Klachtencommissie SCEN

Transcriptie

1 Klachtencommissie SCEN Oordeel van 2 juni 2015 naar aanleiding van de op 21 augustus 2014 ontvangen klacht van A, arts, gevestigd te X en B, gevestigd te Y jegens C, SCEN-arts, gevestigd te Z

2 1 De klacht Op 28 augustus 2014 heeft de Klachtencommissie SCEN (hierna: de Commissie) het verzoek van klagers ontvangen haar oordeel uit te spreken over de vraag of de aangeklaagde SCEN-arts (hierna: verweerder) heeft gehandeld als een goed SCEN-arts bij het uitvoeren van zijn SCEN-werkzaamheden. De klacht van klagers omvat de volgende onderdelen: a. dat de SCEN-arts niet vooraf had gecommuniceerd over de voortgang van het consultatieproces nadat de patiënte op advies van de SCEN-arts een specialist zou hebben geraadpleegd; b. dat de SCEN-arts niet bereid was de consultatie af te ronden, zodat een volgende SCEN-arts moest worden geraadpleegd, waardoor het proces is vertraagd. 2 De loop van de procedure 2.1 De Commissie heeft op 28 augustus 2014 het klaagschrift - gedateerd 15 augustus van klagers ontvangen. 2.2 Bij brief van 2 oktober 2014 heeft de Commissie verweerder in kennis gesteld van de klacht en hem in de gelegenheid gesteld daarop schriftelijk te reageren. 2.3 De Commissie ontving de schriftelijke reactie van verweerder, gedateerd 19 oktober Op 19 december 2014 ontving de commissie aanvullende informatie van klagers, die vervolgens ook aan verweerder ter beschikking is gesteld. 2.4 Nadat een eerder geplande zitting wegens overmacht geen doorgang kon vinden werd de klacht behandeld ter zitting van 15 april 2015, alwaar zijn verschenen: A (hierna: klager A), vergezeld door D, alsmede C (hierna: verweerder), vergezeld door E, F en G. B (hierna: klager B) kon niet ter zitting aanwezig zijn. Klager A trad daarom mede namens haar op. 3 De feiten 3.1 Uit de door partijen overgelegde bescheiden en hetgeen ter zitting naar voren is gebracht en niet is weersproken, is het navolgende komen vast te staan. 3.2 Patiënte had een inzakkingsfractuur van een ruggenwervel die op 17 januari 2014 werd gediagnostiseerd. Enkele jaren eerder had patiënte ook al een dergelijke fractuur gehad, waarvoor zij toen succesvol was behandeld. Patiënte had veel pijn en was ter behandeling naar een regionaal ziekenhuis gegaan. Daar heeft men getracht om een steroïde en een lokaal anestheticum epiduraal te plaatsen. Dat is echter niet gelukt. Om de pijn te verminderen is vervolgens gebruik gemaakt van morfine-achtige medicatie. Patiënte kon hier slecht tegen, waardoor een adequate pijnstilling niet mogelijk bleek. 2

3 3.3 Patiënte heeft zich tot haar huisarts gewend met een verzoek tot uitvoering van euthanasie, aan welk verzoek de huisarts niet wilde voldoen. Daardoor was de relatie tussen huisarts en de patiënte verstoord geraakt. Patiënte heeft zich vervolgens gewend tot de Stichting Levenseindekliniek (hierna Levenseindekliniek). Klager A, verbonden aan de Levenseindekliniek, werd met het dossier belast en bezocht patiënte drie maal. Klager A wendde zich op 20 mei 2014 tot een SCEN-arts om advies over het al dan niet voldaan zijn aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen voor euthanasie of hulp bij zelfdoding, als bedoeld in art. 2 lid 1 onder e van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl). 3.4 De conclusie van deze SCEN-arts was dat niet was voldaan aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen omdat er nog adequate behandelmogelijkheden zouden zijn voor de pijn waarvan patiënte niet op de hoogte was. Vanwege het bestaan van een behandelmogelijkheid was er geen sprake van uitzichtloos lijden. Omdat patiënte niet bekend was met de behandelmogelijkheid - en dus niet goed was voorgelicht over haar situatie - kon er geen sprake zijn van een weloverwogen besluit en konden consultvrager en patiënte ook niet op terechte gronden tot de conclusie komen dat er geen reële alternatieven waren om het lijden te verlichten. 3.5 Ook na nader overleg, waarbij klager A de frailty en de comorbiditeit van de patiënte naar voren bracht, zag de in eerste instantie geraadpleegde SCEN-arts geen aanleiding zijn conclusie te herzien. 3.6 Klager A wendde zich op 6 juni 2014 tot verweerder met de vraag hoe nu verder te handelen. Gezamenlijk kwamen zij tot de conclusie dat opnieuw een consultatie zou worden uitgevoerd. Verweerder bezocht op 18 juni 2014 de patiënte en sprak met haar en met haar dochter (klager B). Verweerder schreef in zijn verslag dat hij een stapeling van problemen en klachten zag en vermeldde tevens: we stellen gezamenlijk vast dat de pijn in de rug het hoofdprobleem is. Verweerder concludeerde dat niet aan de wettelijke eisen was voldaan, omdat er een adequate behandeling voor de pijn bestond waarover de patiënte onvoldoende was geïnformeerd. Daardoor kon er geen sprake zijn van een weloverwogen verzoek. Verweerder gaf het advies een pijnspecialist te bezoeken voor advies en eventuele behandeling. 3.7 Patiënte heeft vervolgens de pijnpoli in een academisch ziekenhuis bezocht. De arts die haar daar zag heeft geconstateerd dat weliswaar een behandelmogelijkheid aanwezig was, maar dat patiënte geen hulpvraag had. Ook als de arts de pijn weg kon nemen, zou de patiënte euthanasie wensen. 3.8 Klager A wendde zich na de beoordeling door de pijnspecialist opnieuw tot verweerder. Deze bleek gedurende drie weken afwezig. Klager A heeft op diens terugkeer gewacht. Na zijn terugkomst was verweerder niet bereid een nieuwe beoordeling te doen waarna klager A zich heeft gewend tot de op dat moment dienstdoende SCEN-arts. 4 Standpunt van klagers 4.1 Klagers verwijten verweerder dat deze niet vooraf had gecommuniceerd over de voortgang van het consultatieproces nadat de patiënte een specialist zou hebben 3

4 geraadpleegd. Tevens verwijten klagers verweerder dat hij vervolgens de consultatie niet wilde afronden. Hierdoor ontstond een vertraging in het totale proces. 4.2 Ter nadere onderbouwing van deze klachten voeren klagers het volgende aan. 4.3 Patiënte leed aan de pijn ten gevolge van een wervelfractuur. Zij had reeds eerder een dergelijke fractuur gehad en was daarvan hersteld, maar dat was een langdurig en zwaar proces geweest. De behandeling van de huidige fractuur bleef zonder resultaat. De pijn kon niet adequaat worden verlicht en verdere behandelmogelijkheden waren niet meer aanwezig. Daarnaast was er sprake van frailty en leed patiënte aan diverse andere aandoeningen. Patiënte had in het afgelopen jaar meerdere ziekenhuisopnames gehad en zij had het nodige in haar leven meegemaakt. De veerkracht van patiënte was op en ook bij vermindering van de pijn zou patiënte haar euthanasiewens houden Verweerder bezocht de patiënte en haar dochter (klager B) op 18 juni 2014 en sprak met hen. Klager B beaamt dat patiënte heeft gezegd dat de pijn een wezenlijk onderdeel was van haar lijden, maar ontkent dat patiënte gezegd zou hebben zonder pijn verder te willen leven. Verweerder concludeerde dat niet aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen was voldaan omdat patiënte wegens het ontbreken van informatie over behandelingsmogelijkheden niet tot een weloverwogen verzoek had kunnen komen. Verweerder adviseerde dat patiënte een pijnspecialist zou bezoeken ter beoordeling en eventuele behandeling. 4.5 De patiënte bezocht de pijnspecialist - volgens klagers met aarzeling en tegenzin, omdat ze hierin geen keus had, en uitte daar - wederom - haar prominente euthanasiewens, ook als de arts de pijn zou kunnen wegnemen. Nu de patiënte persisteerde in haar behandelweigering was klager A in de veronderstelling dat hij opnieuw in gesprek zou moeten gaan met verweerder over het resultaat van het bezoek aan de pijnspecialist. Klager A trachtte contact op te nemen met verweerder zodat deze zijn beoordeling kon afronden, maar verweerder bleek afwezig. Klager A besloot niet een andere SCEN-arts te benaderen maar te wachten tot verweerder weer aanwezig zou zijn. Toen verweerder weer terug was wilde deze echter de situatie niet opnieuw beoordelen en moest alsnog een volgende SCEN-arts worden ingeschakeld. Hierdoor heeft het totale consultatieproces onnodig lang geduurd. 5 Standpunt van verweerder 5.1 Klager A benaderde verweerder voor advies hoe te handelen nadat hij niet tot overeenstemming kwam met de eerder geconsulteerde SCEN-arts. Verweerder signaleerde een inmiddels conflictueuze verhouding tussen enerzijds de eerder geraadpleegd SCEN-arts en anderzijds de patiënte en klagers. Ook concludeerde hij dat de relatie met de huisarts zodanig was deze geen rol meer kon spelen in het proces. Verweerder heeft daarom aangeboden zelf de patiënte te bezoeken. Voorafgaand aan het bezoek aan de patiënte heeft verweerder het verslag van de eerder geconsulteerde SCEN-arts gelezen als onderdeel van het medisch dossier. Nader contact tussen de twee SCEN-artsen is er niet geweest. 5.2 Op 18 juni 2014 bezocht verweerder de patiënte en sprak uitvoerig met haar en met klager B, dochter van de patiënte. Patiënte was volgens verweerder alert en vief, en liet 4

5 in haar lichaamstaal geen tekenen van pijn zien. Zij spraken over alle klachten die de patiënte had. Op de vraag wat het hoofdprobleem was gaf de patiënte aan dat dat de pijn betrof. Patiënte zou zonder pijn wel verder willen leven, maar verweerder had sterk de indruk dat het voor de patiënte al vast stond dat er geen andere oplossing meer was dan euthanasie. 5.3 Verweerder heeft vanuit zijn kennis over wervelinzakkingen en de prognose daarvan gesproken over de mogelijkheid van behandeling, over de belasting van de behandeling voor de patiënte en over de termijn waarop resultaat te verwachten zou zijn. Als gevolg van dit gesprek heeft patiënte haar stellige overtuiging, zij het niet van harte, losgelaten en heeft zij zich volgens verweerder bereid verklaard de suggestie om haar pijnproblemen te laten beoordelen door een onafhankelijke pijnspecialist op te volgen. 5.4 Verweerder kwam tot de conclusie dat niet aan de wettelijke voorwaarden was voldaan omdat patiënte onvoldoende was voorgelicht over eventuele behandelmogelijkheden waardoor zij niet tot een weloverwogen besluit had kunnen komen. Verweerder adviseerde beoordeling en eventueel behandeling door een pijnspecialist. Met het schrijven van het verslag van de consultatie was naar de mening van verweerder de SCEN-procedure afgerond. Verweerders mening werd versterkt door de toezegging van de patiënte dat zij zijn advies zou opvolgen om een beoordeling en een eventuele behandeling door een pijnspecialist te ondergaan. 5.5 Terug van vakantie zag verweerder een bericht in zijn mailbox met het verzoek van klager A om onmiddellijk telefonisch contact op te nemen. Klager A verzocht verweerder de patiënte opnieuw te bezoeken omdat de beoordeling door de pijnspecialist inmiddels was gedaan. Verweerder had op dat moment geen SCEN-dienst en moest nog diezelfde dag een euthanasie uitvoeren bij een patiënt in zijn eigen praktijk. De bejegening door klager A was zodanig dat verweerder zich sterk onder druk gezet voelde. Verweerder voelde zich daardoor niet meer vrij en onbevooroordeeld en heeft klager A medegedeeld dat hij de patiënte niet opnieuw zou bezoeken om de hiervoor genoemde redenen. 6 Overwegingen van de Commissie 6.1 De Commissie wijst er allereerst op dat het bij de toetsing van het handelen van een SCEN-arts er om gaat om te beoordelen of de SCEN-arts bij het beroepsmatig handelen is gebleven binnen de grenzen van een redelijk bekwame beroepsuitoefening. 6.2 Aangaande het verwijt dat de SCEN-arts niet vooraf had gecommuniceerd over de voortgang van het consultatieproces nadat de patiënte op advies van de SCEN-arts een specialist zou hebben geraadpleegd overweegt de Commissie als volgt. In de huidige casus was klager A ervan overtuigd dat hij na het bezoek van de patiënte aan de pijnspecialist opnieuw contact zou hebben met verweerder. Verweerder was echter van mening dat de consultatie was afgerond, dit gezien de toezegging van de patiënte om de pijnspecialist te bezoeken en zijn eigen overtuiging dat patiënte zich - na goed te zijn voorgelicht - alsnog zou laten behandelen. De euthanasiewens zou dan immers mogelijk vervallen. De redenering van verweerder, namelijk dat hij in de gegeven situatie zijn bemoeienis na inzending van het consultatieverslag als beëindigd kon beschouwen, acht de Commissie begrijpelijk. Een SCEN-arts mag in het geval als het onderhavige 5

6 een nieuwe consultatie doen, maar is daartoe niet verplicht. Dat verweerder niet het initiatief heeft genomen om afspraken te maken over een eventuele voortgang van het consultatieproces is volgens de Commissie in de context van deze casus niet verwijtbaar. De Commissie oordeelt dit klachtonderdeel ongegrond. 6.3 Verweerder wordt tevens verweten dat hij niet bereid was de situatie opnieuw te beoordelen. Verweerder heeft voor deze beslissing overtuigende argumenten aangevoerd. Met name het feit dat verweerder zich onder druk gezet voelde door de bejegening door klager A is daarin voor de Commissie een belangrijk aspect. Juist in een dergelijke situatie dient een SCEN-arts zich af te vragen of hij zich nog voldoende vrij voelt om een oordeel te vormen en daar vervolgens naar te handelen. Dat heeft verweerder gedaan. De Commissie acht de klacht ook op dit onderdeel ongegrond. 6

7 7 Oordeel van de Commissie De Commissie oordeelt dat de klacht op beide onderdelen ongegrond is. De Commissie - bepaalt dat dit oordeel in geanonimiseerde vorm ter publicatie zal worden aangeboden aan Medisch Contact, het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht en Gezondheidszorg Jurisprudentie met een verzoek om plaatsing. Aldus gegeven in raadkamer door: prof.mr. J. Legemaate (voorzitter), drs. C. de Graaf, drs. M. van der Grijn, dr. ing. C.J. Ruissen en drs. S. Tol, leden van de Klachtencommissie SCEN, in tegenwoordigheid van drs. R.H.J.M. Sanders, secretaris. de voorzitter: prof. mr. J. Legemaate de secretaris: drs. R.H.J.M. Sanders Utrecht, 2 juni