XXX consequenties voor het tijdstip waarop ze op de arbeidsmarkt komen kunnen overzien. Dit kan ertoe leiden dat tegen die tijd de arbeidsmarkt zich z
|
|
|
- Marina ten Wolde
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SAMENVATTING Vanwege het grote economische belang van onderwijs voeren overheden veelal beleid om de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt tc verbeteren. Dit gebeurt met behulp van zogenaamde 'manpower forecasting' of 'educational planning'. Er worden prognoses gemaakt van de toekomstige vraag naar arbeid met een bepaald type scholing, en het toekomstig aanbod per opleidingscategorie. De discrepanties tussen vraag en aanbod geven vervolgens aan waar het beleid in dient te grijpen. De manpower-forecasting-literatuur geeft echter doorgaans niet aan hoe er ingegrepen dient te worden. In de meeste vrije-markteconomieen is het immers de student zelf die zijn opleidingskeuze bepaalt en kan de overheid deze keuze niet volledig opleggen. In de context van een vrije-markt-economie ligt het dan ook voor de hand dat de prognoses met betrekking tot de toekomstige arbeidsmarkt niet direct gebruikt worden voor overheidsmaatregelen, maar dat deze voorspellingen gebruikt worden om studenten voor te lichten over de mogelijke consequenties van hun studiekeuze. Via het keuzegedrag van studenten zouden deze arbeidsmarktprognoses dan toch een verbetering van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt tot stand kunnen brengen. Het doel van deze studie is deze relatie tussen het verstrekken van arbeidsmarktinformatie aan studenten en het functioneren van de arbeidsmarkt te onderzoeken. Het proefschrift bestaat uit drie delen. In het eerste deel wordt een kader geschetst waarop de rest van het onderzoek is gebaseerd. Verder wordt in dit deel het begrippenkader zowel vanuit de empirische als vanuit de theoretische hoek nader bekeken. In het tweede deel /n/omzarion wordt een model (het 'errors in forecasts'-model) ontwikkeld, waarin de problemen die studenten hebben om in hun studiekeuze op de arbeidsmarktontwikkelingen te anticiperen, een centrale plaats innemen. Dit model wordt gerelateerd aan twee in de literatuur belangrijke theorieen over verwachtingsvorming, de varkenscyclustheorie en de theorie van de rationele verwachtingen. Het errorsin-forecasts-model maakt het mogelijk, in tegenstelling tot deze twee theorieen, de invloed van publieke voorspellingen op het keuzegedrag van studenten te verklaren. In het derde deel W?//are wordt, op basis van het errors-in-forecasts-model, onderzocht welke welvaartsconsequenties het verstrekken van publieke voorspellingen heeft op geaggregeerd niveau, voor zowel de studenten/werknemers als de werkgevers. Uitgangspunt van het onderzoek zijn de begrippen mismatch en evenwicht. Deze worden in hoofdstuk 2 geintroduceerd. Studenten moeten een studie kiezen op een moment waarop ze nog niet alle
2 XXX consequenties voor het tijdstip waarop ze op de arbeidsmarkt komen kunnen overzien. Dit kan ertoe leiden dat tegen die tijd de arbeidsmarkt zich zo ontwikkeld heeft dat zij spijt hebben van hun keuze. Als zij destijds de arbeidsmarktsituatie precies gekend hadden, dan hadden zij een andere keuze gemaakt. Deze niet optimale allocatie heet mismatch en de optimale situatie, waarin niemand een keuze maakt waarvan hij later spijt heeft, is het evenwicht. In hoofdstuk 3 worden deze begrippen ondergebracht in een arbeidsmarktmodel dat als uitgangspunt voor de rest van het onderzoek dient. In hoofdstuk 4 wordt getoond dat de hierboven geschetste mismatchproblematiek empirisch relevant is. Ten eerste blijken veel studenten moeite te hebben met hun onderwijskeuze en heeft een substantieel gedeelte van hen achteraf spijt van de studiekeuze. Ten tweede blijken studenten in hun studiekeuze zeer duidelijk geleid te worden door arbeidsmarktfactoren. Ten derde is er op de arbeidsmarkt sprake van compartimentalisering, waardoor de gemaakte onderwijskeuze relevant lijkt te zijn voor de arbeidsmarktmogelijkheden. Tenslotte zijn de arbeidsmarktomstandigheden dermate veranderlijk dat vooruitlopen op deze veranderingen van belang is. In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op het verstrekken van publieke informatie als beleidsinstrument in de economische literatuur. Dit beleidsinstrument blijkt geen aandacht te krijgen in de literatuur. In de neo-klassieke theorie worden de verwachtingen van agenten gemodelleerd als een mechanische reactie op andere economische grootheden. Een extreme variant hiervan betreft de rationele verwachtingen. Hier zijn deze mechanische verwachtingen optimaal, zodat publieke informatie geen rol meer kan spelen. Het verstrekken van publieke informatie lijkt het best te passen binnen het neo-liberale gedachtengoed van de Freiburger school. Hier wordt namelijk veel accent gelegd op aan de noodzaak voor de overheid om het economische proces te ondersteunen, zonder het te ontdoen van haar flexibiliteit, bijvoorbeeld door de markt transparanter te maken. In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de ontwikkeling van verwachtingen in de economische theorie. Als gevolg van de formalisering van de economische theorie, met name sinds Haavelmo, worden economische ontwikkelingen gezien als een kenbaar stochastisch proces. Uitgaande van een dergelijk waar model van de economie lijkt de introductie van rationele verwachtingen onvermijdelijk. Alle andere verwachtingen hebben namelijk, gezien vanuit dit ware model, een duidelijke aanwijsbare systematische fout en het is niet aannemelijk dat agenten zullen volharden in het maken van zulke systematische fouten.
3 In hoofdstuk 7 wordt een alternatief model ontwikkeld, waarin de aanname van een kenbaar stochastisch proces wordt losgelaten. Bij rationele verwachtingen wordt alle onzekerheid veroorzaakt door exogene stochastische invloeden die niet kenbaar zijn op het moment dat een voorspelling gemaakt moet worden. Naast deze toestand-van-dewereld-onzekerheid wordt in het model ook onzekerheid geintroduceerd die het gevolg is van de beperkte voorspelcapaciteiten van studenten (de 'errors in forecasts'-onzekerheid). Het blijkt dat een combinatie van deze twee soorten onzekerheid leidt tot een optimale trade-off, waarin studenten vanwege hun beperkte voorspelcapaciteiten overstappen op een abstracter model van de werkelijkheid. Dit abstracter model kent een grotere toestand-van-de-wereld onzekerheid, zodat deze vorm van onzekerheid niet langer gezien kan worden als een gevolg van nog onkenbare exogene invloeden. De voorspelfouten die hieruit voorkomen zijn een gevolg van een optimale, maar niet noodzakelijke versimpeling van het model van de werkelijkheid dat studenten hanteren. In hoofdstuk 8 worden zowel de varkenscyclustheorie waarin studenten verwachten dat de arbeidsmarktomstandigheden zich niet zullen wijzigen en de rationele-verwachtingentheorie toegepast op de specialisatiekeuze van leerlingen op de LTS. Het blijkt dat het varkenscyclusmodel betere empirische resultaten geeft dan het rationeleverwachtingenmodel. Dit duidt erop dat studenten inderdaad systematische fouten maken in hun keuzegedrag. In hoofdstuk 9 worden de implicaties van het errors-in-forecasts-model voor de gevolgen van het verstrekken van publieke informatie verder uitgewerkt. Uitgangspunt hierbij is Lucas' criterium dat het vooronderstelde gedrag van agenten altijd verklaarbaar moet zijn vanuit het model en niet door ad /ioc aannames mag worden opgelegd. Het blijkt mogelijk om varkenscyclusachtig gedrag van studenten te verklaren op grond van hun lage capaciteiten goede voorspellingen over de toekomstige ontwikkelingen te maken. Gezien deze capaciteiten ('predictability') en gezien de veranderlijkheid van de arbeidsmarkt ('variability') is het optimaal voor studenten om af te zien van een verdergaande anticipatie van de ontwikkelingen. Door het verstrekken van publieke informatie neemt in feite deze capaciteit om te voorspellen toe en zullen de keuzen van studenten beter inspelen op toekomstige veranderingen. Theil (1958) constateerde dat voorspellingen veranderingen neigen te onderschatten. Vanuit de theorie van de rationele verwachtingen is dit fenomeen moeilijk te verklaren. In hoofdstuk 10 wordt deze 'underestimation of changes' verklaard vanuit het errors-in-forecasts-
4 XXXU g model dat in hoofdstuk 7 en 9 ontwikkeld werd. Het verschil tussen beide modellen wordt verduidelijkt aan de hand van data van de instroom van juristen in de Verenigde Staten. Het klassieke varkenscyclusmodel wordt getypeerd door de golfbeweging in instroom en lonen die het genereert. In hoofdstuk 11 wordt dit golfpatroon onderzocht vanuit het errors-in-forecasts-model en worden de determinanten van de omvang van deze golven afgeleid. Het blijkt dat bij het errors-in-forecasts-model de voortgebrachte golf niet kan divergeren. In hoofdstuk 12 wordt de Nederlandse markt voor leerkrachten onderzocht aan de hand van het errors-in-forecasts-model. Het blijkt dat naast de vervangingsvraag, het overheidsbeleid een belangrijke factor is voor de onzekerheid en daardoor voor de grote aansluitingsproblemen op deze markt. In het laatste deel van het proefschrift wordt ingegaan op de welvaartsconsequenties van het verstrekken van prognoses over de toekomstige arbeidsmarkt. In hoofdstuk 13 wordt ingegaan op de gehanteerde methode om welvaart te meten. Er wordt, in het partielemarktmodel, gebruik gemaakt van het werkgevers- en werknemerssurplus. In hoofdstuk 14 wordt een vergelijking gemaakt tussen de welvaartseffecten van prijsstabilisatie en de welvaartseffecten van het geven van publieke voorspellingen. Het blijkt dat naast de welvaartsvoordelen door stabilisatie, het verstrekken van publieke voorspellingen ook een positief effect heeft op de allocatie van studenten over de beroepen. Verder blijkt de aard van de voorspelfout in sterke mate te bepalen hoe de welvaartskosten verdeeld zijn over werkgevers en werknemers. Doordat het verstrekken van publieke voorspellingen een verschuiving van de aard van de voorspelfouten teweeg kan brengen, is het in bepaalde gevallen mogelijk dat deze voorlichting voor de studenten tot een welvaartsnadeel leidt. De studenten/werknemers en de werkgevers te zamen zullen echter altijd profiteren van publieke voorspellingen. ' In hoofdstuk 15 wordt ingegaan op het geval waarin studenten onderling afwijkende prognoses van de arbeidsmarktontwikkelingen hebben. Doordat de voorspellingen onderling uiteenlopen kan op geaggregeerd niveau het effect van hun voorspelfouten klein zijn. In dat geval kan een publieke voorspelling, die immers voor iedereen gelijk is, voor meer instabiliteit zorgen en daardoor op geaggregeerd niveau de mismatch vergroten. Uit de analyses blijkt echter dat er toch altijd sprake is van
5 XXXlll een welvaartverbetering. De verhoogde instabiliteit leidt op zich wel tot een welvaartsverlies, maar daar staat tegenover dat op individueel niveau studenten minder snel een studiekeuze zullen maken waarvan zij achteraf spijt hebben. Deze verbetering van de allocatie weegt op tegen de grotere instabiliteit. Een belangrijke voorwaarde voor dit resultaat is dat studenten op een juiste wijze de kwaliteit van de publieke voorspelling we ten in te schatten. Op grond van dit onderzoek naar de arbeidsmarkteffecten van het verstrekken van publieke voorspellingen kunnen enkele belangrijke conclusies getrokken worden voor de praktijk van 'manpower forecasting'. Ten eerste blijken dergelijke voorspellingen een duidelijke positieve invloed op de totale welvaart te hebben. Hoewel het welvaartseffect voor studenten meestal positief zal zijn, hoeft dit niet altijd het geval te zijn. Verder is het van groot belang dat naast de voorspellingen zelf, ook een indicatie gegeven wordt van de betrouwbaarheid van deze voorspellingen. Tenslotte moet bij het evalueren van de eftecten van publieke voorspellingen niet alleen gekeken worden naar de gevolgen op geaggregeerd (markt-) niveau, maar zijn ook de gevolgen op individueel niveau van belang.
Summary in Dutch. Samenvatting
Samenvatting In de theorie van het menselijk kapitaal zijn kennis en gezondheid uitkomsten van bewuste investeringsbeslissingen. Veel van de keuzes hieromtrent lijken in de praktijk echter niet weldoordacht.
Hoofdstuk 8. De kosten van belastingen
Hoofdstuk 8 De kosten van belastingen Inleiding In dit hoofdstuk gebruiken we de concepten van vraag en aanbod om de effecten van diverse vormen van overheidsbeleid te analyseren. Tegelijk wordt iets gezegd
Verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt: sector- en sekseverschillen
1 Verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt: sector- en sekseverschillen Peter van der Meer Samenvatting In dit onderzoek is geprobeerd antwoord te geven op de vraag in hoeverre het mogelijk is verschillen
Samenvatting Een van de opmerkelijkste kenmerken van economische activiteit is de ongelijkmatige ruimtelijke verdeling. In tabel 1.1 op pagina 2 staan gegevens over de productie per oppervlakte van verschillende
Nederlandstalige samenvatting van CPB Document 162, Skill gaps in the EU: role for education and training policies
Nederlandstalige samenvatting van CPB Document 162, Skill gaps in the EU: role for education and training policies Vragen De Europese Unie moet de meest concurrerende en dynamische regio in de wereld zijn
Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig?
Ad en arbeidsmarktprognoses: Hoe gaat het nu, en is er straks een andere insteek nodig? Frank Cörvers Dag van de Associate Degree, Amersfoort, 17 maart 2017 Arbeidsmarktprognoses ROA: Doel Methodiek ROA
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting In financiële markten spelen verwachtingen een bijzonder belangrijke rol. Het gedrag dat personen vertonen die deelnemen aan financiële markten, de zogenaamde marktparticipanten,
Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding. G.J.E. Rutten
1 Over Plantinga s argument voor de existentie van een noodzakelijk bestaand individueel ding G.J.E. Rutten Introductie In dit artikel wil ik het argument van de Amerikaanse filosoof Alvin Plantinga voor
De arbeidsmarkt voor Ad gediplomeerden: Naar prognoses voor Ad opleidingen?
De arbeidsmarkt voor Ad gediplomeerden: Naar prognoses voor Ad opleidingen? Prof. dr. Didier Fouarge ROA, Maastricht University (www.roa.nl) d.fouarge@maastrichtuniversity.nl Dag van de Ad, Amersfoort,
Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening. Position paper: Toekomst pensioenstelsel
Geef elke Nederlander een persoonlijke pensioenrekening Position paper: Toekomst pensioenstelsel Publicatiedatum: juni 2016 Autoriteit Financiële Markten De AFM maakt zich sterk voor eerlijke en transparante
Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus
Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus Dat economie in essentie geen experimentele wetenschap is maakt de econometrie tot een onmisbaar
Dutch Summary. Dutch Summary
Dutch Summary Dutch Summary In dit proefschrift worden de effecten van financiële liberalisatie op economische groei, inkomensongelijkheid en financiële instabiliteit onderzocht. Specifiek worden hierbij
Samenvatting. (Summary in Dutch)
(Summary in Dutch) Inflatie is de stijging van het algemeen prijspeil. De jaren 70 en 80 van de vorige eeuw waren periodes van relatief hoge inflatiecijfers in West-Europa, terwijl lage inflatie en deflatie
Samenvatting. Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld
Samenvatting Mensen creëren hun eigen, soms illusionaire, visie over henzelf en de wereld om hen heen. Zo hebben vele mensen een natuurlijke neiging om zichzelf als bijzonder positief te beschouwen (bijv,
Summary in Dutch 243
243 Nederlandse Samenvatting Het faillissement van Fokker in maart 1996 was het einde van een langdurige periode van zelfstandige vliegtuigbouw in Nederland. De faillissementsprocedure monde uit in een
De wijde wereld in wandelen
127 De wijde wereld in wandelen Valrisico schatten door het meten van lopen in het dagelijks leven Om een stap verder te komen in het schatten van valrisico heb ik het lopen in het dagelijks leven bestudeerd.
Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose Met een doorkijk naar 2018
Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Met een doorkijk naar 2018 Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Een belangrijke taak van UWV is het bij elkaar brengen van vraag en aanbod op
Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Conclusie. Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede. Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA)
Conclusie Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA) ecbo - De relatie tussen laaggeletterdheid en armoede A 1 conclusie
De arbeidsmarkt in Midden-Limburg
De arbeidsmarkt in Midden-Limburg Hoe om te gaan met een krapper wordende arbeidsmarkt Jeroen van den Berg (UWV) Herten, november 2017 Planning UWV Arbeidsmarktprognose 2017-2018 Wat betekent dit voor
Duurzaam Vermogensbeheer
Duurzaam Vermogensbeheer Een keuzeafweging Keuze maken, afwegingscriteria Wat zijn de mogelijke afwegingscriteria bij het maken van een keuze uit de mogelijke oplossingen binnen het beleggingsbeleid. Versie:2001-11-02
Dutch summary. Nederlandse samenvatting. Een bijdrage aan de grijp-puzzel
Dutch summary Nederlandse samenvatting Een bijdrage aan de grijp-puzzel Mensen kunnen op allerlei manieren van elkaar verschillen. Sommige mensen hebben kleine handen, andere juist grote, sommige mensen
Samenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift bestudeert het gebruik van handelskrediet in de rijstmarkten van Tanzania. 18 We richten ons daarbij op drie aspecten. Ten eerste richten we ons op het
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus
Stakeholders primair onderwijs
PRIMAIR ONDERWIJS Stakeholders primair onderwijs Betrouwbaarheid van leerlingenprognoses voor instellingen in het primair onderwijs op grond van de wet op het primair onderwijs (WPO) Betrouwbaarheid van
Momenteel ontwikkelt Brainport 2020 een arbeidsmarkt dashboard. Dit dashboard toont, op de gebruiker toegesneden, relevante arbeidsmarktinformatie en
Momenteel ontwikkelt Brainport 2020 een arbeidsmarkt dashboard. Dit dashboard toont, op de gebruiker toegesneden, relevante arbeidsmarktinformatie en direct aan de arbeidsmarkt gerelateerde informatie.
De Rekenkamer is verder nagegaan of de verantwoording van de verschuldigde vergoeding over 2011, 2012 en 2013 volledig is.
1 Managementsamenvatting De managementsamenvatting is geschreven in het Nederlands en het Papiamentu. De Rekenkamer wil hiermee bereiken dat meer mensen kennis kunnen nemen van de inhoud van het rapport.
Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Nederlands)
Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Nederlands) Wordt het reisgedrag van individuen beïnvloed door het weer? Recent onderzoek bestudeert de effecten van het weer op transport gerelateerde aspecten,
ENERGETISCHE KOSTEN VAN BALANSCONTROLE BIJ VALIDE PERSONEN
SAMENVATTING Lopen, het lijkt zo simpel, maar het kan als gevolg van een pathologie zoals een beenamputatie of een Cerebro-Vasculair Accident (CVA) een zeer uitdagende taak worden. Opnieuw leren lopen
Vraaggestuurde re-integratie: methode of mythe? Arjan Heyma (SEO Economisch Onderzoek) 27 mei 2011
Vraaggestuurde re-integratie: methode of mythe? Arjan Heyma (SEO Economisch Onderzoek) 27 mei 2011 Onderwerpen presentatie Definitie vraaggestuurde re-integratie Aanleiding onderzoek en onderzoeksvraag
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/53232 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Hill, J.M. Title: On the road to adulthood. Delinquency and desistance in Dutch
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Wereldwijd zijn meer dan 3 miljard mensen afhankelijk van biomassa brandstoffen zoals hout en houtskool om in hun dagelijkse energie behoefte te voorzien. Het gebruik van deze
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus
Scholing en coaching t.a.v. motivatie en rekenen
Scholing en coaching t.a.v. motivatie en rekenen Scholing en coaching t.a.v. motivatie en rekenen 1 Aanbieder M&O-groep B.V., Helmond: uitvoerder Kris Verbeeck i.s.m. een rekencoördinator die ook in de
De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016
De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2016 maart 2012 Deborah van den Berg 1. Inleiding Wat zijn de huidige en toekomstige arbeidsmarktperspectieven naar opleiding en beroep? Het Researchcentrum
From Employee to Retiree: Life Histories and Retirement in the Netherlands M. Damman
From Employee to Retiree: Life Histories and Retirement in the Netherlands M. Damman FROM EMPLOYEE TO RETIREE: LIFE HISTORIES AND RETIREMENT IN THE NETHERLANDS ACADEMISCH PROEFSCHRIFT aan de Universiteit
Nederlandse samenvatting (dutch summary)
Nederlandse samenvatting (dutch summary) Private overstromingsmitigatie maatregelen in een omgeving met verander Ondanks de vele maatregelen die wereldwijd te beperken blijven overstromingen de meest voorkomende
Figuur 1. Schematisch overzicht van de structuur van het twee-stadia recourse model.
Samenvatting In dit proefschrift worden planningsproblemen op het gebied van routering en roostering bestudeerd met behulp van wiskundige modellen en (numerieke) optimalisatie. Kenmerkend voor de bestudeerde
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Ecstasy is een van de meest gebruikte party drugs geworden. Gecombineerd met de potentiële schadelijkheid en de ineffectiviteit van juridische maatregelen (getuige de hoge gebruikscijfers)
Griepepidemie. Modelleren B. Javiér Sijen. Janine Sinke
Javiér Sijen Janine Sinke Griepepidemie Modelleren B Om de uitbraak van een epidemie te voorspellen, wordt de verspreiding van een griepvirus gemodelleerd. Hierbij wordt zowel een detailbenadering als
hoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Samenvatting. Motiveren van oudere werknemers: Een levensloopperspectief op de rol van waargenomen personeelsinstrumenten
Samenvatting Motiveren van oudere werknemers: Een levensloopperspectief op de rol van waargenomen personeelsinstrumenten 1 Introductie De beroepsbevolking in westerse landen vergrijst. Door het stijgen
Nederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het is een uitdaging om ouderen te identificeren die baat kunnen hebben bij een interventie gericht op de preventie van beperkingen in het dagelijks leven op het moment dat dergelijke
Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo
Onderzoeksrapport: zorgelijke terugloop leerwerkplekken mbo - Algemene daling in aantal mbo-studenten. Deze daling wordt grotendeels veroorzaakt door de afname van het aantal leerwerkplekken. - Vooral
Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen
SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt
Dit rapport behandelt de meervoudige verhouding tussen criminaliteit enerzijds en
Samenvatting Dit rapport behandelt de meervoudige verhouding tussen criminaliteit enerzijds en gewelddadig radicalisme en terrorisme anderzijds. In aanvulling op de bestaande literatuur over mogelijke
Regionale arbeidsmarkt dynamiek
Datum 27-11-2013 1 Regionale arbeidsmarkt dynamiek Inge Noback Arjen Edzes Marten Middeldorp Jouke van Dijk Datum 27-11-2013 2 Onderzoek Onderzoek maakt deel uit van het project Dynamiek op de arbeidsmarkt
Stakeholders primair onderwijs
PRIMAIR ONDERWIJS Stakeholders primair onderwijs Betrouwbaarheid van leerlingenprognoses voor instellingen in het primair onderwijs op grond van de wet op het primair onderwijs (WPO) Betrouwbaarheid van
Dutch Summary Samenvatting. Pesten Gecontextualiseerd: Het Veranderen van het Groepsproces door het Veranderen van de Betrokkenheid
Dutch Summary Samenvatting Pesten Gecontextualiseerd: Het Veranderen van het Groepsproces door het Veranderen van de Betrokkenheid van de Buitenstaanders In Hoofdstuk Een werd de theoretische achtergrond
Samenvatting. Inleiding
214 Inleiding Als werknemers door ziekte twee jaar niet hebben kunnen werken of maar gedeeltelijk hebben kunnen werken, kunnen zij een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvragen bij UWV. Mede op basis van
Figuur 1 Precede/Proceed Model
Nederlandse samenvatting Benzodiazepinen zijn geneesmiddelen die vooral bij angstklachten en slaapstoornissen worden voorgeschreven. Ze vormen de op één na meest voorgeschreven middelen in Nederland. Tien
Critical Chain Project Management (CCPM) Een korte introductie
Critical Chain Project Management (CCPM) Een korte introductie Inleiding Critical Chain Project Management is een methode om projecten te plannen en bewaken en is afgeleid van de management theorie Theory
Denken als een jurist. Jan Struiksma
Denken als een jurist Jan Struiksma VU-alumni 2013 Welke jurist? Advocaat Notaris Bedrijfsjurist Rechter Docent Onderzoeker Student Privaatrecht Strafrecht Staatsrecht Bestuursrecht Denken en rechtsvinding
Optimale loopvaardigheid met een prothese Balanceren tussen capaciteit en belasting. Samenvatting
Optimale loopvaardigheid met een prothese Balanceren tussen capaciteit en belasting amenvatting ummary Introductie Het ondergaan van een beenamputatie is een drastische chirurgische ingreep, die grote
Arbeidsmarktanalyse Logistiek Een analyse van vraag en aanbod: 2015, trends en prognoses tot 2020
Arbeidsmarktanalyse Logistiek Een analyse van vraag en aanbod: 2015, trends en prognoses tot 2020 Wim Verhoeven 25 mei 2016 Human Capital Agenda Logistiek Werk berust op 3 pijlers: Bevordering instroom
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Gelieerd aan Maastricht University, SBE 3 afdelingen:
De arbeidsmarkt tot 2018. Is er ruimte voor jongeren? Didier Fouarge d.fouarge@maastrichtuniversity.nl RPA Netwerkbijeenkomst, Alphen aan den Rijn, 13 februari 2014 2 Researchcentrum voor Onderwijs en
Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid
Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Dr.ir. P.W. Heijnen Faculteit Techniek, Bestuur en Management Technische Universiteit Delft 22 april 2010 1 1 Introductie De
V erschenen in: ESB, 83e jaargang, nr. 4162, pagina 596, 31 juli 1998 (datum)
Emancipatie en opleidingskeuze A uteur(s): Grip, A. de (auteur) Vlasblom, J.D. (auteur) Werkzaam bij het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht. (auteur) Een
Samenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift behandelt de gevolgen van de verscheidenheid in het beheren van natuurlijke hulpbronnen. De geschiedenis heeft menigmaal laten zien dat beheer nodig is.
Methodologie. NWO promotiebeurs leraren. dr Frits van Engeldorp Gastelaars docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie)
Methodologie NWO promotiebeurs leraren dr Frits van Engeldorp Gastelaars docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie) Introductie Wetenschap: Een systematisch geheel van kennis verworven
Samenvatting. 1. Probleemstelling en hypotheses
Samenvatting 1. Probleemstelling en hypotheses Doel van het onderzoek was na te gaan in hoeverre kenmerken van wetgeving die worden geacht de voorspelbaarheid van het overheidsgedrag te bernvloeden, effect
PhD Thesis Wouter J. Peyrot
PhD Thesis Wouter J. Peyrot NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste deel van dit proefschrift wordt de complexe relatie tussen genetische effecten en omgevingsfactoren bij het ontstaan van depressie onderzocht
Model bedrijfsplan voor bovenschoolse voorzieningen
Model bedrijfsplan voor bovenschoolse voorzieningen Leeuwarden, sector Jeugd en Onderwijs najaar 2007/ herzien voorjaar 2008 kenmerk: insightmodelbedrijfsplanbovenschoolevoorzieningen.doc 1. Ter inleiding.
Taalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)
Pompen of verzuipen Arbeidsmarktontwikkelingen en de noodzaak van inclusieve organisaties
Pompen of verzuipen Arbeidsmarktontwikkelingen en de noodzaak van inclusieve organisaties Introductie Arbeidsmarktontwikkelingen Ontwikkelingen in functies Kwalitatieve misfit tussen functie en arbeidsaanbod
De auto als actuator
De auto als actuator Martie van der Vlist Goudappel Coffeng BV mvdvlist@goudappel.nl Rolf Krikke Quest-TC rolf@quest-tc.nl Samenvatting De auto als actuator Communicatiemiddelen in de auto worden gebruikt
M Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat. A. Ruis
M200814 Na regen komt? De MKB-ondernemer als weerman van het economische klimaat A. Ruis Zoetermeer, december 2008 Prognoses vanuit het MKB Ondernemers in het MKB zijn over het algemeen goed in staat
200% Economie voor het vmbo Kerndoelen per leerjaar
00% Economie voor het vmbo Kerndoelen per leerjaar In onderstaande tabel zie je welke examen eindterm wanneer behandeld wordt in 00% Economie voor het vmbo. De getallen zoals 1.1 of. staan voor de paragrafen
Samenvatting (Summary in Dutch)
Het voornaamste doel van dit proefschrift is nieuwe methoden te ontwikkelen en te valideren om de effectiviteit van customization te kunnen bepalen en hoe dataverzameling kan worden verbeterd. Om deze
Samenvatting. Audiovisuele aandacht in de ruimte
Samenvatting Audiovisuele aandacht in de ruimte Theoretisch kader Tijdens het uitvoeren van een visuele taak, zoals het lezen van een boek, kan onze aandacht getrokken worden naar de locatie van een onverwacht
SAMENVATTING Schadelijk gebruik van alcohol staat wereldwijd in de top vijf van risicofactoren die tot ziekte, arbeidsongeschiktheid of overlijden kunnen leiden. Het alcoholgebruik is stabiel of neemt
Praktische handreiking voor het opstellen van een representativiteitopgave
Praktische handreiking voor het opstellen van een representativiteitopgave 1. Inleiding Nadat werkgevers- en werknemersorganisaties in een sector een cao hebben afgesloten, kunnen zij de Minister van Sociale
Oplegmemo met nadere toelichting matrix arbeidsmarkt
Oplegmemo met nadere toelichting matrix arbeidsmarkt 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Eén van de pijlers van het coalitieakkoord 2014-2018 is: Iedereen aan het werk, niemand buiten de boot. De coalitie wil
STUDIEWIJZER ARBEID, ENERGIE EN INVLOEDSLIJNEN. ir J.W. Welleman
STUDIEWIJZER ARBEID, ENERGIE EN INVLOEDSLIJNEN ir J.W. Welleman Mei, 2007 I N H O U D S O P G A V E 1 INLEIDING... 1 1.1... 1 1.2 Leerdoelen...1 1.3 Opzet van deze studiewijzer... 1 1.4 Leermiddelen...
Nederlandse samenvatting
138 Uitstel van ouderschap De positie van de vrouw in de westerse maatschappij is de laatste tientallen jaren fundamenteel veranderd. Vrouwen zijn hoger opgeleid dan vroeger en werken vaker buitenshuis.
Images of Older Workers. Content, Causes, and Consequences. A.C. Kroon
Images of Older Workers. Content, Causes, and Consequences. A.C. Kroon IMAGES OF OLDER WORKERS: CONTENT, CAUSES, AND CONSEQUENCES. Anne C. Kroon SAMENVATTING Oudere werknemers worden regelmatig geconfronteerd
opgesteld die in de volgende hoofdstukken worden beantwoord.
SAMENVATTING Introductie In dit proefschrift wordt volhoudtijd van mantelzorgers geïntroduceerd als een nieuw concept in de zorg voor mensen met dementie. De introductie in Hoofdstuk 1 wordt gestart met
Samenvatting (Dutch)
Samenvatting (Dutch) 162 Hier zal een korte samenvatting gegeven worden van de resultaten van het onderzoek gepresenteerd in dit proefschrift. Affect, Gemoedstoestand en Informatieverwerking Om te overleven
Everyday Multiscreening. How the Simultaneous Usage of Multiple Screens Affects Information Processing and Advertising Effectiveness. C.M.
Everyday Multiscreening. How the Simultaneous Usage of Multiple Screens Affects Information Processing and Advertising Effectiveness. C.M. Segijn Dutch Summary (Nederlandse samenvatting) Alledaags multiscreening.
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33081 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Stettina, Christoph Johann Title: Governance of innovation project management
Samenvatting (Summary in Dutch)
In dit proefschrift worden een aantal psychometrische methoden beschreven waarmee de accuratesse en efficientie van psychodiagnostiek in de klinische praktijk verbeterd kan worden. Psychodiagnostiek wordt
Nederlandstalige samenvatting (summary in Dutch language)
Nederlandstaligesamenvatting 145 Nederlandstaligesamenvatting (summaryindutchlanguage) Reizen is in de afgelopen eeuwen sneller, veiliger, comfortabeler, betrouwbaarder, efficiënter in het gebruik van
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19103 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pisanti, Renato Title: Beyond the job demand control (-support) model : explaining
Op weg naar een ambulante methode voor het meten van rugbelasting op de werkplek
SAMENVATTING Op weg naar een ambulante methode voor het meten van rugbelasting op de werkplek Pijn in de lage rug is een belangrijk medisch en economisch probleem in de westerse samenleving. Uitkomsten
Samenvatting. Zorgt het openstellen van de detailhandelssector voor buitenlandse concurrentie in een verbetering van de productiviteit?
Samenvatting Dit proefschrift bestudeert de relatie tussen beleidshervormingen en productiviteitsgroei. Het beargumenteert dat het onderkennen van de diversiteit van bedrijven aan de basis ligt voor het
Summary in Dutch 179
Samenvatting Een belangrijke reden voor het uitvoeren van marktonderzoek is het proberen te achterhalen wat de wensen en ideeën van consumenten zijn met betrekking tot een produkt. De conjuncte analyse
Zoals gezegd kent de monetaire manier van armoedemeting conceptuele en methodologische bezwaren en is de ontwikkeling van multidimensionele
1 Samenvatting Kinderarmoede is een ongewenst, en voor velen, onaanvaardbaar fenomeen. De redenen hiervoor zijn enerzijds gerelateerd aan het intrinsieke belang van welzijn voor kinderen in het hier en
Samenvatting. Doelstelling
Samenvatting In 2003 hebben de ministeries van Justitie, Financiën, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Algemene Zaken de afspraak gemaakt dat het ministerie van Justitie het voortouw zal nemen
DeDigitaleSnelweg:DoorgaandeRoutenaarInzichten LezinginHotelDeFilosoof,3april1997 Wijsheid? EenKeerpuntindeGeschiedenis? JanvanEijck twintigregelsergensachterin([4],blz.206).ditkeerpuntindegeschiedenisvanstaden
HET FLORIJN COLLEGE. Onderzoek naar kwaliteitsverbetering. Definitief rapport
HET FLORIJN COLLEGE Onderzoek naar kwaliteitsverbetering Definitief rapport Inspectie van het Onderwijs Datum schoolbezoek: 16 juni 2008 Rapportnummer: 107634/Brin: 25LX Datum vaststelling: 25 september
Voorlichting en begeleiding bij de studie- en beroepskeuze en de rol van arbeidsmarktinformatie
Lex Borghans, Johan Coenen, Bart Golsteyn, Timo Huijgen, Inge Sieben Voorlichting en begeleiding bij de studie- en beroepskeuze en de rol van arbeidsmarktinformatie Onderzoek uitgevoerd door Researchcentrum
Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.
Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit
Nederlandse samenvatting
INTRODUCTION Kinderen en jongeren met cerebrale parese (CP) kunnen vaak niet zo goed lopen, rennen of traplopen. Dat kan komen door spierzwakte. Spierzwakte wordt vaak gemeten als de kracht die kinderen
Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld CvB
Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld CvB Personeel Juni 2010 I 6 december 2010 3.2 Mobiliteitsbeleid Personeel/Mobiliteitsbeleid Inhoudsopgave 1. Beleidsinhoud 3 2. Beleidsuitwerking 5 2.1
Een brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting
Een brede kijk op onderwijskwaliteit E e n o n d e r z o e k n a a r p e r c e p t i e s o p o n d e r w i j s k w a l i t e i t b i n n e n S t i c h t i n g U N 1 E K Samenvatting Hester Hill-Veen, Erasmus
Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo
Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2016-2017 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Planning 10 Informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING In de tweede fase
2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4