20ste jaargang Nazomer/herfst editie 2007 Oplage ex. GEBREK AAN WERKGELEGENHEID? Niet op zee.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "20ste jaargang Nazomer/herfst editie 2007 Oplage 14.000 ex. GEBREK AAN WERKGELEGENHEID? Niet op zee."

Transcriptie

1 20ste jaargang Nazomer/herfst editie 2007 Oplage ex. GEBREK AAN WERKGELEGENHEID? Niet op zee. De grote vakantie is weer voorbij. Het nieuwe schooljaar is begonnen en een aantal van hen in het bezit van de juiste diploma s is begonnen aan een hogere of universitaire studie. Afgestudeerden gaan op zoek naar een baan of hebben die al gevonden. Op dit moment is er in Nederland een grote vraag naar goed opgeleide mensen, doch in andere landen, zoals Frankrijk hebben vele afgestudeerden moeite om een goede werkkring te vinden. De meesten willen een vijfdaagse werkweek van tot in een baan met toekomst. Ook kan de vraag worden gesteld of het onderwijs altijd aansluit op de wensen van het bedrijfsleven en of de toekomstige werknemers bekend zijn met alle mogelijkheden in de particuliere sector. Er worden wel eens voorlichtingsdagen gehouden, maar daaraan doen vooral een beperkte groep bedrijven mee, het is van belang een totaaleeld te schetsen van de mogelijkheden. GLOBAAL DENKEN Tengevolge van de globalisering ziet men veel out sourcing van werk naar landen met goedkope, maar wel bekwame arbeidskrachten, zoals India en China, waardoor er werk verloren gaat in de ontwikkelde landen. De arbeidsmarkt komt in bepaalde sectoren veelal onder druk te staan. Zoals boven gesteld, ziet men in Nederland een grote opleving van de economie en uit vele landen stromen werknemers naar Nederland. Men zegt, dat uit Polen dit jaar al werknemers naar het westen gaan. Ook voor goed opgeleide Curaçaose jongeren is er zeker werkgelegenheid. Uiteraard zijn er veel vacatures en veel werklozen, maar in deze laatste groep missen vele mensen de opleiding, ervaring en soms de mentaliteit om weer aan de slag te gaan. Ook speelt de leeftijd vaak een rol. In twee sectoren heerst er een enorm personeelsgebrek, dat zijn in de technische sector en het internationaal vervoer. TECHNISCH PERSONEEL In technische beroepen Curaçao International Airport. Foto productie van Fisheye Media Productions. Copyright fotograaf Dolph van Stapele. erland hebben vacatures voor honderden machinisten en in de luchtvaart wordt weer een aanziennemers hebben dan ook moeite met het vinden van de juiste vaklieden. VERVOERSSECTOR De Europese vervoerssector bestaat uit wegvervoer, spoorwegvervoer, luchtvaart, binnenvaart en zeevaart. In het wegvervoer van Nederland heerst een tekort van duizenden vrachtwagen chauffeurs. De spoorwegen in Ned- zijn er vacatures, maar om die te vervullen moet men wel voldoen aan de gestelde eisen. De scheepsbouw trekt enorm aan en vele onder- Vervolg op pagina 6 Gepensioneerd radiopioneer de heer A.R. Rico. Voordat er moderne verbindingen waren via satellieten en glasvezel onderzeekabels, speelden de radiotelegraafverbindingen via de korte golf de voornaamste rol in de internationale verbindingen, waarbij gebruik werd gemaakt van de internationale Morse-code. Als eerste eiland in het Caribisch gebied kreeg Curaçao in 1908 haar radiotelegrafiestation, dat eerst aan de Koninklijke Marine toebehoorde en enkele jaren later overging naar de Overheid, waardoor de Landsradiodienst ontstond. Vervolg op pagina 2

2 Antillean Navigator Nummer 51 2 Vervolg van pagina 2 VENEZUELA De heer Angel Ramón Rico heeft gedurende veertig jaren een bijzondere rol in de Landsradiodienst vervuld, die The Antillean Navigator in dit artikel zal belichten. De heer A.R. Rico ofschoon van Curaçaose afkomst werd op 13 november 1920 in Tucacas, Venezuela geboren. Zijn grootvader werkte bij een Engelse spoorwegmaatschappij, die steenkolen vervoerde van de mijnen naar de kust voor export. OPLEIDING EN ERVARING Op 8 jarige leeftijd ging de heer Rico naar Curaçao en kwam bij de Fraters op het St. Thomas college. Hij werd meteen geconfronteerd met een In zijn aktieve jaren was de heer A.R. Rico een top technicus bij Landsradiodienst. Mr. A.R. Rico fifty years ago as a leading technician in the Government Radio Service ofthe Netherlands Antilles. veel strenger onderwijs en kreeg veel meer godsdienstonderwijs, dan op de Venezolaanse lagere school, waarop hij zijn eerste jaren had doorgebracht. Zijn ambachtelijk onderwijs volgde de heer Rico bij de heer Schouten, die hem alles over electriciteit bijbracht. Later schreef hij zich in Los Angeles in op een schriftelijke cursus over de laatste ontwikkelingen op het gebied van electriciteit. Na eerst nog een jaar in dienst te zijn geweest bij het St. Elisabeth hospital en daar o.a. Een lift had geïnstalleerd trad de heer A.R. Rico als technisch medewerker in dienst van Landsradiodienst. LANDSRADIODIENST Het technisch centrum was Grootkwartier, waar de zenders en ontvangers stonden. In Plantersrust waren de radiotelegrafisten ondergebracht, waarbij de gewisselde seinen per ondergrondse kabel naar Grootkwartier gingen. Als eerste werd de heer Rico belast met het plaatsen van 17 nieuwe zendmasten. Dit was een precies werk, waarbij moest worden gezorgd dat een paar zendmasten waren gericht op het zendstation waarmede werd gewerkt en dat waren er verschillende. Met telegrafeerde met Aruba, Bonaire, St. Maarten, maar ook met Nederland en de Verenigde Staten. De heer Rico ontwierp en bouwde per zendmast twee in elkaar passende inductiespoelen, die wel de radiosignalen doorlieten, maar de installaties beschermden tegen bliksem inslag. In 1943 werd het vliegveld van St. Maarten geopend en toen H.K.H. Prinses Juliana in 1944 een bezoek aan de Koninkrijkseilanden in het Caraibische gebied bracht, moest voor aankomst van HKH Prinses Juliana het vliegveld van St. Maarten worden voorzien van een radiostation en een radiobaken, een zgn NDB (Non Directional Beacon), waarmede de vliegtuigen gemakkelijk het vliegveld zouden kunnen vinden. Samen met de heer van der Berg ging de heer Rico per vliegtuig naar St. Maarten. Na de succesvolle in gebruikname van de apparatuur, ging de heer Rico nog de radiostations van Saba en St. Eustatius controleren en vertrok daarna met de zeilschoener FEDALMA naar Curacao. ONTWIKKELINGEN Na de tweede wereldoorlog kwamen er nieuwe verbindingsmiddelen, zoals de telex en de TOR (Telex over Radio), ook kwamen er FM zenders, waarmede gesprekken op afstand mogenlijk werden. Deze werden respectievelijk geplaatst op de Zwarte Berg en de Hooiberg op Aruba. Dit was nodig ivm de eigenschappen van radiosignalen met een zeer hoge frequentie, deze gedragen zich als lichtstralen. Om de Zwarte berg te kunnen beklimmen werd door het personeel van Landsradiodienst een betonnen trap ge- The Antillean Navigator Uitgave No.51 20ste jaargang Nazomer-Herfst editie Oplage Van Leeuwenhoekstraat 32, Mundo Nobo, Curaçao. Nederlands Antillen. Telefoon: navigator@scarlet.an navigator@interneeds.net De periodiek The Antillean Navigator wordt uitgegeven door een stichting met dezelfde naam. Voor overname of reproductie van artikelen en/of foto s uit dit blad of delen daaruit, ongeacht de wijze van reproductie wordt schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur vereist. Hoofdredactie J.M. Kooijman Lay Out Fisheye Media Productions Druk Drukkerij De Stad Internet The Antillean Navigator te zien op www: Seawings Verspreiding exemplaren door Sandra Distibutie Via meer dan 125 distributiepunten en aan boord van lokale vliegtuigen. In totaal exemplaren. Voorts Gaan 500 bladen naar Aruba, Bonaire, Nederland en Suriname. Speciale dank aan: De heer Dr. Earl A. Best Medisch Directeur CEMS. De heer Gerard Casius in Nederland, Luchtvaarthistorisch expert en schrijver. De heer C.L. Evertsz, Vice Voorzitter CITRO. Mevr. L. van Halm, Damen N.V. Mevr. L. Hop-Nieboer, Konst N.V. Mrs. Marcia Kestenbaum, educational expert. De heer Kapitein P. de Leeuw van Weenen, Gezagvoerder Volvox Hollandia. De heer KLTZ O.G.L. van Lent, commandant Hr.Ms. Zuiderkruis. Redactie Schip & Werf/de Zee. Mevrouw Captain G. Richie,. Directeur Divi Divi Airlines N.V. De heer Dr. Frans Senden, emeritus gyneacoloog. De heer Kapitein P. Sinke, Bergingsinspecteur en uitgever Shipping Bulletin vai Internet. Inschrijvingsnummer KvK 681 Crib nummer

3 3 Antillean Navigator Nummer 51 bouwd, omdat geen enkele aannemer kon worden gevonden, die dit karwei tegen een redelijke prijs wilde uitvoeren. De heer Rico speelde samen met de bekende radiopionier wijlen de heer Bos Verschuur een grote rol in de bouw van deze nog steeds bestaande trap. De aannemer, die in Aruba de trap van 500 treden naar de Hooiberg moest maken, kwam speciaal naar Curaçao om te zien hoe de electronisch gespecialiseerde amateur De heer A.R. Rico met collega s van toen. Mr. A.R. Rico with other staff members of the Government Radio Service of the Netherlands Antilles half a century ago. bouwvakkers deze trap hadden gebouwd! De officiële opening werd toen verricht door Minister Karner. Er volgden nog vele ontwikkelingen voordat de heer A.R. Rico in 1980 de Landsradiodienst met pensioen verliet. NOG STEEDS AKTIEF De thans 87-jarige heer Rico is nog steeds aktief. Hij is bestuurslid van de Sociedad Bolivariano en lid van het bestuur van NORCECA, de Noord Amerikaanse Caribische Volleybal organisatie. Zo ging hij 6 jaar geleden nog naar Tokio! In het verleden was de heer Rico ook een actief radio amateur, maar hiermede is hij gestopt. De heer Rico kan terugzien op een zeer aktief en zinvol leven in dienst van onze gemeenschap en dit blad eert hem als één van de radiopioniers van het Caribische gebied, Zijn grote verdiensten werden Koninklijk erkend door zijn benoeming tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en ook Venezuela liet zich niet onbetuigd en de heer Rico ontving verscheidene condecoraties. Masha Pabien heer Angel R. Rico, nog vele gezonde jaren toegewenst door the Antillean Navigator en haar lezers.

4 Antillean Navigator Nummer 51 4 S. E. L. M a d u r o b e s t a a t j a a r Eerste Deel Momenteel zijn er niet veel grote bestaande ondernemingen in de wereld, die in de negentiende eeuw werden opgericht. Curaçao prijst zich gelukkig met een onderneming, die in 2007 haar 170 jarig bestaan viert. Het is de firma S.E.L. Maduro, een onderneming met een groot belang voor onze economie. The Antillean Navigator heeft een gesprek gevoerd met President Directeur de heer Henry van der Kwast, die verantwoordelijk is voor een onderneming met 600 personeelsleden, waarvan 300 op Curaçao. HOE HET BEGON. Op 24 januari 1837 begon de heer Salomon E.L. (Monchi) Maduro een eigen handelsfirma, waarbij hij voor Nafls ,95 textielgoederen uit St. Thomas importeerde. Als zorgvuldig administrateur en zakenman gingen de zaken vooruit en al vanaf 1845 verschenen er in de Curacaosche Courant de afvaartdata van zijn zeilschepen. De heer Salomon was een zeer gerespecteerd man en al spoedig droeg hij de dagenlijkse leiding onderneming over aan zijn zoons, omdat hij hoge posities bij het Gouvernement kreeg aangeboden. Dit werd in 1862 bekroond met de aanstelling tot Directeur van de Centrale Bank. In 1883 overleed de oprichter van de firma en zijn zoons Elias Salomon en Mordechai Salomon namen de onderneming over. Wegens gebrek aan lokale munten, gaf de firma in 1893 papiergeld uit en pas in 1901 werd papiergeld officiëel wettig betaalmiddel. In dat zelfde jaar werd de electriciteitscentrale gesticht door de Amerikaanse Consul Lloyd Smith, overgenomen. Een jaar later werd ook het waterleiding bedrijf aangekocht en in 1915 was men in staat om 50 ton drinkwater per dag te leveren! In 1929 werd men agent voor Pan American Airways. Hierna onderging S.E.L. Maduro en Sons nog vele ontwikkelingen, die in een later stadium in dit blad aandacht zullen krijgen. S.E.L MADURO & SONS NU. Dit is een werkmaatschappij, die haar belangen heeft ondergebracht in MADURO HOLDING, die drie sub-holdings heeft, te weten Maduro Shipping, Travel & leisure, Maduro Real Estate. In totaal behoren 20 ondernemingen tot het Maduro Concern, zoals de vrachtvervoers onderneming Seawings en is er sprake van participatie in de nieuwe luchtvaartmaatschappij Insel Air. Maduro Holding bezit ook filialen in Aruba, St. Maarten, Florida en Nederland. WERELDGESCHIEDENIS Aangezien S.E.L. Maduro & Sons een op de wereld ingestelde onderneming is, heeft zij haar aandeel in de wereldgeschiedenis gehad en de gevolgen daarvan ervaren, zoals de Frans-Duitse oorlog in 1870 en de beide wereldoorlogen. In de Tweede Wereldoorlog heeft een telg uit het Een schilderij van de oprichten van het Maduro Concern in 1837, de heer Salomon E.L. Maduro. A paiting of the founder of the Maduro Concern in 1837 Mr. Salomon E.L. Maduro. Maduro geslacht, die bestemd was om na de oorlog het bedrijf te leiden, te weten Luitenant George Maduro RMWO* na heroisch verzet tegen de invallende Duitse troepen in gevangenschap is overleden. Madurodam in Den Haag houdt de herinnering levendig aan deze grote Curaçaoenaar. Ook heeft de onderneming de wereldcrisis doorstaan die in 1929 door de crash van Wallstreet ontstond. Soms bevindt de zich op Curaçao gevestigde onderneming in watonstuimig vaarwater, omdat de economie de laatste tien jaren een neergaande lijn vertoont. BEDRIJFSFILOSOFIE Tengevolge van de globalisering, veranderingen in de internationale zakenwereld, de concurrentie, de ontwikkeling van de technologie en de internationale verhoudingen, 2 Vervolg naar pagina 6

5 UITVOERDER JULES MARTINA De naam Smit Tak is internationaal zeer bekend als bergingsmaatschappij van verongelukte schepen, die kans ziet de meest ongelooflijke bergingen te verrichten, zoals de Russische onderzeeboot Kursk en het Japanse opleidingsschip dat bij de Philipijnen in bijna een kilometer diep water zonk tengevolge van een aanvaring met een Amerikaanse onderboot. Thans heeft Smit Tak weer een spectaculaire berging verricht nabij Callao, Peru, waarbij het met ton staal geladen vrachtschip Twin Star werd geborgen. De achtergronden daarvan vindt u in het hierna volgende artikel in het Engels. De berging stond onder leiding van bergingsinspecteur kapitein Piet Sinke, die in de persoon van de Curaçaoenaar de heer Jules Martina zijn belangrijkste medewerker had. De heer Jules Martina was de uitvoerder, die als chef-duiker de hele berging onderwater leidde. JULES MARTINA De heer Jules Martina werd vijftig jaar geleden op Curaçao geboren en is de oudste van een gezin van acht kinderen. Zijn vader was een kleine aannemer, die huizen bouwde en zijn moeder zorgde voor het gezin. De heer Jules Martina woont met zijn vrouw Inge en zijn twee kinderen, een zoon van 14 en een dochter van 11 in Rotterdam. Op Curaçao ging de heer Martina na het behalen van zijn MAVO diploma naar de MTS, alwaar hij bouwkunde studeerde. Eind jaren zeventig ging hij naar Nederland met de bedoeling HTS bouwkunde te gaan studeren, maar hij werd opgeroepen voor de militaire dienstplicht. Hij werd als militair duiker bij de Genie ingedeeld, omdat hij goed kon zwemmen, snorkelen en duiken. Na het verlaten van de militaire dienst heeft hij op een kibboets in Israel gewerkt, door Europa gereisd en een paar maanden in Engeland gewoond. In 1982 solliciteerde de heer Martina als duiker bij Smit Tak en werd gelijk aangenomen. Na een opleiding als bergingsduiker bij Smit, kon hij gelijk aan de slag. De heer Jules Martina werkt nu 25 jaar bij Smit Tak en heeft de functie van Salvage supervisor en duiker.. Als zodanig heeft hij het uitstekend naar zijn zin. Het bergen van schepen is heel interessant werk. Elk karwei is weer anders. Men is met een klein groepje mensen bezig om een gezonken schip omhoog te halen of een gestrand schip weer vlot te krijgen of andere averijen te verhelpen, en elke keer weer moet de uitvoerder in samenwerking met de bergingsinspecteur verschillende methodes verzinnen om te proberen het karwei te klaren. Het is zwaar werk en je moet ervan houden, aldus de heer Martina. Je bent 5 Antillean Navigator Nummer 51 soms wekenlang van huis, maakt lange dagen en als je met een berging bezig bent, dan ga je elke dag door, ook op zon- en feestdagen, elke dag is een maandag. Het geeft voldoening als het werk succesvol wordt beëindigd, Zijn gezin kijkt met gemengde gevoelens naar zijn werk. Aan de ene kant vinden de gezinsleden het leuk, dat hij plezier in zijn werk heeft, aan de andere kant vinden ze het heel vervelend, dat hij zo vaak van huis is. The Antillean Navigator heeft bewondering voor het werk en doorzettingsvermogen van een groot, maar tot nu toe onbekend Curaçaoenaar als de heer Jules Martina. Uitvoerder Jules Martina is namens Smit de gastheer van drie medewerksters van de Koninkrijksambassade te Lima (Peru). Salvage master Jules Martina of Smit shows three assistants of the Royal Netherlands Embassy at Lima the progress of the salvage work of the sunken freighter Twin Star. Drie medewerksters van de Koninkrijks Ambassade in Lima waren de gast van Smit en krijgen hier uitleg a/b van de drijvende bok. Three members of the Royal Netherlands Embassy in Peru are guests of Smit.

6 Antillean Navigator Nummer 51 6 Vervolg van pagina 4 van elke onderneming alert blijven. De heer Henry van der Kwast noemt de bedrijfsfilosofie van Maduro Holding Doing business differently, dus op een verschillende wijze zaken doen, waarmede hij wil zeggen dat tot elke prijs moet worden voorkomen, dat een onderneming vastroest in haar manier van werken. Dagenlijks moet men het werkklimaat beoordelen, waarin de onderneming moet functioneren en eventueel bijstellen. Elke onderneming is sterk afhankelijk van de kwaliteit en instelling van haar personeel. Vakkennis, doorzetting vermogen, sociale vaardigheden en talenkennis zijn uiterst belangrijk. Immers, het personeel is vaak het visitekaartje van de onderneming en is het belangrijk, dat deze mensen zich met de onderneming verbonden voelen. Personeel verwerft men op twee manieren, waarbij de vraag in sterke mate afhankelijk is van de economie. In vele gevallen trekt men ervaren personen aan, die elders hun ervaring hebben opgebouwd, maar ook komen mensen in aanmerking, die met succes hun vervolg onderwijs hebben afgerond. Deze personen worden verder in eigen bedrijf opgeleid. Belangrijk is talenkennis, minimaal drie talen moet een personeelslid beheersen en intern wordt gecommuniceerd in het Engels. Dit gebeurt al sedert de begin van de onderneming. Hiermede sluit men gemakkelijk aan op het buitenland, waarmede door het service verlenende karakter van de onderneming veel mondelinge en schriftelijke contacten worden onderhouden. (*) RMWO is Ridder Militaire Willems Orde, de hoogste Nederlandse militaire dapperheidsonderscheiding. (wordt vervolgd) De president directeur van het Maduro concern de heer Henry van der Kwast. The Chief Executive Officer of the Maduro concern Vervolg van pagina 1 lijk tekort aan vliegers verwacht. De binnenvaart en de zeevaart hebben de grootste moeite om bekwaam personeel te krijgen. ZEEVAART Deze groeit explosief tengevolge van de toename van de wereldhandel, de enorme vraag naar ruwe grondstoffen, maar ook door de vele exploratie activiteiten op zee, waarbij naar olie wordt geboord. Als deze wordt gevonden moet men bepaalde enorme installaties aanbrengen en daarvoor gebruikt men speciale (hef ) schepen, zeeslepers en pijpenleggers. Voor al deze maritieme activiteiten zijn vakbekwame mensen nodig. Door de schaalvergroting in de zeescheepvaart neemt de behoefte aan diepe vaarwegen en diepe havens overal ter wereld snel toe, dus ook vraag naar vakbekwame mensen in de natte aannemerswereld. Waar gehakt (gewerkt) wordt, vallen spaanders en ook op zee. Schepen komen in moeilijkheden en zinken, daarvoor zijn weer specialisten nodig, die schepen kunnen bergen. Volgens de scheepsverzekeringsmaatschappijen nemen het aantal scheepsongevallen over de hele wereld toe wegens onervarenheid van vele opvarenden. De zeevaart splitst zich in bepaalde takken: containervervoer, tankschepen, speciale lading schepen (waaronder zware lading), massagoedschepen (erts en steenkolen), autoschepen, chemicaliën tankers, ferries en thans zijn de gastankers (LPG) sterk in opkomst. Al deze schepen verlangen officieren, onder-officieren en manschappen, die naast hun traditionele zeevaartopleiding zijn gespecialiseerd in de aard van het vervoer. Wereldwijd was er in 2005 een gebrek aan gediplomeerde koopvaardij-officieren en het tekort neemt toe. Het gebrek aan officieren bij gastankers is zo groot, dat de rederijen de mensen bij elkaar wegkopen en het hoogst geboden salaris voor een gastankerkapitein is nu US$ per maand! Er ligt daar een wereld van mogelijkheden voor mensen, met de wil iets te worden. EISEN Naast het hebben van een goed gerichte opleiding, waaronder de beheersing van de Engelse taal, worden ook hoge eisen gesteld aan de geestelijke- en lichamelijke eigenschappen van de mensen. Stress bestendig, emotioneel stabiel, discipline, een uitstekende lichamelijke conditie, alsmede goede ogen en gehoor. Jammer genoeg passen vele mensen niet op hun gehoor en lopen gehoorbeschadiging op door de luide muziek of ander lawaai. Zij vallen dan automatisch af. MOGELIJKHEDEN De zeevaart biedt vele mogelijkheden aan Curaçaose jongeren met de juiste mentaliteit. Vooral voor ex-kustwachters zijn de mogelijkheden groot, zij zijn geselecteerd uit vele kandidaten en beschikken naast een uitstekende opleiding, over de juiste geestelijke- en lichamelijke eigenschappen. Indien zij doorstuderen kunnen ze het nog ver brengen. Ook zou de opleiding aan boord van het vrachtschip Karla Omayra meer tot de verbeelding van de toekomstige lokale zeevaarders moeten spreken. Sommigen willen niet hun hele leven op zee blijven, maar dat is niet erg. Er is heel veel vraag naar mensen met een maritieme achtergrond: loodswezen, havenbedrijven en ook bedrijven, waar hard werken, multifunctionele inzetbaarheid, discipline en besluitvaardigheid een grote rol spelen. In vele ondernemingen mist men de instelling van de mensen, die hun militaire dienstplicht hebben vervuld en voorzichtigheid noopt tot 2 ellenlange vergaderingen, waarbij de verantwoordelijkheid voor de besluitvorming wordt gedeeld. ADVIES Jongeren wordt geadviseerd al tijdens hun voorgezette opleiding te denken aan hun toekomst op de werkvloer. Hun werk is de basis voor hun verdere leven, dus vorming van een gezin en het bezit van een eigen woning. Zij moeten ook kijken naar mensen, die geslaagd zijn in het leven. Veel personen ook van Curaçaose afkomst - die nu topfuncties bekleden zijn heel eenvoudig begonnen, maar hadden de wil om vooruit te komen. Blijf gezond en laat je niet verleiden tot het gebruik van middelen die schadelijk voor geest en lichaam zijn! Vergeet niet: kennis is macht.

7 7 Antillean Navigator Nummer 51 S P L I E T H O F F G R O E I T De grootste Nederlandse scheepvaartmaatschappij op het gebied van vrachtvervoer is de in Amsterdam gevestigde rederij Spliethoff. Deze rederij bezit bovendien nog gespecialiseerde scheepvaartmaatschappijen, zoals Big Lift voor het vervoer van zeer zware ladingen en sedert 2006 is Spliethoff de trotse eigenaar van de maatschappij Transfennica. De gezamenlijke vloot telt 170 vrachtschepen, die alle soorten lading over de hele wereld kunnen vervoeren! In dit artikel zullen wij onze aandacht richten op het vorig jaar in dienst gestelde snelle motorschip TIMCA, dat is ontworpen om veel soortige lading vooral bosbouwproducten snel te kunnen vervoeren onder de slechts denkbare weersomstandigheden. HET M.S. TIMCA De laatste aanwinst van de rederij Transfennica is het m.s. Timca, het eerste schip van een serie van acht identieke schepen met een lengte van 205 meter en een dienstsnelheid van 22 knopen (41 km/u), waarop vrachtauto s, opleggers, containers Het m.s. TIMCA gedurende de proefvaart op zee. The fast and modern cargo vessel TIMCA during her trials. en ook gestapelde lading (al of niet op pallets), waaronder rollen papier kunnen worden vervoerd. De opstelruimte voor rijdend materiaal bestaat uit vijf naast elkaar gelegen banen op verschillende dekken met een totale lengte van meter (dus bijna 3 kilometer), plus aparte opstelplaatsen voor honderden containers, die niet overboord kunnen slaan tijdens zwaar weer, omdat ze door stalen geleiders op hun plaats worden gehouden. Het voorschip is geheel dichtgebouwd met uiteraard kluisgaten voor de Het schip is zo groot, dat er bijna 3 kilometer weg aan boord is om rijdend materiaal, zoals trucks en opleggers neer te zetten. The modern cargo vessel TIMCA has 1 ¾ of a mile of roadlanes to position trucks and trailers! trossen. Een enorme golfbreker beschermt de containers en een gigantisch neerklapbare laadbrug met een lengte van 15,2 meter en een breedte van 24 meter geeft toegang tot alle dekken, die onderling verbonden zijn door op- en afritten. Het ontwerp van het schip is zeer innovatief, dus modern met vele verbeteringen t.o.v. bestaande daarmede vergelijkbare schepen. LIJNDIENST Het m.s. Timca onderhoudt een vaste lijndienst tussen Finland en België en heeft dus in de winter te maken met zware ijsvorming in de Oostzee en tijdens zware stormen met zeer hoge golven op de Noordzee. Het schip is voorzien van een ijsbrekersteven en heeft een grote uitwatering, d.w.z. hoge scheepsboorden, alsmede stabilisatievinnen, die de stabiliteit aanmerkelijk ten goede komen. INRICHTING Voor de inrichting van het stuurhuis en de machinekamer heeft de rederij gekozen voor de meest ontwikkelde technologie. Het schip is met hoogwaardige technische middelen uitgerust om het klimaat in de verblijven en ruimen te regelen. Brandmelding en bestrijdingsmiddelen en veel sjorogen om de lading goed zeevast te zetten. De moderne opbouw biedt plaats aan de 28 officieren en bemanningsleden, plus goede slaapaccomodatie voor 12 vrachtwagenchauffeurs, die ook hun eigen eet- en ontspanningsruimte hebben. DANK The Antillean Navigator spreekt haar dank jegens de hoofdredactie van het maritiem technische tijdschrift Schip&Werf/de Zee uit voor de ondervonden medewerking bij het samenstellen van dit artikel. Tonnage gross tons. Lengte 205,00 meter. Breedte 25,50 meter. Holte 21,25 meter. Diepgang 9,00 meter (bel.) Voortstuwing 2 Wartsila dieselmotoren, elk 13, 5 Megawatt. 2 schroeven en 2 roeren. Dienstsnelheid 22 knopen bij rustige zee. 2 boegschroeven elk 850 Kw.

8 Antillean Navigator Nummer 51 De VOLVOX 4 HOLLANDIA In Curaçao bevindt zich een regionale basis van de wereldbekende onderneming VAN OORD N.V., een maatschappij die zich specialeert in het aanleggen van havens, kunstmatige eilanden en het op diepte houden van vaarwegen. Wegens de schaalvergroting van de zeescheepvaart is er wereldwijd veel vraag naar de kennis en de beschikbaarheid van gespecialiseerd materiaal op VOLVOX HOLLANDIA De 133 meter lange en 23,6 meter brede grote sleephopperzuiger Volvox Hollandia is gestationeerd in Curaçao en dit blad heeft een gesprek gehad met Kapitein P. de Leeuw van Weenen van dit schip over de praktijk van het op diepte houden van vaarwegen en havens, waartoe dit schip is ontworpen en uitgerust. In bedrijf wordt het schip bemand met 27 ervaren zeelieden. Men loopt dan twee wachten van 8 uur op en 8 uur af, waarbij de afgaande ploeg gaat rusten. Dit gaat dag en nacht door. Na zes weken wordt de bemanning waar ook ter wereld afgelost en vliegt naar huis en krijgt dan zes weken verlof. Een andere bemanning neemt het schip dan over. Het schip heeft twee machinekamers met een geïnstalleerd vermogen van 11,7 KW. In de achterste machinekamer staan twee grote diesels bestemd voor de voortstuwing alsmede hulpdieselgeneratoron voor de opwekking van electriciteit. In de voorste machinekamer staan twee grote dieselmotoren, die de pompen aandrijven. Wat bij een vrachtschip ruimen heet, is op dit schip de beun (Engels hopper ) met een inhoud 8 van m³ waarin de opgebaggerde materiaal (zand, klei, modder etc) wordt gestort en na te zijn gevuld, vaart het schip naar een diep gedeelte van de rivier of zee, alwaar de inhoud middels ronde bodemkleppen wordt afgestort. Indien de waterdiepte dit toelaat wordt maximaal tot een diepgang van 9,3 meter op rivieren afgeladen. In open zee is dit 70 cm minder. Op lokatie wordt er dag en nacht gewerkt, ook op zon-en feestdagen. Alleen voor Kerstmis alsmede Oud en Nieuw wordt rust genomen. De bediening van het schip gebeurt op de brug onder leiding van de stuurman van de wacht. Het schip is voorzien van de modernste electronica, waarbij men op beeldschermen kan zien waar men moet baggeren en hoe het is gesteld met de belading, dus het gewicht aan opgezogen materiaal aan boord en de daarmede samenhangende STUURHUIS Het stuurhuis, ook wel de brug genoemd, omvat de volle breedte van het schip met rondom uitzicht. Er staat een enorme stuurconsole, waar de roerganger staat (varende in volle zee staat de automatische piloot bij). In de voorste uitstulpende ruimte zit de persoon, die het gehele zuiggebeuren regelt. De stuurman van de wacht is verantwoordelijk voor het manoeuvreren van het schip overeenkomstig de eisen Elke morgen kwamen de aan de Orinico wonende Indianen de restanten van het ontbijt van de opvarenden van de Volvox Hollandia ophalen. Every day the Indians living on the shores of the Orinico came to collect the remains of the breakfast of the Volvox Hollandia. diepgang. De stuurman van de wacht weet op 10 á 15 cm nauwkeurig de positie van de zuigkop, dus er kan rakelings langs kades en dukdalven worden gebaggerd!. van het op diepte brengen van het vaarwater. De brug staat vol met electronische apparaten van allerlei aard, waaronder ook radio- apparatuur. De kapitein is permanent beschikbaar om bij kritische omstandigheden De hopperzuiger Volvox Hollandia op de Venezolaanse Orinoco rivier. The trailing suction dredger Volvox Hollandia navigating the Orinoco river.

9 9 Antillean Navigator Nummer 51 leiding te geven. ZUIGINSTALLATIE. Het hart van de zuiginstallatie is de centrale pompkamer, alwaar centrifugaalpompen met een diameter van 2 meter staan opgesteld. De assen van de pompen zijn middels een koppeling verbonden aan de dieselmotoren in de pompkamer en de pomphuizen middels zware buizen verbonden met de zuigbuizen met een diameter van 90 cm, die zich aan beide zijden van het schip bevinden. De zuigbuizen zijn normal 35 meter lang, De typisch Indiaanse paalwoningen langs de Orinoco rivier. The typical Indian dwellings along the Orinoco river. In Trinidad werd een bepaald gedeelte van de haven gebaggerd, waarbij het voorschip van de Volvox Hollandia tussen de op de oever staande bomen kwam. waarbij een diepte van 26 meter kan worden bereikt. De kapitein heeft in Hong Kong werk verricht, waarbij door verlenging van de zuigbuizen op 52 meter diepte kon worden gewerkt! De zuigkop ziet er ongeveer uit als van een stofzuiger, maar dan 3 meter breed en voorzien van een waterjet inrichting, waarbij met een druk van 8 bar de grond wordt losgewoeld en dus dan wordt binnengezogen. Middels een hefinrichting (lieren) kunnen de buizen op de juiste diepte worden gebracht en middels een computer op deze diepte worden gehouden, waarbij rekening wordt gehouden met het dieper gaan liggen van het schip tijdens de zuigperiode en ook met de waterstand, want de diepte moet worden herleid naar een lokaal geldend niveau, zoals het NAP in Nederland. Dit is heel belangrijk, want de kapitein heeft soms op plaatsen moeten baggeren, waar het verschil tussen eb en vloed zes meter bedroeg! De vaarsnelheid is tijdens de zuigwerkzaamheden gering, dus tussen de 1,5 en 1,8 knopen (2,8 en 3 km/u) afhankelijk van de hardheid van de grond. JONGSTE OPDRACHTEN. De hoofdopdracht was het op diepte brengen van de Venezolaanse Orinoco rivier tussen de fair way buoy (uiterton) en Puerto Ordaz, een afstand van 170 zeemijlen (315 km). In een flauwe bocht is de vaargeul maar 90 meter breed en op een gegeven moment voer een Koreaans schip met een lengte van 225 meter en een breedte van 36 meter de rivier onder loodsaanwijzing af en had dus maar 27 meter speling aan beide kanten. In de bocht ging het mis, het schip liep uit zijn roer en bleef met het voorschip steken in de zandige oever. De stroom deed de rest en het achterschip raakte de andere oever en binnen een minimum van tijd stak de scheepsschroef 2 meter onder het zand. Gedurende negen dagen was de vaarweg geblokkeerd en toen lukte het vijf sleepboten en twee zandzuigers om het schip uit zijn benaderde positie te bevrijden. De blokkering door het schip leidde tot een ophoping van m³ zand en de Volvox Hollandia slaagde erin deze binnen 3 dagen weg te zuigen! Na de Orinoco ging het naar Trinidad, alwaar de haven Port Lisas op diepte moest worden gebracht. Een lastig karwei, want soms moest men met het voorschip tussen de bomen aan de oever varen, waarbij de vogels verschrikt wegvlogen. GEVAREN In voormalige oorlogsgebieden zuigt men vaak explosieven op, die voor het rooster in de zuigkop blijven steken. Zo werd in IJmuiden een 500 ponds Engelse op scherp gestelde vliegtuigbom opgezogen. In Hong Kong moest een nieuwe vaargeul worden gegraven naast een gebied alwaar men na de Tweede Wereldoorlog munitie in zee had gegooid. Deze gleed in het diepere gedeelte en werd dan door de aldaar werkende sleephopperzuigers opgezogen! De HAM 308 kreeg op die manier een zeemijn te pakken, die ontplofte maar het schip niet deed zinken, maar de schade was zo groot, dat het schip moest worden gesloopt. In Trinidad werkte men onder de rook van de Dredging can take a dredger between the trees standing on the shore. This happened in Trinidad. grootste ammonial fabriek ter wereld YARA. Ieder bemanningslid kreeg een gasmasker en er werd een calamiteitenplan gemaakt. Voor het geval er een explosie (ammoniak wolk) zich zou voor doen en het schip altijd in de NO wind moest baggeren.

10 Antillean Navigator Nummer VROUWEN MET BIJZONDERE BEROEPEN In deze nieuwe rubriek willen wij vrouwen uit onze gemeenschap voor het voetlicht brengen, die hard werkende, zelden de publiciteit halen. De eerste vrouw in deze serie is Germaine Richie, eigenaresse en directeur van Divi Divi Airlines N.V., vlieger en huismoeder met drie jonge kinderen. Wij zochten haar thuis op, terwijl zij voortdurend in contact stond met de afdeling operaties van Divi Divi Airlines op de luchthaven en regelmatig werd gebeld om reserveringen te maken. Tussen de bedrijven door kon ze vanuit haar huis de vliegbewegingen op Hato volgen en uw redacteur te woord staan! Het gezin Richie. Vader is eerste officier bij Martinair en moeder heeft haar eigen luchtvaartmaatschappij. One happy familie: The Richies with their children. Father is 1st officer with Martinair and mother has her own airline! GERMAINE Is Curaçaose van geboorte, haar vader is Curaçaoener en haar moeder komt van Aruba. Ze volgde het lager onderwijs op het Albert Schweizer college en na haar succesvolle beëindiging van haar HAVO studie aan het Radolphus college, wilde zij verkeersvlieger worden. Haar ouders vonden eerst dat ze eerst een universitaire studie moest volgen en Germaine vertrok naar de USA. Ze keerde terug met haar Bachelors in Business Adminstration diploma en mocht toen pas van haar ouder naar de ATF om haar vliegeropleiding te beginnen. Eenmaal geslaagd werd ze in 1992 eerste officier DASH 8 bij de ALM en werd later eerste officier op de MD82. Ze behaalde alle vereiste vliegerdiploma s en kan nu gezagvoerder zijn op elk verkeersvliegtuig, mits ze daarvoor een zgn. type rating haalt. D.w.z. volkomen vertrouwd wordt gemaakt met de cockpit en vliegeigenschappen van het desbetreffende vliegtuig. Toen de ALM failliet ging, vertrok ze samen met haar echtgenoot Reginald Richie naar Nederland en vestigden ze zich in 1998 in Rijsenhout bij Aalsmeer. Haar man trad in dienst van MARTINAIR, alwaar hij thans eerste officier MD11 is. Gedurende de jaren vloog Germaine nog als stewardess bij de KLM en keerde toen naar Curaçao terug, waar het echtpaar Divi Divi Airlines van captain Barth kocht. DIVI DIVI AIRLINES Is nu offciëel een luchtvaartmaatschappij, na eerst een charter maatschappij te zijn geweest. De vloot telt vier vliegtuigen, drie Brittan Norman Islanders en één Cessna 302. Elk vliegtuig kan 9 passagiers vervoeren. Divi Divi Airlines zorgt voor een directe verbinding tussen Curaçao en Bonaire, maar kan ook nog chartervluchten uitvoeren. Divi Divi Ailines heeft 21 personeelsleden, waarvan drie vliegers en vier technici met een vliegbrevet. Door de week zijn e zes dagenlijkse retourvluchten, waarbij er na 1 uur en 45 minuten een vlucht vertrekt. Op vrijdag en zondag zijn er negen vluchten, omdat velen een lang weekend op Bonaire willen hebben. Veelvuldig stapt mevrouw Germaine aan boord en voert dan als captain zelf de vlucht uit, terwijl haar zuster Danielle de taken van haar overneemt. Op de Bonairiaanse Flamingo luchthaven staan twee vliegtuigen van Divi Divi Airlines opgesteld. Two Divi Divi airlines aircraft on the tarmac of the airport of Bonaire. KWALITEIT Een luchtvaartmaatschappij is met geen andere onderneming te vergelijken, misschien in sommige opzichten met een scheepvaartmaatschappij. Kwaliteit en betrouwbaarheid is alles. Het Departement van Luchtvaart controleert voortdurend de staat van onderhoud van de vliegtuigen. De verstandhouding met het personeel is uitstekend en ieder personeelslid beschouwt zichzelf als een gastvrouw of gastheer van de passagiers! De brandstof wordt dagenlijks afgerekend. De boekhouding moet zorgvuldig worden bijgehouden en het operationele gedeelte vraagt alle aandacht teneinde de cliënt altijd van dienst te kunnen zijn. Uiteraard zijn er gedeelten van de vlucht, waarover Divi Divi Mevrouw Germaine Richie in de cockpit van één van haar vliegtuigen. Mrs. Germaine Richie is the owner of Divi Divi Airlines, is also a captain who flies her aircraft when needed for an additional flight. Airlines geen controle heeft, zoals bijv. de luchthavenprocedures. PASSAGIERS EN VRACHT De meeste passagiers zijn vaste cliënten, die de betrouwbaarheid van Divi Divi Airlines op hoge prijs stellen. De bezettingsgraad is 80% en bovendien neemt men ook kleine paketten en dozen met vracht mee. De passagiers kunnen ruim van tevoren reserveren, er zijn zelfs al reserveringen voor 2008! Zijn er op een 2 bepaald moment meer reservingen, dan plaatsen op de lijndienst, dan zet mevr. Germain Richie gewoon een extra vlucht in en indien nodig vliegt ze die zelf. Dus altijd 100% service! HUISVROUW EN MOEDER Het is verbazingwekkend hoe zij ondanks haar vele taken toch alle aandacht voor haar drie kinderen heeft. Ze heeft twee zoontjes Richard Ray (10), Ryan Robert (8) en het dochtertje Rea (3). Volgens de Richie traditie, beginnen alle voornamen met de letter R. Uiteraad brengt en haalt zij de kinderen naar/van school, maar een huishoudster zorgt voor de warme maaltijd en het in orde houden van de woning/annex kantoor. The Antillean Navigator is trots op een eilandgenote met zulke capaciteiten.

11 11 Antillean Navigator Nummer 51 ILLEGAL IMMIGRATION A HOT-BUTTON ISSUE FOR THE UNITED STATES Marcia Kestenbaum Concerns of overburdening costs, erosion of national identity, increased crime, overpopulation, impact on the environment all byproducts of a flood of nearly 12 million illegal immigrants, mainly from Mexico and Central and South America---- have roiled up a head of steam in the United States Congress, which feels itself pressured by its constituencies to put a stop to the brazen flow of illegal aliens who are flouting the immigration laws and causing numerous problems. Americans believe the government has given inadequate support to control of their borders, and some have taken personal action to help enforce the law. The Minuteman Project, which began vigilante patrols of the Mexican Border, added to outcries from conservative groups, stimulated a wakeup call to President Bush, who alleged that he had not understood how important border security was to his base of political support. Disbelievers are convinced he was more pressured by generous business contributors to understand their concerns for cheap, docile labor, and by gaining the Hispanic vote. The president now says he will begin to relate border security with national security, and he and Homeland Security chief, Michael Chertoff, promise to provide the means with which to accomplish that task. And, too, fear of terrorists breaching their porous borders have made Americans anxious, causing them to demand more secure borders and tightened immigration policies. However, the reality of millions of people struggling in poverty in countries south of the wealthy US border, in their quest to get a piece of the dream in el norte (in the North), as many Mexicans and South Americans refer to the United States, dictates that illegal immigration from those countries, and even from Drie medewerksters van de Koninkrijks Ambassade in Lima waren de gast van Smit en krijgen hier uitleg a/b van de drijvende bok. Three members of the Royal Netherlands Embassy in Peru are guests of Smit. more distant lands, is inexorable unstoppable. Estimates of 700,000 to 800,000 illegal border crossings annually have become the norm. From her intense study of Mexican undocumented aliens, the more benign term used by Mexicans for illegal immigrants, Professor Marianne Marchand, of the Universidad de las Americas in Puebla, Mexico, has provided a graphic understanding of the immigrants motives to leave their country, with no thought of giving up, though they face the dangerous opposition oflegal barriers, nature, and ruthless opportunists who take advantage of their desperation to get across the border. Fees Charged by Coyotes From: Mexico $1,500-$2,500 Central America $3,000 Argentina $5,000 China $10,000 Because border security has continued to tighten significantly, especially during the past few years, a new industry has arisen coyotes tough hoodlum types who exploit poor, desperate illegals by getting them false documents, keeping them in safe houses and smuggling them over the border. Prices for these services are stiff, as shown in the accompanying charts, and, unfortunately, some hopefuls never get over the border alive when they are pursued by immigration authorities and abandoned by the coyotes in airless vehicles or the stifling desert. Regardless of the dangers inherent in the illegal crossing process, the motivation to migrate is intense because the returns are so lucrative, and it is the only avenue for escape from poverty to an improved life for the poor Mexicans and other nationals and their fami- lies back home. Remittance Amounts 1990 $2B USD 2004 $17B-$18B USD* *Amount second only to oil revenues received by Mexico Remittances, the amount of money sent back to families in Mexico from those working in the U.S., have soared from $2,000,000,000 in 1990 to $18,000,000,000 in 2004, figures cited by Prof. Marchand. The income, she reports, is second only to oil revenues earned by the country of Mexico. Pictures of Mexican towns clearly reveal the differences between the homes of those receiving remittances and those unfortunate to have no one in the U.S. Life styles are also affected accordingly. Another potent factor which drives the illegal alien scramble is machismo, a significant self-esteem factor in Hispanic culture. A man who does not have the courage to tackle the rigors of making the journey who will not have the courage to attempt to alleviate the poverty of his family is considered inferior and not a man. Consequently, there are many rural areas where no young, virile men are present they have all been motivated to seek their fortune through immigration to the North. Indeed, they are now seen as heroes of the nation and encouraged by former President Vincente Fox as the model to follow in entrepreneurship and leadership. Remittances by Mexicans from the U.S. have benefited their home country. The huge influx of dollars has made international financial institutions very interested because the country is considered more stable. Consequently, one would not expect Mexico to take very strong action to Vervolg op pagina 12

12 Antillean Navigator Nummer 51 Vervolg van pagina 11 4 deter the flow of illegal immigrants even though talks to stem the tide have been held between the two countries. The US. Senate is now debating a revised immigration bill which is expected to be much less stringent than the tough bill passed by the House of Representatives, which had business owners and some Hispanic groups worried. The situation is complicated and pressure from all sides is intense. As to how the scenario will play itself out stay tuned. THIRTY YEARS CATIS On Friday August 24 last, the well known Curaçao commercial company CATIS Inc. celebrated its 30 years of existence. The company was founded by the late Mr. Wendell Goilo in 1977 during a time when the economy of Curaçao was blooming. Since the passing away of her husband, Mrs. Astrid Goilo-Sperwer is the CEO and her son Clifford is the technical director. SPECIALIZED WORK Thirty years ago there was a great demand for specialized material for the oil-, shipping and ships repair industry, especially heavy steel wires and ropes. Over the 12 The sailing ship CUTTY SARK was built for the account of captain John Willes in 1869 as a tea-clipper and became at the end of her active career in 1921 a museum ship in Greenwich near London and attracted ity, for the maintenance of aviation and shipping emergency equipment, manufactured by international well known factories. Everything comprising safety and other essential equipment can only by repaired and handled by authorized years demand increased for safety equipment for fire fighting, hoisting, rubber rafts for emergencies at sea and many other necessary products like fireman s and heavy weather clothing, all of the highest high quality available in the international market. Gradually the company grew and now comprise of the head office and the working companies facilities, located near the main gate of the ISLA Oil refinery and a branch shop in the Saliña neighborhood. During the nineties CATIS opened a rubber life raft maintenance facilpersons, who are factory trained and whose certificates are endorsed by the relevant authorities. WELL WISHES The Antillean Navigator congratulates the management and staff of CATIS and wish them a successful future. Mrs. A. Goilo-Sperwer CEO Catis with her son Clifford, the technical manager FIRE DESTROYS THE CUTTY SARK although the fire services did their utmost to save the ship from destruction, the damage was very heavy. This fire damage is felt as a great historic loss, Mr. Selby the ship made headlines and once attained a speed of 17 knots (31,5 km/u) during strong winds and maximum of 2 sails set ( square feet = m²). That was the time of wooden ships and iron men. The ship had a length of 212,5 feet ( meter) and the highest mast measured 146 feet (44,5 m). Sources: The Clipper Ship and the British Seafarer. First officer mr. Selby was a first class seaman, who together with captain Moody made the ship famous for her fast transit times. Photo: courtesy of the British Seafarer many visitors each year. Last year it was decided to overhaul the ship completely and the masts and rigging were removed. In April the wooden hull of the CUTTY SARK was suddenly ablaze and Captain Moody was the master of the tea-clipper CUTTY SARK during the heydays of this ship. Photo courtesy of the British Seafarer aggravated by the Police suspicion of arson. HISTORIC HIGHLIGHTS The clipper ships were a class of its own, renowned for their speed. The CUTTY SARK under the able command of captain Moody and assisted by first officer The sailing clipper CUTTY SARK before the fatal fire. Photo: courtesy of the Clipper Ship by Frank Knight.

13 13 Antillean Navigator Nummer 51 I N A U G U R E L E V L U C H T N A A R B O G O T Á Op dinsdag 5 juni j.l. vond de inaugurele vlucht van utch Caribbean Express naar Bogotá plaats. Onder de speciale gasten bevond zich Mw O. Leeflang, Minister van Verkeer en Vervoer A. I. alsmede vertegenwoordigers van de media. Voor vertrek hield de directeur van DAE de heer Floris van Pallandt een rede in de VIP-room van het nieuwe luchthavengebouw op Curaçao, daarna vertrokken de passagiers naar de DAE F 100. daarvoor kunnen aanraken. Het vliegtuig vertrok om en arriveerde anderhalfuur later op de luchthaven van Bogotá, waar de temperatuur 17º C was en het af en toe regende. EL NUEVO ELDORADO LUCHTHAVEN De gasten werden ontvangen door de operationeel directeur van de grote luchthaven van Bogotá, de in onze DAE directeur de heer Floris van Pallandt DAE F100 at Bogota international airport during the inaugural flight on June 5 last. F100 captain Elroy Harms. DE HEEN VLUCHT De vlucht stond onder commando van gezagvoerder Elroy Harms, bijgestaan door captain Darrell van der Eyk en eerste officier Zaid Monsanto. De steward was de heer Richard Thodé en de stewardessen de dames Maria Martes en Zinnia Fecunda. Tijdens de vlucht werden er vruchtenlimonade en heerlijke koeken verstrekt. De inrichting van de F100 is zeer aangenaam. Business class stoelen met lederen bekleding en veel stoelruimte, waarbij mensen met zeer lange benen, toch niet de stoel DAE directeur de heer Floris van Pallandt DAE CEO Mr. Floris van Pallandt

14 Antillean Navigator Nummer luchtvaart welbekende heer Michael Nicolaas uit Aruba. De gasten kregen in de VIP-room drankjes en heerlijke snacks aangeboden, terwijl de pers in grote getale luisterde naar de diverse sprekers, waaronder de heer Floris van Pallandt in perfect Spaans zijn goede verwachtingen voor de nieuwe luchtverbinding uitsprak. Steward Richard Thodé and stewardess Maria Martis. TERUG Om lokale tijd (een uur vroeger dan in Curaçao) werd de terugvlucht aanvaard. Een aantal genodigden bleef achter om met de volgende vlucht terug te keren. Om landde de F100 De F100 tijdens de landing. The F100 during the landing approach. weer op Curaçao en kwam aan deze symbolische vlucht een einde. Standard of excellence From left to right: An airport executive, Mr. Floris van Pallandt, Mr. M. Nicolaas, DAE director en Colombia Mr. Mariano Ortega and Mr. Chris Jaski, DAE commercial manager. Global SaleS and Support extensive range of products and ServiceS ongoing product development damen logistic Support vessel 6513 "Hr.mS. pelikaan" delivered to the dutch navy D A M E N S H I P YA R D S G O R I N C H E M Member of the DAMEN SHIPYARDS GROuP P.O. Box AA Gorinchem phone +31 (0) fax +31 (0) americas@damen.nl F100 captain Darrel van der Eyk. The Netherlands

15 15 Antillean Navigator Nummer 51 CURAÇAO EMERGENCY MEDICAL SERVICES. In onze vorige edities schreven wij over het ontstaan van de Ambulance Dienst op Curaçao, eerst een religieus particulier initiatief dat tijdens de tweede wereldoorlog overging naar de Overheid en werd ondergebracht bij de GGD. Op 22 Juli 2007 stelde de CEMS haar nieuwe kantoorgebouw voorzien van een uiterst moderne centrale en daarnaast de ambulance garage in dienst. Het complex is centraal gelegen aan de Margrietlaan op enkele honderden meters afstand van de hoofdingang van de ISLA raffinaderij. BEZETTING VAN DE AM- BULANCE DIENST De ambulance dienst beschikt over 62 werknemers onder leiding van Alg. directeur Drs. Sharlon Melfor, bijgestaan door Dr. Earl Best als Medical Director. De ambulance dienst is 24 uur per dag beschikbaar en telt 46 op internationaal niveau opgeleide medewerkers en het kantoorpersoneel omvat 6 Het nieuwe gebouw van CEMS The new building of CEMS personen. Er zijn momenteel 7 ambulances in dienst en een Emergency car AMBULANCE Een moderne ambulance is voorzien van de modernste middelen om een patient te stabiliseren. Er zijn naast de hoofdbrancard, nog 21 instrumenten en verdere hulpmiddelen aan boord.. De ambulance specialisten worden geconfronteerd met alle levensbedreigende situaties van mensen in nood. Slachtoffers van auto ongelukken, van geweldmisdrijven tot mensen, die thuis of op het werk in acute gezondsheidsproblemen komen te verkeren. AMBULANCE IN VERKEER Geef een ambulance voorzien van sirene en zwaailicht alle ruimte. Zet u autoradio niet te hard aan, want dan hoort u niet wat er om u heen gebeurt. In levensbedreigende omstandigheden telt elke seconde en geef ook bij een rood licht zo mogenlijk doortocht aan een ambulance. ALARMNUMMERS Noteer in uw agenda de alarmnummers en plak deze op uw telefoon: SEHOS 910, Politie/ Brandweer 911 CEMS 912. Kustwacht 913. SKS 177. Overigens, u kunt uw jonge kinderen ook de alarmnummers leren, maar er wel bij zeggen, dat men hier niet mee mag spelen en alleen in noodgevallen mag bellen. Cems medewerker in actie. Cems Employee on duty van oord

16 Antillean Navigator Nummer NIEUWS VAN DE 4 ZEEREDDINGSORGANISATIE CITRO De Curaçaose vrijwillige zeereddingsorganisatie CITRO staat dag en nacht gereed om op de eerste oproep van de KUST- ACHT - ongeacht de weersomstandigheden goed financiël beheer de basis vormen. Om efficiënt te kunnen functioneren, werkt de CITRO met onbetaalde vrijwilligers, die worden aangestuurd door drie operationele gereed staan. Deze groep omvat 8 schipper /eigenaren en tenslotte is er nog een Orkaan voorbereiding groep, die bestaat uit de reddingbootbemanningen en technische ploeg. In totaal staan er ruim 50 uitstekend opgeleide personen gereed, hetgeen De sleeptros staat snaarstijf omdat de Cornelius Zwaan aan de gestrande vissersboot trekt. De boot komt los en de reddingboot zet meteen pompen op de NC785. De vissersboot NC785 strandde op 4 augustus 2006 tijdens harde wind op Klein Curaçao. The fishing boat NC785 grounded on the island of Klein Curaçao. meteen uit te rukken. BESTAANDE ORGANISATIE Vorig jaar vierde de CITRO haar dertig jarig bestaan. In al die jaren werden meer dan duizend personen in moeilijkheden op zee veilig binnengebracht. De CITRO is een Stichting, die wordt bestuurd door een deskundig bestuur, waarbij inzet en coördinatoren en zijn ondergedeeld in diverse groepen: Reddingbootbemanningen (25), Technische ploeg (4), Mobile base, dat is een auto met communicatiemiddelen (5), CITRO-medische groep bestaande uit 10 De Kustwacht helicopter brengt een sleeptros van de CITRO reddingboot Cornelius Zwaan over naar de gestrande vissersboot. Onder de helicopter hangt een CITRO vrijwilleger medici en de zg. SEA Auxiliary, zijn vrijwilligers met eigen snelle zeewaardige boten en als back up voor onze gemeenschap van zeer groot belang is. Materiaal 1) The all weather zeer snelle reddingboot ANTJE. 2) De minder snelle reddingsboot met grote sleepkracht CORNELIUS ZWAAN 3) De snelle reddingboot GRIEND. 4) Communicatie middelen in botenhuis en in de reddingsboot trekker. 5) Alles is ondergebracht in het pas verbouwde botenhuis aan het Spaanse water. Samenwerking Er is een intensieve samenwerking met de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen & Aruba, de United States Coast Guard Auxiliary en de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij in Nederland, die de CITRO ondersteunt met opleidingen en materiaal. Zo werd de reddingsboot Griend begin 2007 als geschenk van de KNRM ontvangen! Resultaten. In het minder drukke jaar 2006 kwamen 42 meldingen van vaartuigen in nood binnen, die in 32 gevallen leidden tot aktie, waarvan 26 succesvol. Er werden 154 personen veilig aan land gebracht en er werden 3 diensten verricht. In vier gevallen werd radiomedisch advies aan een schip verstrekt en één gewonde veilig aan land gebracht. Kosten Het reddingswerk wordt kostenloos verricht, maar toch heeft de CITRO veel onafwendbare uitgaven. De CITRO krijgt geen subsidie, dus waar komt het geld vandaan? Dit gebeurt door fondsenwerving en het aanwerven van Redders aan de wal, dat zijn lokale burgers, die het reddingswerk op zee willen steunen. Wilt u hierover meer weten, neem dan contact op de 2 heer Curd Evertsz, Vice- Voorzitter o.m. belast met PR en fondsenwerving. Zijn telefoonnummer is CITRO Volunteers 24 hours every day Pictures courtesy of Coast Guard NA&A and CITRO The Citizens Rescue Organization (acronym CITRO) is the voluntary Coast Guard of Curaçao, an organization that cooperates fully with the Coast Guard of the Netherlands Antilles and Aruba. The CITRO depends completely on charity for its income. The rescue crews and the CITRO shore helpers do not receive any monetary compensation for their (often dangerous) work. They are all well trained volunteers and they have to pay for their own transportation when the alarm goes off.

17 17 Antillean Navigator Nummer 51 PROVHOTEL CARIBBEAN N.V. Description of the company. ProvHotel Caribbean N.V. is a company that provides products and services to the hospitality industry in the whole Caribbean area. We are working from the Curaçao Airport Economic Zone. From the heart of the Caribbean we deliver our products to hotels, resorts and apartments in the Caribbean. The main business of ProvHotel is the sales of electrical high quality products. Therefore, ProvHotel is an authorized dealer of several well known brands which stand for great quality, like: Philips Institutional Televisions, Safe boxes from SafeMark, Mini Bars from Dometic and Electronic Locks from ONITY. Besides electrical products ProvHotel also sells other products, like High quality beach chairs from Grosfillex, Coffee makers, Mattresses, etc to expand the assortment. We are continuously adding new products to our assortment, in order to be the one stop hospitality shop for hotels and resorts in the Caribbean. The foundation of ProvHotel ProvHotel is established in 2005 by Hector Hugo Velasco. Mr. Hugo Velasco already had a lot of experience in the electronic hospitality industry. He used to work for a well known Dutch electronics company, for which he was also working in the hospitality industry. He realized that there was a big niche in the market as supplier of the hospitality market in the Caribbean region. There was no hospitality shop in the Caribbean area, although it is a fast growing and important tourist area.. That is when he came up with the idea to start ProvHotel at Curacao. Why Curacao and why the Economic zone? ProvHotel is established at Curacao because of the central position in the Caribbean, the good connections to the other islands Mr Hector Hugo Velasco is the General Manager of ProvHotel N.V. situated in the Economical zone of the Curaçao International Airport. and the infrastructure. Besides the logistical advantages, Curacao also has a strong and stable economy, with lots of possibilities for growing companies. The Curaçao Airport Economic Zone is the perfect place for ProvHotel since most customers are located outside of Curacao. The Economic Zone is very attractive for companies that export most of their products. The Airport Economic Zone, is a comfortable place to work, because of the location, the size of the offices and the possibilities for warehousing. Caribbean purchase their goods in the States, because of the attractive prices. A lot of times, the right after sales service is missing because US companies do not offer after sales services in the Caribbean. That is where ProvHotel makes a difference! The ideas behind ProvHotel The main goal from ProvHotel is to offer high quality products for the best prices in the area, with a good after sales service. A lot of hotels in the

18 Antillean Navigator Nummer STATIONSSCHEPEN IN 2007 Sedert de inval van de Venezolaanse opstandeling Rafael Simón Urbina in 1929 beschikt de Koninklijke Marine permanent over een stationschip in het Caribische gebied, met als thuisbasis Curaçao. Het stationschip opereert in de West om ondersteuning te verlenen aan de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba. Daarnaast wordt zij actief ingezet bij Counter drugs operaties. In voorkomende gevallen van humanitaire nood is het stationschip ook zeer geschikt om direct ter plaatse de noodzakelijke hulp te verlenen. Hierbuiten participeert dit schip in de verschillende oefeningen die meestal De heer KLTZ Oscar G.H. een multinationaal van Lent MPA, karakter Commandant hebben. Hr.Ms Gewoonlijk Zuiderkruis. worden fregatten Commander voor Oscar invulling G.H. van deze van taak Lent naar MPA, het Caribische Commanding gebied officer gestuurd, maar LMS nadat Zuiderkruis Hr. HN- Ms. Zuiderkruis in de eerste helft van 2006 in haar nieuwe rol als Fast Combat Support schip (FCSS) een operationeel opwerkprogramma had ondergaan, bleek ook zij zeer geschikt voor de taken van het stationsschip. Bij gevolg werd Hr. Ms. Zuiderkruis gedurende het eerste half jaar van 2007 voor bovengenoemde taakstelling ingezet. Inmiddels is dit schip weer vervangen door het multipurpose fregat Hr.Ms. van Nes. onder commando van KLTZ Ir. W.W. Sillevis Smitt Vroeger opereerde Hr. Ms. Zuiderkruis enkel in de rol waarvoor zij ook origineel in het begin van de zeventiger jaren gebouwd is, te weten als een bevoorradingsschip. Enkele jaren nadat Hr. Ms. Zuiderkruis in 1975 in dienst kwam bij de Koninklijke Marine, werd door haar al een eerste Hr.Ms. Zuiderkruis onderschepte een aantal drugstransporten. Op de foto rechts een aangehouden go fast, die zich moest overgeven aan de met een mitrailleur uitgeruste helicopter. NNLMS Zuiderkruis was until July last the largest Coast Guard ship in the world. Two fast boats intercepted a go fast (right) loaded with drugs. havenbezoek gebracht aan Willemstad, Curaçao. Daarna zou zij nog vele malen vaker terugkeren naar het Caribische gebied, maar toch heeft het nog 32 jaar moeten duren alvorens zij als eerste FCSS in de rol van stationsschip zou worden ingezet. Het vorige jaar heeft Hr. Ms. Zuiderkruis echter al bewezen veel meer te zijn dan enkel een tanker. Tijdens een intensief opwerkprogramma in mei en juni 2006 waarbij werd deelgenomen aan de oefening Joint Carib Lion, is gebleken dat het schip en haar bemanning (189 personen) uitermate geschikt is voor een taak als stationsschip in het Caribische gebied. Zij heeft bewezen niet alleen als bevoorradingsschip, maar ook in het kader van drugstransport bestrijding, kustwachtoperaties, hulpverlener op zee en rampenbestrijding (na orkaanpassages) inzetbaar te zijn. Met de multifunctionele inzet werd ook de aanduiding van het schip aangepast tot: Fast Combat Support Schip van Nes. 2

19 19 Antillean Navigator Nummer 51 Hr.Ms. Zuiderkruis varende in de Annabaai, die Willemstad doorkruist. HNLMS Zuiderkruis (Southern Cross)entering the Annabay Curaçao assisted by two KTK tugboats. De boordhelicopter van Hr.Ms. Zuiderkruis op het heliplatform tijdens s zonsondergang. The board helicopter of HNLMS Zuiderkruis on het heliplatform ready for take off. Als Stationsschip in het Caribische gebied voerde Hr. Ms. Zuiderkruis voornamelijk patrouilles uit in het kader van de onderschepping van verboden verdovende middelen (drugs). Dit deed zij in samenwerking met de Kustwacht Nederlandse Antillen & Aruba en de Amerikaanse Kustwacht (het zgn. Law Enforcement Detachment, afgekort LEDET). Behalve de onderschepping van drugs werd FCSS Zuiderkruis o.a. nog ingezet tegen mensensmokkel, illegale visserij, milieudelicten en hulpverlening. Ook van haar oorspronkelijke taak als bevoorradingsschip werd regelmatig gebruikt gemaakt. Het schip heeft opslagtanks voor m³ brandstoffen voor schepen en helikopters. In de ruimen zijn smeermiddelen, levensmiddelen, munitie en reserveonderdelen opgeslagen. Behalve het kunnen bevoorraden van andere schepen heeft Hr. Ms. Zuiderkruis nog een bijkomend voordeel. Zij kan namelijk langer op zee verblijven dan haar voorgangers, aangezien er meer dan genoeg brandstof aan boord is. Het schip heeft tijdens haar verblijf in de west meer dan aan alle verwachtingen voldaan. Direct in het begin van haar term had Hr. Ms. Zuiderkruis direct al een Go-fast aangehouden. Het resultaat bleek 528 kg drugs, waarvan een groot deel cocaïne en kleiner deel heroïne. Dit laatste bleek heel bijzonder en vormde de basis voor een nieuw record, immers de vangst Sedert 13 juli j.l. bevindt Hr.Ms. Van Nes (F833) als stationschip in het Caribische gebied. The Dutch multipurpose frigate HMNLS Van Nes is presently in stationed in the Caribbean Sea. van Hr. Ms. Zuiderkruis bleek een record in US dollar straatwaarde, te weten dertig miljoen. In de toekomst is dan ook te verwachten dat vaker een Fast Combat Support Schip van de Koninklijke Marine de taak als stationsschip in het Caribische gebied op zich zal nemen. In Hr.Ms. van Nes heeft Hr.Ms. Zuiderkruis weer een waardevolle opvolger gekregen.

20 Antillean Navigator Nummer 51 Curaçao is het middelpunt van de wereld en Curaçao is een logistieke hub en dient de grootste te worden in het Caribisch gebied. Dit zijn uitspraken die al jaren worden geroepen op ons eiland. Echter dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Na het wegvallen van de ALM/DCA ontstond er een gat in het luchtvrachtvervoer. De lokale aan en afvoer werd al een probleem laat staan dat je zou kunnen praten over een hub functie. De logistieke mensen binnen de Maduro organisatie zagen de teloorgang binnen de locale luchtvaart dan ook met lede ogen aan. Men deed enthousiast mee met diverse logistieke werkgroepen welke bezig zijn met een masterplan op te stellen voor Curaçao maar het besef was wel degelijk 20 INSEL AIR : Grondlegger logistieke hub Curaçao The Maduro Airfreight Services team outside the Maduro Plaza Offices. aanwezig dat zonder een home base carrier en zonder connecties binnen de luchtvaart het hub verhaal een droom zou blijven. Toen dan ook een van de logistieke managers binnen de Maduro organisatie, Albert Elens, in 2005 lucht kreeg van de plannen van Insel Air was hij dan ook direct enthousiast. Ook de Maduro organisatie (Henry van de Kwast, Hugo Meijer en Joop Snel) was duidelijk geïnteresseerd en het gevolg hiervan was dat deze logistieke onderneming nauw betrokken werd bij de verdere ontwikkeling van de airline. In de loop van 2006 werd de droom van Insel Air, en hiermede een home base carrier voor Curaçao, werkelijkheid. Tegelijkertijd was men binnen de Maduro organisatie, natuurlijk in nauwe samenwerking Insel Air, bezig om het luchtvrachtgebeuren in kaart te brengen. Na het wegvallen van DCA zijn verladers noodgedwongen andere wegen gaan zoeken om hun goederen te vervoeren. Nadat eind 2006 de MD-83 de vloot van Insel Air kwam versterken kon men daadwerkelijk vracht gaan aanbieden op de vluchten van Insel Air. MAS Ten einde eea beter te coördineren werd Maduro Airfreight Services (MAS) opgericht om de vrachtafhandeling van Insel Air te ontwikkelen. Dit bedrijf is dan ook verantwoordelijk voor alle lokale en internationale contacten van de airline m.b.t. tot het vrachtvervoer. Begin 2007 werd het team al snel versterkt met 2 luchtvrachtexperts zo-

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Playa Lechi Residence 7, Kaya Gob. N. Debrot, Kralendijk

Playa Lechi Residence 7, Kaya Gob. N. Debrot, Kralendijk Playa Lechi Residence 7, Kaya Gob. N. Debrot, Kralendijk US$ 165 per nacht, vanaf Kralendijk - 2 Slaapkamers - 2 Badkamer(s) - Zwembad Specificaties Buurt Kralendijk Playa Lechi Residence 7, Adres Kaya

Nadere informatie

Extreem veilig Het product Our product Voordeel Advantage Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock

Extreem veilig Het product Our product Voordeel Advantage Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Bajolock Extreem veilig Het product Alle koppeling zijn speciaal ontworpen en vervaardigd uit hoogwaardig RVS 316L en uitgevoerd met hoogwaardige pakkingen. Op alle koppelingen zorgt het gepatenteerde veiligheid

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

irregular verbs onregelmatige werkwoorden

irregular verbs onregelmatige werkwoorden SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

The Royal British Legion. The Royal British Legion Holland Branch NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 NEWSLETTER JANUARY 2017

The Royal British Legion. The Royal British Legion Holland Branch NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 NEWSLETTER JANUARY 2017 The Royal British Legion Holland Branch The Royal British Legion Holland Branch NEWSLETTER JANUARY 2017 NIEUWSBRIEF JANUARI 2017 Message from our Chairman Bericht van onze Voorzitter Looking back on 2016

Nadere informatie

World Class Aviation Academy

World Class Aviation Academy World Class Aviation Academy Opleidingen voor luchtvaarttechnici moeten voorop lopen Hoogwaardig vliegtuigonderhoud is een onmisbare randvoorwaarde voor het leveren van topprestaties van de luchtvaartsector.

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

256 kb Memory in NMS 8250, 8255 and 8280

256 kb Memory in NMS 8250, 8255 and 8280 256 kb Memory in NMS 8250, 8255 and 8280 Supplied by Bastiaan Huber, 2001 Converted to PDF by HansO, 2001 Dutch text follows the english text! MEMORY-UPGRADE to 256Kb This description is only for people

Nadere informatie

Citiez Hotel. People make a city real

Citiez Hotel. People make a city real Citiez Hotel People make a city real Info Amsterdam Gepubliceerd op: 16 augustus 2016 Samenvatting Amsterdam, 16 juli 2016 - Het short-stay hotel Citiez opende haar deuren op 6 juni jl, in de levendige

Nadere informatie

Nederlandse vertaling. Zeer eerwaarde pastoor Barberien en parochianen van de Sint Norbertusparochie,

Nederlandse vertaling. Zeer eerwaarde pastoor Barberien en parochianen van de Sint Norbertusparochie, Nederlandse vertaling Institute "Servants of the Lord and the Virgin of Matará" Community Saint Tecla Aleppo Syria E-mail: c.tecla@servidoras.org Tel.00 96 021 267 7538 Zeer eerwaarde pastoor Barberien

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

B1 Woordkennis: Spelling

B1 Woordkennis: Spelling B1 Woordkennis: Spelling Bestuderen Inleiding Op B1 niveau gaan we wat meer aandacht schenken aan spelling. Je mag niet meer zoveel fouten maken als op A1 en A2 niveau. We bespreken een aantal belangrijke

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

Danica Jiernes Madrid, 17 years

Danica Jiernes Madrid, 17 years Danica Jiernes Madrid, 17 years City of Malabon University (CMU) Bachelor of Secondary Education Major in Mathematics Mother s Occupation: Housewife (huisvrouw) Welder (lasser) I choose mathematics as

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum Ontpopping Veel deelnemende bezoekers zijn dit jaar nog maar één keer in het Van Abbemuseum geweest. De vragenlijst van deze mensen hangt Orgacom in een honingraatpatroon. Bezoekers die vaker komen worden

Nadere informatie

Factsheet Eindhoven Airport

Factsheet Eindhoven Airport Factsheet Eindhoven Airport Geschiedenis: - 1932 Vliegveld Welschap geopend - 1984 Passagiers terminal gebouwd - 2002 Komst Ryanair - 2006 Komst Wizz Air en Transavia - 2009 KLM stopt - 2013 Ryanair opent

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting:

VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV. Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, en te wijzigen als volgt: Toelichting: VOORSTEL TOT STATUTENWIJZIGING UNIQURE NV Voorgesteld wordt om de artikelen 7.7.1, 8.6.1, 9.1.2 en 9.1.3 te wijzigen als volgt: Huidige tekst: 7.7.1. Het Bestuur, zomede twee (2) gezamenlijk handelende

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Davide's Crown Caps Forum

Davide's Crown Caps Forum pagina 1 van 6 Davide's Crown Caps Forum A Forum for Crown Cap Collectors Zoeken Uitgebreid zoeken Zoeken Forumindex Crown Caps Unknown Caps Lettergrootte veranderen vriend Afdrukweergave Gebruikerspaneel

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy. van Herten, L.M. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy. van Herten, L.M. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Health targets: navigating in health policy van Herten, L.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Herten, L. M. (2001). Health targets: navigating

Nadere informatie

Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten

Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten (Scroll down for the English version) Persbericht 2014-005 Uitgifte nieuwe circulatie- en herdenkingsmunten Willemstad - Ter gelegenheid van de eerste Koningsdag op 27 april 2014, wordt op vrijdag 25 april

Nadere informatie

Joop Polder. Artipico Art Gallery

Joop Polder. Artipico Art Gallery Artipico Art Gallery was born in 1939 in The Hague, in The Netherlands. He graduated from several academies of visual arts in Europe and has successfully worked as an artist for many years. gets his inspiration

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick

Example. Dutch language lesson. Dutch & German Language Education Pieter Wielick Example Dutch language lesson Demonstrative Adjectives Close: dit and deze `dit' agrees with `het' and is used to indicate objects that are close, like `this' in English. `deze' agrees with `de' and is

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet. Expert at a distance Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.nl Working together for education

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1957 Nr. 237

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1957 Nr. 237 48 (1957) Nr. 1 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1957 Nr. 237 A. TITEL Overeenkomst tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk Denemarken inzake het internationale

Nadere informatie

HOPE UNIVERSITY COLLEGE ADDIS ABABA ETHIOPIA

HOPE UNIVERSITY COLLEGE ADDIS ABABA ETHIOPIA HOPE UNIVERSITY COLLEGE ADDIS ABABA ETHIOPIA Service Centre Classroom 1 Management Faculty Multi Purpose Hall Classroom 2 Library Sport Staff Residence PROGRESS REPORT Page 1 of 9 Project : Construction

Nadere informatie

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Extreem veilig. Our product. Het product

Extreem veilig. Our product. Het product Extreem veilig Het product Alle koppelingen zijn speciaal ontworpen en vervaardigd uit hoogwaardig RVS 316L en uitgevoerd met hoogwaardige pakkingen. Op alle koppelingen zorgt het gepatenteerde veiligheidsysteem

Nadere informatie

Koninklijk ontbijt. Croissant met boter en jam. Yoghurt met granola en rood fruit. Oerbrood met ham en kaas. Roerei Supplement met zalm 2,50 extra

Koninklijk ontbijt. Croissant met boter en jam. Yoghurt met granola en rood fruit. Oerbrood met ham en kaas. Roerei Supplement met zalm 2,50 extra Ontbijt menu voor groepen 2017 Koninklijk ontbijt Croissant met boter en jam Yoghurt met granola en rood fruit Oerbrood met ham en kaas Roerei Supplement met zalm 2,50 extra Een glas verse jus d orange

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Profile visitors NRC Q

Profile visitors NRC Q NRC Media presents About NRC Q A unique concept Business news platform for ambitious people on the go Short, sharp articles with professional infographics Daily newsletter at 5.30am News updates via WhatsApp

Nadere informatie

Classic Handhydraulische Stuursystemen

Classic Handhydraulische Stuursystemen Classic Handhydraulische Stuursystemen Classic handhydraulische stuursystemen zijn ontwikkeld voor professionele schepen, die geen bekrachting nodig zijn. De stuursystemen blinken uit in eenvoud, levensduur,

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie 1 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technische hype cycles 2 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technologische trends en veranderingen Big data & internet

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

SUPPORT A NOBLE PROJECT

SUPPORT A NOBLE PROJECT Ecumenical Patriarchate Orthodox Metropolis of Belgium Exarchate of The Netherlands and Luxemburg SUPPORT A NOBLE PROJECT it s a unique opportunity AN ORTHODOX CHURCH FOR AMSTERDAM The Orthodox Metropolis

Nadere informatie

LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN

LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN ABOUT ENERGYRA OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS OVER ENERGYRA ONZE NORMEN EN WAARDEN ETHICS & INTEGRITY We

Nadere informatie

Informatiefolder. Kinderopvang 2Samen

Informatiefolder. Kinderopvang 2Samen Informatiefolder Kinderopvang 2Samen Ruim 70 jaar thuis in kinderopvang 2Samen verzorgt al meer dan 70 jaar professionele kinderopvang. Naast het bieden van opvang die veilig en verantwoord is, streven

Nadere informatie

passive de lijdende vorm

passive de lijdende vorm SirPalsrok @meestergijs My dad and I are playing cricket at the moment. Cricket is being played at the moment. Het gaat er niet om wie of wat iets doet. Het gaat er niet om wie of wat iets doet...maar

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland

Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland Bijlage 2: Informatie met betrekking tot goede praktijkvoorbeelden in Londen, het Verenigd Koninkrijk en Queensland 1. Londen In Londen kunnen gebruikers van een scootmobiel contact opnemen met een dienst

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen

EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: 55 miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen IP/8/899 Brussel, 9 december 8 EU keurt nieuw Programma veiliger internet goed: miljoen euro om het internet veiliger te maken voor kinderen Vanaf januari 9 zal de EU een nieuw programma voor een veiliger

Nadere informatie

HOTEL COPY - Hudson. 356 West 58th Street, New York, 10019, New York, Manhattan - Midtown, United States

HOTEL COPY - Hudson. 356 West 58th Street, New York, 10019, New York, Manhattan - Midtown, United States HOTEL COPY - PLEASE PRESENT THIS VOUCHER TO THE HOTEL UPON ARRIVAL CONFIRMATION NUMBER: 6660055 Mr SVEN RUYMBEEK Ms TESS JANSSENS Date: 13 JAN 2010 Booking done by : Postal Code:9120 Room Details Check-in

Nadere informatie

Update Empowermentproject Awasi Kenia september 2013

Update Empowermentproject Awasi Kenia september 2013 Update Empowermentproject Kenia september 2013 Het Empowerment-project in Kenia van de Rotaryclub Rhenen-Veendaal begint aan de derde fase: een derde en laatste bezoek, met een Empowerment workshop voor

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

AERTSSEN AND ALE TO TRANSPORT ANTWERP S LARGEST LOAD ON PUBLIC ROADS IN PORT S HISTORY

AERTSSEN AND ALE TO TRANSPORT ANTWERP S LARGEST LOAD ON PUBLIC ROADS IN PORT S HISTORY [Type here] Press Release 25 November 2014 AERTSSEN AND ALE TO TRANSPORT ANTWERP S LARGEST LOAD ON PUBLIC ROADS IN PORT S HISTORY ALE will be working alongside Belgium-based Aertssen to transport the Port

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Aim of this presentation Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Energieleveranciers.nl (Energysuppliers.nl) Founded in 2004

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care Annemiek T. Harder Studies presented in this thesis and the printing of this

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2017 Nr. 18

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2017 Nr. 18 63 (1975) Nr. 32 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2017 Nr. 18 A. TITEL Douaneovereenkomst inzake het internationale vervoer van goederen onder dekking van carnets TIR (TIR-Overeenkomst)

Nadere informatie

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen 4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen Alkmaar Bergen Castricum Heerhugowaard Heiloo Langedijk Uitgeest Hoe verhoud het EMU saldo zich

Nadere informatie

Group 2a 1. How many children do you have in your class?

Group 2a 1. How many children do you have in your class? Drop Out Center Questions March 12&13 Group 2a 1. How many children do you have in your class? Ik heet Vinayagamoorthy, ik ben 13 jaar oud en ik zit in groep 6 hier. Ik zit op een openbare school met alleen

Nadere informatie

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond. Opgaven in Nederlands. Alle opgaven hebben gelijk gewicht. Opgave 1 Gegeven is een kasstroom x = (x 0, x 1,, x n ). Veronderstel dat de contante waarde van deze kasstroom gegeven wordt door P. De bijbehorende

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

Waterbouwdag 2011. Sluizen in de wereld. Han Vos

Waterbouwdag 2011. Sluizen in de wereld. Han Vos Sluizen in de wereld Han Vos Recente sluisprojecten voor Waterbouwdag 2011 de zeevaart In de laatste jaren zijn en worden er plannen gemaakt voor grote zeesluizen waarvan de capaciteit aansluit bij de

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

Grammatica overzicht Theme 5+6

Grammatica overzicht Theme 5+6 Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +

Nadere informatie

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14)

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14) Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of (09.09.14) Content: 1. Requirements on sticks 2. Requirements on placing sticks 3. Requirements on construction pallets 4. Stick length and

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 23 december Beste ouders/ verzorgers,

Nieuwsbrief 23 december Beste ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief 23 december 2016 Beste ouders/ verzorgers, Uitgaan na de kerstvakantie Niet vergeten: na de kerstvakantie komen alle kinderen met hun groepsleerkracht naar buiten om 14.00 uur. Naschoolse activiteiten

Nadere informatie

1 LOGO SCHOOL. Gecomprimeerd Schoolondersteuningsprofiel. Naam School

1 LOGO SCHOOL. Gecomprimeerd Schoolondersteuningsprofiel. Naam School 1 LOGO SCHOOL Gecomprimeerd Schoolondersteuningsprofiel Naam School Algemene gegevens School De Blijberg International Department BRIN 14 HB Directeur Mrs L. Boyle Adres Graaf Florisstraat 56 3021CJ ROTTERDAM

Nadere informatie

XTRA LEUK DOCUMENTATION SHOPPEN IN DECEMBER

XTRA LEUK DOCUMENTATION SHOPPEN IN DECEMBER FREE DOCUMENTATION Promotion for the gift-wrapping service/shop was part of the XTRA Leuk Shoppen in de Marikenstraat (XTRA Great Shopping in Marikenstraat) campaign, which also communicated about Sunday

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

HOTEL COPY - Intercontinental The Barclay New York

HOTEL COPY - Intercontinental The Barclay New York HOTEL COPY - PLEASE PRESENT THIS VOUCHER TO THE HOTEL UPON ARRIVAL CONFIRMATION NUMBER: 322498 Ms MARIANNE DE MEULENAER Mr FREDERIK GEUDENS Ms CINDY VAN DE VEN Date: 07 JAN 2010 Booking done by : Postal

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie