Kartels enzo! Lilian Petit 8 oktober 2015 Wetenschapsseminar AFM. Promotor: Prof. dr. J. van Sinderen Co-promotor: Prof. dr. P.A.G.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kartels enzo! Lilian Petit 8 oktober 2015 Wetenschapsseminar AFM. Promotor: Prof. dr. J. van Sinderen Co-promotor: Prof. dr. P.A.G."

Transcriptie

1 Kartels enzo! Lilian Petit 8 oktober 2015 Wetenschapsseminar AFM Promotor: Prof. dr. J. van Sinderen Co-promotor: Prof. dr. P.A.G. van Bergeijk 1

2 Kartel? 1. Verboden zijn overeenkomsten tussen ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst. 2. De krachtens het eerste lid verboden overeenkomsten en besluiten zijn van rechtswege nietig. 3. Het eerste lid geldt niet voor overeenkomsten, besluiten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen die bijdragen tot verbetering van de productie of van de distributie of tot bevordering van de technische of economische vooruitgang, mits een billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen de gebruikers ten goede komt, en zonder nochtans aan de betrokken ondernemingen a. beperkingen op te leggen die voor het bereiken van deze doelstellingen niet onmisbaar zijn, of b. de mogelijkheid te geven, voor een wezenlijk deel van de betrokken goederen en diensten de mededinging uit te schakelen. 4. Een onderneming of ondernemersvereniging die zich op het derde lid beroept, bewijst dat aan dat lid is voldaan. Prijzen Hoeveelheden Markten 2

3 Kartel _ paradijs? 3

4 Agenda Inzicht in de ratio achter het huidige mededingingsbeleid, hoe daartoe gekomen, Mededing- ingspolitiek hoe kartels schadelijk zijn, waarom ze opgespoord moeten worden én hoe detectie effectief plaats kan vinden. Kartel succes Kartelregister Produc- tiviteit Detectie 4

5 Ontwikkeling mededingingsbeleid Suspension of Business Act Business Agreements Act 1964 Prohibition collective resale price maintenace 1993 Prohibition of horizontal price agreements 1986 Prohibition tender practices construction industry 1994 Prohibition market sharing agreements and collusive tender agreements 1941 Cartel Decree 1958 Economic Competition Act 1962 Prohibition disciplinary proceedings within cartels 1964 Prohibition individual resale price maintenace durable goods 1998 Competition Law 1991 Prohibition of vertical price agreements 5 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

6 Ontwikkeling mededingingsdenken Pro-kartel Modificatie Inertie Transformatie 6 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

7 Pro-kartel Economische situatie 30 katalysator Ondernemersovereenkomsten wet (1937) Kartelbesluit (1941) Poldermodel Wet collectieve arbeidsovereenkomsten (1937) Sociaal Economische Raad (SER) Wet op de bedrijfsorganisatie (1950) Vergelijkbaar met rest EU 7 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

8 Modificatie Na-oorlogse prijs- en loon politiek succesvol Wet Schorsing Bedrijfsregelingen (1951) Wet Economische Mededinging ( ) Publieke belangen DE, UK, FR 8 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

9 Inertie Pogingen tot hervorming mislukken Administratie EZ niet up-to-date, bedrijven onbewust Weinig economisch onderzoek % van EU beslissingen NL betrokken 1982 sigarettenindustrie DE, UK en FR meer focus op verbod 9 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

10 Transformatie Nederlands beleid onhoudbaar t.o.v. Europe 1992 Vereniging van Samenwerkende en Prijsregelende Organisaties in de Bouwnijverheid Specifieke verbodsbepalingen Mededingingswet (1998) 10 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

11 Uitblijven van hervorming Polder model / consensus Gesloten beleid; gevoerd door overheid en kartellisten? Gebrek aan economisch onderzoek Demand-side management niet effectief; crisis jaren 80 Europe 1992 impuls; Nederlandse situatie onhoudbaar 11 Drijfveren achter mededingingsbeleid?

12 Kartelvorming >650 SE > AUS Primary data Annual reports >350 DE >700 FI Nederland Kartelparadijs?

13 13 Nederland Kartelparadijs?

14 Kartelvorming Gemiddelde (mediaan) kartel deelnemers: ca. 230 (20) Na 1988: 150 (10) Zweden: 14.1 (6) Duitsland: 15 Organiserend orgaan: ca. 52% Na 1988: 25% Buitenland betrokken: ca. 7% Na 1988: 10% Zweden: 2.3% Gemiddelde (mediaan) duur: ca. 23 (18) j Zweden: 19.3 (15.8) j Finland: 13 j Duitsland: 13.4 (11) j EU: 7.2 (5.5) j 14 Nederland Kartelparadijs?

15 Kartels & productiviteit Neoklassieke school: Concurrentie stimuleert productieve, allocatieve en innovatieve efficiëntie. Oostenrijkse school: Doel van kartels niet alleen P verhogen en Q verlagen ( ), maar ook de waarde van productie en productieprocessen verhogen (Salin, 1996, p 37). 15 Effecten van kartels

16 Kartels & productiviteit TFP groei 1. Relatieve afstand tot frontier leider Ln (TFPi,t TFPEUleader i,t) 2. Groei van frontier leider LnTFPEUleader i,t 3. Human capital Hoeveelheid arbeidsdiensten per uur 4. Aanwezigheid van kartels Kartel dummy (0; 1) Kartel entry dummy (0; 1) Kartel exit dummy (0; 1) EU klems; GGDC Peers: AUT; BEL; DEN; ITA; NL; FIN; FRA; SP; UK. Kartelregister 16 Effecten van kartels

17 Kartel succes (w.i.p) Duur = succes? Meer spelers! Marktverdeling effectiever dan quota's Meer parameters overeenkomen helpt Economische groei Rol branchevereniging & buitenland? 17 Wat bepaalt kartel succes

18 Terug naar nu 18

19 Kartel detectie Bedrijven anticiperen op acties toezichthouder Detectie veelal via Klokkenluiders Signalen en klachten Clementie Slimme communicatie kanalen Strategisch gebruik media Wraak Geavanceerde contracten Een goed georganiseerd kartel wordt niet opgemerkt Clementie destabiliseert niet per definitie I.e. reactieve input, noodzaak proactieve aanpak Beinvloed de pakkans Л concurr. < Л kartel p * boete 19 Hoe vind ik kartels?

20 Vragen? Ideeën? 20

e-commerce en mededinging Congresmiddag Fashion & IE 12 februari 2015 Martijn van de Hel

e-commerce en mededinging Congresmiddag Fashion & IE 12 februari 2015 Martijn van de Hel e-commerce en mededinging Congresmiddag Fashion & IE 12 februari 2015 Martijn van de Hel Agenda 1. Introductie mededingingsrecht 2. Verbod op concurrentiebeperkende afspraken (kartelverbod) a. Horizontale

Nadere informatie

Decentralisatie en mededinging Samenwerking

Decentralisatie en mededinging Samenwerking Decentralisatie en mededinging Samenwerking 1 oktober 2015 Agenda Introductie 1. Inleiding 2. Hoofdlijnen samenwerking 3. Hoofdlijnen mededinging 4. Samenwerking en mededinging 5. Cases 6. Slot 2 1. Inleiding

Nadere informatie

Mededinging in de zorg. Mr. N. van den Burg 6 oktober 2011

Mededinging in de zorg. Mr. N. van den Burg 6 oktober 2011 Mededinging in de zorg Mr. N. van den Burg 6 oktober 2011 Onderwerpen 1.juridisch kader 2.kartelverbod 3.misbruik van machtspositie / aanmerkelijke marktmacht 4.concentratietoezicht 5.voorbeelden uit de

Nadere informatie

Gelet op artikel 21, eerste lid, van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen en artikel 5d van de Mededingingswet;

Gelet op artikel 21, eerste lid, van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen en artikel 5d van de Mededingingswet; CONCEPT 26 juni 2013 Besluit van de Minister van Economische Zaken van (datum), (nr.), houdende beleidsregel inzake de toepassing door de Autoriteit Consument en Markt van artikel 6, derde lid, van de

Nadere informatie

Ja (de activiteiten richten zich hoofdzakelijk op het leveren van goederen)

Ja (de activiteiten richten zich hoofdzakelijk op het leveren van goederen) o Is er sprake van een onderneming die een economische activiteit uitoefent? Mw niet van toepassing Rnr. 12 Is sprake van een afspraak tussen ondernemingen? Mw niet van toepassing Rnr. 13-17 3.1 a) Zijn

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, XXX [ ](2013) XXX draft MEDEDELING VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Ontwerpmededeling van de Commissie inzake overeenkomsten van geringe betekenis die de mededinging niet

Nadere informatie

Het Kartelverbod. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over het kartelverbod uitgelegd

Het Kartelverbod. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over het kartelverbod uitgelegd Het Kartelverbod De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over het kartelverbod uitgelegd Waar gaat deze brochure over? In deze brochure kunt u lezen over het kartelverbod dat per 1 september

Nadere informatie

HET SPEELVELD VAN DE FAIR TRADE AUTHORITY CURAÇAO

HET SPEELVELD VAN DE FAIR TRADE AUTHORITY CURAÇAO HET SPEELVELD VAN DE FAIR TRADE AUTHORITY CURAÇAO BEVORDEREN VAN DE CONCURRENTIE EN TEGENGAAN VAN AFSPRAKEN DIE DEZE BEPERKEN Curaçao, oktober 2016 1. INTRODUCTIE Op 29 maart 2016 zag de Fair Trade Authority

Nadere informatie

Ontwerp. VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE

Ontwerp. VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, xxx C(20..) yyy definitief Ontwerp VERORDENING (EU) nr. /.. VAN DE COMMISSIE van [ ] betreffende de toepassing van artikel 101, lid 3, van het Verdrag betreffende de

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43

Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43 18.12.2010 Publicatieblad van de Europese Unie L 335/43 VERORDENING (EU) Nr. 1218/2010 VAN DE COMMISSIE van 14 december 2010 betreffende de toepassing van artikel 101, lid 3, van het Verdrag betreffende

Nadere informatie

Week 5 rechtseconomie HC 9, , Onvolledige mededinging

Week 5 rechtseconomie HC 9, , Onvolledige mededinging Week 5 rechtseconomie HC 9, 5-03-2018, Onvolledige mededinging Marktfalen: Marktfalen kunnen ervoor zorgen dat markten niet goed werken. Je hebt marktfalen op verschillende gebieden binnen de economie.

Nadere informatie

Toekomst voor de zorg in viervoud

Toekomst voor de zorg in viervoud Toekomst voor de zorg in viervoud Casper van Ewijk CPB & UvA RVZ 7 februari Diagnose Outline zorgboek 9 maart 2012 Uitgaven curatieve zorg % BBP, 2010 16,0 % bbp, 2010 14,1 14,0 12,0 10,0 9,0 8,8 8,0 7,9

Nadere informatie

Toekomst voor de zorg in viervoud

Toekomst voor de zorg in viervoud Toekomst voor de zorg in viervoud Casper van Ewijk CPB & UvA RVZ 7 februari Diagnose 2 Uitgaven curatieve zorg % BBP, 2010 16,0 % bbp, 2010 14,0 14,1 12,0 10,0 9,0 8,8 8,0 7,9 7,7 7,7 7,7 7,5 6,0 4,0 2,0

Nadere informatie

Leveranciers en afnemers mogen samenwerken, maar er zijn grenzen

Leveranciers en afnemers mogen samenwerken, maar er zijn grenzen Leveranciers en afnemers mogen samenwerken, maar er zijn grenzen Inleiding Samenwerking tussen leveranciers en afnemers Leveranciers en afnemers moeten afspraken maken over de distributie van goederen

Nadere informatie

Knipperlichten. Mededingingsrecht. Milena Varga 20 februari 2014

Knipperlichten. Mededingingsrecht. Milena Varga 20 februari 2014 2014 Knipperlichten Mededingingsrecht Milena Varga 20 februari 2014 Minervastraat 5 1930 ZAVENTEM T +32 (0)2 275 00 75 F +32 (0)2 275 00 70 www.contrast -law.be Overzicht I. Basisbegrippen II. Knipperlichten

Nadere informatie

Vormen van samenwerking in de GGZ

Vormen van samenwerking in de GGZ Vormen van samenwerking in de GGZ Sophie van Kan Symposium NVGzP Hoe overleef ik de Basis GGZ 25 juni www.eldermans-geerts.nl Onderwerpen - Regelgeving - Hinderpaal criterium - ACM en NZa: taakafbakening

Nadere informatie

MINISTERIE VAN HANDEL EN INDUSTRIE

MINISTERIE VAN HANDEL EN INDUSTRIE MINISTERIE VAN HANDEL EN INDUSTRIE VRAGEN OVER MEDEDINGING CONTACT INFORMATIE: Telefoon: 402080 of 402339 tst. 1080 Fax: 404834 E-mail: juridischezaken@yahoo.com Paramaribo, december 2011 Ministerie van

Nadere informatie

Betalingsachterstand bij handelstransacties

Betalingsachterstand bij handelstransacties Betalingsachterstand bij handelstransacties 13/05/2008-20/06/2008 408 antwoorden 0. Uw gegevens Land DE - Duitsland 48 (11,8%) PL - Polen 44 (10,8%) NL - Nederland 33 (8,1%) UK - Verenigd Koninkrijk 29

Nadere informatie

Gezamenlijke inkoop geneesmiddelen en mededinging

Gezamenlijke inkoop geneesmiddelen en mededinging Gezamenlijke inkoop geneesmiddelen en mededinging Tips voor samenwerkingsverbanden 1 februari 2018 NEVI Zorgcongres 2018 Susan van Velzen 1 Onze doelstellingen Na deze workshop kunt u: Beoordelen of uw

Nadere informatie

2010-Crash course mededingingsrecht

2010-Crash course mededingingsrecht 2010-Crash course mededingingsrecht Toegelaten horizontale overeenkomsten Larcier-Contrast Zaventem 17 juni 2010 Prof.dr. A.M. Van den Bossche Het juridisch kader Artikel 101 WEU Verordeningen Raad Verordeningen

Nadere informatie

Mededingingsrecht. Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder

Mededingingsrecht. Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder Mededingingsrecht Beginselen van Europees en Nederlands Mededingingsrecht mr. J.F. Appeldoorn, mr. H.H.B. Vedder INHOUDSOPGAVE Voorwoord Concordantietabel Inhoudsopgave v vi vii 1 Beginselen 1.1 De economie

Nadere informatie

Bid-rigging. Herkennen en voorkomen van samenspanning bij inkooptrajecten

Bid-rigging. Herkennen en voorkomen van samenspanning bij inkooptrajecten Bid-rigging Herkennen en voorkomen van samenspanning bij inkooptrajecten Introductie NMa Wie staan er voor u: Bart Wentholt: senior medewerker Financiële en Zakelijke Dienstverlening Paul Benner: Programmamanager

Nadere informatie

De Landsverordening inzake Concurrentie. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie uitgelegd

De Landsverordening inzake Concurrentie. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie uitgelegd De Landsverordening inzake Concurrentie De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie uitgelegd Waar gaat deze brochure over? In deze brochure kunt u lezen over de Landsverordening inzake concurrentie

Nadere informatie

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN

BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET GENEESMIDDEL, TOEDIENINGSWEG, AANVRAGERS IN DE LIDSTATEN 1 AT - Oostenrijk Flutiform 50 Mikrogramm/5 Mikrogramm pro Sprühstoß Druckgasinhalation

Nadere informatie

Creëren van een innovatief Europa Verslag van de Onafhankelijke Expertengroep inzake O&O en innovatie, aangesteld na de top van Hampton Court

Creëren van een innovatief Europa Verslag van de Onafhankelijke Expertengroep inzake O&O en innovatie, aangesteld na de top van Hampton Court Creëren van een innovatief Europa Verslag van de Onafhankelijke Expertengroep inzake O&O en innovatie, aangesteld na de top van Hampton Court SAMENVATTING Januari 2006 Het volledige verslag is beschikbaar

Nadere informatie

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen 20.01.2006-20.02.2006 220 antwoorden. Geef aan op welk gebied uw hoofdactiviteit ligt D - Industrie 58 26,4% G - Groothandel en kleinhandel; reparatie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 463 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 22 mei 2013 Nieuwe omstandigheden op de wereldwijde energiemarkt

Nadere informatie

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013 GLB-akkoord en nationale invulling Reutum, 26 november 2013 Gerbrand van t Klooster Coordinator beleidsteam omgeving LTO Nederland Natuur : Water: Ruimte: Flora en fauna: Schaderegelingen: GLB EHS, Natura

Nadere informatie

Aanbestedingen & het Kartelverbod. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over aanbestedingen en het kartelverbod uitgelegd

Aanbestedingen & het Kartelverbod. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over aanbestedingen en het kartelverbod uitgelegd Aanbestedingen & het Kartelverbod De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie over aanbestedingen en het kartelverbod uitgelegd Waar gaat deze brochure over? Per 1 september 2017 geldt een verbod

Nadere informatie

Uitbesteding & Uitbestedingsrisico s. Ingrid Talsma Verzekeringsmiddag Bussum, 25 april 2018

Uitbesteding & Uitbestedingsrisico s. Ingrid Talsma Verzekeringsmiddag Bussum, 25 april 2018 Uitbesteding & Uitbestedingsrisico s Ingrid Talsma Verzekeringsmiddag Bussum, 25 april 2018 Agenda Agenda Het onderzoek Uitbesteding Opzet en doel Resultaten Inherent risico Beheersing van het uitbestedingsrisico

Nadere informatie

Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015

Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015 Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015 Documentatie European Commission, The 2015 Ageing Report, European

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 2010 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks

Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 2010 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks ANNEX Voortgangsrapportage Onderwijs en Opleiding 21 Beschrijving prestaties Nederland en andere lidstaten op EU benchmarks 1. Deelname voor- en vroegschoolse educatie (VVE) De Nederlandse waarde voor

Nadere informatie

Introductie NMa, inkoopsamenwerking en bid-rigging

Introductie NMa, inkoopsamenwerking en bid-rigging Introductie NMa, inkoopsamenwerking en bid-rigging NEVI Zorgcongres Jeroen Braaksma & Marie-Louise Leijh-Smit Senior Inspecteurs, Directie Mededinging, Cluster Zorg Inhoud 1. Introductie NMa 2. Inkoopzijde

Nadere informatie

Slimme samenwerkingsmodellen, van idee naar praktijk

Slimme samenwerkingsmodellen, van idee naar praktijk Slimme samenwerkingsmodellen, van idee naar praktijk Johan Moyersoen i-propeller Contactgegevens: Johan@i-propeller.com www.i-propeller.com - www.oksigenlab.eu - www.si2fund.com Focus vandaag Van silo-perspectief

Nadere informatie

De CHRO Point of View: Europa. Werknemersbeleving stimuleert bedrijfswaarde

De CHRO Point of View: Europa. Werknemersbeleving stimuleert bedrijfswaarde De CHRO Point of View: Europa Werknemersbeleving stimuleert bedrijfswaarde Algemeen overzicht The Chief Human Resources Officer (CHRO) stuurt steeds vaker verandering aan en versnelt hiermee de digitale

Nadere informatie

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN?

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? 2/09/2008-22/10/2008 Er zijn 329 antwoorden op 329 die voldoen aan uw criteria DEELNAME Land DE - Duitsland 55 (16.7%) PL - Polen 41 (12.5%) DK - Denemarken 20

Nadere informatie

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf

De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf De haperende groeimotor van het Nederlands kleinbedrijf Januari 2016 Justin Jansen, Erasmus Universiteit Rotterdam Occo Roelofsen, McKinsey & Company Poll: Hoe gaat het met ondernemerschap in Nederland?

Nadere informatie

Diensteninnovatie: wat is dat?

Diensteninnovatie: wat is dat? Over de AWT De Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) adviseert regering en parlement over beleid voor wetenschap, technologie en innovatie De AWT adviseert gevraagd en ongevraagd.

Nadere informatie

Zorg na de kredietcrisis, de verkiezingen en de vergrijzing

Zorg na de kredietcrisis, de verkiezingen en de vergrijzing Zorg na de kredietcrisis, de verkiezingen en de vergrijzing Prof. dr Casper van Ewijk CPB & Universiteit van Amsterdam Seneca 7 september 2010 Agenda Financiele stand van zaken: update sinds Athene Welke

Nadere informatie

Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit en Begroting, Brussel, 14 Januari 2011

Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit en Begroting, Brussel, 14 Januari 2011 Werkgelegenheid naar leeftijd, economische groei, en de pensioenuitdaging in de OESO-landen Tim Buyse, Freddy Heylen and Renaat Van de Kerckhove, Universiteit Gent Studienamiddag Steunpunt Fiscaliteit

Nadere informatie

Compliance Management System

Compliance Management System Klöckner & Co SE A Leading Multi Metal Distributor Helmut Geisen Chief Compliance Officer Ralf Oberhuber Head of Corporate Compliance Office Compliance Management System Release: May Oktober 20102013 Agenda

Nadere informatie

Mededingingsrecht. Compliance. Karolien Francken 20 oktober 2016

Mededingingsrecht. Compliance. Karolien Francken 20 oktober 2016 Mededingingsrecht Compliance Karolien Francken 20 oktober 2016 Minervastraat 5, 1930 Zaventem, T +32 (0)2 275 00 75, F +32 (0)2 275 00 70, www.contrast-law.be Overzicht 1. Hoe verloopt het onderzoek (i.e.

Nadere informatie

ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes

ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes 6 th Framework Programme Prof. Guido Van Huylenbroeck Evy Mettepenningen Ann Verspecht Wat is ITAES? Europees onderzoeksproject,

Nadere informatie

Safe Harbor Statement

Safe Harbor Statement Safe Harbor Statement Onze discussie bevat onder meer voorspellingen, schattingen of andere informatie die kan worden beschouwd als toekomstgericht. Hoewel deze anticiperende statements een actueel oordeel

Nadere informatie

Mededingingsrecht Nieuwe Stijl

Mededingingsrecht Nieuwe Stijl Mededingingsrecht Nieuwe Stijl -De daad bij het woord- 17 september 2013 Wilko van Weert, Partner, Brussel www.mwe.com Boston Bruxelles Chicago Düsseldorf Francfort Houston Londres Los Angeles Miami Milan

Nadere informatie

Leiderschap in Turbulente Tijden

Leiderschap in Turbulente Tijden De Mindset van de Business Leader Leiderschap in Turbulente Tijden Onderzoek onder 175 strategische leiders Maart 2012 Inleiding.. 3 Respondenten 4 De toekomst 5 De managementagenda 7 Leiderschap en Ondernemerschap

Nadere informatie

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor 22 Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie Overzicht Lange termijn visie en doelstellingen 22 Het EU pakket voor 22 Gevolgen van het pakket Lange

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Een digitale Vlaamse overheid

Een digitale Vlaamse overheid Een digitale Vlaamse overheid Onderzoeker: Stijn Wouters Promotor: prof. dr. ir. Joep Crompvoets Herman Teirlinck, Brussel. 17 september 2018 Een digitale Vlaamse overheid Hoofdonderzoeksvraag: Hoe kan

Nadere informatie

DEMO en Financiële dienstverlening

DEMO en Financiële dienstverlening DEMO en Financiële dienstverlening Richard Schoones 28-9-2012 1 Wie ben ik? Ruim 30 jaar actief binnen Financiële dienstverlening Ondernemer Als zelfstandig intermediair & gevolmachtigde Directie van Lanschot

Nadere informatie

Instituut voor bedrijfsjuristen

Instituut voor bedrijfsjuristen Instituut voor bedrijfsjuristen 1. Beroepsorganisatie 2. Meer dan 1.800 bedrijfsjuristen 3. Sinds 1 maart 2000, opgericht bij wet Opdracht 1. Toegang tot het beroep (voorwaarden) 2. Tuchttoezicht 3. Professionaliseren

Nadere informatie

Gedragscode Mededingingsrecht

Gedragscode Mededingingsrecht Gedragscode Mededingingsrecht MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten 5 november 2013 MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten Louis Braillelaan 80 T 079 363 43 50 2719 EK Zoetermeer info@mvo.nl

Nadere informatie

.bedomeinnamen. & registrars

.bedomeinnamen. & registrars .bedomeinnamen & registrars 2014 2 Aantal nieuwe.be-registraties 193.659 222.919 232.746 257.637 267.780 306.341 299.846 264.930 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Evolutie van de.be-domeinnamen 736.498

Nadere informatie

STAPPENPLAN BIJDE RICHTSNOEREN VOOR DE ZORGSECTOR: WAT MAG WEL EN WAT MAG NIET?

STAPPENPLAN BIJDE RICHTSNOEREN VOOR DE ZORGSECTOR: WAT MAG WEL EN WAT MAG NIET? STAPPENPLAN BIJDE RICHTSNOEREN VOOR DE ZORGSECTOR: WAT MAG WEL EN WAT MAG NIET? Markten laten werken. Dat is de missie van de NMa. De wet verbiedt ondernemingen niet om onderling afspraken te maken maar

Nadere informatie

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020 SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Noordelijke specialisatie in beeld Samengestelde behoeften Samengestelde oplossingen Achtertuin als proeftuin/

Nadere informatie

De kracht van BI & Architectuur

De kracht van BI & Architectuur Samen boeken we succes De kracht van BI & Architectuur in de praktijk Business Intelligence Symposium 2009 Emiel van Bockel BI Awards 2009 2 Voorstellen Emiel van Bockel - Manager Information Services

Nadere informatie

Wat wil de bank? Anja van Balen Datum : 21 Juni 2018

Wat wil de bank? Anja van Balen Datum : 21 Juni 2018 Wat wil de bank? Anja van Balen Datum : 21 Juni 2018 Terugbetaald Cashflow Onderpand Leefbare samenleving 2 22 miljoen m2 care, en 3,7 mln m2 cure vastgoed 2016 in miljoen Ouderen 9.589 5.989 Gehandicapten

Nadere informatie

Dos & don ts in het kader van prijszetting

Dos & don ts in het kader van prijszetting Dos & don ts in het kader van prijszetting Stefaan RAES 10 maart 2016 Brussels London - www.liedekerke.com Stefaan RAES Partner Prijszetting in de relatie tussen concurrenten Brussels London - www.liedekerke.com

Nadere informatie

Compliance Management System

Compliance Management System Klöckner & Co SE A Leading Multi Metal Distributor Corporate Compliance Office Compliance Management System Release: Oktober 2013 Agenda 01 02 Compliance-organisatie 03 Rapportagelijn 2 01 Definitie van

Nadere informatie

Workshop Aanbestedingsrecht

Workshop Aanbestedingsrecht Workshop Aanbestedingsrecht Matanja Pinto 5 maart 2015 Inleiding 1. Kern 2. Wettelijk kader 3. Aanbestedingsplicht 4. Relevante uitzonderingen 5. Procedures 6. Criteria 7. Rechtsbescherming 8. Cases Kern

Nadere informatie

Informatie-uitwisseling tussen concurrenten. NGB 19 maart 2015 Martijn van de Hel

Informatie-uitwisseling tussen concurrenten. NGB 19 maart 2015 Martijn van de Hel Informatie-uitwisseling tussen concurrenten NGB 19 maart 2015 Martijn van de Hel Agenda 1. Kartelverbod (basis) 2. Informatie-uitwisseling (kader) 3. Geoorloofde uitwisseling van informatie 4. Verboden

Nadere informatie

Mobiliteit: Egbert Jongen CPB*

Mobiliteit: Egbert Jongen CPB* Mobiliteit: Wat economen willen (en weten) Egbert Jongen CPB* *Deze presentatie is op persoonlijke titel Overzicht presentatie Wat economen weten Wat economen willen Het Oostenrijkse systeem Wat economen

Nadere informatie

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema

Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ - Sprake van psychische stoornis

Nadere informatie

Agenda. MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A

Agenda. MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A Agenda MLD praktijk Oude regels Learning agility Nieuwe regels Q&A Talent management MLD MLD is meer een samenhangend stelsel van HR-instrumenten gericht op medewerkers die management- of leiderschapsposities

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

Gedragscode mededingingsrecht DEX

Gedragscode mededingingsrecht DEX Gedragscode mededingingsrecht DEX Uitgangspunt Deze gedragscode beschrijft de manier waarop DEX omgaat met de regels van het mededingingsrecht. Hij is bedoeld als leidraad voor iedereen die betrokken is

Nadere informatie

Gasmarkten in Europa: hoe weerbaar tegen schokken?

Gasmarkten in Europa: hoe weerbaar tegen schokken? 1 Gasmarkten in Europa: hoe weerbaar tegen schokken? Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde Rijksuniversiteit Groningen KVGN Utrecht 5 April 2018 Gebaseerd op: Henry Bartelet and Machiel Mulder

Nadere informatie

Wat mag wel, en wat mag niet?

Wat mag wel, en wat mag niet? Wat mag wel, en wat mag niet? Concurrentieregels in de zorg Marlous Broekhuizen en Susan van Velzen ACM 11 april 2019 Wat gaan we doen? De ACM in het kort Algemeen kader Mededingingswet Beoordeling van

Nadere informatie

Mededingingsrecht in de kunstgrasbranche

Mededingingsrecht in de kunstgrasbranche Mededingingsrecht in de kunstgrasbranche De rol van de concurrentiespelregels bij samenwerking bij een aanbesteding Mr. Claudia Bruins, Nationaal Sportvelden Congres 2012 Inleiding Waarom bestaat er mededingingsrecht?

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn

Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Keynote bij het Colloquium Perspectieven in Brussel: anticiperen om beter te besturen Brussel,

Nadere informatie

Workshop Toezicht in zorgsector Voorkomen is beter dan genezen

Workshop Toezicht in zorgsector Voorkomen is beter dan genezen Workshop Toezicht in zorgsector Voorkomen is beter dan genezen Michel Jacobs en Dennis Zieren 23 september 2010 Agenda 1. Het kartelverbod 2. De NMa als toezichthouder in de zorg 3. Casussen 4. Compliance

Nadere informatie

Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk!

Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk! Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk! Alles wat u moet weten om te gaan groeien met CRM. 1. Inleiding: Wat is CRM 2. Efficiëntie & productiviteit 3. Effectiviteit & CRM strategie 4. Managementinformatie

Nadere informatie

Masterclass 'Praktisch Mededingingsrecht'

Masterclass 'Praktisch Mededingingsrecht' Masterclass 'Praktisch Mededingingsrecht' 31 mei 2016 Edwin Schotanus advocaat Introductie sancties Europese Cic ACM jaar 2014 2015 2014 2015 boete 1.689,50 364,5 2,17 15,2 # zaken 10 5 1 5 # onderneming

Nadere informatie

.bedomeinnamen. onder de loep 2011

.bedomeinnamen. onder de loep 2011 1.bedomeinnamen onder de loep 2011 2 Aantal nieuwe.be-registraties Evolutie van de.be-domeinnamen 471.453 602.607 736.498 859.474 977.998 1.101.668 1.219.935 131.588 147.022 193.659 222.919 232.746 257.637

Nadere informatie

Voor wie verstandig handelt! Gematigde groei

Voor wie verstandig handelt! Gematigde groei Gematigde groei Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Conclusie Invloed: Gematigde groei De ontwikkeling in het afzetpotentieel van de belangrijkste afzetmarkten en potentiële groeimarkten. Focus op Europa,

Nadere informatie

2. Bij besluit van de d-g NMa van 5 september 2001 (hierna: het bestreden besluit) is de klacht afgewezen.

2. Bij besluit van de d-g NMa van 5 september 2001 (hierna: het bestreden besluit) is de klacht afgewezen. BESLUIT Nummer 2600/ 41 Betreft zaak: Ralet vs CZ en VGZ Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse Mededingingsautoriteit tot ongegrondverklaring van het bezwaar gericht tegen zijn besluit van

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 12 mei 2017 (OR. en) 9046/17 ADD 1 EF 97 ECOFIN 351 AGRIFIN 50 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 8 mei 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal

Nadere informatie

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een besluit van de Raad

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een besluit van de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.5.2016 COM(2016) 302 final ANNEX 1 BIJLAGE bij Voorstel voor een besluit van de Raad inzake de ondertekening, namens de Unie, en de voorlopige toepassing van de Overeenkomst

Nadere informatie

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties Introductie VNCI Branche-organisatie voor de chemische procesindustrie Totaal ca 100 (geassocieerde) leden, verenigingen, donateurs, ca 150 productievestigingen:

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2 Werkloosheidsgraad

Nadere informatie

Make strategy work! PPI: the next generation. Schiphol, 27 juni 2012. Hoe zorgt de PPI voor een fundamentele verandering in de markt?

Make strategy work! PPI: the next generation. Schiphol, 27 juni 2012. Hoe zorgt de PPI voor een fundamentele verandering in de markt? Schiphol, 27 juni 2012 Make strategy work! PPI: the next generation Frans Liem Partner IG&H Consulting Hoe zorgt de PPI voor een fundamentele verandering in de markt? IG&H Consulting & Interim PPI, de

Nadere informatie

MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN. 22 Maart 2007 Prof. dr. Bart Hessel b.hessel@law.uu.nl

MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN. 22 Maart 2007 Prof. dr. Bart Hessel b.hessel@law.uu.nl MEDEDINGINGSRECHT VOOR OVERHEDEN 22 Maart 2007 Prof. dr. Bart Hessel b.hessel@law.uu.nl EG-MEDEDINGINGSRECHT Europees mededingingsrecht voor ondernemingen: betreft het verbieden van mededingingsbeperkend

Nadere informatie

Monitor Financiële Sector:

Monitor Financiële Sector: Nederlandse Mededingingsautoriteit Monitor Financiële Sector: Notitie bij Sectorstudie Vastgoedfinanciering, SEO Economisch Onderzoek oktober 2011 Nederlandse Mededingingsautoriteit Postbus 16326 2500

Nadere informatie

De toekomst van consultancy

De toekomst van consultancy De toekomst van consultancy Course Assignment Management Consulting 5 oktober 2013 Teska Koch 2518936 Teska.koch@hotmail.com Word count: 1.510 Een kijkje in de glazen bol: Wat is de toekomst van consultancy?

Nadere informatie

Financiële controle in een resultaatgerichte hervorming van de begroting en de boekhouding

Financiële controle in een resultaatgerichte hervorming van de begroting en de boekhouding Financiële controle in een resultaatgerichte hervorming van de begroting en de boekhouding Veerle Conings, wetenschappelijk medewerker, Instituut voor de Overheid (K.U.Leuven) 1 Historiek hervormingen

Nadere informatie

Strategische personeelsplanning & HR-analytics

Strategische personeelsplanning & HR-analytics Strategische personeelsplanning & HR-analytics Mini-masterclass Conferentie Dynamiek op de academische arbeidsmarkt 2018 5 maart 2018 Niketa Mukherjee, Frank Nienhuis, Ferry Koolen SPP Goede strategische

Nadere informatie

GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN

GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, aan de informele Europese Raad van 30 januari 2012 De "vicieuze cirkels" in Europa doorbreken Europa

Nadere informatie

Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief

Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief Nederlandse en Belgische pensioendiscussies in Europees perspectief Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Den Haag, 27 augustus 2018 Documentatie (1) Europese Commissie & SPC, Pension Adequacy

Nadere informatie

Sociaal Akkoord 2010: Meer dan pensioen alleen

Sociaal Akkoord 2010: Meer dan pensioen alleen Sociaal Akkoord 2010: Meer dan pensioen alleen Seminar 9 november 2010, Papendal te Arnhem Programma 13.30 uur Opening door dagvoorzitter drs. Reinier Hinse, Conferentiezaal 8 en 9 13.45 uur Pensioen en

Nadere informatie

EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM

EU fiscale controle en investeringen. Thomas BERNHEIM EU fiscale controle en investeringen Thomas BERNHEIM Overzicht Het EU kader voor economische hervormingen De investeringsuitdagingen voor België Flexibiliteit in de fiscale regels van het SGP Bemerkingen

Nadere informatie

Stand van zaken Modernisering van Wetgeving voor verbetering van het Investeringsklimaat:

Stand van zaken Modernisering van Wetgeving voor verbetering van het Investeringsklimaat: Paramaribo, 28 oktober 2014 Stand van zaken Modernisering van Wetgeving voor verbetering van het Investeringsklimaat: Suriname is door de World Economic Forum geclassificeerd als een Efficiency Driven

Nadere informatie

Canon Essential Business Builder Program. Combineert alles wat u nodig hebt voor zakelijk succes

Canon Essential Business Builder Program. Combineert alles wat u nodig hebt voor zakelijk succes Canon Essential Business Builder Program Combineert alles wat u nodig hebt voor zakelijk succes Essential Business Builder Program Introductie Het runnen van een drukkerij is een uitdaging. De activiteiten

Nadere informatie

Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL

Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL Internationale Economie KU Leuven 2016-2017 Prof. Dr. Jan Van Hove Voorbeeld-Examenvragen (+ Antwoorden) DEEL INTERNATIONALE HANDEL Vraag 1: Handelseffecten van Migratie (50 % van het puntentotaal van

Nadere informatie

Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86

Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86 Kristof Temmerman CRP CONSULTING L. BAUWENSTRAAT 20 B-8200 BRUGGE M: +32 477 95 32 63 T: +32 50 71 88 86 INDIRECT SPEND MATTERS WAAROM MISSIE FOCUS AANPAK CASES Indirect Spend is complex: - Geen of slechte

Nadere informatie

Gezondheid en welzijn; Onderwijs; Beroepsbevolking en werk; Een stimulerende omgeving om human capital te laten renderen.

Gezondheid en welzijn; Onderwijs; Beroepsbevolking en werk; Een stimulerende omgeving om human capital te laten renderen. ONDERZOEKSRAPPORT Nederlandse beroepsbevolking behoort tot de wereldtop 1) Zwitserland, Finland en Singapore hebben de slimste beroepsbevolking In het eerste Human Capital Report van het World Economic

Nadere informatie

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s

Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten. Meest innovatieve regio s Bijlage 1: Gekozen regio s en hun sterke kanten Meest innovatieve regio s Het Europese Innovatie Scoreboord op regionaal schaalniveau geeft in 2003 zes regio s aan als de leiders van Europa. Deze zijn

Nadere informatie

Het Europese Semester 2017 en Vlaanderen

Het Europese Semester 2017 en Vlaanderen Het Europese Semester 2017 en Vlaanderen Thomas BERNHEIM 07/06/2017 Beslissingen genomen in het kader van het 2017 Europees semester lentepakket 1. Chapeau mededeling: 2017 Europees Semester LSA 2. Landen-specifieke

Nadere informatie