SKT gebruikt energiezuinige WQuattro-motoren

Transcriptie

1 186 DEC 2011 Hydropeuma Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek SKT gebruikt eergiezuiige WQuattro-motore De motor die de vetilatore va de koelistallaties aadrijft, is ee bepalede factor i het eergieverbruik JAAROVERZICHT 2011 AANDRIJF - EN BESTURINGSTECHNIEK SOMMAIRE ANNUEL 2011 TECHNIQUES D ENTRAINEMENT ET DE COMMANDE Driemaadelijks tijdschrift va FIMOP e BELGITRANS - 4de trimester - 41e jaargag - Afgiftekatoor Leuve X - P ,50 EUR 17 - Parker ivesteert i ieuwe dieste 23 - VDAB combieert geerieke e bedrijfsopleidige 26 - Elektromobiliteit, kase voor ieuwe marktdeelemers

2 100 - Lezersdiest

3 FIMOP Belgische Vereigige va Fabricate, Ivoerders e Verdelers va Materiaal voor Idustriële Hydraulica, Peumatica, Automatisatie e aaverwate techieke. Lid va het Europese comité CETOP vzw FIMOP Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) ifo@fimop.be BELGITRANS Belgische beroepsvereigig voor idustriële aadrijftechieke (mechaisch, elektrisch, mechatroisch e hydro-dyamisch) vzw BELGITRANS Tel: +32 (0) ifo@belgitras.be DEC 2011 Hydropeuma Dé referetie voor aadrijf- e besturigstechiek RAAD VAN BESTUUR JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo M. DE WINTER, Service Hydro M. BOELS, Parker Haifi PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaeles & Part. RAAD VAN BESTUUR L. ROELANDT, Stromag Beelux M. VANEECKHOUTTE, Stromag Beelux L. DE GROEF, Esco Trasmissios. G. HEYVAERT, MGH P. BOURGUIGNON, Hase Trasmissioss L. VAN HOYLANDT, Act i Time TOEZICHTHOUDERS Jea Schauss, Atlas Copco Maciej Szygowski, Doedijs Fluidap TOEZICHTHOUDERS O. VAN HEER, WEG Europe G. Mertes, Rotero COMMISSIES Cofederatie Toetredige Algemee voorwaarde CETOP Oderwijs - IHP Evets & Beurze Repertorium Tijdschrift Automatio-HP MARCOM GROUP MARKTONDERZOEK - HYDRAULICA - PNEUMATICA - AFSLUITERS E-News - Webstek Beroepsethiek COORDINATEUR LEDEN 2011 AB Flex AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH Brevii Fluid Power BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijs Fluidap Doedijs Iteratioal DONALDSON ULTRAFILTER ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH GATES EUROPE Hasaflex HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX LiMotio Mauli Fluicoecto v NORGREN OLAER BENELUX PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Va Heck Iterpieces/Ipar VEMOFLEX COMMISSIES MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE LEDEN 2011 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motio Cotrol ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT Psi Cotrol Mechatroics RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SIEMENS SKF STROMAG TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX Omslagverhaal COLOFON SECRETARIAAT Wielstraat 12 B Borem Tel Fimop: +32 (0) Tel Belgitras: +32 (0) Fax: +32 (0) automatio@hydropeuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Reé Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaa 500, B 1050 Brussel REDACTIECOMITE Ig. Reé Decleer, Ig. Roger Stas, Robert Pateroster mba REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B Borem PUBLICITEIT Dirk Vermat gsm: +32 (0) dirk.vermat@skyet.be Redactie Stij Dom - tel: +32 (0) automatio@hydropeuma.be DRUKKERIJ Artoos, Kampehout Verspreidig ex. NL ex FR Automatio Magazie is ee uitgave va de beroepsvereigige Fimop e Belgitras. De adverteties i Automatio Magazie worde ter goedkeurig aa het redactiecomité voorgelegd. Alle adverteties die betrekkig hebbe op de techieke e de producte voor idustriële automatiserig kome i aamerkig voor publicatie. Alle artikels e berichte i de redactioele bijdrage va dit tijdschrift werde door de redactie geselecteerd. Zij verschije gratis e bevatte gee adverteties. De auteurs zij veratwoordelijk voor hu tekste. Volged ummer: maart 2012 AUTOMATION paraît aussi e fraçais Lid va de Uie va de uitgevers va de Periodieke Pers. Copyright FIMOP SKT gebruikt eergiezuiige WQuattro-motore Ihoud JAAROVERZICHT TROMMELMOTOREN: voor compacte coveyoraadrijvig 8 Eergiezuiigheid va schroeftechologie voor luchtblowers 8 Compressor gemoteerd oder ee locomotief 12 MGH: merkoafhakelijke parter izake idustriële aadrijfgroepe 12 Nieuwe Altivar 212 selheidsregelaars op de markt 15 REPORTAGE Parker ivesteert i ieuwe dieste 17 SKT gebruikt eergiezuiige WQuattro-motore 18 VDAB combieert geerieke e bedrijfsopleidige 23 Elektromobiliteit, kase voor ieuwe marktdeelemers 26 TOEPASSING Proceszekere schroefmotage va kuststof kiderzitjes 34 Ee betoe verbidig 37 ACTUALITEIT: Stroomsesor met uitgebreid meetbereik 21 Telecotroller voor smart grids e virtuele krachtcetrales 21 Shell laceert herotworpe assortimet idustriële smeermiddele 29 Nieuwe Techofluid vestigig i Wettere 29 Efficiëte egieerig met ope systeemoplossig 31 Nieuwe thermische camera testo DEC P 3

4 Voorwoord Vacatures vs Rekruterig Zodag 11december u Cetraal Statio Atwerpe. Het vertrek va trei aar Oostede is geplad voor 18.34u. Nog sel ee Vacature meeeme, wat de deure sluite echt waar om 18.34u. De cover schreeuwt ieuwe jobs i voorjaar Odaks de barre ecoomische tijde verwachte 371 bedrijve i België Pagia 4 vermeldt Exclusief: 5de Natioaal Arbeidsoderzoek va Vacature. Verder og I deze ozekere tijde blijve oze bedrijve rekrutere. Vooral kadidate die ekele jare ervarig kue voorlegge zij i trek. Al creëert vooral de vergrijzig ieuwe vacatures. Ook de tussetitels liege er iet om; - Ja, er zij og jobs i crisistijd Ja Deijs (Radstad): Het klikt eigeaardig, de wereld staat bija i brad e we zie dat amper op, de arbeidsmarkt. - U ka uw ervarig u verzilvere. - Voorlopig vide pas afgestudeerde og ee baa. - Oderwijsistellige e overheid blijve vaste waarde - Bedrijve versterke hu verkoopsapparaat. Belagrijker og zij de lijstjes : De meest gezochte profiele vadaag (% va bedrijve die deze fuctie zoeke) 1. Idustrieel Igeieur 2.Burgerlijk Igeieur 3 Techisch gegradueerde...; 10. Projectleider. Grootste kelputberoepe vadaag (aatal bedrijve die deze fucties moeilijk vide) 1. Idustrieel Igeieur 2. Verpleegkudige 3 Burgerlijk Igeieur Projectleider. De toprekruteerders vadaag (aatal vacatures die ze vadaag hebbe) 1. Service public de Walloie 2. Colruytgroep 3. Deloitte Idumatio 2013 is zopas op de spore gezet, e de parters zij overeegekome om de eerste uitgave (2011) te overtreffe, door te lere va de vorige e meer duidig te geve aa het ieuwe opzet. E ook voor meer groei te gaa, wat os izies iet meer da ormaal is. De discussie over Is dit ee atioale vakbeurs of ee, het is ee regioale, wat gaa we hier iet voere. Wij hope odaks de crisis op ee spoedige opwaarderig va de ecoomie (we hebbe zelfs ee echte regerig) zodat eid 2012 toch gehaald ka worde met iet aders da plusse. Opleidig e Vormig FIMOP heeft op 12 december ee Algemee Vergaderig gehoude i Ukkel i de gebouwe va Scheider Electric. Naast de klassiekers over fiacië 2011 e budget 2012, werde ook twee ieuwe bestuurders aageome. Zij hebbe, same met ekele adere bestuurders, ee ieuw ela gegeve aa de sluimerede e sids 2002 bestaade commissie IHP. Er blijft ee hoge ood aa opleidig e vormig i oze disciplies e u is (eidelijk) de tijd gekome om door te gaa. I tijde va recessie (voor zover die er is of og moet kome) is ee dergelijk stap meer da welkom. Straks is de BIAA ee realiteit. Het team va Automatio Magazie west u ee hoopvol Nieuwjaar! 12/12/2011 R.P.A.Decleer Veratwoordelijke uitgever P SEPT 2011

5 JAAROVERZICHT 2011 AANDRIJF - EN BESTURINGSTECHNIEK Peumatische aadrijvige Hydraulische aadrijvige Compressore Afsluiters Vetiele Vacuümtechiek Elektrische aadrijvige Mechaische aadrijvige Motio cotrol Sesoriek Veldbusse Besturigssoftware Cotrolesysteme Besturigssysteme Motagetechieke Hadligtechieke SOMMAIRE ANNUEL 2011 TECHNIQUES D ENTRAINEMENT ET DE COMMANDE Perslucht

6 Aadrijftechiek Uw toepassig Oze oplossig Oze waaier aa oplossige e producte: Motorreductore, gemotoriseerde rolle e trommels Flexibele asse e koppelige Veiligheidskoppelige Volledig gamma mechaische aadrijfelemete. ifo@actitime.be tel: Lezersdiest De techologie va morge, hier e u Trap uw oude blowers eruit, e spaar eergie met oze ieuwe schroefblowers Vergeet uw oude blowers e stap over aar de techologie va de toekomst. De ieuwe schroeftechologie va de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zo 30% eergiezuiiger da de bestaade lobbe- of rootstechologie. Door het eergieverbruik va uw blowersysteem te vermidere, zal u iet allee heel wat milieuvriedelijker werke, maar biedt u tegelijk ee beter atwoord op de vraag aar duurzame produktiviteit e lagere CO 2 -uitstoot. Wil je wete hoe u met Atlas Copco ZS-blowers e -compressore uw eergiekoste kue verlage? Kijk op P 6 Atlas Copco - DEC ZS lauch 2011 A5 Ladscape 210 x 148,5 mm Nederlads Lezersdiest

7 DOSSIER Jaaroverzicht 2011: Aadrijf- e besturigstechiek Stuurvetiele met laag vermoge voor kritische toepassige Nieuwe piinline ilie vacuum ejectore va Piab Nieuwe peumatische slede biedt totale flexibiliteit Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest ERIKS eemt alle aadele over va Valtor Offshore Ruimtebesparede peumatiek Verhuurvloot breidt uit met 500 kw hydraulische powerpacks opesafety als ieuwe wereldwijde stadaard Pro Pael: 3D platform TVH Parts eemt activiteite va Rube Power over Met of zoder vetilator, altijd eergiezuiig Geïtegreerde elektroica bij gelijktijdig lage vermoges Vormigscursus va Festo Nieuwe motorreductore voor trasportsysteme M-3iA, de eerste 6-assige delta robot met ee max. payload va 6kg De Hammerhead, ee haakse slagmoersleutel Lezersdiest LEZERSSERVICE: Voor meer iformatie, bezorg os het igevulde formulier op pagia 46 met het ummer va uw keuze DEC P 7

8 ACTUALITEIT TROMMELMOTOREN: voor compacte coveyoraadrijvig Trommelmotore e motorrolle zij gemotoriseerde rolle die vooral worde toegepast op badtrasporteurs e op palletrollebae. Met de LAT-trommelmotore eerzijds e met de DAVID-motorrolle aderzijds beschikt ACT IN TIME over ee geschikte gemotoriseerde rol voor elke toepassig. Ee gemotoriseerde rol bestaat uit zij rol e zij itere aadrijvig. Afgedekt met fleze wordt hij opgehage aa de asse aa beide zijde va de rol. Ee va de asse is ofwel voorzie va ee elektrische kabel ofwel va ee klemmekast. De aagebrachte elektrische eergie wordt omgezet i mechaisch vermoge op de rol via de itere motorreductor. Ee trommelmotor (Ø 50 tot Ø 800 mm) zal de bad aadrijve e dusdaig de costructie va de badtrasporteur bespare va: motorstoel, kettig of V-saar, regelmatig oderhoud e smerig, opspabeurte, uitlijige e extra beschermige voor de aadrijvig. Hij is dus compacter e eevoudiger, maar ook hygiëischer, omdat hij hogedrukreiigig toelaat. Hij ka voorzie worde va ee borstel of bekledig. Ee motorrol (Ø 89 of 114 mm) is i direct cotact met de pallet of met het stukgoed. Via het dubbele kettigwiel op ee va zij asse drijft hij ee 20-tal adere motorloze rolle via kettige aa, waarbij hij aa ee complete sectie tot 2 to drijfkracht ka levere. Opieuw wordt de costructie heel wat vereevoudigd e veel compacter. De bestedige aagroei va istallaties uitgerust va gemotoriseerde rolle bewijst dat hu toepassig succes oogst. Omdat ze volgede voordele brege: lagere koste, mider compoete, ee sellere motage e ee efficiëtere productie da met ee costructie aagedreve door ee motorreductor. Het complete gamma met techische karakteristieke e afmetige ka geraadpleegd worde op Lezersdiest Eergiezuiigheid va schroeftechologie voor luchtblowers Perslucht met lage druk vormt de hoekstee va vele productieprocesse e is essetieel voor ee ogestoorde voortgag va de productie. Met het otwikkele va ee lagedrukblower op basis va de schroeftechologie, is Atlas Copco eri geslaagd belagrijke stappe te zette i de verlagig va het eergieverbruik. I de ZS-schroefblowers wordt het cocept va de itere compressie toegepast, waar de traditioele Roots-lobbeblowers extere compressie toepasse om de systeemdruk te bereike. Tests oder toezicht va e gecertificeerd door de oafhakelijke Techischer Überwachugs-Verei (TÜV) uit Duitslad, hebbe aagetood dat de ZS-blower 23,8 procet eergiezuiiger is da ee drielobbige blower bij ee druk va 0,5 bar(e), e 39,7 procet bij ee druk va 0,9 bar(e). (techisch witboek beschikbaar op www. efficiecyblowers.com). Iovatieve schroefblowers De ZS va Atlas Copco is ee 100% olievrije schroefblower, die het resultaat is va tietalle jare ervarig met het otwerpe e producere va iovatieve schroefblowers. Met de ZS-blowers beschikt u over ee uieke, volledig geïtegreerde eeheid waarmee u uw eergiekoste met gemiddeld 30% ka verlage. De idustriële fabricage i het algemee, maar vooral toepassigsgebiede, zoals afvalwaterzuiverig, peumatisch trasport, eergieopwekkig, de levesmiddele- e drakeidustrie, de farmaceutische e chemische idustrie, de pulp- e papieridustrie, de textiel- e cemetidustrie kue i hoge mate profitere va deze eergiezuiige, uiterst betrouwbare serie olievrije persluchtoplossige va Atlas Copco Lezersdiest P DEC 2011

9 DOSSIER Jaaroverzicht 2011: Aadrijf- e besturigstechiek Nieuw mageetvetiel komt de groeiede uitdagig va machiebouwers tegemoet EPOS2 24/2: Positioeerbesturige gemiiaturiseerd Modulaire zuigappe Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Miiatuur lieaire actuator met grotere slaglegte Doeltreffede idetificatie va elektrische compoete Hadwiel met klik Remsysteem zorgt voor verhogig veiligheid va verticale asse Borstelloze DC servomotore met Ethercat-iterface Koppelmeetfles met ATEXgoedkeurig TVH otwikkelt testbak met VHTI-studete Nieuwe debietmeter voor de idustriële processe Voetschakelaar met ieuwe draadloze techologie Twee ieuwe parters voor SafetyPlaza ABB itroduceert ieuwe drukomvormer met TTG techologie Eato iprox sesoreserie Lezersdiest LEZERSSERVICE: Voor meer iformatie, bezorg os het igevulde formulier op pagia 46 met het ummer va uw keuze DEC P 9

10 135 - Lezersdiest The Professioal Choice The Professioal Choice i Fluid Eergy Maagemet OLAER Beelux B.V. De Lid 10 NL KC Postbus 75 NL AB Prisebeek Nederlad Tel: +31 (0) Fax: +31 (0) ifo@olaer.l Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) ifo@olaer.be V CA * ISO 9001: Lezersdiest P DEC 2011

11 DOSSIER Jaaroverzicht 2011: Aadrijf- e besturigstechiek TVH otwikkelt testbak met VHTI-studete Veilig afscherme Festo e Pilz verlote opleidige tusse bezoekers Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Hase Idustrial Trasmissios oder vleugels va Sumitomo Heavy Idustries Vorstbestedige thermostaat: frosttherm-ats Compacte vloeistofpomp Vacuümvetiele bij Peuvao MAC-servomotore e geïtegreerde MIS-stappemotore De WEG Blackberry App: ifo over eergiebesparig, vermiderig va uitstoot e de terugverdietijd Westermo apparate voldoe aa ATEX, DNV, Idustrial IT, UL e CSA specificaties Smeermiddelvrije kuststofglijplate voor alle soorte bewegige L.TAS & Co. sluit overeekomst met MS GRAESSNER ATEX gecertificeerde vetieleilade met veldbus remote I/O Nieuwe watergekoelde zuigercompressor voor de scheepvaart Idustriële leiders op touree met POWERLINK Lezersdiest LEZERSSERVICE: Voor meer iformatie, bezorg os het igevulde formulier op pagia 46 met het ummer va uw keuze DEC P 11

12 ACTUALITEIT Compressor gemoteerd oder ee locomotief De fabrikate va locomotieve stelle drie eise aa de compressor: de luchtkwaliteit, de robuustheid e de compactheid. Deze compressore vervulle da ook ee bijzoder belagrijke taak, wat de perslucht bediet de remsysteme, opet de deure e bediet adere automatische voorzieige. De persluchtkwaliteit moet op zij mist beatwoorde aa de ISO :2001 Class orm. Dat houdt i dat alle vaste deeltjes groter da 1 micro moete verwijderd worde, dat de lucht moet gedroogd worde tot het dauwput oder druk bij -40 C ligt e dat de hoeveelheid olie mider da 0,01 mg/ m 3 moet bedrage. AF Belgium realiseerde olags ee heel moeilijke istallatie. De wese va de klat: ee compressor die oafgebroke 1,5 m 3 /mi lucht ka producere aa 10 bar, met ee kwaliteit volges de bovevermelde orm e gemoteerd oder de locomotief. Als toemaatje gig het om ee diesellocomotief. I deze toepassig werd ee compressorblok gebruikt met ee maximumcapaciteit va 3 m 3 /mi die wordt aagedreve via ee hydraulische motor. De perslucht wordt vervolges afgekoeld e gefilterd, waara ee absorptiedroger de vereiste kwaliteit verzekert. Het materiaal werd gemoteerd i ee draagstel dat oder de locomotief werd bevestigd. Nieuw i België! Ee geïtegreerd cocept Compleet gamma hydraulische slage e perskoppelige voor idustriële e mobiele toepassige. WE FEEL BETTER UNDER PRESSURE! Meer ifo? Euregio Hydraulics v Hagbede 39A B 4731 EYNATTEN Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) ifo@euregiohydraulics.be Lezersdiest Lezersdiest Maiteace & Gears Heyvaert Specialist i aadrijftechiek Revisie e oderhoud Herstellige Verkoop Maatwerk Motorreductore, Tadwielkaste, Koppelige,. Merkoafhakelijk Hersteldiest 24h/24h MGH NV Rittwegerlaa 2B 1830 Machele België Tel: +32 (0) Fax: +32 (0) /24: +32 (0) Mail: ifo@mgh.be MGH: merkoafhakelijke parter izake idustriële aadrijfgroepe De missie va MGH houdt i dat het dé parter is die de idustrie draaiede houdt dakzij haar merkoafhakelijke totaaloplossige voor zware, elektromechaische aadrijfgroepe. MGH is ee flexibel servicebedrijf e biedt 24 uur op 24 service aa. Het bedrijf doet de revisie va tadwielkaste e motoreductore. Verder herstelt, verkoopt, verbouwt of otwerpt het team va MGH aadrijfgroepe e compoete. Revisie is ee disciplie die meer e meer i de picture komt. Het is ee duurzame activiteit omdat er gee ieuwe grodstoffe of eergie odig zij. I het otwerp va ee idustriële tadwielkast zij de asse e de tadwiele immers otworpe voor ee oeidige levesduur. Ekel de lagers e dichtige moete vervage worde. Zo draagt MGH zij steetje bij voor ee betere plaeet. Het is heel belagrijk dat de lagerspelig juist wordt afgesteld. Daarvoor is er veel vakkeis odig, ook omdat je met verschillede merke rekeig moet houde. MGH heeft die expertise i huis e werkt volledig merkoafhakelijk. Als je met MGH i zee gaat, be je dus verzekerd va ee uitstekede service Lezersdiest Lezersdiest

13 DOSSIER Jaaroverzicht 2011: Aadrijf- e besturigstechiek PROFINET-Device voor EtherCAT-I/O-systeem Afsluitvetiel verhoogt de waterleidigdruk voor bradbestrijdig Zeg ee aa de op maat gemaakt motage met het modulaire motagesysteem Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Lezersdiest Ø40 x 80 mm = 170 W. Ee formule voor hoge vermogesdichtheid MGH eemt G&B Belgium over Sedix H100 - Heavy Duty icremetele ecoder voor het zware werk Eerste multicore CompactRIO aa met ee Itel Core i7 processor HOZE-FUZE va ROSS Plaigssoftware maakt bewijsvoerig coform IEC eevoudig Nieuwe gemotoriseerde ciliders zoder uitwedige geleider LEFB lieaire elektrische actuator met tadriem e kogelomloopgeleidig Volledige reeks luchtverzorigseehede Hadwiel met klik Omro biedt og meer voor bewakig Ex RF 95: Radiostadeschakelaar voor Ex zoe 21 zoder kabel e batterij Lezersdiest LEZERSSERVICE: Voor meer iformatie, bezorg os het igevulde formulier op pagia 46 met het ummer va uw keuze DEC P 13

14 Veilig, betrouwbaar e redabel Norgre producte e oplossige voor de olie- e gasidustrie worde gebruikt i de offshore borige e de opslag e distributie op het lad. Met refereties va ekele va de belagrijkste spelers i de idustrie heeft Norgre ee beweze expertise e betrouwbaarheid. Norgre olie- e gasproductereeks omvat veel va de meest vertrouwde merke i de idustrie zoals Maxseal, Buschjost, Watso Smith, Herio e Norgre. OPLOSSINGEN OP MAAT ELEKTRONISCHE OMZETTERS ROESTVASTSTALEN KOPPELING Oplossige die zich beweze hebbe >> Emergecy Shut Dow ATEX -40 C + 80 C IEC SIL 3 of 4 Elk deel va de techologie is getest e gevalideerd door jarelage ervarig om te voldoe aa de certificatievereiste e met respect voor de omgevigscodities om betrouwbare e kwaliteitsgeïtegreerde oplossige aa te biede Lezersdiest

15 ACTUALITEIT Het Altivar 212-aabod va Scheider Electric stelt de gebruiker i staat zij eergieverbruik te optimalisere e tegelijk de prestaties va zij systeme te verbetere. Nieuwe Altivar 212 selheidsregelaars op de markt Scheider Electric breidt zij reeks selheidsregelaars uit met de Altivar 212 modelle voor driefasige asychroe motore met vermoges va 0,75 tot 75 kw. Ze zij speciaal otwikkeld voor HVAC-toepassige i gebouwe (HVAC) e zij gericht op prestatie, itelligetie e veiligheid. Dit soort toepassige verbruikt iet mider da de helft va alle eergie die odig is om gebouwe te exploitere. Optimalisatie va het gebouwebeheer Altivar 212 is operatioeel va zodra er spaig aagelegd wordt. Hverbetert op cosequete wijze het eergiebeheer va gebouwe door ee vereevoudigig va het oderhoud e va de vloeistoffekriglope omdat gee regelkleppe e -registers meer odig zij. De selheidsregelaar Altivar 212 past zich gemakkelijk aa aa alle gebouwebeheersysteme dakzij de vele geïtegreerde fuctioaliteite e commuicatieprotocolle: Modbus, METASYS N2, APOGEE FLN P1 e BACet e optioeel LoWorks. De uitvoerigsvariate vermidere de geluidshider (wid- e motorgeluide) e hebbe specifieke eergiebesparede aasturige voor pompe e vetilatore. Ze zij uitgerust met idicatore voor het eergieverbruik, optredede defecte, melders voor prevetief oderhoud, ez. De C-less -techologie geeft aaleidig tot ee reductie va de THDI tot mider da 35%. Stadaard worde EMC-filters igebouwd, categorieë C1 of C2, afhakelijk va het model, wat leidt tot ee compacte istallatie e ee vereevoudigde e goedkopere bedradig. Het Altivar 212 aabod Het gamma Altivar 212-selheidsregelaars dekt motorvermoges va 0,75 tot 75 kw met driefasige voedigsspaige va V e V e beschermigsgrade IP 21 of IP 55 voor ee hoge beschermig tege stof e vocht. Dakzij ee bijkomede fuctie voor de beperkig va het motorlawaai is de Altivar 212 ideaal geschikt voor izet i publieke gebouwe. Bijzodere aadacht werd besteed aa de veiligheid va persoe e gebouwe door het ivoere va fucties zoals rookextractie i geval va brad, stillegge va de motor i geval va mechaische defecte (bvb. verkeerde stad vetillatieluike). Het gamma beatwoordt aa de RoHS e WEEE voorschrifte. Eevoudige hadhavig De Altivar 212 ka op ee eevoudige maier gecofigureerd worde met de SoMove Mobile -software va Scheider Electric. Dit ka ook op afstad via ee Bluetooth -iterface. Serge Libert, afdeligshoofd bij Scheider Electric: Bij de otwikkelig va de Altivar 212 was het os er om te doe ee aatal fucties toe te voege voor HVAC toepassige met het oog op ee maximale flexibiliteit, veiligheid, toegakelijkheid e ergoomie. Oze ieuwe selheidsregelaars voor toepassige i variabel koppel zoals pompe e vetilatore, beatwoorde te volle aa de eise va eergie-efficiëte die gesteld worde aa motore die igezet worde i gebouwebeheertoepassige Lezersdiest DEC P 15

16 Word ee va oze ieuwe collega s Dakzij deze boeiede projecte vliege mij dage voorbij. Domiic is idustrieel igeieur bij NMBS, de spoorweg operator bie de NMBS-Groep. Hij werkt i de cetrale werkplaats i Mechele, éé va de belagrijkste werk plaatse va het lad die istaat voor het lagetermij oderhoud va de reizigerstreie. Hij vertelt os over zij job e de verschillede projecte waarvoor hij veratwoordelijk is. Hoe kwam je i de werkplaats va Mechele terecht? Ik studeerde af i 2007 als idustrieel igeieur e was eorm geboeid door alles wat met techiek te make had. Toe ik te wete kwam dat NMBS op zoek was aar idustrieel igeieurs voor haar werkplaats i Mechele, heb ik da ook gee secode getwijfeld. Ik solliciteerde voor deze job e i september 2007 ko ik aa de slag als productieleider. Ee jaar later werd ik al aageduid als projectleider voor de istallatie va het veiligheidssysteem TBL1+ aa boord va het rolled materieel. DOMINIC Gebore i Hasselt i 1982 Woot i Leuve Idustrieel igeieur elektromechaica Werkt sids september 2007 bij NMBS Waaruit bestaat je job als projectleider da precies? Als projectleider be ik eigelijk de lik tusse de techische studiedieste i Brussel e de mese op het terrei. Zo werk ik bijvoorbeeld bie het TBL1+-project aa heel wat aspecte mee ter voorbereidig va de istallatie. Telkes i auw overleg met de betrokke productieleiders. Mij job is heel gevarieerd. Het project is zo boeied, dat mij dage voorbij vliege. Vid je dat werke voor de NMBS-Groep bepaalde voordele heeft? Ja, atuurlijk. Naast de werkzekerheid kue we ook geiete va ee aatrekkelijk loo. Als ik mij startersloo vergeleek met dat va adere, pas afgestudeerde idustrieel igeieurs, da ko ik zeker iet klage. Natuurlijk zij er og adere voordele: gratis reize met de trei i de Beelux voor jou e je gezi, gratis hospitalisatieverzekerig, eige mutualiteit. E iet te vergete, ook het aatal verlofdage is zeker iet slecht. Bouw mee aa de trei va morge Wij zoeke burgerlijk igeieurs, idustrieel igeieurs e projectleiders m/v. Otdek oze ieuwe igeieursfilm e al oze vacatures op spoorwege werve aa.be Lezersdiest

17 REPORTAGE Sids midde februari 2009 is Parker Haifi gevestigd i Nijvel-Noord. Va daaruit leide de 66 medewerkers de verkoop voor België e Luxemburg i goede bae. De oderemig ka de jogste vijf jaar terugblikke op ee voortdurede groei e ee verdubbelig va zij omzet. Parker ivesteert i ieuwe dieste Eid september odigde Parker Haifi BeLux zij klate uit voor ee eerste opedeurdag op de site i Nijvel. Parker ka de jogste vijf jaar terugblikke op ee voortdurede groei e ee verdubbelig va zij omzet. Eid september odigde Parker Haifi BeLux zij klate uit voor ee eerste opedeurdag op de site i Nijvel. De wereldwijde leider i motio e cotrol is al 43 jaar aawezig op de Belgische markt e heeft de afgelope jare ee flike groei doorgemaakt. Die is oder adere te dake aa ieuwe acquisities, ieuwe iovatieve producte zoals de bijzoder flexibele e lichte Parker Compact Spiral-slag e de ACM20- partikelteller om de kwaliteit va jetbradstof te teste. Daarbij komt og de ivesterig i extra toegevoegde waarde e de opeig va ieuwe Parker Stores. I 2011 zij er bij de acht bestaade Parker Stores og twee bijgekome, amelijk i Vilvoorde e Zeebrugge. Nieuwe acquisities e meer Parker Stores De groei is voor ee groot stuk het gevolg va ekele overames. Legris, Domick Huter e Vasco make imiddels deel uit va het Parker-imperium. Daaraast heeft Parker ook zij etwerk va Parker Stores verder uitgebouwd. Parker beschikt mometeel over acht Parker Stores i België e Luxemburg. Deze worde i samespraak met de distributeur igericht volges ee uiform marketigcocept. Bedoelig is de Parker-producte etjes te presetere e daarmee de verkoop te stimulere. De regioale spreidig va de wikels over heel België e Luxemburg maakt dat Parker zich altijd dicht bij de klat bevidt. Nieuwe producte e meer toegevoegde waarde De volgede jare wil Parker zich og meer richte op het otwikkele va ieuwe producte. Het vermidere va CO2-uitstoot e het beperke va de eergiecosumptie zij daarbij belagrijke aadachtspute. Ook wil Parker zij dieste og optimalisere e zij Value Added Services og verbetere. Dat beteket oder adere dat de site i Nijvel iet lager allee als verkoopcetrum fugeert, maar er kue ook assemblages e herstellige worde uitgevoerd voor klate. Oe face to the customer Meer toegevoegde waarde levere doet Parker ook door het oe face to the customer -pricipe te itroducere. Elke klat heeft bij Parker zij eige accout maager. Door de geregelde cotacte is deze goed op de hoogte va projecte waarmee de klat bezig is. Dat maakt het mogelijk om reeds i de begifase va het project te kue meedeke. Parker-igeieurs gaa auw samewerke met de OEM-klate e verlee al va i de otwerpfase va ieuwe compoete de odige odersteuig. Daarbij worde oplossige op maat uitgewerkt. Laboratorium e Hose Doctors Verder beschikt Parker over ee etwerk va distributeurs, techologische cetra e Hose Doctors. Dit zij itervetievoertuige die 24/24 op het terrei izetbaar zij om ter plekke de odige reparaties aa slage te doe of ieuwe oderdele te levere. Ook wordt er op de site va Nijvel ee laboratorium geoped waar oder adere diverse soorte filters worde getest. Voor het food & beverage-segmet otwikkelt Parker filters die aagepast zij aa de verschillede biertypes. Parker Compact Spiral E da zij er og de iovatieve producte. Eé va de ieuwste is de Parker Compact Spiral. Het gaat om ee hydraulische slag die veel lichter e flexibeler is da de covetioele SAE-spiraalslag. Ze is 30 procet smaller da deze laatste e heeft ee buigradius die 50 procet kleier is. Daaraast is er ook ruim ee derde mider kracht odig om de slag te buige. Als gevolg hierva ka de hoeveelheid beodigde slag afhakelijk va de applicatie beperkt worde met 20 tot 55 procet. Dakzij het compacte e flexibele otwerp is het ook veel makkelijker om de slag te motere i kleie ruimers. Te slotte heeft de Parker Compact Spiral ook ee veel lagere levesduur. Ze werd succesvol getest tot 2 miljoe impulscycli, wat ruim twee keer hoger is da de ISO DC-stadaard e zelfs vier keer hoger da de SAE-ormerig. De Parker Compact Spiral is leverbaar i ee 350- e ee 420-bar uitvoerig Lezersdiest DEC P 17

18 REPORTAGE Voor de fabricage beschikt SKT over ee moder e computergestuurd machiepark met sijmachies, plooiperse met ee werkbreedte va 4 meter, ee lasersijtafel, draaibake e freesmachies, waarva éé met ee werkbreedte va 4 meter. SKT gebruikt eergiezuiige WQuattro-motore De firma SKT, specialist i koeltechiek, uit Ieper maakt sids eige tijd gebruik va WEG WQuattro-motore voor de aadrijvig va de vetilatore va de luchtkoelers met ammoiakverdampig. SKT gaat daarmee i op vrage va klate die hu eergiegebruik wese te vermidere. De WQuattro-motore va 4 e 5,5 kilowatt hebbe ee redemet va respectievelijk 91,7 e 92,4 procet. Dat is meer da 5 procet hoger da het imiddels Europese verplichte redemetsiveau IE2 voor idustriële motore dat is vastgelegd i de ISC orm. Idustriële koelistallaties SKT produceert diverse types idustriële koelistallaties. Het gaat om diepvrieskamers, ivriestuels, klimatisatie e de bijhorede automatiserig. De diepvriestuels ee specialiteit va SKT zij volledig vervaardigd uit roestvrij staal. Ze hebbe ee ivriescapaciteit va 6 à 24 to erwte of friet per uur. I opdracht va klate worde bovedie specifieke machies otwikkeld. De oderemig levert zij istallaties iet allee i os lad, maar exporteert ook aar Frakrijk, Nederlad, Duitslad, Egelad, Spaje e Portugal. Eige studiebureau voor werke op maat Daaraast beschikt SKT over ee eige studiebureau. Dat is odig omdat wij voor oze klate maatwerk levere, zegt CEO Ja D hulster. Oze tekeaars e igeieurs staa i voor het otwerpe va de istallaties. Ze make daarbij gebruik va meerdere CAD-systeme die i etwerk met mekaar verbode zij. Ook de realisatie va elektrische schakelkaste gebeurt volledig i eige beheer. Op die maier kue we ook achteraf ee perfecte service verlee. We hebbe daardoor immers ee volledig e gedetailleerd overzicht va de gebruikte oderdele. De uitvoerig gebeurt volges de Europese richtlije e wordt bij idieststellig gecertificeerd door ee erked keurigsorgaisme. Auditcoveat eist zuiiger eergieverbruik Sids de ivoerig va de auditcoveat op 10 jui 2005 worde oze klate meer e meer bewust gemaakt va de oodzaak om bewuster e zuiiger om te sprige met eergie. De grote eergieverbruikers zij immers verplicht ee eergiestudie te late uitvoere. Als uit de lijst va mogelijke maatregele ter vermiderig va het eergieverbruik blijkt dat 15 procet eergie ka worde bespaard met ee terugbetaaltermij va 4,5 jaar, da moete deze maatregele worde uitgevoerd. Deze auditcoveat levert dus ee wi-wisituatie op. De CO2-uitstoot vermidert, de klat betaalt mider voor zij eergie e wij kue oze omzet opdrijve door de leverig va ieuwe e zuiiger machies. WQuattro De motor die de vetilatore va de koelistallaties aadrijft, is ee bepalede factor i het eergieverbruik. I oze zoektocht aar motore met ee hoog redemet kwame we uiteidelijk bij WEG-Beelux terecht, zegt Ja D Hulster. Zij hebbe sids vorig jaar hu WQuattro gelaceerd, ee motor met ee aazielijk hoger redemet. We hebbe het hier over kleiere motore va 4 e 5,5 kilowatt. Deze gebruike we om de vetilatore va de luchtkoelers voor ammoiakverdampig aa te drijve. Terwijl ee IE2-motor va 4 kilowatt ee redemet heeft va 86,6 procet zet de WQuattro daar ee redemet va 91,7 procet tegeover. Dit hogere re- De WQuattro-motore va 4 e 5,5 kilowatt hebbe ee redemet va respectievelijk 91,7 e 92,4 procet. De diepvriestuels ee specialiteit va SKT zij volledig vervaardigd uit roestvrij staal. P DEC 2011

19 REPORTAGE De WQuattro is ee zogeaamde lie-start PM motor. Hij heeft ee kooi i de rotor e ka rechtstreeks op het et worde aageslote. De permaetmageetmotor heeft koudere lagers. Er wordt immers gee warmte opgewekt i de rotor, waardoor er veel mider warmte wordt overgedrage op de lagers. demet zorgt uiteraard voor ee aazielijke eergiebesparig. E i gekoelde ruimte telt dit redemetsvoordeel og voor bija de helft meer omdat alle eergieverbruik omgezet wordt i warmte dat bijkomed moet afgevoerd worde aar buite met bijkomed eergieverbruik va de koelcompressore. Wat bepaalt het redemet? Het redemet va elektromotore wordt bepaald door diverse factore. We zette ze eve op ee rij. Te eerste zij er de ijzerverlieze i de stator e de rotor die afhakelijk zij va de magetische iductie, de frequetie e de kwaliteit va materiaal. Te tweede is er het Joule effect. Met adere woorde, warmteverlieze als gevolg va de stroom door de wikkelige e de rotor. Te derde zij er mechaische verlieze door bijvoorbeeld waaier e wrijvig die afhakelijk va het toeretal zij. E te slotte zij er de bijkomede verlieze (Stray load losses) die afhakelijk zij va harmoische stroom compoete e de magetische flux. De WQuattro-motore die bij SKT i gebruik zij, behore tot het gamma va de Braziliaase fabrikat WEG, die bij os actief is als WEG-Beelux. Het gaat om hybride motore, ee combiatie va iductiemotore e permaetmageetmotore. Permaetmageetmotor Permaetmageetmotore hebbe gee kooi i de rotor. Hij heeft wel ee FOC (field orieted cotrol) frequetiesturig e iformatie betreffede de positie va de rotor odig. Deze moet ofwel afkomstig zij va ee ecoder ofwel va ee ope-loopalgoritme. Ee klassieke permaetmotor ka iet rechtstreeks op het et worde aageslote ook iet voor iet selheidsgeregelde toepassige. Permaete magete + iductie = WQuattro De WQuattro is ee zogeaamde lie-start PM motor. Hij heeft ee kooi i de rotor e ka rechtstreeks op het et worde aageslote. Dit type heeft dus gee frequetiesturig odig voor ee iet-selheidsgestuurde applicatie. Voor selheidsgeregelde applicaties ka deze motor op gelijk welke scalaire frequetiesturig worde aageslote. Hoger redemet Belagrijkste voordeel va deze permaetmageetmotore is ogetwijfeld het hogere redemet i vergelijkig met kooia- kermotore. Ze leide tot ee grotere eergiebesparig da de IE3-motore. Deze PM-motore zij uitgerust met magete e hebbe ee zeer hoge eergiedesiteit i de rotor. Doordat ze permaet magetisch zij, is het iet odig om strome te iducere e is er dus gee stroomcirculatie i de rotor. De fluxvariatie is bija obestaad, waardoor de magetische e Jouleverlieze i de rotor worde geëlimieerd. Er wordt dus gee warmte opgewekt i de rotor. Koudere lagers E er zij og voordele. De permaetmageetmotor heeft ook koudere lagers. Er wordt immers gee warmte opgewekt i de rotor, waardoor er veel mider warmte wordt overgedrage op de lagers. Daardoor gaa de lagers lager mee e verge ze mider oderhoud. Bovedie starte accelereert deze motor rechtstreeks va uit het et, zoals ee iductiemotor. Ee frequetiesturig is dus iet odig zodat het totaal redemet va de aadrijvig iet beïvloed wordt door het redemet va de frequetiesturig. Hogere betrouwbaarheid De WQuattro heeft gee sesore, wat ee gustige ivloed heeft op de betrouwbaarheid. Bovedie zij deze motore makkelijk uitwisselbaar, wat ze beschikke over hetzelfde frame e bouwgrootte va ee stadaard motor voor hetzelfde vermoge e toeretal. Meerdere motore va dit type kue bovedie worde aageslote op éé sturig. SKT i ee otedop SKT is sids 1968 gespecialiseerd i koeltechiek, met ame de fabricage va diepvrieskamers, ivriestuels, klimatisatie e bijhorede automatiserig. Ze beschikt i haar vestigig i Ieper over m 2 bedrijfsoppervlakte. De oderemig geereert jaarlijks ee omzet va 25 miljoe euro e stelt mometeel 100 mese te werk. Daaraast zij er og 50 mese werkzaam i haar zusterbedrijve DATAPOLIS e YPES die gespecialiseerd zij i idustriële automatisatie e laswerk va ammoiakleidige. Meer ifo op e Lezersdiest DEC P 19

20 Het doel De beste techologie voor uw bedrijfsproces Het middel Objectief advies va Rexroth Uitgebreide kow-how voor de voedigs- e verpakkigsidustrie Wij make uw automatiserigsproces efficiëter dakzij oze cross-techologische expertise. Mider iterfaces, meer exibiliteit e ee verhoogde productiviteit. Alle compoete voor aadrijvig, besturig e bewegig beschikbaar via éé ekele bro. Bosch Rexroth. The Drive & Cotrol Compay Bosch Rexroth N.V., Heri-Joseph Geessestraat 1, 1070 Brussel, België Lezersdiest

21 ACTUALITEIT Stroomsesor met uitgebreid meetbereik Met ee meetbereik va 0 tot 140 A is de stroomsesor bij uitstek geschikt voor moitorig applicaties i fotovoltaïsche istallaties. De ieuwe stroomsesor ( ) beschikt over ee uitgebreid meetbereik va 0 tot 140 A e werd speciaal otwikkeld voor ee maximale geleiderdoorsede va 35 mm 2. Met de stroomsesor ka me ee cotiue metig uitvoere op de verschillede strigs tijdes hu werkig. Net als bij de reeds lager beschikbare stroomsesor ( ) met ee meetbereik va 0 tot 80 A bedraagt de meetauwkeurigheid 0,5 % va de meetwaarde. Beide producte kue met het WAGO I/O-SYSTEM, de TO-PASS telecotrole modules e de PERSPECTO HMI paels commuicere via de RS485 Modbus iterface met RJ45 aasluitig. Iedere module is voorzie va 2 coectore zodat me eevoudig ka doorlusse. Met de stroomsesore kue voordelige moitorig applicaties i fotovoltaïsche istallaties worde gerealiseerd. Vermogesverlieze zij immers iet op het zicht vast te stelle e valle pas op waeer me over ee lagere periode de opbregstgegeves auwkeurig ka vergelijke. Met behulp va de stroomsesore worde techische foute aa zoepaele, bijvoorbeeld door celbreuk of bliksemislag, seller e eevoudiger otdekt. Hierdoor wordt de volledige fotovoltaïsche istallatie zowel i techisch als i ecoomisch opzicht altijd i optimale toestad gebruikt. Telecotroller voor smart grids e virtuele krachtcetrales Smart grids of slimme elektriciteitsetwerke optimalisere de productie e distributie va eergie e make groeere eergievoorzieig mogelijk. Door meerdere kleie istallaties zoals widturbies, fotovoltaïsche istallaties, WKK s e gasturbies oderlig te verbide met ee smart grid ka me éé grote virtuele krachtcetrale realisere. De hoeveelheid eergie geproduceerd door deze virtuele cetrale ka via de digitale iformatiestroom aagepast worde aa de vraag op de markt. Op deze maier wordt igespeeld op productieschommelige of ovoorziee verbruikspieke. De uitdagig bij dit alles is het vereige va de verschillede gedecetraliseerde sturige e het opzette va ee cetrale cotrolekamer. Vauit deze cetrale plaats moet het mogelijk zij om de istallatie te kue opvolge e te kue igrijpe waeer odig. Bij de keuze va de cotroller voor de verschillede deelistallaties diet me eerzijds rekeig te houde met de specificaties va de etbeheerder e aderzijds met de beschikbare iterface va de deelistallatie. De voorkeur va de etbeheerder gaat meestal uit aar de IEC telecotrole protocolle i tegestellig tot de istallatie die vaak via ee ader idustrieel protocol commuiceert. Speciaal voor dergelijke toepassige heeft WAGO de telecotrole cotroller ( ) otwikkeld. Deze compacte e modulair uitbreidbare PLC maakt deel uit va het WAGO I/O-SYSTEM 750. Via de iterface i de CoDeSys programmatie software kue volgede IEC protocolle gecofigureerd worde: IEC , IEC , IEC (cotrole va midde- e hoogspaigsistallaties) e IEC (commuicatie met widturbies). I de cofigurator selecteert me de geweste IEC objecte e stelt me hu eigeschappe i, waara het PLC programma automatisch wordt gegeereerd. Daaraast laat de cotroller ook ee vrije programmatie toe om te commuicere met de istallatie. (bv. Modbus/TCP) Digitale e aaloge sigale kue rechtstreeks aageslote worde op het systeem. Naast de uitstekede techische kwaliteite biedt de WAGO cotroller ook ee iteressate prijs/prestatie verhoudig. Dit maakt de WAGO cotroller i het bijzoder aatrekkelijk voor kleiere istallaties, waar aast de duurzaamheid ook de kostprijs ee belagrijke rol speelt Lezersdiest DEC P 21

22 178 - Lezersdiest

23 REPORTAGE Aadrijftechieke e mechaica hebbe bij de jeugd ee wat stoffig imago. Studete zij mider geeigd om daar voor te kieze. Daarom werkt de VDAB same met orgaisaties zoals Agoria e doet het acties om jogere te sesibilisere e zo de idustrie aatrekkelijker te make. We combiere geerieke e bedrijfsopleidige Bie de sector va de aadrijf- e besturigstechieke is er ee duidelijke vraag aar techisch geschoolde profiele. Er is ee duidelijk spaigsveld aawezig tusse commerciële e techische keis. De VDAB is zich bewust va het feit dat techische keis broododig is, maar og altijd wordt odergewaardeerd. Wij hadde ee gesprek met Fos Leroy, gedelegeerd bestuurder va de VDAB. Heeft u specifieke opleidigsplae voor de idustrie? Is dat ee sector die prioriteit krijgt? We hebbe opleidige voor productie- e procesoperatore. We krijge heel wat vrage om die opleidige same met bedrijve uit te bouwe. Er is ee meer algemee opleidig die wordt gecombieerd met ee IBO (idividuele beroepsopleidig) waarmee mese i ee bepaald segmet terechtkome e ee heel specifieke opleidige krijge. Het gaat dus om de combiatie va geerieke e bedrijfsspecifieke opleidige. We spele met de VDAB i op maatschappelijke behoefte. Zo is er vauit de zorgsector veel vraag aar opleidige omdat we make hebbe met ee vergrijzigsgolf. Het risico bestaat dat we te weiig ivestere i de ker va oze ecoomie. We moete de klassieke sectore verwee. Parterships Techische keis komt oder druk te staa. De tred va outsourcig zorgde er mee voor dat er techische keis uit de bedrijve is verdwee. Werke jullie echt i de diepte? Voor alle sectore hebbe we accouts die de evoluties bie de sector opvolge e detectere of er ee behoefte aa opleidige bestaat. Daara bekijke we wie de beste partij is om de opleidig i te vulle. We moete de polsslag va de sectore va abij volge. Os beleid wordt daarop afgestemd. We zoeke ook per bedrijf of bedrijfscluster oplossige. We beperke os iet tot os eige aabod. Maar we hebbe heel wat parterships met bijvoorbeeld hogeschole geslote waarmee we op specifieke behoefte ispele. We zitte op bachelor iveau waarbij we soms ee gedeelte va de opleidige voor oze rekeig eme of de opleidig mee fiaciere. We zij ook bezig met het zesde e zevede jaar va het beroepsoderwijs om dat meer bedrijfsgericht te make. Zo zij we i Get same met Agoria e 4 IT-bedrijve ee traject voor hogeschoolstudete aa het uittekee. Fos Leroy, gedelegeerd bestuurder va de VDAB: We hebbe parterships met hogeschole afgeslote waarmee we op specifieke behoefte ispele. Aa welke criteria moet ee istructeur voor ee techische opleidig voldoe? Meestal rekrutere we uit de bedrijfswereld zelf. Maar we krijge u met het probleem te kampe dat heel wat goeie istructeurs biekort met pesioe gaa. Istructeurs moete bij os beroepservarig hebbe e het is de bedoelig dat ze ervarige met elkaar uitwissele. Het gaat om ee heel keis maagemet systeem dat ook elektroisch odersteud is door commuity werkig. Natioale samewerkig Wordt er samegewerkt met Brussel e Walloië op het gebied va opleidige? We hebbe ee overkoepelede vzw opgericht tusse alle opebare opleidigsdieste i België. Daarmee oderzoeke we met welk soort probleme we worde gecofroteerd e vooral hoe we die kue oplosse. Zo hebbe we ee iterregioale mobiliteit uitgebouwd. Meer e meer Waalse werkzoekede kome opleidige volge i Vlaadere e ook omgekeerd. We make gebruik va elkaars mogelijkhede Lezersdiest DEC P 23

24

25 180 - Lezersdiest

26 REPORTAGE De LAPP Groep is klaar voor de toekomst, e dat vertaalt zich oder meer i de lezig va Prof. Dr-Ig. Friedbert Pautzke va het Istituut voor Elektromobiliteit va de Hogeschool i Bochum. Elektromobiliteit, kase voor ieuwe marktdeelemers 1a. Eise aa de Elektromobiliteit > Dagelijks va Frakfurt aar Sa Mario e terug: - afstad: km rijtijd: 10 uur beziekoste: 100 euro - stroomkoste: 30 euro oplaadtijd tijdes de reis: 4 x 4 uur = 16 uur 1b. Werkelijkheid va de mobiliteit > Dagelijks va Offebach aar Frakfurt e terug: - afstad: 7 km rijtijd: 14 mi beziekoste: 1,3 euro - stroomkoste: 0,21 euro oplaadtijd tijdes de reis: 0 uur - Grafiek: Verdelig va de rij-afstade (persoewage totaal, ma-zo) - Aadeel va de rij-afstade klasse (%) te opzichte va de rijafstad i 10 km- klasse schets 1 schets 2 2a. Waarom de elektromobiliteit wel ee succes wordt - beatwoordt aa het reële gebruiksprofiel - is oafhakelijk va de eergiepolitiek - heeft ee hoge eergie-efficiëtie - is oschadelijk voor het milieu of zelfs milieuvriedelijk - is duurzaam - heeft lokale emissievrijheid - heeft ee gerige geluidshider - het voertuig is eevoudig op te bouwe e is oderhoudsarm 2b. Vergelijkig va de eergie-efficiëtie va ICE-voertuige e elektrovoertuige Totaal redemet (bro tot wiel) ICE-voertuig: 0,85 (bro tot tak) x 0,179 (tak tot wiel) = 15% Elektro-voertuig: 0,40 (bro tot tak) x 0,67 (tak tot wiel) = 27% 2c. Waarom de elektromobiliteit gee succes wordt de accu(s) > koste > Gewicht > Levesduur > Capaciteit.(Ah) vb: Techische gegeves va ee TESLA accu: > eergie 53 kwh > spaig 372 V > aatal celle 6831 stuks > bereik 350 km > prijs vervagaccu euro > massa 450 kg > eergiedesiteit 120 Wh/kg > koste vervagaccu 250 E / kwh. schets 3 3b. Aadrijfcocepte Schetse hieraast toe drie verschillede cocepte: 1. Gelijk aa de aadrijvig met IC-motor, dus ee cetrale elektrische aadrijvig met differetieel (zie schets 1). 2. Toekomstige elektrische voertuige hebbe twee of vier gedecetraliseerde aadrijvige (zie schets 2). 3. Misschie kue het ook aafmotore worde. Ze biede volledig ieuwe otwerpvrijhede (zie schets 3). 3c 1. Compoete va de Elektrische Aadrijfstreg. 1. Accu met maagemetsysteem e oplaadtoestel 2. Elektrische aadrijvig 3. Vermogeselektroica (DC/DC omzetter, Odulator ) 4. Vermogekabel e verbidige 3c 2. Bijzodere verplichtige voor samestellede oderdele i motorvoertuige. 2d. Koste automobiel accu s voor ee grote hoeveelheid huidige stad: eergiedichtheid < 140 Wh/kg; koste > 400 E/kWh voor ee 30 kwh accu > E -- bereik: ca 200 km doel: eergiedichtheid > 200 Wh/kg; koste < 300 E/kWh voor ee 30 kwh accu < 9000 E -- bereik: ca 250 km 3a. Wat is er u aders aa Elektrische Voertuige? Kase voor ieuwe marktspelers! schema 2 P DEC 2011

27 REPORTAGE schema 1 1. gerige grootte e gewicht 2. fuctioele zekerheid, uitvalgedrag, temperatuurvastheid, dichtheid, stootvastheid, trilligsvastheid 3. Techische zekerheid, elektrische zekerheid, bradbeveiligig 3c 3. Accu beheerssysteem (zie schema 2) [meetgegevesregistrerig zekerheidsbeheer Eergiebeheer Bewakigsysteem Thermisch Beheer comuicatie iterface celle symmetrerig Accutoestadsbepalig lade otlade vermogeiterface] 3c 4. Elektrische aadrijfeeheid: 1. cetraal 2. decetraal: wielabij wielaaf 3c 5. Vermogeselektroica: otwerp, otwikkelig, karakteriserig e test - Vermogesbekabelig e verbidige - Vereiste: Spaige tot 1000V - Strome tot 250 A - Frequeties : PWM tot 20 khz, rekeig houded met harmoische. - EMV (ECE-R10) bij leidige, stekkerverbidige e schroefkoppelige afbeeldig 2 afbeeldig 3 - Kabelivoerige met veiligheidsklasse IP6k9k - Oderhoudsschakelaar - Fuctioele Zekerheid; ISO ASIL beoordelig 3d. Voertuig opbouw (zie afbeeldig 3) - Rolschaatsplak[skateboard] / Sadwich Otwerp 3e. Thermisch Beheer - Schema Voertuigkoelsysteem, zie tekeig hierbij: (schema 1) 3f. Automobieliformatica - Accu beheer, Isture va de vermogeselektroica, efficiët eergiebeheer door rittebeheerder izake optimaliserig va de routes, ritteprofiel, oplade e verbruik 3g. Test- e Proeftechiek - Teste e Karakteriserig va de accu, de vermogeselektroica, de aadrijfmachie e het thermisch beheer. - Emulatie va accu- e boordet e va de tractiemachies. - Hardware i the Loop (HiL) Test etourage voor Accu-Beheer- Systeme Lezersdiest DEC P 27

28 DHTG idexeertafel Rotere i wijzer- of tege wijzerzi Hee-e-weer bewegig 4 afmetige, tot 58,9 Nm torsie < 0,03 herhaalauwkeurigheid Flesgat voor doorvoer Lezersdiest