Details in het werk bepaald. Het ontwerp van de parkeergarage voorzag niet in deze details. Daarom gingen het dakbedekkingsbedrijf,

Transcriptie

1 Tekst: Jan Bol Foto s: Ruurd de Vries, Jan Bol Tekeningen: BDA De grote parkeergarage van het nieuwe rijkskantoor in Groningen krijgt een zogenoemd leefdak. De betonconstructie wordt straks aan het oog onttrokken door een. Als voorbereiding daarop komt er nu eerst een waterdichte en wortelwerende dakbedekking op. Dat vraagt om zorgvuldig detailleren, uitvoeren en controleren. Proefstukken maakten het werk inzichtelijk. Details in het werk bepaald Aan de hand van proefstukken Over krap een jaar is het nieuwe kantoor van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en de Belastingdienst in Groningen helemaal omgeven door groen. Nu is aan de oostkant nog een grote betonnen parkeergarage zichtbaar. Deze garage verdwijnt straks onder het maaiveld, onder een. Voordat het zover is, moet eerst het betondek goed waterdicht worden gedekt. Dat vraagt om nauwkeurig uitgewerkte dakdetails voor randen, opstanden en aansluitingen. Het ontwerp van de parkeergarage voorzag niet in deze details. Daarom gingen het dakbedekkingsbedrijf, de aannemer en de dakadviseur samen aan het werk voor een goede technische uitwerking. De uitwerking van het toe te passen dakbedekkingssysteem en de uitvoeringsdetails begon in november In december kon de uitvoering van de dakbedekking beginnen. Proefstukken Behalve een grote oppervlakte van m 2 met de bijbehorende grote omtrek en dus heel veel dakrand, kenmerkt het betondek van de parkeergarage zich door een aantal architectonische driehoekige elementen bovenop het dek. Deze kieuwen zorgen voor belichting en beluchting. Het ontwerp van de stalen constructies van de kieuwen levert een aantal kritische details op. Kritisch wat betreft een goede waterafvoer, waterdichtheid en kwaliteit in de uitvoering. Kritisch omdat later alles onder het maaiveld van de komt. Om het werk inzichtelijk te maken, werden werkdetails gemaakt aan de hand van proefstukken. Deze proefstukken dienden voor het uitzoeken hoe door uitvulwerk, bijvoorbeeld met isolatiemateriaal en aftimmeringen doeltreffend en gegarandeerd goed het inwerken van de aansluitingen in de waterdichte dakbedekking mogelijk is. 21

2 Projectgegevens PPS Huisvesting Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst, Kempkensberg, Groningen Opdrachtgever : Rijksgebouwendienst, namens de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst Opdrachtnemer : Consortium DUO 2 met aandeelhouders Strukton, Ballast Nedam en John Laing Contractvorm : DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain and Operate) Looptijd contract : 20 jaar Architect : UNStudio, Amsterdam Constructies : Arup, Amsterdam Bouwproces : Strukton Bouw, Strukton Civiel Gebouwbeheer : Strukton Worksphere Facilityservices : ISS Nederland Interieuradvies : YNNO, Utrecht Studio Linse, Amsterdam Terreininrichting : lodewijk Baljon landschapsarchitecten, Amsterdam Dak- en geveladviezen : BDA Dakadvies BV Dakbedekkingen : DNN Daksystemen, Emmen Bouwsom : ruim 100 miljoen euro, inclusief openbare ruimten en paviljoen Kosten : 13,2 miljoen euro per jaar (DUO en Belastingdienst) Oppervlakten : m 2 kantoren (DUO en Belastingdienst) m 2 parkeerruimte (DUO en Belastingdienst) Hoogten : 92 meter hoogbouw, 24 verdiepingen : 42 meter laagbouw, 11 verdiepingen Aantal werkplekken : (DUO en Belastingdienst) Parkeerfaciliteiten : fietsen en 675 auto s (DUO en Belastingdienst) Ofwel, de werkdetails moesten zo eenduidig mogelijk zijn zodat deze zonder allerlei uitzoekwerk en improvisatie op de bouwplaats zelf meteen deugdelijk zijn uit te voeren. Waterdicht Het betondek is op afschot. Alle aansluitingen, randen en opstanden moeten absoluut waterdicht zijn. Als er later ergens lekkend water wordt ontdekt, is in dergelijke omstandigheden nauwelijks na te gaan waar het lek feitelijk zit, omdat water dan onder de dakbedekking doorloopt vanaf een of andere plaats. Bovendien moet de dakbedekking de doorgroei van plantenwortels weren, omdat anders alsnog lekkages ontstaan. Weliswaar neemt beton langzaam water op, het staat het ook langzaam weer af. Dat kan leiden tot langdurige vochthinder. DUO 2 Het futuristisch ogende nieuwe pand van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en de Belastingdienst aan de zuidkant van Groningen is een overwegend wit gebouw, met golvende gevellijnen. Het is één gebouw bestaande uit een laag gedeelte van 42 meter hoog met 11 verdiepingen en een kantoortoren van 92 meter hoog met 24 verdiepingen. Het consortium DUO 2 heeft het gebouw laten ontwerpen door het architectenbureau UNStudio, heeft het gebouwd en de financiering verzorgd en is ook verantwoordelijk voor het technische en bouwkundige beheer en onderhoud gedurende 20 jaar. Het is een zogenoemd PPS-project (publiek-private samenwerking). De aanbestede contractvorm is DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain and Operate). De deelnemers in het consortium zijn Strukton, Ballast Nedam en John Laing. De skeletten van de oude betonnen kantoortorens van deze overheidsdiensten staan er nog deels, inmiddels onttakeld door sloop. Deze huisvesting uit de jaren 60, 70 en 80 voldeed helemaal niet meer wat betreft indeling, binnenklimaat en energiegebruik. Renoveren bleek oneconomisch en niet zinvol. Kantoortoren. Oud kantoor. 22

3 De SBS gemodificeerde bitumen dakbedekking wordt volledig gekleefd. De dakbedekking moet perfect waterdicht en wortelwerend zijn. Zogenoemde kieuwen op het betondek zijn architectonische elementen voor belichting en beluchting. De vormgeving houdt een aantal lastige details in. Kritisch in de uitvoering. Een doorvoer van kabels en buizen door een opstaande rand, daar moet omheen worden gewerkt. Om inwatering van het (verse) betondek te voorkomen, wordt het dek zo snel mogelijk voorzien van een voorsmeerlaag. Daarop komt een volledig gekleefde eerste laag bitumen dakbedekking, die tevens als noodbedekking dient. Het zadel tussen twee kieuwen is juist een plaats waar water zich verzamelt. Dat leidt tot een te zware last en geeft ook kans op lekkages. De overbrugging van een dilatatievoeg is een kritisch detail, onder meer door de wisselwerking van bouwdelen. Een metalen slipplaat onder de dakbedekking vangt die werking op. BDA 23

4 BDA De uitvoering van aansluitdetails is liefst fool proof. Uit het maken van proefstukken bleek dat uitvullen van lastige details met timmerwerk of met isolatiestroken recht toe recht aan uitvoeren best mogelijk maakte. BDA De overlap van de dakbedekking over de rand over de hele omtrek van het betondek van de parkeergarage moet voldoende lang zijn en goed vastzitten, voor een goede waterdichting. Zo nodig wordt Triflex toegepast. Een probleem voor een goed randdetail is een damwand aan één zijde van de garage, waar ook al grond is aangeheeld. 24

5 Gevelconcept De nieuwbouw heeft een innovatief en ingenieus gevelconcept, waarin zonwering, windregulatie, de inval van daglicht en de constructie zijn geïntegreerd. In de gevel zijn zogenoemde gevelvinnen geplaatst. Dit zijn driehoekige uitstulpingen van aluminium composiet. De vinnen hebben op diverse plekken in het gebouw verschillende dieptes en breedtes, afhankelijk van de positie en de richting van de gevel. De vinnen werken als een zonwering voor het gebouw. In de zomer, als de zon hoog staat, worden de zonnestralen door de vinnen tegengehouden. Daardoor hoeven medewerkers geen zonwering te gebruiken en hebben ze vrij uitzicht naar buiten. In de winter werken de vinnen omgekeerd. De zon staat dan lager, waardoor het zonlicht onder de vinnen door naar binnen schijnt. Daardoor komt er ook warmte naar binnen en hoeft het gebouw minder aanvullend te worden verwarmd. De vinnen dragen daardoor ook in belangrijke mate bij aan de energiezuinigheid van het gebouw. Dat de vin een onderdeel is van de klimaatinstallatie, is uniek voor Nederland. In de wereld zijn slechts enkele voorbeelden van op deze manier gebruikte vinnen te vinden, onder andere in Japan en Singapore. Bron: brochure nieuwbouw Huisvesting Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst te Groningen Om inwatering van het (verse) betondek te voorkomen, wordt het dek zo snel mogelijk voorzien van een voorsmeerlaag, waarop de eerste laag, die tevens als noodbedekking dienst doet, volledig wordt gekleefd. Omdat meerdere partijen het betondek als werkvloer gebruiken, wordt de noodbedekking zorgvuldig op beschadigingen gecontroleerd vóórdat de toplaag erop komt. Deze toplaag van SBS-dakbanen wordt net als de eerste laag, de noodbedekking, volledig gekleefd met warme bitumen. De nu in winterse omstandigheden toegepaste dakbedekking is met codering 370 K 11 en 24: SBS gemodificeerd gebitumineerde polyester-glasvliescombinatie in een wortelwerende uitvoering. Voor de rechttoe rechtaan vierkante meters dakbedekking is een laagfrequente controle voldoende. Maar gezien de meer kritische details van de aansluitingen ter plaatse van de kieuwen en over de hele lengte van de omtrek, de betonrand is veelvuldige inspectie noodzakelijk. De beproeving van de aangebrachte dakbedekking is tamelijk stevig, om zeker te zijn van een goede aanhechting. Alle randen en aansluitingen beproeven we stevig om zeker te zijn van een goede waterdichtheid. Want als de grond voor de is opgebracht op het dek en aan alle zijkanten is aangeheeld, dan ben je de details echt kwijt, zoals dakinspecteur Ruurd de Vries van BDA Dakadvies het samenvat. 25

6 AABOSAFE Zorgeloos werken op hoogte. Een totaalpakket dat alle zorg uit handen neemt.. AaboSafe biedt een totaalpakket van producten, diensten en ondersteuningen die nodig zijn om bestaande en nieuwe daken veilig toegankelijk te maken. Dit doen wij door het bieden van persoonlijk advies voor veilig werken op hoogte, afgestemd uw situatie en op de specifieke factoren die hierbij van groot belang zijn. AABOSAFE Solingenstraat ZN Deventer T / F E info@aabosafe.nl Wat doet AaboSafe? Het opstellen van Dak Risico Analyses, waarbij duidelijk wordt weergegeven welke toepassingen er voor u nodig zijn om veilig uw werk uit te kunnen voeren. Adviseren en leveren van persoonlijke beschermingsmiddelen voor alle bedrijfssectoren. Verzorgen van inspectie en onderhoud van klim- en veiligheidsmaterialen. Geven van training en advisering voor veilig en zorgeloos werken op hoogte. Verzorgen van levering en installatie van valbeveiligingssystemen en toegangsmiddelen. AaboSafe is o.a. uw partner voor: Op maat gemaakte oplossingen voor permanente dakankers en kabelsystemen. Tijdelijke verplaatsbare ankerpunten. Ladderborgingspunten, gevel- en kooiladders. Trappen, ladders en multifunctionele ladders. Harnassen, lijnen en valstoppers. Onderhoud en inspecties. Opleidingen op maat. Veiligheidsmiddelen voor werken in besloten ruimtes. Bijkomende voordelen.. Alles van advies tot realisatie te verkrijgen onder één dak. Altijd een contactpersoon in uw regio. Voor elke werkplek een passende oplossing.

7 Écht dampdicht. Aabo Alufix Extreme SK Dampdichtheidskampioen op stalen daken. In de bouwfysica wordt veel gesproken over dampremmende lagen. Perfect is een damprem pas als hij ook echt met recht dampdicht te noemen is. Aabo Alufix Extreme SK is het resultaat van diverse zeer dampdichte unieke composieten die, samengevoegd, hebben geleid tot een indrukwekkende een Sd waarde van Daarmee is de dampdichtheid van Aabo-Alufix Extreme SK vergelijkbaar met 2 kilometer lucht! Met recht een écht dampdichte folie. Aabo Alufix Extreme SK is uitstekend geschikt voor toepassing op stalen damwandprofielplaten. Zelfs het doorboren met schroeven in stalen damwandprofielplaten en het eventueel beschadigen van de Aabo Alufix Extreme SK bovenop de damwandruggen* verstoord de dampdichtheid niet. De volvlaks gesloten zelfklevende laag voorkomt namelijk dat vochtige binnenlucht tot voorbij de beschadiging komt. * Uiteraard is doorprikken boven de cannelures (holle ruimtes tussen de staalruggen) niet toegestaan. Aabo Alufix Extreme SK is volvlaks zelfklevend dus afdichtingstape is niet nodig. Met royale overlappen op de juiste ondergrond aanbrengen is voldoende. Aabo Alufix Extreme SK is vanwege haar sterke wapening in hoge mate doortrap-vast boven de holle cannelures van stalen damwandprofielplaten en verschuift niet dankzij de volledige verkleving. In traditionele bouwfysicaprogramma s vult u een theoretische dikte in van 0,2mm (0,0002 meter) met een dampdiffusieweerstandsgetal (μ) van (10 miljoen!). Aabo Alufix Extreme SK wordt geleverd als praktische 1-mans 25kg rol van exact 100m2 (1,50 x 66,67 mtr) AABO TRADING Aabo Trading Zoetermeer B.V. Tel , Fax Aabo Trading Nijmegen B.V. Tel , Fax Aabo Trading Cuijk B.V. Tel , Fax Aabo Trading Eindhoven B.V. Tel , Fax Aabo Trading Breda B.V. Tel , Fax Aabo Trading Zwolle B.V. Tel , Fax Aabo Trading Zwijndrecht B.V. Tel , Fax Aabo Trading Beverwijk B.V. Tel , Fax Aabo Trading Tilburg B.V. Tel , Fax Aabo Trading Deventer B.V. Tel , Fax Aabo Trading Drachten B.V. Tel , Fax Aabo Trading Amsterdam B.V. Tel , Fax Aabo Trading Utrecht B.V. Tel , Fax Aabo Trading Almere B.V. Tel , Fax Aabo Trading Maastricht B.V. Tel , Fax