Onderzoeksbulletin. Recidive bij jongeren in de ambulante forensische ggz. Joan van Horn, Jaap van Slageren & Mara Eisenberg

Transcriptie

1 Onderzoeksbulletin Recidive bij jongeren in de ambulante forensische ggz Joan van Horn, Jaap van Slageren & Mara Eisenberg Recidive bij jongeren behandeld bij de Waag Eerder dit jaar verscheen het onderzoeksbulletin Recidive bij volwassenen in de ambulante forensische ggz. Nu zijn de jongeren aan de beurt. De beschreven groep was in behandeling bij de Waag in de periode tussen 2008 en 202 en bestaat uit ruim 000 jeugdige cliënten jonger dan 8 jaar. Niet eerder werden de recidivepercentages gepresenteerd van zo n grote groep jongeren die in behandeling waren bij de Waag. De jongeren De onderzoeksgroep bestond uit.585 jongeren van 0 tot 8 jaar. De gemiddelde leeftijd van de jongeren was 5,4 jaar (SD=,37; Range 0-7 jaar). Aantal jongeren naar type indexdelict De grootste groep jongeren (46,6%) werd bij de Waag aangemeld voor algemeen geweld (tabel ). Van 26 jongeren was het indexdelict onbekend. Deze groep werd enkel bij de recidivepercentage berekeningen van de totale groep meegenomen. Tabel. Totale onderzoeksgroep onderscheiden naar indexdelict (N=.585) Indexdelict n % Zeden* 0 6,4 Algemeen geweld ,6 Huiselijk geweld 59 3,7 Vermogen (met/zonder geweld) 52 9,6 Overig** 38 20, Onbekend 26 3,6 *Zeden wordt ook aangeduid met SGG, Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag ** Onder de categorie Overig vallen onder andere brandstichting, wapenbezit / drugsbezit en stalking. WODC De recidivegegevens (nieuwe veroordelingen) werden aangeleverd door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie. De followup periode varieerde van twaalf tot 73 maanden (± 6 jaar) na de afsluiting van de behandeling. techniek houdt rekening met de snelheid van recidiveren. De recidivepercentages worden gepresenteerd voor de totale groep, geslacht en de wijze waarop de behandeling werd beëindigd (completers versus drop-outs). Completers definiëren wij als cliënten die de behandeling in overeenstemming met de behandelaar hebben afgerond en drop-outs als cliënten die voortijdig met de behandeling zijn gestopt. Van elk van de bovengenoemde subgroepen werden de recidivepercentages berekend voor diverse follow-up perioden (één jaar, twee jaar en 6 jaar na behandeling) en type recidive (algemeen, specifiek). Algemene recidive betekent recidive met een willekeurig delict en met specifieke recidive wordt bedoeld recidive met een delict gelijk aan het indexdelict. Waar mogelijk worden de jeugd recidivegegevens vergeleken met die van de jong-volwassenen (8-23 jaar) en volwassenen (24+) die in een eerder bulletin werden beschreven. Gegevens over completers en drop-outs staan niet beschreven in het onderzoeksbulletin van de volwassenen, maar werden berekend ten behoeve van de vergelijking met de jeugdgroep. Analyses Kaplan Meier survival analyses werden gebruikt om de recidivepercentages te berekenen. Deze analyse

2 In tabel 2 staan voor de totale groep en de indexdelictgroepen de recidivepercentages vermeld. De resultaten laten een patroon zien van toenemende algemene en specifieke recidivepercentages per indexdelictgroep naarmate de follow-up periode langer wordt. Dit gold niet voor de SGG-cliënten: de specifieke recidivepercentages bleven stabiel op procent ongeacht follow-up periode. Zes jaar na de behandeling recidiveerde 4,8 procent met algemene recidive en 3,6 procent met specifieke recidive. Ter vergelijking, bij de jovo s waren deze cijfers respectievelijk 4,6 procent en 6,8 procent. Volwassenen hadden een algemeen recidivepercentage van 24 procent en 0, procent specifieke recidive. Recidive naar indexdelict Na 6 jaar follow-up werden bij de indexdelictgroepen Algemeen geweld en Vermogen de hoogste algemene recidivepercentages gevonden (rond de 45%). Uit extra analyses over de totale groep blijkt dat de algemene recidivepercentages significant toenamen bij elke volgende follow-up periode. Voor specifieke recidive gold enkel een significante stijging van het recidivepercentage van het eerste naar het tweede follow-up jaar. Dus hoe langer de periode na behandeling, des te vaker recidiveren jongeren met algemene delicten en des te minder vaak met het delict waarvoor behandeling werd geïndiceerd. Tabel 2. Algemene en specifieke aantallen recidivisten (Nrec) en percentages (%) indexdelict groepen onderscheiden naar, 2 en 6 jaar follow-up Recidive % jr follow-up Recidive % 2 jr follow-up Recidive % ± 6jr follow-up Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Indexdelict groepen Nrec % Nrec % Nrec % Nrec % Nrec % Nrec % Zeden (n=0) 2,9,0 4 4,3,0 5 6,2,0 Algemeen geweld (n=739) 69 22,9 67 9, ,0 99 5, ,0 06 7,8 Huiselijk geweld (n=59) 7,9 9 5,7 3 22,7 3 22,7 5 26,8 5 26,8 Vermogen (n=52) 34 22,4 22 5, , ,4 6 45, ,4 Totaal (n=.585) ,0 3 7, ,6 66 2, 547 4,8 78 3,6 Vermogen met en zonder geweld; 2 Totale groep inclusief categorie Overig zonder onderscheid naar indexdelict De onderzoeksgroep bestond uit 296 meisjes (2,6%) en.073 jongens (78,4%). De gemiddelde leeftijd van de jongens en meisjes was nagenoeg gelijk: Mjongens=5,39 (SD=,37), Mmeisjes=5,24 (SD=,35). Tabel 3. Aantal jongens en meisjes onderscheiden naar indexdelict Jongens Meisjes Indexdelict n % n % Zeden 99 9,2 2 0,7 Algemeen geweld , ,4 Huiselijk geweld 42 3,9 7 5,7 Vermogen 37 2,8 5 5, Overig , , Verschillen tussen jongens en meisjes De meeste jongens en meisjes bij de Waag werden aangemeld voor Algemeen geweld (tabel 3). De groep jongens met indexdelict Zeden of Vermogen was groter dan de groep meisjes, terwijl meisjes vaker aangemeld werden voor behandeling voor het plegen van een huiselijk geweldsdelict of een overig delict (brandstichting, wapenbezit, etc.). In tabel 4 staan de algemene en specifieke recidivepercentages naar geslacht en leeftijdscohort (jeugd, jovo s en volwassenen).

3 Tabel 4. Algemene en specifieke bij 6-jaar follow-up Algemene Specifieke Leeftijdsgroepen Jeugd 46,7 25,5 5,8 6,7 Jovo s 43,9 25,0 8,4 6,8 Volwassenen 25, 22, 0,0, Jongeren en jovo s hadden vergelijkbare algemene en specifieke recidivepercentages (tabel 4). Beide leeftijdscohorten recidiveren vaker dan volwassenen. Uit tabel 5 blijkt dat jongens in de groep Algemeen geweld significant vaker recidiveerden dan de meisjes in dezelfde indexdelictgroep. Dat gold voor alle follow-up perioden. Overige verschillen waren niet significant of konden niet worden berekend vanwege het ontbreken van recidivisten in de meisjesgroep. De volgende uitkomsten zijn nog het vermelden waard: SGG-jongeren (van wie 2 meisjes) recidiveerden niet of nauwelijks met een zedendelict, De meeste specifieke recidivedelicten werden gepleegd binnen twee jaar na de behandeling, In de totale groep jongens (n=.073) stegen de algemene en specifieke recidivepercentages significant bij elke volgende follow-up periode, In de totale groep meisjes (n=296) werd een significante stijging gevonden in het algemene recidivepercentage van 5,6 procent (2 jaar follow-up) naar 25,5 procent (6 jaar follow-up). Overige toenames in recidivepercentages waren niet significant. Tabel 5. Algemene en specifieke aantallen recidivisten (Nrec) en percentages (%) meisjes (. n=354) en jongens (. n=.23) onderscheiden naar, 2 en 6 jaar follow-up Recidive % jr follow-up Recidive % 2 jr follow-up Recidive % ± 6jr follow-up Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Indexdelict Zeden (n=0) % 2,2 -, - 4,7 -, - 6,5 -, - Nrec Algemeen geweld (n=739) % 24,9 5,9* 0,7 6,4 37,4 22,4*** 7,,6 50,3 27,8*** 9,3 3,3 Nrec Huiselijk geweld (59) % 6,7-22,0-3,5-3,5-37,2-37,2 - Nrec Vermogen (n=52) % 24, 6,7 7,0-38,3 3,3 25,2 7, 47,4 27,8 25,2 7, Nrec Totaal (585) 2 % 22,8 0,5*** 9, 3,0*** 34,9 5,6*** 4,2 5,6*** 46,7 25,5*** 5,8 6,7*** Nrec Vermogen met en zonder geweld; 2 Totale groep inclusief categorie Overig zonder onderscheid naar indexdelict; *p<,05; **p<,0; ***p<,00 Verschillen tussen completers en drop-outs De groep bestond uit 43 (28%) drop-outs met een gemiddelde leeftijd van 5,72 jaar (SD=,24) en.057 (72%) completers met een gemiddelde leeftijd van 5,23 jaar (SD=,35). Tabel 6. Aantal completers en drop-outs onderscheiden naar indexdelict Completers Drop-outs Indexdelict n % n % Zeden 74 80,4 8 9,6 Algemeen geweld , ,7 Huiselijk geweld 42 73,7 5 26,3 Vermogen 03 73, Overig 28 73, ,6 De meeste jongeren maakten de behandeling af (tabel 6). Het hoogste percentage drop-outs valt in de indexdelictcategorie Algemeen geweld. Ter aanvulling: bijna driekwart van de jongens en meisjes rondde de behandeling af. In de drop-out groep was het percentage jongens (76,8%) groter dan het percentage meisjes (23,2%). 3

4 Tabel 7. Algemene en specifieke bij 6-jaar follow-up Algemene Specifieke Leeftijdsgroepen Com Drop Com Drop Jeugd 38,8 48,8,4 8,8 Jovo s 38,2 43,4 3,2 2, Volwassenen 9,6 32,2 7,5 4, Uit tabel 7 blijkt dat bij completers en drop-outs de algemene en specifieke recidivepercentages bij jongeren en jovo s nagenoeg gelijk zijn en dat de volwassenen daar significant van afwijken. Drop-outs hadden na 2 en 6 jaar follow-up significant hogere algemene en specifieke recidivepercentages dan completers (tabel 8). Bijna de helft van alle drop-outs recidiveerde met een algemeen delict. Na het eerste jaar waren de verschillen nog niet significant. Op indexdelictniveau werden tussen jeugdige completers en drop-outs significante verschillen gevonden vanaf 2 jaar follow-up, met name voor algemene recidive: drop-outs in de vermogensgroep hadden hogere algemene recidivepercentages dan completers na 2 en 6 jaar follow-up. Alleen in de algemene geweldsgroep waren na 6 jaar zowel de algemene en specifieke recidivepercentages significant hoger bij de dropouts. Overige opvallende resultaten: In de totale groep drop-outs (n=43) stegen de algemene recidivepercentages significant bij elke volgende follow-up periode. De toename in specifieke recidive steeg enkel van het eerste naar het tweede follow-up jaar, In de groep completers (n=.057) steeg het algemene recidivepercentage significant tussen 2 en 6 jaar follow-up. Het specifieke recidivepercentage daarentegen steeg alleen significant tussen de eerste en tweede followup periode. Tabel 8. Algemene en specifieke aantallen recidivisten (Nrec) en percentages (%) completers (Com. n=.057) en drop-outs (Drop. n=43) onderscheiden naar, 2 en 6 jaar follow-up Recidive % jr follow-up Recidive % 2 jr follow-up Recidive % ± 6jr follow-up Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Algemeen Specifiek Com Drop Com Drop Com Drop Com Drop Com Drop Com Drop Zeden (n=0) % 0,8 22,2-5,9 4,2 22,2-5,9 6,8 22,2-5,9 Nrec Algemeen geweld (n=739)% 22,6 25,0 8,8,9 32,3 3,5 3,7 9,9 4,0 53,4* 4,5 24,8* Nrec Huiselijk geweld (59) %,9 6,7 4,9 3,3 22,4 20,0 22,4 20,0 28,4 20,0 28,4 20,0 Nrec Vermogen (n=52) % 8,5 3,6 4,2 6,7 30, 53,2** 2, 30,4 38,2 67,2** 2, 30,4 Nrec Totaal (585) 2 % 8,9 22,8 7,0 9, 2,8 35,7** 0,6 5,2* 38,8 48,8***,4 8,8** Nrec Vermogen met en zonder geweld; 2 Totale groep inclusief categorie Overig zonder onderscheid naar indexdelict; *p<,05; **p<,0; ***p<,00 Conclusies In dit onderzoeksbulletin werden de korte ( jaar), middellange (2 jaar) en lange termijn (6 jaar) recidivegegevens gepresenteerd van een grote groep (n=.369) jongeren die werden behandeld bij de Waag. Welke conclusies kunnen op basis van deze cijfers worden getrokken? Algemene versus specifieke recidive naar followup periode. De meeste specifieke recidivedelicten werden gepleegd binnen twee jaar na de behandeling. De stijging in de jaren daarna was bij de meeste subgroepen niet significant. De algemene recidivepercentages laten juist een stijging zien ook na twee jaar follow-up, vooral bij bij jongens en drop-outs. 4

5 Vooral in de indexdelictgroepen Algemeen geweld en Vermogen stegen de algemene recidivepercentages fors. Bij jongens en drop-outs zelfs naar 50 tot 60 procent. Bij de meisjes in dezelfde indexdelictgroepen lagen deze percentages rond de 30 procent en bij de completers rond de 40 procent. Jongens versus meisjes. Op indexdelict-niveau konden de verschillen in recidivepercentages tussen meisjes en jongens in de Zedengroep en Huiselijk geweldgroep niet worden getoetst omdat de meisjes niet recidiveerden. Als gehele groep waren - in elke follow-up periode - bij meisjes de algemene en specifieke recidivepercentages significant lager dan bij jongens. In de literatuur wordt doorgaans gevonden dat 0 procent van de zedencliënten terugvalt met een vergelijkbaar delict. Bij de SGG-jongeren (overwegend jongens) was dat slechts procent na 6 jaar follow-up. Zij recidiveerden vaker (6,5%) met andere typen delicten. In overeenstemming met de literatuur is het percentage meisjes dat geweldsdelicten pleegt hoog (zie o.a., Leschied, Cummings, Van Brunschot, Cunningham, & Saunders, 200). In ons onderzoek werd 55 procent van de meisjes aangemeld voor het plegen van een geweldsdelict. Ze recidiveerden weliswaar ook het vaakst (3,3%) met een geweldsdelict, maar de algemene recidivepercentages lagen hoger (27,8%). Drop-outs versus completers. Drop-outs hebben hogere algemene en specifieke recidivepercentages dan cliënten die de behandeling afmaakten (completers). Deze verschillen werden 2 jaar na de behandeling significant. De conclusie dat de onderzochte drop-outs minder hebben geprofiteerd van de behandeling en daardoor vaker recidiveren, kan niet eenduidig worden gesteld omdat er een controlegroep zonder behandeling ontbrak. De verschillen kunnen namelijk ook voortkomen uit a priori verschillen tussen de dropouts en completers. Uit studies met een gematchte controlegroep blijkt dat behandel-vooruitgang groter was bij de completers dan bij de drop-outs en dat completers ook minder vaak terugvielen in delictgedrag (zie o.a., Golden, Gatchel, & Cahill, 2006). Jongeren, jovo s en volwassenen. De algemene en specifieke recidivepercentages bij jongeren waren na 6 jaar follow-up vergelijkbaar met die bij de jovo s, en lagen een stuk hoger dan bij volwassenen. Het onderscheid op basis van de leeftijdsgrens van 8 jaar schaart de groep jovo s onterecht onder de volwassenen, althans voor zo ver het de recidivepercentages betreft. Het lijkt er op dat vanaf het 24 ste levensjaar delinquenten minder vaak recidiveren. In diverse studies wordt bewijs gevonden voor de negatieve relatie tussen delinquent gedrag en leeftijd, m.a.w. hoe ouder, des te kleiner de kans op terugval in delinquent gedrag (zie o.a. Craig, 2008; Hanson, 2002). Rice en Harris (204) veronderstellen dat de relatie tussen leeftijd en delictgedrag beïnvloedt wordt door andere factoren, zoals de ontwikkeling van antisociaal gedrag tijdens de adolescentie (adolescent-limited) (Moffit & Caspi, 200). Het delictgedrag zou zich beperken tot de adolescentieperiode. Dat zou voor de grootste groep jongeren gelden. Echter, een kleinere subgroep met psychopathische trekken op jonge leeftijd zou delinquent gedrag vertonen tot in de late volwassenheid. De verschillen in recidivepercentages tussen enerzijds jongeren en jovo s en anderzijds volwassenen zouden mogelijk verklaard kunnen worden door risicofactoren die zich manifesteren in de verschillende leeftijdscohorten. Momenteel is de onderzoekafdeling bezig met onderzoek naar de voorspellende risico- en protectieve factoren bij diverse leeftijdscohorten. Met name deze uitkomsten kunnen interessante input opleveren voor de behandeling. 5

6 Referenties Craig, L. A. (2008). How should we understand the effect of age on sexual recidivism? Journal of Sexual Aggression, 4, doi:0.080/ Hanson, R. K. (2002). Recidivism and age: Follow-up data from 4,673 sexual offenders. Journal of Interpersonal Violence, 7, doi:0.77/ Golden, Gatchel, & Cahill, (2006). Evaluating the Effectiveness of the National Institute of Corrections Thinking for a Change Program Among Probationers. Journal of Offender Rehabilitation, 43 (2), Moffit, T.E. & Caspi, A. (200). Childhood predictors differentiate life-course persistent and adolescence-limited antisocial pathways among males and females. Development and Psychopathology, 3, Leschied, A.W., Cummings, A.L., Van Brunschot, M., Cunningham, A.,& Saunders, A. (200). Aggression in Adolescent Girls: Implications for Policy, Prevention, and Treatment. Canadian Psychology, 42(3), Rice, M.E. & Harris, G.T. (203). What does it mean when age is related to recidivism among sex offenders? Law and Human Behavior, 38 (2),