Toelichting op het jaarverslag 3. Raad van Toezicht 4. Voorwoord 5. Organisatie 6. Onderwijs & Kwaliteitszorg 8. Personeel & Organisatie 10

Transcriptie

1

2 INHOUDSOPGAVE Toelichting op het jaarverslag 3 Raad van Toezicht 4 Voorwoord 5 Organisatie 6 Onderwijs & Kwaliteitszorg 8 Personeel & Organisatie 10 Huisvesting & Facilitair 11 Informatie- en communicatietechnologie 15 Marketing & Communicatie 16 Planning & Control 17 Jaarrekening 23 Bijlagen 59 2

3 Toelichting op het jaarverslag 3

4 Raad van Toezicht Wij bieden u hierbij het jaarverslag van 2012 aan van Onderwijsgroep Noord. De jaarrekening is vastgesteld door het College van Bestuur en gecontroleerd door KPMG Accountants N.V. Na vaststelling door het College van Bestuur en advies van de auditcommissie hebben wij op grond van de controleverklaring het besluit van het College van Bestuur goedgekeurd. Begin 2012 bestond de Raad van Toezicht uit vier personen. In 2012 werd de Raad van Toezicht uitgebreid met een nieuw lid dat zich inmiddels om persoonlijke redenen weer heeft teruggetrokken. Met inachtneming van het van toepassing zijnde voordrachtsrecht van de vier medezeggenschapspartijen binnen Onderwijsgroep Noord is de procedure om in de vacature te voorzien, gestart. In 2012 heeft de Raad van Toezicht vier keer in formele zin en drie keer in informele zin (op vestigingen) vergaderd. In informele zin heeft de Raad van Toezicht in aanwezigheid van het College van Bestuur drie keer met directeuren en vertegenwoordigers van de medezeggenschapsorganen gesproken. Doel van deze gesprekken is enige voeling te hebben met het binnenste van de organisatie. De auditcommissie is in aanwezigheid van het College van Bestuur twee keer bijeen geweest. De belangrijkste onderwerpen waren de jaarrekening 2011, de begroting 2013 en de ontwikkelingen van de financiële situatie. Het blijft van belang om alert in te spelen op maatschappelijke en politiek gestuurde ontwikkelingen in het onderwijsveld. Omdat Onderwijsgroep Noord een complexe organisatie is met vier stichtingen, twee cao s en een aantal interne uitdagingen, vraagt dit grote creativiteit en scherpe beleidskeuzes. Hierover zijn de Raad van Toezicht en het College van Bestuur intensief in gesprek geweest. Door hard te zijn op de inhoud, maar zacht op de relatie hebben de gesprekken in een prettig en constructief overlegklimaat plaatsgevonden. De kwaliteit van het onderwijs had een prominente plek op de agenda van het College van Bestuur. Over de wijze waarop de kwaliteit binnen Onderwijsgroep Noord wordt vormgegeven heeft de Raad van Toezicht zich uitvoerig laten informeren. De Raad heeft kennisgenomen van het feit dat van de ongeveer 150 onderwijssoorten op de 24 vestigingen er drie zwak zijn en heeft hierover periodiek overleg met het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft zich geëvalueerd aan de hand van een daarvoor bestemd instrument. Het betrof een eerste evaluatie van de gezamenlijke Raad van Toezicht en het College van Bestuur over de Raad van Toezicht als geheel. Bij de volgende evaluatie gaat het om de evaluatie van individuele leden van de Raad van Toezicht. Ook heeft de (remuneratiecommissie van de) Raad van Toezicht, in haar rol als werkgever van het College van Bestuur, in het najaar HRM-gesprekken gevoerd met de leden van het College van Bestuur. Daarnaast heeft de remuneratiecommissie met het College van Bestuur gesproken over de taakverdeling binnen het College van Bestuur. De taakverdeling is efficiënter geworden en daardoor zijn verantwoordelijkheden duidelijker belegd. Groningen, 21 juni 2013 Namens de Raad van Toezicht, Erik Kuik, voorzitter. 4

5 VOORWOORD Ons jaarverslag van 2011 sloten wij af met het vertrouwen dat onze gebundelde kracht, capaciteit, creativiteit en visie binnen onze onderwijsinstelling het in 2012 mogelijk maakt om de ambities van onze leerlingen te realiseren. Dat vertrouwen hebben wij onverminderd, ook al moesten we - en dat is in 2012 niet anders dan in onze ambities met minder middelen realiseren. En dat stelde nog hogere eisen aan ons allen. Gering geïndexeerde bekostiging vanuit het Rijk en stijgende sociale lasten en pensioenpremies hebben we kunnen opvangen. Hoogwaardig onderwijs organiseren en verzorgen is wat onze collega s onverkort en succesvol uitvoerden. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk. Het resultaat van hun inspanningen is dat van de vele onderwijssoorten op de vestigingen er slechts heel weinig de kwalificatie zwak dragen. Ondanks het feit dat de demografische krimp her en der voelbaar en zichtbaar wordt, bleven wij van de gevolgen daarvan in 2012 verschoond. Dat neemt niet weg dat wij ons blijven inspannen op de verdere verbetering van de positionering van onze vestigingen. Onderwijsgroep Noord is een organisatie met vele onderwijssoorten. In het verslag van 2011 spraken wij over de invoering van de netwerkorganisatie door middel waarvan onze directeuren meer en meer participeren in de totstandkoming van het beleid binnen het geheel van Onderwijsgroep Noord. Daarnaast wordt de besturingsfilosofie herijkt. Immers, omdat de organisatie Onderwijsgroep Noord omvangrijk en complex is, moet de vraag hoe en wat willen wij zijn als onderwijsinstelling opnieuw worden beantwoord. Juist als de uitdagingen om te excelleren groot zijn en de marktomstandigheden niet meewerken, wordt een beroep gedaan op het ondernemerschap en de expertise van onze scholen. Met de gebundelde kracht van de stichtingen binnen Onderwijsgroep Noord zien wij nog steeds heel veel nieuwe kansen voor onze organisatie. Onderwijsgroep Noord is, als we de goede onderwijsresultaten bezien, met het Dollard College, AOC Terra en rsg de Borgen een beeldbepalende onderwijsorganisatie in de noordelijke regio van Nederland. Wij kijken terug op een spannend jaar waarin onderwijskundig, financieel en organisatorisch veel is gepresteerd. Het resultaat van enig jaar is natuurlijk geen eindresultaat, ook het volgende jaar zal niet minder uitdagend zijn. Wij verheugen ons erop ook de uitdaging in 2013 weer tot een goed einde te brengen. Groningen, 21 juni 2013 Roel Schilt en Astrid Berendsen Voorzitter College van Bestuur Lid College van Bestuur 5

6 ORGANISATIE Onderwijsgroep Noord is een bestuurlijke samenwerking van AOC Terra, het Dollard College en rsg de Borgen. AOC Terra biedt opleidingen op het gebied van groen, voeding, dier, natuur & milieu in het Praktijkonderwijs, LWOO, VMBO, MBO en cursusonderwijs. Het Dollard College en rsg de Borgen zijn brede scholengemeenschappen voor Praktijkonderwijs, LWOO, VMBO, HAVO, Atheneum, Gymnasium en Technasium. AOC Terra en het Dollard College nemen samen met het Noorderpoort deel in de Campus Winschoten. Naast het bijbrengen van brede vaardigheden kenmerkt dit onderwijs zich evenzeer door de zorg voor een goede doorstroom. Bovenal streeft Onderwijsgroep Noord naar een zorgzame en veilige omgeving waarin persoonlijk talent tot ontwikkeling komt. Binnen Onderwijsgroep Noord werken zo n 1400 medewerkers op 24 vestigingen in Groningen, Friesland en Drenthe. Het College van Bestuur en het bestuursbureau zijn gevestigd in de stad Groningen. Door middel van een personele unie bestaan de Colleges van Bestuur van Onderwijsgroep Noord, AOC Terra, het Dollard College en rsg de Borgen uit dezelfde personen. Onderwijsgroep Noord levert beleidsvoorbereidende en ondersteunende diensten aan alle hierboven genoemde instellingen en ondernemingen. Naast de managementteams per stichting is er een breed managementteam, dat bestaat uit het College van Bestuur, directeuren en coördinerend bestuursadviseurs en wordt voorgezeten door het College van Bestuur. Dit brede managementteam komt een paar keer per jaar bijeen voor stichting overstijgende zaken. Daarnaast zijn er netwerkgroepen ingesteld bestaande uit directeuren en bestuursadviseurs - op overkoepelende en strategische beleidsthema s. Governance Bestuurlijke autonomie gaat hand in hand met verantwoording afleggen en toezicht houden. Instellingen moeten daarom voldoen aan de eisen van goed bestuur, intern toezicht en verantwoording. Het interne toezicht wordt bij Onderwijsgroep Noord uitgeoefend door de Raad van Toezicht. Naarmate de instellingen hun corporate governance beter in orde 6

7 hebben, kan het toezicht vanuit de rijksoverheid worden beperkt, zonder ooit geheel te verdwijnen. Er moet sprake zijn van een goede balans tussen intern toezicht, bestuur, verantwoording en extern toezicht. In de statuten van Onderwijsgroep Noord is rekening gehouden met de bepalingen van de Governance Code BVE. In verband hiermee zijn tevens reglementen opgesteld voor de Raad van Toezicht en het College van Bestuur. Deze reglementen zijn door de Raad van Toezicht vastgesteld. Daarnaast is een regeling voor het omgaan met een vermoeden van een misstand (klokkenluiderregeling) vastgesteld. 7

8 ONDERWIJS & KWALITEITSZORG In 2012 hebben wij een vervolg gegeven aan het kwaliteitszorgproject van heel Onderwijsgroep Noord. De belangrijkste doelen van het project in 2012 waren het verder ontwikkelen en invoeren van de kwaliteitsaspecten, het verder ontwikkelen van het managementinformatiesysteem, het ondersteunen van de scholen bij hun deelname aan Schoolkompas en het houden van audits. Handboek kwaliteitszorg en kwaliteitsaspecten Het handboek kwaliteitszorg begint steeds meer vorm en inhoud te krijgen. De meeste kwaliteitsaspecten in het handboek zijn inmiddels uitgewerkt in procedurebeschrijvingen, instrumenten en normen. Dit is samen met de kwaliteitscoördinatoren van de vestigingen gedaan. De beoogde communicatie over en beschikbaarstelling van het handboek en de kwaliteitsaspecten is onder andere gerealiseerd door plaatsing op de portal van Onderwijsgroep Noord. Het beschikbaar hebben van de uitgeschreven kwaliteitsaspecten is natuurlijk nog geen garantie dat ze actief worden uitgevoerd in de praktijk van onze scholen. Om dat te bereiken hebben we, ook in 2012, actief de kwaliteitsaspecten op de relevante momenten onder de aandacht gebracht van de vestigingen en hun directeuren. De kwaliteitszorgcoördinatoren op de vestigingen vervullen hierin een belangrijke rol. Op deze wijze hebben we de cultuur van het werken en borgen van kwaliteitszorg ook in het afgelopen jaar weer versterkt. In 2012 was er vanuit de scholen de specifieke vraag naar instrumenten om de rendementen in het voortgezet onderwijs te kunnen bekijken en berekenen conform de werkwijze van de inspectie. Dat is nodig voor een goede PDCA-cyclus (plan-do-check-act) ten aanzien van de rendementen in het onderwijs. Daarvoor is een workshop rendementen gegeven aan kwaliteitscoördinatoren en directeuren. Daarnaast heeft de afdeling Deelnemersadministratie een excel-overzicht ontwikkeld. Met dit overzicht kan van jaar tot jaar gevolgd worden hoe de schoolloopbaan van een leerling eruit ziet, met overgang, zittenblijven en op- en afstroom naar een ander niveau. Zo kan geanalyseerd worden waar de sterke en zwakke punten in de school zitten en kunnen bijvoorbeeld verbanden worden gelegd met het instroomadvies van de basisschool. Dit overzicht zal jaarlijks na de teldatum van 1 oktober gemaakt worden en is nu onderdeel van het kwaliteitszorgsysteem. Managementinformatiesysteem De behoefte om te sturen op betrouwbare en makkelijk toegankelijke informatie groeit; bovengenoemd schoolloopbaanoverzicht is daar een voorbeeld van. In de jaarlijkse kaderbrief van het College van Bestuur is gesteld dat het managementinformatiesysteem van Onderwijsgroep Noord verder moet worden uitgebouwd om beter te kunnen sturen op, onder andere, de onderwijskundige rendementen. Wij hebben eind 2012 de mogelijkheden verkend van managementinformatiesystemen op basis van de leerlingadministratiepakketten SOM (voor het Dollard College en rsg de Borgen) en Magister (voor AOC Terra). In 2013 hopen wij over de invoering van nieuwe deelsystemen een besluit te nemen. Wij streven één samenhangend managementinformatiesysteem na, waarin financiële, personele en onderwijsgerichte indicatoren worden opgenomen. De doorontwikkeling van de managementinformatiesystemen gericht op het onderwijs sluiten aan bij de ontwikkelingen op het gebied van opbrengstgericht werken. Schoolkompas Schoolkompas ( helpt leerlingen van groep 8 en hun ouders bij het maken van de belangrijke keuze voor een school voor voortgezet onderwijs. Schoolkompas biedt de mogelijkheid een drietal vestigingen van verschillende scholen te vergelijken op 16 onderwerpen, waaronder tevredenheid leerlingen en ouders, veiligheid, medezeggenschap, groepsgrootte, leerwinst, examenresultaten en oordeel inspectie. Het merendeel van deze gegevens wordt vanuit de website Vensters voor Verantwoording gegenereerd. 8

9 Vestigingen hebben de mogelijkheid deze informatie van detaillering en toelichting te voorzien. In november 2012 werd Schoolkompas landelijk gelanceerd. Alle scholen voor voortgezet onderwijs van Onderwijsgroep Noord hebben hun schoolkompas eind december ingevuld, ruim voor de open dagen van januari Audits Voor de zomervakantie 2012 is het handboek audits voortgezet onderwijs opgeleverd; dit instrument is klaar. Alle scholen voor voortgezet onderwijs van Onderwijsgroep Noord, inclusief het praktijkonderwijs, hebben inmiddels een audit gehad en aan een audit bij een collega-vestiging meegedaan. In 2012 is ook de auditsystematiek voor mbo-audits ontwikkeld, in samenwerking met de 4Groen-partners (AOC de Groene Welle, Nordwin en AOC Oost). Er zijn pilot-audits gehouden bij twee mbo-vestigingen van AOC Terra. In de eerste helft van 2013 vinden er audits plaats bij de andere mbo-vestigingen. Bij iedere mbo-audit wordt de verplichte externe auditor geleverd door één van de 4Groen-partners. De audits maken deel uit van de kwaliteitszorgcyclus van Onderwijsgroep Noord waarbij elke vestiging tenminste één keer in de vier jaar wordt geaudit; de uitkomsten worden onder meer in de vestigingsjaarplannen meegenomen. 9

10 PERSONEEL & ORGANISATIE Professionalisering In het strategisch beleidsplan wordt aangegeven hoe wij als goed werkgever willen functioneren. Professionaliteit van onze medewerkers en een professioneel functionerend bestuursbureau staat daarbij hoog in ons vaandel. Om die professionaliteit blijvend te garanderen, is onder meer de Onderwijsgroep Noord academie opgericht. Daarnaast zijn we constant in gesprek over hoe de dienstverlening optimaal aansluit bij de verschillende vestigingen. Met het oog op deze gewenste professionaliteit is binnen Onderwijsgroep Noord is een netwerkgroep professionalisering actief. De netwerkgroep formuleert de visie van Onderwijsgroep Noord op professionalisering. Kernbegrippen en uitgangspunten met betrekking tot professionalisering zijn: 1. wij zijn een onderwijsorganisatie: voor ons staat het leren centraal. Het leren in onze organisatie vindt plaats in parallelle processen: van College van Bestuur tot aan onze leerlingen toe (al zijn er uiteraard verschillen). Professionaliseren is daarmee van essentieel belang voor iedere medewerker binnen Onderwijsgroep Noord; 2. het is onze overtuiging en ons uitgangspunt dat alle organismen (mensen én organisaties) een blijvende intrinsieke wens in zich dragen om zich te ontwikkelen en te groeien; 3. wij willen in onze organisatie ruimte bieden voor diversiteit in het leren en ontwikkelen van medewerkers (zoals we dat ook voor leerlingen willen bieden). Onderwijsgroep Noord biedt daarvoor kansen én geeft daarbij de ontwikkelrichting aan; 4. wij zetten in op de professionalisering van alle medewerkers in onze organisatie om bij hen (en via hen bij onze leerlingen) eruit te halen wat erin zit. We willen bij iedereen het aanwezige potentieel maximaal realiseren; 5. wij zien professionalisering als een proces waarin we soms individueel-, soms samen-, mét elkaar- en ván elkaar leren; 6. we gaan ervan uit dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen leerproces. Gezondheidsmanagement Gezondheidsmanagement is een strategisch thema binnen Onderwijsgroep Noord. Verzuim is voor elke werkgever een belangrijke factor, zowel de persoonlijke kant van het verhaal als de financiële. Het ziekteverzuimpercentage is daarbij een belangrijk meetinstrument. Het streefpercentage van maximaal 5% is gehaald. Ziekteverzuimpercentage ZV 1% 2,53 3,64 ZV 2% 2,53 3,64 ZMF 1,06 0,92 Bij de ziekteverzuimgegevens onderscheidden we een aantal categorieën: - ZV1%: ziekteverzuimpercentage 1. Het aantal gewogen kalenderdagen ziekteverlof van het reguliere personeel, gedeeld door de gemiddelde personeelssterkte en gedeeld door het aantal kalenderdagen van de rapportageperiode, maal 100% - ZV2%: ziekteverzuimpercentage 2. Idem als ZV1%, exclusief ziektegevallen die langer dan een jaar geduurd hebben. - ZMF: ziekmeldingsfrequentie. Aantal ziektegevallen in de rapportage per 100 personeelsleden Het ziekteverzuim van Onderwijsgroep Noord is in 2012 licht gestegen ten opzichte van De coördinerend bestuursadviseurs zetten adequate interventies in om het ziekteverzuimpercentage daar waar mogelijk terug te dringen en/of te voorkomen. In 2012 is 10

11 op verzoek van het College van Bestuur, een plan van aanpak geschreven om het ziekteverzuim terug te dringen. In het plan van aanpak is geformuleerd hoe om te gaan met: - Ziekmeldingen - Sociaal medisch overleg - Beïnvloedbaar verzuim - Vervanging - Inzet middelen preventieve interventies Het plan van aanpak Onderwijsgroep Noord is onderdeel van een nieuwe notitie ziekteverzuim Onderwijsgroep Noord-breed. Duurzame inzetbaarheid Het duurzaam borgen van de kwaliteit van onderwijs en onderwijzend en ondersteunend personeel is een belangrijk actiepunt. Duurzame inzetbaarheid richt zich op een goede balans tussen verschillende factoren. Hierbij kan gedacht worden aan een goed werkklimaat, ruimte voor professionele autonomie een stijl van leidinggeven die ondersteunend en stimulerend werkt. Op verschillende manieren is hier afgelopen jaar aandacht aan besteed, door onder meer individuele ondersteuning en acties, leren en opleidingsinitiatieven. Voor de komende jaren zal ingezet worden op een samenhangend beleid rondom dit thema. 11

12 HUISVESTING & FACILITAIR Arbo & Veiligheidsbeleid Als school willen we leerlingen en medewerkers een veilige omgeving bieden, zowel vanuit sociaal als fysiek oogpunt. Veiligheid is voor ons onder andere een voorwaarde voor persoonlijke groei. Daarom hebben we in 2011 de basis gelegd in de notitie arbo- & veiligheidsbeleid Onderwijsgroep Noord om de veiligheid en veiligheidsbewustzijn binnen onze instellingen te vergroten. In aansluiting op de notitie hebben de vestigingen in 2012 de uitgangspunten vertaald naar de eigen specifieke situatie en vastgelegd in hun schoolveiligheidsplan. Zo verantwoordt de vestiging jaarlijks hoe zij haar schoolveiligheid organiseert, evalueert, verbetert en borgt. Vanaf augustus 2012 is voor alle scholen de incidentenregistratie een wettelijke verplichting. Trends uit deze registratie kunnen het jaar daarop in het schoolveiligheidsplan worden gebruikt om bijstellingen te doen. Het merendeel van de vestigingen had voor de wettelijke verplichting een incidentenregistratie op papier. In 2013 zal worden onderzocht of dit eenvoudig kan worden gedigitaliseerd. Crisismanagement Door een tragische gebeurtenis op één van onze vestigingen eind 2012 staat als onderdeel van sociale veiligheid het onderwerp pesten extra in de belangstelling. Het College van Bestuur heeft opdracht gegeven tot een onafhankelijk onderzoek: waren er signalen in relatie tot pesten en zo ja, wat heeft de school hiermee gedaan? Hoewel alle zaken rondom deze gebeurtenis goed zijn verlopen, is er behoefte aan meer beleid op het gebied van crisismanagement. De afdelingen Marketing & Communicatie en Huisvesting & Facilitair nemen hiertoe het voortouw. Schoolveiligheidsplan Om de scholen op weg te helpen met het schrijven van het schoolveiligheidsplan is voor één van hen een volledig uitgewerkt schoolveiligheidsplan gemaakt. De scholen hebben dit als voorbeeld kunnen gebruiken. Naast borging in het schoolveiligheidsplan is schoolveiligheid toegevoegd als gespreksonderwerp in het periodieke voortgangsgesprek tussen College van Bestuur en directeur. Schoolveiligheid maakt ook onderdeel uit van het inspectiekader dat zowel door inspectie als ons periodiek wordt geaudit. Inmiddels hebben bij AOC Terra zes van de elf vestigingen een schoolveiligheidsplan, bij het Dollard College vier van de acht en bij rsg de Borgen twee van de vijf. Doelstelling is dat begin 2013 elke vestiging een schoolveiligheidsplan heeft. Inkoop In 2012 heeft de afdeling Huisvesting & Facilitair onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde van collectieve inkoop. Reden van dit onderzoek was de belangstelling van het managementteam naar de opbrengsten van de inkoopverbeterslag in Bij het onderzoek zijn de belangrijkste inkoopverantwoordelijken betrokken, waaronder het College van Bestuur, leden van het managementteam, stafmedewerkers en bestellers. Het onderzoek heeft zich gericht op het inkoopbeleid, inkoopproces, draagvlak onder betrokkenen bij collectieve inkoop en de feitelijk gerealiseerde besparingen. De voornaamste conclusies en aanbevelingen zijn: - collectieve inkoop heeft bij AOC Terra en Dollard College geleid tot een structurele jaarlijkse besparing op directe kosten van ongeveer 1 miljoen; - er is nog winst te behalen op indirecte kosten door onder andere het aantal leveranciers en facturen te verminderen; 12

13 - op een aantal segmenten die nog niet collectief worden ingekocht, kunnen extra besparingen worden gerealiseerd, waaronder de segmenten afvalinzameling, kleine inventaris en groot onderhoud; - door meer multidisciplinair in te kopen, ontstaat er meer begrip en draagvlak voor bepaalde inkoopkeuzes. Concreet betekent dit dat in nauw overleg met de vestigingen en afdelingen van het bestuursbureau een aanbesteding wordt voorbereid en uitgevoerd; - per inkoopsegment moet vooraf een communicatiestrategie worden bepaald. Effectieve communicatie leidt tot meer draagvlak; - herschrijven van het inkoopbeleid en dit opnieuw onder de aandacht brengen. Gebleken is dat veelal door directiewisselingen het inkoopbeleid uit beeld raakt; - langlopende leveranciersrelatie (partner in business) leidt veelal tot extra besparing, omdat men beter op elkaar is ingespeeld; - per inkoopsegment moeten prestatie indicatoren worden vastgesteld zodat er een instrumentarium ontstaat om de voortgang te bewaken. Hierdoor ontstaan doelstellingen en worden resultaten inzichtelijk. In 2013 zal de afdeling Huisvesting & Facilitair de conclusies en aanbevelingen ter hand nemen en integreren in het inkoopbeleid en -proces. Vanuit het convenant duurzaam inkopen blijft de doelstelling in beeld om in % duurzaam in te kopen. Om dit te realiseren, wordt bij elk nieuw aanbestedingstraject deze doelstelling als specifiek aandachtspunt opgenomen. Leveranciers dienen aan te geven hoe zij een bijdrage kunnen leveren aan de duurzaamheidsdoelstelling. Zo hebben we met onze leverancier voor kantoorartikelen de afspraak gemaakt om te meten hoeveel eco-artikelen er worden besteld en wordt het aantal leveringen gereduceerd door een bestelling pas uit te leveren tot het moment waarop de vastgestelde drempelwaarde is bereikt. Het aantal logistieke handelingen en bewegingen neemt hierdoor af waardoor co²-uitstoot wordt verminderd. De leverancier speelt hierin een actieve rol. Huisvesting AOC Terra Het jaar 2012 stond voor een belangrijk deel in het teken van het financieel herstel van de organisatie. Er was sprake van een investeringsstop en het budget voor groot onderhoud van de gebouwen is meer dan gehalveerd. Gezien de staat waarin de gebouwen verkeren was dit verantwoord. Ook de nieuwbouw voor de VMBO-Groen school in Eelde is uitgesteld tot De leerlingen zijn inmiddels wel onder gebracht in een tijdelijke huisvesting op het terrein van de school. In Assen zijn als gevolg van de groei van de school zeven lokalen bijgeplaatst. Deze worden gehuurd voor een periode van vijf jaar. In Meppel bleek door de explosieve groei van de school, mede als gevolg van de invoering van het Groene Lyceum, ook een uitbreiding noodzakelijk. Deze is gevonden in het gebouw van het Groene Land, een voormalig kantoorgebouw van Achmea. Door een verbouwing was een leegstaande verdieping eenvoudig in te delen in zes lokalen. Daarnaast zijn een aantal kantoren en de kantine in gebruik genomen. Voor verdere groei van de school is in het representatieve gebouw nog ruimte. rsg de Borgen Door een subsidie van 1,2 miljoen van de gemeente Grootegast heeft de vestiging Woldborg van rsg de Borgen vervangende huisvesting gekregen voor de oude noodlokalen bij de school. Van AOC Terra zijn een aantal units gekocht uit Winsum waar een overcapaciteit aan ruimte was op de locatie Onderdendamsterweg. Aan de school zijn vijf lokalen gebouwd, kantoren en sanitaire ruimten. De verbinding tussen het oude en nieuwe gedeelte is tevens een uitloop voor de kantine. Verder is de school gerenoveerd en zijn energiebesparende maatregelen getroffen. 13

14 Dollard College Van wege de slechte staat van het G-gebouw aan het Hommesplein in Winschoten is deze in 2012 gesloopt. 14

15 INFORMATIE- EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE Het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ict) in het onderwijs is sterk in opmars. Dat wordt veroorzaakt door de combinatie van een aantal factoren. Naast de algemene tendens van de toename van het gebruik van ict in de maatschappij neemt de belangstelling voor ict in het onderwijs toe. Denk daarbij aan het gebruik van digiborden en het werken in een elektronische leeromgeving (ELO). Ook het toenemende gebruik van social media door leerlingen met smartphones, het gebruik van tablets en de mogelijkheden van de digitale infrastructuur op school (wifi) spelen een belangrijke rol. Om te zorgen dat de instellingen binnen Onderwijsgroep Noord zich kunnen concentreren op het onderwijs, worden de ict-voorzieningen centraal beheerd door het ict-team van Onderwijsgroep Noord in Groningen. Ontwikkeling en Beleid Interessante uitdagingen als de ontwikkeling van één laptop of tablet per leerling, Bring your own device en het zoveel mogelijk gebruik van webbased programmatuur vragen om beleid, visie en leiderschap. Hiervoor is een netwerkoverleg onderwijs en ict opgericht. In dit netwerkoverleg participeren onderwijsdirecteuren en ict-adviseurs om het beleid voor te bereiden. Het netwerk onderwijs en ict heeft in 2012 een visie opgesteld, waar het onderwijs de verdere ict-ontwikkeling op kan baseren. Om de ict-ontwikkeling zo goed mogelijk vorm te geven wordt het 4-in-balans-model van Kennisnet gehanteerd. Hiermee willen we de toepassing van ICT in het onderwijs optimaliseren. In 2012 is de voorbereiding gestart voor de overgang naar het besturingssysteem Windows7. Dat betekent voor de programmatuur een migratie naar Windows7. Voor een deel van de programma s wordt gekeken of er ook overgeschakeld kan worden naar een webbased variant. In 2012 is door middel van een pilotproject ervaring opgedaan met het gebruik van ipads. Deze pilot wordt begin 2013 geëvalueerd. Tegelijk heeft de economische crisis ook consequenties voor de ict-ontwikkeling. Zo kan de portalomgeving onvoldoende ontwikkeld worden en zijn enkele ict-investeringen uitgesteld. Infrastructuur De digitale infrastructuur wordt steeds intensiever gebruikt. Het glasvezelnetwerk en de koppeling met internet vraagt steeds meer bandbreedte, mede door het gebruik van smartphones en tablets via het wifinetwerk. Eind 2012 is een contract gesloten voor een nieuw glasvezelnetwerk met gigabitverbindingen. Dat biedt ruim voldoende capaciteit voor de komende jaren. Elektronische leeromgeving In 2012 zijn het Dollard College, AOC Terra en rsg de Borgen overgegaan naar een nieuwe elektronische leeromgeving (ELO). Bij AOC Terra is de nieuwe ELO geïntegreerd in het leerlingenadministratiesysteem Magister. Bij het Dollard College is het pakket Brainbox vervangen door itslearning. Ook rsg de Borgen werkt met het pakket itslearning. 15

16 MARKETING & COMMUNICATIE Identiteit De onderwijsinstellingen die samen Onderwijsgroep Noord vormen, hebben alle drie een sterke ideologie en een heldere visie op onderwijs. In 2012 hebben de onderwijsinstellingen in het kader van een (her)positionering afzonderlijk gekeken naar hun identiteit. Waar geloven ze in, hoe kijken ze naar de wereld, wat willen ze betekenen voor wie, waarin zij ze de beste, hoe willen ze werken en wanneer maken ze die beloften waar. Vervolgens is gekeken of hieruit een gezamenlijke Onderwijsgroep Noord identiteit kan worden geformuleerd. Dit is de eerste stap binnen de ontwikkeling naar meer samenhang tussen de onderwijsinstellingen en vormt ook de basis voor de besturingsfilosofie. Relatiemanagement De afdeling Marketing & Communicatie heeft samen met de netwerkgroep relatiemanagement in 2011 een zogenaamde 0-meting van het relatiemanagement gehouden onder het College van Bestuur, directeuren en bestuursadviseurs. Dit heeft in 2012 geresulteerd in een concreet overzicht van het netwerk van Onderwijsgroep Noord in al haar geledingen. Wie doet het met wie. Vervolgens is er een analyse gemaakt: welke gewenste relaties ontbreken, onderhouden de juiste personen de contacten enz. De tweede opdracht voor de netwerkgroep bleek in de praktijk moeilijk: een scholingsvoorstel maken op het gebied van relatiemanagement. Netwerken is een attitude, die de een wel en de ander niet van nature heeft. Dit betekent dat er individuele scholing / scholing op maat gegeven moet worden. Als alternatief is een inspiratiesessie met een netwerker georganiseerd tijdens een breed managementteam. Aanbesteding Dit jaar is gestart met een Europese aanbesteding voor communicatiestrategie, mediaplanning en inkoop en vormgeving. Wij zoeken naar één partner die het totaalpakket moet kunnen bieden: strategisch advies, art (vormgeving, fotografie, video), copy, online, mediaplanning en inkoop. Hiervoor hebben acht bureaus ingeschreven. De commissie, bestaande uit drie marketing en communicatiemedewerkers en een vestigingsdirecteur hebben de inschrijvingen beoordeeld. Op basis van de score gaan vier bureaus door naar de pitch in februari Eind maart 2013 moet de opdracht zijn gegund. Portal Via de portal kan de interne communicatie worden verbeterd. Uiteraard binnen de vestigingen, maar ook vanuit het College van Bestuur en het bestuursbureau naar de medewerkers op de vestigingen. Onderwijsgroep Noord zet de portalomgeving steeds meer in voor de informatievoorziening naar medewerkers en leerlingen, ouders/verzorgers. Door de noodzakelijke bezuinigingen is het niet mogelijk om alle wensen vanuit de vestigingen en de afdelingen van het bestuursbureau te honoreren. Wel is in 2012 is een start gemaakt met de ontwikkeling van twee functionaliteiten: teamsites en een wie is wie applicatie. Via teamsites is het mogelijk om met collega s van verschillende vestigingen en instellingen samen te werken. Ook is er veel aandacht besteed aan het beheer, zowel technisch als inhoudelijk. De portalbeheerders van de vestigingen en afdelingen zijn geschoold, met name op het gebied van plaatsen van informatie. 16

17 PLANNING & CONTROL JAARREKENING Resultaat Consolidatie Onderwijsgroep Noord heeft deelnemingen in de Stichting AOC Terra, Stichting Dollard College en Stichting rsg de Borgen. Resultaat Onderwijsgroep Noord heeft het jaar 2012 afgesloten met een positief resultaat van 1,1 miljoen (2011: negatief 3,7 miljoen). Het resultaat is als volgt verdeeld: Onttrekking/Toevoeging aan de Algemene Reserve Toevoeging aan de Bestemmingsfondsen (publiek) Onttrekking aan de Bestemmingsfondsen (privaat) Onttrekking aan de Herwaarderingsreserve Exploitatieresultaat Bij alle vier de instellingen was voor 2012 een verlies begroot. Alleen bij AOC Terra is het jaar 2012 met een negatief resultaat afgesloten. Dit negatieve resultaat is echter gunstiger dan begroot. Geconsolideerd De totale baten zijn 6,7 miljoen hoger dan in Deze toename van de baten is het gevolg van een toename van de rijksbijdragen met 5,3 miljoen, een toename van de overige overheidsbijdragen en subsidies van 0,9 miljoen, een toename van de overige baten van 0,7 miljoen en een daling van de baten werk in opdracht van derden met 0,2 miljoen. De personeelslasten zijn ten opzichte van 2011 gestegen met 1,1 miljoen. De stijging wordt veroorzaakt door een toename van het aantal personeelsleden en een stijging van de sociale lasten en de pensioenpremies. Er is slechts in geringe mate sprake van inhuur van uitzendpersoneel, maar wel in toenemende mate van het inhuren van externe dienstverleners. Daarvan heeft een deel betrekking op de vervanging wegens ziekte. De stijging van de afschrijvingslasten ten opzichte van 2011 met bijna 0,2 miljoen betreft de afschrijving op gebouwen als gevolg van nieuwbouw en verbouw bij AOC Terra. De huisvestingslasten zijn ten opzichte van 2011 gestegen met 0,6 miljoen. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten voor onderhoud. De kosten van de verbouw en uitbreiding van de vestiging Woldborg in Grootegast zijn hier verantwoord. Er staat echter een bijdrage van de Gemeente Grootegast tegenover. In de jaarrekening zijn de afzonderlijke posten toegelicht. Enkelvoudig Als we het resultaat van de deelnemingen buiten beschouwing laten dan is sprake van een positief resultaat van bij een begroting 2012 met een negatief resultaat van De baten zijn lager dan begroot. Daarbij zijn de opbrengsten uit de dienstverlening lager, maar daar tegen over staan hogere opbrengsten voor detachering en inzet op projecten en een eenmalige subsidie van de Provincie Groningen. 17

18 De personeelslasten zijn hoger dan begroot. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de stijging van de premies sociale lasten. De afschrijvingslasten zijn lager dan begroot als gevolg van het uitstellen van investeringen. De huisvestigingslasten zijn iets lager dan begroot. Dit komt door alleen het noodzakelijke onderhoud uit te laten voeren. De overige lasten zijn lager dan begroot als gevolg van lagere kosten voor licenties en dataverbindingen, PR activiteiten, vergaderkosten en personeelsvoorzieningen. De rentebaten komen iets hoger uit dan begroot en de rentelasten zijn conform begroting. Financiële kengetallen Op basis van de jaarrekening kunnen de volgende financiële kengetallen worden berekend: Solvabiliteit 0,58 0,56 Liquiditeit 0,77 0,62 Rentabiliteit 1,17-3,96 De solvabiliteit (verhouding eigen vermogen/totaal vermogen) is iets gestegen in 2012 als gevolg van het positieve resultaat over 2012 dat ten gunste van het eigen vermogen is gebracht. Als ondergrens voor de solvabiliteit wordt de signaleringsgrens van 0,20 van de Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen (Commissie DON) gehanteerd. Het eigen vermogen is voldoende groot om bij te sturen in het geval van veranderende omstandigheden die een nadelige invloed hebben op de exploitatie. De liquiditeit (vlottende activa/vlottende passiva) is gestegen ten opzichte van 2011 en ligt boven de, door de Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen (Commissie DON) gehanteerde, onderste signaleringsgrens van 0,5. Zowel de vlottende activa, voornamelijk de liquide middelen, als de vlottende passiva, door het positieve resultaat van 2012, zijn gestegen ten opzicht van De stijging van de vlottende activa is echter groter dan de stijging van de vlottende passiva. De liquiditeit kan als voldoende worden beschouwd voor de normale bedrijfsvoering maar biedt, bij een negatieve exploitatie, geen ruimte voor de uitvoering van grote investeringen. De rentabiliteit (resultaat gewone bedrijfsvoering / totale baten uit gewone bedrijfsvoering x100) is, als gevolg van het positieve resultaat van 2012, gestegen ten opzichte van 2011 en ligt tussen de, door de Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen (Commissie DON) gehanteerde, signaleringsgrenzen van 0 en 0,5. Begroting 2012 (enkelvoudig) De begroting 2012 heeft in het teken gestaan van bezuinigingen en ombuigingen. De oorspronkelijke begroting was sluitend, maar het College van Bestuur heeft besloten om de begroting met 4% te korten om een bijdrage te leveren aan de bezuinigingen bij de drie onderwijsinstellingen. Uiteindelijk is deze korting over % geworden. Deze korting heeft geresulteerd in het uitstellen van investeringen, bezuinigingen op de materiële lasten en, ondanks een toename van het aantal leerlingen en daarmee van de hoeveelheid werk, inkrimping van de formatie. 18

19 Begroting 2013 (enkelvoudig) (x 1.000) Begroot 2013 Begroot 2012 Baten Overige baten Som der baten Lasten Personele lasten Afschrijvingslasten Huisvestingslasten Overige lasten Som der lasten Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Resultaat 0-68 Voor 2013 is gestart met een nieuwe begrotingssystematiek. Hiermee beoogt het College van Bestuur het verbeteren van de beheersing van de organisatie en de afzonderlijke organisatieonderdelen, door het beleid en de financiën, meer dan nu het geval is, met elkaar te verbinden. De begrotingssystematiek wordt daarmee, meer dan voorheen, een strategisch instrument en gelet op de ontwikkeling van de organisatie is het noodzakelijk om deze duidelijk te positioneren. Daarbij wordt de verantwoordelijkheid voor budgetten zo laag mogelijk in de organisatie belegd. Lasten worden zoveel mogelijk aan de afdelingen toegerekend. Door meer lasten op een lager budgetniveau toe te rekenen, ontstaat een grotere transparantie en een grotere invloed en eigenaarschap van de budgethouder op de vestigingsexploitatie. De begrotingscyclus van plannen maken, begroten, uitvoeren, rapporteren en verantwoorden is gestart met de begrotingsbrief. In de begrotingsbrief staan de financiële kaders, de omgevingsfactoren en de financiële effecten daarvan, alsmede de vastgestelde strategische thema s die vertaald worden naar budgetten. Voor nieuw beleid zijn in de begroting 2013 geen middelen beschikbaar want, evenals 2012, stond ook de begroting 2013 in het teken van de bezuinigingen. De begroting voor 2013 is sluitend waarbij de korting van 4% op de bijdrage voor de dienstverlening ook voor 2013 gehandhaafd blijft. De begroting is besproken in de vergadering van de Raad van Toezicht van december De Raad van Toezicht heeft het begrote resultaat goedgekeurd maar wil de, in de begroting opgenomen, taakstellingen uitgewerkt en geconcretiseerd hebben. De Raad van Toezicht wil daarmee meer zekerheden dat deze bezuinigingen realistisch zijn, gedragen worden en daadwerkelijk gehaald kunnen worden. Deze uitwerking leidt tot een bijgestelde begroting die in juni 2013 ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht wordt voorgelegd. Risicoanalyse Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersing van Onderwijsgroep Noord. Deze risicobeheersing is bedoeld om het risico dat de doelstellingen 19

20 van de organisatie niet worden gerealiseerd, te beperken. Het is niet bedoeld om dit risico geheel uit te sluiten. Een systeem voor beheersing van risico s kan redelijke, maar geen absolute bescherming bieden. Het belangrijkste risico is de daling van het aantal leerlingen. Het College van Bestuur en het management streven naar een teruggang die kleiner is dan de demografische ontwikkelingen in de regio, met andere woorden voor vergroting van het marktaandeel. Het streven is het leerlingenaantal de komende vier jaar zo dicht mogelijk bij het niveau van 2011 te houden. Het aantal leerlingen is in het schooljaar gestegen en ook voor wordt een toename van het aantal leerlingen verwacht. Uiteindelijk zal ook Onderwijsgroep Noord te maken krijgen met de demografische ontwikkelingen en daarmee met een daling van het aantal leerlingen. Dit risico is beheersbaar voor zover het de materiële lasten betreft. Met betrekking tot de huisvesting en de formatie is de kostenstructuur minder flexibel. Het risico van een lagere bekostiging als gevolg van bezuinigingen bij de overheid is opnieuw groter geworden. Deze bezuinigingen, in combinatie met de toenemende vraag om innovatie en vernieuwing, de toenemende vraag om verantwoordingen vanuit de overheid en de complexiteit van de wet- en regelgeving, hebben grote gevolgen voor de organisatie en dus ook voor de medewerkers. Om dit risico te beperken, wordt uitgegaan in de begrotingen en de budgetten van de nullijn in de bekostiging en wordt met een indexering geen rekening gehouden. Enige jaren geleden is een inventarisatie en analyse van de belangrijkste risico s uitgevoerd. Dit voldoet niet meer en is te statisch om goed in te kunnen spelen op de steeds weer veranderende omgeving waarin we ons bevinden. Om deze reden is het nu niet mogelijk om het minimale weerstandvermogen, benodigd om risico s te kunnen opvangen, te bepalen. Om beter zicht te krijgen en te houden op de risico s en de gevolgen voor de organisatie wordt gewerkt aan een meer systematische en dynamische aanpak van het risico management. Voor 2013 heeft het College van Bestuur middelen vrijgemaakt om daartoe een eerste aanzet te geven. Treasury Het treasurybeleid maakt onderdeel uit van het financiële beleid van de Stichting Onderwijsgroep Noord en de daaraan verbonden instellingen en is op de hele groep van toepassing. Het treasurybeleid vindt plaats binnen de kaders van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen van 16 september 2009, met kenmerk FEZ/CC-2009/150185, houdende regels over het beleggen en belenen van publieke middelen (Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010) en het Treasurystatuut Onderwijsgroep Noord van 10 oktober Bij het aantrekken respectievelijk uitzetten van alle benodigde respectievelijk overtollige liquide middelen wordt gehandeld in overeenstemming met de in deze regeling gestelde verplichtingen. De algemene doelstellingen van het treasurybeleid luiden: - het beheren van financiële geldstromen op de korte termijn met als doel op het juiste moment over de juiste hoeveelheid liquide middelen in rekening-courant te kunnen beschikken, zonder dat er sprake is van een overschot of tekort aan liquide middelen in rekening-courant. Essentieel voor het bereiken van deze doelstelling is een korte termijn liquiditeitsplanning. De korte termijn liquiditeitsplanning wordt gepland vanaf één week tot één jaar vooruit; Bij het uitzetten van overtollige gelden mogen transacties worden afgesloten met de volgende geldnemers: 20

21 financiële instellingen of door financiële instellingen uitgegeven papier met minimaal een A-rating, afgegeven door tenminste twee erkende rating agency s, voor beleggings- en beleningsvormen voor een periode tot en met drie maanden. Financiële instellingen of door financiële instellingen uitgegeven papier met minimaal een AA-minus rating, afgegeven door tenminste twee erkende rating agency s, voor beleggings- en beleningsvormen voor een periode van meer dan drie maanden. Bij het voeren van het treasurybeleid zijn de volgende treasury instrumenten toegestaan: Rekening courant Spaarrekeningen Deposito's - de solvabiliteit (verhouding Eigen Vermogen / Totaal Vermogen) dient minimaal het door de overheid voorgeschreven percentage te zijn ( : 20%); - het minimaliseren van de kosten van leningen (kostenminimalisatie) in relatie tot de gelden kapitaalmarktrente het optimaliseren van het rendement van de overtollige liquide middelen binnen de kaders van het treasurystatuut (rentemaximalisatie); - het beheersen en bewaken van financiële risico's die aan de financiële posities en geldstromen van de instelling zijn verbonden (risicominimalisatie); Het aantrekken van alle voor de instelling benodigde middelen dient plaats te vinden op basis van een actuele prognose van de financieringsbehoefte en een actuele rentevisie. Bij het aantrekken van langlopende geldleningen worden offertes gevraagd bij minimaal twee partijen. Bovenstaande is een samenvatting en geen limitatieve opsomming. Uit oogpunt van interne controle is bij het uitzetten van overtollige liquide middelen op deposito s sprake van functiescheiding tussen de front office en back office. In 2011 is het treasurystatuut geactualiseerd en vastgesteld door het College van Bestuur. In dit treasurystatuut wordt het treasurybeleid uiteengezet en wordt een beschrijving gegeven van de bevoegdheden en verantwoordelijkheden in het kader van de treasuryfunctie van de instelling. Het treasurystatuut heeft tot doel sturing te geven aan de treasuryfunctie en risico's te beperken. De Treasury-commissie rapporteert twee keer per jaar aan het College van Bestuur. De rentevergoeding op spaarrekeningen is nog steeds hoger dan op fixed-deposits, waar rente op basis van Euribor wordt berekend. De tijdelijk overtollige liquide middelen zijn daarom in 2012 weer weggezet op spaarrekeningen. De rente op de spaarrekeningen is in 2012 met 0,3% gedaald ten opzichte van ultimo Ondanks deze daling van het rentepercentage zijn de rentebaten (enkelvoudig) hoger dan begroot. Voor zowel de fixeddeposits als de spaarrekeningen geldt dat er geen risico wordt gelopen over de hoofdsom. De rating van de huisbankier is afgenomen in 2012, maar voldoet voor wat betreft de korte termijn nog wel aan de ratingeisen in artikel 3.3 van de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek Voor uitgezet geld langer dan drie maanden is dit niet meer het geval. Onderwijsgroep Noord heeft overtollige liquide middelen op een spaarrekening staan, waarbij het hele bedrag dagelijks opvraagbaar is. De liquiditeitspositie van het Onderwijsgroep Noord (enkelvoudig) is gestegen van per ultimo 2011 naar per ultimo Financiële instrumenten Algemeen Onderwijsgroep Noord maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van financiële instrumenten die Onderwijsgroep Noord blootstellen aan markt- en/of kredietrisico s. Deze betreffen financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen, zoals vorderingen en schulden. Onderwijsgroep Noord handelt niet in deze financiële instrumenten en heeft 21

22 procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het niet nakomen door een tegenpartij van aan Onderwijsgroep Noord verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico s. Kredietrisico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren betreffen vorderingen op subsidieverstrekkers en vorderingen op overige debiteuren. Het kredietrisico inzake deze vorderingen is beperkt. Renterisico Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. Onderwijsgroep Noord heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen. AOC Terra heeft bij de ABN AMRO Bank een langlopende schuld van 16,2 miljoen euro met een variabele rente die afhankelijk is van de 1-maands Euribor. Om het renterisico te beperken is voor 16,2 miljoen euroeen renteswaps afgesloten met een initiële onderliggende waarde van 16,2 miljoen euro die gedurende de looptijd minder wordt., waardoor AOC Terra over de totale lening een vast rentepercentage betaaltd. De hoofdsom van de langlopende schuld was aanvankelijk 16,2 miljoen euro maar is ultimo ,1 miljoen euro. Lening 20-jarige roll-over lening ad 16,2 miljoen Stand van de lening per 31 december 2012 is 10,1 miljoen De einddatum van de lening is 2 november 2025 Rente op basis van 1-maands Euribor met een opslag van 0,55 Swap 15-jarige rente swap ad 16,2 miljoen Stand van de swap per 31 december 2011 is 10,7 miljoen De einddatum van de swap is 1 november 2020 Vaste rente van 3,9% Het verschil tussen de lening en de swap is ontstaan door een extra aflossing op de lening in De hedge-relatie is voor een deel ineffectief als gevolg van de over-hedging die hierdoor is ontstaan. De negatieve waarde van deze ineffectiviteit wordt meegenomen als last in de exploitatie. Liquiditeitsrisico Onderwijsgroep Noord bewaakt de liquiditeitspositie door middel van opvolgende liquiditeitsbegrotingen. Het management ziet erop toe dat voor Onderwijsgroep Noord steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan de verplichtingen te kunnen voldoen en dat tevens voldoende financiële ruimte onder de beschikbare faciliteiten beschikbaar blijft om steeds binnen de gestelde lening convenanten te blijven. Reële waarde De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan. 22

23 Jaarrekening 23

24 Jaarrekening Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2012 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2012 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening Toelichting behorende tot de geconsolideerde balans Niet in de balans opgenomen verplichtingen en vorderingen Toelichting behorende tot de geconsolideerde staat van baten en lasten Enkelvoudige jaarrekening Enkelvoudige balans per 31 december 2012 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2012 Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de enkelvoudige jaarrekening Toelichting behorende tot de enkelvoudige balans Toelichting behorende tot de enkelvoudige staat van baten en lasten Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Bestemming van het exploitatiesaldo Gebeurtenissen na balansdatum Verbonden partijen 24