Vlaams- Nederlandse Delta Conferentie 2012

Transcriptie

1 Vlaams- Nederlandse Delta Conferentie november 2012 Verkenning van de economische kansen van de Seine- Schelde verbinding voor de Vlaams- Nederlandse Delta

2 Doelstellingen en inhoud Page 2 3 doelstellingen Kansen en bedreigingen van de Seine- Scheldeverbinding voor de havens en de Vlaams- Nederlandse Deltaregio Uitdagingen voor de toekomst voor havens en Deltaregio Onderwerpen voor discussie 3 invalshoeken Projectstudie van Voies Navigables de France Perspectief van de havens van de Vlaams- Nederlandse Delta Perspectief van de provincies van de Vlaams- Nederlandse Delta à Langetermijnvisie Stip achter de horizon

3 Wat zijn de baten van een nieuwe/betere binnenvaartas Page 3 Bestaand binnenvaart- vervoer Modale verschuiving Geïnduceerd vervoer Transportbaten Schaalvergroting Binnenvaart is goedkoper Geen Milieubaten Schaalvergroting Binnenvaart is milieuvriendelijker Geen Ruimere economische baten Geen Geen Nieuwe economische activiteiten Reorganisatie supply chains

4 Resultaten van de VNF - studie - trafiek Page 4 TRAFIEK TER HOOGTE VAN KANAALVAK PÉRONNE NESLE, SCÉNARIO LOGISTIQUE Miljoen ton 25,8 2,3 4,9 Geïnduceerd 13,8 1,4 2,2 13,7 5,1 5,1 4,9 Overkomend van spoor Overkomend van weg Bestaand binnenvaartvervoer Observaties: Modale verschuiving overweegt zeer beperkt geïnduceerd vervoer. Trafiekvolume hangt mede af van toltarief. Vandaag wordt een hoger tarief beoogd dan in de projectstudie van Modelmatige prognose: de betrouwbaarheid van inputgegevens is bepalend voor resultaten. Bron: VNF, Onderzoek DUP (2006)

5 Resultaten van de VNF - studie - baten Page 5 SCÉNARIO LOGISTIQUE, REALISATIE PPS Observaties: Baten van bestaande binnenvaartvervoer en van modale verschuiving overwegen. Raming investeringsbedrag is nu hoger. 8,0 Toerisme en multimodale platforms 10,0 Geen directe baten voor havens. Milieubaten 3,7 Beheer en onderhoud Investeringen Miljard euro (contante waarde 2005) Transportbaten Onderzoek DUP (2006) Persdossier (2011) Bron: VNF, Onderzoek DUP (2006), en Persdossier (5 april 2011)

6 Resultaten van de VNF - studie verdeling van baten Page 6 REGIONALE VERDELING VAN CONTANTE WAARDE VAN BATEN Nederland 5% Wallonië 8% Duitsland 2% Onderzoek DUP (2006) Vlaanderen 17% 8 miljard euro Persdossier (2011) Frankrijk 68% Wallonië 5% Nederland 7% Duitsland 3% Observaties: Redenen van verschillen zijn ons niet bekend. Doorschuiven van baten doorheen de logistieke keten is complex proces à geografische toedeling van baten is niet evident. Vlaanderen 10% 10 miljard euro Frankrijk 75% Bron: VNF

7 Resultaten van de VNF - studie impact op havens Page 7 SCENARIO DÉVELOPPEMENT FLUVIAL Aan- en afvoer van maritieme containers in Nord- Pas- de- Calais, Picardie, Haute- Normandie, Ile- de- France Totaal (miljoen TEU) 1,3 4,2 10,4 Marktaandeel 40% 6% 28% 26% 16% 14% Nederlandse en Vlaamse havens Dunkerque 54% 57% 60% Le Havre Rouen Observatie: De haven van Duinkerken heeft nu al goede binnenvaartverbinding met achterland in Nord- Pas- de- Calais. Kan de Seine- Scheldeverbinding een verschil maken? Algemeen geldt: resultaten doen rooskleurig aan. Bron: VNF, Onderzoek DUP (2006)

8 Havenperspectief Page 8 Antwerpen Ziet weinig effecten (+ en - ) van de Seine- Scheldeverbinding in huidige projectopzet: beperkte doorvaarhoogte onder bruggen, vooropgestelde tarifering, geen optimalisatie van alternatieve route via Schelde. Wel kansen indien deze probleempunten verholpen worden. Observatie: de relatief sterke positie van de haven van Antwerpen in Noord- Frankrijk en Île de France (bediend met wegvervoer) is in het geding. Gent Gent wil stevig inspelen op de containervaart afomstig van de mainports door te fungeren als decongestie- en consolidatiehub voor hun maritieme containers met oorsprong en bestemming Frankrijk. Daarbij kunnen eveneens gerelateerde logistieke services worden aangeboden. Ook voor de bestaande bulktrafieken (bouwmaterialen, granen,..) ziet Gent groeikansen. Observatie: de decongestie havenstrategie heeft potentieel, maar extra overslagkosten zijn mogelijk prohibitief. Wij verwachten om dezelfde reden niet dat waardetoevoeging aan passerende noord- zuid binnenvaartstromen een grote vlucht zal nemen.

9 Havenperspectief Page 9 Zeebrugge Voor Zeebrugge zijn er substantiële kansen, maar enkel als het Seine- Schelde- West project gerealiseerd wordt. Zonder dit project kunnen de binnenvaartstromen van/ naar Zeebrugge niet meeliften met de schaalvergroting van de binnenscheepvaart die door de Seine- Scheldeverbinding mogelijk gemaakt wordt. Observatie: Zonder realisatie van Seine- Schelde- West geldt de binnenvaarthandicap van Zeebrugge op de Rijnmarkt ook voor de voor de haven belangrijke Noord- Franse markt. Met realisatie van deze verbinding kan ze daarentegen haar directe ligging aan de Noordzee ten volle uitspelen. Zeeland Seaports Zeeland Seaports ziet opportuniteiten in de op termijn groeiende passerende noord- zuid- binnenvaartstromen voor de levering van ondersteunende diensten aan het binnenvaartvervoer, en logistieke diensten met toegevoegde waarde (value added logistics) aan de goederenstromen. Observatie: wegens de extra overslagkosten verwachten we niet dat de opportuniteiten zijn voor waardetoevoeging aan passerende stromen (hetzij uit Rotterdam, hetzij uit Antwerpen) erg groot zullen zijn.

10 Havenperspectief Page 10 Moerdijk Moerdijk streeft naar een rol als shortseahaven, en als Extended Gateway van de mainports Rotterdam en Antwerpen waarin de stromen van beide havens geconsolideerd worden. Voor beide strategieën is de Seine- Scheldeverbinding versterkend. Observatie: De extended gateway strategie concurreert met de gelijkaardige strategieën van Gent en Terneuzen (en met dezelfde kanttekeningen wegens de extra overslagkosten). Moerdijk heeft daarbij een minder centrale ligging dan deze havens voor dienstverlening gericht op stromen van/naar Frankrijk. Rotterdam Rotterdam hecht niet zoveel belang aan de Seine- Scheldeverbinding en voorziet in ieder geval geen drastische verschuivingen aan de maritieme zijde. Observatie: Mede door de schaalvergroting aan de maritieme zijde zou Rotterdam mogelijk nog het meeste profijt te kunnen hebben van de Seine- Scheldeverbinding.

11 Havenperspectief - stellingen Page 11 Voor de zeehavens in de Le Havre- Hamburgrange is Seine- Scheldeverbinding een zero sum game Gevaar voor stevige en self defeating concurrentie tussen de havens van de Vlaams- Nederlandse Delta Een binnenvaartverbinding is zo sterk als haar zwakste schakel: de lage doorvaarhoogte van de bruggen aan de Frans- Belgische grens hypothekeert de kansen voor containervaart

12 Perspectief van de provincies Page 12 Zuid- Holland Kansen voor versterking van Greenport (Westland- Oostland) door toename geconditioneerd vervoer naar Île de France en Noord- Frankrijk. Observatie: geconditioneerd vervoer steeds meer over langere afstanden. Kansen voor Greenport Westland- Oostland. Uitdaging: vinden van retourstromen. Noord- Brabant Stevige rol in de agro- en voedingsindustrie. Sourcing uit Noord- Frankrijk naar het Brabantse agrocluster kan toenemen, in concurrentie met de maritieme aanvoer. Observatie: De voedingsindustrie is oostelijk gesitueerd. Aanvoer van granen en andere grondstoffen uit Noord- Frankrijk over langere afstanden via de binnenvaart is niet ondenkbaar, maar de volumes zijn waarschijnlijk beperkt. Zeeland Zeeland ziet belangrijke afzetkansen voor de industrie naar Île de France en Noord- Frankrijk, waaronder chemische producten en vooral kunstmest. Daarnaast een extra impuls voor de ontwikkeling van de Bio- Based- Economy. Voorwaarde is wel voldoende sluiscapaciteit op de Noord- Zuidverbinding. Observatie: Zal de opkomende bio- based industrie in Noord- Frankrijk of versterkend zijn voor die in de Vlaams- Nederlandse Deltaregio?

13 Perspectief van de provincies Page 13 West- Vlaanderen Kansen voor versterking agrocluster, geconditioneerd (diepvries) vervoer naar Île de France en Noord Frankrijk (in het kader van City Logistics initiatieven in Parijs) en bouwmaterialen (basis en halffabricaten). Observatie: wanneer sprake is van New Industrial Economy in Noord Frankrijk dan zal daarin bio- based mogelijk een stevige rol spelen. Concurrerend of versterkend? Oost- Vlaanderen Kansen vallen in grote mate samen met de kansen van de Gentse kanaalzone. Relevante clusters zijn chemie, bouwmaterialen, food en bio- industrie. Observatie: beter bereikbare afzetmarkten in Noord Frankrijk en met name Ile de France betekenen een uitdaging voor de industriële bedrijven. Antwerpen De regio Antwerpen ziet vooral voordelen op vlak van verduurzaming van vervoer. Er liggen kansen voor synergie met de activiteiten op de multimodale platforms langs het nieuwe Canal Seine Nord- Europe. Observatie: Er zijn kansen voor duurzame chemie (bijvoorbeeld Blue Chem- project op Blue Gate site).

14 Binnenvaartstromen Page 14 Vlaams- Nederlandse Deltaregio Bestaand Overkomend van weg en spoor Nieuw Agribulk Bouwmaterialen (grondstoffen en fabricaten) Chemische producten Voedingswaren Containers Noord- Frankrijk en Île de France

15 Deltaperspectief- stellingen Page 15 Niet realiseren van Seine- Scheldeverbinding resulteert voor de Vlaams- Nederlandse Delta in gemiste kansen maar niet in verloren investeringen Flankerend ruimtelijk, infrastructureel en mobiliteitsbeleid is onmisbaar om de baten van de Seine- Scheldeverbinding ten volle te realiseren

16 Stippen achter de horizon de Seine- Scheldverbinding in 2050 Page 16 In 2050 treffen we in de Seine- Rijn- Corridor een dynamische new industrial economy aan. Ze strekt zich uit van Parijs over de Vlaams- Nederlandse Delta en het gerevitaliseerde Ruhrgebied tot Basel.

17 Stippen achter de horizon de Seine- Scheldverbinding in 2050 Page 17 INDUSTRIE Door stijgende lonen in de BRICS- landen en hoge brandstofprijzen is Europa weer aantrekkelijk geworden voor industriële activiteiten. De multimodale platforms en bedrijvenzones langs de Seine- Rijn- Corridor (waaronder de vier platforms langs het Seine- Nordkanaal) bleken een uitstekende locatie voor hun inplanting. Het aantrekkingsvermogen van de corridor vloeit voort uit de verknoping van drie omvangrijke productie- en marktgebieden van Europese schaal (Île de France, de Vlaams- Nederlandse Delta en het Ruhrgebied) langs een binnenvaartweg waarop zowel massagoederen als stukgoederen vlot, goedkoop en milieuvriendelijk vervoerd worden. De industriële en logistieke slagkracht van de corridor is ondersteund door een flankerend ruimtelijk beleid en vormingsbeleid, zodat er opgeleide mensen zijn om de new industrial economy vorm te geven, en er voldoende ruimte is om te wonen en te werken in de corridor. Een van de pijlers van de new industrial economy is de bio- based economy. Als gevolg van schaarser worden fossiele brandstoffen en feedstock heeft deze een forse ontwikkeling doorgemaakt. Op de platforms langs het Seine- Nordkanaal is een nieuwe bio- based hub ontstaan, verbonden met innovatieve bio- clusters in Oost- en West- Vlaanderen, Zeeland en Noord- Brabant.

18 Stippen achter de horizon de Seine- Scheldverbinding in 2050 Page 18 HAVENS Als gevolg van de industriële vernieuwing zijn de inkomende goederenstromen in de zeehavens relatief geslonken, en de uitvoerstromen sterk gestegen. De zeehavens hebben belangen verworven in de multimodale platforms om de nieuwe stromen efficiënter af te handelen. Het marktaandeel van de haven van Rotterdam in de maritieme aan- en afvoer van het gebied is licht gestegen als gevolg van een toenemende schaalvergroting in de containervaart en de daarmee gepaarde gaande consolidatie van de aanlopen. Antwerpen en Le Havre zijn in relatieve termen licht achteruitgegaan, maar zijn in absolute volumes fors blijven groeien. Gent en Terneuzen hebben nieuwe activiteiten ontplooid als service haven voor de langskomende containerbinnenvaartschepen. Na de aanleg van de Seine- Schelde- Westverbinding kan Zeebrugge haar troeven als kusthaven ten volle uitspelen. De industrie in Moerdijk en de kanaalzone Gent- Terneuzen heeft extra groeikansen geput uit haar centrale ligging op de nieuwe Seine- Rijn- Corridor.

19 Randvoorwaarden voor potenties 2050 Page 19 Ruimtelijk en infrastructuurbeleid Realiseren van op- en afritten van de binnenvaartsnelweg (kadefaciliteiten, zijtakken) Maar opgepast voor overcapaciteit: haven en regio s mikken in grote mate op dezelfde markten Wegwerken van knelpunten van de sluiscapaciteit op de noord- zuidverbindingen tussen Vlaanderen en Nederland Mobiliteitsbeleid Rekeningrijden gericht op de aanrekening van externe kosten (bijvoorbeeld eco- taxe poids- lourds) Industrieel beleid Europa moet weer een aantrekkelijke productielocatie worden

20 Strategie voor de Vlaams- Nederlandse Delta Page 20 Koppelen van belangen om vooruitgang te boeken 1 Frans perspectief Transport- en milieubaten New Industrial Economy 1 VND Perspectief Transport- en milieubaten Beperkt havenbelang Industrie vergroot afzetmarkt New Industrial Economy 1+1 = 3 Gezamenlijk optrekken van bedrijfsleven en overheden in VND en Noord- Frankrijk met oog op: ontwikkeling van coherent industrieel, ruimtelijk en mobiliteitsbeleid voor nastreven van potenties 2050

21 Tijd voor discussie Gevaar voor stevige en self defeating concurrentie tussen havens van de Vlaams- Nederlandse Delta Een binnenvaartverbinding zo sterk als zwakste schakel: de lage doorvaarhoogte van de bruggen aan de Frans- Belgische grens hypothekeert de kansen voor containervaart Voor de zeehavens in de Le Havre- Hamburgrange is de Seine- Scheldeverbinding een zero sum game Niet realiseren van Seine- Scheldeverbinding resulteert voor de Vlaams- Nederlandse Delta in gemiste kansen maar niet in verloren investeringen Flankerend ruimtelijk, infrastructureel en mobiliteitsbeleid is onmisbaar om de baten van de Seine- Scheldeverbinding ten volle te realiseren