Opgericht 5 oktober 1918

Transcriptie

1 1 Opgericht 5 oktober 1918 Bestuur : Prof. dr. C. Waelkens, voorzitter Dr. J. van Leeuwen, secretaris Dr. J. Lub, penningmeester Prof. dr. P.D. Barthel, onderwijsassessor Prof. dr. G. Nelemans, assessor Prof. dr. I.A.G. Snellen, assessor Prof. dr. M. Spaans, assessor Dr. J. Vink, assessor Amsterdam, 27 December 2013 Invitation to the Annual meeting of the Nederlandse Astronomenclub / Uitnodiging tot het bijwonen van de Jaarvergadering van de Nederlandse Astronomenclub The board would like to invite you to the 229th annual combined Scientific and Business Meetings of the Nederlandse Astronomenclub NAC, on Friday January 24, 2014*, at the University of Amsterdam, Zaal F2.01C, Oudemanhuispoort 4-6, 1012 CN Amsterdam. Scientific meeting (in English) 10:30-10:55 Welcome with coffee and tea 10:55-11:00 Opening by the chairman of the NAC 11:00-11:45 Dr. David Berge (University of Amsterdam) Extreme astronomy with gamma rays 11:45-12:30 Prof. dr. Ger de Bruyn (ASTRON / University of Groningen) The LOFAR EoR Project 12:30-13:15 Huishoudelijke Vergadering NAC/ Business meeting (in Dutch) 13:15-14:15 Lunch break (many restaurants nearby) 14:15-15:00 Dr. Catherine Walsh (Leiden University) "The Chemical Heritage of Planetary Systems" 15:00-15:45 Dr. Gemma Janssen (ASTRON) Detecting gravitational waves using a pulsar timing array 15:45-16:30 Dr. Steven Bloemen (Radboud University Nijmegen / KU Leuven) Kepler s view on binary stars 16:30-16:35 Closing by the chairman of the NAC 16:35-17:30 Reception (De Jaren) The scientific meeting and the yearly NAC Business meeting (in Dutch) are open to anyone interested in the subject and/or the NAC. Afterwards, the NAC is pleased to offer speakers and participants a reception to discuss the scientific meeting and other matters of astronomical interest, in an informal setting, at the nearby Café De Jaren. Enclosed you will find introductions to the presentations, travel directions, and the agenda for the business meeting. * Unfortunately this year the NAC board could not make it on the regular 3 rd Friday in January

2 2 Introductions to the presentations: Dr. David Berge, University of Amsterdam: Extreme astronomy with gamma rays Gamma-ray astronomy has recently evolved from few-photon experiments to fully developed facilities capable of imaging structures within astronomical objects thought to be sites of highenergy particle (cosmic ray) acceleration. Observations with instruments like the Fermi-LAT or H.E.S.S. use particle-physics techniques and have helped in recent years to open a new window provided by photons of GeV to TeV energies to study the "extreme Universe". I will summarise the state of the art in gamma-ray astronomy and describe how very energetic photons provide constraints on some of the physical processes behind the extreme Universe. I will explain what the future holds for this field, and will conclude by describing our new gamma-ray activities in the Netherlands towards a participation in the construction of the next-generation gamma-ray observatory, the Cherenkov Telescope Array. Prof. dr. Ger de Bruyn, ASTRON/University of Groningen: The LOFAR EoR Project I will describe the status of the LOFAR EoR project and show results on deep continuum imaging, in full Stokes, of the various EoR windows. I will give a short summary of the EoR science questions, the processing strategy and the remaining obstacles. Finally I will describe the prospects of detecting signals of redshifted HI from the EoR for the redshift range from in Dr. Catherine Walsh, Leiden University: The Chemical Heritage of Planetary Systems Protoplanetary disks are vital objects in star and planet formation, containing all the ingredients - gas, dust, and ice - for building new planetary systems. The chemical composition of disks is of particular importance because it is this material which determines the final molecular composition of planetary atmospheres and planetesimals such as comets. In this talk, I will review the current knowledge regarding the chemical and physical structure of protoplanetary disks around Sun-like stars. I will discuss some of the open questions in the field, such as, the origin of complex organic molecules considered the 'building blocks' of Life, and the different physical and chemical processes which influence the composition of planetary atmospheres. I will also describe how new observational facilities, for instance, the Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array and upcoming space missions such as Rosetta are likely to have a transformational effect on our understanding of planet formation.

3 3 Dr. Gemma Janssen, ASTRON: Detecting gravitational waves using a pulsar timing array Using pulsars as distant clocks provides the basis of high precision timing measurements, and gives a unique tool to probe various astrophysical processes. In general, the best measurements of pulsar parameters are obtained when using data sets that consist of large numbers of observations of millisecond pulsars, and covering time spans as long as possible. In practice, this requires combining data sets from multiple telescopes. Gravitational waves (GWs) are small disturbances in space-time that are caused by the movement of masses in space-time itself. They are predicted to originate from a variety of sources, and are expected to occur over a wide range of frequencies. A pulsar timing array will use an array of millisecond pulsars as the endpoints of a galaxy-scale GW detector. It will be sensitive to GWs with frequencies in the nano-hertz regime, being complementary to the frequency bands addressed by ground- or space-based detectors. I will describe the current efforts of the European and International pulsar timing array collaborations in the run towards the first direct detection of gravitational waves. I will present the recent highlights of our work, and our new way of connecting all European telescopes in order to improve our sensitivity by an order of magnitude: the Large European Array for Pulsars. Dr. Steven Bloemen, Radboud University Nijmegen / KU Leuven: Kepler s view on binary stars While the Kepler satellite was designed to hunt for planets, its precise and quasi uninterrupted photometric observations of about stars have also proven to be of immense value to the binary star community. During this talk we will dig into Kepler's treasure chest of over 2500 eclipsing binaries. Highlights include the discoveries of circumbinary planets, stars that show tidally excited oscillations, and the detection of small-amplitude effects in the light curves such as gravitational lensing and Doppler beaming. We end with a discussion on ongoing work and the proposed K2 Mission. During this phase, the satellite will point at ecliptic fields, thereby opening up an exciting opportunity to select high profile targets that where not accessible during the nominal Mission.

4 4 Travel directions The scientific and business meetings (including welcome coffee) are held at: University of Amsterdam, Zaal F2.01C, Oudemanhuispoort 4-6, 1012 CN Amsterdam. Several lunch options are available in the immediate vicinity. The reception takes place in Café De Jaren: Red: Oudemanhuispoort 4-6. Blue: Café De Jaren

5 5 Huishoudelijke vergadering 2014 Agenda 1. Opening en vaststelling van de agenda 2. Mededelingen van het bestuur 3. Notulen van de vorige huishoudelijke vergadering (Appendix A) 4. Jaarverslag secretaris (Appendix B) 5. Jaarrekening penningmeester, verslag Kascommissie, vaststelling Kascommissie 6. Voorstel begroting Bestuurswijzigingen 8. Rondvraag en sluiting Contributiebetaling en Adresboekje De contributie bedragen kan men vinden in onderstaande tabel. Aard lidmaatschap Bedrag Gewone leden 22, EUR Gewone leden 20, EUR met automatische incasso Gepensioneerden 10, EUR Studenten, promovendi 10, EUR Belgische leden 15, EUR Wij bevelen onze leden aan een incasso-machtiging te verstrekken aan de penningmeester. Daarmee wordt ieder jaar automatisch en met korting de contributiebijdrage afgeschreven. Dit vereenvoudigt de administratie voor de NAC. Als u inlogt op ziet u direct of u al een machtiging verstrekt heeft. Zo niet, kies dan Nu invullen ; of vraag de penningmeester. Leden kunnen hun contributie vóór 1 april 2014 overmaken naar NL70 INGB t.n.v. Nederlandse Astronomenclub te Amsterdam. Leden woonachtig in België dienen daartoe bij de overschrijving te vermelden de BIC van de ING bank: INGBNL2A. Van in het buitenland woonachtige leden wordt een vrijwillige bijdrage gewaardeerd. Het NAC-adresboekje 2014 vindt U bijgesloten.

6 6 APPENDIX A Notulen van de huishoudelijke vergadering van de Nederlandse Astronomenclub gehouden op 18 januari 2013 te Amsterdam 1. Opening en vaststelling van de agenda Voorzitter C. Waelkens opent om uur de vergadering. De agenda wordt geaccepteerd. 2. Mededelingen van het bestuur NAC Conferentie 2013, georganiseerd door U Gent + KU Leuven vindt plaats te Lommel, België, van mei Notulen van de vorige huishoudelijke vergadering De notulen worden goedgekeurd na enkele correcties: Kascommissie > Kascommissie boekjaar 2012 en regelement -> reglement 4. Jaarverslag secretaris Het jaarverslag wordt geaccepteerd na verwijdering van de incorrecte zinnen Na controle.. verantwoordelijk is. in de derde paragraaf; en na de volgende correctie: UU -> voor de laatste maal aan de UU 5. Jaarrekening penningmeester, verslag Kascommissie, vaststelling Kascommissie 2013 Penningmeester Jan Lub geeft enige uitleg bij de jaarrekening Kascommissie 2012 bij monde van Henk Olthof (vz) adviseert de jaarrekening goed te keuren. ALV keurt de jaarrekening goed en dechargeert het bestuur. Kascommissie boekjaar 2013 bestaat uit Wim Hermsen (vz) en Ralph Wijers. 6. Voorstel contributieregeling en begroting 2013 De contributieregeling is ongewijzigd. De ALV keurt de begroting goed. 7. Bestuurswijzigingen Secretaris Dr. J. van Leeuwen wordt verkozen voor 2 e termijn. 8. Rondvraag en sluiting i) Overleden NAC leden Henk van Bueren, Aad Fokker, Gart Westerhout en Sjoerd Hardeman worden herdacht. ii) Edwin Mathlener vraagt waarom NAC ALV niet op Sonnenborgh wordt georganiseerd? Bestuur antwoordt zeer geïnteresseerd te zijn maar dat de huur plus de offerte voor inrichting + catering van Oud London het NAC budget helaas te boven ging. iii) Wim Brouw vraagt of Opticon ondersteuning kan bieden voor NNV La Palma reizen? Secretaris antwoordt dat op de Opticon website daarover geen informatie te vinden was. iv) Ralph Wijers waarschuwt ervoor de La Palma reis voor prijswinnaars niet (te zeer) te verdunnen met betalende reizigers, de NNV scholieren. v) Marieke Baan stelt voor de NAC conferentie interessanter te maken voor journalisten, door een persconferentie en persdag te organiseren, en te zorgen dat er genoeg nieuws kan worden

7 7 gepresenteerd. Discussie volgt. De ALV is het hier mee eens; Marieke Baan en de organisatie 2014 gaan dit uitproberen. vi) Christoffel Waelkens meldt dat de NAC regelmatig verzoeken krijgt van zusterorganisaties voor het organiseren van gezamenlijke meetings. Hoewel we daar in principe voor openstaan blijkt dit moeilijk te combineren met het (student) karakter van de NAC. Voor de Montpellier meeting zal wel een NL afgevaardigde worden gevraagd (en een Franse spreker voor onze NAC worden teruggevraagd). Daarnaast ontvangt de NAC verzoeken zich in EAS verband actiever op te stellen. Aangezien Nederlands beleid niet door NAC maar door NCA/NOVA worden uitgezet, is de juiste representatie niet altijd duidelijk. ALV stelt voor dat een NCA/NOVA/NAC persoon volgende keer expliciet aan Thierry Courvoisier vraagt wat het doel is. vii) Harry van der Laan wijst er op dat Cees de Jager een interessant en leerzaam blog bijhoudt, en hij bedankt Prof. De Jager voor zijn inzet. Voorzitter C. Waelkens sluit om uur de vergadering.

8 8 APPENDIX B Jaarverslag 2013 van de secretaris Eind 2013 telde de Nederlandse Astronomenclub 446 leden, waarvan 28 leden in België, 288 leden in Nederland en 130 leden in het buitenland. Dit jaar bestond het bestuur van de NAC uit Prof. Dr. C. Waelkens (voorzitter), Dr. J. van Leeuwen (secretaris), Dr. J. Lub (penningmeester), Prof. Dr. P. Barthel (onderwijsassessor), Prof. Dr. I.A.G. Snellen, Prof. Dr. M. Spaans, Dr. J. Vink en Prof. Dr. G. Nelemans (assessoren). De kascommissie voor controle jaar 2013 werd gevormd door Wim Hermsen (vz) en Ralph Wijers. Leden wordt verzocht ter betaling van de jaarlijkse NAC contributie een incasso-machtiging te verstrekken om administratie werkzaamheden tot een minimum te beperken. Ter aanmoediging wordt 2 korting op de contributie geboden. De alternatieve manier van betalen is via een overschrijving. Het afgelopen jaar werden een ALV vergadering en de jaarlijkse Nederlandse Astronomen Conferentie gehouden. De 228 e ALV vergadering werd gehouden op vrijdag 18 januari 2013, op de Universiteit van Amsterdam. De 68 e Nederlandse Astronomen Conferentie werd georganiseerd door U Gent / KU Leuven en vond plaats te Lommel, België, van mei Dit jaar heeft de NAC de volgende subsidies toegekend: 500 ten behoeve van de 6e Nederlandse Sterrenkunde Olympiade, een wedstrijd voor middelbare scholieren in de bovenbouw HAVO/VWO, georganiseerd door de Nederlandse universitaire sterrenkundige instituten. Dit jaar was de organisatie in handen van Groningen. 915 ten behoeve van NAC-beurzen voor de NAC conferentie in mei Het NAC bestuur dankt allen die aan het clubleven hebben bijgedragen door hulp bij de organisatie van vergaderingen, het optreden als spreker, het werk in commissies, of op een andere wijze.