2.6 Mediation in bezwaarprocedures. Hans Slooijer BMC Groep. Dick Bosgieter Gemeente Rotterdam

Transcriptie

1 2.6 Mediation in bezwaarprocedures Hans Slooijer BMC Groep Dick Bosgieter Gemeente Rotterdam

2 Mediation in bezwaarprocedures de ideale bezwaarprocedure Hans Slooijer Dick Bosgieter Den Bosch, 28 november 2014

3 Inhoud De gangbare praktijk De opkomst van mediation(vaardigheden) Informele aanpak van bezwaarschriften De toekomst van de bezwaarschriftencommissie Wat zijn daarvan de consequenties? Profiel van de ideale bezwaarschriftencommissie Voorwaarden voor verandering 3

4 De gangbare praktijk Bijna alle gemeenten (91%) hebben een bezwaarschriftencommissie (was 30 jaar geleden 29%) De meeste commissies (89%) bestaan uit louter externen (was 30 jaar geleden 20%) Meer dan de helft van de commissies (76%) bestaan uit juristen Werkwijze is formeel, semi-rechtelijk en gericht op rechtmatigheidstoetsing Tevredenheid bezwaarden is laag 4

5 (Pre-)mediation doet zijn intrede 5

6 Informele aanpak bezwaren 6

7 Welke keuze is er? 1. De bezwaarschriftencommissie wordt een commissie voor bemiddeling en advies 2. De bezwaarschriftencommissie adviseert alleen nog in complexe juridische zaken 7

8 Consequenties keuze 1 Brede taakopvatting commissie Behandeling alle bezwaarschriften Bezie samenstelling commissie Pas werkwijze van de commissie aan Verruim de taak van de secretaris van de commissie 8

9 Consequenties keuze 2 Informele aanpak door gemeentelijke organisatie Accent op toetsen rechtmatigheid en zorgvuldigheid Alleen geselecteerde bezwaarschriften Inzet commissie zal verminderen 9

10 Keuze die men maakte Doel Functie Samenstelling Kwaliteit Resultaten Integriteit 10

11 De ideale commissie: Is gericht op rechtsbescherming burger Kijkt vooral naar zorgvuldigheid / behoorlijkheid totstandkoming besluit Is samengesteld uit juristen en bemiddelaars Toets aan behoorlijkheidsnormen en wet- en regelgeving Geeft adviezen die in hoger beroep in stand blijven Maakt nevenfuncties van de leden openbaar 11

12 Voorwaarden voor verandering Overeenstemming tussen bestuur en bezwaarschriftencommissie: aanpassen verordening Aanpassen van de behandelprocedure / interne werkwijze Intern draagvlak creëren voor informele aanpak Faciliteren in nieuwe kennis, vaardigheden, onderhandelruimte en tijd Meten van de tevredenheid van bezwaarden 12

13 Wie kan er nu bezwaar hebben tegen een oplossing? Door Dick Bosgieter Mediationcongres Den Bosch 28 november 2014

14 Inhoud Back to basics 3 modellen Succesfactoren en competenties Bestaat de ideale bezwaarschriftprocedure wel?

15 Back to basics Wat heeft Scheltema ooit bedoeld De bezwaarprocedure moet een laagdrempelige, eenvoudige procedure zijn waarin conflicten van burgers met de overheid konden worden opgelost. De bezwaarprocedure moet ervoor zorgen dat zo veel mogelijk zaken in het voortraject werden afgedaan ter ontlasting van de rechter Bezwaarprocedure is er om conflicten op te lossen. Procedure en regels zijn slechts middel

16 Hoe brengen we dat in de praktijk? Inzet mediationvaardigheden in de bezwaarfase 3 modellen van afhandeling bezwaarschriften Wetsvoorstel mediation in het bestuursrecht

17 3 Modellen Een model dat uitgaat van louter ambtelijk horen (1) Een model dat uitgaat van ambtelijk horen met de mogelijkheid advies in te winnen bij de Bezwaarschriftencommissie (2) Een model dat standaard uitgaat van de inschakeling van de bezwaarschriftencommissie (3)

18 Wat is ambtelijk horen Het behandelen van bezwaarschriften zonder dat er een (advies)commissie of een bestuurder (of het bestuur ) actief is bij het horen of het voorbereiden van de beslissing op bezwaar Kan naast ambtelijke hoorzitting ook telefonisch horen zijn Meestal geregeld in een verordening; zowel procedure als soort zaken vastgelegd

19 Doel model 1; Ambtelijk horen Oplossing/uitleg nav bezwaar door middel van laagdrempelige informele setting Verkrijgen van tijdwinst door uitschakeling tijdrovende commissiebehandeling Schifting maken van complexe zaken (via cie) en makkelijke zaken (via ambtelijk horen)

20 Doel model 2; Ambtelijk horen met advies Bezwaarschriftencommissie Secretaris cie belt met bezwaarmaker om zaak te verduidelijken of tot oplossing te komen Bezwaarmaker is tevreden Bezwaarmaker is niet tevreden Intrekking bezwaar Voorleggen aan bezwarencie

21 Doel model 3; Standaard behandeling door bezwaarschriftencommisssie Beoordeling bezwaar door onafhankelijke cie Uitgebreide behandeling in hoorzitting Behandeling van meer complexe juridische zaken Oplossingsgerichte insteek door externen

22 Succesfactoren en competenties voor oplossingsgerichte aanpak Actoren Succesfactoren Competenties Bestuur/bestuuder De ambtenaar (vertegenwoordiger) Secretaris bezwarencie Leden Bezwarencie Geeft ruimte voor en is voorstander van oplossingsgerichte aanpak Heeft mandaat van het bestuur om knopen door te hakken Heeft sterke positie binnen de ambtelijke organisatie Minder juristen en rechters in cie; meer gedragsdeskundigen Oplossings/klantgericht Visie Durf Oplossings/klantgericht Durf LSD vaardigheden Oplossings/klantgericht Probleemanalyse LSD vaardigheden Oplossings/klantgericht LSD vaardigheden

23 Bestaat er wel een ideale bezwaarschriftprocedure? Is ook afhankelijk van Het soort zaken De grootte van de gemeente De cultuur binnen het gemeentelijk apparaat Het politieke speelveld De heersende cultuur bij de inwoners

24 We moeten in elk geval ontwikkelen: Van oordelen naar luisteren Van rechtspreken naar oplossen Van formele aanpak naar informele aanpak Van vaste patronen naar creativiteit

25 Daarbij helpen in elk geval: Wetsvoorstel mediation in het Bestuursrecht Gemeentelijke en bestuurlijke aandacht voor mediationvaardigheden Oplossingsgerichte houding van ambtenaren en commissieleden Congressen zoals dit

26 Casus Drie gemeenten ( inw.) werken samen in het sociaal domein en verwachten veel bezwaarschriften. Vragen: Welk van de drie modellen adviseert u? Wat zijn de voordelen en consequenties?

27