Jaarverslag SPF 2013 JAARVERSLAG 2013 STICHTING PENSIOENFONDS SABIC. Sittard, april 2014

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2013 STICHTING PENSIOENFONDS SABIC 1 Sittard, april 2014

2 2 Leeswijzer Het jaarverslag is opgebouwd uit drie blokken: het verslag van het bestuur, de jaarrekening en overige informatie. In het verslag van het bestuur geeft het bestuur de ontwikkelingen van het afgelopen jaar weer. Dit verslag bestaat uit een aantal paragrafen. In paragraaf 3.2 wordt informatie over de organisatie en het beleid van het fonds gegeven, terwijl paragraaf 3.3 ingaat op uitbesteding. De financiële positie van het fonds wordt toegelicht in paragraaf 3.4. Hierna wordt in paragraaf 3.5 ingegaan op de risico s waaraan het fonds onderhevig is. Het vermogensbeheer en pensioenbeheer worden meer in detail omschreven in de paragrafen 3.6 en 3.7. De activiteiten die het fonds onderneemt op communicatievlak, worden in paragraaf 3.8 toegelicht. Ten slotte wordt een blik vooruit gegeven op de verwachte ontwikkelingen voor 2014 en de komende jaren in paragraaf 3.9. In de Jaarrekening van het fonds wordt ingegaan op de financiële gegevens van het fonds en wordt een cijfermatig beeld geschetst van de positie van het fonds en mutaties die hieraan ten grondslag hebben gelegen. Het laatste deel van het jaarverslag, Overige informatie, is breed van aard en omvat onder meer de oordelen van het Verantwoordingsorgaan en de Visitatiecommissie. Ook bevat dit onderdeel de controleverklaring van de accountant, de verklaring van de actuaris, de rapportage van de Compliance Officer en de personalia.

3 Inhoudsopgave 1 Voorwoord Kerncijfers Jaarverslag SPF Verslag van het bestuur Gang van zaken in Organisatie & beleid Financiële positie Risico management Vermogensbeheer Pensioenen Communicatie Gebeurtenissen na balansdatum en Blik vooruit Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Actuariële analyse van het resultaat Kasstroomoverzicht Grondslagen voor de waardering Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten Bestemming saldo van baten en lasten Beloning bestuurders Honoraria accountant Overige informatie Verslag van de Visitatiecommissie Verslag van het Verantwoordingsorgaan Controleverklaring accountant Actuariële verklaring Rapportage Compliance Officer Personalia Afkortingen en begrippen Summary in English Inhoudsopgave

4 4 Voorwoord

5 1 Voorwoord 5 Voorwoord

6 1 Voorwoord Voor Stichting Pensioenfonds SABIC (SPF) was 2013 een belangrijk jaar. Immers, in 2013 zou, afhankelijk van de financiële positie van het fonds, worden bepaald of er begin 2014 een kortingsmaatregel zou moeten worden aangekondigd. Dit jaarverslag laat zien hoe het fonds het gedurende dit jaar heeft g edaan en geeft tevens een doorkijk naar de ontwikkelingen die het fonds op hoofdlijnen in 2014 te wachten staan. Door het voorzichtige herstel van de financiële positie van het fonds is het bestuur verheugd over het feit dat geen kortingsmaatregel aangekondigd en doorgevoerd hoeft te worden. Eind 2013 bevond de dekkingsgraad van 109,5% zich immers boven de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,6%. Voor het fonds betekent dit tevens dat het kortetermijnherstelplan, dat sinds 2008 van kracht was, ten einde is gekomen. Het bestuur heeft de ontwikkeling van de financiële positie van het fonds nauwgezet gevolgd. De nadruk op de financiële positie van het fonds en het herstel daarvan werkten ook door in de besluitvorming van het bestuur. De beleidsbesluiten in 2013 zijn uitdrukkelijk genomen binnen de kaders van het herstelplan. Begin 2013 is geen toeslag verleend op de pensioenen van pensioengerechtigden en slapers evenals op de pensioenopbouw van actieve deelnemers. De dekkingsgraad van het fonds liet dit niet toe. Gelet op het herstel van de dekkingsgraad heeft het bestuur besloten dat per 1 januari 2014 toeslagen zullen worden toegekend. 6 In economisch opzicht was 2013, ten opzichte van de eerdere crisisjaren, een relatief gunstig jaar ondanks een aantal tegenvallende groeicijfers. De wereldwijde economische groei daalde in 2013 naar 2,9%, terwijl deze in 2012 nog 3,2% bedroeg. De macro-economische ontwikkelingen in de eerste helft van 2013 werden gekenmerkt door een teleurstellende groei van de economie in de Verenigde Staten, terwijl Europa ook nog geen herstel liet zien. In het derde kwartaal van 2013, evenals tegen het einde van het jaar, trokken de beurzen alsnog aan en lieten een beperkte stijging op de aandelenmarkten zien. Het totale beleggingsrendement over 2013 bedroeg 3,5%. Het bestuur heeft in 2013 het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB) van het fonds aangepast. Na een evaluatie van het bestaande beleid, heeft het fonds besloten over te stappen op een ruimer uitsluitingenbeleid dat gebaseerd is op de Tien principes van het Global Compact programma van de Verenigde Naties. Medio 2013 heeft SPF van de werkgevers SABIC IP B.V. en SABIC IP IP B.V. het verzoek ontvangen om vanaf 1 januari 2014 de toekomstige pensioenopbouw van de medewerkers uit te voeren. Het bestuur heeft hier een positief besluit over genomen. Met de werkgevers is overeengekomen dat nieuwe pensioenaanspraken per 1 januari 2014 in SPF worden opgebouwd voor werknemers van SABIC IP B.V. en SABIC IP IP B.V.. Een belangrijke voorwaarde voor het SPF-bestuur hierbij was dat de belangen van de SPF-deelnemers niet geschaad mochten worden. Gegeven de op handen zijnde ontwikkelingen, met name met betrekking tot de invoering van het nieuwe pensioencontract per 1 januari 2015 en de Wet versterking bestuur pensioenfondsen, heeft het fondsbestuur in 2013 nadrukkelijk over deze onderwerpen nagedacht en zich zo goed mogelijk voorbereid. Het bestuur heeft gekozen voor het paritaire model. Ook in 2014 zullen deze ontwikkelingen veel aandacht van het bestuur blijven vragen. Het bestuur verwacht in 2014 een volle agenda, gevuld met onderwerpen die van groot belang zijn voor het toekomstige Nederlandse pensioenstelsel en voor het SABIC pensioenfonds in het bijzonder. Het bestuur heeft over deze onderwerpen veelvuldig gecommuniceerd en zal dit ook in 2014 blijven doen. Voorwoord

7 Het bestuur wil tot slot iedereen bedanken die zich voor SPF heeft ingezet. In dit verband spreekt het bestuur grote waardering uit voor de toewijding en betrokkenheid waarmee de Visitatiecommissie, het Verantwoordings-orgaan, externe adviseurs en de medewerkers van DSM Pension Services de toe gewezen taken en verantwoordelijkheden hebben vervuld. Jaarverslag SPF 2013 Het bestuur, Stichting Pensioenfonds SABIC 7 Voorwoord

8 8

9 2 Kerncijfers 9 Kerncijfers

10 10 Kerncijfers

11 2 Kerncijfers CONFIDENTIAL (Ultimo jaar in mln, tenzij anders aangegeven) Pensioenen Jaarverslag SPF 2013 Totaal aantal deelnemers Deelnemers (actief) Gepensioneerden Slapers Premies 30,6 29,9 33,7 26,4 26,3 Uitkeringen 13,3 13,0 12,0 10,4 9,3 Beleggingen Belegd vermogen (kernportefeuille) 761,2 719,4 613,6 541,2 481,6 Matchingportefeuille 264,7 279,1 287,3 238,0 220,6 Inflatieportefeuille 87,0 86,6 66,4 55,7 55,7 Rendementsportefeuille 398,9 332,3 259, ,1 198,3 Overige beleggingen 0,0 2,9-3,6-3,1 2,5- Liquiditeiten 10,6 18,5 3,9 23,5 9,4 Beleggingsrendement (%) Portefeuille 3,5% 14,9% 9,1% 9,9% 14,4% Benchmark 4,0% 15,8% 5,3% 7,7% 13,5% Beleggingsresultaat 26,1 93,0 51,7 48,2 60,2 Direct resultaat 24,9 45,2 42,3 19,6 14,0 Indirect resultaat 1,2 47,8 9,4 28,6 46,2 Financiële positie Pensioenfondsvermogen 2 760,9 719,2 613,0 542,8 480,7 Technische Voorziening 699,8 694,8 615,9 510,8 436,6 TV voor risico fonds 640,5 639,2 560,3 455,2 381,4 Beschikbare premie (BPR) 57,8 54,6 54,8 54,9 54,5 Vrijwillig pensioensparen (VPS) 1,5 1 0,8 0,7 0,7 Overige voorzieningen Pensioenfondsreserve 61,1 24,4-2,9 32,0 44,1 Dekkingsgraad in % 109,5% 103,8% 99,5% 107,0% 111,6% Gehanteerde rekenrente 2,8% 2,5% 2,8% 3,5% 3,8% Minimaal vereist eigen vermogen 104,6% 104,6% 105,0% 105,0% 105,0% Vereist eigen vermogen 117,5% 116,5% 116,6% 117,1% 114,3% 1 De deelnemersaantallen zijn voor alle jaren herzien. (zie toelichting op jaarrekening) 2 Het pensioenfondsvermogen betreft de pensioenfondsreserve inclusief de voorziening pensioenverplichtingen. Kerncijfers

12 12

13 3 Verslag van het bestuur 13 Verslag van het bestuur

14 3 Verslag van het bestuur 3.1 Gang van zaken in 2013 In deze paragraaf wordt ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen gedurende 2013 die van invloed waren op het fonds. Pensioenen waren ook in 2013 weer volop in de aandacht. De financiële positie en het herstelplan van het fonds worden toegelicht. Verder wordt een toelichting gegeven op de pensioenambitie, zoals deze is vastgelegd in de pensioenovereenkomst tussen sociale partners en zoals deze door het fonds in uitvoering is genomen. Vervolgens komen de onderwerpen uitvoeringskosten, communicatie en evenwichtige belangenafweging aan de orde alsmede het toezichtkader dat op het fonds als financiële instelling van toepassing is. Tenslotte wordt kort stilgestaan bij het eventuele nieuwe pensioencontract en de mogelijke aansluiting van werkgevers SABIC IP B.V. en SABIC IP (IP) B.V.. Financiële positie De financiële positie van een pensioenfonds wordt weergegeven met de dekkingsgraad. Hierbij wordt het pensioenfondsvermogen gedeeld door de pensioenverplichtingen voor risico van het fonds. De ontwikkeling van de dekkingsgraad van het fonds gedurende 2013 geeft het volgende beeld. 120,0% Dekkingsgraad en rentestand ,0% 115,0% 2,8% ,0% 105,0% 2,6% 2,4% 100,0% 2,2% Dekkingsgraad Min Vereist EV rente (3mnds) 95,0% 2,0% dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Gedurende het jaar liet de dekkingsgraad een wisselend verloop zien dat schommelde rond het niveau van de minimaal vereiste dekkingsgraad. Daarmee was gedurende met name de eerste maanden van 2013 de kans op de aankondiging van een korting van de pensioenaanspraken en rechten aanwezig. Tegen het einde van het jaar trokken de beurzen wereldwijd aan en liet de disconteringsrente, waartegen de verplichtingen contant worden gemaakt, een gunstiger verloop zien. De gemiddelde rente waartegen het fonds de pensioenverplichtingen waardeert, steeg gedurende 2013 van 2,5% naar 2,8% aan het einde van het jaar. Verslag van het bestuur De combinatie van het positieve rendement en de gestegen rente resulteerde uiteindelijk in een dekkingsgraad van 109,5% ultimo In paragraaf 3.3 wordt de financiële positie van het fonds meer diepgaand toegelicht. Herstelplan De termijn van het kortetermijnherstelplan van SPF, zoals dit is opgesteld in 2008, was eind 2013 afgelopen. Pensioenfondsen met een herstelplan in 2013, waaronder SPF, moesten uiterlijk op 12 februari 2014 de evaluatie van het herstel ter beoordeling aan De Nederlandsche Bank (DNB) voor leggen. Het herstelplan en de financiële situatie van het fonds zijn gedurende 2013 meermaals in het bestuur

15 besproken. Binnen de bestuurlijke besprekingen en de uiteindelijke beleidskeuzes over bijvoorbeeld de rente-afdekking is sterk rekening gehouden met de verwachtingen zoals opgenomen in het herstelplan. Hoewel de dekkingsgraad gedurende het jaar grotendeels rond de minimaal vereiste dekkingsgraad lag, heeft dit uiteindelijk niet geleid tot een dekkingsgraad die korting van pensioenaanspraken en rechten impliceert. Jaarverslag SPF 2013 SPF kende eind 2013 voor het herstelplan een reservetekort. Dit laatste houdt in dat de middelen ontoereikend waren, dus lager dan het vereist eigen vermogen (117,5%). De dekkingsgraad ultimo jaar impliceerde dat geen sprake was van een dekkingstekort. De dekkingsgraad was toereikend en hoger dan het minimaal vereist eigen vermogen (104,6%). Om deze reden hoeft SPF geen korting van de pensioenaanspraken en rechten van de deelnemers aan te kondigen en door te voeren in Het bestuur heeft besloten tot toekenning van een toeslag aan de deelnemers. Meer informatie over het kortingsbeleid, de toeslagverlening en het herstelplan is te vinden in de paragrafen 3.2 en 3.3. Pensioenen, de crisis en de maatschappij De eurocrisis en de nasleep daarvan speelde ook in 2013 een grote rol in de besluitvorming en visie ontwikkeling van het bestuur. De onrust op de financiële markten nam ten opzichte van voorgaande jaren licht af. De beurzen wereldwijd trokken aan en lieten een meer stabiel verloop zien. Ook de rente liet een stijgende trend zien. Gelet op deze bewegingen op de financiële markten en de algemene economische ontwikkelingen heeft het bestuur in 2013 meermaals gesproken over een eventuele aanpassing in het beleggingsbeleid. Hierbij zijn uitdrukkelijk de verwachte meeropbrengsten van een beleidsaanpassing bij een meer risicovolle strategie afgewogen tegen de daarmee verbonden beleggingsrisico s. Ondanks de relatieve stabilisering in de financiële markten, bleef 2013 een uiterst onzeker jaar. Dit werd onderstreept door de ontwikkeling van de dekkingsgraad gedurende het jaar. 15 Ook in de maatschappij werd de pensioensector nauwlettend gevolgd. Pensioenen staan onder druk zo sprak koning Willem-Alexander dan ook in de troonrede tijdens Prinsjesdag De pensioenplannen van het kabinet waren in 2013 volop in het nieuws. Als de plannen doorgaan, dan vindt in 2015 een nog verdere versobering van het pensioenstelsel plaats. Definitief is dat de pensioenrichtleeftijd bij SPF per 1 januari 2014 naar 67 jaar gaat en dat de fiscale ruimte om pensioen op te bouwen kleiner wordt. De plannen voor 2015 zijn om de pensioenopbouw nog verder te verlagen. Dit betekent dus dat er vanaf 2015 minder fiscale ruimte is voor pensioenopbouw dan in Het maximale opbouwpercentage voor middelloonregelingen gaat in 2014 naar 2,15%. Hierdoor kan het zijn, dat pensioenregelingen vanaf 1 januari 2014 niet meer voldoen aan de fiscale regels, als pensioenfondsen de regeling niet aanpassen. Overigens geldt dat de uitwerking van de nieuwe wetgeving meer tijd kost dan aanvankelijk werd gedacht. Het gaat om zeer complexe materie en een belangrijk onderwerp waar het kabinet graag zorgvuldig mee wil omgaan. Er komt naar verwachting in 2015 één nieuw Financieel Toetsingskader (FTK). Aanvankelijk wilde het kabinet fondsen de keuze geven tussen het bestaande contract en een nieuw model. In dat laatste geval zouden de pensioenfondsen, indien wenselijk, meer financiële risico s kunnen lopen, maar ook eerder verplicht zijn de pensioenaanspraken te verlagen. Het kabinet heeft daarvan afgezien op basis van consultatie van de pensioensector. Het komt nu met één set nieuwe spelregels, dat het pensioenstelsel moet behoeden voor grote schokken en dat de risico s eerlijk over de generaties verdeelt. Ook moet dit nieuwe contract zorgen voor een Pensioenambitie onzeker Door sociale partners (de werkgever en de vakorganisaties) zijn voor de periode afspraken gemaakt over opbouw, uitvoering en financiering van de SPF-pensioenen. In de pensioenovereenkomst zijn deze afspraken vastgelegd. Dat deze pensioenovereenkomst door SPF wordt uitgevoerd, is overeengekomen in de uitvoeringsovereenkomst tussen SPF en SABIC Europe B.V. en SABIC Limburg B.V.. De pensioenovereenkomst is eveneens van toepassing op de werknemers van SABIC Capital B.V.. Verslag van het bestuur

16 In de pensioenovereenkomst die sociale partners hebben afgesloten, is onder meer de pensioenambitie gedefinieerd. Voor de periode hebben sociale partners een ambitie gedefinieerd bestaande uit een jaarlijkse nominale pensioenopbouw van 2,1% (te financieren uit de pensioenpremie) en een voorwaardelijke toeslagverlening van de looninflatie voor actieven en de prijsinflatie voor slapers en pensioengerechtigden (te financieren uit de beleggingsrendementen). Bij voorwaardelijke toeslagverlening dient er een consistent geheel te zijn tussen de gewekte verwachtingen, de financiering en het realiseren van voorwaardelijke toeslagen. Dat betekent dat onder meer dient te worden aangetoond dat uitgaande van het vereist eigen vermogen over een periode van 15 jaar een toeslagverlening wordt verwacht, die in voldoende mate aansluit bij de toeslagambitie. In de praktijk wordt het begrip door het fonds in voldoende mate ingevuld als een verwachte realisatie van minimaal 90% op de lange termijn. Bij een middelloonregeling, zoals bij SPF, is het belangrijk om jaarlijks te indexeren. Daarmee wordt de koopkracht van de pensioenen op peil gehouden. De pensioenambitie wordt in zijn volledigheid waargemaakt, indien zowel de al opgebouwde aanspraken als de toekomstige pensioenopbouw (nominale zekerheid) en de toeslagambitie (reële ambitie) worden gerealiseerd. Het kunnen waarmaken hiervan hangt vooral af van de dekkingsgraad van SPF. Op grond van de lage dekkingsgraad van het fonds gedurende de laatste jaren en de door het fonds te verwachten rendementen voor de komende jaren, liggen de kansen op korten ruim boven de kortingskans die SPF als acceptabel heeft gedefinieerd in het kader van de te bereiken doelstelling. Zo heeft het fonds over 2013 geruime tijd rekening gehouden met de mogelijkheid dat primo 2014 een korting aan gekondigd zou moeten worden. Ook ligt de verwachte toeslagverlening ruim onder de doelstelling. Op basis van de geringe kans op het verlenen van toeslagen in de komende jaren, in combinatie met het risico op korten, heeft het bestuur eerder, in 2012 vastgesteld dat de pensioenafspraken die sociale partners voor de periode hebben vastgesteld, niet meer haalbaar zijn. Hierover heeft het bestuur de sociale partners en deelnemers geïnformeerd. 16 Aansluiting actieve medewerkers van SABIC IP (IP) B.V Op basis van het verzoek van SABIC IP (IP) B.V. om de actieve medewerkers van deze ondernemingen voor hun toekomstige pensioenopbouw bij SPF aan te sluiten vanaf 1 januari 2014, heeft SPF grondig onderzoek gedaan en alle eventuele voor- en nadelen van de aansluiting in kaart gebracht. Op basis van deze grondige analyse heeft het bestuur besloten tot aansluiting van de actieve medewerkers van SABIC IP B.V. en SABIC IP IP B.V. per 1 januari Hiertoe is de bestaande uitvoeringsovereenkomst opengebroken en verlengd voor de bestaande contractspartners, te weten SABIC Limburg B.V., SABIC Europe B.V. en SABIC Capital B.V.. De ondernemingen SABIC Innovative Plastics B.V. en SABIC Innovative Plastics IP B.V. worden toegevoegd als contractspartners. Hierdoor is op alle tot bovenstaande ondernemingen behorende actieve SABIC-medewerkers dezelfde pensioenregeling van toepassing vanaf 1 januari Wat het bestuur belangrijk vindt om te vermelden is dat het zich op geen enkele wijze verplicht heeft om mee te werken aan de eventuele collectieve waardeoverdracht van Stichting Pensioenfonds SIP (PF SIP) naar SPF. SPF houdt zich expliciet het recht voor om de collectieve waardeoverdracht op haar eigen merites te beoordelen indien het hiertoe een verzoek ontvangt. Uitvoeringskosten Uitvoeringskosten zijn mede bepalend voor het uiteindelijke pensioenresultaat. Gelet op de druk die op de pensioenen rust, zijn kosten meer dan voorheen een focuspunt geweest in de pensioensector in Nederland. In 2013 is meermaals stilgestaan bij de uitvoeringskosten van SPF en is geconcludeerd dat het fonds een aanvaardbaar kostenniveau kent. In de besprekingen met DPS als uitvoeringsorganisatie over de nieuwe dienstverlenings-overeenkomst is dit onderwerp uitdrukkelijk door het bestuur in de besprekingen betrokken en heeft een externe toets op marktconformiteit plaatsgevonden. Verslag van het bestuur Communicatie en de pensioenonzekerheid Eén van de speerpunten in het beleid van het bestuur is de communicatie met deelnemers. Het bestuur hecht hier veel waarde aan. Aan communicatie is in 2013 uitgebreid aandacht besteed, temeer daar de maatschappelijke en politieke nadruk op pensioenen sterk is toegenomen en een nieuw pensioencontract in de maak is. Ook de aansluiting van de actieve deelnemers van PF-SIP bij SPF heeft geleid tot meer communicatie met de deelnemers.

17 Daarnaast is een trend zichtbaar naar individualisering en verschuiving van het risico eigenaarschap over de eigen financiële pensioensituatie naar de deelnemer. Om deze redenen tezamen met de keuzemogelijkheid die het nieuwe pensioencontract biedt ter zake risicograad, heeft het fonds in 2013 besloten een kwalitatief en kwantitatief onderzoek uit te voeren naar de risicobereidheid van de individuele deelnemers. De resultaten van het onderzoek zijn mede input voor de keuze van sociale partners voor een nieuw pensioencontract waarbij een afweging zal plaatshebben tussen nominale zekerheid en koopkracht ambitie. De resultaten van het betreffende onderzoek zijn in het bestuur gedeeld en geven een inkijk in de mening van de deelnemers ten aanzien van pensioenen en beleggingen en de mate van zekerheid die de deelnemer van belang vindt ten aanzien van de onder druk staande pensioen toezegging. Daarnaast heeft het bestuur waardevolle inzichten verkregen in de wijze waarop tegen SPF als fonds wordt aangekeken in termen van vertrouwen en soliditeit. De resultaten van het onderzoek zullen worden meegenomen bij het traject naar het nieuwe pensioencontract. Verder zullen de uitkomsten van het onderzoek dienen als input voor de beleids- en besluitvorming van het bestuur. Uit het onderzoek is gebleken dat deelnemers een meer positief beeld van de pensioenuitkomst hebben die uitstijgt boven de verwachte realisatie van SPF. Om deze reden zullen de communicatie uitingen van het fonds naar de deelnemers verder worden aangescherpt om met name de verwachtingen van de deelnemers in lijn te brengen met de realiteit van de pensioensituatie in Nederland. Meer informatie over communicatie is te lezen in de paragrafen en 3.7. Jaarverslag SPF 2013 Toezicht pensioensector gericht op stabiliteit Pensioenfondsen in Nederland hebben te maken met verschillende toezichthouders. Het prudentieel toezicht berust bij De Nederlandsche Bank (DNB) en het gedragstoezicht berust bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Hierna wordt nadere informatie verstrekt over de belangrijkste algemene onderwerpen waarmee de pensioensector uit hoofde van toezicht gedurende 2013 geconfronteerd werd. Daarbij geldt dat in 2013 aan SPF geen dwangsommen of boetes zijn opgelegd door de toezichthouders. Evenmin zijn aanwijzingen aan het fonds gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is bevoegdheidsuitoefening van organen van het fonds gebonden aan toestemming van de toezichthouders. Prudentieel toezicht zoals ten uitvoer gebracht door DNB is het toezicht gericht op onder meer de normen ten aanzien van de financiële soliditeit van pensioenfondsen en het bijdragen aan de financiële stabiliteit van de pensioensector. Gelet op de onder druk staande pensioensector heeft DNB in de eigen beleidsbepaling ook in 2013 nadruk gelegd op het herstel van de dekkingsgraden en de soliditeit van de financiële markten. 17 Besturen van pensioenfondsen dienen deskundig en geschikt te zijn. DNB is daarom vorig jaar voor de grote pensioenfondsen begonnen de beschikbare gegevens over de bestuurders en hun verantwoordelijkheden binnen het bestuur in kaart te brengen. In 2013 heeft DNB hier verdere invulling aan gegeven. DNB verwacht van de besturen van pensioenfondsen dat dit moment wordt aangegrepen om na te denken over de voor- en nadelen van het huidige bestuursmodel en over de vraag welk model het beste is opgewassen tegen de uitdagingen waar de pensioensector voor staat. SPF heeft gedurende 2013 veel aandacht besteed aan de eigen governance. In paragraaf 3.8 wordt een nadere toelichting hierover gegeven. Veel pensioenfondsen hebben hun pensioenadministratie uitbesteed. Uitbesteding van deze werkzaamheden vereist dat fondsen de daarmee gepaard gaande operationele risico s effectief beheersen. Daarom heeft DNB in 2013 bij fondsen onderzocht of de fondsen in control zijn als het gaat om de uitbesteding van hun pensioenadministratie. Gelieerd hieraan heeft DNB aandacht besteed aan informatiebeveiliging. Informatiebeveiliging is van groot belang voor de continuïteit en integriteit van financiële instellingen. Daarom blijft DNB, evenals in voorgaande jaren, de informatiebeveiliging van onder haar toezicht staande instellingen onderzoeken. Dit betreft een voortzetting van de jaarlijkse self-assessments. Jaarlijks maakt DNB het beleid inzake toezicht duidelijk door publicatie van de Thema s Toezicht. De in 2013 gepubliceerde Thema s Toezicht zijn door het fonds opgepakt en daar waar relevant verankerd in de fondsprocessen. In het kader van het thematisch toezicht van DNB is de uitbesteding van het ver Verslag van het bestuur

18 mogensbeheer bij een aantal pensioenfondsen meer diepgaand onderzocht. Eerdere onderzoeken van DNB over de afgelopen jaren hebben het vermoeden opgeleverd dat sommige pensioenfondsen niet alle risico s beheersen die samenhangen met de eigen beleggingen. DNB heeft in 2013 drie thema-onderzoeken, naar vermogensbeheercontracten, naar de beheersing van renterisico en naar de beheersing van marktrisico in het algemeen, uitgevoerd. Het gedragstoezicht door AFM is het toezicht gericht op de naleving van de normen voor voorlichting door pensioenuitvoerders. AFM ziet verder toe op de naleving van normen voor het tegengaan van misbruik van voorwetenschap en het tegengaan van belangenconflicten bij transacties in financiële instrumenten. Daarom heeft het fonds ook gedurende 2013 aandacht besteed aan gedragstoezicht. 18 Verslag van het bestuur

19 3.2 Organisatie & beleid Profiel SPF is in 2003 opgericht met als doel te voorzien in een verzekering van pensioen en daarmee vergelijkbare periodieke uitkeringen. In het pensioenfonds zijn de (pre)pensioenen ondergebracht van werknemers, gewezen werknemers en hun nagelaten betrekkingen van SABIC Limburg B.V. en SABIC Europe B.V. 1. Jaarverslag SPF 2013 Het fonds heeft alle uitvoeringsactiviteiten waaronder pensioenbeheer, vermogensbeheer, de adviesfunctie en alle overige ondersteunende activiteiten uitbesteed aan DSM Pension Services B.V. (DPS). Doelstelling Het fonds heeft als statutaire doelstelling te voorzien in de verzekering van pensioen en daarmee vergelijkbare periodieke uitkeringen van werknemers en gewezen werknemers en hun nagelaten betrekkingen verbonden aan de te Sittard gevestigde besloten vennootschap SABIC Europe B.V. en de daarmee verbonden ondernemingen overeenkomstig het door het fonds vastgestelde pensioenreglement. Missie SPF draagt zorg voor de uitvoering van de pensioenregelingen die SABIC met de werknemers is overeengekomen. SPF heeft de ambitie pensioenaanspraken van actieve deelnemers aan te passen aan de algemene loonontwikkeling en de pensioenuitkeringen alsmede de aanspraken van de slapers aan te passen aan de prijsontwikkeling. SPF wil deze ambitie waarmaken door een kosteneffectieve en efficiënte uitvoering op basis van een risico-gedreven beleggingsbeleid en een verantwoord beheer van de risico s. SPF hecht in de beleidskeuzes aan maatschappelijke normen en waarden en wil daarbij transparant, helder en begrijpelijk zijn in de communicatie met belanghebbenden Governance 19 Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het besturen en beheer van het pensioenfonds zoals vastgelegd in de Pensioenwet, de uitvoeringsovereenkomst, statuten en het reglement bestuurlijk raamwerk van het fonds. Het bestuur besteedt daarbij in het bijzonder aandacht aan het strategische beleid. Het bestuur van het fonds bestaat uit acht stemgerechtigde leden en twee niet-stemgerechtigde leden. Door de werkgever SABIC Europe B.V., als vertegenwoordiger van SABIC Limburg B.V. en SABIC Capital B.V., worden vier leden voorgedragen en op voordracht van de vakorganisaties worden door de Ondernemingsraad van SABIC Limburg B.V. drie leden benoemd. Een lid wordt gekozen uit en door de pensioengerechtigden van het fonds. De twee niet-stemgerechtigde leden betreffen bestuursprofessionals die door het fonds zijn aangesteld. Dagelijks Bestuur Dagelijkse (uitvoerings)aangelegenheden, voortkomend uit beleidskeuzes en passend binnen de door het bestuur gegeven kaders, worden behandeld door het Dagelijks Bestuur (DB) bestaande uit de voorzitter, de plaatsvervangend voorzitter en de twee bestuursprofessionals. De taken en bevoegdheden van het DB zijn beschreven en opgenomen in de statuten en verder uitgewerkt in het Reglement bestuurlijk raamwerk. De voorzitter en plaatsvervangend voorzitter treden op als referent voor: het Verantwoordingsorgaan; de Visitatiecommissie; de sociale partners waaronder de werkgever en de vakbonden; de Ondernemingsraad; de Vereniging voor Gepensioneerden SABIC Europe (VGSE). 1. Ook de werknemers van SABIC Capital B.V. behoren tot de deelnemers in de regeling. Verslag van het bestuur

20 Bestuurs(advies)commissies Om beter op specialistische vraagstukken in te kunnen spelen, laat het bestuur zich op een aantal deskundigheidsgebieden adviseren. Het bestuur wordt door de Commissie Financiën en de Commissie Pensioenen ondersteund in de beleidsvoorbereiding. Iedere adviescommissie bestaat naast de externe bestuursprofessional (voorzitter) uit vier bestuursleden en heeft als primaire taak het bestuur te adviseren over specifieke aangelegenheden op het relevante deskundigheidsgebied. De Commissie Financiën wordt daarnaast ondersteund door (maximaal) twee externe beleggingsdeskundigen. In het Reglement bestuurlijk raamwerk zijn de taakomschrijvingen van de adviescommissies opgenomen. De Commissie Financiën draagt zorg voor de adviesvoorbereiding op het gebied van beleggingen, financiën, risicomanagement en actuariële vraagstukken. De Commissie Pensioenen adviseert het bestuur aangaande pensioenontwikkelingen, klachten & geschillen en communicatie. Competenties Het bestuur is kritisch op het eigen functioneren en heeft veel aandacht voor deskundigheidsverbetering. Als basis hanteert het bestuur het eigen deskundigheids- en opleidingsplan. In dit plan wordt invulling gegeven aan het voldoen aan de vereiste basis- en dieptekennis op de door het bestuur vastgestelde deskundigheidsgebieden. Het bestuur hanteert een deskundigheidsmatrix die periodiek wordt bijgewerkt. In het deskundigheids- en opleidingsplan heeft het bestuur gekozen voor één opleidingstraject voor alle bestuursleden gericht op de ontwikkeling van dieptekennis. Dit betekent dat naast de basisopleiding (kennis) ook de opleidingen die gericht zijn op breedtekennis en dieptekennis (inzicht en oordeelsvorming) standaard deel uitmaken van de opleidingsafspraken. Verdere specialisatie wordt via masterclasses (werkcolleges) bereikt. 20 Met alle bestuursleden is een persoonlijk ontwikkelplan afgesproken. In dit ontwikkelplan zijn eveneens afspraken gemaakt over de deelname aan (externe) seminars of workshops. Om de deskundigheid van ieder bestuurslid op peil te houden, wordt regelmatig voorafgaand aan de bestuursvergadering een themasessie gehouden waarin aandacht wordt besteed aan een actueel thema waarbij specifiek wordt stilgestaan bij voor het fonds relevante ontwikkelingen. Om te bevorderen dat er te allen tijde voldoende geschikte kandidaten beschikbaar zijn voor het bestuur en het Verantwoordingsorgaan (VO), is het bestuur in 2013 gestart met een opvolgingsprogramma. Onder de naam succession planning wordt er proactief en samen met de geledingen gewerkt aan de werving en vroegtijdige opleiding van potentiële (bestuurs)kandidaten. Evaluatie functioneren Periodiek wordt het individuele functioneren van de bestuursleden geëvalueerd en wordt de werking van het gekozen bestuursmodel beoordeeld. Tijdens de beoordelingsgesprekken wordt de voortgang van de gemaakte opleidings- en ontwikkelafspraken besproken. Naast het aspect van aanwezige deskundigheid en bereikte kennis, inzicht en oordeelsvorming wordt tevens aandacht geschonken aan de ontwikkeling van de vereiste competenties (bestuurlijke vaardigheden). Verslag van het bestuur Succession Planning Het bestuur is verantwoordelijk voor het hebben van een deskundig, geschikt en competent bestuur. De voordragende partijen zijn verantwoordelijk voor het tijdig aanwijzen en ter beschikking stellen van geschikte kandidaten. Vanuit deze gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de samenstelling en instandhouding van het bestuur op een afdoende deskundigheids- en competentieniveau is het bestuur met de betrokken partijen een plan overeengekomen. Er is een permanente dynamische lijst aangelegd met daarop voldoende potentiële kandidaten uit de drie geledingen (werkgever, werknemers en pensioengerechtigden). Voor de lijst gelden bepaalde selectiecriteria, die voor alle geledingen gelijk zijn. De kandidaten worden (minimaal) opgeleid tot DNB deskundigheisniveau 1 en om de kandidaten in de tussentijd niet te verliezen vinden periodiek themabijeenkomsten plaats. De regie voor het opleiden van kandidaten is in handen van het Dagelijks Bestuur.

21 Evenwichtige belangenafweging Het bestuur heeft in 2013 bij de genomen besluiten die een raakvlak kenden met evenwichtige belangenafweging hiermee telkens uitdrukkelijk rekening gehouden. Voorts is in de bepaling van het strategische beleid via het Integraal Balans Management-proces (IBM) een set aan sturingsparameters gedefinieerd dat gericht is op evenwichtige belangenafweging. Daar het volledige strategische beleid van het fonds samengesteld en getoetst wordt via de IBM-aanpak, is op strategisch niveau de evenwichtige belangenafweging zeker gesteld. Jaarverslag SPF 2013 Het bestuur hecht er waarde aan dat alle belanghebbenden bij het fonds zich op een evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. Dit is ook een wettelijke eis. Praktisch gezien betekent dit dat het bestuur bij ieder beleidsvoornemen of te nemen besluit nadrukkelijk bekijkt of er sprake is van een evenwichtige afweging van de belangen van de verschillende groepen belanghebbenden (actieven, gepensioneerden, slapers, werkgever). Bij de in het verslagjaar besproken beleidsvoornemens en genomen besluiten heeft het bestuur waar nodig steeds een evenwichtige afweging van belangen gemaakt. In paragraaf Bestuursbesluiten 2013, is een evenwichtige belangenafweging nadrukkelijk meegenomen bij relevante besluiten. Visitatiecommissie De Visitatiecommissie (VC) heeft als taak het beoordelen van: het functioneren van (het bestuur van) het fonds; de beleids- en bestuursprocedures en -processen en de checks en balances van het fonds; de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd; de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met risico s op de langere termijn. De VC bestaat uit drie onafhankelijke deskundigen. Jaarlijks voert de VC een visitatie uit. Ook over 2013 heeft deze plaatsgevonden. Het visitatierapport is door de VC teruggekoppeld aan het bestuur. De bevindingen hieruit zijn opgenomen in paragraaf 5.1. Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan (VO) heeft als taak een oordeel te geven over het handelen van het bestuur, over het door het bestuur uitgevoerde beleid alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit zes leden. Twee leden zijn aangewezen door de werkgever SABIC Europe B.V., twee leden door de Ondernemingsraad SABIC Limburg B.V. en twee leden zijn gekozen door en uit de pensioengerechtigden. Gedurende 2013 heeft het VO regelmatig met het (dagelijks) bestuur over de door het bestuur genomen besluiten gesproken. Het verslag van het VO is opgenomen in paragraaf Uitbesteding aan DPS De uitvoering van het pensioen- en vermogensbeheer is door het bestuur op basis van een overeenkomst tot dienstverlening uitbesteed aan DPS. De diensten en de kwaliteit hiervan zijn nader uitgewerkt in een Service Level Agreement (SLA). Tevens ondersteunt DPS het bestuur bij de voorbereiding van het beleid. De overeenkomst tussen het fonds en DPS voldoet aan de in de Pensioenwet gestelde uitbestedingsrichtlijnen. Op weekbasis wordt het bestuur geïnformeerd over de ontwikkeling van de dekkingsgraad. Hiermee wordt aan het bestuur inzichtelijk gemaakt of het herstel van het fonds verloopt conform de verwachtingen zoals onder meer vastgelegd in het herstelplan van het fonds. Op maandbasis wordt gerapporteerd over de voornaamste financiële ontwikkelingen binnen het fonds. In de betreffende maandrapportage is de balans van het fonds het startpunt. De financiële positie van het fonds wordt vanuit deze balans nader uitgewerkt. De voornaamste sturingsparameters worden in de maandrapportage getoond waaronder nominale zekerheid, kortingskansen en indexatiekansen. De betreffende sturingsparameters worden ter oordeelsvorming afgezet tegen de eerder door het bestuur gedefinieerde normwaarden. Voorts worden risicoparameters zoals value at risk en tracking errors op diverse aggregatieniveaus weergegeven. Verslag van het bestuur

22 Het bestuur beoordeelt elk kwartaal de dienstverlening van DPS. Dit gebeurt aan de hand van de kwartaalrapportage van DPS. In dit kwartaalverslag wordt het bestuur via een gedetailleerd verslag op de hoogte gebracht van alle ontwikkelingen in de verslagperiode op het gebied van vermogensbeheer, risicomanagement, pensioenzaken, uitvoeringskosten en de kwaliteit van de operationele diensterlening. Het bestuur neemt de beoordeling van de dienstverlening van DPS op in een op kwartaalbasis opgesteld bestuursverslag. Bij de evaluatie van de dienstverlening is vastgesteld dat DPS voldoet aan de criteria zoals gesteld in de SLA. In het kader van interne beheersing en het In Control zijn van het fonds rapporteert de dienstverlener DPS volledig transparant over alle door DPS uitgevoerde risicoanalyses en interne audits richting de Commissie Financiën. Deze risicoanalyses en interne audits worden op basis van een jaarplan periodiek uitgevoerd. Naast deze interne audits vinden er ook externe audits plaats door de externe accountant. De dienstverlener is in bezit van een assurance rapportage inzake de Administratieve Organisatie en Interne Beheersing. Deze verklaring heeft een vergelijkbare reikwijdte als een ISAE 3402 verklaring. Tevens is DPS in het bezit van een zogeheten Global Investment Performance Standards (GIPS ) verklaring met betrekking tot de performance- en benchmarkberekeningen van de beleggingen van het fonds. Uitbesteding aan derden niet zijnde DPS Een beperkt gedeelte van het vermogensbeheer wordt niet uitgevoerd door DPS, maar door externe beheerders. Het gaat hier om specialistische producten en markten, die voor DPS moeilijk toegankelijk zijn. In deze gevallen selecteert DPS de externe beheerder volgens een door het fonds geaccordeerde procedure. DPS monitort de externe beheerders op performance, beleggingsproces, continuïteit, service en het naleven van de contractueel gestelde richtlijnen. 22 Daarnaast worden de rapportages van onafhankelijke derden over de operationele activiteiten van de externe beheerders beoordeeld. De resultaten van de voornoemde controle activiteiten worden in het kwartaalverslag en via separate rapportages aan het bestuur gecommuniceerd. Het fonds heeft een beperkt deel (13,6%) van het vermogen, uitbesteed aan andere vermogensbeheerders dan DPS. Het fonds kent twee bestuursprofessionals en een aantal externe deskundigen die onafhankelijk optreden richting DPS (countervailing power) en het bestuur voorzien van objectief en professioneel advies. Hieronder wordt nadere informatie verstrekt over de betrokkenheid van derden bij het fonds: De twee bestuursprofessionals ondersteunen het bestuur bij specialistische vraagstukken en specifieke deskundigheidsgebieden. De bestuursprofessionals vervullen, zoals reeds eerder benoemd in paragraaf 3.2.2, de rol van voorzitter van de Commissie Financiën en de Commissie Pensioenen. Het fonds laat zich daarnaast bijstaan door onafhankelijke beleggingsdeskundigen. Deze zijn benoemd om het bestuur en de Commissie Financiën te adviseren op het gebied van vermogensbeheer. Het bestuur maakt bovendien gebruik van de diensten van een adviserend actuaris, die het bestuur adviseert bij actuariële vraagstukken. De certificerend actuaris stelt jaarlijks een actuarieel rapport op, waarin zijn verklaring is opgenomen. De accountant controleert de jaarrekening en de verslagstaten. De accountant geeft een verklaring bij de jaarrekening over de getrouwheid en geeft middels het accountantsverslag een toelichting op de controle van de jaarrekening. Tevens worden aan het bestuur rapportages en advies verstrekt door een onafhankelijke Compliance Officer aangaande het voldoen aan de gedragscode en de hiermee verbonden activiteiten. De rapportages van de Compliance Officer worden besproken met het bestuur. Verslag van het bestuur Overig Gedragscode SPF De gedragscode van het fonds voldoet aan de aanbevelingen zoals gesteld in de wet en aanvullende richtlijnen en is afgestemd op de gedragscode zoals deze door de pensioenkoepels is opgesteld in De gedragscode is van toepassing op de leden van het bestuur, de externe deskundigen van de Commissie Financiën en de leden van de VC en het VO. De dienstverlener DPS heeft een gedragscode die minimaal gelijkwaardig is aan de gedragscode van het fonds.

23 Compliance Officer Het fonds maakt met betrekking tot compliance onderscheid tussen compliance in brede en enge zin. Compliance in brede zin betreft het volledig voldoen aan interne en externe wet- en regelgeving. De compliance functie in enge zin heeft betrekking op gedragstoezicht. De monitoring hiervan is uitbesteed aan een onafhankelijke Compliance Officer, de heer M. Mandemaker (Legal Affairs Europe SABIC). De Compliance Officer wordt administratief ondersteund door de Risk Manager van DPS. In 2013 heeft de Compliance Officer geen onregelmatigheden geconstateerd. Jaarverslag SPF 2013 Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen & Pensioenfederatie Het fonds is lid van de pensioenkoepel Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (Opf). SPF is via Opf aangesloten bij de Pensioenfederatie, de overkoepelende belangenbehartiger van de pensioenfondsen in Nederland Pensioenregeling Vanaf 1 januari 2011 geldt voor de medewerkers van SABIC een voorwaardelijke middelloonregeling, met dien verstande dat voor de medewerkers geboren vóór 1 januari 1950 en zijnde deelnemer op 31 december 2005 op onderdelen afwijkende (overgangs)bepalingen gelden. Op hoofdlijnen betekent de pensioenregeling het navolgende: Opbouw van ouderdomspensioen met 2,1% per deelnemersjaar over het vaste jaarinkomen dat uitgaat boven de franchise van (1 januari 2013) en opbouw van nabestaandenpensioen voor de partner ter grootte van 70% van het behaalbare ouderdomspensioen. Hierbij wordt als peildatum voor de vaststelling van het jaarinkomen uitgegaan van 1 januari van het desbetreffende kalenderjaar. De aanspraken op ouderdomspensioen die worden opgebouwd vanaf 1 januari 2011 zullen ingaan bij het bereiken van de 66-jarige leeftijd (per 1 januari 2014 opbouw 2,1% bij pensioenrichtleeftijd van 67 jaar). Een nabestaande die de AOW-leeftijd nog niet heeft bereikt ontvangt in beginsel een toeslag op het nabestaandenpensioen en een aanvullende nominale uitkering ter reparatie van het zogenaamde ANW-hiaat. Wezen ontvangen als zij aan de vereiste criteria voldoen een wezenpensioen ter grootte van 14% van het behaalbare ouderdomspensioen. Voor volle wezen wordt dit percentage verdubbeld. Bij gehele of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid is er onder voorwaarden recht op een arbeidsongeschiktheidspensioen en premievrije pensioenopbouw. Op 31 december 2005 is, in overeenstemming met de gewijzigde fiscale wetgeving, de mogelijkheid tot deelname aan de prepensioenspaarregeling (PPS) beëindigd voor medewerkers geboren op of na 1 januari Bij de afsluiting van de deelname aan deze regeling is met inachtneming van de bepalingen inzake de werkgeversgaranties een prepensioenkapitaal vastgesteld dat als slapersrecht beschikbaar blijft voor prepensioen. Daarnaast zijn aanvullende pensioenafspraken gemaakt die voor de zittende bezetting grosso modo behoud van het prepensioenperspectief betekent. Dat wordt gerealiseerd door de opbouw van extra pensioenaanspraken die via actuariële vervroeging kunnen worden gebruikt voor vervroegde uittreding. Die opbouw van extra pensioenaanspraken vloeit daarbij deels voort uit de extra verlaging van de franchise (tot per 1 januari 2013) waartoe in 2005 is besloten. Daarnaast zijn per individuele deelnemer aanspraken vastgesteld die in beginsel zullen worden gefinancierd en toegekend in de periode van 15 jaar na 1 januari Voor de medewerkers die zijn geboren voor 1950 en op 31 december 2005 in dienst waren bij SABIC blijft, in lijn met de fiscale voorschriften, deelname aan de prepensioenspaarregeling bij wijze van overgangsrecht mogelijk. Voor hen waren derhalve ter behoud van het prepensioenperspectief geen aanvullende maatregelen nodig. Daarom is voor deze groep de franchise vastgesteld op een bedrag van (1 januari 2013). Indien op enig moment over het verstreken deel van de looptijd van de uitvoeringsovereenkomst de betaalde cumulatieve premie lager is dan de cumulatief berekende gedempte premie, kan het bestuur besluiten om de toekomstige opbouw van pensioenaanspraken over de resterende looptijd van de uitvoeringsovereenkomst te verlagen. De pensioenregeling kent een voorwaardelijk recht op toeslagverlening. SPF streeft er naar om op de opgebouwde pensioenaanspraken van deelnemers, de premievrije pensioenaanspraken en de ingegane 23 Verslag van het bestuur

24 pensioenen in beginsel jaarlijks een toeslag te verlenen. De toeslagen worden enkel uit de overrendementen gefinancierd en zijn niet in de premie opgenomen. Voor meer informatie zie paragraaf 3.2. Financiering De kosten van de pensioenregeling worden grotendeels door de werkgever gedragen. Deze betaalt hiertoe op basis van de uitvoeringsovereenkomst een vaste bijdrage van 25,5% van het pensioengevend salaris van de deelnemers. Voor deelnemers geboren voor 1950 is die bijdrage 21,5%. De laatstgenoemden blijven deelnemen aan de PPS-regeling met specifieke financieringsafspraken. De pensioenregeling valt onder de definitie van de Collective Defined Contribution (CDC) financiering. De werkgever kan enkel gehouden worden aan het voldoen van de contractueel vastgelegde verplichting tot afdracht van de vaste bijdrage. De werkgever kan een deel van zijn bijdrage met inachtneming van hetgeen daarover is geregeld in de (collectieve) arbeidsovereenkomst verhalen op de deelnemer. De premie voor de PPSregeling en Vrijwillig PensioenSparen (VPS)-regeling is geheel voor rekening van de deelnemer Integraal Balans Management (IBM) Daar waar in het verleden beleggen en het verslaan van strategische benchmarks de hoofddoelen waren van pensioenfondsen, zijn de hoofddoelen van pensioenfondsen nu breder gesteld. Tegenwoordig beoordelen pensioenfondsen namelijk veel meer de samenhang tussen het vermogen en de pensioenverplichtingen en de risico s die dit met zich meebrengt. 24 De missie van het fonds geeft het algemene kader weer voor alle strategische en operationele activiteiten die het fonds uitvoert. De missie van het fonds dient door het bestuur te worden vastgesteld gegeven de beleidsruimte zoals deze voortkomt uit de pensioenovereenkomst tussen de sociale partners. De missie is gericht op de langere termijn en dient te worden vertaald naar een concreet en uitvoerbaar korte termijn beleidskader. Om op een prudente en evenwichtige wijze vorm te geven aan de vertaling van de missie naar strategisch beleid, baseert SPF de voornaamste bestuurlijke besluitvorming ten aanzien van het beleggingsbeleid op het IBM-proces. Binnen de aanpak van IBM, wordt de samenhang tussen het vermogen en de pensioenverplichtingen als beginpunt van de strategische besluitvorming genomen en wordt voor de beleidsvorming een gestructureerd proces doorlopen. Om dit gestructureerde IBM-proces tot een juist einde te brengen, is het van belang dat het bestuur helder voor ogen heeft wat de risicohouding is van het fonds, concreet vertaald naar een set aan sturingsparameters. De sturingsparameters zijn een weerspiegeling van de risicohouding van het fonds, maar ook een expliciete vertaling van de evenwichtige belangenafweging die het fonds nastreeft. Om deze reden zijn de sturingsparameters breed van aard en gericht op enerzijds de nominale zekerheid en solvabiliteit, de premies en de toereikendheid daarvan en anderzijds op indexaties en toeslagen als vertaling van de reële ambitie van het fonds. Het bestuur stelt binnen het proces van IBM een lange termijn strategisch beleid vast. De bepaling van het lange termijn strategisch beleid gebeurt binnen een Asset Liability Management (ALM) context waarbij het beleid wordt getoetst aan de eerder omschreven sturingsparameters. Op basis van de IBM-aanpak is de beleggingsstrategie van het fonds voor 2013 bepaald. Meer informatie over het beleggingsbeleid is te lezen in paragraaf 3.2. Verslag van het bestuur Behalve dat de IBM-aanpak leidt tot een strategisch beleid voor de lange termijn, behelst de aanpak tevens een voortdurende monitoring en bijstelling van het beleid afhankelijk van de waargenomen economische bewegingen en ontwikkelingen op de financiële markten. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de risico s die kunnen voortkomen uit deze ontwikkelingen. De gevolgen van de waargenomen risico s worden in kaart gebracht en afgezet tegen de eerder bepaalde risicogrenzen ten aanzien van de sturingsparameters. Binnen de IBM-aanpak worden voortdurend allerlei economische factoren en ontwikkelingen op de financiële markten gemonitord. Tegelijkertijd wordt gekeken naar de financiële situatie van het fonds. Veranderen deze factoren of de financiële situatie van het fonds, zoals het geval was gedurende de kredietcrisis, dan kan dat leiden tot een aanpassing van het