit gerechtvaardigd is ; - perspectieven; - integratie AR+ST+TE; - een beschrijving van de technische en architecturale oplossingen, alsook de analyse van het project in functie van de kostprijs; - een presentatie-dossier formaat A3 dat de opdrachtgever in staat stelt een advies te formuleren; - BIM (IFC + originele formaat), DN 100 Uitwisseling OW2.0: Auteur : BH Ontvanger : AR - Analyse en opmerkingen bouwheer (inclusief Facility Management) op ontwerp Uitwisseling OW2.1 ( definitief ontwerp ): Auteur : AR Ontvanger : BH - plannenset op 1/50 of 1/100 indien dit gerechtvaardigd is ; - perspectieven; - een beschrijving van de technische en architecturale oplossingen, alsook de analyse van het project in functie van de vereisten EPB, van de kostprijs, de meerkost en van het economische- en milieuvoordeel - een budgettaire raming die het bedrag van de globale enveloppe nakijkt; - rapport clash detection; - BIM (IFC + originele formaat), DN 200 BA : Bouwaanvraag-fase BIM-procesmanager: AR Uitwisseling BA1.1: Auteur : AR Ontvanger : BH - grafisch dossier voor de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning en/of de milieuvergunning volgens geldende regelgeving - BIM (IFC + originele formaat), DN 200 Uitwisseling BA1.2: Auteur : AR Ontvanger : vergunningverlener - grafisch dossier voor de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning en/of de milieuvergunning volgens geldende regelgeving BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 9/22

10 AB : Aanbestedingsfase BIM-procesmanager: AR Uitwisseling AB1.1 ( aspectmodel AR ): Auteur : AR Ontvanger : BH, ST,TE,... - uitvoeringsplannen op 1/50 met minimum 2 doorsneden, plannen, opstanden (voor-, achtergevel, zijgevels) en details ; - gedetailleerde en samenvattende meetstaat - overeenkomstige ramingen (volgens NL-SfB-classificatie) ; - technische clausules (NL-SfB-classificatie) ; - Alle andere documenten die nodig zijn voor de goede uitvoering van de werken; - BIM (IFC + originele formaat), DN 300. Uitwisseling AB1.2 ( aspectmodel ST,TE,.. ): Auteur : ST,TE,... Ontvanger : AR - uitvoeringsplannen op 1/50 met minimum 2 doorsneden, plannen, schema s, details en berekeningen - gedetailleerde en samenvattende meetstaat - overeenkomstige ramingen (volgens NL-SfB-classificatie) ; - technische clausules ( NL-SfB-classificatie) ; - Alle andere documenten die nodig zijn voor de goede uitvoering van de werken; - BIM (IFC + originele formaat), DN 300. Uitwisseling AB2.0 ( AB-dossier ): Auteur : AR Ontvanger : BH - uitvoeringsplannen op 1/50 met minimum 2 doorsneden, plannen, opstanden (voor-, achtergevel, zijgevels), schema s, details en berekeningen - gedetailleerde en samenvattende meetstaat van alle disciplines samengevoegd - overeenkomstige ramingen (volgens NL-SfB-classificatie) ; - technische clausules ( NL-SfB-classificatie) ; - Administratieve clausules (volgens voorschriften bouwheer); - Alle andere documenten die nodig zijn voor de goede uitvoering van de werken; - BIM (IFC + originele formaat), DN 300. Uitwisseling AB2.1: ( compleet AB-dossier incl. aankondiging van opdracht ) Auteur : BH Ontvanger : controle voogdij, - uitvoeringsplannen op 1/50 met minimum 2 doorsneden, plannen, opstanden (voor-, achtergevel, zijgevels), schema s, details en berekeningen - gedetailleerde en samenvattende meetstaat van alle disciplines samengevoegd ; - overeenkomstige ramingen (volgens NL-SfB-classificatie); - technische clausules (NL-SfB-classificatie) ; BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 10/22

11 - administratieve clausules; - alle andere documenten die nodig zijn voor de goede uitvoering van de werken; - aankondiging van opdracht Uitwisseling AB2.2: ( publicatie AB-dossier ) Auteur : BH Ontvanger : Aannemers (inschrijvers) - uitvoeringsplannen op 1/50 met minimum 2 doorsneden, plannen, opstanden (voor-, achtergevel, zijgevels), schema s, details en berekeningen - gedetailleerde en samenvattende meetstaat van alle disciplines samengevoegd (volgens NL-SfB-classificatie); - technische clausules ( NL-SfB-classificatie) ; - Administratieve clausules (volgens voorschriften bouwheer); - Alle andere documenten die nodig zijn voor de goede uitvoering van de werken; - BIM (IFC + originele formaat), DN Aankondiging van opdracht WE : Werf-fase BIM-procesmanager: AA Nog nader uit te werken. Principe volgen van the guide to BIM. ON : Onderhoudsfase BIM-procesmanager: BH Nog nader uit te werken. Principe volgen van the guide to BIM. 2.2 Analyses en simulaties De bijlage geeft een overzicht van de simulaties en analyses die kunnen worden uitgevoerd op basis van het centrale model, c.q. op basis van aspectmodellen en/of specifieke analysemodellen. De auteur is hier ook vermeld. 2.3 Gegevensuitwisseling Het centrale opslagmedium wordt door de Gemeente Anderlecht aangegeven. Bij het op het portal plaatsen van een model wordt een korte omschrijving gegeven. Cycli en werkvolgorde worden vastgesteld in overleg. 2.4 Conventies naamgeving van bestanden / BIM-extracten Alle bestanden van of behorend bij een BIM-extract én alle entiteiten en gegevens in een BIM-extract zijn op een logische, consistente en begrijpelijke wijze gestructureerd en van naam voorzien. De bestandsnaam bestaat uit: Projectcode_initialen actor_beschrijving inhoud_index_datum BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 11/22

12 Voorbeeld: GOUJO0059_01_EL_meetstaat-samenvattend_B_ GOUJO0059_01_AR_planning-werken_-_ De projectcode bestaat uit: XXXXX0001_01 XXXXX: De eerste vijf letters van de straatnaam (FR) 0001: huisnummer 01: volgnummer Voorbeeld : GOUJO0059_01 : Het sociaal restaurant in de Rue des Goujons 59 te Anderlecht. 1ste project op deze locatie. 3. Het BIM-model en de BIM-extracten 3.1 Algemeen Het project wordt uitgewerkt in aspectmodellen: Bestaande toestand, inclusief sloop Architectuur Stabiliteit Technieken Het creëren van aparte aspectmodellen is nodig voor de verdeling van verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden, maar ook vanwege verschillen in de opzet van elk aspectmodel. Die opzet is afhankelijk van de view waarmee de betreffende projectpartner naar het bouwwerk kijkt. De invalshoek van de architect is bijvoorbeeld vooral die van de functionaliteit, de ruimtelijke opbouw, de verschijningsvorm en het daarmee samenhangende materiaalgebruik. De view van de bouwondernemer is vooral die van de bouwmethode(n), bouwvolgorde, inkoop, uitvoering en logistiek. Daarvoor heeft hij een specifieke set gegevens nodig, die doorgaans niet in het architecten-model zal zitten. Weer andere modellen worden specifiek gecreëerd voor constructieve analyses, een berekening van het energieverbruik of een simulatie van het binnenklimaat. Een constructeur kan de gegevens die hij nodig heeft voor constructie-analyses en -berekeningen doorgaans niet uit het model van de architect halen. Daarvoor heeft hij zijn eigen constructieve model nodig. Dit is weliswaar gebaseerd op en gecoördineerd met het architecten-model, maar laat toe de informatie te verwerken die voor hem relevant is. Hetzelfde geldt voor de installatie-adviseur. In ieder project moeten afspraken worden gemaakt over de aspectmodellen die zullen worden gemaakt, welke partij welk model maakt en ook welke software-applicaties daarvoor worden gebruikt. Het aantal en aard van de aspectmodellen hangt onder andere af van de complexiteit van het bouwwerk, de project-specifieke doelen die men heeft met het BIM, de analyses die men wil uitvoeren op basis van het BIM, de toegevoegde waarde die een BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 12/22

13 bepaald model wel of niet heeft voor het project en de competenties en ervaring van de projectleden. Uit elk aspectmodel kan informatie worden getrokken om te delen met de andere partijen. Deze informatie kan 3D, 2D, numeriek of tekstueel zijn. Uittreksels uit een aspectmodel noemen we BIM-extracten. Enkele voorbeelden: IFC-modellen CAD-tekeningen meetstaten, berekeningen, uittrekstaten etc Er worden eisen gesteld aan de aan te leveren BIM-extracten. Om de onderlinge consistentie van BIM-extracten te borgen naar opzet, structuur en naamgeving, zijn de in dit hoofdstuk gestelde vereisten op alle BIM-extracten van toepassing. Het exporteren van een BIM-extract vanuit het BIM-bronbestand met de bijbehorende BIM-modelleerapplicatie geeft geen automatische garantie dat het resulterende BIM-extract voldoet aan de gestelde eisen. De aanleverende partij is te allen tijde zelf verantwoordelijk voor de technische en inhoudelijke validiteit van het BIM-extract. Er zijn geen merkspecifieke vereisten gesteld aan de BIM-modelleerapplicaties die benodigd zijn voor het produceren van de BIM-extracten. De applicaties moeten evenwel geschikt zijn om op correcte, efficiënte, eenvoudige en herhaalbare wijze de extracten volgens de vereiste specificaties uit het BIM te extraheren. Ook moeten de extracten uitwisselbaar zijn met andere partijen Coördinatie en aspect-informatie De ruimtelijke BIM-extracten, zoals IFC-modellen en CAD-tekeningen, zijn onderling gecoördineerd. Om aspect-specifieke informatie inzichtelijk te clusteren, onder meer op basis van de gebruikelijk te onderscheiden disciplines, zijn de BIM-extracten uitgesplitst in separate aspect-extracten. Deze aspect-extracten zijn onderling gecoördineerd. De gebruikte software moet dit toelaten. Het BIM-extract in de discipline architectuur is het basis- en referentiemodel, dan wel de tekenkundige onderlegger voor alle andere BIM-extracten. Coördinatie houdt onder meer in dat bij het samenvoegen van de aspectmodellen of -tekeningen tot één model of tekening, alle geëxtraheerde (i.c. geëxporteerde) BIM-objecten in het BIM-extract de correcte schaal, locatie en oriëntatie hebben, zonder dat een verschaling, translatie of rotatie van een aspectmodel of -tekening hiervoor nodig is Lokale positie en oriëntatie Lokale positie: in het BIM-extract is de representatie van het bouwwerk als model of tekening vlakbij het nulpunt gepositioneerd. Lokale oriëntatie: de representatie van het bouwwerk is in het algemeen zodanig georiënteerd dat de orthogonaliteit samenvalt met de x- en y-as én dat in een bovenaanzicht het noorden zoveel als mogelijk naar de bovenkant, dan wel de hoofdingang naar de onderkant wijst. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 13/22

14 De lokale positie en oriëntatie is onderscheiden van de geografische positie en oriëntatie. De vastlegging van de geografische positie en oriëntatie is naargelang het type BIM-extract nader gespecificeerd (zie 3.2.9). Bij de CAD-tekening wordt met de term nulpunt bedoeld het nulpunt van het World Coordinate System (WCS) Structuur en naamgeving Door partijen nader te bepalen Correct gebruik van entiteiten Een entiteit in het BIM-extract is gemodelleerd of getekend met de voor het doel geëigende tool, overeenkomstig het correct beoogd gebruik van de applicatie waarmee het BIM opgezet is. Voorbeeld: voor een wand wordt het wall-object gebruikt, voor tekst de tekst-tool, etc. Het BIM-extract bevat in beginsel geen proxy-objecten: 2D-BIM-extract: een CAD-tekening mag geen enkel proxy-object bevatten. 3D-BIM-extract: een IFC-model mag enkel en alleen een proxy-object bevatten indien voor het te representeren bouwwerk-element geen geschikt IFC-object bestaat. Dit proxy-object dient conform de buildingsmart IFC-specificatie te zijn Nauwkeurigheid Geometrische entiteiten in het BIM-extract zijn exact gepositioneerd. De entiteiten zijn accuraat, herkenbaar en volledig gemodelleerd of getekend overeenkomstig het vereiste detailleringsniveau, met inachtneming van de eventuele benaderingen die hierbij gebruikelijk van toepassing zijn Doublures en doorsnijdingen In het BIM-extract komen in beginsel geen doublures voor. Er zijn geen BIM-objecten die in eenzelfde BIM-extract op eenzelfde locatie, meermaals hetzelfde representeren, ook al bestaat het BIM-extract uit meerdere aspectmodellen of -tekeningen. Doublures kunnen ontstaan door tekenkundige of modelleer fouten waarbij foutief meerdere kopieën van een BIM-object op een zelfde locatie geplaatst zijn. Dergelijke doublures zijn nooit toegestaan. Doublures kunnen ook resulteren uit het discipline-specifiek concretiseren van bouwwerk-elementen. Te denken valt onder meer aan de bouwwerk-elementen in de disciplines architectuur en constructie. Bijvoorbeeld een vloerelement in het bouwkundig model kan in het constructiemodel geconcretiseerd zijn in de vorm van een aantal kanaalplaten. Dergelijke doublures zijn enkel en alleen toegestaan als de elementen onderling volledig passend zijn én de elementen eenduidig en consistent in een afzonderlijk aspectmodel of -tekening naar discipline te onderscheiden zijn. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 14/22

15 Geheel of gedeeltelijke doorsnijding van BIM-objecten onderling is in beginsel niet toegestaan. Doorsnijdingen van bouwwerk-elementen onderling zijn in het algemeen niet toegestaan, zoals bij de aansluiting van wand op wand, wand op vloer, etc. Doorsnijdingen van ondergeschikte aard, zoals deze van ingestorte of ingefreesde elektraleidingen met wanden, zijn toegestaan. Doorsnijding is in ieder geval niet toegestaan bij ontmoetingen van significante installatietechnische elementen met elementen uit de hoofddraagconstructie Model-eenheid (units), maataanduidingen, maateenheden en getal-afronding Het BIM-extract is initieel opgezet gebruik makend van een metrisch sjabloon (template), waarbij 1 model-eenheid (drawing unit) = 1 mm, met weergave van: lengtemaat in mm of m, oppervlaktemaat in m2, volume in m3. De waarden van maataanduidingen volgen uit de exacte afmetingen van gemodelleerde of getekende BIM-objecten. Het is niet toegestaan om de waarden handmatig aan te passen en hiermee model-afwijkingen te corrigeren. Bij de weergave van maataanduidingen in de BIM-extracten zijn de afrondingsregels van toepassing die voor het bouw-informatieproduct geëigend en gebruikelijk zijn Informatie-indelingssystematiek en -naamgeving Scheiding van informatie in het BIM-extract gebeurt volgens de systematiek van NL-SfB Bouwlaag-indeling (levels) en -naamgeving Bouwlaag: zie begripsbepaling 1. Notatie van de bouwlaag-naamgeving: <bouwlaag-nummer><verdiepingsoort><spatie><tekstuele beschrijving>, waarbij: <bouwlaag-nummer>:..., M2, M1, 00, 01, 02,..., waarbij 00 voorbehouden is voor de bouwlaag met de dominante hoofdtoegang, waarbij M staat voor kelderverdieping (min). <verdiepingsoort>: - Bij een normale verdieping: code is niet van toepassing (geen karakter). - Bij een incidentele tussenverdieping: code bestaat uit 1 letter, waarbij: - a = 1ste tussenverdieping, - b = 2de tussenverdieping, - etc. <tekstuele beschrijving>: kelder, begane grond, etc. Voorbeelden van naamgeving voor bouwlagen en tussenverdiepingen: 3D-BIM-extract: M2 kelder, M1 kelder, 00 begane grond, 01 eerste verdieping, etc. 2D-BIM-extract: BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 15/22

16 M2 kelder, M1 kelder, 00 begane grond, 00a tussenverdieping, 01 eerste verdieping, etc. NB. De constructieve vloer en de afwerkvloer van een verdieping behoren als onderbegrenzing tot de overeenkomstige bouwlaag. Een trapbordes of een incidentele tussenverdieping is in beginsel geen afzonderlijke bouwlaag. Waar nodig kunnen aanvullende (plattegrond-)aanzichten voor dergelijke tussenverdiepingen geproduceerd worden, zonder hierbij af te wijken van de bouwlaag-modelstructuur. 3.2 Specificaties van het IFC-model Naast de algemene vereisten aan BIM-extracten zijn, specifiek voor IFC-modellen, de in dit hoofdstuk gestelde specificaties van toepassing Begripsbepaling IFC-model: 3D-BIM-extract als het totaal van IFC-objecten in één of meerdere IFC-bestanden. Het IFC-model kan bestaan uit meerdere onderling gecoördineerde deel- of aspectmodellen. IFC-object: de entiteit in het IFC-model die ontstaat door de extractie (export) van het overeenkomstige BIM-object uit het BIM volgens de gestelde IFC specificaties. IFC-object-ID: vrij te kiezen, eenvoudig herkenbare en leesbare identificatiecode van het IFC-object, welke uniek is binnen het IFC-model. ObjectGUID: GUID (globally unique identifier) van het IFC-object, door de BIM software gegenereerde unieke identificatiecode. Toelichting: Naargelang de toepassing kan de IFC-object-ID of de Object-GUID als BIM-object-ID begrepen worden Toepassingsgebied Fases : OW, AB, ON Disciplines: alle Normatieve referenties Voor zover in het bestek niet nader of afwijkend gespecificeerd, zijn de navolgende referenties van toepassing: IFC 2x3 TC1: BNA - NL-SfB tabellen 2005 incl. herziene Elementenmethode 91. NEN-EN : Facility Management - Part 6: Area and Space Measurement in Facility Management Bestandsformaat en -naam Bestandsformaat: IFC 2x3 TC1 Bestandsnaam: <projectcode>_<aspectmodelsoort> BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 16/22

17 3.2.5 Geometrisch detailleringsniveau Er is in beginsel een logische relatie tussen fasen in het bouwproces en de detailniveaus van IFC-model. afkorting FASE detailniveau (DN) OW Ontwerp 100 BA Bouwaanvraag 200 AB aanbesteding 300 WE werf 400 ON onderhoud 500 Dit geldt echter niet over de volle breedte van objecten en voor alle projecten. Er kunnen goede redenen zijn om objecten in een bepaalde fase gedetailleerder of juist minder gedetailleerd uit te werken dan het standaard detailniveau. Projectspecifieke eisen, projectspecifieke omstandigheden of projectspecifieke analyses die op basis van het BIM moeten worden uitgevoerd, kunnen het handig of noodzakelijk maken om bepaalde objecten in bijvoorbeeld de Conceptueel Ontwerpfase niet op DN 200, maar op DN300 uit te werken. Omgekeerd kan het voorkomen dat bepaalde elementen bijvoorbeeld buitenwandopeningen in alle ontwerpfasen slechts op DN 200 blijven uitgewerkt en dat gedetailleerde uitwerkingen in de fase van productievoorbereiding worden gemaakt door de kozijnenleverancier. Per fase moet dus worden nagegaan of in de bovenstaande tabel de defaultwaarde of een andere waarde moet worden ingevuld Informatie-indeling (classification) Tenminste alle IFC-objecten die een geometrische representatie van materiële bouwwerk-elementen zijn, hebben een correcte Ifc-Classification-Reference volgens de voorgeschreven naamgeving van de BIM-extracten: zie De cijferparen van de NL-SfB-nummercode zijn gescheiden door een punt.. Toegevoegde cijferparen zijn tevens met een punt gescheiden van de viercijferige NL-SfB-code. Attributes: Item-Reference: <NL-SfB-nummercode> Voorbeelden: Name: <NL-SfB-omschrijving> Voorbeeld: binnenwanden - niet constructief - massieve wanden BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 17/22

18 3.2.7 Objectrelaties Voor zover van toepassing hebben IFC-objecten tenminste een correcte IfcRelContainedInSpatialStructure relatie. Voorbeeld: Het meubel behoort tot de ruimte, de ruimte behoort tot de bouwlaag, de bouwlaag behoort tot het bouwwerk ObjectGUID Bij een actualisering of revisering van het IFC-model behoudt in beginsel elk IFC-object haar oorspronkelijke GUID (= door de BIM software gegenereerde unieke identificatiecode) Geografische positie en oriëntatie Het IFC-model is geografisch correct georiënteerd en gepositioneerd volgens WGS84 en TAW. Toelichting: Denk hierbij aan de geografische positie van het terreinobject, de hoogte en de geografische oriëntatie (TrueNorth) van het projectobject. De geografische positie en oriëntatie is onderscheiden van de lokale positie en oriëntatie: zie Specificaties van de CAD-tekening Naast de algemene vereisten aan de BIM-extracten zijn, specifiek voor CAD-tekeningen, de in dit hoofdstuk gestelde specificaties van toepassing. Nader uit te werken. 3.4 Specificaties van de meetstaten, berekeningen, uittrekstaten Naast de algemene vereisten aan de BIM-extracten zijn, specifiek voor meetstaten, berekeningen, uittrekstaten, e.d. de in dit hoofdstuk gestelde specificaties van toepassing. Nader uit te werken Begripsbepaling Nader uit te werken Toepassingsgebied Fase : alle Disciplines: alle Referenties Nader uit te werken Bestandsformaat en -naam Bestandsformaat: toepasselijk bestandsformaat indien elders niet nader gespecificeerd. Bestandsnaam: vrij te kiezen indien elders niet nader gespecificeerd. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 18/22

19 BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 19/22

20 Bijlage : Simulatie / analyses BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 20/22

21 Bovenstaand schema biedt een raamwerk om alle analyses en simulaties in kaart te brengen. Hiermee worden alle projectpartijen op de hoogte gesteld van de voorziene analyses/simulaties en welke modellen hierbij van belang zijn. Ook wordt de auteur aangeduid. BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 21/22

22 Nota Dit protocol is een werkdocument: de inhoud zal op gezette tijden worden aangepast aan de nieuwste inzichten. Gemaakte afspraken behouden hun geldigheid tenzij anders wordt overeengekomen. Dit document is gebaseerd op: - ADEB-VBA, Building Information Modeling - Belgian Guide for the construction Industry versie oktober Eigen Haard Amsterdam, BIM-protocol, versie februari Het Rijksvastgoedbedrijf RVB BIM norm, versie februari 2013 BIM-protocol Gemeente Anderlecht 1.0 p 22/22