Blauwe Boekje Deel I: Resultaten. - Openbaar -

Transcriptie

1 Blauwe Boekje Deel I: Resultaten - Openbaar - Januari 2014

2 Blauwe Boekje Deel I: Resultaten

3 Blauwe Boekje Deel I: Resultaten Inhoudsopgave Inleiding 5 1. Kaders en richtlijnen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Verliesvoorziening grondexploitaties 7 2. Productieprogramma Woningbouw Commerciële functies Maatschappelijke functies Totaal productieprogramma Financiële resultaten projecten Afgesloten projecten in Projecten met budgetneutraal of verwacht voordelig resultaat Projecten met verwacht nadelig resultaat Samenvatting resultaten risicoanalyse Gevolgen voor de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) Strategisch Bezit Conclusies 18 Bijlage 1: Definities 20 Bijlage 2: Overzicht strategisch bezit 22 3

4 Blauwe Boekje Deel I: Resultaten 4

5 Inleiding De verslechterde economische situatie heeft ervoor gezorgd dat landelijk woningverkopen zijn achtergebleven bij de verwachtingen. Hierdoor hebben nieuwbouwprojecten vertraging opgelopen. Diverse indicatoren geven een licht teken van herstel in Diverse gemeenten hebben de afgelopen jaren, omdat ze een actief grondbeleid voeren, de boekwaarden van hun aangekochte gronden naar aanleiding van de herziene regels van de BBV, moeten afwaarderen.de gemeente Tiel voert geen actief grondbeleid. Daardoor blijft de schade ten gevolge van de crisis relatief beperkt. Het afwaarderen van de aangekochte gronden valt nog te overzien. Desondanks heeft ook de gemeente Tiel een aanzienlijke boekwaarde binnen de grondexploitaties die nog terug verdiend moet worden. Hieraan kleven risico s. Binnen de projecten wordt dit zichtbaar door de herziene geprognosticeerde opbrengsten die tegenvallen. Het Blauwe Boekje is de jaarlijkse projectrapportage aan de raad. Hierin wordt verantwoording afgelegd over de voortgang van diverse projecten gedurende het afgelopen jaar. De samenstelling van het Blauwe Boekje is wat betreft de daarin opgenomen projecten vooral het resultaat van historische ontwikkelingen: het heeft zijn oorsprong gevonden in de rapportage over grondexploitatieprojecten maar geleidelijk aan wellicht wat willekeurig zijn er ook andere projecten in de rapportage opgenomen. Deze rapportage bevat echter niet alle lopende projecten. Het komende jaar zal gekeken worden op welke wijze en voor welke zaken rapportage aan de gemeenteraad zal kunnen plaatsvinden. Het Blauwe Boekje bestaat uit drie delen: 1. Deel I (De portefeuille) Dit deel bevat een samenvatting van de resultaten en risico s, zoals in deel II wordt beschreven. Deze resultaten worden vertaald in de financiële positie van het grondbedrijf., gebaseerd op de werkelijkheid zoals die nu in de projecten wordt ervaren. 2. Deel II (De projecten) Hierin vindt u de beschrijving van de individuele projecten en activiteiten, hun financiële consequenties en de belangrijkste risico s. Daarvoor zijn alle grondexploitaties per geactualiseerd naar de meest recente inzichten en ontwikkelingen. Individuele beschrijvingen dus die de basis vormen voor een beeld van de portefeuille in deel I. 3. Deel III (De geheime) uitgebreide risicoanalyse In deze risicoanalyse zijn de exit risico s, de planeconomische risico s en de conjuncturele risico s beschreven en financieel vertaald. Het primaire doel van deze analyse is om een basis voor risicobeheersing te vinden. Binnen de projecten worden maatregelen benoemd en ter hand genomen. Een secundair doel is het onderbouwen van het benodigde weerstandsvermogen. De risico s zijn financieel vertaald en zijn opgenomen in het gemeentebrede systeem voor risicomanagement NARIS. Gezien de gevoelige informatie is deze als geheim te beschouwen. In deel II zijn de belangrijkste risico s per project genoemd en in deel I wordt inzage gegeven in het totaal aan risico s. Voor u ligt deel I. Hoofdstuk 1 schetst de kaders en richtlijnen die de basis vormen voor bepaalde keuzes in dit Blauwe Boekje. In hoofdstuk 2 wordt het productieprogramma zoals dit in de projectenportefeuille is opgenomen nader geanalyseerd. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de exploitatieresultaten en de gevolgen die dit heeft voor de reserves en voorzieningen. Hoofdstuk 4 geeft een overzicht van het strategische vastgoed. In hoofdstuk 5 wordt afgesloten met conclusies. Het Blauwe Boekje dient feitelijk als toelichting op de jaarrekening, waardoor de informatie in de jaarrekening kan worden beperkt tot het wettelijke vereiste. 5

6 6

7 1. Kaders en richtlijnen Ten behoeve van de projecten gelden een aantal kaders en richtlijnen. De kaders waar in financiële zin aan voldaan moet worden zijn hieronder kort toegelicht. 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Het Besluit Begroting en Verantwoording (hierna BBV) bevat de regels voor het opstellen van de begroting en de verantwoordingsrapportage (jaarrekening). In het BBV is opgenomen dat er een commissie voor het Besluit Begroting en Verantwoording (commissie BBV) is, met als taak zorg te dragen voor een eenduidige uitvoering en toepassing van het BBV. Daarvoor worden richtlijnen uitgevaardigd die o.a. aangeven hoe de regels geïnterpreteerd en toegepast moeten worden. 1.2 Verliesvoorziening grondexploitaties Ten behoeve van de verliesgevende grondexploitaties is, conform het BBV, een verliesvoorziening opgesteld. Het betreft hier verliezen en tekorten op basis van genomen bestuurlijke besluiten. Deze voorziening mag alleen aangewend worden voor het doel waarvoor hij in het leven is geroepen. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. 7

8 8

9 2. Productieprogramma In dit hoofdstuk worden productieprogramma s, zoals opgenomen in de grondexploitaties, opgesomd en met elkaar in verband gebracht. De productieaantallen per project zijn tevens benoemd in het Deel II. Achtereenvolgens zal in worden gegaan op het productieprogramma woningbouw, commerciële functies en maatschappelijke functies. 2.1 Woningbouw De provincie Gelderland heeft de regionale woningbouwopgaven geactualiseerd. Hiertoe is in 2010 het kwalitatief woonprogramma verschenen. In dit zogenaamde KWP3 was de woningbouwvraag voor de regio Rivierenland in eerste instantie vastgesteld op woningen, maar begin 2011 bijgesteld naar woningen. De raad van Tiel heeft met het eerdergenoemde besluit van juni 2012 de netto woningbouwopgave van Tiel voor de periode vastgesteld op woningen en nader gespecificeerd naar voorkeurslocaties. Dit betekent een aanzienlijke bijstelling ten opzichte van de cijfers die daarvoor nog werden gehanteerd.een van de voorkeurslocaties betreft het project Veilingterrein. Echter in 2013 heeft het college een NO-GO besluit genomen voor dit project.het aantal woningen wat binnen dit project gerealiseerd zouden worden, zullen de komende jaren over diverse locaties binnen de gemeente Tiel worden ontwikkeld. In de hiernavolgende tabellen wordt een overzicht gegeven van het bruto productieprogramma woningbouw tussen de jaren Het productieprogramma is opgesteld op basis van de werkelijk gerealiseerde woningen t/m 2013 en de gegevens uit het Deel II. Figuur 1 Woningbouwproductie Aandachtspunt is dat deze productiegegevens gebaseerd zijn op het moment van oplevering van de woningen. De start bouw van de woningen begint over het algemeen al circa één jaar voor de opleverdatum. 9

10 2.2 Commerciële functies In figuur 2 wordt een overzicht gegeven van de verwachte productie van commerciële functies tot en met Het productieprogramma is opgesteld op basis van de werkelijk gerealiseerde m² bruto vloeroppervlakte (bvo) commercieel vastgoed t/m 2013 en de gegevens uit Deel II. Figuur 2 Productie commerciële voorzieningen In is met de oplevering van het project RAR-SCW circa m² bvo commercieel vastgoed aan de bestaande voorraad toegevoegd. Tot 2020 wordt nog circa m² gerealiseerd. 2.3 Maatschappelijke functies In figuur 3 wordt een overzicht gegeven van de verwachte productie van maatschappelijk vastgoed t/m Het productieprogramma is opgesteld op basis van de werkelijk gerealiseerde m² bvo maatschappelijk vastgoed t/m 2013 en de gegevens uit Deel II. Figuur 3 Productie maatschappelijke voorzieningen Met de oplevering van de nieuwe gemeentewerf en het project RAR-SCW is circa m² bvo maatschappelijk vastgoed gerealiseerd. Het volgende maatschappelijk vastgoed dat opgeleverd wordt betreft de Brede Zorgschool en het verenigingsgebouw van TKV, totaal circa m² bvo. Deze opleveringen vinden plaats in Daarna wordt in 2016het Cultuurcentrum in Westluidense Poort opgeleverd. De oplevering van het MultiFunctioneel Centrum (MFC) wordt vooralsnog verwacht in

11 2.4 Totaal productieprogramma In onderstaande tabel, peildatum , wordt het totale productieprogramma weergegeven. Het overzicht geeft aan welk programma in de jaren 2010 t/m 2020 gerealiseerd is/nog gerealiseerd moet worden. Figuur 4 Samenvatting productiecijfers De programmering zoals weergegeven in figuur 4 is gebaseerd op een consequente doorloop van de huidige projecten en het realiseren van een aantal grote projecten waarvoor nog geen investeringsbeslissing is genomen. Geconstateerd wordt echter dat projecten steeds meer te maken krijgen met vertraging. Bouwprojecten komen later op gang, programma's worden naar beneden bijgesteld of projecten worden tijdelijk stilgelegd. Ontwikkelingen die niet zomaar zullen stoppen. Bezien moet worden in hoeverre deze trend zich nog door zal zetten en in welke mate de productiesnelheid in de komende jaren nog steeds realistisch blijkt. Hierop zal met dit Blauwe boekje jaarlijks vooruit worden geblikt. 11

12 3. Financiële resultaten projecten In dit hoofdstuk worden de financiële consequenties van de projecten en activiteiten gegroepeerd en met elkaar in verband gebracht. Zodoende ontstaat zicht op de totale prestatie van de projectenportefeuille. Al deze informatie is een optelling van de individuele projectbeschrijvingen zoals opgenomen in Deel II. In dit hoofdstuk komen de volgende zaken aan bod: 3.1 Afgesloten projecten in Projecten met verwacht voordelig resultaat 3.3 Projecten met verwacht nadelig resultaat 3.4 Samenvatting resultaten risicoanalyse 3.5 Gevolgen voor de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) Allereerst wordt in paragraaf 3.1 ingegaan op de projecten die in 2013 zijn afgesloten en waarvan het resultaat reeds in de jaarrekening 2013 is verwerkt. Vervolgens worden in paragraaf 3.2 de lopende projecten met een verwacht positief resultaat beschreven. In paragraaf 3.3 worden de projecten beschreven waarbij een financieel nadelig resultaat wordt verwacht. Omdat de projectresultaten (zowel positief als negatief) nog een bepaalde mate van onzekerheid met zich meebrengen, zijn ook risico's gekwantificeerd. In paragraaf 3.4 wordt de samenvatting van deze kwantificering beschreven en wordt toegelicht op welke wijze deze risico s in de begroting zijn afgedekt. In de laatste paragraaf wordt de stand van de Algemene Reserve Grondexploitaties toegelicht. 3.1 Afgesloten projecten in 2013 In 2013zijn vijf projecten afgesloten. Twee projecten, Doortrekken Laan van Westroijen en Revitalisering Latenstein zijn Investeringsprojecten. De investeringen en risico s van deze projecten zijn gedekt vanuit de Algemene Begroting en niet apart gereserveerd in de risicoreserve grondexploitaties. Voor de volgende twee projecten, Rondweg Passewaaij en Veilingterrein, heeft het college van B&W en de raad een No-Go besluit genomen. Het project Hof van Walburg is afgesloten met een nadelig resultaat. Voor dit project is in een eerder stadium een voorziening gevormd. Deze voorziening is ingezet ter afdekking van het nadelige resultaat. Figuur 5 Kerngegevens projecten die in 2013 zijn afgesloten 12

13 3.2 Projecten met budgetneutraal of verwacht voordelig resultaat Vanaf 2014 tot en met 2019 worden vijf projecten gerealiseerd waarbij een voordelig resultaat wordt voorzien. Wanneer projecten worden afgesloten, wordt het voordelige resultaat van de grondexploitatie (op eindwaarde) toegevoegd aan de ARG. Echter, het voordelige resultaat van zowel Plan Slokker als Passewaaij buurt 7 zijn reeds bestemd als dekking van het project Westluidense poort, het voordelige resultaat van het project Bulkweg/Industrieweg Is ter dekking voor de gerealiseerde gemeentewerf aan de Industrieweg. Kerngegevens grondexploitaties Verwacht planeconomisch resultaat met voordelig resultaat einddatum eindwaarde V/N contant (4,75%) V/N Projecten in ontwerp - Retailpark Latenstein V - V - Plan Slokker V V - Fabriekslaantje V V Projecten in uitvoering - Spoorsingel fase 1+2* V - V - Vogelbuurt* V - V - Normalisatie woonwagenlocaties* V - V - Brede zorgschool (Moespot)* V - V -Bulkweg/grond Industrieweg V V - Passewaaij buurt V V -Muggenborch V V -Westluidense Poort** V - V -FluviaTiel fase 1** V - V * = investeringsproject waarvoor dekking voor de investering is geregeld in de algemene begroting. Saldo is derhalve 0,- ** = dekkingsbron door raad beschikbaar gesteld en/of toegezegde subsidies. Saldo is derhalve 0,- Figuur 6 Samenvatting projectresultaten grondexploitaties Totaal wordt voor een bedrag aan ,- aan voordelig resultaat voorzien op netto contante waarde per Projecten met verwacht nadelig resultaat Bij vier projecten wordt een nadelig resultaat van de grondexploitatie verwacht. Kerngegevens grondexploitaties Verwacht planeconomisch resultaat met nadelig resultaat einddatum eindwaarde V/N contant (4,75%) V/N Projecten in ontwerp - Van Dijkhuizen Industrieweg N N - Vahstal N N Projecten in uitvoering - Molenhoek N N Figuur 7 kerngegevens projecten met verwacht nadelig resultaat 13

14 Conform de voorziene projectresultaten is dit totale negatieve resultaat gecalculeerd op een bedrag van circa ,- op netto contante waarde per Tegenover dit negatieve resultaat moet een voorziening getroffen worden, zodat dit resultaat bij afsluiten van het project afgedekt kan worden benodigd om de resultaten van alle nadelige grondexploitaties te kunnen afdekken. Voor deze projecten is een voorziening getroffen voor een bedrag van circa ,- per Samenvatting resultaten risicoanalyse Met het opstellen van het Blauwe Boekje 2013 is ook een risicoanalyse opgesteld. Op basis van de geactualiseerde grondexploitaties en boekwaarden per zijn de risico s per project geïnventariseerd en gewaardeerd. De tabel in deze paragraaf geeft een samenvatting van de resultaten weer. De genoemde risicobedragen zijn gewogen. Dat wil zeggen dat de in bedragen gekwantificeerde risico s zijn vermenigvuldigd met de ingeschatte kans dat deze risico s zich ook daadwerkelijk voordoen. Hierbij is alleen rekening gehouden met de negatieve risico s. Vanuit het voorzichtigheidsbeginsel worden positieve risico s niet op voorhand ingeboekt. Een uitgebreide toelichting op de wijze van risicoanalyse en de geïnventariseerde projectrisico's kunt u terugvinden in risicoanalyse grondexploitaties die als geheime bijlage separaat aan de raad wordt aangeboden. Figuur 8 Samenvatting resultaten risicoanalyse De berekening leidt tot de conclusie dat, voor het afdekken van het negatieve resultaat dat risico's op de projectresultaten kunnen hebben, volgens de gehanteerde methode "gewogen risico", een bedrag van ,- benodigd is. In de jaarrekening vindt een risicoanalyse plaats op gemeentebrede schaal. Hiervoor wordt het programma NARIS (Monte Carlo analyse) gehanteerd. Op basis van alle risico s die in de organisatie worden voorzien, waarvan de hier beschreven risico s een onderdeel vormen, wordt bepaald welk bedrag benodigd is voor risicoafdekking. Dit bedrag wordt ook wel het weerstandsvermogen genoemd Bij het bepalen van het weerstandsvermogen worden alle voorziene risico s gewogen op basis van een kans van optreden. In het geval van de hier beschreven projectrisico s wordt de risicoweging gehanteerd zoals beschreven in de geheime risicobijlage. De Monte Carlo analyse gaat ervan uit dat alle risico s zich nooit tegelijk voordoen, waardoor een lager weerstandsvermogen nodig is dan hier berekend. 14

15 3.5 Gevolgen voor de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) Ten behoeve van de financiële transparantie worden alle resultaten van grondexploitaties toegevoegd aan de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG). De ARG wordt gevoed door het exploitatieresultaat van voordelige plannen. De financiële middelen die hierdoor beschikbaar komen, kunnen worden ingezet om voorzieningen te kunnen vormen voor nadelige projectresultaten. Dit stelsel van reserves en voorzieningen baseert zich op een systematiek van financieel portefeuillemanagement, die adequaat inzicht moet geven in de financiële staat van de Grondexploitaties. Doel is om de ruimte zichtbaar te maken waarover de Raad kan beschikken om nieuwe activiteiten en projecten aan te gaan, dan wel om gewijzigde inzichten door te voeren. Onderstaande figuur geeft een schematische weergave van de werking van de ARG. Algemene Reserve Grondexploitaties Voorziening Voorziening Project A Voorziening Project A project A Voordelig resultaat project B Voorzieningen ter dekking van nadelige projectresultaten Figuur 9 schematische weergave Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) De algemene Reserve Grondexploitaties(ARG)wordt niet meer uitsluitend gevoed uit winstgevende projecten. Door het hanteren van een facilitair grondbeleid en de huidige economisch crisis zijn de resultaten van winstgevende projecten niet meer toereikend om volledig de ARG te vullen. Daarom is de ARG vorig jaar verhoogd met ,- ten laste van de Jaarrekening In de begroting wordt jaarlijks een bedrag gereserveerd voor ophoging van de Verliesvoorziening. Op basis van de geactualiseerde grondexploitaties bleek dit bedrag, groot ,-, niet toereikend om alle benodigde voorzieningen op te hogen. Daarom is via een Collegevoorstel d.d. 11 februari 2014 besloten, het tekort van ,- ten laste te brengen van de ARG. De Algemene Reserve Grondexploitaties bedraagt per ,-. 15

16 4. Strategisch Bezit Strategisch bezit ten aanzien waarvan blijkend uit een raadsbesluit geen reëel en stellig voornemen bestaat dat deze binnen afzienbare tijd in ontwikkeling worden genomen, zijn uit de grondexploitatie gehaald en overgebracht naar de materiële vaste activa. Hiermee wordt voldaan aan de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Daarbij is als volgt te werk gegaan: Boekwaarde strategisch bezit per ,- Geschatte waarde strategisch bezit per ,- Af te waarderen boekwaarde ,- Inbrengen verliesvoorziening Strategisch Bezit ,- Restant ,- Dit restant is gereserveerd en bestemd voor beheer en onderhoud van deze bezittingen totdat daarvoor structureel gelden zijn opgenomen in de begroting. Bijlage 2 bevat het overzicht van de betreffende objecten. 16

17 17

18 5. Conclusies Op grond van het geschetste beeld in voorgaande hoofdstukken zijn in dit hoofdstuk vijf hoofdconclusies getrokken. Deze conclusies hebben betrekking op het risicobeeld dat behoort bij de uitvoering van ruimtelijke projecten en de effecten daarvan op het te realiseren programma, het financiële resultaat en de beschikbare middelen en luiden als volgt. 1. De productie blijft achter bij de regionale woningbouwopgave De raad van Tiel heeft in juni 2012 de netto woningbouwopgave van Tiel voor de periode vastgesteld op woningen en nader gespecificeerd naar voorkeurslocaties. Geconstateerd wordt echter dat projecten steeds meer te maken krijgen met vertraging. Bouwprojecten komen later op gang, programma's worden naar beneden bijgesteld of projecten worden tijdelijk stilgelegd. Een voorbeeld hiervan is het project Veilingterrein. Ontwikkelingen die niet zomaar zullen stoppen. Zodoende zullen bovenstaande productieaantallen in de komende jaren aan verandering onderhevig zijn. Dit is een onderwerp waarop bij ieder volgend Blauwe boekje stil gestaan zal worden. 2. Resultaten projecten blijven achter (financieel en inhoudelijk) In veel projecten wordt zichtbaar dat de resultaten achterblijven bij de vooraf gestelde verwachtingen. Als gevolg van de economische recessie loopt de verkoop van woningen achter bij de verwachtingen. Dit heeft zowel ruimtelijke als financiële gevolgen: - In ruimtelijke zin wordt dit zichtbaar doordat de bouwwerkzaamheden later starten. In veel gevallen wordt pas begonnen met de bouw als in de voorverkoop een bepaald percentage van het totale programma verkocht is. Deze voorverkoop wordt in de huidige markt niet behaald volgens planning; - In financieel opzicht wordt dit duidelijk doordat de opbrengsten in grondexploitaties in veel gevallen gekoppeld zijn aan de verkoop van woningen. Moeizame verkoop betekent latere afname van bouwrijpe grond en/of in extreme gevallen zelfs herontwikkeling van (een deel van) de locatie. Hierdoor is de fasering in diverse projecten aangepast. 3. Voldoende voorziening voor dekking projecten met nadelig resultaat Bijdrieprojecten wordt een nadelig resultaat van de grondexploitatie verwacht. Conform de voorziene projectresultaten is dit totale negatieve resultaat gecalculeerd op een bedrag van circa ,- per Tegenover dit negatieve resultaat is een voorziening getroffen, zodat dit resultaat bij afsluiten van het project afgedekt kan worden. Op dit moment is een voorziening getroffen voor een totaalbedrag van ca ,- per Benodigde risicoreserve is afgedekt in de Algemene Reserve Op basis van de geactualiseerde grondexploitaties en boekwaarden per zijn de risico s per project geïnventariseerd en gewaardeerd. De berekening leidt tot de conclusie dat voor het afdekken van de negatieve risico s op grondexploitaties een (met kans van optreden gewogen) bedrag van ,- nodig is ten opzichte van de voorziene projectresultaten. Binnen de gemeente vindt een risicoanalyse plaats op gemeentebrede schaal binnen de algemene begroting. Hiervoor wordt het programma NARIS gehanteerd. Op basis van alle risico s die in de organisatie worden voorzien, waarvan de hier beschreven risico s een onderdeel vormen, wordt bepaald welk bedrag benodigd is voor risicoafdekking. Dit bedrag wordt ook wel het weerstandsvermogen genoemd. Bij het bepalen van het weerstandsvermogen worden alle voorziene risico s gewogen op basis van een kans van optreden. In het geval van de hier beschreven projectrisico s wordt de risicoweging gehanteerd zoals beschreven in de geheime risicobijlage. De Monte Carlo analyse gaat ervan uit dat alle risico s zich nooit tegelijk voordoen, waardoor het in deze risicoanalyse genoemde negatieve bedrag lager is dan hier berekend. 18

19 5. Geen ruimte voor nieuwe investeringen Er zijn ambities geformuleerd voor de gebiedsontwikkeling in de komende jaren. Deze ambities vertalen zich in investeringen in bijvoorbeeld de projecten maatschappelijk vastgoed en ruimtelijke projecten. Deze projecten leggen een aanzienlijk beslag op de financiële middelen van de gemeente Tiel en kunnen slechts gefinancierd worden uit de Algemene Middelen. 19

20 Bijlage 1: Definities Boekwaarde: De boekwaarde geeft het totaal aan gemaakte kosten en opbrengsten weer die op de peildatum (in dit geval ) ten behoeve van een project gerealiseerd zijn. Hierin is ook de rente opgenomen die tot de peildatum is bijgeschreven. Startwaarde of nominale waarde: De startwaarde, of nominale waarde, is een berekening van een bedrag op het prijspeil van heden (in dit geval ). Het geeft weer wat bijvoorbeeld een brug kost, indien deze nu zou worden gebouwd. Hierbij is dus geen rekening gehouden met toekomstige kosten- of opbrengstenstijging of toekomstige rentewinsten/verliezen. Reële of geïndexeerde waarde: Dit betreft de waarde van een opbrengst of investering op het moment dat deze daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Om dit bedrag te berekenen, wordt de startwaarde (wat kost het nu) gecorrigeerd met de voorspelde kostenstijging, tot het moment van realisatie (bijvoorbeeld in 2015). Ergo: dit is het bedrag, dat in het jaar van realisatie feitelijk moet worden betaald. Voor opbrengsten wordt dezelfde methodiek gehanteerd. Rente-effecten worden buiten beschouwing gelaten. Eindwaarde: Alle kosten en opbrengsten ten behoeve van een project worden bij elkaar gebracht in een exploitatieberekening. Deze berekening heeft een einddatum waarop ook het project administratief wordt afgesloten. Het saldo op deze einddatum is de eindwaarde. Dit is het bedrag, dat op de datum van afsluiting daadwerkelijk moet worden verrekend. Om dit te kunnen berekenen, worden alle individuele kosten en opbrengsten naar de einddatum doorberekend en dan gesaldeerd. Hierbij wordt, naast de kostenstijging, ook de rente berekend. Een voorbeeld: Startdatum exploitatieberekening Brug wordt gebouwd in 2016 Einddatum exploitatieberekening Kostenstijging is 2,5%, rente is 4,0% Kosten van een brug op startwaarde (in 2014) 100 Reële waarde van deze investering (in 2016) is jaar kostenstijging 108 Eindwaarde van deze investering (in 2019) is jaar rente 122 Contante waarde: Om inzicht te krijgen wat de prestatie van projecten ten opzichte van elkaar is, zullen berekende saldi moeten worden vergeleken. Projecten hebben echter verschillende einddata. Door de bedragen contant te maken, kunnen projecten onderling worden vergeleken. Berekend wordt wat de waarde van het eindwaardesaldo is, teruggerekend naar heden ( ). Resultaat is een bedrag op contante waarde; een bedrag op het prijspeil van heden dat, onder invloed van rente, zal groeien naar het bedrag op eindwaarde. De effecten van kosten- en opbrengstenstijging zijn hierin verdisconteerd. Saldi van projecten op contante waarde zijn daarmee vergelijkbaar. Contante waarde in dit voorbeeld (per ) is jaar rente 96 20

21 21

22 Bijlage 2: Overzicht strategisch bezit 22