Centrummonitor. Hengelo 2010

Transcriptie

1 Centrummonitor Hengelo 2010 Beleidsonderzoek en Geo Informatie December 2010

2 Colofon Uitgave: Gemeente Hengelo Afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie Hazenweg 121 Postbus 18, 7550 AA Hengelo Telefoon: Samenstelling: Drs. Janneke Dijkers (I&O Research) Arthur Scholte, MSc December 2010 Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron "Gemeente Hengelo, Afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie" duidelijk wordt vermeld.

3 Voorwoord Het antwoord op de vraag, hoe de binnenstad van Hengelo zich (economisch) ontwikkelt, is voor het college van B en W van groot belang. Daarom heeft de afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie (BGI) van de afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkelingen (REO) het verzoek gekregen om een vierde Centrummonitor samen te stellen. In de Centrummonitor wordt een verscheidenheid aan onderwerpen behandeld. Dit maakt het rapport van waarde voor meerdere afdelingen binnen de gemeente Hengelo. Maar er zijn ook andere belanghebbenden, waaronder het Binnenstadsoverleg (BSO), de Vereniging Centrum Ondernemers Hengelo (VCOH), de stichting Centrummanagement, de stichting VVV & Stadspromotie en alle andere instanties die betrokken zijn bij (het bevorderen van de economische kracht van) de Hengelose binnenstad. Voorganger van de Centrummonitor is het jaarlijkse binnenstadsonderzoek, dat al sinds 1990 wordt gehouden. Aangezien er meer informatie beschikbaar is dan alleen vanuit het binnenstadsonderzoek, zijn in deze vierde Centrummonitor de ontwikkelingen in het centrum van Hengelo vanuit meerdere invalshoeken in beeld gebracht. Naast de passantentellingen (uitgevoerd door het bureau Locatus), heeft de afdeling BGI de gebruikelijke eigen binnenstadsenquête afgenomen onder 403 binnenstadbezoekers. Onderwerpen in de enquête waren onder andere winkelgedrag, vervoer en parkeren, bestedingen en het oordeel van de bezoeker over verschillende aspecten van het Hengelose centrum. Dit jaar werd voor het eerst gevraagd naar de bekendheid met en het gebruik van de nieuwe gratis bewaakte fietsenstalling, het oordeel over de horeca en naar of men een bepaald soort winkel mist in de Hengelose binnenstad. In combinatie met de gebruikelijke vragen heeft deze enquête een verscheidenheid aan waardevolle informatie opgeleverd. Verder worden in deze Centrummonitor de ontwikkeling van de werkgelegenheid, het aantal detailhandelsvestigingen en de leegstand in het Hengelose centrum behandeld. Ondanks dat er geen omzetcijfers voor het centrum van Hengelo voor handen zijn, wordt in deze Centrummonitor een degelijk beeld geschetst van het (economisch) reilen en zeilen van het centrum van Hengelo. De uitkomsten kunnen worden gebruikt bij de keuze en inzet van instrumenten om (de economie van) het centrum te stimuleren. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 1

4 Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 2

5 Inhoudsopgave VOORWOORD... 1 INHOUDSOPGAVE... 3 SAMENVATTING INLEIDING Afbakening Binnenstad-Centrum Leeswijzer BEZOEKERSTELLINGEN Inleiding Beperkte toename aantal weekbezoekers Aantal bezoekers op zaterdag stabiel Telgen opnieuw drukste straat Het voorjaar 2010 vergeleken Veranderingen ten opzichte van het voorjaar van Afwijking van het gemiddelde Mindere doorbloeding in centrum WERKGELEGENHEID EN OMZET Werkgelegenheid centrum licht gedaald Lichte tekenen van herstel omzetgroei landelijke detailhandel en horeca VESTIGINGEN EN LEEGSTAND Aantal detailhandelsvestigingen en vvo in centrum gedaald Leegstand centrum fors toegenomen Leegstand ook toegenomen in andere Netwerksteden DE MENING VAN DE BEZOEKER De binnenstadsenquête Aandeel Hengeloërs neemt opnieuw toe Winkelen en warenmarkt belangrijkste motieven centrumbezoek op zaterdag Inkoopfrequentie vrij constant Oldenzaal en Borne winnen aan populariteit Meeste centrumbezoekers geven geld uit Gemiddelde verblijfsduur in centrum vrij constant Bezoekers opnieuw minder positief over sfeer en gezelligheid Netheid centrum voldoende en groen in centrum onvoldoende beoordeeld Variatie en kwaliteit winkelaanbod met voldoende gewaardeerd Waardering voor warenmarkt blijft goed Horeca goed gewaardeerd Helft bezoekers komt met de fiets naar het centrum Auto snel geparkeerd en bezoekers positief over bewegwijzering Nieuwe fietsenstalling goed bekend maar nog beperkt gebruikt Oordeel Hengeloërs minder positief dan oordeel bezoekers van buiten...46 LITERATUUR BIJLAGEN Bijlage 1: Overzicht telpunten Bijlage 2: Bezoekers per week en per dag en het druktebeeld op zaterdag...51 Bijlage 3: Bedrijven, instellingen en werkgelegenheid...52 Bijlage 4: Leegstand in het centrum, april Bijlage 5: Bezoekersenquête Bijlage 6: Profiel bezoekers...60 Bijlage 7: Winkelen in andere Twentse plaatsen...62 Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 3

6 Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 4

7 Samenvatting In 2008 en 2009 was er nog sprake van een dalende tendens met betrekking tot het aantal weekbezoekers aan winkelgebieden in Nederland. Deze tendens was ook in Hengelo zichtbaar. Dit jaar is er echter weer sprake van een beperkte toename van 2 procent van het aantal weekbezoekers. Het aantal zaterdagbezoekers is gelijk gebleven aan vorig jaar terwijl op woensdag, donderdag en zondag meer bezoekers zijn geteld dan een jaar eerder. De doorbloeding van het centrum is echter gedaald van 39 procent in 2009 tot 34 procent dit voorjaar. Bezoekers lijken doelgerichter door het centrum te lopen. Dit sluit aan bij het grote deel bezoekers dat marktbezoek, of het doen van boodschappen noemt als bezoekmotief, en het grote deel van de bezoekers (95%) dat daadwerkelijk geld besteedt in het centrum. Positief is dat de gemiddelde bestedingen van bezoekers die geld hebben uitgegeven, hoger zijn dan de voorgaande twee jaren. De Hengelose warenmarkt blijkt ook dit jaar weer waardevol voor het centrum. Aandachtspunten zijn de fors toegenomen leegstand, de lage waardering voor de sfeer en gezelligheid in het centrum en de variatie en kwaliteit van het winkelaanbod. De leegstand is niet eerder zo hoog geweest en de waardering van de genoemde aspecten niet eerder zo laag. Bezoekers Einde aan daling aantal centrumbezoekers Het aantal weekbezoekers in het Hengelose centrum is dit voorjaar door Locatus vastgesteld op Dit betekent een toename van 2 procent ten opzichte van een jaar geleden en is vergelijkbaar met De langere termijn cijfers laten zien dat na een jaarlijkse daling in de periode 2005 tot en met 2008, het bezoekersaantal zich sinds 2008 gestabiliseerd heeft rond tot weekbezoekers. Zaterdag is de drukste dag in het centrum met dit voorjaar bezoekers. Dit was ook in 2009 het geval. Ook het druktebeeld op overige dagen is in grote lijnen vergelijkbaar met Net als vorig jaar is de Telgen (ter hoogte van Dolcis) de drukste straat in het centrum. Op behoorlijk afstand staan op plaats 2 en 3 Brinkstraat 12 (Opticien Het Huis) en Enschedesestraat 16 (T-Mobile). Een stuk rustiger is het op de Drienerstraat 33 en 6 (respectievelijk ABTB Dierenspeciaalzaak en FC Twente Fanshop) en de Enschedesestraat 37 ter hoogte van de Menzis Winkel. De doorbloeding van het centrum is met 34 procent wat lager dan vorig jaar (39%). De gemiddelde centrumbezoeker ziet daarmee circa 34 procent van het totale winkelaanbod in de binnenstad. Aandeel Hengelose bezoekers neemt opnieuw toe Het aandeel Hengeloërs in het totale aantal binnenstadbezoekers is voor het vijfde jaar op rij toegenomen tot 77 procent in het voorjaar van Verder blijkt dat ruim viertiende deel (43%) van de centrumbezoekers 55 jaar of ouder is. Dit is vergelijkbaar met 2009 maar behoorlijk hoger dan gemiddeld in de periode : 26 procent. Het aandeel jongeren (tot 30 jaar) is voor het eerst sinds 2007 weer iets toegenomen tot 16 procent. Verblijfsduur bezoekers vrij constant Gemiddeld verblijven bezoekers bijna 2 uur in het centrum van Hengelo (1 uur en 53 minuten). Dit is vergelijkbaar met 2008 en Net als vorig jaar blijken bezoekers van elders significant langer in de binnenstad te verblijven (2 uur en 33 minuten), dan Hengeloërs (1 uur en 42 minuten). De bezoekduur van Hengeloërs is sinds 2004 niet zo lang geweest. Verder verblijven jongeren opnieuw langer in het centrum (2 uur en 51 minuten) dan de bezoekers in de oudere leeftijdsgroepen. Vanwege hun relatief lange verblijf in het centrum, zijn jongeren een interessante groep voor winkeliers en horecaondernemers. Het is dan ook positief dat het aandeel jongeren op het totaal aantal binnenstadbezoekers dit voorjaar weer iets is toegenomen. Werkgelegenheid, detailhandelsvestigingen en leegstand Afname werkgelegenheid centrum in 2009 In het centrum van Hengelo zijn per april 2009 in totaal 372 vestigingen van bedrijven en instellingen die goed zijn voor banen. Het centrum van Hengelo is daarmee goed voor 7,1 procent van de totale werkgelegenheid in Hengelo (in 2008: 7,3%). Het aantal arbeidsplaatsen in het centrum nam vorig jaar af met 84 arbeidsplaatsen. Dit is een afname van 2,5 procent ten opzichte van Het aantal vestigingen nam met 6 af en is sinds het jaar 2000 niet zo laag geweest. De werkgelegenheid in de horeca (-7%) nam sterker af, dan de werkgelegenheid in de detailhandel (-3%). De werkgelegenheid in de categorie overig is nagenoeg gelijk aan april 2008 (+3 arbeidsplaatsen). Het centrum zorgde in 2009 voor 44 procent van alle werkgelegenheid in de Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 5

8 horeca (gelijk aan 2008) en voor 28 procent van alle werkgelegenheid in de detailhandel in Hengelo (in 2008: 29%). Aantal detailhandelvestigingen en verkoopvloeroppervlak centrum gedaald Ten opzichte van vorig jaar is zowel het aantal detailhandelvestigingen (-8), als het aantal vierkante meters verkoopvloeroppervlak (vvo; m2) in de binnenstad afgenomen. Voor beide was er vorig jaar nog een (lichte) stijging te constateren, maar die heeft niet doorgezet. Hetzelfde geldt voor het aantal detailhandelvestigingen en het verkoopvloeroppervlak in de gehele gemeente Hengelo. Het aandeel van de detailhandel in de binnenstad ten opzichte van Hengelo is gelijk aan vorig jaar gebleven. Het aandeel verkoopvloeroppervlak in het centrum is voor het vierde jaar op rij onveranderd gebleven. Leegstand centrum fors toegenomen De leegstand in het centrum van Hengelo is het afgelopen jaar fors toegenomen. In absolute zin staan er 14 panden meer leeg dan in het voorjaar van 2009 (+47%). In april van dit jaar stonden in het centrum 44 winkelpanden leeg (11,3%). Dit is beduidend hoger dan in 2008 en 2009 toen gemiddeld nog 8 procent leeg stond. Sinds het jaar 2000 is de leegstand in het centrum niet zo hoog geweest. Het aantal leegstaande winkelpanden is het grootst in de Nieuwstraat (6), de Drienerstraat (6) en de Marktstraat (5). In totaal betreft de leegstand m 2 aan winkelverkoopvloeroppervlakte. Qua vierkante meters is de leegstand met 55 procent toegenomen ten opzichte van april vorig jaar. De meeste onbenutte aantal vierkante meters zijn te vinden in de Nieuwstraat (1.374 m 2 ), de Wemenstraat (1.060 m 2 ) en de Drienerstraat (784 m 2 ). Winkelen Winkelen en marktbezoek belangrijkste bezoekmotieven voor centrum Hengelo op zaterdag Dit voorjaar blijken winkelen (47%) en marktbezoek (46%) de voornaamste motieven te zijn voor bezoekers die op zaterdag naar het Hengelose centrum te komen. Dit was ook in voorgaande jaren, met uitzondering van 2009, het geval. In 2009 noemden centrumbezoekers het doen van boodschappen nog vaker als reden dan marktbezoek. Boodschappen doen staat nu op de derde plek, en wordt vaker genoemd door Hengelose bezoekers (34%) dan door niet-hengeloërs (13%). Inkoopfrequentie vrij constant Bijna drie op de vier centrumbezoekers (72%) geeft aan minimaal één keer per week aankopen in de Hengelose binnenstad te doen (2009: 69%). Dit blijkt vooral voor de Hengeloërs te gelden. Veruit het grootste deel van de Hengelose bezoekers (85%) komt minstens wekelijks naar het centrum om aankopen te doen. Dit aandeel is sinds 2006 vrij constant. Bezoekers van elders komen minder frequent naar het centrum. Ruim een kwart (27%) geeft aan minstens één keer per week aankopen in het centrum van Hengelo te doen. In 2009 was dit nog 24 procent. Meer bezoekers geven geld uit in centrum De meeste bezoekers (95%) geven geld uit in winkels, op de markt of in horecagelegenheden in het centrum van Hengelo. Dit aandeel is aanzienlijk hoger dan vorig jaar (75%) en de ruim 80 procent in Bezoekers hebben dit jaar vaker geld uitgegeven aan dagelijkse goederen, kleding en schoenen, op de warenmarkt en in horecagelegenheden dan vorig jaar. In alle drie de winkelbranches hebben bezoekers die hier geld hebben uitgegeven, gemiddeld meer besteed. Betalende bezoekers hebben dit jaar echter 5 euro minder (per gezelschap) uitgegeven in horecagelegenheden. Gemiddeld hebben betalende bezoekers dit jaar 66 euro uitgegeven (exclusief horeca). Dit is ongeveer 15 euro meer dan een jaar geleden. Net als vorig jaar besteden bezoekers van elders gemiddeld meer (73 euro) dan Hengelose bezoekers (64 euro). Vervoer Fiets wederom meest gebruikte vervoermiddel voor centrumbezoek Net als voorgaande jaren komt iets meer dan de helft van de bezoekers (52%) met de fiets naar het centrum. Ruim een kwart van de bezoekers (28%) is met de auto naar het centrum gekomen (2009: 31%). Een meerderheid van de Hengeloërs (60%) komt met de fiets naar het centrum. Dit aandeel was in 2009 nog 63 procent. Bezoekers van elders pakken vaak de auto (62%), gevolgd door de fiets (24%) en trein (8%). Meeste automobilisten hebben binnen 10 minuten parkeerplek gevonden Tweederde deel van de bezoekers die met de auto naar de binnenstad zijn gekomen (65%), hebben niet hoeven te zoeken naar een parkeerplaats. Dit was in 2009 nog bij driekwart van de bezoekers per auto het geval (73%). Veruit het grootste deel van de automobilisten (95%) vindt Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 6

9 binnen 10 minuten een parkeerplaats in Hengelo. Gemiddeld heeft men bijna 2 minuten (1 minuut en 57 seconden) nodig gehad voor het vinden van een parkeerplaats. Dit is bijna een halve minuut langer dan vorig jaar (1:34 minuten). Ruim de helft van de bezoekers (58%) beoordeelt de bewegwijzering naar parkeerplaatsen als (zeer) goed. Dit is meer dan in 2008 en 2009 (respectievelijk 49% en 54%). De nieuwe fietsenstalling voor Winkelcentrum Thiemsbrug is bij 89 procent van alle bezoekers bekend. Driekwart van de bezoekers die per fiets naar het centrum zijn gekomen, hebben echter de fiets nog nooit in deze stalling geparkeerd. Waardering centrumaspecten Bezoekers opnieuw minder te spreken over sfeer en gezelligheid Bezoekers waarderen de sfeer en gezelligheid in de Hengelose binnenstad met een 6,3. Dit is lager dan vorig jaar (6,6) en gemiddeld in de periode 1991 t/m 2010 (6,6). Het rapportcijfer van dit jaar is in de periode 1991 t/m 2010 niet eerder zo laag geweest. Rapportcijfers voor variatie en kwaliteit winkelaanbod weer afgenomen De variatie (6,5) en kwaliteit (6,8) van het winkelaanbod in het centrum worden met een ruime voldoende gewaardeerd. Voor beide aspecten geldt dat de rapportcijfers lager zijn dan in 2008 en 2009 en ook dat deze rapportcijfers het laagst zijn sinds Hoewel de waardering voor het winkelaanbod is afgenomen, is volgens een kwart van de respondenten het huidige winkelaanbod voldoende en zijn geen aanvullende winkels nodig. Bezoekers die wel aanvullende winkels wensen, noemen met name modewinkels (24%), winkels met woonaccessoires of lifestyle (22%) en foodof delicatessenzaken (20%). Bezoekers positief over warenmarkt en horeca Het bezoekersoordeel over de variatie (7,0) en kwaliteit (7,3) van de warenmarkt is vergelijkbaar met Dit jaar is voor het eerst aan bezoekers gevraagd een oordeel te geven over de variatie en kwaliteit van het horeca-aanbod in het centrum. Met respectievelijk een 6,9 en 7,1 wordt de horeca goed beoordeeld. Bezoekers van buiten Hengelo beoordelen het horeca-aanbod, zowel voor wat betreft variatie als kwaliteit, significant hoger dan Hengeloërs. Bezoekers van buiten Hengelo positiever over centrum dan Hengelose bezoekers In de binnenstadsenquête is de bezoekers gevraagd naar een rapportcijfer voor een tiental aspecten, waaronder dit jaar voor het eerst de variatie en kwaliteit van de horeca. De gemiddelde rapportcijfers van niet-hengeloërs zijn voor alle aspecten hoger dan van de Hengelose bezoekers. Zes aspecten worden door de bezoekers van elders significant beter beoordeeld dan door Hengeloërs: variatie en kwaliteit winkelaanbod, sfeer en gezelligheid, netheid centrum en variatie en kwaliteit horeca. De verschillen zijn het grootst bij sfeer en gezelligheid (0,8), variatie winkelaanbod (0,5) en kwaliteit horeca (0,5). Het gemiddelde totaaloordeel van alle respondenten is dit jaar met een 6,6 lager dan in 2008 en 2009 (beide 6,8). Dit cijfer is berekend exclusief de variatie en kwaliteit van horeca (dit jaar voor het eerst gevraagd). Het totaalcijfer van Hengeloërs is met een 6,5 significant lager dan dat van niet-hengeloërs (6,9). Dit beeld was ook vorig jaar zichtbaar. Het totaaloordeel van Hengeloërs is tweetiende lager dan vorig jaar en het cijfer van niet-hengeloërs is met eentiende afgenomen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 7

10 1. Inleiding Voor u ligt alweer de vierde Centrummonitor van Hengelo. Deze monitor heeft tot doel om meerdere gegevens die betrekking hebben op het economisch reilen en zeilen van het centrum van Hengelo bij elkaar te plaatsen. De Centrummonitor is daarmee breder van opzet dan de eerdere jaarlijkse rapportage van het reguliere binnenstadsonderzoek. De passantentellingen in de binnenstad zijn uitgevoerd door het externe bureau Locatus. Pluspunt van deze tellingen is dat ze minder gevoelig zijn voor weersinvloeden doordat ze gerelateerd zijn aan transactiecijfers van winkels in het centrum van Hengelo. Bovendien geven de tellingen niet alleen het gebruikelijke druktebeeld voor 24 telpunten in het centrum, maar ook een schatting van het totale aantal bezoekers per week en op zaterdag. Het reguliere binnenstadsonderzoek bestond naast de passantentellingen ook uit een eigen enquête onder centrumbezoekers. Deze is in de opzet ongewijzigd gebleven en zal in de komende jaren blijven bestaan. Naast de resultaten van de vragenlijst wordt er in deze Centrummonitor verder ingegaan op de ontwikkeling van de werkgelegenheid, het aantal detailhandelsvestigingen en de leegstand in het Hengelose centrum. 1.1 Afbakening Binnenstad-Centrum Met het centrum wordt in deze monitor het geografische gebied van de CBS-buurt Binnenstad- Centrum bedoeld (buurt 00). Deze buurt wordt begrensd door de straten Langestraat, Willemstraat, Marskant, Stationsplein, Beursstraat, De Wetstraat, Wemenstraat, Oldenzaalsestraat en Deldenerstraat (zie kaart 1, de blauwe lijn). Kaart 1: Afbakening van Binnenstad-Centrum (buurt 00). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 8

11 1.2 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgebouwd. Eerst wordt er in hoofdstuk 2 een beeld gegeven van de ontwikkeling van het aantal bezoekers in het centrum van Hengelo. Tevens wordt er een druktebeeld gegeven per telpunt en wordt er een vergelijking gemaakt met het voorgaande jaar en het gemiddelde over de periode Aan het eind van hoofdstuk 2 wordt er kort ingegaan op de doorbloeding van het centrum. Vervolgens gaat hoofdstuk 3 in op de werkgelegenheid in het centrum en de landelijke omzet in de detailhandel en horeca. In hoofdstuk 4 wordt het aantal detailhandelsvestigingen en de leegstand in het centrum beschreven. Tot slot zal in het laatste hoofdstuk 5, de mening van de binnenstadbezoekers over verschillende aspecten van het centrum worden weergegeven. Onderwerpen die in hoofdstuk 5 aan de orde komen zijn onder andere het winkelgedrag, vervoer en parkeren, bestedingen en de sfeer en gezelligheid in de Hengelose binnenstad. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 9

12 2. Bezoekerstellingen 2.1 Inleiding Sinds 2007 maakt de gemeente voor passantentellingen op zaterdag gebruik van de winkelpassantentellingen van Locatus 1. Het bureau heeft ook in eerdere jaren tellingen uitgevoerd, naast de eigen gemeentelijke tellingen, zodat een vergelijking in de tijd mogelijk is. In het centrum van Hengelo worden 24 strategische punten onderscheiden waar tellingen worden uitgevoerd (zie onderstaande kaart 2). In bijlage 1 staat een overzicht van de telpunten met adres en naam. Kaart 2: Overzicht van de 24 telpunten in het centrum, Hengelo april 2010 (bron: Locatus). De telling van dit voorjaar is uitgevoerd op zaterdag 10 april 2010 tussen en uur. De weersomstandigheden voor die dag kunnen worden omschreven als in de ochtend zonnig, later bewolkt, fris en wat wind met temperaturen van gemiddeld 11 graden Celsius. Er was die dag geen sprake van bijzondere omstandigheden (zoals evenementen) in de binnenstad. 1 Dit bureau verzamelt en verstrekt strategische informatieproducten rond winkellocaties, horecavestigingen en overig publieksgericht dienstenaanbod in Nederland. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 10

13 Methodiek passantentellingen in het kort In het centrum van Hengelo wordt in een roulerend schema door twee personen geteld op vierentwintig verschillende plaatsen. Op alle telposities wordt een identieke wijze van registreren gebruikt d.w.z. viermaal per dag gedurende vijf minuten in twee richtingen. Alleen voetgangers en personen in een rolstoel worden geteld. Niet meegeteld worden: kinderen in een kinderwagen, constant langslopend winkelpersoneel, bewakingsdiensten, bezorgers, politie en dergelijke. Op zeer drukke punten wordt twee keer tweeënhalve minuut in een richting geteld. Vervolgens wordt het gevonden telresultaat verdubbeld. De passantenaantallen per telpunt geven een beeld van de drukteverdeling in het centrum. Deze methode is vergelijkbaar met de eigen gemeentelijke tellingen van voor 2007, die het aantal passanten op zaterdag in beeld bracht. Verschil is echter wel dat er intensiever door meerdere personen wordt geteld. Een ander verschil met de eigen gemeentelijke tellingen is dat Locatus ook bezoekersaantallen vaststelt. Dit is een belangrijke meerwaarde. Bezoekersaantallen worden berekend op basis van de passantenaantallen op de vier drukste punten in het centrum. Om voor het winkelgebied tot weekcijfers te komen, wordt gebruik gemaakt van transactiecijfers van een aantal winkels in het centrum. De verhouding tussen de transactiecijfers van de zaterdag en de overige dagen maakt het mogelijk een raming te geven voor de afzonderlijke dagen van de week. 2.2 Beperkte toename aantal weekbezoekers Het totaal aantal door Locatus geregistreerde weekbezoekers is Dit betekent een stijging van 2 procent ten opzichte van 2009 toen nog bezoekers geteld werden. Het aantal bezoekers is weer op het niveau van Na de forse afname van 17 procent in 2008 is het aantal binnenstadsbezoekers vrij constant gebleven en lijkt er geen sprake meer te zijn van de dalende trend zoals in eerdere jaren. Figuur 1: Aantal weekbezoekers in het centrum, Hengelo voorjaar (bron: Locatus) aantal bezoekers per week interpolatie interpolatie jaar Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 11

14 Locatus over de algehele trend, juni 2010 Locatus heeft in het voorjaar van 2010 in 48 winkelgebieden in Nederland tellingen uitgevoerd. Gezien de economische ontwikkelingen van de laatste tijd was een toenemende daling in het aantal winkelpassanten verwacht (tussen 3-5%). Uit de tellingen blijkt dat de daling in het aantal winkelpassanten afvlakt. Was er drie jaar geleden nog sprake van een daling van zo'n 3% per jaar, afgelopen jaar was deze daling slechts 1,6% op jaarbasis. Ten opzichte van het landelijke beeld (daling 1,6%) heeft het bezoekersaantal in Hengelo zich positief ontwikkeld. 2.3 Aantal bezoekers op zaterdag stabiel De zaterdag trekt de meeste bezoekers naar het centrum. In 2010 zijn dit bezoekers. Dit aantal is gelijk aan vorig jaar en 5 procent minder dan in 2008 (22.000). De ontwikkeling van het bezoekersaantal van de zaterdag komt overeen met het weektotaal. Ook op zaterdag lijkt de dalende trend sinds 2001, na een eenmalige opleving in 2007, te zijn gestopt. In vergelijking met 2001 is het aantal bezoekers op zaterdag met 38 procent lager. Figuur 2: Aantal bezoekers op zaterdag in het centrum, Hengelo voorjaar (bron: Locatus) aantal bezoekers op zaterdag interpolatie interpolatie jaar Figuur 3 op de volgende pagina toont voor de jaren 2009 en 2010 het aantal bezoekers per dag. In grote lijnen is het druktebeeld per dag in 2009 en 2010 hetzelfde. Op woensdag en donderdag is het bezoekersaantal echter met 7 procent gestegen en het aantal bezoekers op zondag is verdubbeld ten opzichte van vorig jaar, maar het gaat hierbij nog steeds om een beperkt aantal. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 12

15 Figuur 3: Aantal bezoekers per dag in het centrum, Hengelo voorjaar 2009 en 2010 (bron: Locatus) aantal bezoekers ma di wo do vr za zo dag van de week 2.4 Telgen opnieuw drukste straat In totaal zijn er 24 telpunten in het centrum van Hengelo. Per telpunt is bekend hoeveel mensen hier op zaterdag passeren. Hiermee kan een indruk worden gegeven van het druktebeeld in het centrum. De Telgen ter hoogte van Dolcis en de Brinkstraat ter hoogte van Opticien Het Huis zijn de twee drukste punten (zie tabel 1). Ook in 2009 was de Telgen het drukste punt in de binnenstad, toen gevolgd door de Markt bij Bakkerij Bart. In 2008 was de Brinkstraat ter hoogte van Bökkerink Opticien Het Huis nog het drukste punt in de binnenstad. De Drienerstraat ter hoogte van de ABTB Dierenspeciaalzaak en de Enschedesestraat bij de Menzis Winkel zijn de minst drukke plekken in het centrum (zie tabel 2). Dit zijn ook meer aan- en uitloopstraten van het centrum. Tabel 1: Telpunten met hoogste aantal passanten op zaterdag, Hengelo april 2010 (bron: Locatus). Telpunt Locatie 17 Telgen 7 (Dolcis) Brinkstraat 12 (Opticien Het Huis) Enschedesestraat 16 (T-Mobile) Brink 127 (Jack & Jones) Markt 5 (Bakkerij Bart) Aantal passanten Tabel 2: Telpunten met laagste aantal passanten op zaterdag, Hengelo april 2010 (bron: Locatus). Telpunt Locatie 14 Drienerstraat 33 (ABTB Dierenspeciaalzaak) Enschedesestraat 37 (Menzis Winkel) Drienerstraat 6 (FC Twente Fanshop) Marktstraat 25 (Sparxx) Marktstraat 10 (Mode Pipina) Aantal passanten Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 13

16 Op kaart 3 is door middel van lijnen het aantal passanten per telpunt weergegeven. Een dikkere lijn betekent dat er meer mensen het telpunt zijn gepasseerd. Gemiddeld over Nederland wordt de grootste drukte bereikt tussen 13:45 uur en 15:15 uur. Ook in Hengelo is dit de drukste periode 2. In bijlage 2 staat voor de periode per telpunt het totale aantal passanten op zaterdag. Kaart 3: Druktebeeld op zaterdag in het centrum, Hengelo april 2010 (bron: Locatus). 2 Bron Locatus. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 14

17 2.5 Het voorjaar 2010 vergeleken Veranderingen ten opzichte van het voorjaar van 2009 Wanneer we inzoomen op de afzonderlijke telpunten, dan blijkt dat op de getelde zaterdag 3 telpunten (beperkt) drukker waren dan vorig voorjaar, maar dat de meeste telpunten (21) minder druk waren. Figuur 4 toont per telpunt het procentuele verschil in het aantal passanten in vergelijking met Hoewel het totale aantal weekbezoekers beperkt is toegenomen, is toch op veel telpunten het aantal passanten lager. Dit kan komen doordat bezoekers doelgerichter rondlopen en minder door de binnenstad struinen (waardoor zij minder telpunten passeren). Op drie telpunten is dit jaar sprake van een (beperkte) toename van het aantal passanten ten opzichte van Op de B.P. Hofstedestraat is het aantal getelde passanten dit jaar 12 procent hoger dan vorig jaar en op de Enschedesestraat ter hoogte van T-Mobile is een toename van 5 procent waargenomen. In 2009 liet dit telpunt juist nog een daling zien ten opzichte van een jaar eerder. Op de Telgen is het aantal passanten 1 procent hoger dan vorig jaar. De meeste telpunten kennen een afname van het aantal bezoekers in vergelijking met een jaar eerder. De Marktstraat ter hoogte van Sparxx (-51%), de Enschedesestraat ter hoogte van de Menzis Winkel (-50%) en de Marktstraat bij Mode Pipina (-47%) laten de sterkste daling zien. In 2009 kende de Enschedesestraat bij de Menzis Winkel nog de sterkste relatieve toename van het aantal passanten (+100%). Dit telpunt kent echter een klein absoluut aantal passanten, waardoor ook sneller grote procentuele schommelingen zichtbaar zijn. Dit geldt ook voor de Markstraat ter hoogte van Sparxx en Mode Pipina. Figuur 4: Procentueel verschil in passanten op zaterdag per telpunt ten opzichte van 2009, Hengelo april 2010 (bron: Locatus). 40% 30% 20% procentuele afwijking van voorjaar % 0% -10% -20% -30% 2 - B.P. Hofstedestraat Enschedesestraat Wemenstraat Telgen Brink Brinkstraat Thiemsbrug Enschedesestraat Nieuwstraat Enschedesestraat Lambertuspassage Wemenstraat Drienerstraat Nieuwstraat Drienerstraat Markt Brinkstraat Brink Nieuwstraat Burg. Jansenplein Telgen 13c 11 - Marktstraat Enschedesestraat Marktstraat 25-40% -50% -60% Afwijking van het gemiddelde De telresultaten van het voorjaar 2010 zijn in figuur 5 vergeleken met het gemiddeld aantal passanten op zaterdag in de periode (vijf metingen). Op deze manier wordt beter inzicht verkregen in hoe de cijfers van 2010 zich verhouden ten opzichte van de langere termijn. Wat absolute aantallen betreft, is het aantal bezoekers ten opzichte van het gemiddelde het meest gedaald ter hoogte van de Telgen 13 (Pearl Opticien), de Nieuwstraat 6 (Baro dameskleding) en Brinkstraat 12 (Opticien Het Huis). Verder blijkt dat ook op de overige telpunten het aantal passanten in 2010 lager is dan gemiddeld in de periode 2005 tot en met Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 15

18 Figuur 5: Passanten per telpunt op zaterdag; Hengelo april 2010 en het gemiddelde van de periode (bron: Locatus) * Telgen Brinkstraat Enschedesestraat Brink Markt Enschedesestraat Wemenstraat Enschedesestraat Brinkstraat Telgen 13c 3 - Nieuwstraat Thiemsbrug Nieuwstraat Nieuwstraat 67 *5 - Brink Burg. Jansenplein Lambertuspassage 6 *2 - B.P. Hofstedestraat Wemenstraat Marktstraat Marktstraat Drienerstraat Enschedesestraat Drienerstraat gemiddelde aantal passanten *Voor telpunt 5; Brink 120 en telpunt 2; B.P. Hofstedestraat 12, is geen gemiddelde over beschikbaar, omdat deze telpunten voor het eerst in 2009 door Locatus zijn gehanteerd. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 16

19 2.6 Mindere doorbloeding in centrum Met behulp van de gemiddelde penetratiegraad wordt inzicht verkregen in de mate waarin de gemiddelde centrumbezoeker het winkelaanbod in het centrum ziet: Ziet men het totale aanbod van winkels, of bezoekt men slechts enkele straten? De penetratiegraad is de verhouding tussen het aantal passanten en het totaal aantal bezoekers. Passantenaantallen zijn uitgedrukt als percentage van het totale bezoekersaantal. Als alle bezoekers alle delen van het centrum bezoeken, bedraagt de penetratiegraad 100 procent; het zou dan overal even druk zijn. Het gaat hier om een theoretische situatie die in de praktijk niet voorkomt. Een hoge gemiddelde penetratiegraad geeft aan dat het winkelcentrum goed doorbloed wordt. Is de waarde laag, dan is sprake van veel deelbezoeken (bezoekers die slechts in een deel van het centrum komen). In 2010 is de gemiddelde penetratiegraad van het centrum van Hengelo 34 procent. Deze waarde houdt in dat de gemiddelde binnenstadbezoeker circa 34 procent van het totale winkelaanbod ziet. Op basis van de penetratiegraad kan gesteld worden dat een winkel in het centrum van Hengelo gedurende een week gemiddeld door x 34 procent bezoekers wordt waargenomen (circa ). De gemiddelde penetratiegraad is dit jaar lager dan in 2009 (39 procent). In vergelijking met het vorig voorjaar is de doorbloeding dit jaar 5 procentpunten lager. In 2008 en 2009 was nog sprake van een toegenomen doorbloeding. Nog altijd is de doorbloeding hoger dan in Het aantal centrumbezoekers is sindsdien wel afgenomen, maar centrumbezoekers bezoeken gemiddeld een groter deel van het centrum. Ter hoogte van het drukste punt in Hengelo, Telgen 7 (Dolcis) is de penetratiegraad 87 procent. Van alle weekbezoekers passeert 87 procent (circa bezoekers) dit punt. Bij de andere telpunten is deze waarde lager. Ter hoogte van de Markstraat 25 (Sparxx), de Enschedesestraat 37 (Menzis) en de Drienerstraat 6 en 33 (FC Twente Fanshop en ABTB Dierenspeciaalzaak) is de waarde lager dan 10 procent. Figuur 6: Gemiddelde penetratiegraad van het centrum, Hengelo april (bron: Locatus). 100% penetratiegraad (in procenten) 80% 60% 40% 20% 0% 31% 33% 34% 37% 39% 36% 39% 36% 37% 34% interpolatie interpolatie jaren Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 17

20 3. Werkgelegenheid en omzet 3.1 Werkgelegenheid centrum licht gedaald In het centrum van Hengelo zijn per april 2009 in totaal 372 vestigingen van bedrijven en instellingen die goed zijn voor banen. Het centrum van Hengelo is daarmee goed voor 7,1 procent van de totale werkgelegenheid in Hengelo (in 2008: 7,3%). De horeca (650 arbeidsplaatsen) en de detailhandel (1.345 arbeidsplaatsen) zorgen op dit moment voor de meeste werkgelegenheid. Het centrum zorgde in 2009 voor 44 procent van alle werkgelegenheid in de horeca (gelijk aan 2008) en voor 28 procent van alle werkgelegenheid in de detailhandel in Hengelo (in 2008: 29%). Het aantal arbeidsplaatsen in het centrum nam vorig jaar af met 84 arbeidsplaatsen. Dit is een afname van 2,5 procent ten opzichte van Het aantal vestigingen nam met 6 af en is sinds het jaar 2000 niet zo laag geweest. De werkgelegenheid in de horeca (-7%) nam sterker af, dan de werkgelegenheid in de detailhandel (-3%). De werkgelegenheid in de categorie overig is nagenoeg gelijk aan april 2008 (+3 arbeidsplaatsen). Figuur 7: Werkgelegenheid in het centrum, Hengelo april (bron: BIRO) *. aantal werkzame personen per april Overig Detailhandel Logies-, maaltijd- en drankverstrekking jaar *Definitie Horeca is veranderd in Logies-, maaltijd- en drankverstrekking (CBS). Uit figuur 7 wordt duidelijk dat het centrum van Hengelo sinds 2000 veel werkgelegenheid heeft verloren. Belangrijke oorzaak is het vertrek van veel ambtenaren van de gemeente in 2004 vanuit het stadhuis in de binnenstad naar het stadskantoor aan de Hazenweg. In figuur 7 is dit terug te zien in de omvang van het gedeelte overig vanaf In bijlage 3 staat voor de periode een overzicht van aantallen vestigingen en werkgelegenheid in het centrum. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 18

21 3.2 Lichte tekenen van herstel omzetgroei landelijke detailhandel en horeca Bij gebrek aan betrouwbare gegevens over omzetontwikkelingen in het Hengelose centrum, wordt in deze paragraaf (net als in voorgaande versies van de Centrummonitor) de omzetontwikkeling van de landelijke detailhandel en horeca weergegeven. Hierbij wordt uitgegaan van de veronderstelling dat de omzetten in de Hengelose detailhandel en horeca in grote lijnen overeenkomen met de landelijke ontwikkelingen. In 2006 en 2007 liet de omzet in de landelijke detailhandel een groei zien van respectievelijk 5,0 en 5,7 procent ten opzichte van het voorgaande jaar en de omzet bleef in 2008 op het niveau van In 2009 was echter voor het eerst in jaren sprake van een dalende landelijke detailhandelomzet (vooral in de niet-dagelijkse sector). De omzet was in ,5 procent lager dan in De economische crisis verklaart het grootste deel van deze krimp in omzet. Zoals figuur 8 op de volgende pagina laat zien, lijkt de omzet zich in het tweede kwartaal van 2010 goed te ontwikkelen. In de afgelopen jaren was echter te zien dat het indexcijfer van het tweede kwartaal hoger is dan het indexcijfer van het totale jaar. En nader ingezoomd op het tweede kwartaal blijkt de omzet in 2010 nog 0,7 procent lager dan in het tweede kwartaal van De ontwikkeling van de landelijke omzet in de horeca is vergelijkbaar met de ontwikkeling in de detailhandel. In 2006, 2007 en 2008 was sprake van een groeiende omzet terwijl in 2009 de omzet met 3,9 procent afnam. Ook voor de horeca lijkt de omzetontwikkeling in het tweede kwartaal van 2010 weer positief te zijn, maar net als bij de detailhandel geldt ook hier dat deze omzet lager is dan in het tweede kwartaal van 2009 (-2,6 procent). De afgelopen jaren was het indexcijfer van de horecaomzet steeds het hoogste in het tweede kwartaal, en het blijkt dat dit indexcijfer uiteindelijk hoger was dan het indexcijfer over het gehele jaar. Consumentenvertrouwen De vooruitzichten bij consumenten zijn wat positiever. Cijfers van het CBS laten zien dat de stemming onder consumenten in oktober 2010 is verbeterd. Het consumentenvertrouwen komt uit op -10, tegen -14 in september. Daarmee bereikt de vertrouwensindicator het hoogste niveau sinds januari. De koopbereidheid neemt toe. De consumenten zijn vooral veel minder pessimistisch over hun eigen financiële situatie in de komende 12 maanden. Deze indicator verbeterde met 5 punten en komt hiermee uit op -4. Ook vinden de consumenten de tijd minder ongunstig voor het doen van grote aankopen dan een maand eerder. Dit onderdeel van het consumentenvertrouwen verbeterde van -13 naar -9. Verder is uit cijfers van het CBS gebleken dat in het derde kwartaal van 2010 de detailhandel 1,4 procent meer heeft omgezet dan in dezelfde periode een jaar eerder. De prijzen waren hoger dan een jaar eerder, terwijl het volume nagenoeg gelijk is gebleven. De omzetgroei in de detailhandel volgt op zes achtereenvolgende kwartalen met omzetverlies. Zowel food als non-food winkels boekten meer omzet. Cijfers over de omzet van horeca in het derde kwartaal van 2010 zijn op het moment van schrijven nog niet bekend. Bron: CBS Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 19

22 De cijfers in figuur 8 wijken af van de cijfers die in eerdere edities van de Centrummonitor gepubliceerd zijn. Dit is het gevolg van een tweetal belangrijke wijzigingen in het statistische onderzoek dat de basis vormt van de uitkomsten van deze tabellen. Ten eerste is de basis voor de indexcijfers verlegd van het jaar 2000 naar Ten tweede is de Standaard Bedrijfsindeling (SBI) van het CBS drastisch herzien. Het CBS voegt bedrijven en instellingen vanaf 2010 in een beperkt aantal gevallen op een andere manier samen tot ondernemingengroepen dan daarvoor het geval was. Figuur 8: Omzet in de detailhandel in Nederland (totaal, food en non-food), (tweede kwartaal, index 2005=100) en omzet in de horeca in Nederland, (tweede kwartaal, index 2005=100). (Bron: CBS) *. 160 index 2000=100 (detailh.) en 2005=100 (horeca) Landelijke omzet detailhandel Landelijke omzet horeca II *Detailhandel is exclusief apotheken en tankstations. jaar Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 20

23 Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 21

24 4. Vestigingen en Leegstand 4.1 Aantal detailhandelsvestigingen en vvo in centrum gedaald De mate van leegstand en het aantal detailhandelvestigingen zouden van invloed kunnen zijn op het aantal bezoekers aan het Hengelose centrum. Wanneer het aanbod vermindert of verslechtert, of wanneer er sprake is van meer leegstand, zou dat de vraag en dus het aantal bezoekers negatief kunnen beïnvloeden. In onderstaande tabel staat het aandeel van detailhandelvestigingen in de binnenstad, ten opzichte van de gemeente Hengelo totaal, door de jaren heen. Tabel 3: Aantal detailhandelvestigingen in dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen naar verkoopvloeroppervlak (vvo), Hengelo april * (bron: Locatus) Binnenstad (buurt 00) Aantal vestigingen Totaal vvo in m Gemiddeld vvo per vestiging Totaal gemeente Hengelo Aantal vestigingen Totaal vvo in m Gemiddeld vvo per vestiging Aandeel binnenstad in Hengelo totaal Aantal vestigingen 40% 40% 40% 40% 41% 39% 38% 37% 37% 38% 38% Totaal vvo in m2 37% 35% 35% 32% 32% 27% 26% 25% 25% 25% 25% *) Exclusief leegstand Ten opzichte van vorig jaar is zowel het aantal detailhandelvestigingen (-8), als het aantal vierkante meters verkoopvloeroppervlak (vvo; m2) in de binnenstad afgenomen. Voor beide was er vorig jaar nog een (lichte) stijging te constateren, maar die heeft niet doorgezet. Hetzelfde geldt voor het aantal detailhandelvestigingen en het verkoopvloeroppervlak in de gehele gemeente Hengelo. Het aantal detailhandelsvestigingen nam in de totale gemeente zelfs sterker af (-6%), dan in het centrum (-4%). Daarentegen is het aantal vierkante meters verkoopvloeroppervlak in het centrum (-5%) sterker afgenomen, dan in Hengelo (-2%). De afname van het verkoopvloeroppervlak in de totale gemeente komt dan ook voor ruim de helft, voor rekening van de afname in het centrum. Wel opvallend is dat voor het eerst sinds 2000 het totaal aantal vierkante meters verkoopvloeroppervlak in Hengelo een daling laat zien. Het aandeel van de detailhandel in de binnenstad ten opzichte van Hengelo is gelijk aan vorig jaar gebleven. Het aandeel verkoopvloeroppervlak in het centrum is voor het vierde jaar op rij onveranderd gebleven. Wanneer er wordt gekeken naar de langere termijn, dan is het aandeel van de detailhandel in het centrum wel wat gedaald (met name de vierkante meters). Anno 2010 kunnen we spreken van een stabilisatie van het aandeel detailhandel in de binnenstad. Dat dit aandeel een dalende trend liet zien, kwam met name doordat het vvo in de totale gemeente Hengelo ieder jaar toenam. De aanzienlijke stijging tussen 2002 en 2005 had alles te maken met de realisatie van Plein Westermaat. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 22

25 4.2 Leegstand centrum fors toegenomen De leegstand in het centrum van Hengelo is het afgelopen jaar fors toegenomen 3. In absolute zin staan er 14 panden meer leeg dan in het voorjaar van 2009 (+47%). In april van dit jaar stonden in het centrum 44 winkelpanden leeg (11,3%). Dit is beduidend hoger dan in 2008 en 2009 toen gemiddeld nog 8 procent leeg stond. Sinds het jaar 2000 is de leegstand in het centrum niet zo hoog geweest. Het gaat hierbij om het aandeel leegstaande panden in het totale aantal vestigingen detailhandel en overige dienstverlening (w.o. horeca, reisbureau, ambachtsbedrijven) in het centrum. In totaal betreft de leegstand m 2 aan winkelverkoopvloeroppervlakte. Qua vierkante meters is de leegstand met 55 procent toegenomen ten opzichte van april vorig jaar. Figuur 9: Leegstand in het centrum, Hengelo april (bron: Locatus). 15% 14% 13% 12% 11% 11,3% leegstandspercentage 10% 9% 8% 7% 6% 5% 5,3% 6,1% 7,8% 7,1% 6,0% 6,6% 9,1% 9,0% 7,8% 7,8% 4% 3% 2% 1% 0% jaar Het aantal leegstaande winkelpanden is het grootst in de Nieuwstraat (6), de Drienerstraat (6) en de Marktstraat (5). In zowel de Lambertuspassage als de Wemenstraat staan 4 panden leeg. Wanneer we de leegstand benaderen vanuit het aantal vierkante meters winkelverkoopvloeroppervlakte, dan zijn de meeste onbenutte vierkante meters te vinden in de Nieuwstraat (1.374 m 2 ), de Wemenstraat (1.060 m 2 ) en de Drienerstraat (784 m 2 ). De vele onbenutte vierkante meters in de Nieuwstraat en de Wemenstraat hebben vooral te maken met het vertrek van Intersport en Slee Buitensport. Alle 30 leegstaande panden die vorig jaar leegstonden, stonden ook leeg in Opmerkelijk is dat dit jaar de helft van die panden niet meer leegstaat. Daarentegen staan daarvan 16 panden al minstens twee jaar leeg en 10 panden zelfs langer dan drie jaar. In bijlage 4 staat een overzicht van de winkelpanden die in april van dit jaar leeg stonden. 3 Leegstaande of in verbouwing zijnde winkelpanden worden geregistreerd wanneer deze niet meer als winkel in gebruik zijn en daadwerkelijk leeg staan, of als staat aangegeven dat het te koop of te huur is en het op dat moment niet meer als winkel in gebruik is (bron: Locatus). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 23

26 Kaart 4: Leegstand (in rood) in het centrum, Hengelo april 2010 (bron: Locatus Goadplan). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 24

27 4.3 Leegstand ook toegenomen in andere Netwerksteden Om een betere vergelijking te kunnen maken met andere Netwerksteden, hanteren we niet de leegstand in het centrum van Hengelo, maar in het hoofdwinkelgebied. Het hoofdwinkelgebied is groter dan het centrum. Wanneer Hengelo naast Almelo en Enschede wordt gelegd, dan blijkt dat de leegstand in het hoofdwinkelgebied van Almelo het hoogst is met 11,9 procent en in Enschede het laagst met 10,3 procent. In het hoofdwinkelgebied van Hengelo bedraagt de leegstand per april van dit jaar 11,0 procent (zie figuur 10). In alledrie de Netwerksteden viel er ten opzichte van vorig jaar een stijging te constateren. De leegstand in het hoofdwinkelgebied van Hengelo is het sterkst gestegen van 8,6 procent tot 11,0 procent. Figuur 10: Leegstand Hoofdwinkelgebieden Almelo, Hengelo en Enschede, april (bron: Locatus). 14% Almelo Hengelo Enschede 12% 10% leegstandspercentage 8% 6% 4% 2% 0% jaar Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 25

28 5. De mening van de bezoeker 5.1 De binnenstadsenquête In de jaarlijkse binnenstadsenquête wordt gevraagd aan de bezoekers van de binnenstad hoe zij denken over allerlei aspecten van het centrum. Op zaterdag 22 mei 2010 is door 8 enquêteurs tussen 9.00 uur en uur, face-to-face een vragenlijst afgenomen onder 410 bezoekers van 15 jaar en ouder. De volledige vragenlijst is opgenomen in bijlage 5. Veel van de vragen worden jaarlijks herhaald. Dit voorjaar is in hoofdlijnen gevraagd naar de volgende onderwerpen: Doel van het centrumbezoek en de verblijfsduur in het centrum Winkelen in andere Twentse plaatsen en de inkoopfrequentie in het centrum van Hengelo Vervoer, bereikbaarheid van het centrum met de auto, de bewegwijzering en zoektijd naar parkeerplaatsen Bestedingen in winkels, op de markt en in de daghoreca Oordeel over de kwaliteit en de variatie van het winkelaanbod, de warenmarkt en horeca Bekendheid en gebruik fietsenstalling voor Thiemsbrug Sfeer en gezelligheid en de netheid van het centrum Omstandigheden De weersomstandigheden op de enquêtedag waren goed: droog weer met maximaal 22 graden. De bereidheid om mee te doen was over het algemeen goed. In totaal is bij 403 Nederlandse bezoekers, 2 buitenlandse bezoekers en 5 Duitsers een enquête afgenomen. Het aantal Duitsers was daarmee net als de voorgaande twee jaren beperkt. Belangrijk om te vermelden is dat voor de binnenstadsenquête zoveel mogelijk een gemiddelde zaterdag wordt uitgekozen dat wil zeggen niet in vakanties, of rond bijzondere dagen als Koninginnedag en Bevrijdingsdag, maar ook zaterdagen zonder evenementen in de binnenstad. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 26

29 5.2 Aandeel Hengeloërs neemt opnieuw toe Sinds 2006 (64%) neemt het aandeel Hengelose bezoekers in het totaal aantal bezoekers aan het centrum van de stad toe, tot 77 procent in 2010 (2009: 75%). Er heeft een soort afroming plaatsgevonden. Het aandeel Hengeloërs is aanzienlijk hoger dan gemiddeld in de periode toen tweederde deel (68 procent) van de binnenstadbezoekers afkomstig was uit Hengelo. Na Hengelo zijn de meeste bezoekers afkomstig uit Borne (5%), Enschede (5%) en de gemeente Hof van Twente (3%). In 2009 was nog 2 procent van de centrumbezoekers afkomstig uit Borne. Dit lage aandeel blijkt vooralsnog incidenteel te zijn geweest, want ook in de jaren voor 2009 schommelde het aandeel bezoekers uit Borne rond de 4 tot 5 procent. Het aandeel bezoekers uit Almelo is net als in procent. In 2007 en 2008 was dit nog respectievelijk 3 en 4 procent. Het blijkt dat één op de twintig bezoekers (5%) van buiten de regio de rest van Overijssel en elders uit Nederland - komt. In 2009 was dit nog bij 7 procent van de bezoekers het geval. Het aandeel bezoekers elders uit Nederland is gedaald van 5 naar 2 procent. Het aandeel bezoekers uit de rest van de provincie (3%) is stabiel gebleven (2009: 2%). Verder komt een beperkt deel van de bezoekers (2%) uit het buitenland, met name Duitsland. Een meerderheid van de binnenstadsbezoekers op zaterdag is vrouw (58 procent). Hoewel het aandeel (beperkt) hoger is dan in 2008 (54%) en 2009 (55%), is het aandeel lager dan gemiddeld in de voorgaande 10 jaren (2000 t/m 2009) toen 61 procent van de binnenstadsbezoekers uit vrouwen bestond. Ruim de helft van de bezoekers (57%) komt alleen naar de stad. Dit aandeel is lager dan vorig jaar toen 66 procent alleen kwam, maar nog altijd hoger dan gemiddeld in de periode 2000 tot en met 2009 (49%). Dit zal van invloed kunnen zijn op de doorbloeding van het centrum. Bezoekers die alleen komen, zullen waarschijnlijk doelgerichter door de binnenstad lopen. Verder komt drie op de tien bezoekers met twee personen naar de stad. Bezoekers van buiten Hengelo komen minder vaak alleen naar de binnenstad dan Hengeloërs (respectievelijk 46% en 60%). Dit was ook in voorgaande jaren het geval. Het grootste deel van de binnenstadsbezoekers (43%) is 55 jaar of ouder. Dit is vergelijkbaar met vorig jaar (45%) maar fors hoger dan gemiddeld in de periode (26%). Er lijkt dus sprake van vergrijzing van de binnenstad. Het aandeel jongere bezoekers is na een daling in 2008 en 2009 weer iets toegenomen tot 16 procent. Wel is dit aandeel aanzienlijk lager dan gemiddeld in de periode (29%). Net als vorig jaar valt 41 procent van de bezoekers in de leeftijdscategorie jaar. Figuur 11: Leeftijd binnenstadsbezoekers, Hengelo e.o. percentage van aantal bezoekers * jaren *) Interpolatie, omdat er in 1996 geen binnenstadsenquête is gehouden. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 27

30 Wanneer we alleen naar de Hengelose bezoekers kijken, blijkt dat 44 procent 55-plusser is. Dit aandeel is hoger in vergelijking met het aandeel 55-plussers in de Hengelose bevolking (35%). Het aandeel Hengelose bezoekers jonger dan 30 jaar (14%) is echter laag in vergelijking met het aandeel van deze leeftijdsgroep in de totale Hengelose bevolking (21%). Dit was ook vorig jaar het geval. In bijlage 6 zijn voor verschillende jaren enkele achtergrondgegevens opgenomen. 5.3 Winkelen en warenmarkt belangrijkste motieven centrumbezoek op zaterdag Net als voorgaande jaren komen bezoekers vooral naar de binnenstad om te winkelen (47%). Dit wordt op de voet gevolgd door marktbezoek (46%). In 2009 werd marktbezoek minder vaak genoemd (37%) en werd het doen van boodschappen vaker als reden genoemd dan in 2010 (30%, 2009: 37%). Net als in 2008 staat het marktbezoek nu weer op de tweede plek. Naast het doen van aankopen (in winkels, supermarkten of op de markt) komt een tiende deel van de bezoekers naar de binnenstad om hier rond te kijken (9%) of om horeca te bezoeken (9%). Figuur 12 laat zien dat er verschillen zijn in bezoekmotief tussen Hengelose bezoekers en bezoekers van elders. Hengeloërs bezoeken de binnenstad significant vaker voor het doen van boodschappen (34%) of marktbezoek (50%) dan bezoekers van buiten (respectievelijk 13% en 33%). Dit beeld was ook vorig jaar zichtbaar. Wel blijkt dat Hengeloërs dit jaar het doen van boodschappen minder vaak noemen dan in 2009 (44%) terwijl marktbezoek vaker voorkomt dan vorig jaar (41%). Het aandeel Hengeloërs dat als belangrijkste bezoekdoel winkelen noemt, is met 43 procent gelijk aan vorig jaar (45%). Het aandeel bezoekers van buiten dat naar de binnenstad komt om te winkelen, is gestegen ten opzichte van 2009 (62%, 2009: 54%). Winkelen is voor bezoekers van elders dan ook veruit het belangrijkste motief om de Hengelose binnenstad te bezoeken. Dit was ook in voorgaande jaren het geval. Wel is gebleken dat het aandeel centrumbezoekers van buiten de laatste jaren is afgenomen. Verder blijkt dat werk voor 10 procent van de niet-hengeloërs reden is voor het bezoek aan het centrum. Al met al komen Hengeloërs vaker alleen en doelgericht voor praktische zaken, zoals boodschappen en bezoek warenmarkt, naar het centrum, terwijl het aandeel niet-hengeloërs, de groep die vaker komt om te (fun)shoppen, aan het afnemen is. Het centrum van Hengelo wordt meer gebruikt voor runshopping in plaats van funshopping. Figuur 12: Doel van het bezoek aan de binnenstad, Hengelo 2010 (meerdere antwoorden mogelijk) Hengeloërs niet-hengeloërs percentage bezoekers winkelen markt boodschappen rondkijken horeca werk bezoekdoel Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 28

31 Bij het uitsplitsen van bezoekmotief naar leeftijd valt op dat jongeren (jonger dan 30 jaar) met name naar het centrum komen om te winkelen (59%) en relatief weinig om boodschappen, of inkopen op de markt te doen (respectievelijk 16% en 14%). Verder komen relatief veel jongere bezoekers voor horeca (11%) of werk (16%) naar het centrum. Voor 55-plussers zijn het doen van boodschappen en inkopen op de markt juist populaire bezoekredenen (respectievelijk 36% en 58%). Winkelen en marktbezoek zijn voor bezoekers van middelbare leeftijd (30-54 jaar) het belangrijkste bezoekmotief (respectievelijk 56% en 47%). Winkelen (inclusief boodschappen doen) en marktbezoek zijn sinds lange tijd de belangrijkste redenen voor een bezoek op zaterdag aan het Hengelose centrum. Figuur 13 laat zien dat het motief winkelen en boodschappen doen na een sterke groei in 2009 dit jaar wat minder vaak wordt genoemd. Bezoekers komen echter weer vaker voor de markt naar de binnenstad, en met uitzondering van 2000 (47%), is marktbezoek sinds 1995 niet zo vaak als bezoekreden genoemd als dit jaar (46%). Figuur 13: Doel van het bezoek aan de binnenstad, Hengelo april (meerdere antwoorden mogelijk). 100 percentage bezoekers Winkelen, boodschappen doen Markt Rondkijken * * Interpolatie, omdat er in 1996 geen binnenstadsenquête is gehouden. 5.4 Inkoopfrequentie vrij constant De ondervraagde binnenstadsbezoekers hebben aangegeven hoe vaak zij doorgaans inkopen doen in het centrum van Hengelo. Bijna driekwart van de bezoekers (72%) geeft aan dit minimaal één keer per week te doen (2009: 69%) en net als in 2009 doet een vijfde deel (19%) één, of twee keer per maand inkopen in de Hengelose binnenstad. Tabel 4 laat zien dat Hengeloërs frequenter aankopen doen in de binnenstad dan bezoekers van elders. Het grootste deel van de Hengeloërs (85%) komt minstens één keer per week naar het centrum; bij niet-hengeloërs is dit bij ruim een kwart (27%) het geval. In 2009 was dit respectievelijk 83 en 24 procent. Tabel 4: Hoe vaak doet u doorgaans inkopen in het centrum van Hengelo? Hengeloërs niet-hengeloërs Alle bezoekers 1 keer per week of vaker 85% 27% 72% 1 of 2 keer per maand 15% 36% 19% < 1 keer per maand 1% 30% 7% Eerste bezoek 1% 7% 1% Totaal 100% 100% 100 Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 29

32 De inkoopfrequentie van Hengeloërs laat de laatste jaren een vrij stabiel beeld zien (figuur 14a). Sinds 2006 gaf minimaal 80 procent van de Hengelose bezoekers aan minimaal één keer per week inkopen in het centrum te doen. In 2010 is dit aandeel 85 procent. Het aandeel inwoners dat de binnenstad één tot twee keer per maand bezoekt, schommelt rond een zesde deel en de groep Hengeloërs die minder dan één keer per maand inkopen in het centrum doet, is na een beperkte toename in 2009, nu weer 1 procent. De inkoopfrequentie van niet-hengeloërs laat meer golvende lijnen zien (figuur 14b). Dit geldt met name voor die bezoekers die aangeven minimaal één keer per week, of één tot twee keer per maand inkopen in het centrum van Hengelo te doen. Het deel bezoekers van elders dat minder dan één keer per maand in het centrum komt, laat vanaf 2006 een redelijk stabiele lijn zien (26-30%). Figuur 14a: Inkoopfrequentie Hengeloërs Figuur 14b: Inkoopfrequentie niet-hengeloërs keer per week en vaker 90 percentage Hengelose bezoekers of 2 keer per maand percentage niet-hengelose bezoekers of 2 keer per maand < 1 keer per maand 10 < 1 keer per maand jaren 1 keer per week en vaker jaren 5.5 Oldenzaal en Borne winnen aan populariteit Zes van de tien centrumbezoekers (59%) geven aan dat men in de afgelopen vier weken in andere plaatsen in Twente heeft gewinkeld. Dit aandeel is fors hoger dan vorig jaar (45%) en gemiddeld in de periode 2000 t/m 2009 (52%). Bezoekers van elders (70%) winkelen vaker ergens anders in Twente dan Hengeloërs (56%). Het aandeel Hengeloërs dat elders winkelt, is echter flink toegenomen ten opzichte van 2009 (40%) en gemiddeld in de periode 2000 t/m 2009 (45%) (zie bijlage 7, tabel B7.1). Verder blijkt dat jongeren significant vaker aangeven (69%) dan 55-plussers (53%) dat zij de afgelopen vier weken in een andere Twentse plaats gewinkeld te hebben. Dit, samen met het feit dat het aandeel jongere binnenstadbezoekers de laatste jaren is afgenomen (figuur 11 pagina 27), wijst er op dat jonge Hengeloërs het centrum van Hengelo relatief vaak links laten liggen wanneer men kiest voor een bezoek aan een binnenstad. Hengeloërs die ook elders in Twente inkopen doen, gaan hiervoor met name naar Enschede (62%). Verder geeft ruim een tiende deel van hen aan ook naar Oldenzaal (12%) of Borne (11%) te gaan. Dit beeld wijkt enigszins af van vorig jaar, toen tweederde deel aangaf in Enschede aankopen te doen en 7 procent Oldenzaal of Borne noemde. Geen van de Hengeloërs noemde in 2009 Almelo als meest bezochte alternatieve winkellocatie, nu is dat 3 procent. Bezoekers van buiten Hengelo kiezen ook vaak voor Enschede (41%), maar toch aanzienlijk minder dan vorig jaar (66%). Deze bezoekers kiezen nu vaker voor Oldenzaal (19%) dan een jaar geleden (8%). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 30

33 Tabel 5: In welke andere Twentse plaatsen heeft u de afgelopen maand het meest gewinkeld? (Als percentage van het aantal bezoekers dát in de afgelopen maand in een andere Twentse plaats heeft gewinkeld). Hengeloërs niet-hengeloërs alle bezoekers die in andere plaats hebben gewinkeld Enschede 62% 41% 56% Borne 11% 11% 11% Oldenzaal 12% 19% 13% Almelo 3% 9% 5% Elders 13% 20% 15% Totaal 100% 100% 100% Zoals onderstaande figuur 15 laat zien, kiezen Hengeloërs die ook in andere Twentse plaatsen winkelen voor het tweede achtereenvolgende jaar minder vaak voor Enschede. Noemde in 2007 en 2008 nog driekwart van de Hengeloërs Enschede als andere Twentse plaats waar men het meest winkelt; in 2009 was dit 68 procent en dit jaar is dit aandeel verder gedaald naar 62 procent. Verder blijkt dat het aandeel Hengeloërs dat (naast Hengelo) het meest in Borne winkelt, dit jaar (11%) hoger is dan het sinds 2001 is geweest. Figuur 15: Winkelbezoek aan andere plaatsen door Hengelose bezoekers, percentage Hengelose bezoekers jaren Enschede Borne Oldenzaal Almelo Elders 5.6 Meeste centrumbezoekers geven geld uit Sinds enkele jaren wordt binnenstadsbezoekers gevraagd naar hun bestedingen op zaterdag. In voorgaande jaren werd gevraagd hoeveel men besteed had in diverse branches. Dit jaar is de vraag iets gewijzigd en is gevraagd hoeveel men besteed heeft, of denkt te gaan besteden. Dit voorjaar heeft veruit het grootste deel van de bezoekers (95%) geld uitgegeven (of was dit van plan te doen) in winkels, horeca of op de warenmarkt in Hengelo. Dit aandeel is beduidend hoger dan vorig jaar (75%). Dit kan te maken hebben met de vraagstelling, maar kan er ook op duiden dat bezoekers vaker doelbewust naar het centrum gaan om aankopen te doen, en minder vaak vrijblijvend voor de fun door de binnenstad lopen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 31

34 Zoals figuur 16 laat zien, geven bezoekers dit jaar vaker geld uit aan dagelijkse goederen, kleding en schoenen, artikelen op de warenmarkt en in horecagelegenheden, dan vorig jaar. In 2009 was nog sprake van een daling van het aandeel besteders in deze branches (met uitzondering van overige winkels); in 2010 is het omgekeerde het geval en ligt het aandeel besteders meer in de lijn met Naast een toenemend aandeel bezoekers dat geld heeft uitgegeven, blijken de bezoekers die een aankoop deden gemiddeld ook meer te hebben besteed dan in De gemiddelde uitgaven aan kleding en schoenen zijn het meest gestegen (+14 euro), gevolgd door uitgaven aan dagelijkse artikelen (+8 euro) en overige producten (+5 euro). Het gemiddelde besteedde bedrag op de warenmarkt is dit jaar 2 euro meer dan in De uitgaven in horecagelegenheden zijn met 5 euro gedaald. Figuur 16: Het percentage bezoekers dat een aankoop deed in betreffende branche in 2008, 2009 en % bezoekers met aankoop Dagelijkse goederen Kleding en schoenen Overige winkels Warenmarkt Café of restaurant Winkels die dagelijkse goederen verkopen Ruim vier op de tien bezoekers (44%) heeft geld uitgegeven in winkels die dagelijkse goederen verkopen (2009: 33%). Het gaat hierbij om winkels zoals een supermarkt, bakker, slager of drogisterij. Uitgaven op de warenmarkt zijn hierbij niet meegenomen. Gemiddeld hebben bezoekers die dagelijkse artikelen hebben gekocht hier 38 euro aan uitgegeven; bijna 8 euro meer dan in Winkels die kleding of schoenen verkopen Van alle bezoekers heeft circa een derde deel (31%) geld besteed in kleding- of schoenenwinkels (2009: 19%). Gemiddeld hebben deze bezoekers voor 79 euro aan kleding en/of schoenen gekocht. Dit gemiddelde bedrag is flink hoger dan in 2009 toen dit 65 euro was. Overige winkels Een kwart van de bezoekers (24%) heeft geld besteed in overige winkels (2009: 23%). Dit zijn winkels die geen dagelijkse goederen, kleding of schoenen verkopen. Bezoekers hebben gemiddeld 32 euro uitgegeven in dit type winkels; dit is 5 euro meer dan in 2009 (27 euro). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 32

35 Warenmarkt Tweederde van de binnenstadsbezoekers (66%) heeft aankopen gedaan op de warenmarkt. Dit aandeel is aanzienlijk hoger dan vorig jaar (44%). Al eerder is gebleken dat bezoekers de markt ook vaker als bezoekmotief noemen. Gemiddeld besteedt men 16 euro op de markt wat beperkt hoger is dan in 2009 (14 euro). Café of restaurant Tenslotte blijkt dat ruim een derde deel (37%) van de bezoekers met hun gezelschap geld heeft besteed bij een café, of restaurant in de binnenstad (2009: 32%). De gemiddelde bestedingen per gezelschap komen uit op 15 euro, 5 euro lager dan vorig jaar. Tabel 6: Bestedingen op zaterdag per branche; het percentage bezoekers dat een aankoop deed in betreffende branche en het gemiddelde besteedde bedrag in euro s door betalende bezoekers. Hengeloërs niet-hengeloërs Alle bezoekers Branche % besteed bedrag % besteed bedrag % besteed bedrag Winkels dagelijkse goederen 45% 39 40% 34 44% 38 Winkels kleding en schoenen 29% 77 39% 85 31% 79 Winkels overig 25% 32 19% 31 24% 32 Warenmarkt 69% 16 54% 14 66% 16 Café of restaurant 1) 34% 16 47% 13 37% 15 Gemiddelde besteding per bezoeker 2) ) 2) Bestedingen per gezelschap Exclusief Café of restaurant Gemiddelde bestedingen exclusief horeca Binnenstadsbezoekers die geld hebben besteed in Hengelo, hebben dit voorjaar gemiddeld 66 euro uitgegeven in winkels of op de markt in het centrum van Hengelo (exclusief uitgaven in horeca). Dit is ongeveer 15 euro meer dan een jaar geleden (51 euro). Uitgesplitst naar bezoekers uit Hengelo en bezoekers van elders blijkt dat net als vorig jaar betalende bezoekers van buiten gemiddeld meer besteden (73 euro) dan betalende Hengeloërs (64 euro). In vergelijking met vorig jaar hebben betalende Hengelose bezoekers dit jaar gemiddeld meer besteed dan vorig jaar (42 euro), terwijl bezoekers van elders 9 euro minder hebben uitgegeven dan in Betalende bezoekers uit Hengelo hebben meer besteed in winkels met dagelijkse artikelen, kleding en schoen en overige artikelen. De afname van het gemiddelde besteedde bedrag van betalende bezoekers van elders zit hem in lagere bestedingen in winkels met dagelijkse en overige goederen. Wel besteden deze bezoekers dit voorjaar gemiddeld meer aan kleding en schoenen. Dertigers 30 tot en met 39 jaar geven gemiddeld het meeste uit in winkels en op de Hengelose markt (88 euro), terwijl 65-plussers met 39 euro gemiddeld het minste besteden (2009: 34 euro). 5.7 Gemiddelde verblijfsduur in centrum vrij constant Sinds 2004 is jaarlijks aan de binnenstadsbezoekers gevraagd hoe lang men in het centrum aanwezig is. Dit jaar is de gemiddelde verblijfsduur 1 uur en 53 minuten. Dit is 4 minuten langer dan vorig jaar en nog 3 minuten korter dan in Deze gemiddelde verblijfsduur is inclusief bezoekers die als bezoekdoel werk hebben opgegeven. Exclusief werkenden is de totale gemiddelde verblijfsduur 1 uur en 40 minuten. Zowel Hengeloërs als bezoekers van elders geven dit jaar aan langer in de binnenstad te verblijven dan in Bezoekers van buiten Hengelo blijven met een gemiddelde verblijfsduur van 2 uur en 33 minuten significant langer in de binnenstad dan Hengeloërs (1 uur en 42 minuten). Wanneer we de ontwikkeling van de verblijfsduur over langere periode bekijken, dan valt op dat de gemiddelde verblijfsduur van Hengeloërs dit jaar met 1 uur en 42 minuten sinds 2004 niet zo lang is geweest. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 33

36 De gemiddelde verblijfsduur van alle bezoekers samen is weer toegenomen, en ligt nu net boven gemiddelde van de periode (1 uur en 51 minuten). Figuur 17: Gemiddelde verblijfsduur op zaterdag in het centrum naar herkomst van de bezoeker (inclusief werkenden), Hengelo minuten jaren niet - Hengeloërs Totaal Hengeloërs Net als voorgaande jaren blijkt dat jongeren (15-29 jaar) langer in de binnenstad verblijven (2 uur en 51 minuten), dan bezoekers van 30 tot en met 54 jaar (1 uur en 55 minuten) en 55-plussers (1 uur en 29 minuten). Van de ondervraagde jongeren werkt een zesde deel in het centrum. Dit verklaart mede de lange gemiddelde verblijfsduur van jongere bezoekers. Wanneer bezoekers die vanwege werk de binnenstad bezoeken niet worden meegenomen in de berekening van de gemiddelde verblijfsduur, blijkt nog steeds dat bezoekers jonger dan 30 jaar het langst in het centrum blijven (2 uur en 17 minuten). 5.8 Bezoekers opnieuw minder positief over sfeer en gezelligheid Figuur 18 op de volgende pagina laat de gemiddelde rapportcijfers zien waarmee binnenstadsbezoekers de sfeer en gezelligheid in het centrum van Hengelo waarderen sinds Sinds 1993 is er eigenlijk al sprake van een mindere beoordeling, met oplevingen eind jaren 90, in 2002 en 2003 en in 2006 en Sinds vorig jaar is er echter weer sprake van een daling die zich dit jaar heeft voortgezet resulterend in het gemiddelde cijfer 6,3. Dit is drietiende punt lager dan het gemiddelde cijfer in de periode 1991 t/m 2010 (6,6). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 34

37 Net als vorig jaar blijkt ook nu dat bezoekers van elders de sfeer en gezelligheid in de binnenstad significant hoger beoordelen (7,0) dan de Hengelose bezoekers (6,2). Leeftijd blijkt dit jaar niet bij te dragen aan verschillende rapportcijfers. Jongere bezoekers (tot 30 jaar) beoordelen de sfeer en gezelligheid met een 6,5 niet significant hoger dan bezoekers van 30 tot en met 54 jaar (6,3) of 55-plussers (6,3). Vorig jaar waren de jongere bezoekers nog beduidend positiever over de sfeer en gezelligheid (7,1). De Hengelose binnenstad blijkt dit jaar voor jongere bezoekers minder aantrekkelijk als het gaat om gezelligheid en sfeer. Misschien zijn voor jongeren andere sfeerelementen belangrijk en treffen zij te weinig andere jonge bezoekers in het centrum. Figuur 18: Gemiddelde waardering sfeer/gezelligheid in het centrum, Hengelo ,0 gemiddeld rapportcijfer 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 7,2 7,3 7,2 7,1 7,2 7,0 6,9 7,0 6,5 6,9 6,8 6,4 6,4 6,8 6,7 6,8 6,6 6,3 5, * 1997* jaar *) Interpolatie; in 1996 is er geen binnenstadsenquête gehouden en in 1997 is dit aspect niet meegenomen. Bezoekers zijn op vijf verschillende locaties in het centrum van Hengelo geënquêteerd. Deze locaties zijn niet significant van invloed op het rapportcijfer waarmee bezoekers de sfeer en gezelligheid in de binnenstad waarderen Netheid centrum voldoende en groen in centrum onvoldoende beoordeeld Dit voorjaar is voor de derde keer op rij aan bezoekers een oordeel gevraagd over de netheid van het centrum. Het gemiddelde rapportcijfer waarmee dit aspect gewaardeerd wordt is een 6,8. Dit is vergelijkbaar met 2008 en 2009 (respectievelijk 6,9 en 6,8). De groenvoorzieningen in het centrum scoren met een 5,4 een onvoldoende. Dit jaar is dit aspect voor het eerst zo voorgelegd aan respondenten. In 2008 en 2009 werd naar een oordeel over bomen en plantenbakken gevraagd. Dit aspect scoorde in beide jaren met een 6,5 nog wel een ruime voldoende. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 35

38 Figuur 19: Bezoekersoordeel over de netheid van het centrum en groen in het centrum, Hengelo 2008, 2009 en ,0 9, ,0 gemiddeld rapportcijfer 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 Netheid centrum Groen in centrum Net als bij gezelligheid en sfeer blijken Hengeloërs ook minder positief over de netheid van het centrum (6,7) dan bezoekers van elders (7,1). Herkomst blijkt niet van invloed op het oordeel over groen in het centrum. Leeftijd blijkt (ook) geen rol te spelen bij het oordeel over de netheid van en het groen in het centrum. 5.9 Variatie en kwaliteit winkelaanbod met voldoende gewaardeerd Variatie in het winkelaanbod De variatie in het winkelaanbod wordt dit voorjaar door de binnenstadsbezoekers gemiddeld met een 6,5 gewaardeerd (2009: 6,6). Na een toenemende waardering van de variatie in winkels in 2008, is dit het tweede achtereenvolgende jaar dat sprake is van een (beperkt) afgenomen waardering. Gemiddeld in de periode 1991 tot en met 2010 wordt de variatie in het winkelaanbod met een 6,9 beoordeeld. Bezoekers van buiten Hengelo zijn met een gemiddeld rapportcijfer van 6,9 significant positiever over de variatie in het Hengelose winkelaanbod dan de Hengeloërs (6,3). Dit was ook vorig jaar het geval. Leeftijd is niet van invloed op dit oordeel. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 36

39 Figuur 20: Gemiddelde waardering van de variatie van het winkelaanbod in het centrum, Hengelo april ,0 gemiddeld rapportcijfer 7,5 7,2 6,9 7,0 6,5 6,0 5,5 7,0 7,0 6,8 6,8 6,9 7,3 7,1 7,0 6,9 7,0 6,9 6,8 6,8 6,6 6,6 6,6 6,5 5, * jaar *) Interpolatie, omdat er in 1996 geen binnenstadsenquête is gehouden. Kwaliteit van het winkelaanbod Het bezoekersoordeel over de kwaliteit van het winkelaanbod is voor de tweede keer op rij met een tiende gedaald tot een 6,8. In 2008 was nog sprake van een hoger cijfer (7,0), maar dit heeft zich in 2009 en 2010 niet doorgezet. Verder blijkt opnieuw dat bezoekers van elders beter te spreken zijn over de kwaliteit van de winkels in het Hengelose centrum (7,1) dan bezoekers uit Hengelo (6,7). Deze bezoekers kiezen ook bewuster voor Hengelo om daar te gaan winkelen vanwege bepaalde winkels waar ze naar toe willen en die zij (meer) waarderen. Hengeloërs gaan vooral voor de nabijheid en uit gewoonte winkelen in het centrum. Leeftijd van de binnenstadsbezoekers blijkt ook bij dit aspect niet van invloed te zijn op de beoordeling. Figuur 21: Gemiddelde waardering van de kwaliteit van het winkelaanbod in het centrum, Hengelo april ,0 gemiddeld rapportcijfer 7,5 7,1 7,0 6,5 6,0 5,5 7,3 7,3 7,1 7,0 7,0 7,0 7,1 7,4 7,2 7,1 7,1 7,1 6,9 7,0 6,9 6,9 7,0 6,9 6,8 5, * *) Interpolatie, omdat er in 1996 geen binnenstadsenquête is gehouden. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 37

40 Aanvulling op winkelaanbod Als aanvulling op de vragen naar een oordeel over de variatie en kwaliteit van het winkelaanbod is dit jaar gevraagd welk soort winkel een aanvulling zou zijn voor het centrum. Volgens een kwart van de bezoekers (24%) zou het centrum van Hengelo nog modezaken kunnen gebruiken en ruim en vijfde deel (22%) heeft behoefte aan een zaak met woonaccessoires of lifestyle. Verder wordt door één op vijf een food- of delicatessenzaak genoemd en geeft 13 procent aan dat een sportzaak een goede aanvulling op het huidige winkelaanbod is. Volgens een kwart van de respondenten is aanvulling echter niet nodig en is het winkelaanbod voldoende. Dit geldt voor zowel Hengeloërs als bezoekers van elders. Wel noemen Hengeloërs vaker dan bezoekers van elders een zaak met food en delicatessen (22%) en een sportzaak (15%) als gewenste aanvulling, dan bezoekers van buiten Hengelo (respectievelijk 13% en 7%). Verder blijkt dat jongeren vaker dan ouderen behoefte hebben aan aanvullende mode- en sportzaken. De 55-plussers noemen op hun beurt vaker een food- en delicatessenzaak als aanvulling (27%) dan bezoekers van 30 tot en met 54 jaar (15%). Figuur 22: Genoemde winkels als aanvulling op winkelaanbod in het centrum, Hengelo 2010 (meerdere antwoorden mogelijk) percentage bezoekers Mode Food of delicatessen Lifestyle of woonaccessoires Sport Ander soort winkel Geen aanvulling nodig genoemde aanvulling Bezoekers die graag aanvullende modezaken zouden zien in het centrum, is gevraagd voor welke leeftijdsgroep deze modezaak volgens hen zou moeten zijn. Hierbij noemt men voornamelijk de leeftijdsgroep waarin men zelf valt. Het meest genoemd wordt de leeftijdsgroep 25 tot 50 jarigen (36%). Verder heeft ruim een kwart van de bezoekers, die vindt dat Hengelo aanvullende modezaken kan gebruiken, behoefte aan een kledingzaak voor 50-plussers. Kledingwinkels voor kinderen tot 12 jaar (11%), voor jeugd (3%) en jongeren van 18 tot 25 jaar (19%) worden minder vaak genoemd (zie figuur 23 op de volgende pagina). Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 38

41 Figuur 23: Genoemde leeftijdsgroep waarvoor een modezaak aanvulling voor het centrum is, Hengelo percentage bezoekers Kinderen tot 12 jaar Jeugd van 12 tot 18 jaar Jongeren van 18 tot 25 jaar 25 tot 50- jarigen 50-plussers Alle leeftijden genoemde leeftijdsgroep 5.10 Waardering voor warenmarkt blijft goed Variatie van de warenmarkt Dit voorjaar is opnieuw aan bezoekers gevraagd naar een oordeel over de variatie op de warenmarkt. Het blijkt dat de variatie op de markt goed wordt beoordeeld. Bezoekers geven het gemiddelde cijfer 7,0. Dit is vergelijkbaar met 2008 (6,9) en vorig jaar (7,1). Herkomst en leeftijd blijken niet significant van invloed op het oordeel over de variatie. Kwaliteit warenmarkt Naast een cijfer voor de variatie op de warenmarkt is bezoekers ook gevraagd de kwaliteit van de markt aan de hand van een rapportcijfer te beoordelen. Net als vorig jaar wordt dit gemiddeld met een 7,3 beoordeeld. Dit is tweetiende hoger dan in 2008 (7,1). Zowel herkomst als leeftijd blijken geen rol te spelen bij de beoordeling van de kwaliteit van de warenmarkt. Het valt op dat bezoekers de markt beter beoordelen dan de winkels in de binnenstad. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 39

42 5.11 Horeca goed gewaardeerd Dit voorjaar is voor het eerst aan de bezoekers gevraagd een oordeel te geven over de variatie en kwaliteit van de horeca in de Hengelose binnenstad. Gemiddeld wordt de variatie met een 6,9 en de kwaliteit met een 7,1 gewaardeerd. Uitgesplitst naar herkomst blijken bezoekers van buiten Hengelo de variatie (7,3) en kwaliteit (7,5) van de horeca significant hoger te waarderen dan Hengeloërs (respectievelijk 6,8 en 7,0). Leeftijd blijkt niet van invloed op het oordeel over de horeca. Figuur 24: Gemiddelde waardering van de variatie en kwaliteit van het horeca aanbod in het centrum, Hengelo ,0 9,5 Hengeloërs Niet-Hengeloërs Totaal 9,0 gemiddeld rapportcijfer 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,8 7,3 6,9 7,0 7,5 7,1 6,0 5,5 5,0 variatie kwaliteit In figuur 25 staan tenslotte de gemiddelde rapportcijfers voor kwaliteit en variatie van het winkelen horeca-aanbod en de warenmarkt. De warenmarkt wordt duidelijker positiever beoordeeld dan het winkelaanbod, en ook de variatie en kwaliteit van horecagelegenheden scoren beter dan de winkels. Figuur 25: Gemiddelde waardering van de variatie en kwaliteit van het winkelaanbod, de warenmarkt en het horeca-aanbod in het centrum, Hengelo markt 7,0 7,3 kwaliteit variatie horeca 6,9 7,1 winkels 6,5 6,8 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 gemiddeld rapportcijfer Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 40

43 5.12 Helft bezoekers komt met de fiets naar het centrum Bezoekers hebben aangegeven met welk vervoermiddel zij naar het centrum zijn gekomen. Iets meer dan de helft van de bezoekers (52%) heeft hiervoor de fiets gebruikt. Dit was ook in 2008 (53%) en 2009 (52%) het geval. Na de fiets wordt de auto het meest genoemd; door ruim een kwart van de binnenstadbezoekers (28%). Dit aandeel is beperkt minder dan vorig jaar (31%) maar hoger dan in het voorjaar van 2007 (24%). Vijftien procent geeft aan lopend naar het centrum te zijn gekomen en slechts een beperkt deel heeft gebruik gemaakt van een bus of trein (beide 2%). Logischerwijs speelt herkomst een belangrijke rol in de keuze van een vervoermiddel. Hengeloërs komen aanzienlijk vaker met de fiets naar het centrum (60%) dan bezoekers van elders (24%). Bezoekers van elders maken daarentegen meer gebruik van de auto (62%) voor een bezoek aan de binnenstad dan Hengeloërs (18%). Een tiende deel van de bezoekers van buiten de gemeente Hengelo is met de bus (2%) of trein (8%) naar de binnenstad gekomen. Het aandeel bezoekers van elders dat met de trein is gekomen, is lager dan vorig jaar (17%). Figuur 26: Vervoermiddel naar het centrum, Hengelo 2010 (meerdere antwoorden mogelijk) Hengeloërs niet-hengeloërs 50 percentage bezoekers fiets auto te voet anders bus trein motor vervoermiddel Ook leeftijd blijkt van invloed te zijn op het gebruikte vervoermiddel. De 55-plussers zijn vaker met de fiets (64%) naar het centrum gekomen dan bezoekers jonger dan 30 jaar en bezoekers in de leeftijd 30 tot en met 54 jaar (respectievelijk 44% en 42%). Bezoekers in de leeftijdsgroep 30 tot en met 54 jaar komen vaker met de auto (36%) dan 55-plussers (20%). Tenslotte blijkt dat jongeren vaker met de trein naar Hengelo komen (8%) dan bezoekers van 30 tot en met 54 jaar en 55-plussers (beide 1%). Ook vorig jaar bleek dat ouderen vaker op de fiets kwamen en jongere bezoekers vaker met de trein naar Hengelo waren gereisd. Leeftijd is niet significant van invloed op het te voet naar het centrum komen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 41

44 Figuur 27 geeft het aandeel Hengeloërs weer dat met de fiets, of auto naar het centrum is gekomen in de periode In vergelijking met vorig jaar en 2008 (beide 63%) is het aandeel Hengeloërs dat met de fiets naar het centrum is gekomen (60%) beperkt afgenomen. Wel ligt dit nog altijd boven het gemiddelde in de periode (58%). In de afgelopen twee jaar bleek dat Hengelose jongeren steeds vaker met de fiets naar het centrum kwamen. In 2009 kwamen jongeren tot 30 jaar zelfs vaker dan oudere bezoekers met de fiets naar de binnenstad toe. Deze ontwikkeling heeft zich dit jaar echter niet doorgezet. Iets meer dan de helft van de jongeren gaat op de fiets naar het centrum (52%); dit is aanzienlijk minder dan het aandeel 55- plussers dat de fiets gebruikt (68%). Figuur 27: Vervoermiddel van de Hengeloër naar het centrum op zaterdag, Hengelo % Hengelose bezoekers aan het centrum op zaterdag fiets auto jaren Het aandeel Hengeloërs dat de auto gebruikt voor een bezoek aan het centrum (18%) is vergelijkbaar met vorig jaar (20%) en 2006 en 2007 (respectievelijk 19% en 20%). Het lage aandeel in 2008 (13%) lijkt eenmalig te zijn geweest. Met uitzondering van 2008 komt sinds 2006 circa één op de vijf Hengeloërs met de auto naar de binnenstad. Dit is lager dan gemiddeld in de periode (30%). Uitgesplitst naar leeftijd blijken jongeren tot 30 jaar (25%) en Hengeloërs in de leeftijd 30 tot en met 54 jaar (22%) het vaakst met de auto naar de binnenstad te komen. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 42

45 5.13 Auto snel geparkeerd en bezoekers positief over bewegwijzering Meeste automobilisten vinden binnen 10 minuten een parkeerplaats Twee op de drie bezoekers die met de auto naar de binnenstad zijn gekomen (65%), heeft direct (= binnen 1 minuut) een parkeerplaats gevonden. Dit is wat lager dan vorig jaar (73%), maar hoger dan in 2007 en Ruim een tiende deel heeft 1 tot 4 minuten nodig gehad voor het zoeken naar een parkeerplaats en nog eens 18 procent heeft 5 tot 9 minuten gezocht. Een op de twintig automobilisten (5%) heeft langer moeten zoeken naar een plek en heeft hier meer dan 10 minuten over gedaan. Tabel 7: Hoe lang heeft u gezocht naar een parkeerplaats (als percentage van bezoekers met de auto)? Geen zoektijd (< 1 min.) minuten minuten minuten minuten minuten minuten > 30 minuten Totaal Gemiddelde zoektijd 2:02 min < 1 min 1:13 min 1:40 min 4:30 min 1:34 min 1:57 min Gemiddeld hebben bezoekers die met de auto naar het centrum zijn gekomen bijna 2 minuten naar een parkeerplek gezocht. Dit is bijna een halve minuut langer dan vorig jaar. Het gemiddelde van vierenhalve minuut in 2008 lijkt een eenmalige uitschieter naar boven te zijn geweest. Opvallend genoeg blijkt herkomst dit jaar niet van invloed op de gemiddelde zoektijd naar een parkeerplaats. Bleek vorig jaar nog dat Hengelose bezoekers sneller een parkeerplek vonden dan bezoekers van elders, dit jaar verschilt de gemiddelde bezoektijd van Hengeloërs en bezoekers van buiten Hengelo niet. Tevredenheid automobilisten over bewegwijzering opnieuw toegenomen Dit jaar is opnieuw aan bezoekers die met de auto naar het centrum zijn gekomen gevraagd naar een oordeel over de bewegwijzering naar parkeerplaatsen in Hengelo. Figuur 28 op de volgende pagina laat zien dat het aandeel bezoekers, dat de bewegwijzering (zeer) goed vindt voor het tweede jaar op rij is toegenomen tot 58 procent in 2010 (2008: 49%, 2009: 54%). Dit is vergelijkbaar met het gemiddelde in de periode (56%). In 2007 was sprake van een (voorlopig) eenmalige uitschieter naar 67 procent. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 43

46 Het aandeel bezoekers uit Hengelo en bezoekers van buiten de gemeente dat de bewegwijzering naar parkeerplaatsen als (zeer) goed ervaart, verschilt niet significant. Verder blijkt dat circa een kwart van de automobilisten (27%) geen oordeel over de bewegwijzering kan geven (2009: 31%). Met name Hengelose bezoekers geven vaak aan dat zij dit niet weten (33%). Zij rijden waarschijnlijk vaak op de automatische piloot naar een parkeerplaats waar zij vaker hun auto parkeren. Zij hebben daarom geen verwijssysteem nodig, en hen zal de bewegwijzering dan ook minder opvallen. Figuur 28: Percentage automobilisten dat de bewegwijzering naar parkeerplaatsen (zeer) goed vindt, Hengelo % goed tot zeer goed jaar Minderheid bezoekers ontevreden over bereikbaarheid centrum met de auto Bijna de helft van alle bezoekers (dus ook de bezoekers die niet met de auto naar het centrum zijn gekomen), 46 procent, vindt de bereikbaarheid van het Hengelose centrum met de auto (zeer) goed. Dit aandeel is hoger dan vorig jaar (44%) en in 2008 (37%). Bijna een vijfde deel van alle bezoekers (18%) beoordeelt de bereikbaarheid per auto echter als (zeer) slecht. Dit was in 2009 nog 21 procent en in 2008 was dit met 15 procent lager dan dit voorjaar. Bezoekers van buiten Hengelo beoordelen de bereikbaarheid per auto vaker als (zeer) goed (58%) dan Hengeloërs (42%). Het aandeel bezoekers dat de bereikbaarheid negatief beoordeelt, verschilt niet naar herkomst. Verder blijkt dat 55-plussers net als vorig jaar minder positief zijn over de bereikbaarheid per auto dan jongere leeftijdsgroepen. Wellicht dat dit samenhangt met het gegeven dat relatief weinig 55-plussers met de auto naar het centrum van Hengelo komen. Opnieuw blijkt dit jaar dat bezoekers die met de auto naar het centrum zijn gekomen, meer te spreken zijn over de bereikbaarheid per auto. Driekwart van hen (75%) ervaart de bereikbaarheid als (zeer) goed en slechts 7 procent beoordeelt dit als (zeer) slecht (2009 respectievelijk 72% en 11%). Waardering autoparkeervoorzieningen toegenomen De ondervraagde binnenstadsbezoekers waarderen de autoparkeervoorzieningen in Hengelo met gemiddeld een 6,7 (figuur 29 op de volgende pagina). Dit is inclusief bezoekers die niet met de auto naar het centrum zijn gekomen. Ten opzichte van vorig jaar betekent dit een toename van drietiende punt, en het gemiddelde oordeel is weer op het niveau van Figuur 29 laat een schommelend beeld zien ten aanzien van de waardering van de autoparkeervoorzieningen met als grootste uitschieters 1997 (5,3) en 1999 (7,1). Gemiddeld scoren de parkeervoorzieningen in de Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 44

47 periode een 6,2. Herkomst blijkt niet van invloed op de waardering. Dit was vorig jaar wel zo toen bezoekers van buiten een significant hoger rapportcijfer gaven dan Hengeloërs. Figuur 29: Gemiddelde waardering voor autoparkeervoorzieningen in het centrum, Hengelo ,0 gemiddeld rapportcijfer 7,5 7,0 6,5 6,2 6,0 5,9 6,0 5,5 6,3 6,1 5,7 5,3 5,7 7,1 6,3 6,2 6,2 5,9 6,1 6,7 6,5 6,5 6,6 6,4 6,7 5, * jaar *) Interpolatie, omdat er in 1996 geen binnenstadsenquête is gehouden. Bezoekers die zelf met de auto naar het centrum zijn gekomen waarderen, net als vorig jaar, de parkeervoorzieningen met gemiddeld een 7,3 hoger dan de gemiddelde bezoeker. Verder blijkt herkomst ook bij de bezoekers die met de auto naar het centrum zijn gekomen niet van invloed op het oordeel over de parkeervoorzieningen Nieuwe fietsenstalling goed bekend maar nog beperkt gebruikt Aan alle bezoekers die met de fiets naar het centrum zijn gekomen, is dit jaar gevraagd of zij bekend zijn met de nieuwe bewaakte gratis fietsenstalling (voor Winkelcentrum Thiemsbrug). Een ruime meerderheid van deze bezoekers (89%) blijkt de fietsenstalling inderdaad te kennen. Hengeloërs zijn beduidend vaker op de hoogte van het bestaan van deze stalling (91%) dan fietsende bezoekers van elders (67%). Vervolgens is aan de fietsers die bekend zijn met de fietsenstalling gevraagd, of zij er wel eens gebruik van hebben gemaakt. Een groot deel geeft aan de fiets (nog) nooit in de stalling gezet te hebben (74%). Een kwart heeft dus al wel gebruik gemaakt van de fietsenstalling. Elf procent van de fietsende bezoekers heeft op de dag van het onderzoek de fiets in de stalling geparkeerd en 15 procent heeft dit een andere keer gedaan. Tenslotte is aan alle bezoekers gevraagd of men behoefte heeft aan meer bewaakte gratis fietsenstallingen in de binnenstad van Hengelo. Volgens de helft van alle bezoekers (51%) is dit niet nodig, terwijl bij 40 procent wel die behoefte bestaat (en bij fietsers 46%). Eén op de tien bezoekers weet het niet, of heeft hier geen mening over. Beleidsonderzoek en Geo Informatie Gemeente Hengelo 45