Herijken Nota Grondbeleid en grondvoorraad Kollumerland c.a.

Transcriptie

1 Aan de Raad Agendapunt: 9 Onderwerp: Herijken Nota Grondbeleid en grondvoorraad Kollumerland c.a. Kenmerk: Status: VROM - Ruimtelijke Ordening / GvdW Besluitvormend Kollum, 4 oktober 2011 Samenvatting Op 20 januari 2011 heeft de raad in zijn vergadering het navolgende besloten: In principe bereid te zijn te overwegen een deel van de strategische gronden af te stoten van de totale voorraad; Een nader voorstel daaromtrent van het college van burgemeester en wethouders af te wachten. De inventarisatie van de totale grondvoorraad in relatie tot de huidige economische ontwikkelingen en de geldende wetgeving in het kader van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), heeft geresulteerd in onderstaand voorstel. Voorstel: A. In te stemmen met het voorstel van het college om een oppervlakte ter grootte van ca. 37 ha. te verkopen, een oppervlakte van ca. 69 ha. niet te verkopen en een oppervlakte van ca. 50 ha. nader te onderzoeken. Het college te verzoeken voor de begrotingsbehandeling 2013 te komen met een concreet voorstel m.b.t. deze laatste categorie gronden; B. In samenhang met punt A. het college opdracht te geven voor de begrotingsbehandeling 2013 de Nota Grondbeleid (werkdocument) te herijken; C. Een voorziening te treffen ter grootte van te dekken uit de reserve BGE ( ), de reserve WHL ( ) en de saldi-reserve ( ). Inleiding De afgelopen jaren is de markt voor zowel de nieuwbouw van woningen als de vestiging van nieuwe bedrijven in Nederland en dus ook in de gemeente Kollumerland c.a. ingrijpend veranderd. Met name de afgelopen twee jaar worden de gevolgen hiervan steeds meer zichtbaar. Door een sterk teruglopende vraag door enerzijds de demografische ontwikkelingen en anderzijds de economische crisis wordt de ontwikkeling van nieuwe uitbreidingsplannen voor nieuwbouw getemporiseerd. Lag de focus tot voor kort naast het vergroten van de kwaliteit van de woningvoorraad ook nog op het vergroten van de kwantiteit, dan is dat nu anders. Met de huishoudenskrimp die rond 2017 op ons afkomt, zal nu al rekening moeten worden gehouden.

2 2 van 6 De focus in het beleid zal nu vooral op de kwalitatieve woningbehoefte liggen in plaats van op de kwantitatieve woningbehoefte. Gelet op deze ontwikkelingen is er in het nieuwe (concept) woonplan voor de periode 2010 t/m 2015 voor gekozen de komende jaren vooral in te zetten op herstructurering en inbreiding. Dit geldt niet allen voor de gemeente maar ook voor de in de gemeente werkzame woningcorporaties Thús Wonen en WoonFriesland. In het woonplan en woonprogramma 2010 t/m 2015 is aangegeven hoe het gemeentelijk kader met betrekking tot de ontwikkeling van de woningmarkt er voor de komende jaren uit moet komen te zien. Een concept van het woonplan is begin 2011 aan de raadscommissie voorgelegd. De definitieve versie wordt naar verwachting samen met het woonprogramma en het woonakkoord van de gemeente met de corporaties eind dit jaar voor besluitvorming aan de raad voorgelegd. In het nieuwe woonbeleid zal rekening worden gehouden met de actuele ontwikkelingen op de lokale woningmarkt. Uit de meest recente cijfers van de Provincie Fryslân blijkt dat de bevolkingsomvang van de gemeente Kollumerland c.a. sinds 2003 is afgenomen. Deze bevolkingskrimp zal volgens de prognoses de komende jaren nog verder doorzetten. Er wordt geen groei meer van de bevolking verwacht. Naast een afname van het aantal inwoners zal de bevolking van Kollumerland c.a. de komende 20 jaar verder vergrijzen. 150 Huishoudensgroei Kollumerland Feitelijk (CBS) 100 PrFr 2009 (voorlopig) Het aantal inwoners tussen de 0 en 50 jaar zal de komende jaren verder dalen en het aantal 50-plussers neemt de komende 20 jaar toe. Dit betekent dat we rekening moeten houden met een afnemende vraag naar woningen en dat ook het woonbeleid terdege rekening dient te houden met het gegeven dat niet alleen de bevolking maar ook de huishoudens na 2017 gaan krimpen. Ook de behoefte aan nieuwe bedrijvenlocaties is sterk veranderd. Alhoewel er behoefte blijft aan nieuwe bedrijfsterreinen wordt ook de ontwikkeling van nieuwe bedrijvenlocaties vanwege de recessie getemporiseerd. De behoefteraming en afstemming voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijvenlocaties is in regionaal verband opgenomen in het convenant bedrijventerreinen. Deze ontwikkeling geldt evenzo voor ontwikkelingen op andere gebieden zoals bijvoorbeeld grote infrastructurele werken (rondwegen en waterwerken).dit zou gevolgen kunnen hebben voor de totale voorraad aan strategischegronden die de gemeente thans in eigendom heeft. Door vorengenoemde

3 3 van 6 ontwikkelingen zijn er immers minder gronden benodigd voor bouwgrondexploitatie dan voorheen is voorzien. Op 20 januari 2011 heeft de raad in zijn vergadering daarom het navolgende besloten: In principe bereid te zijn te overwegen een deel van de strategische gronden af te stoten van de totale voorraad; Een nader voorstel daaromtrent van het college van burgemeester en wethouders af te wachten. De overwegingen die het college heeft gemaakt naar aanleiding van het vorenstaande besluit, de relatie tot het gemeentelijk beleid, de te nemen acties en de financiële gevolgen worden in de navolgende paragrafen uiteengezet. Overwegingen Nu de inventarisatie is afgrond, dienen er nog dit jaar maatregelen te worden getroffen, zodat op de balansdatum een betrouwbare inschatting aanwezig is van de mogelijke afwaardering van de grondvoorraden in de vorm van een voorziening, zodat er geen belemmeringen zijn te verwachten voor wat betreft het goedkeuren van de jaarrekening 2011 door de accountant. Relatie tot gemeentelijk beleid In 2009 is de Nota Grondbeleid door de raad vastgesteld. Op basis van deze nota is gebleken dat Kollumerland c.a. een uitstekende grondpositie heeft met een horizon van 20 jaar. Nu zijn de ontwikkelingen over zo n lange periode moeilijk te voorspellen. Scenario s van groei en krimp, economische voorspoed en tegenspoed, wisselen elkaar af. Het handvat om de positie van de grondvoorraad te bepalen ligt in eerste instantie in het verleden. Als uitgangspunt om te bepalen of de grondvoorraad van de gemeente passend is voor de toekomst is in 2009 nog rekening gehouden met een gemiddelde groei uit het verleden aangevuld met 10% extra voor bedrijventerreinen en 10% voor ruilgronden. De economische crisis en de demografische ontwikkelingen voor alle gemeenten dus ook voor Kollumerland c.a. gevolgen die inmiddels op allerlei terreinen zichtbaar worden. De vraag in hoeverre de aanwezige grondvoorraad passend is tot de benodigde grondvoorraad is in relatie tot de geschetste ontwikkelingen nader onderzocht. Actie/planning Naast het treffen van de voorziening zal de verdere planning voor wat betreft de acties die voortvloeien uit het collegevoorstel nader worden uitgewerkt, waarbij de in dit voorstel genoemde termijn van de begrotingsbehandeling 2013 bepalend zal zijn. Financiële gevolgen / Risico s De financiële consequenties van de maatregelen zijn in onderstaande tabel uitgewerkt. Categorie Oppervlakte Boekw Marktwaarde Afwaardering Gronden in toekomstige ha exploitaties 3. Overige gronden ha Totalen: ha Zoals uit de tabel blijkt is het nodig om een voorziening te treffen voor een bedrag van totaal , waarvan maar liefst ruim 1.7 miljoen op conto van de gronden ten zuidwesten van Kollum (in de volksmond ook wel De Bijlsma gronden genoemd). Deze gronden zijn in

4 4 van aangekocht in verband met de strategische ligging voor de destijds nog verwachte toekomstige uitbreiding van Kollum op de langere termijn. Bij de onderhandelingen heeft de verkoper van deze gronden een drietal in de tijd uitgezette (verplichte) aanvullingen op de koopsom (basis agrarische waarde) bedongen, omdat deze gronden in de toekomst mogelijk door de gemeente voor woondoeleinden (warme grond) zou worden bestemd. De laatste betaling zal in december 2012 moeten plaatsvinden. De eventuele financiële consequenties daarvan zullen volgend jaar worden meegenomen in het kader van de herijking van de nota grondbeleid en de hoogte van de onderhavige noodzakelijke voorziening. Wat verder opvalt is dat de gronden in categorie 3 in zijn totaliteit een lagere boekwaarde hebben dan de marktwaarde. Toch moet er een relatief geringe afwaardering plaatsvinden. Er zit namelijk een perceel weiland tussen waarvan de boekwaarde hoger is dan de marktwaarde. De BBV stelt in dat geval dat er een afwaardering moet plaatsvinden. Het tegenovergestelde mag conform de BBV evenwel niet plaatsvinden. Als de boekwaarde van gronden lager is dan de marktwaarde mogen deze dus niet worden opgehoogd. Wel leveren deze gronden natuurlijk bij verkoop zeer waarschijnlijk winst op, welke bij daadwerkelijke realisatie terug kan vloeien in de reserves, die nu moeten worden aangesproken om de voorziening te vormen. Een voorziening moet conform de BBV gevormd worden ten laste van de exploitatie. Om het verlies op de exploitatie vervolgens te compenseren dienen de beschikbare reserves te worden aangesproken. Het moge duidelijk zijn dat dit een behoorlijke impact zal hebben op het weerstandsvermogen van onze gemeente. Drie reserves komen voor de dekking van het verlies in aanmerking. De reserve bouwgrondexploitatie (BGE), de reserve Wonen, herstructurering en leefbaarheid (WHL) en de saldireserve. Aangezien het voor het gros gronden betreft die onder de bouwgrondexploitatie vallen, ligt het voor de hand in eerste instantie de reserve bouwgrondexploitatie aan te spreken. Na afwaardering van de grondvoorraad binnen de bouwgrondexploitatie dient de reserve bouwgrondexploitatie conform de nota grondbeleid minimaal en maximaal te bedragen. De stand van deze reserve is momenteel Voorgesteld wordt, nu het gaat om een voor onze gemeente zeer groot bedrag, de reserve bouwgrondexploitatie aan te spreken tot de minimale omvang. Het college acht het gezien de voorliggende situatie verantwoord om aan reserve WHL te onttrekken. Voorstel is om tot slot het restant aan de saldireserve te onttrekken. Concreet betekent dit dat de te vormen voorziening tot een totaalbedrag van voor een bedrag van ( ) aan de reserve BGE wordt onttrokken. Voor een bedrag van aan de reserve WHL en voor het restant ad ( ) ten laste van de saldireserve. De saldireserve zal hierna naar verwachting per ruim 2,7 miljoen bedragen. De minimale ondergrens van deze reserve is door de raad in 2009 vastgesteld op 2,5 miljoen. Dit bedrag is evenwel een aanname geweest in 2009, met de toevoeging dat deze aan voortschrijdende inzichten onderhevig zal zijn. Aan deze minimale hoogte ligt geen specifieke berekening ten grondslag. De vorming van de voorziening wil niet zeggen dat dit een definitieve situatie is. Het kan best zo zijn dat bepaalde voor afstoting in aanmerking komende gronden tegen een hoger bedrag

5 5 van 6 kunnen worden verkocht dan de marktwaarde. In dat geval zal een deel van de voorziening weer vrij vallen. Het tegenovergestelde kan natuurlijk ook, maar omdat we uitgaan van een gemiddelde marktwaarde van per ha. is deze kans kleiner. Ook als het economisch tij gaat keren kan dit een positief effect hebben op de situatie. Stel dat de prijzen van agrarische grond weer aantrekken, dan kan de gevormde voorziening evenredig vrij vallen ten gunste van de reserves waaruit deze is gevormd. In de paragraaf weerstandscapaciteit bij de begroting 2012 wordt ingegaan op de gevolgen van deze afwaardering voor de weerstandscapaciteit. Voorstel A. In te stemmen met het voorstel van het college om een oppervlakte ter grootte van ca. 37 ha. te verkopen, een oppervlakte van ca. 69 ha. niet te verkopen en een oppervlakte van ca. 50 ha. nader te onderzoeken. Het college te verzoeken voor de begrotingsbehandeling 2013 te komen met een concreet voorstel m.b.t. deze laatste categorie gronden; B. In samenhang met punt A. het college opdracht te geven voor de begrotingsbehandeling 2013 de Nota Grondbeleid (werkdocument) te herijken; C. Een voorziening te treffen ter grootte van te dekken uit de reserve BGE ( ), de reserve WHL ( ) en de saldi-reserve ( ). Behandeling in raadscommissie d.d. 13 oktober 2011 Bijlage : - Ter inzage liggende stukken: 1. Collegerapport herijken Nota Grondbeleid en grondvoorraad Kollumerland c.a.; 2. Raadsvoorstel en raadsbesluit uit 2003 m.b.t. aankoop gronden ten zuidwesten van Kollum; 3. Op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) artikel 10 lid. 2.b. worden de volgende bijlagen vertrouwelijk ter inzage gelegd voor raadsleden: het overzicht grondvoorraden gemeente Kollumerland c.a. en de koopovereenkomst uit 2003 m.b.t. gronden ten zuidwesten van Kollum. Burgemeester en wethouders van Kollumerland c.a B. Bilker, burgemeester R.L.H. Schoonderbeek, gemeentesecretaris

6 Nr. 9 De raad van de gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 27 september 2011, besluit: A. In te stemmen met het voorstel van het college om een oppervlakte ter grootte van ca. 37 ha. te verkopen, een oppervlakte van ca. 69 ha. niet te verkopen en een oppervlakte van ca. 50 ha. nader te onderzoeken. Het college te verzoeken voor de begrotingsbehandeling 2013 te komen met een concreet voorstel m.b.t. deze laatste categorie gronden; B. In samenhang met punt A. het college opdracht te geven voor de begrotingsbehandeling 2013 de Nota Grondbeleid (werkdocument) te herijken; C. Een voorziening te treffen ter grootte van te dekken uit de reserve BGE ( ), de reserve WHL ( ) en de saldi-reserve ( ). Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 13 oktober 2011 B. Bilker, voorzitter I.L. Rozemeijer, griffier