Notitie Meerjarige commitment met DZB Leiden

Transcriptie

1 Notitie Meerjarige commitment met DZB Leiden 1. Inleiding Per 1 januari 2008 zal naar verwachting de nieuwe Wet sociale werkvoorziening (Wsw) in werking treden. De modernisering van de Wsw heeft twee doelstellingen, namelijk: het behoud van de Wsw voor de doelgroep en meer maatwerk voor mensen met een Wswindicatie, waarbij de nadruk ligt op de persoonlijke ontwikkeling van de Wsw-werknemer en haar/zijn vaardigheden de beweging van binnen naar buiten, waarbij mensen met een Wsw-indicatie bij voorkeur op de reguliere arbeidsmarkt geplaatst worden en alleen waar nodig en bij voorkeur tijdelijk in de beschutte werkomgeving van de sw-organisatie. In deze regio zijn drie sw-organisaties werkzaam: De Maregroep in de Duin- en Bollenstreek, DZB in de Leidse regio en SWA in Alphen en omgeving. In het Publiek Overzicht Resultaten Wsw ( worden de prestaties van gemeenten en sw-bedrijven publiek inzichtelijk gemaakt, de laatste cijfers dateren van 30 juni 2006: Tabel 1: Werknemersbestand in personen per NL % Alphen a/d Rijn % DZB % Maregroep % Dienstbetrekkingen a) intern geplaatst 82% % % % b) detachering 17% 33 6% % % c) onbekend 1% 3 1% 0 0% 0 0% Begeleid werken 2% 1 0% 5 0% 11 1% Totale werknemersbestand: Omvang van de wachtlijst: Instroom vanaf de wachtlijst: waarvan in begeleid werken Gemiddelde wachtduur in mnd 12 8,0 8,1 16,4 Aantal pp > 1 jaar op wachtlijst Percentage > 1 jaar op wachtlijst 46% 33% 29% 65% Het Ministerie van SZW hanteert als norm dat 25% van de personen die vanaf de wachtlijst is het werknemersbestand instromen, in begeleid werken wordt geplaatst. Deze norm wordt door geen van de sw-bedrijven in deze regio gehaald. DZB en De Maregroep scoren goed op detachering, maar begeleid werken staat bij de nieuwe instroom nog in de kinderschoenen. Intussen neemt de wachtlijst toe en vermindert de plaatsbaarheid van de wachtlijstkandidaten door de aangescherpte toelatingscriteria voor de Wsw (zie tabel 2). DZB Wsw oud Wsw met dienstverband na 1998 Wsw wachtlijst per tabel 2: matig licht matig ernstig totaal licht matig ernstig totaal Leiden Leiderdorp Voorschoten Zoeterwoude sub-totaal: procentueel: 63% 3% 29% 5% 0% 89% 11% Alkemade Oegstgeest totaal: Dit is de verdeling op basis van personen, dus niet gerelateerd aan de omvang van de dienstbetrekking.

2 De rijkssubsidie van het Ministerie van SZW is niet of nauwelijks voldoende voor de loonkosten van de Wsw-ers. De inkomsten uit bedrijfsvoering staan onder druk. In de eerste plaats omdat veel productiewerk verdwijnt naar de lage lonenlanden, dus de concurrentie op de markt van ongeschoolde of laaggeschoolde arbeid toeneemt en de marges kleiner worden. In de tweede plaats omdat de nieuwe sw-medewerkers kwalitatief minder eenvoudig inzetbaar zijn en meer begeleiding nodig hebben, om hun vaardigheden te kunnen vergroten en op termijn op de reguliere arbeidsmarkt inzetbaar te zijn. De sw-bedrijven kunnen de komende jaren alleen de beweging van binnen naar buiten maken als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan: A gemeenten zijn betrouwbare en duurzame partners B het sw-bedrijf is ingebed in het regionale arbeidstoeleidingsbeleid en een van de instrumenten in het bevorderen van duurzame arbeidsparticipatie C er is een structureel budget voor assessment, begeleiding en theoretische en praktische scholing van Wsw-personeel en wachtlijstkandidaten. 2. Gemeenten als betrouwbare partners In theorie zijn de gemeenten onder de nieuwe Wsw straks vrij in hun keuze van de uitvoeringsorganisatie. We kunnen besluiten om over te stappen naar een ander sw-bedrijf in dezelfde regio, door inzet van een persoonsgebonden reïntegratiebudget hun sw-ers te stimuleren tot het vinden van regulier werk of zelf een goed woordje te doen bij lokale werkgevers. We dienen ons echter ook te realiseren dat wij een verantwoordelijkheid hebben naar alle inwoners met een sw-indicatie. Zowel voor ernstig (verstandelijk) gehandicapten voor wie het werken in de beschutte sfeer van het sw-bedrijf het maximaal haalbare is, als voor licht of matig gehandicapten die met begeleiding wellicht op termijn plaatsbaar zijn op een gewone werkplek. Een goede sw-organisatie biedt haar personeel een grote diversiteit aan werksoorten, een breed pallet van werkomgevingen (van beschut werken tot regulier werk, met begeleiding) en een ontwikkelingsgerichte begeleidingsstructuur. Dat kost geld. Uitvoeringskosten die niet gedekt worden door de rijkssubsidie en slechts voor een deel zijn terug te verdienen uit de omzet van het bedrijf. We stellen daarom voor om als gemeenten onze verantwoordelijkheid te nemen en in te stemmen met: een meerjarig convenant met de sw-organisatie, waarin uitgegaan wordt van een termijn van ten minste vijf jaar betaling van de werkelijke uitvoeringskosten van de Wsw, naar rato van het aantal geplaatste sw-werknemers en het aantal kandidaten op de wachtlijst; een actieve opstelling in het bieden van arbeidsplaatsen aan inwoners met een Wswindicatie en uitbesteding van publieke taken aan de sw-organisatie. Uitvoeringskosten Wsw: Op basis van de exploitatiekosten 2006 zijn de gemiddelde uitvoeringskosten van DZB berekend op afgerond inclusief huisvestingskosten en exclusief de onrendabele top van de huisvestingskosten 1. Tot dusver betalen de regiogemeenten een bijdrage van 949 in de uitvoeringskosten. De gemeente Leiden is niet langer bereid om voor het tekort op te draaien. De regiogemeenten dienen de werkelijke uitvoeringskosten te gaan betalen met terugwerkende kracht tot 1 januari Na langdurig overleg wordt vastgesteld dat het niet redelijk is Leiden alleen voor het tekort te laten opdraaien. De regiogemeenten verklaren zich bereid met ingang van 1 januari 2008 de werkelijke uitvoeringskosten, exclusief onrendabele top en exclusief nacalculatie te betalen. Daarbij is overigens wel geconcludeerd dat Leiden zelf verantwoordelijk blijft voor de onrendabele top huisvesting en het bedrijfsrisico van DZB, zolang DZB als gemeentelijke dienst een onderdeel van de Leidse organisatie blijft. 1 Voor de Maregroep ( 2.000) en SWA ( 2.100) liggen de uitvoeringskosten 2006 op een vergelijkbaar niveau. Meerjarig commitment DZB notitie pagina 2 van 7

3 Van de regiogemeenten mag verwacht worden dat zij de feitelijke uitvoeringskosten (exclusief onrendabele top) voldoen en DZB meerjarige zekerheid bieden. Immers, alleen als DZB op middellange termijn verzekerd is van een bepaalde personeelsomvang kan verder geïnvesteerd worden in de omslag van productie- naar mensontwikkelingsbedrijf en de verbetering van de begeleidingsstructuur voor het personeel. Aan de gemeente Leiden is gevraagd om de regiogemeenten uiterlijk per 1 september 2007 een offerte voor de uitvoeringskosten 2008 voor te leggen, met een indicatie van de uitvoeringskosten 2009 t/m Werk voor Wsw-ers: Gemeenten hebben vaak als een van de grotere lokale werkgevers, zelf ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid om werk te bieden aan mensen met een Wsw-indicatie. Direct, door een aanbod van detacheringsplaatsen of begeleid werken plekken, of indirect door het verstrekken van opdrachten aan DZB of andere sw-organisaties in de regio. Tot dusver steken de regiogemeenten schril af tegen de inzet van Leiden 2. Er is dus in meerdere opzichten een wereld te winnen. Door werkplekken aan te bieden levert de gemeente een concrete bijdrage aan de beweging van binnen naar buiten.en krijgt de sw-medewerker de kans nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Het A+O Fonds Gemeenten subsidieert gemeenten die specifieke aandachtsgroepen een kans bieden om werkervaring op te doen binnen hun organisatie 3. Door publieke taken voor een langere periode aan te besteden bij sw-organisaties draagt de gemeente bij aan de bedrijfsresultaten van het sw-bedrijf en een duurzame werkgelegenheid voor het personeel. Ten slotte kan de gemeente een functie vervullen als ambassadeur van het sw-bedrijf en ook in haar overleg met (grotere) werkgevers aandringen op het realiseren van meer werkplekken voor deze doelgroep. 3. Sw-bedrijf, onmisbare schakel in de keten van activering en arbeidstoeleiding Binnen DZB is een leerwerkomgeving vormgegeven met een brede variatie in werksoorten en een goede begeleidingsstructuur, gericht op het ontwikkelen van vaardigheden en groei in uitvoeringsverantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Deze leerwerkomgeving kan ook worden ingezet voor andere doelgroepen, zoals werkzoekenden met een laag opleidingsniveau of onvoldoende werkervaring of voor (gedeeltelijk) arbeidsgeschikten. Werkatelier: investeren in mensen Binnenkort wordt door de ketenpartners werk en inkomen een werkatelier opgezet, waar werkzoekenden een competentietest en korte beroepsgerichte cursussen en trainingen kunnen krijgen, praktische werkervaring kunnen opdoen en maximaal zes weken begeleid worden bij hun sollicitatietraject, het uitwerken van een persoonlijk reïntegratietraject en het vinden van een nieuwe baan of leerwerkplek. Na deze zes weken kan de werkzoekende kiezen tussen het zelfstandig uitwerken van haar of zijn reïntegratietraject, de hulp van een privaat reïntegratiebedrijf of Reïntegratie Leiden. De kosten van het werkatelier worden door Leiden gefinancierd uit het Werkdeel WWB. Andere uitvoeringsorganisaties, zoals UWV en andere gemeenten uit de Leidse regio, kunnen uiteraard ook gebruik maken van dit werkatelier. 2 In Leiden zijn 79 personen met een Wsw-indicatie op basis van detachering in dienst waarvan 28 als conciërge op openbare basisscholen. Leiderdorp heeft 4 Wsw-ers gedetacheerd in dienst, Voorschoten 1 en Zoeterwoude 0. Via interne aanbesteding realiseerde DZB in opdracht van Leiden in 2006 een omzet van 2,3 miljoen, de opdrachten vanuit de regiogemeenten liepen op tot De Stimuleringsregeling Stages, een kans! biedt o.a. voor werkstages voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten, en werklozen ouder dan 45 jaar een subsidie van 2.500,- (voor < 24 uur p/w 1.500) en voor allochtonen die vanuit hun opleiding praktijkervaring willen opdoen een subsidie van per stageplek. Meerjarig commitment DZB notitie pagina 3 van 7

4 Actief wachtlijstbeheer: niet met de armen over elkaar afwachten Dit jaar stelt het Ministerie van SZW incidenteel extra budget 4 ter beschikking voor een actief wachtlijstbeheer. Het Ministerie doet de suggestie de middelen in te zetten om: inzicht te krijgen in de wachtlijst en na te gaan of alle personen die op de wachtlijst staan ook daadwerkelijk beschikbaar zijn voor Wsw-arbeid. Weigert iemand een passend aanbod van Wsw-arbeid dan kan de gemeente de Wsw-indicatie intrekken en diegene vervolgens van de wachtlijst verwijderen. personen op de wachtlijst te activeren Gemeenten kunnen ter overbrugging van de periode totdat een met Wsw-budget gefinancierde Wsw-plaats beschikbaar komt personen activeren. Vooral voor personen die begeleid willen werken is het zinvol tijdig te beginnen met het zoeken van een geschikte plaats en personen hiervoor toe te rusten. Uit de praktijk blijkt dat hiermee de nodige tijd is gemoeid en dat vaak voorinvesteringen nodig zijn. In een brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer heeft het Ministerie van SZW op 21 mei jl. laten weten dat het kabinet tegemoet wil komen aan de eerder door een ruime meerderheid van de Kamer geuite wens om het mogelijk te maken dat reïntegratiemiddelen worden ingezet voor het activeren van wachtlijstkandidaten. Ook wil het kabinet gemeenten de ruimte geven om extra kwestbare groepen, zoals Wajongers, bij voorrang te plaatsen vanaf de wachtlijst. Ten slotte is het kabinet voornemens om de vanaf 2008 beschikbare 18 miljoen in te zetten voor een bonusregeling om het begeleid werken gericht te stimuleren. Daarnaast kan DZB tijdelijke arbeidsplaatsen bieden aan Wsw-geïndiceerden ter overbrugging van de wachttijd voor plaatsing in de Wsw. Het UWV verstrekt daarbij voor jonggehandicapten en WAO-ers een loonkostensubsidie van 85% van het wettelijk minimumloon voor een periode van maximaal één jaar. In overleg met UWV wordt nagegaan of deze termijn in bijzondere individuele gevallen kan worden verlengd. Leiden heeft in 2006 besloten om de resterende loonsom en de uitvoeringskosten voor 30 tijdelijke arbeidsplaatsen voor 32 uur incidenteel te financieren voor WWB-gerechtigden met een Sw-indicatie uit het Inkomensdeel WWB. Een deel van deze groep is inmiddels ingestroomd in de Wsw. Wij kunnen dit voorbeeld volgen en voor dit jaar, vooruitlopend op de te verwachten verruiming van inzet van reïntegratiemiddelen, DZB nu al opdracht geven om voortrajecten aan te bieden ten laste van het Werkdeel, met voorrang voor jonggehandicapten. DZB wachtlijst per naar herkomst: < 23 jaar tabel 1: licht matig ernstig totaal > 1 jr nugger WAO Wajong WWB < 1jr > 1 jr Leiden Leiderdorp Voorschoten Zoeterwoude totaal: procentueel: 0% 89% 11% met aok naar burgerlijk recht Dit is de verdeling op basis van personen, dus niet gerelateerd aan de omvang van de dienstbetrekking Voordelen van deze tijdelijke arbeidsplaats zijn dat de wachtlijstperiode wordt overbrugd, de sw-geïndiceerde al kennis kan maken met diverse werksoorten binnen DZB en DZB 4 Ter uitvoering van het amendement Irrgang ziijn aan de gemeenten in de Leidse regio de volgende bedragen overgemaakt: Alkemade , Leiden , Leiderdorp , Oegstgeest , Voorschoten en Zoeterwoude Ter uitvoering van het amendement Verburg/Bussemaker kan medio 2007 eenzelfde bedrag worden verwacht. Totaal is voor de 4 DZB gemeenten incidenteel beschikbaar. Meerjarig commitment DZB notitie pagina 4 van 7

5 werkend weg een goede indruk krijgt van de belangstelling en vaardigheden van de werknemer en kan vaststellen of plaatsing op de reguliere arbeidsmarkt haalbaar is, op basis van detachering of begeleid werken in de Wsw. Zo kan dus al tijdens de wachttijd gezocht worden naar de meest geschikte werkplek voor deze persoon. Een ketenbrede inzet op werving van geschikte werkplekken op de reguliere arbeidsmarkt De gemeenten werken in het regionaal ketenoverleg werk en inkomen nauw samen met CWI, ROC en UWV. Ingezet wordt op een meer gecoördineerde werkgeversbenadering vormgegeven, gericht op het actief werven van vacatures, leerwerkbanen én werkplekken voor Wsw-ers bij reguliere werkgevers, met begeleiding door jobcoaches vanuit DZB. Naar onze overtuiging is daarbij een meer pro-actieve opstelling nodig, waarin: voor jonggehandicapten bijvoorbeeld al rond hun 17 e verjaardag een indicatiestelling Wsw wordt aangevraagd en tegelijkertijd gestart wordt met het zoeken naar een geschikte werkplek in aansluiting op het voortgezet speciaal onderwijs; bij herkeuring van gedeeltelijk of volledig arbeidsongeschikten door de arbeidsdeskundigen van het UWV wordt beoordeeld of Wsw-arbeid voor deze persoon mogelijk zou zijn en zo ja, de toeleiding naar dit type werk wordt gefinancierd uit het reïntegratiebudget van het UWV. De schotten tussen UWV, WWB- en Wswbudgetten zouden zoveel mogelijk weggenomen moeten worden, zodat een meer klantgerichte en samenhangende aanpak mogelijk wordt. Het coalitieakkoord van het Kabinet Balkenende IV en de recente brief van het Ministerie van SZW biedt perspectief, mogelijk worden nog voor het zomerreces in de binnenkort te organiseren Participatietop meer concrete afspraken gemaakt. 4. Structureel budget voor toeleiding van Wsw-ers naar de reguliere arbeidsmarkt en leerwerktrajecten van wachtlijstkandidaten Nu werkt landelijk meer dan 80% van de Wsw ers in een (beschermde) sociale werkplaats, terwijl volgens het CWI meer dan de helft van alle Wsw ers in staat is aangepast werk te doen bij een reguliere werkgever. Uit informatie van de sw-bedrijven is ons duidelijk geworden dat het uitvoeringsbudget Wsw onvoldoende ruimte biedt voor financiering van toeleidingstrajecten naar regulier werk. Het reïntegratiebudget van gemeenten en UWV mag hiervoor (nog) niet worden ingezet. De brancheorganisatie van Sw-bedrijven heeft vorig jaar ESF-subsidie aangevraagd voor scholing van sw-werknemers. DZB gaat na of en zo ja, onder welke voorwaarden zij daarop een claim kunnen doen. Zo niet, dan is dit najaar aanvullend budget te krijgen vanuit ESF-middelen , in oktober wordt de aanvraagprocedure voor projectvoorstellen in het kader van scholing van werkenden opengesteld. Intussen zou het naar onze mening echter wenselijk zijn als alle gemeenten in de Leidse regio zich bereid verklaren om in het kader van de begroting 2008 een budget vrij te maken voor toeleiding van Wsw-ers naar regulier werk. Daarbij zou kunnen worden gedacht aan een richtbedrag van per Wsw-er die voor toeleiding naar regulier werk in aanmerking komt. Voor onze gemeente zou dat neerkomen op x X 75 (50% van het aantal Wsw ers en wachtlijstkandidaten) = Meerjarig commitment DZB notitie pagina 5 van 7

6 5. Incidenteel budget voor het oplossen van de wachtlijstproblematiek geindiceerde Wswers. In het PHO van 19 april jl. hebben de wethouders zich uitgesproken als voorstanders van een actief wachtlijstbeheer en inzet van de middelen vrijkomend uit de amendementen voor het realiseren van alternatieve werkplekken voor jonggehandicapten met een Wsw-indicatie. Amendement Irrgang is reeds gestort en door FCI aan de gemeenten. Op 23 mei jl overleg in de Tweede Kamer door een meerderheid van de leden van de commissie SZW gepleit om de voor verdeling van de Verburg/Bussemaker-gelden, de bestaande verdeelsystematiek te hanteren en de gelden niet in het gemeentefonds te storten. In tegenstelling tot de Irrgang-gelden gaat het geld dus naar schappen/individuele gemeenten. Onduidelijk is hoeveel dit de gemeenten oplevert. Het geld is nog steeds wél bedoeld voor aanpak wachtlijsten. Over de bestedingsdoeleinden van de vrijkomende middelen waren reeds suggesties gedaan door DZB, in het PHO en in de regio. A. Voorfinancieringen/ Wachtlijst: Knelpunt rond de voorfinanciering (uit het Inkomensdeel) van WWB ers met Wsw-indicatie die 1 jaar naar burgerlijk recht in dienst zijn genomen of voorfinanciering van nieuw te plaatsen Wsw er van de wachtlijst. B. Tussenvoorziening wachtlijstproblematiek voor schoolverlaters. Een sluitende aanpak realiseren voor jongeren die van de Praktijkschool af komen door ze voorrang te geven op de wachtlijst. In het PHO van 19 april jl. hebben de wethouders zich uitgesproken als voorstanders van een actief wachtlijstbeheer en inzet van de middelen vrijkomend uit de amendementen voor het realiseren van alternatieve werkplekken voor jonggehandicapten met een Wsw-indicatie. Kort gezegd het creëren/voortzetten van een voorfinancieringsconstructie in samenwerking met UWV.. Het geld zou zo ingezet kunnen worden voor nieuwe gevallen op de wachtlijst C. Tekort DZB. DZB kampt met een tekort van 1 miljoen en zou het geld willen gebruiken om dit te dichten. Een aantal gemeenten heeft de gelden reeds ingezet om middels voorfinanciering (1)extra wsw plaatsen te realiseren Voorts haalt de actualiteit ons enigszins in: op 21 mei jl. heeft de staatssecretaris per brief aan de Tweede kamer laten weten dat het moderniseringsvoorstel wordt aangepast om de wachtlijstproblematiek te verzachten om zo de Kamer tegemoet te komen op een eerdere wens om re-integratiemiddelen in te zetten voor de wachtlijst. De aanpassing van het wetsvoorstel zal ook gaan om het met voorrang plaatsen van extra kwetsbare groepen vanaf de wachtlijst zoals Wajongers. Het probleem bij punt 2 wordt naar verwachting met de aanpassingen van het wetsvoorstel per 1 januari 2008 opgelost, zo ook de vraag over inzet van reintegratiemiddelen. 6. Samenwerking DZB, Maregroep en SWA Op de regionale schaal van Holland Rijnland ligt een verdere afstemming en samenwerking tussen de Sw-bedrijven voor de hand. Zowel op het terrein van een gecoördineerde werkgeversbenadering, samen met de andere ketenpartners, als bij de ontwikkeling van nieuwe vormen van dienstverlening, een gezamenlijk scholingsaanbod voor het huidig personeel of de verdere stimulering van begeleid werken. De modernisering Wsw biedt hier bij uitstek een basis voor. Wij stellen voor om via het bestuurlijk overleg in regionaal verband een verdere verkenning van de samenwerkingsmogelijkheden actief te stimuleren en te streven naar concrete afspraken daarover voor het eind van dit jaar. Meerjarig commitment DZB notitie pagina 6 van 7

7 7. Samenvattend stellen wij voor om in te stemmen met: a. een meerjarig convenant met de sw-organisatie, waarin uitgegaan wordt van een termijn van ten minste vijf jaar b. betaling van de werkelijke uitvoeringskosten van de Wsw (voor ,00 per wsw er), naar rato van het aantal geplaatste sw-werknemers en het aantal kandidaten op de wachtlijst c. een actieve opstelling in het bieden van arbeidsplaatsen aan inwoners met een Wsw-indicatie en uitbesteding van publieke taken aan de sw-organisatie d. inzet van de Irrgang- en Verburg/Bussemakermiddelen voor een actief wachtlijstbeheer door middel van het financieren van extra Wsw plaatsen of het aanbieden van tijdelijke arbeidsovereenkomsten naar burgerlijk recht aan WAO- en Wajong-gerechtigden (eenmalige financiering vooraf of eenmalige dekking van reeds gemaakte kosten achteraf) e. inzet van reïntegratiebudget uit het Werkdeel voor zover de onder d. genoemde middelen in 2007 ontoereikend blijken. In de periode tot 1 september zal DZB vervolgens de offerte voor de uitvoeringskosten 2008 kunnen voorbereiden, samen met een per gemeente uitgewerkte concept taakstelling voor het bieden van stageplekken, detacherings- of begeleid-werkenplekken voor Wsw-geïndiceerden en een streefcijfer voor (verhoging van) de omzet aan opdrachten voor Sw-bedrijven. Zodat nog voor 1 december 2007 concrete afspraken kunnen worden gemaakt over de samenwerking in 2008 en volgende jaren. Meerjarig commitment DZB notitie pagina 7 van 7