Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad

Transcriptie

1 Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad Jaargang 37 nr

2 Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad Bestuur Voorzitter Berry van Elst, Rozengaard DP Lelystad, Secretaris Martin Soesbergen, Karveel AS Lelystad, Penningmeester & ledenadministratie & Jan Neuvel, Karveel verspreiding Lokvogeltje 8242 CS Lelystad, Natuurhistorisch secretaris Algemeen lid Website Werkgroepen Petra Borsch, Zoom KM Lelystad, Frans van Alebeek, Galjoen ME Lelystad, Jolanda Cupido, Vliegent Hert JN Lelystad, Heemtuingroep Dieuwke Donders, Golfpark AC Lelystad, Vogelwerkgroep Korstmossenwerkgroep Insectenwerkgroep Berry van Elst, Rozengaard DP Lelystad, Henk Timmerman, Zoom KJ Lelystad, vacant Redactie Lokvogeltje Frank Böinck, Grevelingenstraat GD Lelystad, Contact Lidmaatschap Karveel 12-38, 8231 AS Lelystad Lidmaatschap : 27,- T : Huisgenootlid : 10,- W : Donateur : 15,- E : lelystad@knnv.nl Rekening : KVK-nummer: Opzeggingen dienen te geschieden vóór 1 november. Het volgend Lokvogeltje zal begin juni 2011 verschijnen, kopij inzenden vóór 20 mei a.u.b. Standpunten verwoord door leden in dit lijfblad zijn niet automatisch standpunten van het bestuur van de KNNV afdeling Lelystad. Voorkant: De korstmos Melig Takmos (Ramalina farinacea) gefotografeerd door Henk Timmerman op de begraafplaats van Creil.

3 NIEUWS UIT DE VERENIGING Jaarvergadering Op donderdag 7 april hebben we de jaarvergadering van onze afdeling. Aanvang om uur in de Ontmoetingskerk Schor 4 in Lelystad. We hopen op een mooie opkomst. Wie nog onderwerpen voor de vergadering heeft kan die aanleveren bij de secretaris dan wel deze kenbaar maken bij de mededelingen. Let op de afwijkende vergaderlocatie! Agenda 1. Opening en mededelingen 2. Verslag jaarvergadering 25 maart Verslagen a. secretaris b. redactie c. website d. natuurhistorisch secretaris e. heemtuingroep f. vogelwerkgroep g. nachtvlinderonderzoek h. korstmossenwerkgroep 4. Verslag kascommissie Jan Verbraaken en Jeroen Reinhold en de verkiezing van nieuw kascommissielid 5. Financieel verslag Begroting Verkiezing nieuwe bestuursleden a. Petra Borsch, natuurhistorisch secretaris sinds maart 2004, aftredend en mogelijk herkiesbaar. Eventuele kandidaten worden uitgenodigd zich te melden b. Frans van Alebeek, bestuurslid sinds maart 2006, aftredend en herkiesbaar c. Jan Neuvel, penningmeester sinds maart 2006, aftredend en herkiesbaar d. Jolanda Cupido bestuurslid sinds 2010 (deze verkiezing moet nog formeel worden bevestigd in de jaarvergadering) 8. Plannen en ontwikkelingen voor/ in Rondvraag 10. Sluiting formele gedeelte Aansluitend aan de vergadering is er weer een leuke en uitdagende natuurquiz, voorbereid en gepresenteerd door Jeroen Reinhold. 1

4 Notulen jaarvergadering KNNV, afd. Lelystad van Door Jan Neuvel Aanwezig: Berry van Elst, Jan Verbraaken, Bram Smit, Marijke Verbraaken, Jansje Timmerman, Gerrit den Braven, Henk Timmerman, Marian Beugelink, Marieke Prins, Arjan van der Veen, John Post, Jolanda Cupido, Petra Borsch, Frank Böinck, Martin Soesbergen, Frans van Alebeek en Jan Neuvel. Opening en mededelingen. Martin heet alle aanwezigen welkom en er wordt een voorstelrondje gedaan met naam en favoriet plekje in Flevoland. Er zijn geen afzeggingen ontvangen. Er wordt even stilgestaan bij het overlijden van Mevr. Olga Sprey. Zij had een omvangrijke collectie beeldmateriaal van planten en insecten en de nabestaanden hebben dit aan de KNNV aangeboden. Frank zal zien of hij hier iets mee kan doen. Het verslag van de jaarvergadering van 26 maart 2009 wordt aangenomen. Een opmerking ging over het huishoudelijke reglement waarbij het vereiste ledental dat nodig is voor wijzigingen in twee vergaderingen kort na elkaar toch een besluit kan worden genomen. Dit heeft te maken met 2/3 meerderheid en numerieke meerderheid (50%) van de stemmen. Website Frank Böinck doet alleen nog het hoog nodige eraan zoals de het bijhouden van de Agenda. De mail herinneringen worden algemeen zeer op prijs gesteld. Dieuwke Donders zou graag zien dat er fenologische waarnemingen, bijvoorbeeld datum van begin bloei op de site zouden komen. Jolanda Cupido zou wel wat meer over het maken van de website willen weten. Werkgroepen De verslagen van de secretaris, redactie, natuurhistorisch secretaris, vogelwerkgroep, heemtuinwerkgroep en de korstmossenwerkgroep leveren verder geen opmerkingen op. Er ontspint zich wel een discussie over de uitgebreide tabel van onze activiteiten. Gemeld wordt dat deze activiteiten deels voortvloeien uit werkzaamheden van beroepsecologen waarbij het natuurlijk prettig is als er meer ogen meekijken; verder sluiten we ook aan bij activiteiten van andere organisaties, zoals IVN. Het gaat te ver om alle werkgroepsactiviteiten in detail op te nemen. Een opmerking van Henk Timmerman om meer specialisten te strikken voor een hogere opkomst. Dieuwke Donders meldt dat de Heemtuingroep dit jaar haar 35-jarig bestaan viert. 2

5 Er worden plannen voorbereid voor excursies. Het bestuur zal daaraan aandacht schenken. Financiën De penningmeester Jan Neuvel meldt enkele cosmetische wijzigingen bij de resultatenrekening. De korting die we krijgen van de advertentie van de drukker op de achterpagina komt niet op de factuur tot uiting. Om te laten zien dat we advertentie-inkomsten hebben, zouden de drukkosten met hetzelfde bedrag moeten worden verhoogd. Maar in de tabel zijn de kosten van lezingen en zaalhuur met dit bedrag verhoogd. Voor de begroting 2010 wordt uitgegaan van de factuurbedragen van de drukker en niet meer van fictieve advertentie-inkomsten. De andere adverteerder De Stek heeft afgehaakt. De kascommissie bestaande uit Jan Verbraaken en Berry van Elst en de vergadering verlenen de penningmeester en het bestuur décharge van het gevoerde beleid. Jeroen Reinhold heeft laten weten dat hij voor het volgende jaar zich beschikbaar stelt als commissielid ipv Berry. Bestuursleden Na een korte pauze wordt afscheid genomen van Frank Böinck in het bestuur. Hij heeft daarin veel werk verzet op zijn eigen bescheiden wijze. Het is al heel lang bekend dat hij wilde stoppen en zich meer met inventarisatiewerk wilde bezig houden. Gelukkig blijft hij de redactie van het Lokvogeltje doen en daar zijn we hem heel erkentelijk voor. Hij wordt bedankt met bloemen, envelop en applaus. Het bestuur heeft Berry van Elst benaderd of hij voorzitter zou willen worden. Hij heeft toegezegd dat wel te willen. Maar hij wil toch graag eerst een bestuursvergadering meemaken. Verder maakt hij een voorbehoud over de eventuele dubbele pet die zich zou kunnen voordoen. De vergadering ondersteunt zijn voorzitterschap van harte. Voorstellen besteding budget. De dataset die naar de Provincie is gegaan en waarvoor we een bedrag hebben gekregen, moet gezien worden als een eenmalige gebeurtenis. Over de besteding van dit bedrag heeft het bestuur de volgende plannen uitgewerkt. Vorig jaar zijn twee jubileumwandelingen gemaakt en bijgevoegd in het Lokvogeltje. Er komen dit jaar nog twee jubileumwandelingen. Er zijn loepjes gekocht ten behoeve van het braakballenonderzoek voor ongeveer 100 euro. Verder is een generator aangeschaft van 400 euro ten behoeve van het nachtvlinderonderzoek. 3

6 Er wordt opgeroepen om ideeën aan te dragen voor besteding van het geld. Geopperd wordt de aanschaf van een stereomicroscoop en bijdragen voor een buitenlandexcursie. Overigens meldt de penningmeester dat het geld niet ineens op een draf besteed hoeft te worden. Rondvraag Waar is het groenloket op de website van de Provincie te vinden? Een discussie laait op over de Oostvaardersplassen. Dit zal zeker een vervolg krijgen. Op een vraag over eekhoorns in de polder wordt gemeld dat de groep zaterdag wel nesten heeft gevonden maar geen beesten heeft gezien. De dassenburcht vertoonde weinig leven. De vergadering wordt om gesloten. We worden daarna vermaakt met een quiz over logo s van Natuurorganisaties gemaakt door Martin Soesbergen en Frans van Alebeek. Verslag Penningmeester 2010 Door Jan Neuvel Balans KNNV afd lelystad Activa Passiva plus rek 31 dec Kapitaal plusrekening 4337 giro 31 dec kapitaal 1131 kas 31 dec contributies tbv contributies huisg tbv donaties tbv kapitaal Resultaat neg. 298 Totaal Toelichting bij de Jaarcijfers over 2010 We hebben over het afgelopen jaar een licht verlies geleden. Dit werd verwacht want zoals afgesproken in de jaarvergadering van 2010 is er een aggregaat aangeschaft t.a.v. het nachtvlinderonderzoek. Verder is er weer een jubileumwandeling uitgekomen (de derde!) en is de heemtuinwerkgroep verblijd met een gift van 100 euro. Aan lezingen met een spreker van buiten zijn wat kosten gemaakt. De kosten van het Lokvogeltje liggen op een vergelijkbaar niveau als andere jaren. Het aandeel porto neemt wat toe door meer leden die niet in Lelystad woonachtig zijn. We zijn heel dankbaar voor de vele postbodes in Lelystad die het clubblad gratis rondbrengen! Bij de verzamelpost zaalhuur, representaties en porto 4

7 nam de jaarvergadering met 80 euro een groot aandeel in. Verder is het porto wat hoger door contributieherinneringen en versturen van het Lokvogeltje naar aspirant nieuwe leden. Resultaten 2010 en Begroting 2011 KNNV afd Lelystad werk 09 begr 10 werk 10 begr 11 ink uitg ink uitg ink uitg ink uitg Contributie lid (118 in 2010) Contributie huisgenootlid (16 in 2010) Donaties Advertenties 25 - Rente Groenloketinventarisatie Broedvogelinventarisatie Vogelcursus 500 Jubileumwandeling Jubileumfeest Aanschaffingen Statutenwijziging Lezingen, excursies Lokvogeltje drukker (4x) Lokvogeltje porto Flevolandschap Ver Natuur en Milieu Flevoland KNNV landelijke jongeren KNNV gewest Kamer van Koophandel Zaalhuur + representaties+porto Bankkosten Resultaat Totaal Het aantal leden is op een gelijk niveau gebleven. Voor wat betreft de contributie zijn we heel blij dat sommige leden het bedrag naar boven afronden. Hulde! Deze extra inkomsten hebben we laten staan bij de contributie-inkomsten. De donatie-inkomsten zijn afkomstig van de echte donateurs. De afdracht aan de landelijke KNNV is voor 2011 vastgesteld op 19 euro en voor een huisgenootlid op 6,75 euro. (Voor 2012 komt er waarschijnlijk 0,25 euro bij als inflatiecorrectie waartoe de Jaarvergadering in april zal gaan besluiten). Voor onze afdeling blijft in 2011 per lid = 8 euro over en voor een huisgenootlid 3,25 euro. Ruwweg kost de productie en verzending van 4 Lokvogeltjes 4 x 2 = 8 euro. Dit betekent dat de contributie-inkomsten maar net aan voldoende zijn om de uitgaven van het Lokvogeltje te dekken. Er is geen budget voor andere zaken. Gelukkig zijn er enkele inkomsten geweest door inventarisaties: het groenloket ten behoeve van de Provincie en de broedvogelinventarisatie Oostvaardersveld ten behoeve van Staatsbosbeheer. Deze inkomsten hebben het saldo van de club omhoog geschroefd. Te 5

8 verwachten is dat in het voorjaar 2011 Berry en Jeroen een vogelcursus gaan geven aan het Flevolandschap. Het is een prima initiatief, waarvoor dank! Toch zou het Bestuur in overweging willen geven aan de ledenvergadering om in te stemmen met een contributieverhoging voor 2012 met 2 euro. Dit komt dan op 29 euro per lid, 12 euro voor een huisgenootlid, en 17 euro voor een donateur. Het geeft ons een meer solide basis voor de vaste uitgaven. Verslag Natuurhistorisch Secretaris 2010 Door Petra Borsch Voordat ik begin met het jaarverslag wil ik even iets van mijn hart en mijn zorg uitspreken over de samenstelling van de knnv-ers. De leden zijn ouder aan het worden, dit is logisch. Maar wat ik hiermee wil zeggen is dit, ik zie geen of nauwelijks verjonging in het ledenbestand. Veelal zijn het dezelfde leden die bij activiteiten aanwezig zijn. Wanneer wij naar ons ledenbestand kijken dan is maar een heel klein percentage actief betrokken bij de activiteiten. Dit vind ik zorgelijk. Misschien kunt u hier verandering in brengen. U bent lid en leest de agenda, ga dan eens met ons mee of kom naar een lezing. Vraag eens aan uw familie, vrienden, buren of zij een keer mee willen gaan een met een excursie. Vraag ze eens mee als er een lezing is. Misschien kunnen wij zo de natuur in onze omgeving bij meer mensen onder de aandacht brengen. Wat mij ook zorgen baart is, dat ik nauwelijks verzoeken krijg om een onderwerp als lezing of excursie te organiseren over onderwerpen die men bezig houdt. Dat ik dit moet uitspreken na 6 jaar organiseren van lezingen en excursies vind ik jammer. In het onderstaande overzicht van 2010 staan weer alle activiteiten vermeld die zijn georganiseerd. Ik wil iedereen die zich heeft ingezet als cursus-, excursieleider en spreker heel hartelijk bedanken voor de inzet, tijd en inspanningen. Ik maak altijd graag gebruik van dit enthousiasme en de passie die jullie hebben voor de natuur. Hiervoor mijn dank! Dit jaar is er een samenwerking met de zoogdiervereniging in het kader van het project om een nieuwe zoogdieratlas samen te stellen, een aantal activiteiten georganiseerd. In de voorgaande lokvogeltjes is hier al aandacht aan besteed. De pluisavonden worden goed bezocht met gemiddeld zo n 9 personen. De lezing over de egel werd redelijk bezocht. Tijdens het zoogdierkampje werd met de fotocamera voor mij de mooiste boommarterfoto ooit gemaakt. Ook hier was de opkomst goed. 6

9 2010 dag datum activiteit door wie Opk donderdag 14 jan Egellezing Jeroen Reinhold 10 zaterdag 23 jan Ganzenexcursie Gaasterland Jan Nagel 5 donderdag 28 jan Braakballen pluizen Ria Heemskerk 9 zondag 31 jan Jaarlijkse roofvogeltelling Jan Nagel 2 donderdag 4 feb Topografie van de sterren Jan Neuvel 6 donderdag 11 feb Braakballen pluizen Ria Heemskerk 2 zondag 14 feb Bijzondere bomenwandeling in Petra Borsch 3 Gelderland donderdag 25 feb Lezing stinseplanten Petra Borsch 16 donderdag 4 mrt Braakballen pluizen Ria Heemskerk 7 donderdag 11 mrt Herhaling vogelcursus deel 1 Jeroen Reinhold en 7 Berry van Elst donderdag 18 mrt Herhaling vogelcursus deel 2 Jeroen Reinhold en 8 Berry van Elst zaterdag 20 mrt Eekhoornexcursie Horsterwold Andre Wels 5 zondag 21 mrt Verkenning omgeving Kievitslanden Nico Dijkshoorn 9 en Harderbroek ihkv plan Roerdomp donderdag 25 mrt Jaarvergadering 17 donderdag 8 apr Vogelgeluidenavond Ria Heemskerk 19 donderdag 15 apr Bijen in het landschap Arie koster 9 donderdag 22 apr Determinatiecursus wilde planten Dieuwke Donders 19 donderdag 29 apr Determinatiecursus wilde planten Dieuwke Donders 17 donderdag 13 mei Invasieve soorten Wilfred Reinhold verv. donderdag 20 mei Kennismaking met insecten Frans van Alebeek verv. donderdag 3 jun Lezing natuurvriendelijke oevers Martin Soesbergen 13 donderdag 10 jun Grote grazers in de Hollandse Jan Verbraaken 10 hout / Oostvaardersplassen donderdag 17 jun Lezing over waterdiertjes Myra Swarte 8 zaterdag 28 aug Vaarexcursie naar botshol Petra Borsch 12 zaterdag 4 sep Muizeninventarisatie kwelstrook Jeroen Reinhold 2 Batavia uitzetten woensdag 8 sep Muizeninventarisatie kwelstrook 4 donderdag 9 sep Batavia controleren 4 vrijdag 10 sep 7 donderdag 16 sep Leden voor ledenavond Petra Borsch 14 vrijdag 24 t/m Zoogdierkamp; actief zoogdieren Ria Heemskerk 6 zaterdag 26 sep inventariseren in de polder van 8 zondag vrijdagavond tot zondagavond 6 donderdag 30 sep Braakballen pluizen Ria Heemskerk 10 vrijdag 1 okt Herfstexcursie door de ecozone Lelystad Jeroen Reinhold 22 7

10 dag datum activiteit door wie Opk donderdag 21 okt Kennismaking met insecten Frans van Alebeek 18 donderdag 28 okt Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas Ria Heemskerk 8 donderdag 4 nov Honingbijen Tiem van Veen 15 donderdag 18 nov Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas Jeroen Reinhold 10 donderdag 9 dec Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas Ria Heemskerk 9 donderdag 16 dec update -- grote grazers in de Hollandse Jan Verbraaken 18 hout / Oostvaardersplas- sen Totaal 374 Lezingen en een cursus over planten werden goed bezocht. En de vogels mogen ook niet klagen over aandacht. Ontwikkelingen in en rond de Oostvaardersplassen waren dit jaar volop in het nieuws. Het laatste woord is hierover nog niet gesproken. Dit krijgt nog vervolg. In het kort: lezingen werden over het algemeen goed bezocht. De opkomst bij excursies was wisselend. Met een totaal van 374 deelnemers over 33 activiteiten met een gemiddelde van 11 mag ik toch zeggen dat het een goed bezocht jaar is geweest. Het hoogste aantal deelnemers tot nu toe. Iedereen opnieuw hartelijk dank voor jullie bijdrage aan de activiteiten van het afgelopen jaar opkomst activiteiten Gemiddeld aantal deelnemers Ook dit jaar ontvang ik graag van u ideeën over onderwerpen die nader belicht kunnen worden in een lezing of workshop en/of excursie. Dit kan tijdens de jaarvergadering maar u kunt ook altijd mailen naar borsch@landschapsbeheer.net Graag zien wij u bij de activiteiten in

11 Verslag Secretaris 2010 Door Martin Soesbergen Niet ontvangen. Lokvogeltje 37-1 z maart 2011 Verslag redactie Lokvogeltje 2010 Door Frank Böinck Zoals elk jaar zijn ook afgelopen jaar vier Lokvogeltjes verschenen. Het Lokvogeltje is afgelopen jaar inhoudelijk weinig veranderd. Graag wil ik iedereen die een bijdrage heeft geleverd hartelijk bedanken! De distributie van het Lokvogeltje gaat voor een deel met de post, maar in Lelystad wordt dit vrijwel geheel verzorgd door de leden. Graag wil ik bij deze Jan Neuvel, Jeroen Reinhold, Nico Dijkshoorn, Fried Mulder, Natasja Menses, Marijke Verbraaken, Anneke Luijendijk en Dea Cramer bedanken voor hun inzet hiervoor. Verslag Website 2010 Door Jolanda Cupido en Frank Böinck Frank Böinck heeft de website halverwege 2010 overgedragen aan Jolanda Cupido. Samen hebben we een nieuwe website gemaakt, die najaar 2010 officieel werd. Dit was nodig omdat het bijwerken van de oude website te veel technische kennis vereiste. Bij de nieuwe website is gebruik gemaakt van een zogeheten Content Management Systeem (CMS). De meeste KNNV-afdelingen en de landelijke websites maken hier ook gebruik van waardoor deze websites er alle min of meer hetzelfde uitzien. Behalve de voordelen van het gemak heeft het als nadeel dat het minder flexibel is, waardoor bijvoorbeeld de zelfgemaakte applicatie met de stippenkaartjes niet op de nieuwe website kon worden geplaatst. Ook zitten er nog kinderziektes in het ontwerp die we niet zelf kunnen oplossen maar waarbij we afhankelijk zijn van de makers van het ontwerp. Voor wie nog iets op de oude website wil bekijken kan terecht op: www2.knnv.nl/lelystad-archief. Verslag Nachtvlinders 2010 Door Jack Windig De Insectenwerkgroep heeft het afgelopen jaar niet gefunctioneerd. Wel is er een groepje regelmatig nachtvlinders wezen vangen. De aanschaf van een generator door KNNV Lelystad gaf de mogelijkheid om ook te kunnen vangen op plekken zonder stopcontact. In vorige jaren waren vangsten 9

12 noodgedwongen beperkt tot het Knarbos (werkschuur Flevolandschap) en het Roggebotzand (pannenkoekhuis het Kabouterbos). In 2010 is ook gevangen in het Abbertbos, Kamperhoek, Hollandse Hout, Oostvaardersplassen, Oostvaardersveld, Lelystad de Rietlanden, t Zand A72 en het Rivierduingebied. Het weer zat niet altijd mee, lang niet alle weekenden kon er gevangen worden en een aantal keren werd er wel gevangen, maar kwamen maar een paar vlinders op het laken af. In totaal zijn we er 21 maal op uit gegaan. Elf maal werden er minder dan 20 soorten gevangen. Hoogtepunten waren 2 en 9 juli in het Roggebotzand en het Knarbos met meer dan 120 soorten. Afgelopen jaar hebben we meer dan in vorige jaren naar microvlinders gekeken. Een bijzondere vangst was de Haagbeukmot Agrotera nemoralis, een zeer zeldzame soort in Nederland die in het Roggebotzand werd gevangen. Interessant waren ook de vangsten in de Rietlanden, waar een aantal soorten typerend voor de duinen werden gevangen zoals de Wondklaverpalpmot Aproaerema anthyllidella, de Geelvleugeluil Thalpophila matura en de Gelijnde grasuil Tholera decimalis. Op de biodiversiteitsdag van de provincie Flevoland is een presentatie gegeven over de nachtvlinders in Flevoland. Behalve veel nachtvlinders werden ook regelmatig andere insecten op licht gevangen, zoals de Ladderpopulierenboktor Sapenda scolaris en de Neushoornkever Oryctes nasicornis in het Roggebotzand, de wants Myrmus miriformus in de Rietlanden, de sluipwesp Xorides praecatorius die boktorren parasiteert in het Knarbos en de prachtvlieg Ceroxys urticae in de Rietlanden en de Oostvaardersplassen. In 2011 gaan we verder met de nachtvlinders van Flevoland inventariseren. Belangstellenden die een keer mee willen kunnen altijd contact opnemen met Ico Hoogendoorn of Jack Windig. Naschrift redactie: Volgens de allerlaatste gegevens (binnengekomen 27 februari) zijn in nachtvlindersoorten (239 macro's en 180 micro's) op en bij het laken vastgesteld en over de periode zelfs 487 (283 macro's en 204 micro's). Verslag Heemtuinwerkgroep 2010 Door Dieuwke Donders Vanwege sneeuw en ijs in de winter zijn we dit jaar later begonnen met onze tuinwerkzaamheden. Toch zijn er rond de 600 mensuren besteed aan het wieden, snoeien, maaien, inventariseren en fotograferen. De samenstelling van de groep is dit jaar hetzelfde als vorig jaar. Ondanks fysieke beperkingen bij een aantal werkgroepleden hebben we de 10

13 werkzaamheden, dankzij de maximale inzet van ieder werkgroeplid, ook dit jaar weer rond gekregen (maar versterking blijft altijd welkom!). De nieuwe planten zijn deels aangeslagen, wij volgen de ontwikkeling verder in 2011; erg interessant is de ontwikkeling van het pioniergezelschap met buntgras en mossen en korstmossen op het schrale zure zand. We hebben het idee dat de bezoekers de tuin steeds meer gaan waarderen. Dit zijn dan mensen die regelmatig een wandeling door de tuin maken of hun plantenkennis komen bijspijkeren of even rustig gaan zitten genieten. Ook komen er meer mensen met vragen over planten die ze in de omgeving van Lelystad of nog verder weg hebben gezien. Groepen hebben dit jaar geen rondleiding of maatschappelijke stage aangevraagd. Wel kregen we een leuke brief van een meisje van groep 7 van een vrije school in Bussum. Zij begonnen in 2011 met plantkunde en hadden enkele vragen aan ons, de plantkundigen. Ook wilden ze wel een keer op bezoek komen. Veel tijd is er verder besteed aan het fotoboek van bloeiende planten in de tuin. Het is een toegankelijk en sfeervol naslagwerk geworden; het laat zien welke planten er waar groeien in de tuin, in de verschillende jaargetijden, ook zijn dierenfoto s opgenomen. Door het maken van het boek hebben we zelf meer soortenkennis gekregen, bovendien kunnen we op deze manier kennis doorgeven aan een volgende groep of mensen die nieuw in de groep komen. Ook is er een digitale database gemaakt van de planten. Voor de foto s en sorteermogelijkheden kregen we hulp uit onverwachte hoek. Tijdens de natuurwerkdag helpt Tonia Nales nu al drie jaar mee, zij bleek deskundig te zijn op het gebied van software en heeft software voor de database ontworpen. Bovendien was er aandacht voor het jubileum nodig. Daarvoor zijn twee producten gemaakt i.s.m Peter Kouwenhoven van de gemeente en ook IVN- en KNNV- lid. Welke dat zijn blijft nog even een verrassing. Twee keer zijn we erop uit geweest o.l.v. Bram Smit. In de winter naar het zich mooi ontwikkelende Bergbos met orchideeën en bijzondere varens en in de herfst naar het paddenstoelrijke Waterloopbos. Verslag Vogelwerkgroep 2010 Door Berry van Elst De belangrijkste activiteit van de vogelwerkgroep is al sinds jaar en dag de broedvogelinventarisatie in een deel van het Oostvaardersveld. Het 11

14 afgelopen jaar voor de twaalfde keer. Aan deze activiteit is dit jaar door zes personen deelgenomen. Daarvan zijn er vijf lid van de KNNV. Over 2010 is geen uitgebreid verslag gemaakt. Wel wordt er jaarlijks een uitgebreid overzicht van waargenomen soorten en territoria, uitgebreid met tabellen met ontwikkelingen in de diverse vogelgroepen, gemaakt. In dit overzicht (ligt ter inzage tijdens de ledenvergadering en is digitaal op aanvraag beschikbaar) is goed te zien hoe de ontwikkelingen in het Oostvaardersveld verlopen. Duidelijk is dat de intensieve begrazing door Koniks van het weidegebied grote invloed heeft op vogels die laag bij de grond of op de grond broeden. De vegetatie is nu zo kort dat deze vogels geen broedgelegenheid meer vinden en als ze het proberen is de kans groot dat het nest wordt vertrapt. In 2010 hadden we weer enkele nieuwe soorten, te weten Visarend, Brandgans en Zilvermeeuw (voor het eerst gezien tijdens de inventarisaties of gewoon nooit eerder genoteerd?). Deze soorten zonder territorium. Verder dit jaar voor het eerst een territorium van de Boomklever. We komen nu over de hele periode uit op 83 soorten. Van 54 soorten stelden we, volgens de criteria van SOVON, één of meer territoria vast. Dit jaar waren er acht rode lijst soorten met een territorium in het gebied, over de totale periode zijn dat er 27 (dus ca. 1/3 van het totale aantal soorten!). Voor komend jaar hebben we weer één nieuwe mede-inventariseerder. Ria is dit jaar al een aantal keren met ons meegelopen en gaat dit jaar echt meedoen. We zijn komend jaar dus met zijn zevenen, een luxe. We kunnen nu in de periode met de meeste zangactiviteit weer met drie mensen lopen, wat prettiger is en ook wat ruimte geeft om eens iemand mee te nemen. Denk daar dus eens over na! Een keer vroeg op is best even heftig, maar er staat zo ontzettend veel tegenover! Verder is dit jaar weer een vogelcursus gegeven voor leden en niet-leden van onze afdeling, door Jeroen en Berry. Ria heeft op een derde avond verteld over manieren om vogelgeluiden te herkennen, waarbij ze de vogels indeelde in sopranen, alten etc. Weer een heel nieuwe manier om vogels te herkennen! Komend voorjaar zullen Jeroen en Berry een tweetal vogelcursussen geven voor vrijwilligers van het Flevolandschap. 12

15 Vorig jaar heeft weer een wintertelling van tuinvogels plaatsgevonden, maar het aantal binnengekomen formulieren is zo gering dat hier geen conclusies uit getrokken kunnen worden. Daarom heeft het bestuur besloten voorlopig met deze activiteit te stoppen. Verder werkten (leden van) de vogelwerkgroep mee aan het excursieprogramma van de afdeling. Verslag Korstmossenwerkgroep 2010 Door Henk Timmerman De werkgroep korstmossen heeft door allerlei omstandigheden het afgelopen jaar vrij weinig in groepsverband kunnen doen. Twee van de drie leden van de groep zijn zich nu meer op mossen gaan richten, en daarom zou het nu beter zijn om de werkgroep korstmossen om te dopen in de Werkgroep Mossen en Korstmossen. Er zal verder contact worden gezocht met de KNNV Zwolle om te kijken of we kunnen gaan samenwerken met de mossenmensen aldaar. Er zijn in 2010 wel veel korstmossen-waarnemingen gedaan en de lege blokken in de provincie Flevoland raken snel vol. Uiteraard zijn er ook zeldzame soorten gevonden, ook midden in een stad als Lelystad. Voor sommige bijzondere soorten lijkt Flevoland een belangrijk gebied te zijn. Binnenkort zullen overheden worden benaderd om te wijzen op de noodzaak tot bescherming van ogenschijnlijk niet zo waardevolle habitats, zoals oude populieren en basalten dijkbekleding, die voor korstmossen in onze provincie zeer waardevol en het beschermen waard zijn. Het komende jaar hopen we weer enkele excursies te kunnen houden en ook de mossen beter in beeld te brengen. Als aftrap zal binnenkort een stadsexcursie in Lelystad worden georganiseerd. Van de Stichting Fondsen van de KNNV Beste KNNV er, 99% kans dat u het leuk vindt om te kijken naar insecten, vogels of wilde planten Als lid van de KNNV, vereniging voor veldbiologie, weet u maar al te goed dat natuurstudie een boeiende en heel zinvolle vrijetijdsbesteding is. Je kunt er je hele leven mee bezig zijn en toch steeds weer verrassende waarnemingen of nieuwe ontdekkingen doen. 13

16 Nog onvoldoende mensen zijn zich bewust van de waarde van de natuur. En die natuur is -zeker in deze tijden van bezuinigingen- erg kwetsbaar. Met kernwaarden als natuurbeleving, natuurstudie en natuurbescherming speelt de KNNV dus een belangrijke rol in het leren waarderen en veiligstellen van die natuur. Gelukkig stoppen enthousiaste KNNV ers heel veel tijd in het uitvoeren van tellingen, inventarisaties en vooral het rapporteren daarover in de vorm van wandelgids, verslag of dvd. En dat allemaal om de medemens te wijzen op het belang van de natuur. Prachtig dat dit gebeurt! De Stichting Fondsen van de KNNV wil deze activiteiten dan ook graag financieel ondersteunen. Jaarlijks worden er door de Stichting subsidies verstrekt om e.e.a. te verwezenlijken. Zo heeft de Stichting in 2010 subsidie verleend aan: 1. afdeling Arnhem voor een uitgave over flora en fauna van de stadsparken. 2. afdeling Eindhoven voor een uitgave over stadsnatuur. 3. de landelijke mossenwerkgroep voor het maken van een zoeksleutel korstmossen op de website. 4. afdeling Epe-Heerde: voor de actualisering van hun gids "Plant en Dier op uw pad". Maar de middelen van de Stichting zijn beperkt. Graag zien wij ons vermogen groeien om nog meer KNNV-werk dankzij onze financiële steun mogelijk te maken. Wilt u eens nadenken over de mogelijkheid van een financiële bijdrage in de vorm van een eenmalige donatie of een periodieke gift? Wat kunt u doen? Donateur worden van onze Stichting door een gift over te maken op rekeningnr t.n.v. Stichting Fondsen van de KNNV. U kunt ook gedurende een periode van tenminste 5 jaar een jaarlijkse gift geven. Als dat in een notariële acte vastgelegd wordt kan het bij de belasting volledig afgetrokken worden! Als de gift 250 (of meer) bedraagt, wil de Stichting zorgen voor de akte en de kosten van de notaris voor haar rekening nemen. U kunt ook een "Fonds op Naam" bij de Stichting onderbrengen. Deze eveneens via een notaris te regelen overeenkomst biedt de mogelijkheid aan te geven voor welk onderdeel van natuurstudie de revenuen besteed zouden moeten worden. (KNNV algemeen of regionaal, klimaat, betekenis van bepaalde dieren of planten, etc.; we kunnen U concrete suggesties 14

17 doen). U kunt een dergelijk fonds instellen via een schenking, maar ook bij testament. Tenslotte kunt u ook testamentair laten vastleggen dat u een legaat wilt overmaken. Met uw gift draagt u bij aan natuurbescherming! De Stichting Fondsen van de KNNV is erkend als ANBI instelling en onder nummer geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Het Stichtingsbestuur geeft u op verzoek graag nadere informatie. Informeer eens bij de secretaris of andere bestuursleden (Hein van Bohemen, Jelle Schuurmans, Chris Ankersmit, Ina Marbus-Hotho). Stichting Fondsen KNNV secr. Geoske Sanders, tel of gmsan@hetnet.nl rekeningnr t.n.v. Stichting Fondsen van de KNNV te Best. adres Petra Borsch Petra heeft aangegeven liever alleen haar adres van haar werk te gebruiken namelijk borsch@landschapsbeheer.net. Het vorige adres gebruikt ze niet meer. Oproep Eén van de belangrijkste bronnen om de verspreiding van muizen voor de zoogdieratlas te achterhalen is de determinatie van muizenschedels uit braakballen. Daarom worden er regelmatig pluisavonden georganiseerd. In de vriezer liggen nog vele partijen klaar om geplozen te worden. De grootte van deze partijen varieert van 1 tot 70 ballen (totaal zo'n 1000 ballen). De grotere partijen zijn heel geschikt om met groepen te doen, zoals schoolklassen, IVN en KNNV. De kleinere partijen zijn hiervoor niet geschikt, omdat het risico te groot is dat gegevens door elkaar raken. Voor deze partijtjes zoekt Ria Heemskerk "thuispluizers". Heeft u tijd en zin om een klein partijtje te pluizen, neem dan contact met op met Ria Heemskerk: E: heemskerk@landschapsbeheer.net, T: Dan krijgt u een partij op maat en eventueel pluismateriaal (tandenborstel, pincet, bakjes) te leen. De schedels moeten retour om gedetermineerd te worden. 15

18 Ledenmutaties Aangemeld Opgezegd Verhuisd Mevr. G. Maaskamp p/a Groenhorst College Heliumweg JA Almere Dhr. W. Tilstra Golfpark AE Lelystad Dhr. W.B. Tinbergen Schor CM Lelystad Mevr. D.L. Plaatsman Kolkgriend BR Almere-Haven Mevr. H. Biewinga- Dagnelie (verhuisd) Rooster broedvogelinventarisatie Oostvaardersveld Dit jaar wordt voor de dertiende keer het Oostvaardersveld geïnventariseerd op broedvogels. Hieronder staat het rooster voor dit jaar. Wie een keer een ronde wil meelopen kan dit aangeven bij Berry van Elst (zie voorblad voor contactgegevens). Nr. Dag / datum n/o tijd 1. zaterdag 12 maart o zaterdag 26 maart o zaterdag 09 april o zaterdag 23 april n+o n zaterdag 07 mei o zaterdag 21 mei o donderdag 02 juni* o maandag 13 juni** n+o n zaterdag 25 juni o zaterdag 09 juli o zaterdag 23 juli o 5.00 Toelichting: o = ochtendbezoek, n+o = nacht- + ochtendbezoek * = hemelvaartsdag ** = tweede pinksterdag. 16

19 AGENDA Noteert u onderstaande activiteiten weer in uw agenda? Het zou zo zonde zijn als u een leuke lezing of excursie mist, omdat u niet op tijd het Lokvogeltje erop naslaat. U wordt verzocht u voor alle activiteiten enkele dagen van tevoren op te geven. Want afhankelijk van het aantal deelnemers kan een activiteit worden gewijzigd of afgelast. En alleen na opgave wordt u daarvan op de hoogte gesteld. Wanneer u zich opgeeft voor een auto-excursie, wordt u tevens verzocht om aan te geven of u bereid bent te rijden. Deelname aan de activiteiten is voor KNNV-leden en leden van de IVNafdeling Lelystad gratis. Aan overige deelnemers wordt een bijdrage van 2,50 gevraagd. U kunt ook te kennen geven dat u enkele dagen van tevoren een tje wilt ontvangen, als herinnering. Stuur dan even een naar ons adres: lelystad@knnv.nl. Donderdag 24 maart: Lezing invasieve soorten Aanvang om uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. Wilfred Reinhold doet al jaren onderzoek naar het voorkomen van soorten in Nederland die hier van nature niet voorkomen. De verspreiding van invasieve soorten geeft problemen voor de van nature hier voorkomende populaties. Wilfred geeft deze avond hier uitleg over Donderdag 7 april: Algemene Ledenvergadering Aanvang om uur in de Ontmoetingskerk Schor 4 Lelystad. Zoals u gewend bent weer de jaarvergadering van de KNNV waarbij wij enorm benieuwd zijn naar uw mening over de activiteiten van het afgelopen jaar en uw wensen voor het komende jaar. En natuurlijk al het overige van het afgelopen jaar. Wegens de sloop van het Nivon-gebouw het Kompas, hebben we een andere vergaderlocatie. 17

20 Donderdag 14 april: Lezing over Wilde Bijen Aanvang om uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. Frans van Alebeek geeft deze avond een lezing over Wilde Bijen. Wilt u meer weten over het voorkomen van deze soorten? Kom dan eens luisteren en kijken naar deze interessante presentatie. Aansluitend gaan wij zaterdag om uur naar t Zand A72 aan de Bronsweg op excursie. Hier gaan wij samen met Frans op zoek naar Wilde Bijen. Zaterdag 16 april: Excursie Wilde Bijen 't Zand A72 Verzamelen om uur bij de parkeerplaats van t Zand A72 aan de Bronsweg. Zie 14 april. Zaterdag 7 mei: Lente-excursie door de ecozone Lelystad Verzamelen om uur bij de visparkeerplaats aan de Dronterweg. Onder leiding van Berry van Elst en Frans van Alebeek gaan we op zoek naar planten en dieren die in de lente in en rond de ecozone voorkomen. Ook wordt er gekeken naar lentekenmerken van bomen en struiken. Neem de verrekijker mee en vergeet de loep niet. Donderdag 12 mei: Vogelexcursie Stadspark Lelystad Aanvang om uur parkeerplaats dierenboerderij Stadspark. Samen met Ria Heemskerk gaan we op zoek naar vogels die de heemtuin en het stadspark als territorium hebben gekozen. Omdat vogels zien, vogels luisteren is, kunt u deze avond aan Ria vragen waar u op moet letten bij de vogelzang. Donderdag 19 mei: Braakballen pluizen Aanvang om uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. In braakballen zitten botjes en schilden van kevers. Door de braakballen uit elkaar te pluizen en te onderzoeken komen we er achter wat de uil op zijn menu heeft staan. Aan de hand van de aangetroffen soorten krijgt men een goed beeld van welke soorten er voorkomen in de polder. De gegevens van deze avond zullen worden gebruikt bij het samenstellen van de nieuwe Zoogdieratlas. Deze avond wordt begeleid door Ria Heemskerk. 18

21 Vrijdag 3 juni Zomerexcursie door de ecozone Lelystad Verzamelen om uur bij de visparkeerplaats aan de Dronterweg. Tijdens deze vrijdagmiddag gaan we op zoek naar planten en dieren die zich in de zomer in en rond de ecozone voorkomen. Ook wordt er gekeken naar zomerkenmerken van bomen en struiken. Neem de verrekijker mee en vergeet de loep niet. Zaterdag 4 juni: Vlinderen op Terschelling Vertrek om 6.30 uur vanaf de parkeerplaats bij het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. We rijden naar Harlingen en nemen daar de sneldienst van 8.30 uur naar Terschelling (vaartijd ca 45 min.). Op het eiland verplaatsen we ons per fiets. Om uur nemen we de veerdienst terug naar Harlingen (duur circa 2 uur). Rond 21 uur zijn we weer in Lelystad. Opgave en informatie bij Jolanda Cupido (zie voorblad). Onder leiding van dé natuurkenner en vlinderexpert van Terschelling: Piet Zumkehr, gaan we op zoek naar de vlinders van Terschelling. Dit waddeneiland heeft altijd al bijzondere vlindersoorten geherbergd. Zo had tot 1996 de Grote ijsvogelvlinder er zijn laatste vliegplek van ons land. Piet zal ons meenemen naar de duinen waar we bijzondere soorten als Zilveren maan, Duinparelmoervlinder, Kleine parelmoervlinder, Grote parelmoervlinder en Aardbeivlinder kunnen aantreffen. Bij slecht weer zal ons een alternatief excursieprogramma worden aangeboden.er kunnen maximaal 10 personen mee, op volgorde van aanmelding, dus geef u tijdig op! Opmerking: de kosten voor vervoer (veerboot, auto en fiets) bedragen ongeveer 50,- per persoon. Zilveren maan (foto: Frank Böinck) Voor alle activiteiten geldt (tenzij anders vermeld): informatie en opgave bij Petra Borsch ( / ). 19

22 HOREN ZIEN EN SCHRIJVEN Door Frank Böinck en Bram Smit Vogels c Op 4 december zag Ico Hoogendoorn vanaf de IJsselmeerdijk een Kuifduiker op het IJsselmeer en een Bokje in een sloot. De kuifduiker is een familielid van de fuut die vrijwel uitsluitend tijdens de trek en in de winter kan worden gezien, de meeste aan de kust. Het bokje is een schaars voorkomend familielid van de watersnip dat evenals de kuifduiker vooral tijdens de trek en in de winter kan worden gezien. c Afgelopen winter kwamen diverse meldingen van Kepen binnen. De familie de Valk-Rozendal zag in de periode van december t/m januari gedurende twee weken diverse kepen foeragerend op hun zaadsilo in hun tuin in het Oostrandpark in Lelystad. Ook Trudy Thomassen zag op 6 december voor het eerst een Keep in haar tuin in de Tjalk in Lelystad. Op 19 december bezocht deze soort opnieuw haar tuin en kon ze 'm fotograferen. c Ineke van Westrienen beleefde op eerste kerstdag een gelukzalig moment toen ze een Roerdomp over de Lage Vaart bij de A6 zag vliegen. c Henk Veringa uit Emmeloord fotografeerde op 28 december drie Witkopstaartmezen in zijn tuin, die op het netje met pinda's waren afgekomen. c Vanaf december 2010 tot begin januari 2011 zag de familie de Valk-Rozendal in hun tuin in het Oostrandpark in Lelystad een melanistische Koolmees. De vogel had een geheel zwarte rug en zwarte kop, maar in de nek was nog goed een geelgroene vlek te zien. Op de borst was een brede zwarte streep aanwezig. Melanisme is een pigmentafwijking waardoor het dier veel donkerder is dan normaal. Op internet zijn maar een paar gevallen beschreven, en het lijkt dus bij koolmezen een redelijk zeldzame kleurafwijking te zijn. c Op 30 januari zag Tonia Nales een Boomklever in Almere, vlakbij het Kromslootpark. Boomklevers zijn sinds een jaar of tien redelijk algemeen geworden in de bossen van Oostelijk Flevoland. In 20

23 Zuidelijk Flevoland waar de bossen een jaar of 10 jonger zijn, zou de boomklever best wat minder algemeen kunnen zijn. In het Oostvaardersveld werd bijvoorbeeld pas in 2010 voor het eerst een territorium van de boomklever vastgesteld. c De Sperwer is dé tuinroofvogel bij uitstek die in de winter regelmatig tuinen afspeurt naar een onfortuinlijke mus of een andere zangvogel. Op 17 februari zat een sperwer bij Jan en Marijke Verbraaken (Boeier, Lelystad) op het dak te wachten op zijn ontbijt en op 6 maart bezocht deze roofvogel de mussenrijke tuin van Frank Böinck (Waterwijk, Lelystad). Amfibieën, reptielen en vissen n Op 13 januari zag Marijke Verbraaken in haar tuinvijver in Lelystad bij een temperatuur van 7º C de eerste Bruine kikker voor dit jaar. Ico Hoogendoorn zag er die dag zelfs negen. Nachtvlinders z Nachtvlinders waarnemen kan je het hele jaar door mits het niet te hard vriest. Bij felle lampen op bomenrijke plaatsen is de kans op succes vrij groot. Maar ook gewoon in het bos kan je 's winters Kleine Wintervlinders op boomstammen aantreffen. Ico Hoogendoorn zag op 1 januari zijn eerste Kleine Wintervlinders voor 2011 in het Natuurpark en in het Lage-vaartbos (beide keren drie stuks). Op zijn werk in Zeewolde zag hij op 3 januari in totaal 2000 eitjes van de Witvlakvlinder. Op 8 januari zag hij een Wachtervlinder in de Hollandse Hout en een Grote Wintervlinder in het Roggebotzand en op 16 januari een rups van de Rietvink aldaar. z Ico Hoogendoorn zag zowel op 10 februari in het Natuurpark als op 12 februari in het Roggebotzand een Diamantborsteltje (Acleris cristana), een bladroller. Op 12 februari maakte hij bovenstaande foto van deze kleine vlinder. 21

24 Zoogdieren 5 De familie de Valk-Rozendal zag op de ochtend van 30 december 2010 een Bever knagen op een eilandje in het Oostrandpark langs de Runderweg. Aan aangevreten hout was te zien dat de bever er eind januari nog actief was. Reactie van Jeroen Reinhold: Leuke waarneming van de bever. Zeker omdat het eiland ook een beverburcht bevat maar waarvan ik als beverteller twijfel had of er werkelijk een dier zou zitten. Het aantal sporen is beperkt en ook de burcht is vrij vaag. Dan is een zichtwaarneming op de locatie toch altijd goed om zekerheid te krijgen. Bevers houden geen winterslaap en zijn ook in de winterperiode actief. Vaak de periode dat ze flink aan de burcht bouwen om het goed te isoleren. Als het allemaal vol ijs ligt, is de bever genoodzaakt zijn wintervoorraad aan te spreken (takken die hij in de bodem voor de burcht heeft verzameld) of door het ophalen van wortelstokken van waterlelie of gele plomp. Planten Uit de jaarlijkse vareninventarisatie door Bram Smit blijkt dat het goed gaat met de bijzondere varensoorten rond Lelystad. Het aantal gevonden Tongvarens (Phyllitis scolopendrium) bevindt zich de laatste jaren steeds in een stijgende lijn. In 2010 zijn ruim 220 planten gezien. Op enkele plekken, vooral in de bossen rond het Jagersveld, zijn er de laatste jaren veel jonge planten bijgekomen. Sinds 2005 is het aantal daardoor gestaag gestegen van ruim 100 naar ruim 220. Ook zijn in steeds meer bosgebieden tongvarens waargenomen. Recent nog in het Zuigerplasbos. Verder groeien in het Gelderse hout enkele planten en ook in het Overijsselse hout. Van de Naaldvarens is de Rode Lijstsoort Zachte naaldvaren (Polystichum setiferum) van vier vindplaatsen bekend, waarvan twee in het Jagersveldbos, één in het Gelderse hout en één in het Bergbos. De hierop lijkende zeldzame Stijve naaldvaren (Polystichum aculeatum) komt met drie planten voor. Twee in het Jagersveldbos en één in het Overijsselse hout. Ook de plant van de zeer zeldzame soort Lansvaren (Polystichum lonchitis) die in 1988 is gevonden in het Jagersveldbos is er nog steeds. Marijke Verbraaken zag op 6 februari in het Oostvaardersveld diverse Eikvarens op populieren. Eikvarens zijn tamelijk algemeen in Flevoland (pers. meded. Bram Smit). 22

25 GRATIS NATUUR VOOR WAND EN HAND! Door Peter Kouwenhoven Lelystad is een natuurrijke stad, jij weet daar alles van. Maar dat geldt niet voor iedere inwoner. Om bewoners bewuster te maken van die gevarieerde stadsnatuur heeft de gemeente de laatste paar jaar onder andere wat posters gemaakt en boekjes samengesteld over bepaalde aspecten van die natuur. Begin januari 2011 verschenen er drie uitgaven in één keer: een poster, een boekje en een set ansichtkaarten. Op de poster staan enkele tientallen planten en dieren die in Lelystad voorkomen. Centraal op de poster staan 12 gidssoorten, planten en dieren die eigenlijk iedereen zou moeten kennen. Alle soorten worden beschreven in een boekje. In het boekje zijn ook wat relaties opgenomen waarin de samenhang tussen menselijk handelen en de gevolgen voor dieren en planten uitgelegd wordt. Simpele voorbeelden, die misschien juist daarom aanspreken (hopen we!). Ook op het setje van zeven ansichtkaarten staan planten en dieren van de poster afgebeeld. Je zou ze kunnen versturen naar kennissen, die Lelystads maar niks vinden of je oude buren, die naar de Kinkerstraat 3 hoog achter zijn verhuisd. Maar je kunt ze natuurlijk ook gewoon versturen omdat je trots bent op Lelystad. Poster, boekje en ansichtkaarten zijn GRATIS af te halen bij de balie van de Stadswinkel aan de Meent (tot half mei, daarna verhuizen de ambtenaren weer naar het Stadhuis). Als je voor educatieve activiteiten meerdere exemplaren nodig hebt dan kan dat hoewel: op = op! Mail je naam en adresgegevens + telefoon even door naar pa.kouwenhoven@lelystad.nl en je krijgt een seintje als de boel klaar ligt. ONDERHOUD HEEMTUIN 25 JAAR Door Dieuwke Donders Zo begon het. In een brief d.d. 24 maart 1986 van de dienst publieke werken Lelystad aan het IVN-bestuur staat geschreven: Door de gemeenteraad is besloten om niet langer gelden beschikbaar te stellen voor het in stand 23

26 houden van de wilde-plantentuin in het stadspark. Omdat dit object goed aansluit bij het activiteitenpakket van uw vereniging, hebt U belangstelling getoond om het voor het handhaven van de tuin noodzakelijke onderhoudswerk op vrijwillige basis te continueren. Uiteraard stel ik het bijzonder op prijs als de tuin met uw medewerking kan blijven bestaan. Voorlopig wordt uitgegaan van een proefperiode van twee jaar, waarna De ontwikkeling in 33 jaar Dit jaar, maart 2011, zijn we 25 jaar verder en de tuin bestaat nog steeds dankzij al die mensen die met veel plezier in de tuin werkten en al hun kennis en kunde ervoor in zetten. In het volgende Lokvogeltje wordt uitgebreid aandacht besteed aan de geschiedenis. Agenda van de activiteiten Op zaterdag 2 april wordt het jubileumjaar geopend met een bijeenkomst voor genodigden en een ontdektocht in de heemtuin en het stadspark voor iedereen. Twee producten die voor dit jaar gemaakt zijn worden onthuld; waarvan u er een mee naar huis mag nemen! De ontdektocht, onder leiding van Trudy Backer en leden van de werkgroep, begint om uur en duurt ongeveer anderhalf uur. We verzamelen in de heemtuin. U bent allen van harte welkom. Eind maart, begin april is dé tijd van het jaar voor de bloei van veel stinzenplanten en inheemse voorjaarsbloeiers in bos en park. Ook vogels, amfibieën en insecten laten zich zien en horen. Op donderdagavond 12 mei van uur tot uur maken we een wandeling door de tuin en het stadspark om te zien welke planten er bloeien en welke vogels er zingen en nestelen. O.l.v. Ria Heemskerk (vogelaar) en leden van de heemtuingroep. Verzamelen op de parkeerplaats bij de dierboerderij in het stadspark. Details van de volgende activiteiten staan in het volgende Lokvogeltje: in juli bent u met of zonder kinderen welkom op een gezellige middag waar naar vlinders en ander vliegend spul in de heemtuin wordt gekeken. in augustus maken we een fietstocht in de omgeving van Lelystad op zoek naar wilde planten. in november is de natuurwerkdag 24

27 PERSBERICHT NATURALIS (INGEKORT) Spin van het jaar 2011: de labyrintspin De Labyrintspin (Agelena Labyrinthica) is een heel bekende soort uit de familie van de Trechterspinnen (Agelenidae). De Labyrintspin ontleent zijn naam aan de karakteristieke vorm van zijn trechterweb. Over de gehele wereld zijn er 500 soorten trechterspinnen; in Europa zijn dat er zo n 150. Binnen Nederland is de verspreiding nog onvolledig bekend. Het is de bedoeling van het project De Spin van het Jaar ook voor een algemene soort aandacht te vragen en er meer gegevens over te verzamelen. Het web van de Labyrintspin bestaat uit een horizontaal geweven mat die op één punt in een omlaag lopende trechter overgaat. Het web verdwijnt als een lange tunnel in de vegetatie, als een soort labyrint. Het kan dienen als schuilplaats, maar ook als vluchtroute. Het web wordt bovenop Foto: Henk Verspuij de vegetatie gebouwd, bij uitzondering ook in dichte struiken. Jonge dieren bouwen het web op de grond en de trechter loopt dan uit in de humus- of bladstrooisellaag of in het mos. Wanneer een insect op het web belandt, schiet de spin vanuit de trechterbuis tevoorschijn, grijpt de prooi en sleept hem mee de trechter in. De spin reageert direct en is zeer snel. De soort komt voor op kruiden en lage struiken op zonnige en warmere open plekken, zoals heideterreinen, grasvelden en wegbermen. Hij komt in vrijwel heel Europa voor en is meestal algemeen op de geschikte plaatsen. In Nederland komt hij algemeen voor op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden en daarnaast is hij ook algemeen in de duinen. Er zijn vindplaatsen in Overijssel, Flevoland en Utrecht gepubliceerd. In de collectie van NCB Naturalis bevinden zich een aantal exemplaren uit Overijssel. Waarnemingen en bijzonderheden van deze Labyrintspin kan men melden bij European Invertebrate Survey-Nederland (EIS-Nederland) in Leiden. Informatie over verspreiding, maar ook levenswijze, biologie, biotoopvoorkeur, jaarcyclus, predatoren en parasieten van de Labyrintspin kan gemeld worden bij EIS-Nederland, contactpersoon is Peter van Helsdingen, peter.vanhelsdingen@ncbnaturalis.nl. 25