I N G RA D O M AGA Z I N E

Transcriptie

1 INGRADO MAGAZINE December 2011 Nr. 15 Samen sterk voor het recht op onderwijs En verder: Ingrado op koers Verzuimaanpak in het mbo Pesten maakt meer kapot dan ons lief is

2 Advertentie AGENDA Buitengewoon Opsporingsambtenaar Leerlingenregistratie Handhaving bij absoluut verzuim Advertentie Leerplicht en RMC in relatie tot jeugd en onderwijswetgeving Leerplichtambtenaar, opstapcursus RMC, opstapcursus Inhoud 4 Kort 5 Van het bestuur 6 Algemene Ledenvergadering Ingrado op Koers 10 Samen sterk voor het recht op onderwijs Shootlab vragen aan... Jan van Zijl, voorzitter MBO Raad 14 Verzuimaanpak in het mbo Een goed meldsysteem is noodzaak 17 Inspectie zorgt dat school zijn huiswerk doet 18 Samen sterk voor het recht op onderwijs Onderwijs On Stage 20 Schakelpositie voor RMC Ken de cijfers en weet wat ze betekenen 23 Rechten & plichten 24 Samen sterk voor het recht op onderwijs Bewegen en sport in het mbo 26 Pesten maakt meer kapot dan ons lief is Colofon Ingrado Magazine December 2011 Nr Teksten: Rob de Blok, Yolanthe van der Ree, Bea Ros, Peter Zunneberg Uitgelicht Ingrado op koers 6 Op de Algemene Ledenvergadering in november presenteerde het bestuur het visiedocument Er is een omslag gemaakt van denken vanuit wetgeving, naar denken vanuit het recht op onderwijs. Bij die omslag past een dynami- scher organisatie. Die organisatie wordt beschreven in het visiedocument. Verder een impressie van de ALV en wat krijg je eigenlijk voor je contributie? Lees het op pagina 6. Samen sterk voor het recht op onderwijs 12 Ingrado zoekt de samenwerking met partners die, net als de vereniging zelf, het recht op onderwijs helpen beschermen en versterken. In dit nummer van het Ingrado Magazine een kennismaking met drie initiatieven en projecten die zich hard maken voor het recht op onderwijs. Lees over het Shootlab op pagina 12, over Onderwijs On Stage op pagina 18 en over bewegen en sport tegen VSV op pagina 24. Verzuimaanpak in het mbo De helft van de roc s heeft een geborgd meldsysteem van spijbelen en langdurig verzuim De minister wil ook de andere helft meekrijgen. Enerzijds door het verscherpte inspectietoezicht; anderzijds door het uitspreken van intenties, met begrip voor de ingewikkelde praktijk... Zie pagina 14. Pesten maakt meer kapot dan ons lief is Pesten is op scholen, ondanks de toegenomen aandacht, nog altijd een groot probleem. En het reikt veel verder dan alleen pesters en slachtoffers. Scholen moeten beleid maken, vindt pestdeskundige Bob van der Meer. En leerplichtambtenaren zouden zich ook meer bewust moeten zijn van hun rol. Lees meer op pagina 26. Eindredactie: Yolanthe van der Ree Redactieadres: Postbus 5113, 6802 EC Arnhem info@ingrado.nl Fotografie: Bart Versteeg, Frank de Wit Illustraties: Welmoet de Graaf i.s.m. Iris van Sen (welmoet.nl en weez.nl) Vormgeving: 0to9, Rotterdam Druk: JP Offset, Duiven Als u teksten uit deze uitgave wilt overnemen, neem dan contact op met de redactie van Ingrado Magazine. Ingrado Magazine is een uitgave van Ingrado, Vereniging voor Leerplicht en RMC Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 3

3 Kort Van het bestuur In elk nummer een bonte verzameling nieuwtjes, onderzoeken, aankondigingen en publicaties onder de noemer Kort. Heeft u een bijdrage voor deze rubriek? Mail deze naar info@ingrado.nl. En plein public De publieke sector - de zorgsector niet meegerekend - telt bijna een miljoen werknemers. Dag in dag uit zijn zij actief in de leefwereld van mensen. Namens ons allemaal. Het gaat om jongerenwerkers, schuldhulpverleners, leerplichtambtenaren, onderwijzers en leraren in het beroepsonderwijs, medewerkers van de sociale dienst, werkcoaches van het UWV, wijkagenten, gemeentelijke frontlinewerkers en nog veel meer publieke dienstverleners. Publieke opinie en politici spreken regelmatig met dedain over hun werk. Onterecht vinden GroenLinks senator Tof Thissen en schrijver Liny Bruijnzeel. In hun boek En plein public laten zij in meer dan twintig portretten zien wie deze mensen zijn, welke betekenis deze mensenwerkers voor de samenleving hebben en vanuit welke passie zij hun werk doen. Openhartig praten zij over de do s and de dont s op de werkvloer. Een indringende kijk achter de schermen van publiek Nederland. Het boek is het afscheidscadeau dat Tof Thissen van Divosa kreeg aangeboden toen hij hen als voorzitter verliet. Vervolgens was Mark Rutte zo enthousiast over het resultaat dat hij aanbood het te komen uitreiken aan de geïnterviewden. Een van hen is leerplichtambtenaar en Ingrado-bestuurder Allard Muis. Europees project Exact Met een eindconferentie in Heerlen werd op 28 oktober een tweejarig Europees project (Exact Excellence Academy for Teachers) afgesloten. Het project was gericht op het ontsluiten van good practices uit eerdere Europese projecten en op nieuwe projecten uit de deelnemende landen gericht op risicojongeren of met het doel jongeren binnen het beroepsonderwijs te houden. Negen verschillende Europese landen namen deel aan Exact; voor Nederland waren dat Ingrado en het Arcus-college uit Heerlen. Niet toevallig dus dat de slotconferentie in Heerlen was. Het Arcus-college heeft het bovendien op zich genomen in 2012 een centre of expertise te financieren en te bemannen. Collega s elders in Europa kunnen zo profiteren van de goede ideeën van anderen of een podium vinden voor succesvolle eigen projecten. Op zoek naar een nieuw profiel voor de leerplichtambtenaar De functie van leerplichtambtenaar ontwikkelt zich. Steeds vaker begeeft hij of zij zich op het snijvlak van onderwijs en werk en van onderwijs en zorg. Ingrado gaat daarom in samenwerking met de regio Amsterdam op zoek naar een beroepsprofiel dat past bij de eisen van deze tijd. Het Kenniscentrum lerende overheid (KCLO) heeft opdracht gekregen te onderzoeken over welke competenties de moderne leerplichtambtenaar moet beschikken en wat de implicaties daarvan zijn voor de basisopleiding en voor de bij- en nascholing. Op de ALV van Ingrado in april 2012 zullen de uitkomsten gepresenteerd worden. Nieuwe website STUK STUK, jongeren tegen geweld in opvoeding en relaties, heeft een nieuwe website. De site is gemaakt door jongeren uit Nederland en Vlaanderen: Stoutfonds Het Stoutfonds gaat boetes betalen die werkgevers krijgen als zij jongeren zonder verblijfsvergunning stage laten lopen. Jongeren die (nog) geen verblijfsvergunning hebben, kunnen wel een opleiding volgen, maar mogen géén stage lopen. En zonder stage geen diploma. Daarmee wordt hun recht op onderwijs geschonden. Stages beschouwt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid als arbeid. Als jongeren zonder verblijfsvergunning stage willen lopen, hebben ze een tewerkstellingsvergunning nodig. En die krijgen ze niet. Een werkgever die zo n jongere toch stage laat lopen, riskeert een boete van euro. Het gaat naar schatting om enkele tientallen jongeren per jaar. Door deze jongeren geen stage te laten lopen, wordt hun recht op onderwijs, vastgelegd in het Verdrag inzake de rechten van het kind, geschonden. Start Foundation wil niet langer lijdzaam toezien en richtte het Stoutfonds op. Start Foundation stortte de eerste euro, waarmee de boetes betaald kunnen worden. Meer informatie op BOA nieuwe stijl De afstemming met de ministeries van Justitie en Veiligheid en van OCW, de opleidingsaanbieders en leden nam wat tijd in beslag. Maar in het derde kwartaal van 2012 gaat dan eindelijk de opleiding Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BAO) in het domein onderwijs van start. Naast de algemene basisopleiding BOA, die als instap verplicht blijft, volgt u vier jaar lang eens per jaar een korte module toegesneden op de praktijk van de leerplichtambtenaar. Het volgen van deze modules leidt tot een zogenoemde semi-permanente vrijstelling. Dat wil zeggen dat u na vijf jaar niet opnieuw examen hoeft af te leggen om uw bevoegdheid te behouden. Dankzij een extra bijdrage van het ministerie van OCW is het mogelijk voor de modules nieuwe toetsen te laten ontwikkelen toegespitst op de praktijk van de leerplichtambtenaar. Collega s die in 2010 of 2011 de basisopleiding BOA afgerond hebben, kunnen in 2012 instromen in de opleiding nieuwe stijl. Zij die de opleiding al in of voor 2009 afrondden, moeten binnen drie jaar opnieuw het basisexamen afleggen. Zij kunnen natuurlijk wel al aan de nieuwe modules deelnemen. Het laatste nummer van Ingrado Magazine van dit jaar. Een nieuw jaar staat voor de deur. In 2012 bouwen we voort op datgene wat er in de afgelopen twee jaar in gang is gezet: het komen tot een brancheorganisatie die het recht op onderwijs beschermt en versterkt, met daarbij de Leerplichtwet 1969 als instrument. Het zou fijn zijn als in de nabije toekomst die wet aangepast zou kunnen worden. Aan ons zal dat niet liggen, stilstand is achteruitgang en op enkele aanpassingen na is er sinds 1969 Kees den Hertog feitelijk niet veel veranderd. De toekomst zien wij als bestuur van Ingrado met vertrouwen tegemoet, de basis daarvoor is in de afgelopen jaren gelegd. Ikzelf zal in 2012 een stap terugzetten. Na tien jaar deel uitgemaakt te hebben van het bestuur, eerst nog LVLA geheten en nu Ingrado, ga ik de financiën overdragen aan mijn opvolger (m/v). Ik heb deze taak de afgelopen tien jaar met heel veel plezier gedaan, maar door een verandering van functie binnen mijn organisatie, van leerplichtambtenaar naar coördinator voor het gehele team, moet ik keuzes maken lijkt mij een geschikt moment om het stokje over te dragen. Er is nu dus een vacature in ons bestuur. Kijkt u op onze site voor het profiel, mocht u interesse hebben. Als het goed is zal mijn opvolger op de ALV in april aan u worden voorgesteld. Er is veel veranderd de afgelopen tien jaar, het Ingrado Magazine houdt u daarvan op de hoogte. Ook in dit nummer staan weer vele zeer lezenswaardige artikelen. Ik noem bijvoorbeeld het artikel over de RMC koers, enkele initiatieven van partners die zich ook sterk maken voor het recht op onderwijs, de verzuimaanpak in het mbo, een interview met Bob van der Meer over de gevolgen van pesten en nog veel meer. Wij als bestuur kijken vooruit en hebben alle vertrouwen in het nieuwe jaar. Mogelijk kijken we straks bij de oliebollen nog even wat weemoedig achterom naar het bijna voorbije jaar. Maar als het vuurwerk op 1 januari is uitgeknald, zijn we klaar voor de toekomst. De Vlaamse schrijver Marc Andries schreef Verleden heb je, toekomst moet je maken. Zo is het maar net. Fijne feestdagen en een bijzonder goed en inspirerend 2012! Kees den Hertog Penningmeester Ingrado 4 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 5

4 Algemene Ledenvergadering Ingrado op Koers Missie Ingrado draagt actief bij aan het beschermen en versterken van het recht op onderwijs. De vereniging bevordert beleid gericht op de participatie van jeugdigen in onderwijs en werk en realiseert voorwaarden zodat haar leden hun werk goed kunnen doen. Tekst: Yolanthe van der Ree Illustratie: Welmoet de Graaf Foto s: Frank de Wit De belangrijkste elementen van de vernieuwde organisatie zijn de versterking van de rayonstructuur en de inrichting van een expertisecentrum en een adviesraad. Het expertisecentrum neemt de uitvoerende taken over van de stichting Ingrado die per 1 december zal worden opgeheven en hiermee geïntegreerd wordt in de vereniging. In de adviesraad zullen ook nietleden plaatsnemen die een gezaghebbende positie bekleden op het terrein van het recht op onderwijs. Ook de mogelijkheid voor andere dan de traditionele leden uit Leerplicht en RMC om lid te worden van de vereniging is een vernieuwing die past bij de huidige missie. Na een korte toelichting van verschillende bestuursleden, brengt voorzitter Carry Roozemond, het visiedocument 2012 in stemming. Tevreden kijken de bestuursleden toe hoe alle aanwezige leden hun hand opsteken. Een mooie beloning voor het harde werken. De koers voor de komende jaren is vastgesteld. Het Visiedocument 2012 is te downloaden van de website, Aan het eind van het plenaire deel van de ALV gaven de leden antwoord op de vraag wat voor hen de toegevoegde waarde is van Ingrado, gaven tips voor de toekomst en formuleerden welke bijdrage ze zelf zouden kunnen leveren. Het bestuur gaat met de vele reacties aan de slag. Trots Op de Algemene Ledervergadering van 22 november werd het visiedocument 2012 goedgekeurd. Kern is de omslag die Ingrado maakt van een belangenvereniging die denkt vanuit het middel (de wet- en regelgeving) naar een brancheorganisatie die werkt met een doel voor ogen bescherming van het recht op onderwijs en ieder kind naar school. En om haar missie nog beter te kunnen waarmaken, vernieuwt Ingrado de inrichting van haar organisatie. Verder op deze ALV uiteraard, dankzij de bijdrage van het ministerie van OCW, ook weer een werkconferentie met inspirerende workshops. Carry Roozemond is trots op de wijze waarop het Visiedocument 2012 tot stand kwam: in samenspraak met de leden. Ik ben heel blij dat we een vorm hebben gevonden die past bij onze missie. We hebben een omslag gemaakt van denken vanuit wet- en regelgeving, Leerplicht en RMC, naar denken vanuit het recht op onderwijs. Bij die omslag past een dynamischer organisatie. Vroeger was je lid omdat je werkte bij de afdeling leerplicht van een gemeente. Je betaalde je contributie, daarvoor kreeg je belangenbehartiging en een verenigingsblad. Nu ben je lid omdat je de missie onderschrijft: beschermen en versterken van het recht op onderwijs. De hele organisatie is gericht op de positionering en professionalisering van de leden. We houden elkaar scherp in de rayons, worden nog deskundiger door de inzet van het expertise- centrum, laten ons adviseren ook door partijen van buiten Ingrado en werken samen met iedereen die net als wij staat voor het recht op onderwijs. Onze leden doen ertoe, zij zijn de mensen die het recht op onderwijs helpen beschermen en versterken, die het verschil kunnen maken in het leven van jongeren. De leerplichtwet en de RMC functie zijn middelen die we daarbij kunnen inzetten. 6 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 7

5 Workshops In het middagdeel van de ALV konden de leden hun professionele hart ophalen tijdens de workshops van de werkconferentie. Variërend van het technische meten is weten over leerplicht- en RMC-cijfers als beleidsinformatie tot het inspirerende On Stage dat vmbo-leerlingen in contact brengt met beroepsbeoefenaars en hen zo helpt een goede studiekeuze te maken. Ook het jaarverslag stond op het programma. Annelies van de Kolk van het regionaal Bureau Leerlingzaken Gooi- en Vechtstreek en Anneke de Vries, leerplichtambtenaar in de gemeente Rheden lieten zien wat de mogelijkheden zijn om het jaarverslag een eigen smoel te geven. Belangrijk is, stelden beide workshopleiders, om vooraf vast te stellen wie tot de doelgroep van het jaarverslag behoren. Gooi- en Vechtstreek wilde nadrukkelijk ook de scholen bereiken en koos voor een krant waarin op een toegankelijke manier verslag wordt gedaan van de activiteiten van leerplicht. Goed nadenken over inhoud en vorm is een tweede vereiste voor een aantrekkelijk jaarverslag. De les die deze workshop leert is dat ook zonder extra geld en heel veel extra tijd een ander jaarverslag geschreven kan worden. Hou door het jaar heen opvallende zaken bij, verzamel foto s, berichten in de media, cijfers. Zo heb je aan het eind van het jaar, zonder dat het veel extra tijd en geld kost, materiaal dat het jaarverslag wat extra s kan geven. Ga vervolgens zitten en stel doelgroep en inhoud vast en je kunt aan het werk. In de workshop passend onderwijs van Kees Kuijs van Gedragswerk was de stemming wat sceptisch. Want wat als scholen hun zorgplicht Annelies van der Kolk niet kunnen nakomen? Zal het aantal kinderen dat thuiszit niet enorm toenemen? Wat heeft dit voor gevolgen voor het werk van de leerplichtambtenaar? Vooralsnog is het antwoord op deze vragen niet goed te geven. Het wachten is op het conceptwetsvoorstel dat op korte termijn wordt ingediend bij de Tweede Kamer. Dan wordt duidelijk of de minister de bezwaren van betrokkenen heeft kunnen honoreren. En de echte effecten zullen pas blijken na de inwerkingtreding in augustus Maar ondertussen hoeven we niet stil te zitten. Hou goed in de gaten wat er gebeurt in de eigen regio en steun het speciaal onderwijs. Daar zitten de experts die we bij de in- en uitvoering van passend onderwijs hard nodig zullen hebben. Zorg dat je de leerlingen die echt kwetsbaar zijn, goed in beeld hebt. Maak daarbij gebruik van de methodiek van de actietafels die zijn nut inmiddels bewezen heeft (zie voor meer informatie over de actietafels Ingrado Magazine nr. 13). En realiseer je dat als je weet wat je wil, als je de regie neemt, er mooie dingen kunnen gebeuren. Ter inspiratie en tot slot liet Kees Kuijs een filmpje zien van een minidirigent: 3 jaar en 8 maanden oud. Echt het bekijken waard: watch?v=0rej-lcgiku Napraten Bestuurder Kees den Hertog en oud-bestuurslid José Vos blikken met plezier terug op de ALV. Voor Den Hertog was het zijn laatste als penningmeester van Ingrado. Trots is hij dat ook zijn laatste begroting is goedgekeurd door de ALV. Zowel Den Hertog als Vos constateren dat de sfeer in de ALV de laatste jaren enorm veranderd is. Vos: Alle aanwezige leden denken mee, leveren opbouwende kritiek en dat is wel eens anders geweest. Den Hertog valt haar bij: Je merkt dat de betrokkenheid is toegenomen. Ingrado is van ons allemaal, een vereniging waarvoor iedereen zich wil inzetten. Ineke Helsdingen, leerplichtambtenaar in Schagen, volgde de workshop On Stage en is er nog helemaal vol van. Dit wil ik ook in onze gemeente! Om te beginnen ga ik proberen om op de Dag van de Leerplicht vmbo-leerlingen en beroepsbeoefenaren met elkaar in contact te brengen. RMC-trajectbegeleider Marina Haakman ging naar de workshop over de veranderingen in de sociale wetgeving en de gevolgen voor de rol van de RMC er. Erg goed om te horen dat we meerwaarde hebben. En ik zie nu ook dat het aan ons is om die meerwaarde duidelijk te maken door onze rol goed op te pakken. Sylvie de Vries uit de gemeente Oldambt volgde de workshop wat is een diagnose? van filosoof Ronald Hünneman. Ik werd zo blij van deze workshop, zegt zij. Het was een enorme bevestiging van hoe ik vind dat we naar kinderen moeten kijken, ook wij als leerplichtambtenaar. Een stempel als ADHD of autisme zegt niks. Je moet kijken naar het kind achter dat stempel en naar wat dat kind nodig heeft, hoe je hem of haar verder kunt helpen. Zo sta ik in m n werk en daar ga ik voor! Waar voor je geld De contributie van de leden was een belangrijk onderdeel van de Ingradobegroting die in het ochtendprogramma van de ALV werd vastgesteld. Directeur Pieter Schoenmakers zette uiteen hoe de contributie is opgebouwd en hoe die zich verhoudt tot de verwachtingen die leden hebben van hun lidmaatschap. Met andere woorden: krijgen zij waar voor hun geld? Het aantal jongeren (0-23 jaar) in de gemeente of regio vormt de basis voor het contributiebedrag. Gemiddeld betaalden de leden rond de 800 euro contributie per jaar. Sommige leden hebben het lidmaatschap van Ingrado op de begroting staan onder lidmaatschappen en abonnementen, andere onder de post na- en bijscholing van medewerkers. Voor dat laatste is veel te zeggen: via het lidmaatschap kan elke leerplichtambtenaar (overigens geldt dit ook voor beleidsmedewerkers, leidinggevenden en medewerkers van de leerlingregistratie) en elke RMC-medewerker van een gemeente of regio namelijk rekenen op het volgende: tweemaal per jaar Ingrado Magazine, een blad met bijdragen uit de praktijk van leerplicht en RMC en van de ketenpartners; de actuele website met news feed en forum; een helpdesk voor vragen uit de praktijk, beantwoord door een van onze experts; een inhoudelijke dag georganiseerd in het eigen rayon; activiteiten op het gebied van professionalisering (beroepsprofiel, ambtsinstructie, formatierichtlijn, input bij de verschillende opleidingsinstituten); vertegenwoordiging bij overheden, ketenpartners en in de publieke opinie. Door de hoge dekkingsgraad (van de 418 gemeenten in Nederland zijn er 412 lid en alle RMC-regio s zijn vertegenwoordigd) is Ingrado dé samenwerkingspartner voor landelijke organisaties en de ministeries. Daardoor heeft de vereniging, met name van het ministerie van OCW, subsidies ontvangen om zich in te zetten op vier gebieden: communicatie en informatie, advies en (beleids)ondersteuning, professionalisering en onderzoek. Daarmee levert het lidmaatschap van Ingrado de leden nog veel meer op, namelijk: een werkconferentie met workshops tijdens de halfjaarlijkse ALV; de mogelijkheid vragen voor te leggen aan een juridisch adviseur; (kortdurende) juridische dienstverlening; een derde Ingrado Magazine; activiteiten op het gebied van de opleidingen (BOA nieuwe stijl, kwaliteitsregister); onderzoeken (thuiszitters, ziekteverzuim, vrijstellingen, organisatie leerplicht in Nederland) vertegenwoordiging in c.q. uitvoering van een groot aantal projecten gericht op het recht op onderwijs en optimale participatie van jongeren. 8 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 9

6 Samen sterk voor het recht op onderwijs Ingrado zoekt de samenwerking met partners die, net als de vereniging zelf, het recht op onderwijs helpen beschermen en versterken, zo is te lezen in het visiedocument Ingrado wil een sterke speler zijn met een groot netwerk. Een netwerk met een vaste kern, Leerplicht en RMC, waar partners van buiten het traditionele ledendomein kunnen aanschuiven. In dit nummer van het Ingrado Magazine een kennismaking met een aantal initiatieven en projecten die zich hard maken voor het recht op onderwijs. Samen sterk voor het recht op onderwijs Shootlab Filmen en leren over het leven Stichting Shoot is een maatschappelijk initiatief van professionele filmmakers. Naast hun eigen beroepspraktijk werken zij met verschillende doelgroepen, onder wie jongeren, aan filmprojecten. Het idee is dat zij als film-maker meer voor jongeren kunnen betekenen door hen zelf films te laten maken dan films over hen te maken. Tekst: Yolanthe van der Ree Foto: Stichting Shoot Dus werden de rollen omgedraaid; de media kwamen in handen van jongeren, zij werden de filmmakers. Dorien Janssen is initiatiefneemster en coördinator van Stichting Shoot. In verschillende gemeentes gingen we met jongeren aan de slag. We gaven hen de opdracht hun leefomgeving te filmen vanuit hun eigen perspectief. Verstoorde maatschappelijke verhoudingen vormen voor gemeentes vaak de aanleiding om met ons in zee te gaan. Magneet De camera blijkt een goed middel om jongeren aan je te binden. Hij werkt als een magneet, zegt Janssen. Jongeren vertellen graag voor de camera wat hen bezighoudt. Ze kunnen vaak al veel met moderne media, maar nu is het voor het echie. En naast de techni- sche vaardigheden leren ze nog veel meer: samenwerken, op tijd komen, afspraken maken en nakomen, conflicten oplossen. Acht maanden tot een jaar neemt een project van Stichting Shoot in beslag: van het samenstellen van de groep, de film- trainingen, de opnames, montage tot en met de première van de film in een theaterzaal of bioscoop. Toch ontdekten Janssen en de haren dat, wil je echt iets betekenen voor deze groep jongeren, er meer tijd en intensievere begeleiding nodig is. Tijdens de activiteiten binnen Shoot kwamen we jongeren tegen die met hun ziel onder de arm liepen, jongeren die geen dagbesteding hadden. Janssen: Wij kregen de vraag of jongeren bij ons stage konden lopen om werkervaring op doen. Dat was de aanleiding voor het Shootlab waarin we jongeren letterlijk onder onze arm nemen. Purmerend is de eerste gemeente waar het Shootlab van start is gegaan. Vijftien jongeren zijn vier dagen per week aan het werk in het videoproductiebedrijf. RMC-coördinator Thijs Duysens stond aan de wieg van het lab. RMC en Sociale Zaken van de gemeente Purmerend hebben Shoot gevraagd een traject te ontwikkelen om jongeren naar Er is nauwelijks verzuim; ook omdat Shoot erbovenop zit school of werk te leiden. Ik vind dat dat buitengewoon goed gelukt is, de ervaringen tot nu toe zijn heel positief. Het is een intensief traject, maar de jongeren zijn erg enthousiast. Er is nauwelijks verzuim; ook omdat Shoot erbovenop zit. Begeleiding Vijftig procent van de tijd die de jongeren bij Shootlab doorbrengen, gaat naar de productie van films. De andere vijftig procent wordt besteed aan persoonlijke begeleiding en ontwikkeling. Janssen: Onze jongeren zijn er vaak al een tijdje helemaal uit. De samenwerking in een team biedt de mogelijkheid allerlei vaardigheden te ontwikkelen en te oefenen. Van weer op tijd je bed uitkomen tot leren initiatief te nemen. In een productieteam kun je uitzoeken wat je kunt en wat de ander kan. En daarin zijn we niet te voorzichtig. Jongeren die al lang uit de running zijn doordat ze de school voortijdig verlaten hebben of doordat ze kampen met een opeenstapeling van problemen, zijn vaak moeilijk te motiveren. Ze hebben bijvoorbeeld moeite te accepteren dat er iemand de baas is, dat er iemand is die de beslissingen neemt. We laten hen daar zelf tegenaan lopen, want dat gebeurt in het echte leven ook. En vervolgens bespreken we met elkaar wat er is gebeurd en hoe je dat kan voorkomen als je echt je leven weer op wil pakken. En dat willen jongeren wel. Niemand wil stilstaan. Vertrouwensband Shootlab is bedoeld voor jongeren tot 26 jaar. De RMCtrajectbegeleiders spelen samen met de jongerenconsulenten van Sociale Zaken een belangrijke rol in de werving. Shootlab leidt toe naar opleiding, werk of hulpverlening. Dat is soms moeilijk, erkent Janssen. Onze jongeren weten vaak niet wat ze willen. Toch lukt het meestal wel. Ik denk omdat ze zich bij ons op hun gemak voelen, wij veel tijd met hen doorbrengen waardoor er een vertrouwensband ontstaat. Uiteindelijk zien en geloven de meeste jongeren dat we echt het beste voor hen willen. En dan maken ze met begeleiding van ons een plan. RMC-coördinator Duysens ziet een grote persoonlijke groei bij de deelnemers aan Shootlab. En er zijn ook harde bewijzen dat de aanpak werkt. Van de eerste groep van elf jongeren zijn er vier weer naar school en hebben er twee werk gevonden. Qua opbrengst springt Shootlab er echt uit in vergelijking met andere reïntegratietrajecten. De inkomsten van Shootlab zijn vooral afkomstig uit de reïntegratiegelden van de gemeente Purmerend en voor een deel uit opdrachten. Zo maakten de jongeren in opdracht van de gemeente een korte film over kunst in de openbare ruimte. Ze gingen de straat op om de kunstwerken te filmen, onderzochten waarom dat kunstwerk op die plaats staat en namen straatinterviews af. Ook werkten ze aan een productie over de gevolgen van de bezuinigingen voor de lokale samenleving. Maar Shootlab stimuleert ook eigen initiatief van de deelnemers. Een meisje dat graag in een bloemenzaak wilde werken, ging met de camera op onderzoek uit. Ze maakte een film over het bloemenvak en het werken in een winkel. Gemeenten die geïnteresseerd zijn in samenwerking met Shootlab, kunnen voor meer informatie terecht op 10 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

7 10 vragen aan... Jan van Zijl, voorzitter MBO Raad Een verkeerde studiekeuze blijkt nogal eens de oorzaak van uitval. 1. De doelstelling 2016 voor VSV is verdere daling naar nieuwe schoolverlaters. Hoe realistisch vindt u deze doelstelling? Welke inspanningen zijn er in ieder geval nodig? Zoals vaker gezegd, de rek is er wel een beetje uit in het mbo. Dat wil niet zeggen dat er geen inspanningen meer hoeven te worden gepleegd of dat het VSV-cijfer niet meer zal dalen. Maar het wordt steeds moeilijker. De jongeren die het makkelijkst terug naar de opleiding te krijgen zijn, weten we nu over het algemeen goed te bereiken. De meeste uitval zit bij jongeren ouder dan 18 jaar. Zij zijn niet meer leerplichtig, kunnen stoppen met de studie en kiezen dan vaak voor werk. 2. Bij het digitaal verzuimloket kan ook verzuim van 18-plussers gemeld worden: kun je een bovenleerplichtige wel aanwezigheidsregels opleggen? In de onderwijsovereenkomst bijvoorbeeld kunnen scholen ook de rechten en plichten van de student vastleggen. Voor deze jongeren kan daar in de toekomst beter gebruik van gemaakt worden. 3. Wat kan de entreeopleiding bieden aan jongeren? De entreeopleiding is een antwoord op de vraag hoe we ongediplomeerde jongeren een grotere kans kunnen bieden op werk of succesvol doorleren in het mbo. Het is het oude niveau 1, bedoeld voor jongeren zonder vmbo-diploma. Met deze opleiding worden ze voorbereid op een plek op de arbeidsmarkt of doorstroom naar niveau 2 in het mbo. 4. Hoe ziet u de samenwerking van mbo met Leerplicht en RMC? Als erg belangrijk. Elk afzonderlijk kunnen ze het probleem van voortijdig schoolverlaten onvoldoende oppakken. Wordt deze samenwerking goed vormgegeven dan zie je dat VSV veel beter kan worden aangepakt. mbo-scholen staan daar ook voor open. 5. RMC is in beginsel curatief, namelijk gericht op de uitgevallen jongere. Tegelijkertijd is het iedereen duidelijk dat er preventief (binnen de school) veel te winnen is als het om uitval gaat. Wat kan het mbo preventief bieden? Uitval kent verschillende oorzaken. Maatwerk blijkt dan het beste antwoord. Zo werken we nu hard aan het vormgeven van loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) in het mbo. Een verkeerde studiekeuze blijkt namelijk nogal eens de oorzaak van uitval. Het doel van LOB is de student helpen zijn talenten te ontdekken en te ontwikkelen zodat hij de juiste keuze kan maken. 6. In dat verband: wie moeten er een rol hebben in het zorgadviesteam in het mbo? Elke mbo-student heeft het recht door zijn school gezien te worden. Het gaat erom dat daar waar het met een jongere dreigt mis te gaan, de school direct contact zoekt met de leerplichtambtenaren of de RMC. Bovenaan staat dat zo n jongere binnen de zorgstructuur wordt gesteund en geholpen. Ik heb het liever over de zorgstructuur. Die moet zowel intern als extern goed ingericht en sluitend zijn. 7. Hoe belangrijk is het criterium van de startkwalificatie voor u? Belangrijk: cijfers wijzen uit dat je daarmee een betere kans op de arbeidsmarkt hebt. Maar er zijn jongeren die gewoon geen leervlees hebben en dat niveau daarom niet halen. Die moet en mag je op voorhand niet als verloren beschouwen. De AKA-opleiding bijvoorbeeld heeft zich voor deze jongeren bewezen als prima route naar de arbeidsmarkt. Straks wordt deze richting trouwens opgenomen in de entreeopleiding. 8. De overstap van vmbo naar mbo heeft de laatste jaren veel (extra) aandacht gekregen. Bent u tevreden over de aansluiting? De meeste jongeren vinden wel hun weg van het vmbo naar het mbo. Sommigen moeten we daarbij wat meer ondersteunen. Vmbo-scholen en mbo-scholen vinden elkaar daarin gelukkig inderdaad steeds beter. Maar er blijft altijd ruimte voor verbetering en nieuwe initiatieven. LOB is daar een voorbeeld van. 9. Welke mogelijkheden ziet u voor samenwerking en afstemming tussen MBO Raad en Ingrado? Door elkaar te ontmoeten en gezamenlijk dingen te ondernemen leren onze leden elkaar beter kennen en zal de samenwerking beter worden. Ze moeten immers van elkaar weten wat ze van de ander kunnen verwachten en waar ze samen sterker staan omdat ze beide graag zien dat de jongeren voor hun opleiding slagen. 10. Tenslotte: welke vraag had u graag gehad willen hebben en wat is daarop uw antwoord...? De vraag of het echt nooit meer goed met je komt als je als jongere ondanks alle vangnetten en inspanningen een voortijdig schoolverlater blijft. Gelukkig wijst onderzoek uit dat de meeste VSV ers uiteindelijk na een aantal jaar hun weg toch vinden in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. Natuurlijk moeten we binnen onze mogelijkheden alles uit de kast blijven trekken om te proberen voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk te voorkomen. Maar lukt dat niet, dan is er gelukkig in de meest gevallen geen sprake van verloren voor altijd. 12 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

8 Verzuimaanpak in het mbo Een goed meldsysteem is noodzaak Nanke Kraehe Tekst: Rob de Blok Foto: Bart Versteeg Illustratie: Welmoet de Graaf Iedereen heeft zo zijn moment waarop hij denkt: zo gaat het niet langer. Voor Nanke Kraehe, werkzaam als projectleider VSV voor de stedendriehoek Apeldoorn- Zutphen-Deventer, kwam dat moment toen twee, of eigenlijk drie dingen samenvielen. Met anderen stelde zij een verzuimprotocol op voor de stedendriehoek en constateerde dat haar eigen roc Aventus een beetje achterliep. In die tijd ook klaagde Leerplicht dat de verzuimlijsten zo ondoorzichtig waren. Ongeveer op datzelfde moment wilde de politie van ons weten of een van onze leerlingen daadwerkelijk op een bepaald tijdstip in de les zat. Dat alibi konden wij niet verschaffen; we wisten het niet. Daarmee zijn we aan de slag gegaan. Er werd een pasjessysteem ingevoerd waarmee iedere leerling zich dagelijks in- en uitlogt. Waarna het voor verzuimcoördinatoren een koud kunstje was dat systeem in te zetten voor verzuimregistratie. Nu vormt dat de basis van het huidige verzuimprotocol. Het is absoluut noodzakelijk dat een college van bestuur een meldingssysteem voor de gehele organisatie faciliteert Intentie Zo zou Frank Koster, beleidsmedewerker bij het ministerie van OCW, het graag zien over de volle breedte van het mbo. Om dat streven een duwtje in de rug te geven, werkt hij namens de minister aan een intentieverklaring. Daarin zullen de minister, de MBO Raad en Ingrado namens de RMC s de intentie uitspreken de uitval in het mbo terug te brengen. De betrokkenheid van ouders speelt daarbij een grote rol. Daarmee voeren wij de motie-biskop uit, die in februari van dit jaar werd aangenomen tijdens het debat over wijzigingen in de verzuimregels. De regering wil nu samen met de sector komen tot een verbetering van het meldproces en daarbij de ouders inschakelen. Je kunt stellen dat het mbo het al lang op orde had moeten hebben, geeft Koster toe. Maar ik wil de instellingen niet in de beklaagdenbank plaatsen. Er is per slot van rekening bij achttien-plussers geen dwang meer, hooguit drang. Als iemand niet meer naar school wil, dan wil hij niet. Toch heeft de helft van de roc s een geborgd meldsysteem van spijbelen en langdurig verzuim. De minister wil ook de andere helft meekrijgen. Enerzijds door het verscherpte inspectietoezicht (zie pagina 17 in dit nummer); anderzijds door het uitspreken van intenties, met begrip voor de ingewikkelde praktijk. De intentieverklaring heeft respect voor het feit dat de MBO Raad niet de baas is op de roc s. Zij kunnen hooguit hun bedoelingen uitspreken. Met deze verklaring zetten we een paar belangrijke partijen bij elkaar, waarna we de tam-tam kunnen roeren. Razend ingewikkeld Een goed meldsysteem van verzuim is in het mbo een stuk ingewikkelder dan in het voortgezet onderwijs, stelt Koster. Om te beginnen moet je het administratief gezien uitstekend voor elkaar hebben bij het deel van de jongeren dat maar één dag per week naar school gaat. Klopt, zegt Kraehe van roc Aventus. De registratie bij bbl ers is razend ingewikkeld en eigenlijk alleen te doen als je goed contact onderhoudt met de werkgever. Als een bbl er zich ziek meldt bij de werkgever, willen wij dat weten, liefst ver voordat er ontslagen vallen wegens onrechtmatig verzuim. En vice versa: als de student 14 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

9 Wij gaan er nu vanuit dat ouders het moeten weten als hun kind verzuimt verzuimt op zijn schooldagen, bellen we de werkgever. Het is een wisselwerking tussen student, werkgever en school. Een tweede oorzaak dat het mbo moeite heeft met de verzuimmelding, is de grootte van de organisatie en de bijbehorende logistieke problemen. Koster: Het is absoluut noodzakelijk dat een college van bestuur een meldingssysteem voor de gehele organisatie faciliteert. Met al die verschillende gebouwen, soms in verschillende plaatsen, de grote aantallen studenten en de grote verschillen in culturen kun je anders onmogelijk de logistieke problemen overwinnen. De leiding van Aventus heeft het in dat opzicht niet af laten weten, vertelt Nanke Kraehe. En juist omdát er veel geld is geïnvesteerd, is helder dat het gewoon moet gebeuren. Anders had je al die software en inlogapparatuur ook niet hoeven aanschaffen. Voor het bestuur is het van belang dat je geld misloopt als je een VSV er laat gaan. Er is nu de overtuiging dat het moet, ook al omdat de inspectie het in de gaten houdt. Daarmee zijn het wettelijke én eigen eisen geworden. Desondanks begrijpen docenten het soms niet of gooien ze de kont tegen de krib. Daarmee stipt zij de derde verklaring aan die Koster noemt voor de achterstand van het mbo. Onder de meeste mbo-docenten, vaklui in een bepaald beroep en enthousiast om iets over te brengen, is het geen automatisme studenten te controleren op hun aanwezigheid. Zij ervaren het niet als de taak van een docent een achttienjarige te wijzen op zijn verantwoordelijkheden. Mind-shift Op Aventus is een student pas aanwezig als hij ingelogd is. Simpel, zegt Kraehe. Toch draaien we nu een pilot met een gedigitaliseerd klassenboek, dat het in- en uitloggen gaat overrulen. Want als een student de hele dag in de kantine zit, is dat ook spijbelen. De aanwezigheid in de les wordt geadministreerd en dat maakt de docent weer belangrijk. Bij het docentencorps moet een mind-shift plaatsvinden. Wij doen dat door blijvend in gesprek gaan en proberen te overtuigen. Dat is de taak van de verzuimcoördinatoren, die anderzijds ook controleren of de docent verzuim meldt. Als de gegevens niet geleverd worden, gaat er een signaal naar de manager. En dan de rol van de ouders. Volgens Koster zijn zowel de mbo-instellingen als het ministerie er te lang van uitgegaan dat mbo-studenten zijn aan te spreken op hun volwassenheid. Het zijn vaak nog kinderen, of ze nu 16 of 20 jaar zijn, van wie de ouders meestal de opleiding betalen. Wij gaan er nu vanuit dat ouders het moeten weten als hun kind verzuimt. Dan kunnen zij hun opvoedkundige rol vervullen. Zo hoort dat te gaan. Volgens Nanke Kraehe is het belang van ouderbetrokkenheid niet te onderschatten. Wij hebben de ethische verantwoordelijkheid te weten waar een leerling uithangt als pa en ma denken dat hij naar school is. Privacybelemmeringen maken dat wel moeilijk. Ik zou willen dat de MBO Raad elke instelling adviseert: schrijf in je onderwijscontract dat je de ouders inlicht bij verzuim. Een leerling kan daartegen schriftelijk bezwaar maken. Zo n zinnetje kan een hoop ellende voorkomen. De eerste twee maanden van het schooljaar ben ik ontzettend druk met ouderavonden en dergelijke dan kom ik grijs van vermoeidheid thuis. Maar na die tijd heb je er zó verschrikkelijk veel plezier van: dan bellen ze ons in plaats van wij hen. Naschrift: De MBO Raad levert desgevraagd geen commentaar, zolang de intentieverklaring niet besproken is met de leden. Inspectie zorgt dat school zijn huiswerk doet Met ingang van het nieuwe jaar wordt een school die zijn verzuimbeleid niet op orde heeft, op het matje geroepen. Dat kon de leerplichtambtenaar altijd al doen, maar het gebeurde vrijwel nooit. Begrijpelijk, maar jammer. Daarom neemt de Inspectie van het onderwijs die taak over. Ronald Bal Voor leerplicht en RMC geldt: meld! Tekst: Rob de Blok Kun je het je voorstellen; de leerplichtambtenaar die de rector of voorzitter van het college van bestuur dreigt met een proces-verbaal? Zoiets komt zelden of nooit voor. Ronald Bal, onderwijsinspecteur regio Noord, begrijpt het wel: Leerplichtambtenaren hebben een relatie met de school. Zij zijn dagelijks op elkaar aangewezen en dan is het lastig in verbaliserende zin op te treden tegen de school. De Inspectie heeft daar geen last van. Zijn collega-inspecteur Sicco Kole, inspecteur regio Midden, vindt het belangrijk dat scholen goed begrijpen waarom verzuim gemeld moet worden. Spijbelen is een voorbode van voortijdig schoolverlaten. Uit onderzoeken is gebleken dat relatief verzuim niet altijd wordt gemeld door scholen, dat de verzuimadministratie bij een aantal scholen niet op orde is en dat het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet niet optimaal is. Dit laatste is zeker ook het gevolg van het feit dat scholen met leerplichtambtenaren uit verschillende gemeenten te maken hebben. Aan de bel Dus is door de minister besloten het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet door scholen over te dragen aan de Inspectie van het onderwijs. Kole: Wij verwachten dat leerplichtambtenaren aan de bel trekken als zij signaleren dat scholen relatief verzuim niet melden (de norm ligt op zestien uur verzuim per vier weken). In eerste instantie bij de school zelf om te vertellen waaraan deze zich moet houden. Stelt de leerplichtambtenaar vervolgens vast dat daar weinig of niets mee gebeurt, dan meldt hij dat aan de Inspectie. Indien het signaal ernstig is, stelt de Inspectie direct een onderzoek in. De sanctiemogelijkheid die de wet biedt, zal pas toegepast worden als gebleken is dat de school, na een hersteltermijn en heronderzoek, de regels nog steeds niet naleeft. Weinig van te merken Bal gaf onlangs voorlichting over deze materie aan leerplichtambtenaren van de stedendriehoek Apeldoorn-Zutphen-Deventer, waar de vraag zich voordeed of er ook een samenwerkingsovereenkomst tussen Inspectie en Leerplicht moest komen. Dat kan, maar wordt ook door Ingrado zelf - niet direct aanbevolen omdat het tijdrovende trajecten zijn waarin procedures nauwlettend gevolgd moeten worden. In de praktijk zullen leerplichtambtenaren vanaf 2012 weinig merken van de wetswijziging. Het belangrijkste is dat ze problemen melden via onderwerpen/signalen. Hier is een apart meldingsformulier voor leerplichtambtenaren te vinden. Kole: We hopen dat een school snel leert als hij in de portemonnee wordt geraakt. En voor Leerplicht en RMC geldt: meld! Geen melding doen is je werk niet doen. 16 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

10 Samen sterk voor het recht op onderwijs Onderwijs On Stage Wat is er mis met dromen? Onderwijs On Stage organiseert persoonlijke ontmoetingen tussen vmbo-leerlingen en beroepsbeoefenaren. Leerlingen krijgen zo een reëel beroepsbeeld en kunnen vervolgens een weloverwogen studiekeuze maken. Doel: voortijdig schoolverlaten als gevolg van een verkeerde keuze terugdringen. Wat klein begon met een manifestatie in Delft, is inmiddels uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend evenement in steeds meer gemeenten. Initiatiefneemster en drijvende kracht is Corine Korrel. Anne Zwart: Ik weet nu in elk geval zeker dat ik hierna naar het grafisch lyceum wil. Tekst: Yolanthe van der Ree Foto: Bart Versteeg Uit pure woede begon Korrel mensen uit de praktijk. Alleen dan Voorbereiding vloer betrad. Als derdejaars leerling jaren geleden met Onderwijs On krijgen ze een reëel beeld van hun Na vijf jaar is Onderwijs On verzorging kaderberoepsgericht Stage. Ik keek naar een Nova-uit- mogelijkheden. Korrel: Decanen op Stage in Delft geheel ingeburgerd. droomt ze er al enige tijd van om in zending waar het vmbo voor de school, die leerlingen in hun Elk jaar in februari of maart vindt de de fotografie verder te gaan. Anne: zoveelste keer negatief werd keuzeproces begeleiden, vertellen grote ontmoeting op de beursvloer Op de beurs stond ook een foto- belicht. Woest werd ik. Dat kan je een deel van de beroepspraktijk. plaats. Inmiddels hebben ook de graaf, Guus Schoonewille. Helemaal toch niet maken! Maar liefst 65 Wat leerlingen ook nodig hebben is gemeentes Westland, Doetinchem, super dus. t Was wel spannend om procent van onze jongeren zit op het de praktische informatie van de Breda en Almere het concept gewoon op hem af te stappen, maar vmbo en er zijn grote tekorten in die werkvloer. Hoe ziet je werkdag eruit, geadopteerd. Een plaatselijk gelukkig stond er al een heel groepje sectoren van de arbeidsmarkt waar hoe laat moet je opstaan, wat doe je stageteam neemt de organisatie om hem heen. Ik heb kennisge- deze jongeren voor opgeleid de hele dag, wat moet je kunnen en voor z n rekening, Korrel ziet toe op maakt, m n kaartje gegeven en worden. Hoe durf je dan op deze waar moet je van houden? Allemaal de naleving van het concept. Dat is gezegd dat ik graag meer wilde manier naar dit onderwijs te kijken! vragen die alleen de mannen en belangrijk, zegt zij, anders werkt het weten over het vak. Samen met bedrijf stelde twee flitssets vmbo-leerling zegt dat ze dierenarts Dit kunnen we toch niet uitleggen vrouwen uit de praktijk kunnen niet. Je moet niet leerlingen en andere leerlingen mocht ik toen beschikbaar waardoor ze konden wil worden, kijkt iedereen haar wat aan al die jongeren? Direct de beantwoorden. beroepsbeoefenaren onvoorbereid naar hem toe voor een doedag. werken met spullen die ook in de meewarig aan. Ik word daar kwaad volgende dag heb ik m n netwerk Tot haar eigen verbazing kreeg bij elkaar op de beursvloer zetten. In een oude loods stonden allerlei mode-industrie worden gebruikt. om. Laat dat kind het gesprek gemobiliseerd. Korrel de belangrijkste partijen Vooraf laten we leerlingen nadenken camera s en achtergronden op- Het licht is dus ook prachtig, maar aangaan met een dierenarts, laat onmiddellijk mee. De onderwijswet- over welke indruk ze willen maken, gesteld. Daar mochten we mee dat is echt niet makkelijk. Ik was haar een dag meelopen. En laat Wat leerlingen nodig hebben is de praktische informatie van de werkvloer Praktijk Het plan dat Korrel in de nacht op de Nova-uitzending bedacht was houder van de gemeente Delft, de Kamer van Koophandel en de scholen waren direct enthousiast. Na een intensieve voorbereiding waarin leerlingen getraind werden om te netwerken en bedrijven werden voorbereid op het contact met pubers, vond het eerste ontmoetingsfeest van Onderwijs On Stage plaats. Een daarvoor afgehuurd Delfts theater barstte met 1200 leerlingen en 300 professio- wat ze willen vragen, aan wie ze dat willen vragen, wat ze willen bereiken en hoe ze ervoor kunnen zorgen dat ze worden uitgenodigd voor een meeloopdag. Op de dag zelf hebben alle leerlingen zelfontworpen visitekaartjes bij zich die ze uitdelen aan bedrijven waar ze graag zouden willen rondkijken. Doedag Anne Zwart is een van die oefenen en experimenteren. Het liefst zou ik me in de toekomst met modellen willen bezighouden; bijvoorbeeld een fotoshoot organiseren voor tieners. Ik weet nu in elk geval zeker dat ik hierna naar het grafisch lyceum wil. Dat is leuk om naar uit te kijken. (Pers)fotograaf Guus Schoonewille is ook erg enthousiast over zijn deelname aan On Stage. Mijn doedag was erg geslaagd. De helemaal onder de indruk van de goede resultaten, ongelofelijk. En vooral hoe netjes ze met alles omgingen. Bijzonder verantwoordelijke jongeren, mooie ervaring ook voor mij. Ik vind On Stage een heel mooi project. Daar loop ik graag een stapje harder voor. Dromen Korrel benadrukt dat dromen worden aangemoedigd in On Stage. haar dan zelf de conclusie trekken of ze die lange weg via mbo, hbo en wo ervoor over heeft. Misschien kiest ze er uiteindelijk wel voor om dierenartsassistente te worden of om in een dierenwinkel te gaan werken. Maar vergis je niet; een flink deel van de vmbo-leerlingen komt uiteindelijk op de universiteit terecht. Meer informatie even simpel als vernuftig. Zorg dat nals bijna uit z n voegen. Een leerlingen die gewapend met leerlingen hebben zulke mooie Wat is er mis met dromen? Het lijkt vmbo-ers in contact komen met ongelooflijk succes. visitekaartjes de On Stage-beurs- dingen gemaakt. Een commercieel wel of dat niet meer mag. Als een 18 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

11 Schakelpositie voor RMC: Ken de cijfers en weet wat ze betekenen Tekst: Rob de Blok Illustratie: Welmoet de Graaf RMC ers hebben de power en het netwerk om snel in te grijpen Nieuwe sociale wetgeving; kansen of bedreigingen? Zal de uitvaller zonder startkwalificatie een herkansing op school gegund worden of komt de nadruk te liggen op werk? In afwachting van concrete uitwerking van de Wet Werken Naar Vermogen, profileren veel RMC s zich als de partner met het meest complete beeld van jongeren in relatie tot schoolloopbaan en arbeidsmarkt. RMC ers die hun zaakjes op orde hebben, de cijfers kennen en het verhaal daarachter, kunnen in het nieuwe speelveld een belangrijke schakelpositie gaan innemen. KANS RMC kaart Je bent geslaagd op school. Ga via STARTKWALIFICATIE door naar je baan. - Je voldoet aan de OPLEIDINGSEISEN en mag door naar het Werkplein. Uitkeringskaart Per 1 januari staan jongeren tot 27 jaar die een bijstandsuitkering aanvragen vier weken in de wacht. In die tijd moeten zij werk - en liever nog een opleiding - zoeken. Lukt ze dat aantoonbaar niet, dan komen ze in aanmerking voor ondersteuning van UWV. Zo staat het in de vernieuwde Wet Werk en Bijstand en zo bereiden sociale diensten zich erop voor. Bij de beoordeling na die maand, wordt dus ook gekeken of er mogelijkheden zijn binnen het reguliere onderwijs. Geen woord echter over het belang om alsnog eerst een startkwalificatie te halen en geen woord over RMC s. Kenmerkend? Nogal, vindt RMC-coördinator en Ingrado-bestuurslid Henk Loof. Al bij de invoering van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en het Plan Jeugdwerkloosheid werd RMC (voluit: de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten) te weinig betrokken bij de plannen. Zeker op centraal niveau - regionaal weet men elkaar gelukkig nog wel eens te vinden. De ene regio staat keihard voor het recht op onderwijs en speelt een bepalende rol; elders gebeurt er weinig. Als blijkbaar op landelijk niveau zo weinig oog is voor de integratie van sociaal beleid en onderwijsbeleid, dan rest de RMC niet anders dan zich nadrukkelijk te profileren en te positioneren, zegt Loof. En dat moeten we kunnen want de afgelopen vijftien jaar is er echt veel gedaan om jongeren terug naar school te brengen en ze te kwalificeren. Wij hebben zicht op de jongeren. Klip en klaar Daarom is het mooi dat juist in het afgelopen jaar er veel aan is gedaan om de RMC helder op de kaart te krijgen. Onder leiding van Ingrado is een inventarisatie gemaakt van het RMC-werk, zijn vele discussies in den lande gevoerd en is uiteindelijk een position-paper opgesteld waar klip en klaar de doelstellingen van de RMC in staan verwoord: minder VSV ers, maximale participatie en optimale kwalificatie. Juist in de turbulentie van 2012 is het recht op onderwijs van enorm belang. Voor de individuele jongere, maar ook voor Nederland. Anneke Voorend, RMC-coördinator in een van de vier Utrechtse subregio s is positief over de RMC-toekomst. Ik geloof niet dat de kwalificatieplicht voor jongeren weggepoetst zal worden of dat de RMC s er tussenuit geknipt worden. Terugbrengen van het aantal voortijdig schoolverlaters is een van de kernpunten van het kabinet, de cijfers zijn onlangs zelfs nog aangescherpt. Bij het realiseren van die doelstellingen zijn de RMC s belangrijke spelers. Deals Henk Loof heeft warme gevoelens bij de samenwerking van RMC-coördinatoren met de Projectdirectie VSV van het ministerie van OCW. Zij maken gebruik van het organisatorische vermogen van de RMC ers ten behoeve van hun doelstelling: het terugbrengen van het aantal nieuwe VSV ers. Wanneer de accountmanager van OCW ziet dat in de vakantie het aantal VSV ers de pan uitrijst, belt men mij direct. Dan bel ik de school en zit ik dezelfde dag nog aan tafel om deals te sluiten. Daar ligt de kracht: RMC ers hebben de power en het netwerk om snel in te grijpen. Het ministerie weet zich gebonden aan de Lissabon-akkoorden en ziet in RMC s een partner. De Groningse RMC-coördinator Otto Jongsma zou nog wel een stap verder willen gaan: Het recht op onderwijs stelt niets voor als dat niet wordt verbonden aan de arbeidsmarkt. Het op elkaar aan laten sluiten van onderwijs en arbeidsmarkt is bij uitstek een taak voor de RMC. Maar als ik daarnaar vraag bij bijvoorbeeld een accountmanager van de Projectdirectie VSV, worden de ogen glazig. Terwijl het voor mij logisch voelt om tussen OCW en SoZaWe in te zitten. Voor het komende jaar zal alle aandacht uitgaan naar een landelijk eenduidig beeld van RMC s, waarbij de drie taken duidelijk worden vervuld. In de praktijk hebben de meeste regio s vooral in de samenwerking met sociale zaken (Jongerenloketten en de WIJ) een inhaalslag te maken. Daarom is in Ingrado-verband de afspraak gemaakt dat de deskundigheid versterkt moet worden. De functie moet verder ontwikkeld worden en wel via themagerichte bijeenkomsten. Ingrado heeft de positie om die rol op te pakken, vindt Voorend. Het positionpaper slaat de spijker op zijn kop. 20 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

12 Rechten & plichten Jeugdvolgsysteem Een nadere invulling van professionalisering is bijvoorbeeld het slim omgaan met verzuim- en schoolloopbaangegevens. Om goed te kunnen schakelen tussen alle partijen waar de jongere mee van doen heeft, is het van groot belang de cijfers te kennen. Die worden tegenwoordig verzameld door DUO, de Dienst Uitvoering Onderwijs. De grote uitdaging voor RMC s (maar ook voor Leerplicht) is om die DUO-gegevens te gebruiken voor uitvoering, rapportages en beleid. Rotterdam werkt vanaf volgend jaar met een nieuw softwareprogramma, op maat gesneden voor de gebruikers. Doel: maximale inzet voor jongeren die het écht nodig hebben. Om dat te realiseren wordt gekozen voor een flexibele workflow om het werk van Leerplicht en RMC te sturen, zodat zijzelf en teamleiders kunnen ingrijpen als processen te langzaam lopen. Het goed kunnen volgen van doelgroepen, een inzichtelijke werkvoorraad, schooldossiers die goed worden bijgehouden. Met als resultaat een eenduidige werkwijze, betere beheersing van processen, kortere doorlooptijden, grotere efficiency en betere managementinformatie. Het voelt voor mij logisch om tussen OCW en SoZaWe in te zitten Het kan allemaal, beweert Ton Nuninga, behalve bestuurslid van Ingrado ook beleidsadviseur van de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) bij de gemeente Rotterdam. En wel met behulp van een beter registratiesysteem voor Leerplicht en RMC. Al is registratie in dit verband een misplaatst woord: de focus is komen te liggen op het gebruiken van elders gegenereerde gegevens. Nuninga spreekt dan ook liever van een jeugdvolgsysteem. Daarin zijn niet alleen school-, maar ook werk- en inkomensgegevens van belang. Zo kun je prioriteiten stellen: eerst de jongeren aanpakken die thuis op de bank zitten, want de werkenden hebben weliswaar geen startkwalificatie, maar wél aansluiting op de arbeidsmarkt gevonden. De noodzaak van een goed systeem voor leerplichtambtenaren en trajectbegeleiders vat Nuninga bondig samen: Uit een dossier moet snel en duidelijk blijken wat er allemaal bij een jongere speelt. Dat is voorwaarde voor goede besluiten. Een goed systeem ondersteunt je werk bijna onzichtbaar; heb je een brief nodig aan een ouder of jongere dan moet die al klaar staan en met één druk op de knop te maken en te bewaren zijn. Tijd besparen op administratie, levert tijd op voor de jongere. Monnikenwerk Hoe je die verzamelde gegevens betekenis kan geven in het dagelijks werk, vertelt Orm Muilwijk. Hij is specialist beleidsinformatie op het domein jeugd en onderwijs van de gemeente Amsterdam. Moeilijk zijn de analyses niet; tijdrovend des te meer. Het is monnikenwerk. Maar het is van het grootste belang te weten welke werkelijkheden achter de cijfers schuilgaan, vindt hij. Muilwijk dicht de RMC nadrukkelijk een regiefunctie toe naar ketenpartners: scholen, werkgevers en zorgpartijen, maar ook de gemeente wil geïnformeerd blijven. Waar zit de jongere tussen school, arbeid en zorg en doet ieder daar wat ie doen moet? Dat kan de RMC boven tafel krijgen. Van een kleine achtduizend 23-jarigen onderzocht Muilwijk de schoolcarrière. Plussend en minnend schetst hij een beeld van een generatie: In het voortgezet onderwijs is verzuimhandhaving het belangrijkst: dat levert een daling van de uitval op. Bij de 16- en 17-jarigen die van het vmbo doorstromen naar het mbo, staat de vraag centraal of zij een reëel toekomstperspectief hebben. Een beperkt deel van de havo- en vwo-scholieren stopt de studie en gaat vaak als zzp er succesvol aan het werk. Bij 18- en 19-jarige schooluitvallers zie je een tweedeling: een groep jongeren lukt het ook in de jaren daarna niet het diploma te halen. Terwijl de jongeren die na een jaar wel terug naar school zijn gegaan, daar vaak succesvol in zijn. Op zich allemaal niet zo wereldschokkend, maar moet dat dan? Zowel Muilwijk als Nuninga streven naar feitenkennis over de doelgroep binnen de RMC, om te kunnen schakelen tussen alle partijen waarmee de jongere te maken heeft. Dat is de houding die de RMC, en in het verlengde daarvan Ingrado, moet uitventen. De slag die wij moeten maken, betoogt Muilwijk, is preventief: we moeten de kraan dichtdraaien. Lik op stuk geven bij verzuim. Leerlingen vragen daar om, dus zorg ook dat scholen er bovenop zitten. Voer daarover met je gemeenteraad het gesprek. Dat alleen kan als je weet waar je het over hebt; zorg dat je cijfers hebt en dat je ze betekenis kunt geven. In deze rubriek informeert Carolien de Bruin, juridisch adviseur van Ingrado, u over actuele juridische zaken. Thuiszitters Thuiszitters zijn leerplichtige jongeren die zonder geldige reden meer dan vier weken verzuimen. Het gaat bijvoorbeeld om jongeren die geschorst zijn wegens wangedrag of die zijn aangemeld voor het speciaal onderwijs, maar nog wachten op een plek. Uit onderzoek van Ingrado (december 2010) bleek dat één op de 1000 leerplichtige jongeren een thuiszitter is en dat de gemiddelde verzuimtijd maar liefst zes maanden is. Een groot deel van deze jongeren wordt niet besproken in een zorgadviesteam. Dat betekent dat ze, ondanks de verplichting van de school om passend onderwijs te bieden, uit zicht raken. Het advies aan de leerplichtambtenaar is om in elk geval met alle scholen in hun gemeente extra aandacht te schenken aan leerlingen die de overstap naar het voortgezet onderwijs maken. Verder luidt het advies om een snelle en heldere probleemanalyse te maken en het verzuim te bespreken in het regionale zorgadviesteam. Tot slot moeten de dossiervorming en bewaking van de actiepunten op orde zijn. Hierin is een belangrijke rol voor de leerplichtambtenaar weggelegd. Thuisonderwijs De Leerplichtwet erkent thuisonderwijs niet als reguliere onderwijsvorm. Maar als ouders vrijstelling hebben van de inschrijvingsplicht, bijvoorbeeld op levensbeschouwelijke gronden, mogen ze hun kind thuisonderwijs geven (ze zijn daartoe overigens niet verplicht). Soms krijgen leerlingen echter ook thuisonderwijs zonder gerechtigde vrijstelling. Er lopen bovendien steeds meer zaken rondom beroepen van ouders om vrijstelling op levensbeschouwelijke gronden. De Tweede Kamer vroeg in een debat afgelopen voorjaar om meer duidelijkheid hierover. Minister Van Bijsterveldt heeft toegezegd om begin december met een standpuntenbrief te komen. In een volgend nummer van Ingrado Magazine bieden we daarover uitgebreide informatie, maar de brief (bij het ter perse gaan van dit nummer nog niet openbaar) kunt u al vinden op de website van het ministerie van OCW. Juiste brief Zoals hierboven al staat kunnen ouders een beroep doen op vrijstelling van de Leerplichtwet op psychisch-lichamelijke of levensbeschouwelijke gronden en als hun kind al op een school in het buitenland zit. Soms blijken leerplichtambtenaren in hun antwoord aan ouders de verkeerde brief te gebruiken. Het moet een brief zijn zonder bezwaarclausule, aangezien u formeel-juridisch geen besluit neemt. U controleert wel of het beroep van ouders op vrijstelling vergezeld gaat van de juiste bewijsstukken en u hebt vaak een gesprek met ouders om de levensbeschouwelijke overwegingen helder te krijgen. Maar uiteindelijk beroepen ouders zich op de wet en krijgen ze al dan niet vrijstelling van rechtswege. Check dus of u de goede brief gebruikt. Een voorbeeld is te vinden in de laatste versie van het Formulierenhandboek. Hebt u ook een juridische vraag? Mogelijk vindt u het antwoord al bij de Q&A op de website van Ingrado. Of informeer eens bij een collega uit uw rayon hoe zij het probleem aanpakken. Hebt u dan alsnog een vraag? Gebruik het vragenformulier op en u krijgt per mail of telefoon antwoord. 22 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

13 Samen sterk voor het recht op onderwijs Bewegen en sport in het mbo Leren doorzetten en volhouden Het masterplan Bewegen en sport in het mbo van de MBO Raad, looptijd drie jaar, is z n laatste jaar ingegaan. Een platform bestaande uit 45 roc s, aoc s en vakscholen heeft toegezien op de ontwikkeling van programma s en projecten die de gezondheid van leerlingen moeten bevorderen. Het masterplan bevat tien thema s variërend van de gezonde school tot topsport. Rond elk thema wordt materiaal ontwikkeld dat verdraagbaar is naar elke mbo-school. Ook binnen het Zeeuwse I.fit leren jongeren de draad weer op te pakken. Hierover meer in een volgend nummer. Tekst: Yolanthe van der Ree Foto: NIVM John van Apeldoorn is themaleider van het thema voortijdig schoolverlaten uit het masterplan. Centrale vraag binnen dit thema is of bewegen en sport de schoolloopbaan van jongeren positief kunnen beïnvloeden. De opdracht die Van Apeldoorn van het platform Bewegen en sport meekreeg, is alle kennis die hierover beschikbaar is te verbinden met praktijkervaringen. Beide zijn ruim voorhanden, ontdekte Van Apeldoorn, er is veel onderzoek gedaan en veel mboscholen hebben ervaring met preventieve en curatieve programma s. Het uitgangspunt van ons werk is dat de vitale werknemer van de toekomst nu op het mbo zit, legt hij uit. Investeren in een gezonde school is investeren in de werknemer van morgen. We leggen gezondheid breed uit; zowel in fysiek, metaal als sociaal opzicht. Thema s Dat er een relatie bestaat tussen sport en bewegen en voortijdig schoolverlaten staat voor Van Apeldoorn inmiddels vast. Binnen sportieve activiteiten worden jongeren geconfronteerd met zaken die er in het echte leven ook toe doen: omgaan met teleurstelling, regels naleven, doorzetten, leiding ontvangen, samenwerken, enzovoort. Onder de vlag van ons thema worden elf projecten uitgevoerd, een daarvan is zelfregulatie. Sport kan leerlingen leren hoe ze hun gedrag kunnen veranderen. En hoe dit hun studie ten goede kan komen. Uit onderzoek blijkt dat sportende vmbo ers beter met hun studie omgaan dan nietsportende havisten. Een nieuwe interventie binnen het thema voortijdig schoolverlaten is de vechtsportmethodiek die onderliggende problemen aanpakt. Deze methodiek wordt ontwikkeld onder leiding van Wouter Schols. Schols is werkzaam bij het Nederlands Instituut voor Vechtsport en Maatschappij (NIVM). Eerder al was hij betrokken bij tijd voor vechtsport, een project waarin de maatschappelijke waarde van de vechtsport centraal stond. Vechtsport bleek, mits goed aangeboden en begeleid, Binnen sportieve activiteiten worden jongeren geconfronteerd met zaken die er in het echte leven ook toe doen bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren. Vechtsport trekt vechtersbaasjes, maar reguleert agressie, zegt Schols. Dat komt duidelijk naar voren uit onderzoek. De trainer is hierbij van groot belang. De eisen die we aan hem of haar stellen zijn dan ook hoog. Vechtsport wordt steeds vaker ingezet in zorgtrajecten en als preventiemiddel. Hierbij gaat het er niet om dat jongeren technisch vaardig worden in de vechtsport, maar om het vergroten van de sociale en fysieke weerbaarheid en het bestrijden van bewegingsarmoede. Worstelen Schols noemt een voorbeeld waaruit blijkt hoe vechtsport ingezet kan worden om onderliggende problematiek zichtbaar te maken. De belangrijkste regel bij vechtsporten is dat je de ander geen pijn mag doen. Tijdens een worstelpartijtje tussen twee jongens kwam de schouder van de een klem te zitten. Niet opzettelijk; dat kan gewoon gebeuren. Toch was die jongen helemaal hysterisch en niet tot bedaren te brengen. De trainer ging hier direct op in en vroeg wat er nu met hem gebeurde, waarom hij zo extreem reageerde. In het gesprek dat volgde gaf de jongen aan dat hij al veel therapieën had gevolgd om zijn woede te beteugelen, maar dat niets hielp. Als hij boos was, wilde hij slaan. De trainer pakte dit op door de jongen te leren weer terug te komen in zijn lijf. Hij leerde hem op zo n moment te aarden en zich te concentreren op z n ademhaling. Dat zijn technieken uit de vechtsport, maar heel bruikbaar in het dagelijks leven. Doorzettingsvermogen, doelen stellen en doelen halen, motivatie en binding; drie belangrijke onderdelen van de vechtsport en volgens Schols heel bruikbaar bij het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Uit de pilots die nu op twee roc s draaien, moet een overdraagbare methodiek voortvloeien. Belangrijk daarin is de lesopbouw die niet verloopt via het klassieke warming up, kern en cooling down, maar waarin thema s leidend zijn. Thema s als geven en nemen, respect en balans. Elk thema wordt in een vast stramien aangeboden. Het onderzoeken en oplossen van een probleem, zowel mentaal als fysiek staan hierin centraal. In april 2012 wordt het eindproduct opgeleverd. Meer informatie 24 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

14 Pesten maakt meer kapot dan ons lief is Pesten is op scholen, ondanks de toegenomen aandacht, nog altijd een groot probleem. En het reikt veel verder dan alleen pesters en slachtoffers. Scholen moeten beleid maken, vindt pestdeskundige Bob van der Meer. En leerplichtambtenaren zouden zich ook meer bewust moeten zijn van hun rol. Tekst: Peter Zunneberg Illustratie: Welmoet de Graaf We hopen dat je de kerst niet haalt. Die tekst ontving een middelbare scholier, die op school al tijdenlang gepest was, per sms. Zijn ouders maakten zich zorgen over zijn veranderende gedrag en vroegen zich af waarom hij s avonds vaak ging fietsen. Nadat zij op een ouderavond over het thema pesten in de pauze contact hadden gezocht met psycholoog Bob van der Meer, kwam de hele affaire aan het licht. Actief een einde maken aan zijn leven durfde de jongen niet. Maar door s avonds zonder licht te gaan fietsen, hoopte hij doodgereden te worden. Van der Meer kan nog woest worden om het totale gebrek aan empathisch vermogen bij de pesters. Tegelijkertijd weet hij met 25 jaar ervaring in het begeleiden van pestslachtoffers en het bestrijden van pesten, zinloos geweld en seksuele intimidatie, dat de behoefte om te pesten een van de duistere kanten van de mens is. Het grote probleem met pesten is dat het vaak onzichtbaar is. Angst speelt een hele grote rol, maar ook schaamte. En daardoor is het voor pestslachtoffers een hele moeilijke stap om het openbaar te maken. Grote gevolgen Jaarlijks maken jongeren een eind aan hun leven omdat ze in hun wanhoop geen uitweg meer zien uit hun problemen. Een enkele keer, zoals vrij recent op het Technisch College in Amsterdam, moet ook een pester het met de dood bekopen. Het zijn de meest schrijnende gevolgen van pesten. Maar Van der Meer wijst ook op de psychische schade bij mensen die gepest zijn. Een laag zelfbeeld, paniekstoornissen, noem alles maar op, het leidt allemaal tot hoger ziekteverzuim en tot extra kosten voor zorg aan en begeleiding van slachtoffers. Maar de schade die wordt aangericht door pesten reikt veel verder dan alleen de slachtoffers. Ook degene die pest loopt schade op. Van een evenwichtige ontwikkeling van deze jongeren is geen sprake en uit onderzoek is gebleken dat zij veel vaker dan gemiddeld vervallen in crimineel gedrag. En naast pester en slachtoffer is er volgens Van der Meer nog een derde groep betrokkenen. Dat is de grote middengroep, die op het eerste gezicht geen rol lijkt te spelen. En die kun je ook weer onderverdelen. Je treft daar de meelopers uit angst, bang om zelf slachtoffer van pesterijen te worden. Dan zijn er de meelopers uit berekening, die hopen er op een of andere manier beter van te worden, bijvoorbeeld in aanzien zullen stijgen binnen de groep. En je hebt hier degenen die wel willen ingrijpen, maar dat niet te vaak kunnen doen, omdat de groep zich dan tegen hen kan keren. Uit cijfers blijkt dat op de basisschool één op de vier kinderen gepest wordt Vijfsporen Behalve de drie genoemde partijen zijn er volgens Van der Meer nog twee groepen direct betrokken bij het pestprobleem, namelijk de school en de ouders. Vaak zijn het de ouders die als eerste het gedrag van hun kind zien veranderen. Als ze vragen of er iets is, reageert hij of zij ontwijkend. Maar als je rechtstreeks vraagt of het kind gepest wordt, is het antwoord bijna altijd ja. Om het probleem echt aan te pakken, is het dus zaak om dat met alle betrokkenen te doen. Dat is wel eens anders geweest, vertelt Van der Meer. Heel lang is gedacht dat het aan het pestslachtoffer lag. Dat als die eenmaal een sociale vaardigheidstraining had gevolgd, hij of zij vanzelf sterker in de schoenen zou staan en zich beter zou kunnen verweren tegen de pesters. Het is deze blame-the-victim-benadering waar we gelukkig steeds meer vanaf raken, maar die je hier en daar nog steeds wel ziet. Maar iets wat door stelselmatig psychisch en lichamelijk geweld is afgeleerd, krijg je via een training niet terug. Het is juist die veranderde lichaamstaal, die slachtoffers van pesten vaak verraadt. Ook in een totaal nieuwe omgeving hebben pesters dat feilloos in de gaten. Ze weten direct wie ze moeten hebben. Bob van der Meer Aanpak Om het probleem van pesten echt te kunnen aanpakken, is het volgens Van der Meer noodzakelijk dat scholen een beleidsplan pesten opstellen en indien nodig dat plan ook gebruiken. Te vaak hoor ik van scholen wij hebben dat niet nodig, want bij ons op school komt het niet voor. Maar uit cijfers blijkt dat op de basisschool één op de vier kinderen kortere of langere tijd gepest wordt. In het voortgezet onderwijs is dat één op de zestien. Dat betekent dat er gemiddeld in iedere klas kinderen zitten die gepest worden. Hoe beter het klimaat op school, des te kleiner de kans dat er gepest wordt, dat klopt. Maar hoeveel directeuren ik al gesproken heb die eerst zeiden dat het bij hen op school niet gebeurde en die er later pas achter kwamen, dat wil je niet weten. Het liefst zou Van der Meer zien dat elke school een beleidsplan heeft, maar om een of andere reden, waar hij geen vinger achter weet te krijgen, kunnen scholen niet verplicht worden. Bij de aanpak van het pestprobleem is vaak ook een rol weggelegd voor de leerplichtambtenaar. Om te beginnen zou het goed zijn als leerplichtambtenaren op de hoogte zijn van de omvang en van de complexiteit van het probleem, vindt Van der Meer. Ze zouden moeten weten wat pesten in een groep allemaal teweeg brengt. Misschien kunnen leerplichtambtenaren, eventueel samen met de Onderwijsinspectie, een begeleidende rol spelen in de totstandkoming van beleidsplannen die pesten tegengaan. En ten slotte is mijn ervaring dat ouders leerplichtambtenaren als tegenstander zien. Als leerplichtambtenaren zich van dat beeld bewust zijn en zich misschien wat meer bemiddelend zouden opstellen, kan dat bijdragen aan de oplossing van het probleem. Meer informatie over pesten op de website van Bob van der Meer: 26 Ingrado Magazine December 2011 Nr. 15 Ingrado Magazine December 2011 Nr

15 Advertentie Leerplicht-administratie RMC-administratie Sluitende aanpak Jongerenloket Werkprocesondersteuning Zaak- en taakgestuurde dossiervorming Verwijsindex/ Signalering Leerlingenvervoer Flexibel Cliëntvolgsysteem van 0 tot 28 jaar In het doorlopend cliëntdossier van het Jeugdvolgsysteem (JVS) staat de jongere van 0 tot 28 (inclusief Wet WIJ) centraal. Het JVS maakt het bijhouden van uw leerplichten/of RMC administratie snel en gemakkelijk. Het helpt u overzicht te verkrijgen. Indien gewenst kan het cliëntdossier volledig papierloos worden gemaakt, zodat makkelijk buiten kantoor kan worden gewerkt en case-overdracht tussen collega s wordt vereenvoudigd. Werkelijk alle relevante informatie kan gekoppeld worden aan één jongere of school. Goed georganiseerd zijn, en blijven! Het Jeugdvolgsysteem ondersteunt u niet alleen bij de uitvoering, maar ook bij de inrichting van een goede leerplicht en/of RMC-organisatie. Ook als u regionaal of in ketenverband wilt samenwerken is het JVS uniek. Iedere organisatie krijgt zijn eigen virtuele omgeving waarin alleen de voor die partij relevante gegevens zichtbaar zijn. Ideaal dus om een sluitende aanpak te realiseren. De beveiliging staat als een huis met onder andere uitgebreide autorisatiemogelijkheden en dataencryptie. De mensen van MetaObjects zien het einde van de implementatie niet als het einde van de relatie, maar juist als de eigenlijke start. We gaan flexibel om met veranderingen en uitbreidingen. Met behulp van het JVS faciliteren wij u om goed georganiseerd te zijn en dat ook te blijven! Contact Nieuwsgierig geworden? Bezoek dan de JVS-website voor nadere informatie en bel ons voor een afspraak met demonstratie (Wim Cuijten: ). MetaObjects Benelux B.V. Telefoon: jvs@metaobjects.nl Adres: Croy 7P, 5653 LC Eindhoven