College Transportverzekering Magna Charta Mr J.D. van de Meent, Van Traa Advocaten N.V.

Transcriptie

1 College Transportverzekering Magna Charta Mr J.D. van de Meent, Van Traa Advocaten N.V.

2 Vraag Wat is transportverzekering? 2

3 Transportverzekering: - Goederenverzekering - Cascoverzekering - Logistieke aansprakelijkheidsverzekering 3

4 Onderwerpen Geschiedenis Omvang dekking (het transportrisico) Verzekerde reis Verzekerd belang Onzeker voorval Eigen gebrek Eigen (merkelijke) schuld Jurisprudentie 4

5 Geschiedenis van het (transport)verzekeringsrecht Waarschijnlijk is de transportverzekering de oudste vorm van schadeverzekering (zie D. Koole Aspecten van verzekering bij export 1979, p. 9) Voorloper van transportverzekering is het al door de Grieken en Romijnen gehanteerde Foenus nauticum, ofwel bodemerij 5

6 Bodemerij Ladingeigenaar leende geld van een geldschieter tot een bedrag van de waarde van de te vervoeren goederen. Komen de goederen behouden aan, dan moet de ladingeigenaar de geldlening plus (woeker)rente terugbetalen. Gaan de goederen verloren dan hoeft de ladingeigenaar de lening niet terug te betalen. 6

7 Romeinen 16e eeuw: Londen Geschiedenis 1601: Elisabeth I ( An act concerning matters of assurances amongst merchants) Tot 1650: particulieren die geld uitlenen Na 1650: koffiehuizen 1688: Lloyd s coffeehouse (slavenhandel!) 1906: Marine Insurance Act 7

8 Wettelijk kader en voorwaarden Nederland Voorheen: WvK (zeeverzekering) Nu: Titel 7.17 BW Nederlandse Beurs Goederen Polis Engeland Marine Insurance Act 1906 Institute Cargo Clauses A, B en C (Engels recht!) 8

9 OMVANG DEKKING (Goederen) All Risks dekking (G13) Is dan echt alles verzekerd? 9

10 Wat is verzekerd? Transportrisico 10

11 Wat is (niet) verzekerd? - Rejection - Seller s Interest - Eigen gebrek (inclusief slechte verpakking) 11

12 Wat is (niet) verzekerd? Bijvoorbeeld ook niet: - te verwachten weersomstandigheden - productieschade - schade als gevolg van bewerking voorafgaand aan het transport (Hof Amsterdam 8 februari 2007, S&S 2008, 54) 12

13 Vraag Stel nu dat de kwaliteit van de verzekerde goederen (aardappelen) vermindert tijdens de verzekerde reis. Het risico is op de koper overgegaan. Kan deze een vordering onder de polis instellen? 13

14 VERZEKERDE REIS 14

15 Begin verzekerde reis Vroeger: drempel tot drempel Alle schade vóór de drempel viel niet onder de transportdekking. Nu: pakhuis tot pakhuis (ook al in NBGP 1976) Veroorzaakt door gewijzigde vervoers- en verpakkingstechnieken 15

16 Art. 4 NBGP 2006 Begin verzekerde reis 1. Het risico ( ) gaat in op het moment waarop de zaken, tot het aanvangen van de verzekerde reis gereed liggen in het pakhuis of opslagplaats in de plaats van afzending, genoemd in de polis, worden opgenomen of op een daarmee vergelijkbare wijze worden weggevoerd teneinde de verzekerde reis aan te vangen ( ) 16

17 Begin verzekerde reis Nieuwe tekst art. 8 ICC: from the time the subject matter is first moved in the warehouse ( ) for the purpose of the immediate loading into or onto the carrying vehicle or other conveyance for the commencement of the transit 17

18 Casus Hof Den Haag 22 maart 2005 (Fortis / VCI) Vervoer van leliebollen brand in loods Bollen waren geselecteerd, verplaatst naar de packing area, men was begonnen met verpakken, verplaatsing naar de walk-in cooler room had plaatsgevonden en de volgende ochtend zouden deze werkzaamheden worden afgerond en zouden de dozen worden geladen in een reefer container die al besteld was en diezelfde ochtend zou arriveren. Is de verzekerde reis aangevangen? 18

19 Begin verzekerde reis Rb. Rotterdam: leliebollen zijn opgenomen teneinde de verzekerde reis aan te vangen Hof Den Haag: selectie, verpakking en koeling vallen niet onder de verzekerde reis. In verband met die handelingen zijn de bollen weliswaar opgenomen en verplaatst naar packing room en koelruimte, vanwaar de bollen opgenomen zouden worden om de verzekerde reis aan te vangen, maar zover was het nog niet. 19

20 Art. 4 NBGP 2006 Einde verzekerde reis ( ) Het risico blijft gedurende het normale verloop van de reis ononderbroken doorlopen en eindigt op het moment waarop de zaken zijn aangekomen in de plaats van bestemming, genoemd in de polis, op de plaats in het pakhuis of de opslagplaats die de ontvanger daarvoor heeft bestemd, mits de verzekeringnemer en/of de verzekerde de zaken op de normale of op de met de verzekeraars overeengekomen wijze doet vervoeren. 20

21 Casus Chauffeur Pietersen haalt een zending iphones op bij een Nederlandse importeur. De iphones moeten naar een Apple winkel in Groningen. Stel: Pietersen rijdt vervolgens naar huis en besluit om pas drie dagen later naar Groningen te rijden. Stel: hij moet tanken. Wat dan? 21

22 VERZEKERD BELANG 22

23 Verzekerd belang Wie heeft op het moment van de (transport)schade het verzekerd belang? De verkoper? De koper? 23

24 Verzekerd belang Inco Terms 2000: leveringscondities van de International Chamber of Commerce: a. Verdeling van de plichten b. Verdeling van de kosten c. Verdeling van het risico 24

25 Bijvoorbeeld: Verzekerd belang Free on Board FOB Het transportrisico gaat van de verkoper over op de koper op het moment waarop de goederen in het schip liggen. 25

26 Verzekerd belang Cost, Insurance and Freight CIF Zeer gebruikelijk beding. Risico gaat van de verkoper over op de koper op het moment waarop de goederen in het schip liggen. Transportschade ontslaat koper niet van verplichting tot betaling koopprijs. 26

27 Verzekerd belang Voor de goede orde: goederenrechtelijke levering is niet bepalend voor het tijdstip van de risico-overgang! 27

28 Verzekerd belang De verkoper zal in de regel geen aanspraak kunnen maken op vergoeding indien het risico van de goederen op de koper overgegaan is (zie o.m.: Hof Amsterdam van 18 december 2003, S&S 2004, 141, Fortis/Bisschops; Rb. Amsterdam 14 juni 2006, S&S 2007, 92; Rb. Rotterdam 30 november 2005, S&S 2006, 140; Rb. Amsterdam 19 mei 2004, S&S 2006, 6). 28

29 Verzekerd belang Moment van de schade is doorslaggevend: Terugbetaling van de koopprijs door CIF-verkoper na de schade brengt geen verandering in de vraag of hij ten tijde van de schade een verzekerd belang had. De verkoper heeft dan ten tijde van de schade geen verzekerd belang en de koper heeft uiteindelijk geen schade geleden. (zie: Rechtbank Rotterdam 28 december 2005, S&S 2006, 141). 29

30 Verzekerd belang policy proof of interest (P.P.I): Engels recht: verzekering nietig (art. 4 lid 2 sub b MIA) Nederlands recht: mogelijk strijd met het indemniteitsbeginsel 30

31 Seller s Interest dekking Het belang van de verkoper Welk belang is dat? Ontvangst van de koopprijs. Is het dus een kredietverzekering? 31

32 Seller s Interest dekking Nee! Dekt uitsluitend het risico van nietbetaling door de koper op grond van een verzekerd (!) verlies of beschadiging van de goederen zie: Hof Amsterdam, 18 december 2003, S&S 2004, 141; Bisschops en Rb. Amsterdam 3 november 2004, S&S 2006,

33 Wettekst artikel 7:952 B.W. De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde die de schade met opzet of door roekeloosheid heeft veroorzaakt. 33

34 Merkelijke schuld Art. 17 NBGP 2006: in afwijking van art. 7:952 BW vergoeden de verzekeraars ook geen schade die een verzekerde door merkelijke schuld heeft veroorzaakt. Van merkelijke schuld is sprake, indien het gaat om een gedraging die, al is een verzekerde zich daarvan niet bewust, naar objectieve maatstaven een zodanige aanmerkelijke kans op schade met zich brengt dat een verzekerde zich van dat gevaar bewust had behoren te zijn en door zich van die gedraging niet te onthouden in ernstige mate tekort schiet in zorg ter voorkoming van schade. 34

35 Casus Hof Den Haag, 30 juni 1998 (Fijotex/Royal Nederland), plaatsen van oplegger met diefstalgevoelige goederen op de openbare weg zonder preventieve maatregelen te treffen. Is dat merkelijke schuld? 35

36 Hof: ja, dat is merkelijke schuld. 36

37 Uitsluitingen Rejection 37

38 Rejection Kans dat de autoriteiten of de ontvangers in het land van bestemming om bepaalde redenen de goederen niet accepteren. Rejectionrisico moet apart verzekerd worden. 38

39 Rejection Hof Den Haag, 3 november 2009; White Dolphin Transport van zakken uien uit Nederland naar Venezuela. Overheid weigert importvergunning. Verlenging van transportverzekering. 39

40 Rejection Bijna twee maanden later alsnog lossing: bederf. 40

41 Rejection Is risico van rejection gedekt? Neen, moet meeverzekerd worden. 41

42 Rejection Rb. Amsterdam, 3 november 2004, EDDA; Afkeuring door Algerijnse autoriteiten van pootaardappelen niet gedekt. Rejectionrisico niet op grond van G13 meeverzekerd. 42

43 Uitsluitingen/beperkingen Warranties/garantieclausules 43

44 Warranties Het Nederlandse verzekeringsrecht kent het begrip warranties niet. Onderscheid warranties Marine Insurance Act en Insurance Act

45 Warranties Nederlandse polissen Preventieve garanties: Opschortende voorwaarde? Vervalbeding? Primaire dekkingsomschrijving? 45

46 Nederlandse polissen Vervalbeding: Hoge Raad 27 oktober 2000, NJ 2001 nr. 120 (Bicak/Aegon) 46

47 Warranties Nederlandse polissen Primaire dekkingsomschrijving: Hoge Raad 9 januari 2006 Winterthur/Jansen 47

48 Uitsluitingen Eigen gebrek 48

49 Eigen gebrek All risks clausule impliceert niet dat eigen gebrek meeverzekerd is (zie art. 7:951). De verzekeraar vergoedt geen schade aan een verzekerde zaak indien die is veroorzaakt door de aard of een gebrek van die zaak. 49

50 Eigen gebrek Engels recht Institute Cargo Clauses Artikel 4.4: loss, damage or expense caused by inherent vice or nature of the subject matter insured uitgesloten 50

51 Eigen gebrek Makelaarspolissen: Eigen gebrek veelal gedekt (zie bijvoorbeeld Aon clausule TG Special Cargo Clauses Section 1). 51

52 Eigen gebrek Rechtbank Rotterdam 18 oktober 2006 (bekrachtigd Hof Amsterdam 19 oktober 2010): De verpakking (en preparatie) van de machine moet worden beschouwd als een onderdeel van de verzekerde zaak. Verzekerde mocht ook zonder uitdrukkelijke vermelding in de polis erop vertrouwen dat dit naar Nederlands recht het geval was. Door renunciatie aan artikel 249K was schade als gevolg van een eigen gebrek van zowel de machine zelf als de verpakking meeverzekerd. 52

53 Onzeker voorval 53

54 Cox/Nieuw Rotterdam Vervoer van tweedehands trucks in de winter naar Canada; geen antivries in de motoren; scheurvorming door vorst; schade Verzekerde: Hof en HR: vorst is oorzaak vorst in winter in Canada geen onzeker voorval 54

55 Cox/Nieuw Rotterdam - vervolg Hof: Toevoegen van antivries is middel om in winter voorzienbare schade te voorkomen; het niet toevoegen van antivries is geen gebeurtenis waartegen een transportverzekering dekking biedt. (S&S 1994, 49) 55

56 Onzeker voorval Niet langer als vereiste opgenomen in art. 7:925 BW Is het nu bij de transportverzekering en andere schadeverzekeringen niet langer nodig dat sprake is van een onzeker voorval? 56

57 Hof Den Haag, 12 juni 2007, S&S 2009, 34; White Dolphin Casus Transport van zakken uien van Nederland naar Venezuela. Overheid weigert importvergunning. Toch vervoer naar Venezuela, aangezien daar een release verkregen zou kunnen worden. Dat wordt (volgens verzekerde onverhoopt) geweigerd. Dekking? 57

58 JURISPRUDENTIE 58

59 Koolwijk/Allianz (Hof Den Haag 29 mei 2012) Gereedschapskisten: schimmel binnenzijde als gevolg van warme temperatuur tijdens transport en vocht uit gereedschapskisten Verkoper verzekerd belang? Rb: ja, mogelijkheid koper om goederen te weigeren uitzondering op CIF/CFR Hof: uit getuigenverklaringen volgt DDU koop, dus verkoper verzekerd belang 59

60 Koolwijk/Allianz (Hof Den Haag 29 mei 2012) Standpunt verzekerde: Polis: vermoeden gedurende verzekerde reis ontstaan Extreme weersomstandigheden (warmte) 60

61 Rechtbank: nee, geen bijzondere omstandigheden (hoge temperaturen zijn in objectieve zin niet onzeker) schade ontstaan door eigen gebrek/aard van de goederen onzeker voorval is nog steeds een vereiste! 61

62 Hof: Allianz dient aan te tonen dat schade door eigen gebrek is ontstaan op basis van hetgeen over en weer is gesteld moet worden aangenomen dat schade gevolg is van eigen gebrek en niet van een van buiten komend onheil 62

63 Vraag Wat nu als gerenuntieerd is aan art. 7:951 BW eigen gebrek en een machine wordt geheel onverpakt bovendeks de oceaan over gevaren, waardoor de machine kletsnat en dus beschadigd aankomt? 63

64 Vragen? 64