Marcel Wouda Sporters met ambitie vormen een buitengewoon kwetsbare groep

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Marcel Wouda Sporters met ambitie vormen een buitengewoon kwetsbare groep"

Victor Bauwens
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Marcel Wouda Sporters met ambitie vormen een buitengewoon kwetsbare groep Ambitie, doorzettingsvermogen, de beste van de hele wereld willen zijn. Als die typering voor iemand opgaat, is het wel Marcel Wouda. Alles, maar dan ook werkelijk alles ontzegde Neerlands eerste mannelijke zwemmer van wereldformaat zich om zijn ultieme doel te bereiken. In dat doel slaagde hij naar eigen zeggen op een haar na - Wouda greep immers naast Olympisch goud -, maar niet zonder stevige offers in de persoonlijke sfeer. Offers die hem als mens sterker hebben gemaakt. Een zwemcarrière die 21 jaar omspant. Hoeveel kilometers in het water is dat bij benadering? Marcel Wouda: Ik denk dat ik al met al ongeveer kilometer gezwommen heb. Dat is dus één keer de wereld rond. Achteraf klinkt zoiets eigenlijk bizar, maar voor mij is het inherent aan de keuze die je maakt als topsporter. Wie aan topsport doet, kiest daarvoor. Dan ben je er helemaal niet mee bezig dat je vier uur per dag in het water ligt. Wat was zijn drijfveer om zich zo vaak, zo lang en zo gedisciplineerd met dat zwemmen bezig te houden? De beste willen zijn. Uiteindelijk komt het daarop neer. Bij mij zat dat er van jongs af aan in. Er waren niet zo veel dingen waar ik goed in was. Omdat ik lang was en een bril droeg, werd ik op school veel gepest en voelde ik mij buitengesloten. Vriendjes had ik niet of nauwelijks. Maar in het zwemmen, waarmee ik dankzij een buurmeisje in aanraking kwam, kon ik me helemaal uitleven. Ik had het direct onder de knie, kreeg meteen complimentjes. Dáár exelleerde ik, dus het zwemmen was voor mij een uitlaatklep. Een toevalstreffer weliswaar, maar het bleek een schot in de roos. Verder is die passie voor zwemmen niet uit te leggen, analyseert Wouda zichzelf. Waarom vinden mensen schaatsen leuk? Of is iemand helemaal gek van darten? Ik heb geen idee. Persoonlijk voelde ik me gewoon heerlijk in het water. Zwemmen was mijn lust en mijn leven. Nou is iets doen waar je goed in bent natuurlijk algauw leuk. Al was het maar vanwege het gevoel van eigenwaarde dat je daaraan op den duur kunt ontlenen. Niet dat je daarmee bewust bezig bent als je acht of negen bent, dan wil je simpelweg dingen leren, ergens goed in worden en de rest ontdek je hooguit later. Dat klinkt simpeler dan het is, want sport brengt ook veel stress met zich mee. Wat je doet, is immers heel concreet en tastbaar. In zijn hart wil elke zwemmer stiekem de beste van de wereld zijn. Iedere wedstrijd die je zwemt, wil je winnen, maar dat draagt een groot risico in zich, want het falen ligt enorm dicht bij het winnen. In een serie van acht 12 sport en kennis

2 sport en kennis 13

3 Zwemmen was voor mij een regelrechte obsessie. zwemmers is er slechts één die wint en zijn er zeven die verliezen. Het is echt niet zo dat mensen bewust aan sport gaan doen om zelfvertrouwen te creëren. Ze doen het omdat ze ergens goed in zijn en het leuk vinden. Dat ze daarbij, als afgeleide van dat ergens goed in zijn en dientengevolge regelmatig winnen, in de loop der jaren ook het nodige zelfvertrouwen tanken, is zeer wel denkbaar, maar geen bewuste keuze. Monnik Ooit typeerde een journalist Marcel Wouda als een monnik in zwembroek. Is topsport een obsessie, iets waar alles voor dient te wijken? De betrokkene herkent zich moeiteloos in het plaatje: Voor mij was zwemmen echt een verslaving. Nogmaals: ik vond het heerlijk in dat water mijn baantjes te trekken. Ook als het seizoen voorbij was en ik drie weken vrij had, zocht ik vaak toch nog het bad op. Doorlopend was ik bezig met het maken van plannen voor de komende wedstrijd of het volgende seizoen. Terugkijkend durf ik gerust te bekennen dat zwemmen voor mij een regelrechte obsessie was. In veel verslagen valt te lezen dat Wouda geen aangeboren supertalent was, zoals Pieter van den Hoogenband, maar een zwemmer met aanleg die zich op grond van zijn doorzettingsvermogen naar de wereldtop knokte. Zeg maar: de Johan Neeskens of Jan Wouters van het water. In hoeverre heeft die vaststelling een stempel op zijn carrière gedrukt? Je wordt wereldkampioen omdat je een aantal talenten in huis hebt. Een van die eigenschappen is doorzettingsvermogen, want als je die gave ontbeert, kun je nog zoveel zwemtalent bezitten of gevoel voor water, redden zul je het niet. Je hebt namelijk altijd hoogte- en dieptepunten in je leven. Met name met die tegenslagen moet je kunnen omgaan. Wellicht heeft doorzettingsvermogen ook veel te maken met ambitie, de wil om te winnen, en die was bij mij in ruime mate aanwezig. Uiteindelijk zijn die personen succesvol als sporter, die van alle benodigde talenten - waaronder doorzettingsvermogen - voldoende in huis hebben. Maar ook andere factoren spelen een rol, zoals de situatie thuis en op het oog simpele maar wel belangrijke dingen als: hoe ver woon je van het zwembad? Kortom, een samenspel van factoren dat maakt of iemand na een jarenlange aanloop op het ereschavot belandt. Wouda: Mijn omgeving was het zwemmen. Al mijn vriendjes en vriendinnetjes zaten op deze sport. Bovendien waren mijn ouders bij het zwemmen betrokken. Ik had talent, vond het leuk en toonde ambitie. Alle voorwaarden om ver te komen waren dus aanwezig. Niettemin ontstaat er op dertienjarige leeftijd een rimpel in de vijver als Marcel te horen krijgt dat hij een vergroot hart bezit. Was dat voor hem aanleiding te overwegen of het niet verstandiger was te stoppen met een dermate intensieve sportbeoefe- 14 sport en kennis

4 Het is belangrijk dat je oog houdt voor de zaken buiten het zwemmen. ning? Misschien dat mijn ouders het in die zin met elkaar besproken hebben, maar zelf heb ik geen moment ervaren dat ik voor een beslissend keuzemoment stond. Wel leidde het tot het besef dat ik mij - ook na mijn sportcarrière - een gezonde levensstijl zou moeten blijven aanmeten. Het feit dat ik zou moeten aftrainen, was mij bijvoorbeeld wel helder. Dat heb ik ook netjes gedaan. Maar stoppen met topsport? Nee, dat kwam echt geen moment in me op. Ook voor ouders is het een ingrijpende keuze als zoon of dochter kiest voor de topsportcarrière. Welke rol hebben vader en moeder Wouda gespeeld in de opbouw van Marcels zwemloopbaan? Een heel grote rol. Zij hebben me altijd gesteund. Wat ik vaak te horen kreeg, was: We willen je met alle plezier naar de training brengen, maar als we merken dat je er met de pet naar gooit, moet je zelf maar zien hoe je in het zwembad komt. We staan niet s ochtends vroeg op als jij er een potje van maakt. Dat vond ik heel reëel. Donderslag Omdat Marcel zo fanatiek met zwemmen bezig was, zag hij niet dat zijn ouders in de loop der jaren uit elkaar groeiden. De aankondiging van hun scheiding kwam voor de jonge sportman dan ook als een donderslag bij heldere hemel. Hoe kijkt hij daar nu op terug? Ik betreur het nog steeds dat ik zo intensief met mijn sport en vooral met mijzelf in de weer was, dat ik als het ware oogkleppen op had. Daardoor had ik nauwelijks of niet in de gaten wat er thuis aan de hand was. Het kenmerkt de gedrevenheid die ik had, maar valt in wezen niet goed te praten. Is dat gefocust zijn op één ding inherent aan topsport? Wanneer alles moet wijken voor die ene prestatie, leiden de energie en aandacht immers makkelijk tot egocentrisme. Ik zie niet in dat topsport zo alomvattend moet zijn dat je geen oog meer hebt voor de directe omgeving waarin je leeft. Dat je niet alles weet wat er bij je opa en oma of bij de buren aan de hand is, kan ik nog snappen, maar dat je niet in de gaten hebt wat er speelt tussen je eigen ouders met wie je - samen met je zus - onder één dak leeft, is een trieste zaak. Als ik tegenwoordig merk dat er thuis zulke dingen spelen bij de sporters die ik begeleid, heb ik daarvoor dan ook aandacht. In die zin dat ik hun voorhoud hoe betrekkelijk topsport eigenlijk is. Niet alleen dat er een dag komt dat het ophoudt, maar ook dat de kans reëel is dat je het niet redt. Er zijn honderdduizenden kinderen die houden van zwemmen. Van hen doen er tienduizend aan wedstrijdsport. De meesten van hen dromen ervan ooit een Pieter van den Hoogenband of Inge de Bruijn te worden, maar slechts eentje wordt wereld- of Olympisch kampioen. Los van de intermenselijke relaties, is het daarom belangrijk dat je oog houdt voor de zaken buiten het zwemmen. sport en kennis 15

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: De weerbare sporter Macht, misbruik en kwetsbaarheid Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op

Vergelijkbare documenten

Competenties en kwaliteiten van de topsporter (1 van 9)

Competenties en kwaliteiten van de topsporter (1 van 9) (1 van 9) Doorzettingsvermogen Dit is een eigenschap die elke topsporter bezit. Gaan voor het hoogst haalbare doel en hiervoor niet afwijken als er een teleurstelling of tegenslag is. Resultaatgerichtheid