ACTIVITEITENRAPPORT. Cel Gezondheidsbeleid Drugs. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 1

Transcriptie

1 Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Dienst psychosociale gezondheidszorg Cel Drugs Cel Gezondheidsbeleid Drugs 2007 ACTIVITEITENRAPPORT - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 1

2 Inhoudstafel I. INLEIDING...3 II. VERWEZENLIJKINGEN Keuze van de prioriteiten voor Globaal inzicht Registratie van de behandelingsaanvragen of "Treatment Demand Indicator" (TDI) Federaal Wetenschapsbeleid Informatie over de internationale commissies Uitwisseling van informatie Uitwerking van overlegde beleidsprojecten voor een geintegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs Nationaal Alcohol Actie Plan Samenwerkingsakkoord tabak Voorstel van vergadering van de CGD met coördinerende organen drugsbeleid in de EU-landen Specifieke missies van de CGD Voorstellen om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren Samenwerkingsprotocollen Driejaarlijks rapport Functioneren van de CGD Samenstelling van de CGD in Wetenschappelijk secretariaat Agenda...18 III. SUBSIDIES...19 IV. «EVALUATIE» van Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 2

3 Activiteitenrapport Inleiding I. Inleiding De Cel Gezondheidsbeleid Drugs (hier genoemd: CGD ) is een commissie waarin vertegenwoordigers van de verschillende ministers van Volksgezondheid in België sinds juni 2001 maandelijks samenkomen. De vergaderingen worden georganiseerd door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu 12. De CGD heeft de harmonisatie van het beleid inzake preventie van het gebruik van bewustzijnsbeïnvloedende middelen (hierna drugs genoemd) en hulpverlening aan mensen met druggerelateerde gezondheidsproblemen 3 als hoofddoel. Dit verslag omvat de activiteiten die in 2007 door de CGD zijn gerealiseerd. Het omvat ook een lijst met de subsidies van 2007 en een korte evaluatie van de activiteiten van de CGD voor dit jaar. Redactie en lay-out : wetenschappelijk secretariaat Cel Gezondheidsbeleid Drugs In dit rapport zal deze FOD verder aangeduid worden met de FOD Volksgezondheid. De leden van deze administratie die verantwoordelijk zijn voor de organisatie van de vergaderingen en het beheer van de dossiers worden door de term wetenschappelijk secretariaat aangeduid. Protocolakkoord tussen de Federale Regering en de in artikelen 128, 130 en 135 van de Grondwet bedoelde overheden inzake de totstandkoming van een geïntegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs, gepubliceerd in Belgisch Staatsblad op Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 3

4 Activiteitenrapport Vewezenlijkingen II. Verwezenlijkingen Zoals de vorige jaren hernemen we hieronder kort de activiteiten van de CGD door ze te ordenen volgens de algemene doelstellingen en verschillende missies van het protocolakkoord. 1. KEUZE VAN DE PRIORITEITEN VOOR 2007 Het jaarverslag 2006 van de CGD legde de volgende opdrachten vast als lopende en toekomstige officiële taken van de CGD : de TDI, het nationaal alcohol actie plan, het Samenwerkingsakkoord over de bestrijding van het tabaksgebruik en de Algemene Cel Drugsbeleid. 2. GLOBAAL INZICHT "Verwerven van een globaal inzicht over alle aspecten van de drugs- en verslavingsproblematiek;" 2.1. Registratie van de behandelingsaanvragen of "Treatment Demand Indicator" (TDI) Ter herinnering, de registratie van de Treatment Demand Indicator - of kortweg: TDI - is het registreren van de behandelingsaanvragen voor een drugsproblematiek. Volgens het EWDD 4 gaat het enkel en alleen over de aanvragen inzake illegale drugs, maar de CGD heeft er de behandelingsaanvragen inzake drugs aan toegevoegd. De registratie moet in de zorginstellingen gebeuren die personen voor een drugsproblematiek in behandeling nemen. België heeft zich in het Europees Drugsactieplan geëngageerd deze gegevens aan het EWDD te bezorgen. Het WIV 6 als Nationaal Focal Point moet deze gegevens aan het EWDD bezorgen. In 2007 heeft de TDI werkgroep, gecreëerd in het kader van de CGD, haar werkzaamheden voortgezet. Deze heeft, vanaf het begin van het jaar, een nota opgemaakt, die becommentarieerd werd door het wetenschappelijke secretariaat. In oktober stelt het wetenschappelijke secretariaat de situatie opnieuw op punt. Zo vinden sommigen dat het percentage dubbele registraties in nieuwe behandelingsvragen blijkbaar zeer laag is. Bovendien wordt dit percentage evenmin aangegeven in andere landen van de EU. De FOD Volksgezondheid kon in 2007 geen geldige gegevens bezorgen vermits haar bestaande registratiesystemen enkel verblijven opnemen, en niet de nieuwe Europees waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving ( De TDI-registratie is één van de vijf voornaamste indicatoren; deze registratie moet tegen 2008 verplicht door de EU-Lidstaten worden uitgevoerd zoals vermeld in het Drugsactieplan. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid ( - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 4

5 behandelingsaanvragen volgens de TDI parameters. Voor het doorgeven van geaggregeerde gegevens dient het advies van de privacy commissie niet gevraagd te worden, vermits het niet gaat om persoonsgegevens. Het coördinatiecomité van het register zal zo snel als mogelijk van start gaan onder het voorzitterschap van het WIV. De TDI werkgroep wordt aldus opgeheven. Het coördinatiecomité van het register zal samengesteld worden door leden van de TDI werkgroep, personen die in de centra zelf actief zijn (om transparantie en correct verloop op registratie te garanderen), een jurist en een lid van de privacycommissie. Voor het doorsturen van ruwe gegevens aan het WIV, of het introduceren van een unieke identificatiecode, dient het protocolakkoord aangepast te worden. De overheden houden zich voorlopig aan het bestaande protocolakkoord en geven hun beschikbare informatie voor 2007 in geaggregeerde vorm door aan het WIV Federaal Wetenschapsbeleid Door de federale beleidsnota inzake drugs 2001 werd een jaarlijkse begroting van ongeveer 1 miljoen euro voorzien om het wetenschappelijk beleidsgericht onderzoek te ondersteunen. Dit budget wordt beheerd door de minister van Wetenschapsbeleid en Economie. In principe valt de financiering van het wetenschappelijk onderzoek onder de bevoegdheid van de Gemeenschappen. Dit onderzoeksprogramma maakt, zoals sommige andere, uitzondering op deze regel. In het kader van dit onderzoeksprogramma werd in 2006 een studie gefinancierd Drugs in cijfers II. Studie naar betrokken actoren, overheidsuitgaven en bereikte doelgroepen. Vervolgstudie. Deze studie werd uitgevoerd door de Universiteit Gent en de Université Libre de Bruxelles. In juni hebben de promotoren en de programma administrateur van deze studie een werkvergadering georganiseerd over deze studie. Doelstellingen van deze werkvergadering waren: (a) kennis nemen van de resultaten, (b) onderzoeken welke relevante beleidsadviezen hieruit konden geconcludeerd worden en (c) de unieke methodologie van deze studie evalueren op haar bruikbaarheid in andere domeinen of als evaluatietechniek voor verder drugsbeleid. Op deze vergadering werden de permanente leden van het interdepartementaal comité van het betrokken programma uitgenodigd 7, samen met de Cel Gezondheidsbeleid Drugs. In juli hebben de leden eveneens de kans gekregen om, in het kader van dit programma, de in te dienen fiches aan te vullen, voor wat de prioriteiten en de onderzoeksbepalingen betreft. Het komt evenwel aan de FOD toe om al dan niet voorstellen in te dienen. 7 Dit zijn de vertegenwoordigers drugs binnen de FOD Binnenlandse Zaken, FOD Justitie, WIV, FOD Buitenlandse Zaken, Federale Politie, FOD Defensie en FOD Volksgezondheid. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 5

6 2.3. Informatie over de internationale commissies Verenigde Naties In november deelt het secretariaat de leden mee dat M. Costa, voorzitter UNODC, de EU heeft voorgesteld een onderzoekscentrum op te richten voor de coördinatie en ondersteuning van onderzoek betreffende drugs, naar het model van NIDA. De EU, inclusief BE, is terughoudend en voorstander van het opstellen van een inventaris van wat reeds bestaat en op basis hiervan verdere pistes te verkennen. De EU heeft een tender terzake gepubliceerd Groupe Pompidou In januari, stelt het wetenschappelijk secretariaat het boek Young people and drugs. Care and Treatment voor. Dit rapport werd opgesteld in het kader van het platform Behandeling van de Groupe Pompidou. Het boek komt aan bod tijdens de volgende IMC van de Groupe Pompidou. Er zal dan beslist worden of het een rapport blijft, dan wel een werkdocument wordt voor verdere aanbevelingen. De leden van de CGD ontvangen elk een gratis exemplaar. In november, deelt het secretariaat de CGD mee dat de Groupe Pompidou een on-line register voor onderzoek betreffende drugs heeft opgesteld. Dit register is reeds operationeel maar wordt verder geoptimaliseerd. Geïnteresseerden kunnen zich registreren op Horizontal Group on Drugs Het diensthoofd van de dienst internationale betrekkingen van de FOD Volksgezondheid werd uitgenodigd om, bij wijze van inleiding, de werkwijze van de werkgroep in grote lijnen toe te lichten. Het thema wordt toegelicht aan de hand van volgende documenten: (a) framework and instruments of the European Union in the field of drugs en (b) nota Raad van de EU Drugs programme under the Netherlands presidency and suggested mandate for a horizontal drugs group in light of the meeting of Drugs expert group on 31 January De nota van de Raad formuleert de definitie en de rol van de HDG. Vóór 1997 werden deeldossiers van de drugproblematiek besproken in verschillende werkgroepen in de schoot van de Raad van de Europese Unie. In 1997 werd de HDG opgericht met als exclusieve opdracht de coördinatie te verzorgen tussen de landen over alle druggerelateerde dossiers. Vanaf 1999 is het werkdomein van de HDG uitgebreid met het thema alternative development, waardoor ook contacten/dossiers met niet EU-landen kunnen worden besproken in de HDG. Deze groep heeft uitsluitend een coördinerende rol. Alle dossiers met betrekking tot drugs komen eveneens, en als eerste, aan bod in de raadswerkgroep gezondheid. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 6

7 De Belgische vertegenwoordiging wordt verzorgd door de FOD s Buitenlandse Zaken en Justitie. Het merendeel van de dossiers heeft betrekking op hun bevoegdheden. De FOD Volksgezondheid is uitsluitend aanwezig op de vergadering indien gezondheidsgerelateerde dossiers worden besproken. Er is geen publieke verslaggeving van de vergaderingen van de HDG. Een lid van het wetenschappelijk secretariaat heeft gepoogd om zoveel als mogelijk deel te nemen aan de vergaderingen en desgevallend te rapporteren aan de CGD. Gezien de deadlines die worden gehanteerd door de HDG is coördinatie onder de leden van de CGD niet mogelijk. Voor vergaderingen van beslissingsbevoegde organen gebeurt coördinatie via de geëigende procedures Europese Commissie In november informeert het secretariaat de CGD dat de Europese Commissie momenteel UNGASS en het drugsactieplan evalueert. Resultaten worden verwacht in Uitwisseling van informatie Fonds ter bestrijding van de verslavingen In mei, informeert het secretariaat de CGD over de werking van het Fonds ter bestrijding van de verslavingen. Het KB van 28 december 2006 dat de werking van dit Fonds stipuleert is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 9 februari In het kader van dit Fonds werd een comité verslavingen opgericht. Dit comité heeft twee opdrachten: (a) advies verlenen aan de Minister over de ingediende projecten en (b) advies verlenen over de te volgen richting met betrekking tot de strijd tegen verslavingen. Het comité heeft vergaderd in maart en adviezen uitgebracht. De Minister wenst dat de adviezen over de te volgen richting in de strijd tegen de verslavingen worden meegedeeld aan de CGD: 1. De grens tussen behandeling en gezondheidspromotie is niet altijd duidelijk. 2. Het ontbreekt aan plaatsen waar ouders kunnen opgevangen worden. De ouders worden immers dikwijls uitsluitend opgevangen op voorwaarde dat hun kind-gebruiker opgevolgd worden in een zorginstelling9. 8 zie 9 De CGD nam bijzondere akte van dit punt en bevestigt dat er inderdaad een gebrek is aan opvang in de brede betekenis van het woord - waar ouders van jongeren en kinderen met een middelengerelateerde problematiek worden opgevangen. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 7

8 3. Er wordt aanbevolen om elementen rond verslaving te integreren in de basisopleiding aan universiteiten. 4. Het is nuttig om een kadaster van beschikbare opleidingen in addictologie in België aan te leggen. 5. Vaccinatie en opsporing van hepatitis C bij druggebruikers. Dit dient te worden besproken met de gemeenschappen. 6. Het is belangrijk bij te dragen tot een beter begrip van de reglementering inzake illegale stoffen, en dit vooral met betrekking tot cannabis. De wetgeving blijft immers onduidelijk voor vele jongeren. 7. Het is niet eenvoudig voor de ambulante hulpverlening, in tegenstelling tot de residentiële hulpverlening, om patiënten blijvend te motiveren tot behandeling. 8. Het beleid rond de opvang van kinderen/jongeren met ouders met een verslavingsprobleem valt tussen twee stoelen, vermits geen duidelijkheid bestaat over de precieze bevoegdheid. De leden onderlijnen het belang van een snelle aanpak, vermits deze thematiek al meerdere jaren aansleept. De Ministeriële Besluiten tot toekenning van de subsidies werden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 22 juni In september, geeft het secretariaat aan de leden een beschrijving van 7 van de 36 projecten die de federale Minister financiert in het kader van het Fonds ter bestrijding van de verslavingen. Voor elk van deze projecten kan de FOD een begeleidingscomité samenstellen met volgende taken: - de richtlijnen van de Minister, die de Volksgezondheid onder zijn bevoegdheid heeft, en die een invloed kunnen hebben op het project of de doelstellingen ervan, doorgeven aan de begunstigde; - over de stand van de werkzaamheden van het project te waken; - het ondernomen project coördineren met elk ander project betreffende een gelijkaardig en/of complementair onderwerp, dat het comité relevant acht. De projecten waarvan de leden een beschrijving hebben ontvangen zijn de volgende: - alcohol binnen het gezin focus op het kind/de jongeren - preventie- en hulpverleningsaanbod voor allochtone ouders met druggebruikende kinderen - oprichting van een thuisbegeleidingsdienst voor personen met een verslavingsprobleem, of voor personen die een verslavingsprobleem gehad hebben - geïndiceerde drugpreventie aan jongeren met zwakkere mogelijkheden, ontwikkelingsstoornissen en/of ernstige emotionele problemen - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 8

9 - project KVO: kinderen van ouders met een verslavingsprobleem. Alcohol/middelen & gezin - preventief werken rond middelenmisbruik met hoge risicogroepen: kinderen, jongeren, jongvolwassenen en hun ouders - vroeginterventie door middel van groepswerking met jonge experimenterende en beginnende probleemgebruikers. Gelet op het feit dat deze projecten raken aan acties die worden gefinancierd door de Gemeenschappen en Gewesten worden de leden door de FOD uitgenodigd om deel te nemen aan de comités. Echter, geen enkel lid wenste deel te nemen aan de comités. De vertegenwoordigers van Minister Vanackere vragen zich af welke plaats hier voor hen weggelegd is. De inhoud van deze projecten is immers al goedgekeurd. Het is niet de bedoeling de inhoud of de planning van de projecten te wijzigen. Onmiddellijke voordelen voor de Gemeenschappen en Gewesten kunnen zijn: (a) informatie over het verloop van de projecten, (b) een eventuele coördinatie organiseren met andere acties en (c) kennis verwerven over de evaluatietechnieken en -resultaten van de projecten Ontwikkelingen betreffende de gezondheidsproblematiek in het kader van de strategische veiligheids- en preventieplannen De vertegenwoordiging van Minister Vanackere signaleert, in mei, een bezorgdheid op het terrein naar aanleiding van een recente omzendbrief van de Minister van Binnenlandse Zaken met betrekking tot de strategische veiligheids- en preventieplannen Volgens deze omzendbrief zou financiering van straathoekwerkers, die een belangrijke rol vervullen in het kader van de spuitenruilprogramma s, beperkt worden. De FOD is evenzeer door het terrein gecontacteerd over deze thematiek. Na kort onderzoek bleek dat preventie en medisch-therapeutische acties geen prioriteit konden vormen binnen de veiligheidscontracten 10. Dit heeft gevolgen voor de activiteiten die actueel in dit kader gefinancierd worden. De vertegenwoordiging van Minister Vanackere stelt voor dat (a) de VTE die gefinancierd worden in het kader van deze plannen nog de mogelijkheid kunnen behouden mee te werken aan preventie of hulpverlening en (b) een analyse gemaakt wordt van de personeelscapaciteit die door deze beleidswijziging vermindert, zodanig dat hierop op een gecoördineerde manier kan worden gereageerd. Vermits deze plannen quasi niet worden afgesloten door steden van het Brussels Gewest stelt de problematiek zich hier minder. 10 Art. 11 van het MB betreffende de invoering van de strategische veiligheids- en preventieplannen , gepubliceerd in Belgisch Staatsblad op 30 maart Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 9

10 Nationale mediacampagne over alcohol en andere drugs door vzw De federale Minister financiert, in het kader van het Fonds ter bestrijding van de verslavingen, een nationale mediacampagne over alcohol en andere drugs. De coördinatie en invulling van deze campagne is, binnen een specifiek kader, toegewezen aan de vzw Gelet op de omvang en aard van deze campagne wordt deze, op vraag van de voorzitter, voorgesteld aan de CGD. De vzw geeft de presentatie, die de leden becommentariëren Bespreking van het federale tabaksbeleid In januari, heeft de FOD Volksgezondheid het federale tabaksbeleid toegelicht waarin volgende elementen werden verduidelijkt: - Een discotheek wordt als een drankgelegenheid beschouwd. Er geldt bijgevolg geen rookverbod. - Een concertzaal wordt als een openbare plaats beschouwd. Er geldt eveneens een rookverbod. - In cafetaria van ziekenhuizen was het reeds verboden om te roken. Men mag er wel in een aparte rookruimte voorzien. - Jeugdhuizen kunnen op geen enkele wijze als drankgelegenheid beschouwd worden. Er geldt derhalve een rookverbod, in tegenstelling tot wat in de pers soms wordt gecommuniceerd. - De teams van controleurs werden versterkt. - Meer informatie over het federaal tabaksbeleid kan men bekomen :. via het Call Center van de FOD Volksgezondheid: via de website: of De CGD staat positief tegenover deze nieuwe reglementering Studiedag over de toekomstperspectieven in de geestelijke gezondheidszorg In november informeert het secretariaat de leden over de studiedag op 4/12, die georganiseerd wordt door de diensten psychosociale gezondheidszorg en boekhouding van de FOD Volksgezondheid. Een elektronische uitnodiging zal aan de leden bezorgd worden. Het programma bevat een werkgroep drugs in de namiddag. Op deze werkgroep zullen twee pilootprojecten aan bod komen, die gefinancierd worden door Minister Demotte: (a) crisiseenheden en casemanagement en (b) dubbele diagnose. Er zal onderzocht worden of voldoende argumenten aanwezig zijn om de zorgmodellen van deze pilootprojecten op te nemen in de wet op de ziekenhuizen, en zo ja, in welke vorm. Men kan de inhoud van deze dag op de website van de Cel Drugs terugvinden : - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 10

11 Varia In mei signaleert de vertegenwoordiger van Minister Vanackere dat de VZW Narconon preventieacties in scholen en behandelingsprogramma s rond druggerelateerde problemen organiseert in België. De CGD meent hier waakzaam te moeten zijn. Het secretariaat deelt mee dat de Minister over deze VZW ondervraagd is in de Senaat. De Minister heeft bevestigd dat er geen contacten zijn tussen zijn diensten en deze VZW. 3. UITWERKING VAN OVERLEGDE BELEIDSPROJECTEN VOOR EEN GEINTEGREERD GEZONDHEIDSBELEID INZAKE DRUGS "De uitwerking van overlegde beleidsprojecten voor een geïntegreerd gezondheidsbeleid inzake drugs." 3.1. Nationaal Alcohol Actie Plan Voor de WHO is het belangrijk dat een globaal gezondheidsbeleid inzake alcohol ontwikkeld wordt. De CGD heeft van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid van juni 2005 het mandaat gekregen om een voorstel van beleidsplan betreffende alcohol uit te werken. Dit plan zal gebaseerd zijn op het Framework for Alcohol Policy van de WHO. In 2007 werd de CGD sterk belast met de redactie van het plan. In januari stelt het wetenschappelijk secretariaat een lijst van 41 aanbevolen acties en een planning voor het plan voor. In februari wordt beslist dat experten zullen uitgenodigd worden op de volgende vergaderingen van de CGD. Twee vergaderingen worden georganiseerd, in maart en april, met volgende thema s: - informatie, opvoeding en preventie / behandeling / onderzoek / publiciteit - alcohol in het verkeer / prijs / beschikbaarheid / op het werk en in de publieke ruimte De CGD heeft een discussienota opgesteld die als leidraad dient voor de besprekingen. Volgend op de vergaderingen met de deskundigen heeft de CGD een finaal document opgesteld, dat dient voorgelegd te worden aan de IMC Volksgezondheid. De belangrijkste punten van de leden in het kader van dit plan zijn: Voor Minister Vanackere zijn de doelstellingen en prioriteiten inzake alcoholbeleid vastgelegd in de Gezondheidsconferentie tabak, alcohol en drugs. Hierbij neemt men algemene internationale aanbevelingen aan als uitgangspunten: - minder alcoholgebruik (less is better) - strategieën, acties, programma s, moeten evidence-based zijn. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 11

12 - effectieve implementatie van beleid, plannen en programma s voor het beperken van de door alcohol veroorzaakte schade - adequate financiering van de implementatie - het vaststellen, versterken en financieren van coördinatiemechanismen en steunpunten voor alcoholbeleid. Uit de Gezondheidsconferentie kwamen volgende doelstellingen naar voor 11 : Het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door het gebruik van tabak, alcohol en illegale drugs terug te dringen. Concreet streeft men ernaar om tegen 2015 het gebruik van tabak, alcohol en drugs terug te dringen met 25%. Voor alcohol werd volgend streefdoel vooropgesteld: - Bij personen van 15 jaar en jonger ligt het percentage dat meer dan 1 keer per maand drinkt niet hoger dan 14% - Bij de jarigen ligt het percentage dat minstens 1 keer per week 6 glazen op 1 dag drinkt niet hoger dan 13% - Bij de mannen van 16 jaar en ouder is het percentage dat meer dan 21 eenheden per week drinkt niet hoger dan 10% - Bij de vrouwen van 16 jaar en ouder is het percentage dat meer dan 14 eenheden per week drinkt niet hoger dan 4% De strategieën om deze doelstelling te bereiken zullen worden ingepast in een ruimer gezondheidsbeleid: - Een alcohol en drugbeleid op school - Een alcohol en drugbeleid in bedrijven - Een alcohol- en drugbeleid in het jeugdwerk - Lokale acties en campagnes op gebied van alcohol en drugs - Alcohol- en druggebruik tijdens de zwangerschap: publieksinformatie; opsporing, kortadvies en ondersteuning & begeleiding van zwangere vrouwen met een alcohol- of drugprobleem. - Ondersteuning van kinderen van ouders met problematisch middelengebruik - Sociale basisvaardigheden in het basisonderwijs - Sociale basisvaardigheden in het secundair onderwijs - Vroegdetectie en kortadvies voor volwassen mensen met risicovol alcoholgebruik - Interventies via internet en computer voor mensen met risicovol alcoholgebruik - Terugvalpreventie voor mensen die behandeld zijn voor alcohol- of drugproblemen - Zelfhulpgroepen voor familieleden van mensen met een alcohol- of drugprobleem - Kinderen van ouders met problematisch alcohol- of druggebruik 11 Zie ook - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 12

13 Er wordt een voorlopig extra budget van euro voorzien voor deze strategieën. Een aantal van bovenstaande prioriteiten vallen niet volledig onder de bevoegdheid van de Minister van gezondheid van de Vlaamse Gemeenschap, waardoor samenwerking met andere niveaus nodig is. De federale overheid wijst er op dat een algemene daling van het alcoholgebruik uiteraard belangrijk is, maar in het NAAP dient in eerste instantie aandacht uit te gaan naar problematisch alcoholgebruik. Er moeten dan ook doelstellingen geformuleerd worden voor: - vermindering van binge drinking (specifiek bij jongeren) - verhogen van de eerstegebruikersleeftijd - vermindering van het overmatig alcoholgebruik - daling van het aantal afhankelijke alcoholgebruikers - daling van het alcoholgebruik bij zwangere vrouwen - daling van het alcoholgebruik op het werk - daling van het alcoholgebruik in het verkeer Volgende prioritaire strategieën worden geformuleerd: - harmonisering, verduidelijking en handhaving van de wetgeving die handelt over alcohol (verkeer, beschikbaarheid, prijsbeleid, ) - effectieve communicatie: een duidelijke vertaling van de wetgeving, eenduidige, duidelijke informatie over schadelijke gevolgen,... Bij deze communicatie is een essentiële en prioritaire rol weggelegd voor de. actoren die het dichtst bij de doelgroep staan - monitoring van het alcoholbeleid - versterking eerstelijnsgezondheidszorg (vroegdetectie en vroeginterventie) - coördinatie van het zorgaanbod De volgende prioriteiten vallen ook onder de federale bevoegdheden : - Vereenvoudigen, verduidelijken van wetgeving - Regelgeving i.v.m. marketing - Taksen De vertegenwoordiging van Minister Cerexhe geeft de beschikbaarheid van alcoholische producten en de regelgeving inzake marketing als prioriteiten aan. Voor de vertegenwoordiging van Minister Vienne is de coördinatie van de maatregelen inzake hulpverlening voor personen met een alcoholprobleem zeer belangrijk; er is nood aan inventarisatie en een algemene benadering. De vertegenwoordiger van Minister Vanhengel/Cerexhe benadrukt nog eens dat men voorstander is van een algemeen plan drugs. Hij verwijst naar de Federale Beleidsnota - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 13

14 Drugs 2001, waarin preventie als eerste pijler wordt opgenomen. Hij ziet gezondheidspromotie als prioriteit, waarbij er dan voldoende middelen moeten worden vrijgemaakt. Een tweede prioriteit is de vorming van eerstelijns hulpverlening (huisartsen, sociaal werkers, ). Voor de vertegenwoordiging van Minister Fonck is de preventie gericht op jongeren prioritair. De vertegenwoordiging van Minister Gentges formuleert een verduidelijking en vereenvoudiging van de bestaande wetgeving betreffende alcohol en de preventie gericht op jongeren als prioriteiten. De leden benadrukken dat preventieacties voor alcohol, drugs en tabak op elkaar moeten afgestemd worden. Een duidelijke eenvormige boodschap aangaande alcohol moet nagestreefd worden, waarbij de gezondheidsboodschap benadrukt dient te worden. Ook het versterken van de draagkracht van de jongeren moet nagestreefd worden. Hiervoor dienen sociale vaardigheden aangeleerd te worden. Deze zijn momenteel reeds opgenomen in de eindtermen van het lager onderwijs. De voorzitter benadrukt de belangrijkheid van evaluatie van beleidsacties en de eventuele reoriëntering die daar uit voort vloeit. De voorzitter vindt het uitbouwen van het netwerk bestaande uit de voorzieningen voor personen met een alcoholprobleem belangrijk. Hieraan wordt vroeginterventie toegevoegd door de Vlaamse Gemeenschap en het belang van de filosofie van de stepped-care binnen de hulpverlening. In het kader van het pilootproject zorgcoördinatie worden dienaangaande initiatieven genomen door de Federale Overheid. Ook het Waals Decreet op de verslavingszorg stimuleert het opzetten van netwerken. Wat de timing betreft, wordt er afgesproken dat het Alcoholactieplan de periode zal overspannen in overeenstemming met de planning van de WHO. De vertegenwoordiging van Minister Fonck beklemtoont dat het plan dient opgesteld te worden vanuit gezondheidsstandpunt. Het plan mag niet geconcipieerd worden als een strijd tegen alcoholisme. De vertegenwoordiging van Minister Fonck stelt vragen naar de mate waarin een werkgroep zal kunnen komen tot voorstellen inzake een geïntegreerde preventie, gelet op de verschillende financieringsstructuren in Vlaamse en Franse Gemeenschap Zij geeft aan dat de Franse Gemeenschap veeleer werkt met projectfinanciering en subsidies, terwijl de Vlaamse Gemeenschap een méér structurele en inhoudelijke gereglementeerde - financiering voorziet. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 14

15 Ook al zijn de prioriteiten van beide Gemeenschappen dezelfde, de uitwerking hiervan is verschillend. De voorzitter geeft aan dat de uitwerking en implementatie van het plan uiteraard dient te gebeuren met respect voor ieders bevoegdheden. De vertegenwoordiging van Minister Vanackere geeft aan dat de actuele alcoholacties van de Vlaamse Gemeenschap reeds bepaald zijn en zullen gelinkt worden met het NAAP. In september en november werden nog twee bijkomende vergaderingen met de deskundigen georganiseerd. Het definitieve document zal in 2008 worden afgewerkt en voorgelegd aan de IMC Volksgezondheid Samenwerkingsakkoord tabak In december 2006 werd dit samenwerkingsakkoord besproken op de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid. Volgend op deze Conferentie heeft het federale kabinet de nodige aanpassingen aangebracht en werd het akkoord ter ondertekening aan de bevoegde Ministers worden bezorgd. De vertegenwoordiger van Minister Vanackere beklemtoont de rol van de CGD: het akkoord heeft immers expliciete taken toegewezen aan de CGD. Van zodra het akkoord kracht van wet zal hebben, zal de rol van de CGD op verschillende punten moeten verfijnd worden Voorstel van vergadering van de CGD met coördinerende organen drugsbeleid in de EU-landen In februari stelt de voorzitter voor een meeting te organiseren met vertegenwoordigers van coördinerende organen rond drugsbeleid van enkele EU landen. Het doel van een dergelijke meeting zou zijn: het voorstellen van het drugsbeleid van de deelnemende landen, het uitwisselen van ervaringen rond good and bad practices, en het formuleren van de uitdagingen of te verwachten ontwikkelingen voor de toekomst. Een dergelijke meeting kan leiden tot het opzetten van samenwerkingen rond concrete projecten, zoals de INCANT study die is opgericht naar aanleiding van het Cannabis congres uit Bovendien kan een uitwisseling van ervaringen vruchtbaar zijn voor de evaluatie van de activiteiten van de CGD in het kader van het driejaarlijks rapport. De leden staan positief tegenover dit voorstel en onderlijnen dat het gezondheidsaspect van het betrokken beleid aan bod dient te komen. Onder meer de vraag welke overheid precies aan preventie doet, en met welke effecten, dient aan bod te komen. De leden merken op dat het tevens interessant en nuttig kan zijn om de drugscoördinatoren van de verschillende Belgische overheden te ontmoeten. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 15

16 Federaal Wetenschapsbeleid stelt voor om bij te dragen, in één of andere vorm, aan deze meeting. Mogelijkheden zijn het voorstellen van de resultaten van het onderzoeksprogramma ter ondersteuning van de federale beleidsnota, of van bepaalde onderzoeken. De titel van de bijeenkomst is: Gezondheidsbeleid inzake drugs. Antwoorden op uitdagingen van vandaag. Twee kernvragen zullen dus aan bod komen: (a) welke zijn de belangrijkste uitdagingen van vandaag en (b) wat zijn mogelijke antwoorden. Belangrijke uitdagingen zijn bijvoorbeeld binge drinking, het stijgend problematisch gebruik van cannabis, Door een dergelijk discussieonderwerp kunnen concrete en verschillende thema s op een praktische manier besproken worden. Het secretariaat stuurt een voorstel van programma per naar de leden. Er wordt beslist om, maximaal drie, vertegenwoordigers van Luxemburg, Nederland, Frankrijk en Duitsland uit te nodigen, samen met een vertegenwoordiging vanuit EMCDDA. Vertegenwoordigers van VAD, Fedito BXL en Fedito Wallonne worden eveneens uitgenodigd. Echter, de oproep voor deelname kreeg weing respons. De redenen voor deze lage respons zijn vermoedelijk (a) het vage programma, (b) de periode (vakantiemaanden) en (c) onbekendheid van de Cel Gezondheidsbeleid Drugs. De Cel beslist om het principe en thema te behouden, maar de workshop te annuleren en te wachten op de aanstelling van de nieuwe federale minister van Volksgezondheid vóór verdere initiatieven te nemen. 4. SPECIFIEKE MISSIES VAN DE CGD 4.1. Voorstellen om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren Voorstellen doen om de kwaliteit van de gegevens en informatie die door iedere akkoordsluitende overheid aan de Cel worden overgemaakt te optimaliseren om de hierboven omschreven opdrachten, te kunnen vervullen"; Zie TDI, punt Samenwerkingsprotocollen Het voorstellen en voorbereiden van samenwerkingsprotocollen ten einde concrete overlegde doelstellingen te bereiken. Deze doelstellingen worden geëvalueerd via concrete indicatoren ; Zie samenwerkingsakkoord tabak, punt Driejaarlijks rapport «Het opmaken van een verslag zoals bedoeld in artikel 6. Het schema dat dient voor de opmaak van dit rapport werd afgewerkt in september 2006 en voorgelegd aan de CGD. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 16

17 In november 2007 ontvangen de leden een eerste versie van het rapport. Deze versie bevat (a) een overzicht van de activiteiten van de verschillende overheden en (b) een samenvatting van de werkzaamheden van de CGD in de periode Op basis van deze informatie zal het secretariaat een evaluatie opstellen en aanbevelingen formuleren voor het toekomstig drugsbeleid en de werking van de CGD. 5. FUNCTIONEREN VAN DE CGD 5.1. Samenstelling van de CGD in 2007 Overheid Titularis Plaatsvervanger Federaal Voor Minister Demotte/Donfut (voor Volksgezondheid) Voor Minister Demotte/Donfut (voor Volksgezondheid) Voor Minister Demotte/Donfut (voor Sociale Zaken) Voor Minister Demotte/Donfut (voor Sociale Zaken) Vlaamse Gemeenschap Isidore Pelc Patricia Bernaert François Perl Geert Verscuren Stan Ansoms Kalila Hajjar Kathleen Haelterman Voor Minister Vanackere Luc Vuylsteke de Laps Marijs Geirnaert Voor Minister Vanackere Barbara Vanden Bulcke Dirk Dewolf Voor Minister Vanackere Alexander Witpas Karen Fredrix Franse Gemeenschap Voor Minister Fonck Tatiana Pereira Brigitte Charles Waals Gewest Voor Minister Magnette Daphné Thirifay Hugues Reyniers Duitstalige Gemeenschap Voor Minister Gentges Murielle Mendez COCOF Voor Minister Cerexhe Dominique Maun Valérie Paternotte COCOM Voor de Ministers Cerexhe / Vanhengel Marc Vanderveken Henry de Generet - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 17

18 5.2. Wetenschappelijke secretariaat Net zoals tijdens de vorige jaren heeft het personeel van de Cel Drugs van de FOD Volksgezondheid ingestaan voor het wetenschappelijk secretariaat van de CGD en de followup van de dossiers: Kurt Doms heeft het merendeel van het secretariaat van de CGD verzekerd en was, als coördinator van de cel drugs binnen de FOD Volksgezondheid, verantwoordelijk voor de verdeling en opvolging van de bijkomende opdrachten van de andere leden van deze cel. Caroline Theisen was verantwoordelijk voor het voorzitterschap en beheer van de TDI werkgroep, samen met het WIV. Jelle Osselaer was verantwoordelijk voor het Nationaal Alcohol Actie Plan. Claudine Darte stond in voor de administratieve en logistieke ondersteuning De andere leden van de cel drugs, Sylvie Gerard en Dominique Bonarelli, hebben verschillende gerichte taken voor de CGD uitgevoerd Agenda De CGD heeft tienmaal vergaderd in januari 27 februari 20 maart 17 april 15 mei 19 juni 18 september 16 oktober 20 november 18 december In 2007 hebben de leden van de Cel Gezondheidsbeleid Drugs of hun vertegenwoordigers aan andere vergaderingen deelgenomen in het kader van de door de CGD behandelde dossiers, met name deze van de TDI werkgroep, en de expertenvergaderingen met het oog op de voorbereiding van het Nationaal Alcohol Actie Plan. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 18

19 Activiteitenrapport Subsidies III. Subsidies De CGD wordt door de verschillende overheden gefinancierd volgens het Protocolakkoord van 31 mei 2001 waarin in artikel 5, 1 de betalingsregels vermeld worden. De jaarlijks geïndexeerde bedragen moeten vóór de maand maart van het jaar waarop ze betrekking hebben, worden gestort. Berekening: Bedragen in euro voor het jaar 2007, aangepast aan de index van december 2006 (119.09) Index mei 2001 = (Source: (Oorspronkelijk bedrag dat in het Protocolakkoord is vastgelegd) x index december 2006 (119.09) index mei 2001 (108.43) Overheid Berekening Totaal Federale Regering ,14 x Vlaamse Gemeenschap ,96x Franse Gemeenschap ,01 x Waals Gewest ,41 x GGC 4.945,48 x FGC 4.945,48 x , , , , , ,68 Totaal van de subsidies voor de CGD voor 2007: % is voorbehouden voor het personeel: ,28 21 % is voorbehouden voor de werkingskosten: ,88 De officiële aanvraag voor de subsidies van de CGD voor 2007 werd in maart 2007 aan de overheden gestuurd. Het samenvattend dossier en de bewijsstukken voor 2007 worden in 2008 aan de CGD bezorgd voor goedkeuring. In 2007 werden de uitgaven van 2006 besproken en goedgekeurd door de CGD. Na bespreking en aanpassingen van het dossier wordt dit goedgekeurd. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 19

20 Activiteitenrapport Evaluatie IV. «Evaluatie» van 2007 De prioritaire punten van 2006 waren ook deze voor Niettemin werd in het begin van het jaar geen precieze timing vastgelegd. Op verschillende domeinen werd informatie uitgewisseld, waaronder vooral betreffende het Fonds ter bestrijding van de verslavingen van de federale Minister. Het nationaal alcohol actieplan heeft ongetwijfeld de meeste tijd van de CGD in beslag genomen. Dit plan zou in 2008 verder kunnen geconcretiseerd worden, na goedkeuring door de IMC en de oprichting van werkgroepen rond bepaalde thema s. Dit plan is aldus een belangrijk werk dat het belang aantoont van mogelijke samenwerking in de schoot van de CGD, en zal resulteren in concrete acties in verschillende actiedomeinen, waar meerdere overheden bij betrokken worden. Ook de samenwerking met deskundigen en vertegenwoordigers van de sector was verrijkend en constructief. Echter, dit intensieve werk rond het alcohol actie plan heeft weinig ruimte gelaten voor andere initiatieven. In algemene termen, zou de Algemene Cel Drugs zo snel als mogelijk moeten opgericht worden. Ook de instemming met het samenwerkingsakkoord tabak en de uitvoering van het TDI protocol moeten zo snel als mogelijk gerealiseerd worden en dus als prioritair beschouwd voor In de volgende jaren zou eveneens de vergaderingen met de drugscoördinatoren uit andere landen kunnen plaatshebben. - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 20

21 Activiteitenrapport Afkortingen Afkortingen MB IMC FGC GGC CGD Algemene Cel EWS RIZIV WIV EU EWWD INCB FOD UNODC TDI Ministerieel Besluit Interministeriële Conferentie Franse Gemeenschapscommissie Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Cel Gezondheidsbeleid Drugs Algemene Cel Drugsbeleid Early Warning System Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsuitkeringen Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid ( Europese Unie Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving ( International Narcotic Control Board ( Federale Overheidsdienst United Nations Office on Drugs and Crime Treatment Demand Indicator - Cel Gezondheidsbeleid Drugs - 21