Letselschade van zelfstandigen, deel 2

Transcriptie

1 Letselschade van zelfstandigen, deel 2 Drs. M.J. van der Eijk Inhoud Terugblik Oudedagsvoorzieningen zelfstandig ondernemers Fiscale oudedagsreserve (FOR) Pensioen in eigen beheer directeur grootaandeelhouder Schade? Levensvatbaarheid onderneming Hoe te toetsen? Gevolgen voor schadebegroting Verschil BV en onderneming zonder rechtspersoonlijkheid Bedrijfsbeëindiging Opkomende voordelen? Fiscale gevolgen Gevolgen voor schadebegroting Presentatie drs. M.J. van der Eijk 1

2 Verlies aan arbeidsvermogen ondernemers Uitgangspunt: netto schade van het slachtoffer persoonlijk Rechtsvorm bepalend voor Winstverdeling (VOF, meewerkende partner) Fiscale behandeling resultaat (box 1, box 2, Vennootschapsbelasting) Analyse jaarrekeningen: hoe ontwikkelt zich de bruto opbrengst uit ondernemersarbeid? Aangiften Inkomstenbelasting om bruto/netto te bepalen Maak onderscheid tussen fiscale en consumptieve posten Bruto / netto traject (Box 1) Fiscaal Consumptief Bijtellingen privégebruik Ondernemersaftrek Auto, telefoon, verteer Zelfstandigenaftrek Startersaftrek Meewerkaftrek Stakingsaftrek S&O aftrek Investeringsaftrek MKB winstvrijstelling Premie A.o.v. FOR-dotaties Premie A.o.v. FOR-dotaties Ontvangen rente r/c BV Ontvangen rente r/c BV Betaalde rente r/c BV Premie Zvw Presentatie drs. M.J. van der Eijk 2

3 Winstdeling VOF met arbeidsvergoeding winst Firmant A (totaal ) Firmant B (totaal ) rente arbeid overwinst 800 rente arbeid overwinst Bij beperkingen arbeidsvergoedingen aanpassen (AD advies vragen) Na ongeval winst Firmant A (werkt 10% meer) Firmant B (25 % inzetbaar) rente arbeid overwinst 800 rente arbeid overwinst Bij beperkingen arbeidsvergoedingen aanpassen (AD advies vragen) Presentatie drs. M.J. van der Eijk 3

4 Na ongeval winst Firmant A (totaal ) Firmant B (totaal ) rente arbeid overwinst 800 rente arbeid overwinst Bij beperkingen arbeidsvergoedingen aanpassen (AD advies vragen) Inkomen directeur grootaandeelhouder (BV) Verschillende belastingtarieven Salaris in box 1 komt in mindering op resultaat voor Vennootschapsbelasting Resultaat na Vennootschapsbelasting kan als dividend worden uitgekeerd en wordt belast in box 2 Vermijd de 52 % schijf! Maar houd rekening met gebruikelijk loon regeling 6:107A BW betekent dat schadevergoeding belast wordt! Presentatie drs. M.J. van der Eijk 4

5 Bedrijfseconomische analyse Onderzoek bruto opbrengst uit ondernemersarbeid om inzicht te krijgen in effectiviteit arbeidsvermogen Commercieel Organiserend Uitvoerend Voor en na het ongeval Rekening houdend met externe invloedfactoren Consumptie/investeringen doelgroepen Concurrentie/marktaandeel Productiecapaciteit Arbeidsproductiviteit werknemers/loonontwikkelingen Etc. Met het doel hypothese te vormen, rekening houdend met goede en kwade kansen Arbeidsdeskundige ondersteuning Taken en de daarmee samenhangende belasting in kaart brengen (wat is belang van tellen van uren?) In hoeverre is de ondernemer door het ongeval verminderd in staat om de belasting van het werk in de onderneming op te brengen? Conditio sine qua non: is het aan de beperkingen toe te schrijven dat hypothetische ontwikkeling niet is gerealiseerd? Presentatie drs. M.J. van der Eijk 5

6 Oudedagsvoorzieningen ondernemers Kenmerk: een deel van het resultaat en vermogen kan worden aangemerkt als uitgesteld inkomen Gevolg: belastingheffing wordt uitgesteld tot moment van consumeren Te realiseren voordelen: Lager tarief Box 1 in 1 e en 2 e schijf (tot ) vanaf AOW-leeftijd Mogelijk positief effect voor Zvw-premie, zorg-/huurtoeslag, kindgebonden budget Rentevoordeel (valt in belaste bedrijfsresultaat) Uiteindelijk komt er alleen uit wat er in is gestopt FOR (eenmanszaak, VOF, Maatschap) FOR is onderdeel eigen vermogen Dotatie is percentage van fiscaal resultaat (9,8 %), met plafond (8.946 euro) per jaar Eventuele andere pensioenpremies komen hierop in mindering Mits eigen vermogen toereikend is Urencriterium (1.225) van toepassing FOR hoeft niet in liquide middelen aanwezig te zijn Minimale uitkeringsduur vijf jaar Behalve aankoop lijfrente is ook geblokkeerde bankrekening toegestaan. Loonheffing wordt ingehouden. Presentatie drs. M.J. van der Eijk 6

7 Leeftijd Belasting voordeel Voordeel Netto (42 %) Zvw inleg Eindstand Aan te kopen lijfrente (Bron: moneywise.nl) jaar Bij overlijden vervalt uitkering Leeftijd Voordeel Netto Zvw inleg Leeftijd Uitkering Belasting heffing (22,9%) FORdotatie Belasting FORdotatie (42 voordeel %) Zvwpremie Netto uitkering Eindstand Netto voordeel ? Aan te kopen lijfrente jaar Bij overlijden vervalt uitkering Presentatie drs. M.J. van der Eijk 7

8 Leeftijd Netto inleg NCWfactor (2%) NCW Leeftijd Netto uitkering NCW-factor (2%) NCW , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Totaal NCW , Totaal NCW NCW voordeel % van bruto inleg ,1% Verschil belastingtarief 42,0 % tegen 22,9 % verklaart grootste deel (19,1 %). Getemperd door lage rente lijfrente (1,40 %) t.o.v. rekenrente NCW-factor 2 %. FOR en schade Incidentele terugval eigen vermogen kan betekenen dat FOR > EV Geen fiscale consequenties tenzij: Gehele of gedeeltelijke staking onderneming AOW leeftijd bereikt Twee jaar niet aan urencriterium voldaan Bij grote uitval na ongeval kan dit dus tot problemen leiden (door urencriterium en intering eigen vermogen) Vrijvallende deel FOR wordt in Box 1 progressief belast Presentatie drs. M.J. van der Eijk 8

9 Pensioen directeur grootaandeelhouder Pensioenvoorziening behoort juridisch niet bij Eigen Vermogen door scheiding rechtspersoon BV/directeur grootaandeelhouder Actuariële opbouw tot 70 % loon, met AOW-franchise, rekenrente en aantal jaren loondienst Uitkeringen levenslang na pensionering Weduwen en Wezenpensioen onderdeel van regeling (van belang bij overlijdensschade) Uitkeringen kunnen vanuit de eigen BV plaatsvinden Eenmaal gestarte opbouw kan niet zonder meer worden beëindigd, wel premievrij gemaakt, maar dan jaarlijks nog rente toevoegen ten laste van winst voor Vennootschapsbelasting Pensioen in eigen beheer Rekenvoorbeeld (20 dienstjaren) Bedrijfseconomisch resultaat Salaris Pensioendotaties Resultaat voor Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting (20 %) Beschikbaar voor dividend Netto dividend (75%) Pensioenvoorziening Bruto uitkering levenslang Aow Totaal bruto inkomen na pensioen Presentatie drs. M.J. van der Eijk 9

10 Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid Rekenvoorbeeld (20 dienstjaren) Bedrijfseconomisch resultaat Salaris Pensioendotaties (alleen 4 % rente) Resultaat voor Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting (20 %) Beschikbaar voor dividend Netto dividend (75%) Pensioenvoorziening Bruto uitkering levenslang Aow Totaal bruto inkomen na pensioen Bij overlijden (5 jaar jongere vrouw) Rekenvoorbeeld (20 dienstjaren) Bedrijfseconomisch resultaat Salaris Pensioendotaties (4 % rente) Resultaat voor Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting (20 %) Beschikbaar voor dividend Netto dividend (75%) Pensioenvoorziening Weduwenpensioen, levenslang Weduwenpensioen vereist hogere voorziening, te financieren uit resultaat/reserves, dus minder dividend mogelijk (sigaar uit eigen doos). Wat als vermogen er niet is? Weduwenpensioenuitkering komt niet ten laste van resultaat BV, maar wordt uit voorziening geboekt. De voorziening wordt jaarlijks door rente (t.l.v. resultaat) verhoogd. Presentatie drs. M.J. van der Eijk 10

11 Levensvatbaarheid onderneming Balansen geven inzicht in financiële stand van zaken begin en einde boekjaar In vogelvlucht balanslezen Balans Vaste activa Eigen vermogen Langlopende leningen Vlottende activa Kortlopende schulden Levensvatbaarheid onderneming Het eigen vermogen is de sluitpost op de balans: vaste + vlottende activa minus langlopende en kortlopende leningen Balans Eigen vermogen Vaste activa Langlopende leningen Vlottende activa Kortlopende schulden Presentatie drs. M.J. van der Eijk 11

12 Enkele definities Vaste activa: alle bedrijfsmiddelen die meerdere boekjaren kunnen worden gebruikt (wordt op afgeschreven) Vlottende activa: voorraden (OHW), vorderingen en liquide middelen Langlopende leningen: geldt aflossingsregeling voor en rente Kortlopende schulden: direct opeisbaar, niet altijd met rente, zoals leverancierskrediet Eigen vermogen verandert alleen door resultaat en door onttrekkingen of stortingen door ondernemer privé Werkkapitaal = verschil tussen vlottende activa en kortlopende schulden Cashflow = resultaat vóór afschrijvingen Toetsen levensvatbaarheid Is totaal activa > totaal schulden (EV>0)? Zijn er stille reserves? Kunnen die worden verpand om lening te verkrijgen? Is werkkapitaal positief? Is cashflow toereikend om Investeringen te doen Aflossingsverplichting langlopende schulden te voldoen Privé-uitgaven (inclusief belastingen/premies) te voldoen? Presentatie drs. M.J. van der Eijk 12

13 Kanttekeningen Continuïteit is pas echt in gevaar als benodigde inkoop niet meer kan worden gedaan en lonen van benodigd personeel niet kunnen worden betaald Belastingdienst is meest bedreigende crediteur, gevolgd door banken bij overschrijding kredietplafond Leveranciers en handelscrediteuren hebben doorgaans vooral belang bij continuïteit onderneming Informele vermogensverschaffers, familie, kennissen: wat van hen te verwachten, zonder en met ongeval? Praktijk is niet altijd helder 62 jarige ondernemer, badkamer/keuken inbouw (monteur), nog vijf jaar actief Enkele jaren terug financiële problemen gehad: zoon geholpen bij start onderneming met lening , ging failliet Geïnvesteerd in eigen showroom voor tegels, kranen en accessoires, werd geen succes, met verlies verkocht Leende van een familielid, nog niet op afgelost, rente 6 % Werkkapitaal is nihil Verwachte cashflow onderneming per jaar Benodigd voor privé levensonderhoud per jaar Geen investeringen meer Presentatie drs. M.J. van der Eijk 13

14 Basis-scenario Cashflow Privé-opnamen Aflossing Tekort Restschuld Negatief werkkapitaal Er blijft een tekort na vijf jaar. Dit zou zijn te ondervangen door lagere privé-opnamen Sluitend-scenario Cashflow Privé-opnamen Aflossing Tekort Restschuld Negatief werkkapitaal 0 Presentatie drs. M.J. van der Eijk 14

15 Discussiepunten Is het haalbaar om met per jaar rond te komen, als in het verleden gangbaar was? (zal lastig debat worden tussen partijen) Hebben de lagere privé-opnamen invloed op verlies aan arbeidsvermogen, aangezien dit om consumptief persoonlijk inkomen draait? Stel dat na een ongeval in 2013 een voorschot wordt verstrekt op verlies aan arbeidsvermogen van en dat betrokkene dit gebruikt om 50 % van de lening af te lossen, wat betekent dit voor de schadebegroting? Wat als het werkkapitaal begin 2013 al substantieel negatief was? Poolmolen Arrest (ECLI:NL:HR:2017:273) Beperkte aansprakelijkheid dga Beginsel: directeur grootaandeelhouder is aansprakelijk tot het gestorte aandelenkapitaal Dus: negatief eigen vermogen van de BV raakt hem niet persoonlijk Bijvoorbeeld Bedrijfseconomisch resultaat Salaris directeur grootaandeelhouder Resultaat voor Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting Te reserveren Saldo eigen vermogen Presentatie drs. M.J. van der Eijk 15

16 Balans op einddatum Vaste activa Vlottende activa Balans Langlopende leningen Eigen vermogen (negatief) Kortlopende schulden Paulianeus handelen? DGA-salaris was gebruikelijk loon Wat is verdiencapaciteit van deze directeur grootaandeelhouder? Rekening courant en oudedagsvoorziening dga Had directeur grootaandeelhouder zelf een vordering in rekening courant op de BV die niet kan worden geïncasseerd bij bedrijfsbeëindiging? Mogelijk volledig netto nadeel Had BV vordering op directeur grootaandeelhouder: kan deze worden opgeëist bij boedelverevening? Wat gebeurt er met stamrecht en/of pensioenvoorziening directeur grootaandeelhouder als BV failliet gaat? Mogelijke claim belastingdienst? Presentatie drs. M.J. van der Eijk 16

17 Bedrijfsbeëindiging (ook verkoop onderneming) Feitelijke waarde van activa kan afwijken van boekwaarde (stakingswinst) Over stakingswinst moet worden afgerekend of Stakingswinst (tot ) kan worden omgezet in direct ingaande lijfrente als ondernemer Minder dan 5 jaar van AOW verwijderd is 45 % of meer arbeidsongeschikt is Overleden is De helft als hij minder dan 15 jaar van AOW is verwijderd en een kwart in overige gevallen. Stakingsaftrek is maximaal Aandachtspunten bij staking Goodwill Waarderingsmethodes (DCF, rendementseis, strategische waarde etc.) Heeft ongeval invloed op goodwill (lagere cashflow, resultaat)? Tijdstip van bedrijfsoverdracht Wie koopt? Stille reserves in bedrijfsmatig onroerend goed Afschrijven toegestaan tot 50 % WOZ Waarde in economisch verkeer? Zonder ongeval waardevermeerdering, na staking? Privé voordelen uit bedrijfsvoering, auto, telefoon, computer, diners etc. van de zaak Rendement op vrijkomend vermogen in box 3 (dus onzichtbaar) Presentatie drs. M.J. van der Eijk 17

18 Een voorbeeld van staking Activa Balans vóór staking Passiva Onroerende goederen Eigen vermogen Bedrijfsmiddelen Totaal vaste activa Langlopende schulden Voorraden Vorderingen Kortlopende schulden Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Totaal passiva Een voorbeeld van staking Activa Balans vóór staking Passiva Onroerende goederen Eigen vermogen Bedrijfsmiddelen Totaal vaste activa Langlopende schulden Voorraden Vorderingen Kortlopende schulden Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Totaal passiva Presentatie drs. M.J. van der Eijk 18

19 Een voorbeeld van staking Activa Balans vóór staking Passiva Onroerende goederen Eigen vermogen Bedrijfsmiddelen Totaal vaste activa Langlopende schulden Voorraden Vorderingen Kortlopende schulden Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Totaal passiva Een voorbeeld van staking Activa Balans vóór staking Passiva Onroerende goederen Eigen vermogen Bedrijfsmiddelen 0 Totaal vaste activa Langlopende schulden Voorraden Vorderingen Kortlopende schulden Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa Totaal passiva Presentatie drs. M.J. van der Eijk 19

20 Rendement vrijkomend vermogen Eerst fiscaal afrekenen over stakingswinst progressief in box 1, na stakingsaftrek 3.630! Of afstorten lijfrente (liquide middelen niet aanwezig) Mogelijk nog desinvesteringsbijtellingen Liquide middelen na aftrek stakingsheffing en lijfrentekoopsom zijn te beleggen in box 3 Onroerend goed behouden Waardevermeerdering blijft mogelijk Verhuur mogelijk, kosten en opbrengsten hiervan hoeven niet te worden geadministreerd, want forfaitair rendement in box 3 Is stakingswinst zelf een opkomend voordeel? Presentatie drs. M.J. van der Eijk 20