Samenvatting zorgstandpunten Verkiezingsprogramma Acht grootste politieke partijen. Augustus 2012

Transcriptie

1 Samenvatting zorgstandpunten Verkiezingsprogramma Acht grootste politieke partijen Augustus 2012

2 Aanleiding Op 12 september 2012 gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamer verkiezingen. Hoe kijken de politieke partijen aan tegen de toekomst van de zorg in Nederland? Arteria Consulting presenteert een samenvatting en bevindingen van de zorgstandpunten van de acht grootste politieke partijen. Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de beschikbare verkiezingsprogramma s. Een aantal relevante onderwerpen waaronder Marktwerking, Zorg dichtbij, Curatieve zorg en Innovatie & E-health zijn van een visuele duiding voorzien. Arteria Consulting pagina 2

3 Overzicht Zorgstandpunten acht grootste politieke partijen Arteria Consulting pagina 3

4 Aan de hand van het verkiezingsprogramma* is voor elk van de acht politieke partijen, via een schets Iedereen moet zich verzekeren voor het basispakket. Deze verplichting brengt met zich mee dat het basispakket bestaat uit noodzakelijke medische zorg, die werkzaam is (zinnig) en kosteneffectief (zuinig). Alles wat daaraan niet voldoet, moet uit het basispakket. D66 wil zorgnetwerken waarbinnen professionals samen bepalen wie welke zorg krijgt en hoe zij dat zo goedkoop mogelijk kunnen doen. D66 wil experimenteren met zorgfinanciering daarbij de gezondheid van de patiënt centraal staat en dit de basis van beloning vormt voor samenwerkende zorgverleners in een buurt of regio. Een zorgstelsel dat bovendien de groeiende gezondheidskloof tussen lager en hoger opgeleiden verkleint. Een van de speerpunten daarbij is het voorkomen van ziekten. Zorg- en welzijnsorganisaties spelen een belangrijke rol in het voorkomen van gezondheidsproblemen. Zij signaleren problemen vroeg en kunnen snelle en eenvoudige ondersteuning bieden, waar mogelijk met de inzet van het eigen sociale netwerk. Bezuinigen op het welzijnswerk is onverstandig. Om ook voor de toekomst de zorgkosten betaalbaar te houden, kunnen we er niet omheen om een hogere eigen bijdrage te vragen van mensen die het kunnen betalen. Dat kan gemakkelijker als mensen zich niet alleen door te sparen voorbereiden op hun pensioen, maar ook beter anticiperen op de kosten van het ouder worden. Dit willen we fiscaal bevorderen door een zorgspaarloonregeling op te zetten. *Bron: Verkiezingsprogramma s Tweede Kamer Arteria Consulting pagina 4

5 de essentie rondom toekomstige zorg geduid De toename van het aantal ouderen en chronisch zieken vraagt om een verschuiving naar preventie en zelfredzaamheid: wat kunnen mensen zelf doen of zelf betalen? Door wonen en zorg te scheiden en goed te kijken naar welke zorg door verzekeraars gedekt kan worden en welke voorzieningen door gemeenten worden aangeboden, kunnen we de noodzakelijke voorzieningen overeind houden voor hen die zijn aangewezen op langdurige (intensieve) zorg. Zorg is geen product het is een band tussen mensen. De mens staat centraal en het stelsel staat daaraan ten dienst. Dat is voor de PvdA het uitgangspunt. Wij richten de zorg daarom op een andere manier in. We introduceren de basiszorg, waarin niet de zorgverzekeraars en de markt, maar burgers, overheid, zorgverleners en zorgaanbieders samen beslissen over het aanbod van zorg. De overheid ziet hierop toe. Een voorbeeld is het dichterbij de mensen brengen van thuiszorg. Dat is kwalitatief beter, zonder overhead en heeft als bijkomend voordeel dat het ook nog eens stukken goedkoper is. Dat geldt ook voor het financieren van de zorg op uitkomst in plaats van aanbod. Kleinere zorginstellingen, het aan banden leggen van de langjarige detachering en het laten uitvoeren van eenvoudige medische ingrepen door huisartsen. Wij willen de zorg niet langer organiseren via concurrentie tussen aanbieders en ziekenhuizen, maar door samenwerking en een regionaal zorgbudget, op basis van de zorgbehoefte. We gaan de zorg meer in de buurt en op een menselijke maat organiseren. Arteria Consulting pagina 5

6 en vervolgens uitgediept aan de hand van sectoren en relevante thema s, te beginnen met Curatieve zorg Specialist in loondienst Honorarium Aanpassen Bijna alle partijen willen de salariëring van medisch specialisten veranderen. GroenLinks, CU en PvdA huldigen het standpunt dat specialisten in loondienst moeten. D66 wil de buitensporige honoraria aanpassen; waarbij het CDA de hoogte van honoraria door ziekenhuizen wil laten bepalen. VVD, D66, GroenLinks en CU maken zich hard voor het belonen van zorginstellingen op gezondheidswinst/uitkomst in plaats van het aantal verrichte behandelingen. SP is voorstander van een CAO voor bestuurders van ziekenhuizen en zorginstellingen, zonder een ministersalaris te overstijgen. PVV streeft naar one-stop-visits Arteria Consulting pagina 6

7 gevolgd door Geestelijke gezondheidszorg Eigen bijdrage Geen eigen bijdrage SP, PvdA en GroenLinks willen de eigen bijdrage in de GGZ terugdraaien. VVD schaft de eigen bijdrage ook af als het eigen risico wordt uitgebreid met huisartsenzorg; D66 schaft de eigen bijdrage beperkt af (bij lichte opnames blijft het eigen risico behouden). De standpunten aangaande GGZ zijn divers. GroenLinks pleit voor een geborgde koppeling met justitiële jeugdzorg; D66 wil onnodige vraag beperken en efficiëntie verhogen; SP pleit voor preventie en sociaal herstel en tijdelijke gedwongen opname/behandeling en CDA wil participatie en zo lang mogelijk thuis wonen stimuleren met ondersteuning vanuit de Wmo. Arteria Consulting pagina 7

8 AWBZ en Wmo Geen uitvoering zorgverzekeraars Uitvoering door zorgverzekeraars VVD en CDA hebben het standpunt dat de uitvoering van de AWBZ belegd moet worden bij zorgverzekeraars. Vrijwel alle politieke partijen willen de begeleidingscomponent vanuit de AWBZ overhevelen naar de Wmo, uit te voeren door de gemeenten. VVD, CDA, D66, GroenLinks en PvdA zijn voor de scheiding van wonen en zorg, waarbij de wooncomponent niet wordt gefinancierd vanuit de AWBZ en waarbij cliënten langer in hun eigen omgeving worden geholpen. Bijna alle partijen zijn voor behoud van een vorm van PGB; waarbij de VVD het PGB in wet wil vastleggen. SP en D66 pleiten voor simpelere AWBZ indicaties zonder tussenkomst van het CIZ; CU ziet het CIZ juist als een toetsingsautoriteit. Arteria Consulting pagina 8

9 Marktwerking Afschaffen Bevorderen D66 en VVD willen zorginstellingen de mogelijkheid bieden om alternatieve financieringsbronnen aan te boren, waarbij D66 winstuitkering voor zorginstellingen toestaat. PvdA en SP willen de marktwerking in de zorg stopzetten; CU is tegen marktwerking maar wel voor concurrentie. GroenLinks wil in de wet vastleggen dat instellingen die werken met publieke zorggelden altijd een vergunning hebben en geen winstoogmerk. SP, PvdA, VVD en PVV zijn voor het invoeren van een fusietoets en/of fusiestop tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Arteria Consulting pagina 9

10 Zorgpremies & Eigen risico Verlagen eigen risico Verhogen eigen risico VVD, D66 en CDA stellen in hun verkiezingsprogramma s dat eigen betalingen omhoog moeten; tevens geven deze partijen daarbij aan dat lage inkomens worden gecompenseerd. PvdA, GroenLinks en CU kiezen daarentegen voor een inkomensafhankelijke betaling (premie en eigen risico); waarbij de PvdA en GroenLinks de zorgtoeslag laten vervallen. Aan de andere kant van de weegschaal staan de PVV en SP; deze partijen zijn voor het verlagen en/of niet verhogen van het eigen risico, waarbij de SP aanvullend pleit voor een inkomensafhankelijke zorgpremie. Arteria Consulting pagina 10

11 Zorg Dichtbij Gebruiken Tweede lijn Versterken Eerste lijn Alle politieke partijen willen zorg dichtbij mensen organiseren en versneld terugbrengen in de buurt. VVD, CDA, en D66 zijn voorstander van concentratie van complexe medische zorg. Om dure verwijzingen te verminderen zijn VVD, D66 en CDA voorstander van een betere samenwerking tussen de eerste en tweede lijn (anderhalvelijn instellingen); waarbij CDA en VVD streven naar het samenvoegen van zorggelden (kaderstellend budget 1 e en 2 e lijn). GroenLinks, SP en PVV willen meer taken laten uitvoeren door de huisarts en wijkverpleegkundige om ziekenhuiszorg te verminderen; PvdA daarentegen blijft zich inzetten voor de positie van streekziekenhuizen. Arteria Consulting pagina 11

12 en tot slot Innovatie & E-health Minst innovatief Meest innovatief D66 en CU promoten zorgsparen waarbij mensen sparen voor de tijd dat zij zorgbehoevend worden; waarbij de CU dit fiscaal wil bevorderen door een zorgspaarloonregeling te introduceren. VVD, D66 en CDA zijn voorstander van verdergaande digitale communicatie tussen zorgverleners; mits er duidelijke afspraken en voorwaarden zijn en toestemming van de patiënt is ingeregeld. PvdA wil een ombudsman voor de zorg introduceren. Qua elektronische informatie uitwisseling rondom patiënten wil de PVV geen verplicht EPD; SP is voorstander van een regionale variant. Arteria Consulting pagina 12

13 Samenvatting en bevindingen Arteria Consulting pagina 13

14 Uit het onderzoek van de verkiezingsprogramma s blijkt het volgende Er is een tweedeling tussen de acht politieke partijen te duiden als het gaat om marktwerking en winstuitkeringen in de zorg; zijnde voor of tegen. Uit onderzoek blijkt dat er ruimte is voor meer inkomensafhankelijke betalingen (zowel zorgpremie als eigen risico) en dat een drietal partijen (VVD, D66 en CDA) pleit voor meer financiële eigen verantwoordelijkheid van de burger. De reguliere zorg moet dichterbij burgers worden georganiseerd; zorg in de buurt dient terug te komen, waaronder bijvoorbeeld de wijkverpleegkundige eventueel te voorzien van zelfstandige financiering. Een meerderheid van de politieke partijen wil de wooncomponent financieel scheiden van de zorgcomponent in de AWBZ, zo krijgen burgers de mogelijkheid langer thuis zorg te ontvangen. De meeste politieke partijen willen de begeleiding uit de AWBZ overhevelen naar de Wmo; waarbij de gemeente verantwoordelijk wordt voor de uitvoering. Vrijwel alle politieke partijen willen de salarissen van medisch specialisten beperken door middel van een loondienstconstructie of het aanpassen van honoraria. Arteria Consulting pagina 14

15 en aanvullend is het Lenteakkoord (Kunduz) van een toetsing op zorgstandpunten voorzien Onderwerp Curatieve zorg Lenteakkoord Lente Coalitie GGZ AWBZ en Wmo Marktwerking Zorg premie & Eigen risico Zorg Dichtbij Innovatie & E-health zetels (Bron: De Peilingwijzer, NOS, stand 19 juli 2012) Min of meer eens (Sterk ) verdeeld Arteria Consulting pagina 15

16 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Martijn Mallie - martijn.mallie@arteriaconsulting.nl Sofie Middelhoff - sofie.middelhoff@arteriaconsulting.nl Ernst Steffen - ernst.steffen@arteriaconsulting.nl Arteria Consulting pagina 16

17 Bijlage (overzicht standpunten politieke partijen per thema) Arteria Consulting pagina 17

18 Curatieve zorg Partij Toelichting Als huisartsen, specialisten en verzekeraars samenwerken aan de behandeling van de patiënt (ketenzorg) moeten zij worden beloond op basis van de gezondheidsuitkomst. Medisch specialisten krijgen nu een apart honorarium. Eigenlijk is dat vreemd. In een restaurant betaal je ook niet apart voor de kok. Verzekeraars moeten zorg inkopen op basis van objectieve en transparante criteria. Als een ziekenhuis inkoop bundelt kan veel geld worden bespaard. Specialisten zijn onderdeel van het ziekenhuis. De honoraria van specialisten worden betaald en bepaald door het ziekenhuis. Die honoraria van vrijgevestigde medisch specialisten kennen dan dus ook een (omzet)plafond. D66 wil dat de beloning van huisartsen meer gericht wordt op het bevorderen van gezondheid en het voorkomen van zorgvraag. D66 wil experimenteren met zorgfinanciering daarbij de gezondheid van de patiënt centraal staat en dit de basis van beloning vormt voor samenwerkende zorgverleners in een buurt of regio. D66 wil meer innovatie in de eerste lijn toestaan, onder andere door toetreding van nieuwe aanbieders, door integrale zorgproducten en experimenten met gelijke tarieven ongeacht de aanbieder. D66 steunt het aanpassen van buitensporige honoraria van specialisten. Kwalitatief gelijkwaardige zorg die ook in de eerste lijn kan worden geleverd, vindt niet meer plaats in het ziekenhuis. De financiering van de zorg wordt meer dan nu gericht op gezondheidswinst in plaats van op het aantal verrichte behandelingen. Medisch specialisten komen in loondienst en worden onder de beloningscode voor de zorgsector gebracht. Daarom kiest de ChristenUnie voor een andere wijze van financiering. Niet meer op basis van een productbenadering hoe meer handelingen, hoe meer geld maar op basis van functiegerichte aanspraken: wat is de toegevoegde waarde van het medisch handelen of hulpmiddel? Specialisten in loondienst. Om dezelfde reden kiezen we ook voor een andere beloningsstructuur van medisch specialisten Medisch specialisten komen in loondienst van de ziekenhuizen tegen een redelijk salaris. De salarissen van bestuurder van ziekenhuizen en zorginstellingen worden onder een CAO gebracht en mogen een ministersalaris zeker niet overstijgen In plaats van tig keer terug moeten komen nar het ziekenhuis moeten we toe naar one-stop-visits Arteria Consulting pagina 18

19 Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) Partij Toelichting Geestelijke gezondheidszorg terug naar de buurt Wij willen ook mensen die geestelijke gezondheidszorg nodig hebben stimuleren dat zij zolang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en participeren in de maatschappij. De gemeente ondersteunt vanuit de Wmo daar waar patiënten te kort komen om zelfstandig te participeren. D66 wil twee lijnen volgen om kwaliteit en toegankelijkheid te waarborgen en tegelijkertijd de kosten te beheersen: het beperken van onnodige vraag en het verhogen van de efficiëntie in de bediening van die vraag. In het Begrotingsakkoord heeft D66 de eigen bijdrage in de GGZ beperkt. Wanneer mensen wel in de geestelijke gezondheidszorg terecht komen wil D66 dat wordt gestuurd naar kortere opnames, snellere toeleiding en effectieve zorg. Bij voorkeur ambulant. Er komt meer aandacht voor jongeren die in de justitiële jeugdzorg terechtkomen, omdat zij in veel gevallen beter geholpen zouden zijn met geestelijke gezondheidszorg. - De eigen bijdrage voor de GGZ voor mensen die de zorg toch al willen mijden draaien we terug. De eigen bijdrage voor de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg draaien we terug. De geestelijke gezondheidszorg richt zich, behalve op genezing, vooral op preventie en sociaal herstel van mensen met psychische aandoeningen. Om te voorkomen dat mensen zonder zorg op straat verkommeren of een gevaar zijn voor zichzelf of voor anderen, moet een tijdelijke gedwongen opname en behandeling mogelijk zijn. - Arteria Consulting pagina 19

20 AWBZ en Wmo Partij Toelichting De VVD kiest ervoor om zaken die in de AWBZ zitten maar die verzekerbaar zijn, over te hevelen naar de zorgverzekering. Allereerst zetten we door met het scheiden van wonen en zorg. We laten de AWBZ waar mogelijk uitvoeren door de zorgverzekeraars voor hun eigen verzekerden. Voor mensen die complexe en langdurige zorg zelf willen organiseren, legt de VVD het Persoonsgebonden Budget vast in de wet. Alle niet zorgelementen verdwijnen uit de AWBZ. Wonen en verblijf betalen mensen zelf, ook als ze zorg nodig hebben. De langdurige zorg financieren we persoonsvolgend. Mensen kiezen zelf wie de zorg verleent passend bij de zorgvraag. Het PGB blijft als een trekkingsrecht in de AWBZ. De AWBZ wordt uitgevoerd door zorgverzekeraars voor hun eigen verzekerden. Samenwerking met gemeenten is essentieel. D66 wil zorgnetwerken waarbinnen professionals samen bepalen wie welke zorg krijgt en hoe zij dat zo goedkoop mogelijk kunnen doen. D66 maakt zich sterk voor een toekomstbestendig persoonsgebonden budget. D66 wil onderscheid maken tussen wonen, zorg en service. Langdurige zorg (AWBZ) wordt zoveel mogelijk overgeheveld naar de publieke basisverzekering of naar gemeenten. Eigen regie wordt gestimuleerd door de inzet van persoonsgebonden budgetten voor de mensen die dat willen. Wonen en zorg worden gescheiden. De wooncomponent wordt uit de AWBZ gehaald. Het is heel doelmatig om een flink deel van de op dit moment via de AWBZ geleverde zorg voortaan in de vorm van een voorziening onder te brengen in de Wmo. De gemeenten zijn dan verantwoordelijk voor het leveren van deze zorg. Voor nieuwe cliënten wordt het pgb-tarief dat wordt betaald aan hulpverleners gemaximeerd op het tarief dat geldt bij zorg in natura. Het budget wordt niet langer op de bankrekening gestort, maar er komt een trekkingsrecht. Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor de langdurige zorg en ondersteuning. Het aantal wijkverpleegkundigen, een PvdAinitiatief, wordt verder uitgebreid. Ook zetten we door met het scheiden van wonen en zorg. De inzet van het persoonsgebonden budget (pgb) blijft behouden. Mensen die dat nodig hebben kunnen blijven rekenen op een persoonsgebonden budget (PGB). Bij aanvragen voor zorg wordt eerst gekeken of het reguliere zorgaanbod mensen goed kan helpen. In plaats van de AWBZ uit te kleden, gaan we de zorgzwaartepakketten omvormen tot betere betaalvormen. Gemeenten krijgen meer invloed op de organisatie van de zorg, zonder dat we zorgtaken overhevelen. Een van de Kunduz-plannen luidt: het extramuraliseren zzp 1-3 voor nieuwe gevallen per 1 januari Niemand die daar iets van snapt. Maar het betekent het afschaffen van de verzorgingshuizen. Arteria Consulting pagina 20

21 Marktwerking Partij Toelichting Om te voorkomen dat er grote combinaties ontstaan van huisartsen, ziekenhuizen, verpleeghuizen en zorgverzekeraars, komt er een verbod op fusies tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Ziekenhuizen moeten meer mogelijkheden krijgen voor verantwoorde alternatieve financiering door pensioenfondsen en andere lange termijninvesteerders. Het onderwerp marktwerking komt niet als zodanig terug in het verkiezingsprogramma. Op de website wordt het onderwerp ziekenhuis & winstuitkering wel toegelicht zie D66 steunt het huidige beleid van vergroten van de ruimte voor vrije prijzen tot +70%, afbouwen van ex-post risicoverevening zorgverzekeraars en het toestaan van winstuitkering door zorgaanbieders. D66 wil een extra financieringsbron voor zorginstellingen door privaat kapitaal in de zorg mogelijk te maken. In de wet wordt vastgelegd dat instellingen die werken met publieke (zorg)gelden altijd een vergunning hebben en geen winstoogmerk. Wel competitie, geen marktwerking. Winstuitkering van zorgaanbieders aan aandeelhouders passen niet bij het karakter van de zorg. Marktwerking in de zorg wordt beëindigd. Zorginstellingen voeren in samenwerking met burger en werkende in de zorg een optimaal aanbod van de zorgvoorzieningen per regio uit. De overheid ziet daar op toe. Dit noemen we basiszorg. Marktwerking in de zorg werkt contraproductief en wordt daarom gestopt - en op termijn teruggedraaid. Winstuitkering in de ziekenhuiszorg wordt daarom niet ingevoerd. Fusietoets voor zorginstellingen en verzekeraars. PVV maakt een pas op de plaats Arteria Consulting pagina 21

22 Zorgpremies & Eigen risico Partij Toelichting De VVD vraagt daarom van iedereen meer eigen betalingen, zodat verhoging van de premie beperkt kan blijven. Ook de huisarts valt onder dit eigen risico. Waar eigen bijdragen wordt gevraagd, wordt huisartsbezoek uitgezonderd. D66 kiest daarom voor het verhogen van het eigen risico met een compensatie voor de lage inkomens. De financiering van de zorg meer inkomensafhankelijk wordt. Het eigen risico wordt inkomensafhankelijk. Eigen betalingen en eigen risico naar draagkracht. (Normering CAK). De PvdA kiest voor een inkomensafhankelijke premie voor het basispakket. De PvdA kiest voor inkomensafhankelijke eigen bijdrages en eigen risico. We maken de zorgpremies volledig inkomensafhankelijk. Inkomens tot een drempelbedrag (franchise) omstreeks het sociale minimum worden hierbij vrijgesteld. In combinatie daarmee kan de zorgtoeslag worden afgeschaft. Hiermee wordt ook een bureaucratisch circus van onnodig geld rondpompen beëindigd. We gaan het eigen risico in de zorg niet verhogen, maar juist fors verlagen. Geen verhoging eigen risico Arteria Consulting pagina 22

23 Zorg Dichtbij Partij Toelichting Zorg die in de loop der jaren is verplaatst naar het ziekenhuis, chronische zorg en veel GGZ komen terug naar de buurt. Bij complexe medische ingrepen, wordt de behandeling verder weg verricht. De poortwachterfunctie (van de huisarts) wordt versterkt. Het CDA kiest voor één kaderstellend budget voor de eerste en tweede lijn, zodat verzekeraars en zorgverleners de zorg op de meest doelmatige wijze kunnen leveren. Zorgverzekeraars zijn de regisseurs van verdergaande spreiding en concentratie van zorg. Niet-complexe zorg blijft dicht bij de mensen beschikbaar. D66 wil dat de basiszorg zo dicht mogelijk bij mensen wordt georganiseerd. Door bijvoorbeeld anderhalvelijnsinstellingen waar meer specialistische zorg dichter in de buurt aanwezig is en zo onnodig en duur ziekenhuisbezoek wordt voorkomen. D66 wil bevorderen dat mensen zo lang mogelijk buiten een instelling zorg kunnen ontvangen en zelfredzaam kunnen blijven. D66 wil komen tot een ziekenhuislandschap dat de juiste balans tussen specialisatie, concentratie en goede brede zorg in de regio biedt. Voor planbare, eenmalige ingrepen leiden specialisatie en concentratie tot betere zorg. Mensen krijgen de zorg zoveel mogelijk thuis. Zorg in wijk en buurt komt centraal te staan. De eerstelijnszorg en de preventieve zorg worden versterkt. De wijkverpleegkundige komt weer terug. Door een verbeterde ketenzorg en versterking van de eerste lijn kan de zorg dicht bij de patiënt worden geleverd en een ongewenste toestroom naar de duurdere tweedelijn worden afgeremd. Kleinere ziekenhuislocaties die essentieel zijn voor de bereikbaarheid van basiszorg en/of acute zorg blijven gehandhaafd. We regelen zorg of hulp zoveel mogelijk op maat en zo dichtbij mogelijk. Er komt voor elke regio - op basis van de zorgbehoefte - een optimale indeling en spreiding voor zorginstellingen. De PvdA blijft zich inzetten voor de positie van streekziekenhuizen. Lokale initiatieven voor decentrale zorgverlening worden gestimuleerd. De zorg wordt via regionale zorgbudgetten gefinancierd. Alles wat in de (goedkopere) eerste lijn gedaan kan worden, wordt daar ook gedaan. We kiezen voor zoveel mogelijk zorg in de buurt, met wijkgezondheidscentra, poliklinieken en consultatiebureaus. Eenvoudige ziekenhuistaken door huisarts laten overnemen. Arteria Consulting pagina 23

24 Innovatie & E-health Partij Toelichting We zullen waar mogelijk een groter beroep moeten doen op de zelfredzaamheid van mensen. Nieuwe technieken als e-health stellen ons in staat om veel meer zelf en thuis te doen, meer regie te houden op ons leven en onze zorg. Zorg wordt tegenwoordig voor een deel digitaal geleverd. Ook communiceren zorgverleners onderling steeds meer digitaal. De VVD wil dat er duidelijke afspraken komen aan welke voorwaarden deze nieuwe vorm van zorg moet voldoen. Wij stimuleren vernieuwende manieren van zorgverlening, zoals e/health. Voor goede en integrale zorg is elektronische informatie-uitwisseling tussen zorgverleners essentieel. Patiënten moeten zelf aan kunnen geven welke informatie wordt uitgewisseld. D66 ziet vermogen in pensioen of woning en zorg meer en meer als communicerende vaten. Gezorgd moet worden dat financieringsinstrumenten zoals omkeerhypotheken en zorgsparen beschikbaar zijn. Wie een tijd geen zorg nodig heeft, spaart voor de tijd dat dit wel zo is. D66 wil meer innovatie in de eerste lijn toestaan, onder andere door toetreding van nieuwe aanbieders, door integrale zorgproducten en experimenten met gelijke tarieven ongeacht te aanbieder. D66 wil ook aandacht voor procesinnovatie. D66 steunt de ontwikkeling van het EPD, mits de privacy en toestemming voor inzage door de patiënt volledig gegarandeerd zijn. Innovatie en medische technologie worden meer gericht op preventie en kostenbeheersing. De zorgspaarloonregeling: we verwachten dat mensen anticiperen op te verwachten zorgkosten, door alvast te sparen voor de kosten van het ouder worden. Wij faciliteren dat via de zorgspaarloonregeling. Innovatie en E-health kunnen veel betekenen voor de zelfstandigheid van mensen en kan een deel van de extra vraag naar personeel voorkomen. Zorginnovatie moet daarom de ruimte krijgen. PvdA wil een ombudsman voor de zorg, zodat patiënten sneller bij iemand terecht kunnen wanneer het mis gaat in de zorg. Het elektronisch patiëntendossier (EPD) gaat niet door. We stimuleren wel goede en veilige ICT-oplossingen om regionaal gegevens uit te kunnen wisselen tussen huisarts, apotheker en de eerstelijnszorg. Geen verplicht EPD. Arteria Consulting pagina 24

25 Literatuurlijst Concept verkiezingsprogramma SP Nieuw vertrouwen Verkiezingsprogramma Partij van de Arbeid - Nederland sterker en socialer Verkiezingsprogramma Groen Links - Groene kansen voor Nederland Verkiezingsprogramma D66 - En nu vooruit Concept verkiezingsprogramma CDA - Iedereen Concept verkiezingsprogramma VVD - Niet doorschuiven maar aanpakken Verkiezingsprogramma PVV - Hun Brussel, ons Nederland Concept verkiezingsprogramma Christen Unie - Voor de verandering Arteria Consulting pagina 25