Business Case e-xperimenteren+

Transcriptie

1 Business Case e-xperimenteren+ Leendert van Gastel, Jasper Bedaux, Jeroen Verschuur, Piet Blankert, Jan Mulder, Wopke Wijngaard Volledig Internet-geïntegreerde experimenten

2 Colofon Businesscase e Xperimenteren+ Volledig Internet-geïntegreerde experimenten Stichting Digitale Universiteit Nijenoord 1, 3552 AS Utrecht Postbus 182, 3500 AD Utrecht Telefoon Fax buro@digiuni.nl Internet Auteurs Leendert van Gastel, Jasper Bedaux, Jeroen Verschuur, Piet Blankert, Jan Mulder, Wopke Wijngaard Copyright Stichting Digitale Universiteit Deze uitgave is binnen het consortium van de Digitale Universiteit vrijelijk te gebruiken, mits voorzien van adequate bronvermelding. Niets uit deze uitgave mag buiten het consortium openbaar worden gemaakt, verspreid en/of verveelvoudigd door middel van internet, druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bureau van de Digitale Universiteit. Datum Kenmerk DU-3321_BusinessCase pagina 2 van 20

3 Versiebeheer 1.0 Mei 2004 Business Case bij Definitiefase 1.1 Nov 2005 Herziening in Realisatiefase Projectnaam: e Xperimenteren+ Projectnummer: 3321 Projectleider: Leendert van Gastel Programmamanager DU: J. Kuijs Penvoerende instelling: Universiteit van Amsterdam Kruislaan SM Amsterdam Deelnemende instellingen: o o o o Universiteit van Amsterdam, Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (dr L.J. van Gastel) Universiteit Twente, faculteit Technische Natuurwetenschappen (dr J.W.J. Verschuur) Vrije Universiteit, Faculteit Natuurwetenschappen, (dr P. Blankert) Fontys Hogeschool, Toegepaste Natuurwetenschappen (W. Wijngaard) pagina 3 van 20

4 Inhoudsopgave 1 Introductie 5 2 Projectresultaat 6 3 Marktverkenning 8 4 Educatieve opbrengst 9 5 Integrale kosten experiment 10 6 Business Modellen 11 7 Prijsstelling 14 8 Appendix: Raming kosten van enkele experimenten 15 pagina 4 van 20

5 1 Introductie In 2002 is in het kader van de projectlijn Ontsluiting Bestaand Materiaal van de Digitale Universiteit het project experimenteren op afstand uitgevoerd. Dit project heeft geleid tot het realiseren van een drietal experimenten, die via het internet toegankelijk zijn. Voor de fysica, maar ook aanverwante disciplines geldt dat meting aan de werkelijkheid de referentie levert voor het vak. Contact met de werkelijkheid in de vorm van echte experimenten zal dus altijd een essentieel onderdeel van het curriculum blijven. Het bètaonderwijs zou in kwaliteit kunnen toenemen door het aanbieden van een grotere diversiteit van experimenten, uit te voeren door de studenten. Helaas komt het practicumonderwijs in veel gevallen ernstig onder druk te staan vanwege de hoge investeringen. Het delen van resources kan een stap zijn die de kwaliteit/kosten verhouding in balans houdt. Dit project beoogt daaraan een bijdrage te leveren. Met het laatste wordt uitdrukkelijk bedoeld dat de kwaliteit/kosten verhouding wordt verbeterd door zowel het mogelijk maken van delen van resources als het vergroten van de diversiteit van de experimenten. Hoewel experimenteren op afstand natuurlijk nooit geheel als vervanging van experimenteren met de hand kan dienen, kan het veel voordelen bieden. Niet alleen vanwege de verbetering in de kwaliteit kosten verhouding, die mogelijk wordt gemaakt door onder andere een efficiëntere inzet van experimenten, maar ook omdat experimenteren op afstand veel waardevolle aanvullingen op het onderwijs te bieden heeft. Behalve het verbeteren van de demonstratiemogelijkheden kunnen er ook experimenten mogelijk gemaakt worden die voorheen niet mogelijk waren omdat ze bijvoorbeeld te gevaarlijk of te kwetsbaar waren. Ook op het gebied van de didactiek biedt experimenteren op afstand interessante nieuwe mogelijkheden. Zo ontstaan er nieuwe manieren om de experimenteeromgeving beter onder controle te houden, waardoor de student zijn doel mogelijk efficiënter kan bereiken. Ook al zijn er verschillende successen geboekt wat betreft experimenteren op afstand, de meeste bestaande experimenten zijn relatief simpel en niet of nauwelijks gekoppeld met zaken als journalisering, logging en opslag van meetgegevens. Juist deze integratie van al deze aspecten van een experiment, in combinatie met een toegangs en agendabeheer, biedt veelbelovende nieuwe mogelijkheden. Resultaat van dit project zal een volledig Internet-geïntegreerde experimenteeromgeving zijn, met onder andere automatische logging, opslag van meetgegevens, verwerking van meetgegevens, elektronisch journaliseren en mogelijkheden tot het voorbereiden en afronden van experimenten. Een flexibel agendasysteem moet ervoor zorgen dat studenten experimenten kunnen reserveren. Hieraan kan de (financiële) administratie gekoppeld worden. Een initiële pool van ongeveer 12 experimenten zal opgezet gaan worden. Bedoeling is dat deze pool zal uitgroeien. Dit zal mogelijk gemaakt worden enerzijds door de stimulerende voorbeeldwerking van de initiële experimenten, anderzijds doordat de omgeving zó opgezet moet gaan worden dat eenvoudig nieuwe experimenten toegevoegd kunnen worden. Hiervoor zullen handleidingen, templates en eventueel andere hulpcomponenten geschreven worden. pagina 5 van 20

6 2 Projectresultaat 2.1 Projectdoelen Doel van dit project is de verbetering van het natuurkundeonderwijs op het gebied van experimenteren. We kunnen de volgende onderverdeling maken: 1. Verbeteren van de kwaliteit kosten verhouding onder andere door: Delen van (kostbare) hardware/gebruikstijd. Mogelijk maken van vraaggestuurd onderwijs, doordat de studenten op zelf gekozen momenten een experiment kunnen doen. Besparing in de practicumbegeleiding door het mogelijk te maken eerst in een gecontroleerde omgeving te oefenen met kostbare of ingewikkelde apparatuur. Mogelijk maken om opstellingen op tot nu toe onbruikbare locaties te plaatsen (zoals boven op een kast). Verhoging van de efficiëntie van het onderwijs door meer controle over de experimenteeromgeving en mogelijkheden. 2. Verhogen van de diversiteit van beschikbare experimenten voor het bètaonderwijs onder andere door: Mogelijk maken van experimenten die normaalgesproken te gevaarlijk zijn (zoals experimenten met Röntgenstraling). Mogelijk maken van experimenten waarop de experimentator normaalgesproken storende invloeden zou hebben (zoals akoestische experimenten). Mogelijk maken van experimenten waarvan de instelling/opzet normaal te tijdrovend zou zijn. Mogelijk maken van experimenten die normaal te lang duren maar slechts af en toe bijgestuurd of gemonitord hoeven te worden. Mogelijk maken om metingen die gedaan zijn op verschillende plaatsen of tijden eenvoudig te vergelijken door de geïntegreerde elektronische omgeving. Mogelijk maken van experimenten die normaal te kwetsbaar zijn om door (nog onervaren) studenten bediend te worden. 3. Vergroten van de demonstratiemogelijkheden onder andere door: Mogelijk maken om experimenten (via een computer) in een collegezaal tijdens een (hoor)college te demonstreren. Opstellen van experimenten op plaatsen waar ze bekeken kunnen worden door mogelijk geïnteresseerden (bijvoorbeeld in een vitrine in een openbare ruimte of in een (technologisch) museum). Mogelijk maken om sommige experimenten op bepaalde tijdstippen open te stellen voor geïnteresseerden voor promotiedoeleinden. Andere doelen zijn opbouw van expertise op het gebied van experimenteren op afstand en het realiseren van samenwerking binnen het hoger onderwijs op dit terrein. 2.2 Projectresultaat 1. Een initiële pool van interessante en bruikbare experimenten die op afstand uitgevoerd kunnen worden. Het gaat hier om 12 experimenten die volledig via internet uitgevoerd kunnen worden. Deze experimenten moeten de start van een grotere pool van experimenten vormen en pagina 6 van 20

7 voor dit doel een stimulerende voorbeeldwerking hebben. Doel is ook de bijbehorende beschrijvingen, handleidingen en templates voor journaals en verslagen te produceren. 2. Een flexibele, volledig Internet-geïntegreerde omgeving waarbinnen de experimenten uitgevoerd kunnen worden, bestaande uit a. Een gecontroleerde toegangsomgeving met agendabeheer. Het agendabeheer moet goed controleerbaar worden door het gebruik van zogenaamde business rules. Deze business rules bepalen wie wanneer/waarvandaan wel/niet mag reserveren, voor hoe lang etc. b. Automatische registratie (logging) van de experimenten. Deze gegevens moeten beschikbaar blijven voor de student en gekoppeld kunnen worden aan het journaal of verslag. c. Opslag van gemeten data. Deze gegevens moeten toegankelijk blijven voor de student om later in het verslag te kunnen verwerken. Voor sommige experimenten kan het interessant zijn als de meetgegevens ook beschikbaar zijn voor andere studenten om (verschillende) metingen te kunnen vergelijken of een grotere nauwkeurigheid te behalen. 3. Het opzetten van faciliteiten om eenvoudig nieuwe experimenten aan de pool toe te kunnen voegen (handleidingen, templates, eenvoudig te configureren omgeving). Figuur 1: Lijst van experimenten met de beschikbaarheid op pagina 7 van 20

8 3 Marktverkenning Potentiële gebruikers De potentiële gebruikers van het projectresultaat zijn te vinden binnen de universiteiten en hogescholen. Elke universiteit of hogeschool die natuurkundeonderwijs aanbiedt is potentiële gebruiker. In Nederland zijn dit: Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Leiden, Katholieke Universiteit Nijmegen, Universiteit Utrecht, Fontys Hogeschool Eindhoven, Saxion Hogeschool Enschede, Technische Hogeschool Rijswijk, Hogeschool Rotterdam. Wat betreft studentenaantallen kan men grofweg uitgaan van ongeveer 40 studenten per jaar per instelling. Concurrentie Directe concurrentie op het gebied van het delen van experimenten binnen het natuurkundeonderwijs is er (nog) niet. Wel is het zinvol te bekijken hoe internetexperimenten zich verhouden tot simulaties en klassieke hands-on experimenten. Simulatie Internetexperiment Hands-on experiment Delen tussen instellingen eenvoudig + + Toegang tot werkelijkheid + + Training praktische vaardigheden + Op diverse locaties inzetbaar + + Buiten kantooruren beschikbaar + + Weinig onderhoud nodig + +/ Weinig begeleiding nodig + + Met meerdere personen simultaan te + gebruiken Te zien is dat internetexperimenten een aantal van de voordelen van simulaties en hands-on experimenten combineert. Een van de belangrijkste doelen van experimenteren binnen het natuurkundeonderwijs is de referentie met de werkelijkheid. Omdat deze referentie zo belangrijk is, worden er relatief weinig simulaties als vervanging voor hands-on experimenten gebruikt binnen het natuurkundeonderwijs. Bij internetexperimenten gaat het contact met de werkelijkheid niet verloren, terwijl toch een aantal van de voordelen van simuleren wordt bereikt. Het is niet de bedoeling dat internetexperimenten hands-on experimenten volledig zullen vervangen omdat het contact met de werkelijkheid wel beperkter is bij internetexperimenten en de training in praktische vaardigheden ook van belang is. Internetexperimenten zijn daarom geschikt als aanvulling op de bestaande hands-on experimenten, niet als vervanging. Buiten het Hoger Onderwijs Buiten het hoger onderwijs is er potentieel te verwachten voor gebruik binnen het VWO. De experimenten kunnen een wervende werking hebben en aankomende studenten kennis laten maken met de experimentele fysica. pagina 8 van 20

9 4 Educatieve opbrengst De grondliggende idee achter het project is dat door faciliteiten voor experimenteren te delen met andere Hoger Onderwijs instellingen, de student een grotere pool van experimenten tot zijn beschikking heeft, terwijl er besparingen gerealiseerd kunnen worden op onderhoud en investeringen. Dus het aanbod gaat omhoog en de bezettingsgraad van de opstellingen neemt toe. Op de lange termijn zal dit tot besparingen leiden met gelijkblijvende onderwijskwaliteit, of het leidt tot een verhoging van de onderwijskwaliteit bij gelijkblijvende kosten. Vanuit de kant van de student gezien maken internetexperimenten het mogelijk op de juiste momenten in de ontwikkeling van de competenties een experiment te doen. Zo wordt vraagsturing ook wat betreft de experimenten mogelijk. De besparingen worden gerealiseerd omdat er minder experimentopstellingen nodig zijn als de bezettingsgraad omhoog gaat. Bovendien wordt de opbouwtijd en afbouwtijd van een opstelling geminimaliseerd, en is de opstelling ook buiten kantooruren toegankelijk. Onderwijskundig gezien is er een belangrijke opbrengst omdat met experimenten op afstand er een grotere focus op concepten aangebracht kan worden. Immers hoeft er geen tijd besteed te worden aan opbouw, afbouw, afregeling en dergelijke. Dus de student komt sneller in aanraking met de concepten die nodig zijn om het fenomeen te begrijpen. Experimenten op afstand zijn bijvoorbeeld ook geschikt als demonstratie-experimenten die de docent uitvoert experimenten bij theoretische vakken. Een van de winstpunten van dit project is dat de kennis en ervaring over het opzetten van experimenten op afstand door de verschillende partners samen opgebouwd worden en nadien verder verspreid. Het doel is om de voordelen van experimenteren boven een theoretische behandeling of een simulatie te behouden, maar wel efficiënter met de studententijd om te gaan. Deze voordelen zijn 1. Bij een goede academische/hbo attitude gaat het om inzicht in de materie en modelvorming, dus ook om de afbeelding van de realiteit naar modellen en theorieën. Dus moet de student met fenomeen zelf in contact gebracht worden, niet met andermans model ervan. 2. Het zelf uitvoeren heeft grote meerwaarde in beleving en motivatie van de student. 3. De aansluiting met het beroepsperspectief is beter: professionele experimentaansturing gaat steeds meer per computer. In het project wordt dan ook de standaard technologie (o.a. LabVIEW en Java) hiervoor gebruikt. 4. De werkelijkheid is vaak verrassender dan simulatie. Soms is de werkelijkheid complexer, soms eenvoudiger. Je ziet welke paramaters er echt toe doen, welke linearisaties opgeld doen, etc. Het zal overigens duidelijk zijn dat indien het doel van het onderwijs juist het aanbrengen van de praktische vaardigheden is, de experimenten op afstand niet de beste onderwijsvorm zal zijn. Een andere belangrijk aspect aan afstandsexperimenten is de veiligheid. Bijvoorbeeld zul je in het algemeen op HBO-scholen geen proeven met radioactieve straling aantreffen omdat dit te gevaarlijk is. Dus in dit kader is deze aanpak van grote waarde. pagina 9 van 20

10 Een soortgelijke reden is die van de schaarsheid. Zeer dure apparatuur alleen voor onderwijsdoeleinden aanschaffen gebeurt zelden. Echter kan onderzoeksapparatuur in de loze tijd heel goed voor onderwijs gebruikt worden met behulp van deze afstandstechnologie. Bijvoorbeeld is het werken met een Scanning Tunneling Microscoop een boeiende ervaring voor een student, maar momenteel slechts voor zeer weinigen weggelegd. De laatste opbrengst van het project die we willen noemen is dat de combinatie van experimenten en Internet een meerwaarde voor de meting met zich mee brengt. Bijvoorbeeld kunnen nu metingen die door één student gedaan zijn, makkelijk gedeeld worden met andere studenten. Door de data op te slaan in een database kan dit eenvoudig gerealiseerd worden. Bij sommige metingen is immers de herhaling van belang om betere schattingen van parameters te kunnen maken. Bij andere experimenten is juist de geografische spreiding van belang, bijvoorbeeld bij het meten van kosmische straling, of bij het doen van meteorologische of milieukundige experimenten. Omdat de meetopstellingen toch met Internet gekoppeld zijn, zijn dit soort experimenten met deze aanpak eenvoudig te realiseren. 5 Integrale kosten experiment De kosten van de experimenteeropstellingen zijn onder te verdelen in ontwikkelingskosten (aanschaf en bouwkosten) en onderhoudskosten. Daarnaast kunnen we een onderscheid maken tussen de kosten voor de opstelling zelf (apparatuur en besturingssoftware) en de kosten voor de softwareomgeving. In onderstaand overzicht is aangegeven welke kosten door het project worden opgebracht en welke kosten na het project door de deelnemers moeten worden opgebracht (aangeduid met pool ). Ontwikkeling Onderhoud Softwareomgeving Project Pool Opstellingen Afschrijving bij pool Pool In appendix A zijn meer gedetailleerde schattingen opgenomen van de integrale kosten van verschillende experimenten. In het volgende overzicht zijn de totale ontwikkelingskosten en de totale onderhoudskosten van deze experimenten weergegeven. Kenmerkend voor de experimenten binnen het natuurkundeonderwijs is dat ze sterk uiteen lopen wat betreft kosten en complexiteit. Lichtsnelheid Ontwikkeling Onderhoud Lokale versie Internetversie Millikan Ontwikkeling Onderhoud Lokale versie Internetversie Niveauregeling Ontwikkeling Onderhoud Lokale versie Internetversie Fresnel diffractie Ontwikkeling Onderhoud pagina 10 van 20

11 Lokale versie Internetversie Gemiddeld Ontwikkeling Onderhoud Lokale versie Internetversie Als we uitgaan van een afschrijvingsperiode van gemiddeld 5 jaar en een studentenaantal van gemiddeld 40 per instelling per jaar, dan kunnen we de totale kosten per student per jaar berekenen wanneer elke student het experiment 1 maal uitvoert. Dit is gedaan voor elk experiment, zowel voor de lokale versie als voor de internetversie. Aantal studenten Lichtsnelheid Internet/lokaal Niveauregeling Internet/lokaal Fresnel diffr. Internet/lokaal Gemiddeld Internet/lok / / / / / / / / / / / / / / / / 165 Kosten per student van een experiment in de lokale en Internetversie voor een afschrijvingsperiode van 5 jaar bij 40 studenten per instelling per jaar. In de tabel is te zien dat er al een aanzienlijke besparing mogelijk is wanneer er slechts twee instellingen deelnemen. De besparingen nemen toe naarmate er meer instellingen deelnemen. Op basis van deze berekening stellen we de adviesprijs voor het gebruik maken van de experimenteeropstellingen op 50 per student per experiment. 6 Business Modellen We werken drie modellen uit voor het uitrollen van de resultaten van het project E-xperimenteren+. Het belangrijkste resultaat van dit project is een pool van experimenten die beschikbaar zijn voor online experimenteren. Het business model richt zich op het gebruik hiervan door de exacte studierichtingen in het Hoger Onderwijs. Het doel wat met het business model gerealiseerd dient te worden is het gebruik stimuleren van de projectresultaten door een duurzame organisatievorm te vinden en door groei in het gebruik mogelijk te maken. Het business model beschrijft de relaties tussen de spelers in organisatorische, juridische en financiële zin. Wat zijn de spelers, wat zijn hun rollen, wat is de dienst, wat zijn de producten, waar ligt het eigenaarschap, hoe zien de contracten eruit, wat gebeurt er als er iets verkeerd gaat? Als spelers hebben we bij dit project te maken met de onderwijsinstellingen als gebruikers (afnemers), de onderwijsinstellingen als ontwikkelaars (aanbieders), de Digitale Universiteit als samenwerkingsverband die het project mogelijk gemaakt heeft. Makelaarsmodel In dit model is er een centrale rol voor een makelende organisatie. De makelaar regelt de afspraken met aanbieders en met afnemers apart, en zorgt ook voor de gepaste geldstromen. De geldstromen zijn gebaseerd op integrale kosten, ook van het makelaarschap. Vanwege het kostenpeil voor de pagina 11 van 20

12 afnemer dient het het gegarandeerde service-niveau op een hoog peil te liggen. Acquisitie is een belangrijke rol van de makelaar. Ook is de makelaar op zoek naar nieuwe aanbieders. De Community of Practice wordt georganiseerd door de makelaar. Centrale makelaar; Alleen relaties tussen makelaar-aanbieder en makelaar-afnemer met contracten en facturen; Integrale kostenrekening; Hoog service niveau; Makelaar organiseert gebruikersoverleg;community of practice; Marktplaatsmodel In dit model is er een marktplaats op het web waar aanbieders en afnemers elkaar kunnen vinden. Aanbieders hebben ruimte om de experimentopstelling te presenteren, en eventueel uit te laten proberen. Afnemers kunnen hun belangstelling laten blijken bijvoorbeeld met behulp van een invulformulier, en kunnen de opstellingen reviewen en waarderen. De prijs is afhankelijk van het service niveau. De kostenbepaling kan variëren van de marginale kosten om een experiment dat door de instelling gebruikt wordt, ook aan buitenstaanders aan te bieden in de loze tijd, tot aan integrale kosten als het niet zelf gebruikt wordt. Er is een modelcontract (Appendix B) beschikbaar tussen aanbieder en afnemer waarin de dienst precies omschreven wordt en waarin de geldstroom geregeld wordt. De webfaciliteit van de marktplaats dient door een partij gehost te worden. Deze partij kan tevens als facilitator voor de Community of Practice dienen. Marktplaats als faciliteit; Relatie aanbieder-afnemer; Kostenbepaling variëert van marginale kosten tot aan integrale kosten; Community of Practice met afnemers en aanbieders; Er is een voorbeeldcontract; Wisselend service niveau Community model Dit model gaat er van uit dat er een gemeenschap is van ontwikkelaars en gebruikers uit het hoger onderwijs. Gebruik maken van de experimenten mag als je ook bijdraagt aan de gemeenschap. Dit kan door experimenten ter beschikking te stellen, door mee te ontwikkelen, door coördinerende taken, een hosting service aan te bieden, of anderszins. De gemeenschap werkt met gesloten beurzen. Het scherpe onderscheid van aanbieders versus afnemers is minder belangrijk. De Community of Practice wordt gevormd door alle participanten, en wordt bij toerbuurt gecoördineerd door één van de leden. Ledenvergadering vindt ten minste 1 maal per jaar plaats. Hosting van een server wordt gedaan door de instellingen zelf. Als anderen hiervan gebruikt willen maken, dienen ze dit onderling te regelen. Er is een lidmaatschapscontributie, die bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor bijeenkomsten en een onderhoudspot voor de experimenten. Organisatorisch kan een dergelijke community misschien ondergebracht worden bij vakverenigingen. Het te verwachten service niveau is iets wat in de loop der tijd groeit, en is een terugkerend element in de bijeenkomsten. Gemeenschap van gebruikers en ontwikkelaars; Alleen gebruiksmogelijkheid als ook ingebracht wordt; Lidmaatschapscontributie, maar verder gesloten beurzen; pagina 12 van 20

13 Service niveau groeit naar consensus binnen de gemeenschap; Voor- en nadelen Bij de keuze van een business model zijn een aantal aspecten van belang: 1. aard van de doelgroep: past het business model qua organisatie en filosofie bij de cultuur en organisatie van de afnemers? 2. aard van de onderwijsvernieuwing: is het een nieuwe vorm van onderwijs die zijn weg nog moet zoeken, of gaat het om substitutie? 3. aard van het product: is het robuust of is het bewerkelijk, is het alleen een server met software of ook hardware met daarbij reserveren, onderhoud en hoge integrale kosten? 4. aard van de techniek, is het een enkelvoudig product of een complex product met een grote keten-afhankelijkheid, is het een nieuwe techniek waarbij het service niveau nog experimenteel is? 5. betrokkenheid van de ontwikkelaars: wordt het door de afnemers gezien als een product van een externe partij, of is het iets van ons? 6. financiële haalbaarheid: staat de financiele vergoeding in verhouding tot de gepercipiëerde meerwaarde, is het mogelijk de kosten neer te leggen bij de (eind)gebruiker? 7. groei: stimuleert het business model de groei van de pool van experimenten en het gebruik ervan? Makelaar Markplaats Community Match met aard doelgroep + + Match met aard + + onderwijsvernieuwing Match met aard product + + Match met aard techniek Betrokkenheid + + ontwikkelaars Financiële haalbaarheid + + Stimuleren groei Op basis van deze beoordeling komen we tot een keuze van een combinatie van het community model en het marktplaatsmodel. Voor instellingen die zowel brengen als halen heeft het communitymodel de voorkeur met een jaarlijkse contributie waaruit onderhoud en expertiseontwikkeling betaald wordt. Voor partijen die alleen halen heeft het markplaatsmodel de voorkeur, waarbij betaald wordt per student per experiment of voor een bepaalde hoeveelheid experimenteertijd per experiment. Kosten Community Hosting: 2000 Congresbezoek en vergaderkosten: 1000 Apparatuurvervanging: 3000 Baten Community Bij deelname van 6 instellingen Contributie 6 x pagina 13 van 20

14 7 Prijsstelling Op basis van de bovengenoemde kostenopsplitsing komen we tot de volgende prijsstelling: Jaarlijkse contributie aan Community of Practice 1000 Adviesprijs per student per experiment voor niet-leden Hierbij ligt de organisatie van de Community of Practice in eerste instantie bij de penvoerder van het project, de Universiteit van Amsterdam. 2. Er is een stuurgroep die de contributieopbrengsten beheert. 3. Binnen de community of practice hoeven geen vergoedingen over en weer betaald te worden voor het gebruik van experimenten. 4. Er wordt jaarlijks bekeken of er geen scheefgroei optreedt in het aanbod en gebruik van experimenten binnen de community. 5. De opbrengst voor een dienst aan niet-leden is direct voor de experimenteeraanbieder. De experimenteeraanbieder zorgt voor de facturering. 6. De adviesprijs wordt door de Community of Practice vastgesteld voor gebruik door nietleden. (Anno 2006 is deze 50 per student per experiment). Het is nadrukkelijk toegestaan andere prijzen te hanteren, met name lagere prijzen of zelfs gratis gebruik voor bijvoorbeeld promotiedoeleinden. pagina 14 van 20

15 8 Appendix A: Raming kosten van enkele experimenten Er is uitgegaan van veel ervaring bij het inrichten van soortgelijke opstellingen. Vergeleken worden de kosten bij gebruik als lokaal experiment en de kosten bij inrichten voor gebruik als experiment via Internet. Bij de kosten zijn niet meegenomen de ontwikkeling van een toegangssysteem en een systeem voor agendabeheer. Bij de personele lasten is uitgegaan van het superbruto salaris van een medewerker in schaal 10. Lichtsnelheid (UvA) Lokaal experiment Internet experiment Bouwkosten Apparatuurkosten Opstelling Stappenmotor (2x) 1600 Webcam 100 Computer subtotaal Installatie apparatuur Opbouwen opstelling, testen, etc. (lokaal 10 dagen; extra voor internet 10 dagen) subtotaal Software LabVIEW (faculteitslicentie) - - Ontwikkeling besturing- en analysesoftware (5/10 dagen) Totale bouwkosten Gebruikskosten per jaar Technische begeleiding (lokaal 6 dagen, internet 2 dagen) Onderhoud apparatuur Onderhoud software Apparatuur materiaalkosten (vervanging/reparatie) Vloeroppervlak Totale gebruikskosten per jaar pagina 15 van 20

16 Niveauregeling (Fontys) Lokaal experiment Internet experiment Bouwkosten Apparatuurkosten Vat+pomp+versterker Niveautransmitter Stand alone Regelaar PC Webcam+Software 200 subtotaal Installatie apparatuur Software Communicatie PC-Regelaar Communicatie PC-Internet 1000 Totale bouwkosten Gebruikskosten per jaar Toezicht website 1000 Toezicht practicum 1000 Onderhoud apparatuur Onderhoud software Vloeroppervlak Totale gebruikskosten per jaar pagina 16 van 20

17 Fresnel Diffractie (VU) Bouwkosten Apparatuurkosten HeNe laser met instelhouders Fotodiode en versterker met spleet en houder Stappenmotor en controlunit (lokaal 1x; extra voor internet 2x) Webcam Logitech (3x) Optische componenten (Ruimtelijk filter + houder) Buigingsobjecten Object carrousel Data acquisitie kaart met accessoires Computer subtotaal Installatie apparatuur Opbouwen opstelling, testen, etc. (lokaal 10 dagen; extra voor internet 3 dagen) Bevestigingsmateriaal, matrixplaten, etc subtotaal Software LabVIEW (faculteitslicentie) - - Ontwikkeling website (25 dagen) Ontwikkeling besturing- en analysesoftware (lokaal 50 dagen; extra voor internet 15 dagen) Totale bouwkosten Lokaal experiment Internet experiment Gebruikskosten per jaar Technische begeleiding (lokaal 6 dagen; besparing internet 3 dagen) Onderhoud apparatuur (6 dagen) Onderhoud software (lokaal 3 dagen; extra voor internet 3 dagen) Vloeroppervlak ( lokaal 5 m 2 ; besparing internet 2 m 2 ) Afschrijving apparatuur (gem. 5 jaar) Totale gebruikskosten per jaar pagina 17 van 20

18 Appendix B. Overeenkomst tussen Afnemer en Aanbieder van Experimenten PARTIJEN,.., gevestigd. te, vertegenwoordigd door, verder te noemen Experiment-Aanbieder EN, gevestigd.. te, vertegenwoordigd door., verder te noemen Experiment-Afnemer OVERWEGENDE DAT: Een aantal instellingen in het hoger onderwijs samen een consortium is aangegaan onder de naam DU ; De DU tot doel heeft het binnen projecten ontwikkelen en exploiteren van hoger onderwijs in een elektronische leeromgeving en het implementeren van innovaties rondom het hoger onderwijs; Het project E-xperimenteren Plus van de DU het aanbieden en afnemen van natuurwetenschappelijke experimenten op afstand mogelijk gemaakt heeft met als doel om experiment-opstellingen tussen hogeronderwijsinstellingen te delen; Onderstaande overeenkomst betrekking heeft op het gebruik van de experimenten, en de relatie regelt tussen aanbieder (Experiment-aanbieder) en afnemende partij (Experiment-afnemer); Artikel 1 Product 1. De Experiment-Aanbieder biedt het gebruik van een experiment-opstelling voor bepaalde tijdvakken aan de Experiment-Afnemer voor onderwijsdoeleinden 2. Het gebruik van de experiment-opstelling verloopt via Internet en wordt geregeld met behulp van experimenteertijdbundels. 3. Een experimenteertijdbundel geeft het recht aan één of meerdere eindgebruikers om op één of meerdere experiment-opstellingen één of meer keer in te loggen. Bij elke experimenteertijdbundel wordt afgesproken om hoeveel eindgebruikers, welke experiment-opstellingen en hoeveel reserveringen het gaat. 4. De eindgebruikers hebben de mogelijkheid om reserveringen van een experiment-opstelling voor een bepaald tijdvak te doen. Een geldige reservering geeft het alleenrecht op het gebruik van de experimentopstelling in het betreffende tijdvak. De Experiment-Aanbieder kan voor een experiment-opstelling opvragen welke tijdvakken door wie gereserveerd zijn. Artikel 2 Vergoeding 1. Voor de dienst kan er door de Experiment-Aanbieder en Experiment-Afnemer een vergoeding worden afgesproken. Deze kan worden gebaseerd op de a. De omvang van de experimenteerbundel; of b. De omvang van de reserveringen; of c. De omvang van de daadwerkelijk gebruikte experimenteertijd. Artikel 3 Exclusief Gebruik en Ander Gebruik 1. Het is mogelijk dat een afnemer exclusief gebruik van de opstelling in een bepaald tijdvak met de Experiment-Aanbieder afspreekt, in de zin van dat geen andere partij in dat tijdvak reserveringen mag doen. 2. Het is mogelijk dat de experiment-aanbieder voor bepaalde tijdvakken ander gebruik voorzien heeft van de opstelling. Binnen deze tijdvakken is het niet mogelijk om reserveringen te doen. Artikel 4 Onderhoud 1. Partijen zijn er zich van bewust dat een experiment-opstelling onderhoud behoeft. Dit geldt zowel voor de fysieke componenten (hardware) als voor de besturings-software. 2. Met het inroosteren van onderhoud zal Experiment-Aanbieder zoveel mogelijk rekening gehouden met bestaande reserveringen. pagina 18 van 20

19 3. Voorziene onderhoudswerkzaamheden worden minstens twee weken van tevoren gemeld door Experiment-Aanbieder aan Experiment-Afnemer. 4. Onvoorziene onderhoudswerkzaamheden worden zo snel mogelijk gemeld door Experiment-Aanbieder aan Experiment-Afnemer. Deze onvoorziene onderhoudswerkzaamheden worden zo snel afgehandeld als redelijkerwijs mogelijk is. Artikel 5 Storing en Uitval 1. Partijen zijn er zich van bewust dat door storing of uitval van onderdelen de experiment-opstelling gedeeltelijk of niet kan werken. 2. De Experiment-Afnemer streeft ernaar zo snel mogelijk een storing te melden bij de contactpersoon van de Experiment-Aanbieder. 3. Bij storing of uitval zal de Experiment-Aanbieder zo snel mogelijk dit proberen te verhelpen. In elk geval wordt het probleem onderzocht en zo mogelijk verholpen binnen één werkdag na de constatering van het probleem. 4. Indien door storing of uitval of andere redenen de afnemer niet voldoende experimenteertijd tot zijn beschikking heeft binnen de afgesproken periode, heeft deze het recht op terugbetaling evenredig met het tekort aan experimenteertijd. Dit tekort wordt op redelijke wijze bepaald door Experiment-Aanbieder en Experiment-Afnemer. 5. Andere door Experiment-Afnemer geleden schade kan niet op de Experiment-Aanbieder worden verhaald. Artikel 6 Contactpersonen 1. De Experiment-Aanbieder wijst een contactpersoon aan die beschikbaar is voor alle communicatie tussen Experiment-Aanbieder en Experiment-Afnemer. 2. De Dienstverlener wijst een contactpersoon aan die beschikbaar is voor alle communicatie tussen Experiment-Aanbieder en Experiment-Afnemer. Artikel 7 Wijziging Deze overeenkomst kan slechts met schriftelijke instemming door beide partijen worden gewijzigd. Artikel 8 Arbitrage Partijen komen ten aanzien van alle geschillen, welke mochten ontstaan naar aanleiding van de onderhavige overeenkomst, dan wel van nadere overeenkomsten die daarvan het gevolg mochten zijn, overeen deze geschillen te behandelen overeenkomstig het Minitrage Reglement van het Nederlands Arbitrage Instituut. Indien met betrekking tot deze geschillen door partijen geen vergelijk bereikt wordt overeenkomstig dat Reglement, zullen deze geschillen op verzoek van de meest gerede partij worden beslecht overeenkomstig het Arbitrage Reglement van het Nederlands Arbitrage Instituut. Aldus overeengekomen op. te. Namens de Experiment-Afnemer, namens de Experiment-Aanbieder, pagina 19 van 20

20 Businesscase e Xperimenteren+ pagina 20 van 20