Toerisme op Noord-Beveland. Omvang en economisch belang

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Toerisme op Noord-Beveland. Omvang en economisch belang"

Transcriptie

1 Toerisme op Noord-Beveland Omvang en economisch belang

2 Deze rapportage is samengesteld door Kenniscentrum Kusttoerisme in opdracht van Gemeente Noord-Beveland. Bij het samenstellen van deze publicatie is de grootste zorgvuldigheid betracht. Kenniscentrum Kusttoerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie in deze publicatie. Kenniscentrum Kusttoerisme p/a HZ University of Applied Sciences Postbus AJ Vlissingen Telefoon: Website:

3 Samenvatting Toerisme is van groot belang voor de gemeente Noord-Beveland en de gemeente besteedt in haar beleid en plannen veel aandacht aan de toeristische en vrijetijdssector. De gemeente heeft dan ook behoefte om de resultaten van haar activiteiten te kunnen monitoren. De gemeente heeft Kenniscentrum Kusttoerisme, onderdeel van HZ University of Applied Sciences, gevraagd om een rapportage te maken over de omvang en economische betekenis van toerisme. Hierbij is onderscheid gemaakt naar verblijfstoerisme en dagtoerisme. Cijfers over verblijfstoerisme worden getoond voor de jaren 2014 en Dagtoerisme wordt alleen voor het jaar 2015 beschreven. Verblijfstoerisme Onderstaande tabel toont het aantal overnachtingen in de gemeente Noord-Beveland voor de jaren 2014 en Het totale aantal groeide met 2 procent. Aantal overnachtingen Toeristisch verblijf Vaste gasten Totaal Dagtoerisme Op basis van parkeertransacties in de gemeente gecombineerd met kengetallen uit landelijke en provinciale onderzoeken is een raming gemaakt van de omvang van het dagtoerisme. Aantal activiteiten 2015 Dagtoeristen Recreatieve activiteiten van eigen inwoners Totaal Bestedingen van toeristen Verblijfstoerisme overnachtingen Verblijfstoerisme jaarlijkse kosten vaste gasten Dagtoerisme niet bekend Totaal Werkgelegenheid dankzij toerisme De bestedingen ter waarde van 67,2 miljoen in 2015 zorgden voor 706 banen in de gemeente / in Zeeland, verspreid over alle economische sectoren. In 2015 telde de gemeente in totaal banen; dit illustreert het enorme belang van toerisme voor de regionale werkgelegenheid Verblijfstoerisme Dagtoerisme niet bekend 25 Totaal 706

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding Omvang verblijfstoerisme in de gemeente Noord-Beveland Omvang dagtoerisme in de gemeente Noord-Beveland Toeristische bestedingen in de gemeente Noord-Beveland Economisch belang van toerisme op Noord-Beveland... 9 Bijlage 1: Het input-outputmodel IO-model op regionaal niveau Bijlage 2: De analyse stap-voor-stap Van marktprijzen naar basisprijzen Van directe naar totale output Van output naar toegevoegde waarde Van output naar inkomen en werkgelegenheid... 18

5 1 Inleiding Toerisme is van groot belang voor de gemeente Noord-Beveland en de gemeente besteedt in haar beleid en plannen veel aandacht aan de toeristische en vrijetijdssector. De gemeente heeft dan ook behoefte om de resultaten van haar activiteiten te kunnen monitoren. Hierbij is een aantal kerncijfers belangrijk, denk bijvoorbeeld aan het aantal toeristen dat de gemeente bezoekt, het aantal overnachtingen en hun bestedingen. Inzicht in de bestedingen is nodig om de economische waarde van de vrijetijdssector voor de gemeente in beeld te brengen. Bij toeristen kan onderscheid gemaakt worden tussen verblijfstoeristen (mensen die minimaal één nachtje blijven) en dagtoeristen. Meestal wordt bij toeristen gedacht aan verblijfstoeristen. Echter, het economisch belang van dagtoerisme doet op provinciaal niveau nauwelijks onder voor het verblijfstoerisme. Het is dan ook minstens zo belangrijk om goed inzicht te hebben in het dagtoerisme in en naar de gemeente. In deze rapportage worden beide vormen van toerisme in beeld gebracht. Op basis van diverse gegevensbronnen, zowel vanuit de gemeente zelf als vanuit landelijke consumentenonderzoeken, wordt de omvang van het verblijfstoerisme en dagtoerisme geschetst. Vervolgens wordt berekend welke bestedingen hiermee samenhangen en wat de impact hiervan is voor de lokale economie van de gemeente Noord-Beveland. 1

6 2 Omvang verblijfstoerisme in de gemeente Noord-Beveland Nederland kent twee belangrijke onderzoeken die inzicht bieden in de omvang van het verblijfstoerisme: het ContinuVakantieOnderzoek van NBTC-NIPO Research en de Statistiek Logiesaccommodaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Deze onderzoeken zijn zeer verschillend van aanpak en definitie, waardoor zij tot verschillende cijfers leiden, die onderling niet vergelijkbaar zijn. Beide onderzoeken bieden bovendien slechts inzicht in een deel van het toerisme, waardoor er geen volledig beeld is van de omvang van het verblijfstoerisme. Ten slotte verstrekken beide onderzoeken alleen gegevens op provinciaal niveau. Dat betekent dat het met deze onderzoeken niet mogelijk is om inzicht te bieden in het toerisme per regio, gemeente of kern. Daarom heeft Kenniscentrum Kusttoerisme gezocht naar alternatieve gegevensbronnen over verblijfstoerisme in gemeenten. Diverse gemeenten zijn sinds 2014 bereid gevonden om geaggregeerde data vanuit hun administratie toeristenbelasting te delen. Individuele bedrijfsgegevens zijn niet gedeeld, wel is het mogelijk het totaal aantal overnachtingen per type accommodatie in te zien. Deze gegevens zijn ontleend aan de administratie toeristenbelasting van de gemeente Noord-Beveland met toestemming van de gemeente Noord-Beveland. De toeristenbelasting wordt gebaseerd op de opgave van de ondernemer, deze dient het totaal aantal gerealiseerde overnachtingen per accommodatietype door te geven aan de gemeente. Voor vaste gasten gelden andere regels. Vaste gasten zijn gasten die een accommodatie (tweede woning, stacaravan op een jaarplaats, kampeermiddel op een seizoenplaats, boot op een vaste ligplaats) voor recreatieve doeleinden bezitten en hier regelmatig verblijven zonder daarvoor per verblijf te betalen. Ondernemers die arrangementen, seizoenplaatsen, jaarplaatsen of vaste ligplaatsen aanbieden, betalen hierover een forfaitaire heffing, gebaseerd op een vooraf overeengekomen aantal overnachtingen per plaats. Voor tweede woningen geldt geen toeristenbelasting. Veel recreatiewoningen zijn particulier eigendom, maar dit zijn niet allemaal tweede woningen; veelal worden deze woningen via een centrale bedrijfsmatige exploitatie aangeboden voor recreatieve verhuur. In deze rapportage wordt een recreatiewoning als tweede woning beschouwd wanneer de eigenaar meer dan 90 dagen kan beschikken over deze woning. Wanneer dit het geval is, dient forensenbelasting betaald te worden. Op basis van het aantal objecten dat geregistreerd staat voor forensenbelasting is het aantal tweede woningen in de gemeente bepaald op in 2014 en Om een inschatting te maken van het aantal overnachtingen in deze tweede woningen, wordt gebruik gemaakt van diverse onderzoeken. Vanuit het ContinuVakantieOnderzoek (NBTC-NIPO Research, 2016) is bekend dat men gemiddeld met 2,7 personen verblijft in een tweede woning. Uit hetzelfde onderzoek is bekend dat de gemiddelde duur van een verblijf in een tweede woning 6,6 nachten is. In het onderzoek Toekomst van de vaste gast (CELTH, 2015) is berekend dat vaste gasten gemiddeld 9,5 keer in hun accommodatie verblijven. Zo is berekend dat eigenaren gemiddeld 169,29 nachten gebruik maken van hun tweede woning. 2

7 Onderstaande tabel toont het aantal overnachtingen in de gemeente Noord-Beveland, gespecificeerd naar type accommodatie. Het totale aantal overnachtingen dat doorgebracht is in de gemeente, is gestegen van nachten in 2014 naar nachten in 2015, een stijging van 2 procent. Deze stijging is met name te danken aan het toegenomen aantal overnachtingen op bungalowparken (+5%) en in hotels en pensions (+11%). Het aantal overnachtingen op vaste ligplaatsen in jachthavens is in 2015 echter gedaald ten opzichte van het vorig jaar (-6%). Tevens is het aantal toeristische overnachtingen op mini-campings in 2015 afgenomen. Tabel 2.1 Aantal overnachtingen in de gemeente Noord-Beveland, 2014 en 2015 Aantal overnachtingen Toeristisch verblijf Toeristisch kamperen op campings Toeristisch kamperen op mini-campings Hotels en pensions Bungalowparken Particuliere verhuur Passanten in jachthavens Vaste gasten Vast kamperen op campings Vast kamperen op mini-campings Vaste ligplaatsen in jachthavens Totaal gebaseerd op toeristenbelasting Tweede woningen Totaal Aantal accommodaties van vaste gasten Het aantal overnachtingen van vaste gasten in bovenstaand overzicht is deels afgeleid van de administratie toeristenbelasting en deels van onze eigen berekening op basis van het aantal tweede woningen. Voor de berekening van de bestedingen en economische impact (in hoofdstuk 4) is het ook van belang inzicht te hebben in het aantal accommodaties. Immers, vaste gasten geven niet alleen geld uit tijdens het verblijf, maar hebben ook te maken met jaarlijkse kosten voor het bezit / huur van de accommodatie en het onderhoud daarvan. Tabel 2.2 Aantal accommodaties van vaste gasten in de gemeente Noord-Beveland, 2014 en 2015 Aantal accommodaties Vaste standplaatsen op campings & mini-campings Vaste ligplaatsen in jachthavens Tweede woningen Totaal Toeristisch kamperen omvat alle toeristische overnachtingen op kampeerplaatsen, exclusief permanente standplaatsen (jaarplaatsen) en seizoenplaatsen. 2 Dit betreft kamperen op permanente standplaatsen (jaarplaatsen) of seizoenplaatsen. 3 Dit betreft alleen permanente standplaatsen (jaarplaatsen) en seizoenplaatsen. 4 Bron: Deltagids

8 3 Omvang dagtoerisme in de gemeente Noord-Beveland In Nederland bestaat één onderzoek dat inzicht biedt in het dagtoerisme van Nederlanders. Het ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO) van NBTC-NIPO Research vraagt een steekproef van Nederlandse consumenten naar hun activiteiten in de vrije tijd, variërend van buitenrecreatie (zoals fietsen en wandelen) tot bezoek aan horeca, van sporten tot culturele activiteiten, van wellness tot evenementen. Het gaat hierbij om vrijetijdsactiviteiten die buitenshuis worden ondernomen en waarbij men minimaal 2 uur van huis is. Activiteiten tijdens de vakantie tellen niet mee, die activiteiten worden meegenomen als onderdeel van het verblijfstoerisme. Het CVTO wordt eens per twee jaar uitgevoerd en biedt zo inzicht in het vrijetijdsgedrag van de Nederlander, per provincie. Dat betekent dat het niet mogelijk is om inzicht te bieden in het dagtoerisme op gemeentelijk niveau. Bovendien doet het CVTO alleen onderzoek naar het vrijetijdsgedrag van Nederlanders, waardoor dagtoerisme vanuit het buitenland volledig buiten beeld blijft. Daarom is Kenniscentrum Kusttoerisme op zoek gegaan naar alternatieve manieren om een benadering te kunnen maken van de omvang van het dagtoerisme op gemeentelijk niveau, dagtoerisme uit binnen- en buitenland. Verkenningen met gegevensbronnen als verkeerstellingen en gsm-data bleken onvoldoende relevante informatie op te leveren. Uiteindelijk is ervoor gekozen om het aantal transacties bij parkeerautomaten te hanteren als startpunt voor de berekening, in combinatie met kengetallen uit andere onderzoeken. Tabel 3.1 Raming omvang dagtoerisme op Noord-Beveland, 2015 buiten bebouwde kom Aantal parkeertransacties in de gemeente Noord-Beveland Waarvan % dagtoerisme 33% x gemiddeld aantal personen bij een uitstapje 3,1 Aandeel dagtoeristen die betaald parkeren 16% Omvang dagtoerisme in de gemeente Noord-Beveland Startpunt van de berekening is het aantal parkeertransacties op parkeerterreinen aan de kust / in het buitengebied. Niet al deze parkeertransacties worden gedaan door dagtoeristen. In de zomer van 2015 heeft Kenniscentrum Kusttoerisme onderzoek gedaan op een aantal parkeerplaatsen aan de Zeeuwse kust. Het doel van dit onderzoek was anders, maar uit de resultaten kan worden afgeleid welk percentage van de parkeertransacties kan worden toegekend aan dagtoerisme, naast inwoners en verblijfstoeristen in de regio. Op deze wijze is het mogelijk om te bepalen hoeveel auto s op jaarbasis geparkeerd worden door dagtoeristen. Vanuit het eerder genoemde CVTO is bekend dat recreatieve activiteiten in Zeeland met gemiddeld 3,1 personen worden ondernomen. Met dit kengetal kunnen we het aantal auto s omrekenen naar het aantal personen dat betaald geparkeerd heeft. Vanuit het CVTO is ook bekend dat bij 16% van alle buitenrecreatieve activiteiten (zoals strandbezoek, wandelen, fietsen) sprake is van parkeerkosten. Dit kengetal gebruiken we om verder te rekenen met parkeertransacties buiten de bebouwde kom. Zo kunnen we ten slotte het totaal aantal dagtoeristen in de gemeente beramen: bijna Uiteraard is dit geen exact gemeten getal, maar het is met de huidige informatiebronnen de best mogelijke benadering van de omvang van het dagtoerisme op gemeentelijk niveau. 4

9 Recreatieve activiteiten van eigen inwoners Recreatieve activiteiten van inwoners zijn in bovengenoemde berekening nog buiten beschouwing gelaten. Hiervoor is een andere benadering gekozen. Op basis van het CVTO is het aantal uitstapjes van Zeeuwen op jaarbasis berekend: gemiddeld 94 uitstapjes per inwoner per jaar. Tevens is met behulp van het CVTO nagegaan welk deel van deze uitstapjes in de eigen gemeente plaatsvindt: gemiddeld 33% vindt plaats in de eigen gemeente en 67% elders. Met deze gegevens en het inwoneraantal van de gemeente Noord-Beveland kan zo het aantal uitstapjes van inwoners in de eigen gemeente worden geraamd: ruim Tabel 3.2 Raming aantal recreatieve activiteiten van eigen inwoners op Noord-Beveland, 2015 Gemiddeld aantal uitstapjes van Zeeuwen 94 Waarvan % in eigen gemeente 33% x het aantal inwoners van de gemeente Noord-Beveland Omvang recreatie door inwoners in de gemeente Noord-Beveland

10 4 Toeristische bestedingen in de gemeente Noord-Beveland In dit hoofdstuk worden de bestedingen van toeristen in de gemeente Noord-Beveland in beeld gebracht. Allereerst worden de bestedingsprofielen toegelicht, die vervolgens vermenigvuldigd worden met het aantal overnachtingen, aantal accommodaties of aantal dagtoeristen. Bestedingsprofielen Verblijfstoeristen besteden tijdens het bezoek geld aan uitgavencategorieën, te weten detailhandel, horeca & logies, vermaak en vervoer. De omvang van de bestedingen verschilt per type accommodatie. De bestedingen van gasten in toeristische accommodaties zijn ontleend aan het ContinuVakantieOnderzoek (NBTC-NIPO research, 2016) en betreffen het gemiddelde bedrag dat Nederlanders tijdens een vakantie in eigen land per nacht uitgeven. Aangenomen is dat de bestedingen in de gemeente Noord-Beveland niet significant afwijken van dit gemiddelde en dat het bestedingspatroon van Nederlandse en buitenlandse gasten vergelijkbaar is. De bestedingen van vaste gasten zijn ontleend aan het onderzoek Toekomst van de vaste gast (CELTH, 2015). Aangezien deze bestedingen betrekking hebben op het jaar 2015, zijn deze gecorrigeerd voor inflatie om ook bedragen te kunnen noemen voor Tabel 4.1 Toeristische bestedingen per persoon per nacht in 2014 Tabel 4.2 Toeristische bestedingen per persoon per nacht in 2015 Horeca & Recreatie Detailhandel Vervoer Totaal logies Hotels 60,43 1,66 10,06 4,70 76,86 Vakantiewoningen 27,82 0,77 4,63 2,17 35,38 Toeristisch kamperen 17,37 0,48 2,89 1,35 22,09 Overig toeristisch verblijf 30,07 0,83 5,00 2,34 38,24 Vaste gast - jaarplaats / 2e woning 4,74 0,30 6,84 0,75 12,63 Vaste gast - ligplaatsen 9,42 0,43 7,60 0,87 18,32 Horeca & Recreatie Detailhandel Vervoer Totaal logies Hotels 62,52 1,57 9,61 4,41 78,11 Vakantiewoningen 29,63 0,75 4,55 2,09 37,02 Toeristisch kamperen 18,35 0,46 2,82 1,29 22,92 Overig toeristisch verblijf 32,86 0,83 5,05 2,31 41,05 Vaste gast - jaarplaats / 2e woning 4,77 0,30 6,88 0,78 12,72 Vaste gast - ligplaatsen 9,47 0,44 7,65 0,90 18,45 In tegenstelling tot een normale verblijfstoerist heeft een vaste gast ook jaarlijkse uitgaven. Deze kosten zijn in beeld gebracht in het onderzoek Toekomst van de vaste gast (CELTH, 2015). De jaarlijkse kosten verschillen per type verblijfsaccommodatie en worden gespecificeerd weergegeven in tabel 4.3 op de volgende pagina. Ook deze kosten hebben betrekking op het jaar Om bedragen voor 2014 te kunnen gebruiken in de berekening, zijn deze gecorrigeerd voor de gemiddelde inflatie in 2015 (0,6%). 6

11 Tabel 4.3 Jaarlijkse uitgaven van de vaste gast (prijspeil 2015). Accommodatie Onderhoud / overig Totaal Tweede woningen Jaarplaatsen Vaste ligplaatsen De bestedingen van dagtoeristen zijn ontleend aan het CVTO (NBTC-NIPO research, 2016). Zij besteden gemiddeld 18 per dag, eveneens verdeeld over vier uitgavencategorieën. Tabel 4.4 Bestedingen van de dagtoerist, 2015 Horeca & Recreatie Detailhandel Vervoer Totaal logies Gemiddelde uitgaven per dag 6,12 1,69 5,27 4,95 18,03 Totale bestedingen verblijfstoerisme 2014 Tabel 4.5 Totale bestedingen door verblijfstoeristen tijdens de vakantie, 2014 Aantal overnachtingen Gemiddelde bestedingen per nacht Totale bestedingen Toeristisch verblijf Toeristisch kamperen op campings , Toeristisch kamperen op mini-campings , Hotels en pensions , Bungalowparken , Particuliere verhuur , Passanten in jachthavens , Vaste gasten Vast kamperen op campings , Vast kamperen op mini-campings , Vaste ligplaatsen in jachthavens , Tweede woningen , Totaal Tabel 4.6 Jaaruitgaven van de vaste gast, 2014 Aantal eenheden Gemiddelde bestedingen per jaar Totale bestedingen Tweede woningen Jaarplaatsen Vaste ligplaatsen Totaal De totale bestedingen door verblijfstoeristen op Noord-Beveland in 2014 bedragen 55 miljoen. 7

12 Totale bestedingen verblijfs- en dagtoerisme 2015 Tabel 4.7 Totale bestedingen door verblijfstoeristen tijdens de vakantie, 2015 Aantal overnachtingen Gemiddelde bestedingen per nacht Totale bestedingen Toeristisch verblijf Toeristisch kamperen op campings , Toeristisch kamperen op mini-campings , Hotels en pensions , Bungalowparken , Particuliere verhuur , Passanten in jachthavens , Vaste gasten Vast kamperen op campings , Vast kamperen op mini-campings , Vaste ligplaatsen in jachthavens , Tweede woningen , Totaal Tabel 4.8 Jaaruitgaven van de vaste gast, 2015 Aantal eenheden Gemiddelde bestedingen per jaar Totale bestedingen Tweede woningen Jaarplaatsen Vaste ligplaatsen Totaal Tabel 4.9 Totale bestedingen door dagtoeristen, 2015 Aantal activiteiten Gemiddelde bestedingen per activiteit Totale bestedingen Dagtoeristen , Recreatieve activiteiten van eigen inwoners , Totaal De totale bestedingen door verblijfs- en dagtoeristen op Noord-Beveland in 2015 bedragen 67,2 miljoen. De bestedingen van verblijfstoeristen bedragen 59,7 miljoen, 11% meer dan in

13 5 Economisch belang van toerisme op Noord-Beveland In dit hoofdstuk wordt het economisch belang van toerisme voor de gemeente Noord-Beveland weergegeven. De bestedingen van toeristen vormen het startpunt van de berekening, dit zorgt immers voor de economische impuls in de gemeente. De bestedingen van eigen inwoners aan recreatieve activiteiten worden hierbij buiten beschouwing gelaten. Het gaat hier om activiteiten die in de eigen gemeente worden ondernomen en dus niet kunnen worden beschouwd als toerisme. Daarom is het niet juist de economische spin-off hiervan toe te rekenen aan het toerisme. De koopkracht was immers al in de gemeente. De berekening van de economische impact vindt plaats met behulp van een input-outputmodel (IOmodel). IO-modellen laten zien in welke sectoren de effecten van elke bestede euro terecht komen, uitgedrukt in output, toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Nadere informatie over het IOmodel als middel voor het berekenen van het economisch belang van toerisme staat in bijlage 1. Allereerst worden de bestedingen van toeristen onderverdeeld naar bedrijfsklassen volgens de indeling van het CBS. Deze bestedingen zijn uitgedrukt in marktprijzen : prijzen die door consumenten worden betaald. Het IO-model is echter genoteerd in basisprijzen. Basisprijzen zijn prijzen exclusief belastingen, productgebonden subsidies en handels- en vervoersmarges. Alle prijzen worden daarom gecorrigeerd voor BTW en eventuele accijnzen (bijvoorbeeld brandstofaccijnzen). Hieronder wordt toegelicht hoe de bestedingen van toeristen (in marktprijzen) worden omgerekend naar de benodigde basisprijzen. Bestedingen aan horeca en overnachtingen worden ingevoerd in de bedrijfsklasse Logies en horeca. Bestedingen aan recreatieve activiteiten worden toegekend aan de bedrijfsklasse Cultuur, sport & recreatie. Ook de bestedingen in jachthavens komen in deze bedrijfsklasse terecht, jachthavens worden door het CBS beschouwd als onderdeel van sport. Voor al deze bestedingen geldt dat de BTW in mindering wordt gebracht om de marktprijzen om te rekenen naar basisprijzen. Overige netto productgebonden belastingen en subsidies worden buiten beschouwing gelaten omdat de waarde hiervan verwaarloosbaar klein is. Bestedingen in de detailhandel of overig kunnen niet zo rechtstreeks worden toebedeeld aan één bedrijfsklasse. Bestedingen in de detailhandel mogen namelijk niet volledig worden toegewezen aan de regionale economie, omdat slechts een beperkt deel van deze producten daadwerkelijk in de regio geproduceerd is. Dit kleine deel wordt toegewezen aan de bedrijfsklasse Industrie. Omdat wel alle goederen worden verkocht via de detailhandel in de gemeente, worden de handels- en vervoersmarges wel over alle bestedingen aan detailhandel berekend. Voor bestedingen aan vervoer moet eveneens een extra tussenstap worden uitgezet. Uitgaven aan openbaar vervoer worden toegewezen aan de bedrijfsklasse Vervoer en opslag. Uitgaven aan brandstof (bezoekers met auto, motor etc.) komen echter terecht in de detailhandel en kennen dezelfde aanpak als hierboven beschreven. In het IO-model wordt vervolgens zichtbaar welke sectoren nodig zijn om de bestedingen mogelijk te maken: de horeca heeft bijvoorbeeld elektriciteit en gas nodig van energiebedrijven om gasten te kunnen bedienen. Deze directe en indirecte relaties worden met het IO-model inzichtelijk gemaakt. In bijlage 2 wordt de berekening stap voor stap getoond. Uiteindelijk resulteert deze berekening in de toegevoegde waarde die gecreëerd wordt in de regionale economie van de gemeente Noord- Beveland en de werkgelegenheid die daarmee samenhangt. 9

14 Tabel 5.1 Economische effecten van het verblijfstoerisme in 2014 Gecorrigeerde bestedingen (na aftrek belastingen) Toegevoegde waarde Werkgelegenheid (aantal banen) A Landbouw, bosbouw en visserij ,8 B Delfstoffenwinning ,0 C Industrie ,7 D Energievoorziening ,7 E Waterbedrijven en afvalbeheer ,1 F Bouwnijverheid ,5 G Handel ,2 H Vervoer en opslag ,0 I Logiesaccommodaties en horeca ,1 J Informatie en communicatie ,5 K Financiële dienstverlening ,2 L Verhuur en handel van onroerend goed ,3 M Specialistische zakelijke diensten ,3 N Verhuur en overige zakelijke diensten ,0 O Openbaar bestuur en overheidsdiensten ,2 P Onderwijs ,4 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,2 R Cultuur, sport en recreatie ,0 S Overige dienstverlening ,6 Handels-en vervoersmarges Totaal ,8 Bovenstaande tabel toont de economische impact van het verblijfstoerisme voor de gemeente Noord-Beveland in De bestedingen ter waarde van 55 miljoen zorgden voor 611 banen in de gemeente / in Zeeland, verspreid over alle economische sectoren. In 2014 telde de gemeente in totaal banen; hetgeen laat zien hoe belangrijk verblijfstoerisme op Noord-Beveland is voor de regionale werkgelegenheid. 10

15 Tabel 5.2 Economische effecten van dag- en verblijfstoerisme op Noord-Beveland in 2015 Gecorrigeerde bestedingen (na aftrek belastingen) Toegevoegde waarde Werkgelegenheid (aantal banen) A Landbouw, bosbouw en visserij ,9 B Delfstoffenwinning ,0 C Industrie ,4 D Energievoorziening ,8 E Waterbedrijven en afvalbeheer ,1 F Bouwnijverheid ,6 G Handel ,2 H Vervoer en opslag ,6 I Logiesaccommodaties en horeca ,6 J Informatie en communicatie ,5 K Financiële dienstverlening ,3 L Verhuur en handel van onroerend goed ,4 M Specialistische zakelijke diensten ,6 N Verhuur en overige zakelijke diensten ,5 O Openbaar bestuur en overheidsdiensten ,2 P Onderwijs ,4 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,3 R Cultuur, sport en recreatie ,2 S Overige dienstverlening ,8 Handels-en vervoersmarges Totaal ,6 Bovenstaande tabel toont de economische impact van verblijfs- én dagtoerisme voor de gemeente Noord-Beveland in De bestedingen ter waarde van 67,2 miljoen zorgden voor 706 banen in de gemeente / in Zeeland, verspreid over alle economische sectoren. In 2015 telde de gemeente in totaal banen; dit illustreert het enorme belang van toerisme voor de regionale werkgelegenheid. Van al deze banen zijn 681 banen te danken aan het verblijfstoerisme op Noord-Beveland. Dit is 11,5% meer dan in Deze toename komt door de toename van het aantal overnachtingen enerzijds en door de hogere bestedingen anderzijds. 11

16 Bijlage 1: Het input-outputmodel Het berekenen van de economische effecten van toerisme vindt plaats met behulp van een inputoutputmodel. De keuze voor gebruik van dit model wordt hieronder toegelicht. In Nederland worden veel verschillende modellen gebruikt voor het berekenen van economische impact. Met name in de context van toerisme en vrije tijd bleek dat deze verschillende berekeningen veel vragen opriepen. Reden voor NHTV internationaal hoger onderwijs Breda, partner binnen Kenniscentrum Kusttoerisme, om een promotie-onderzoek te starten naar de beste methode om de economische impact van toerisme en vrije tijd op regionaal niveau te meten. De eerste fase van het promotie-onderzoek was gericht op de keuze van een model. In het artikel 'Criteria to Compare Economic Impact Models in Tourism' (Klijs et al, 2012) zijn, op basis van een uitgebreide set criteria, diverse economische modellen met elkaar vergeleken. De conclusie is dat, met name voor toepassingen op regionaal niveau, het IO-model zeer veel mogelijkheden biedt. Onder auspiciën van Wageningen Universiteit & Research centrum (WUR) heeft Klijs het input-output model in de tweede fase van het promotie-onderzoek verder verbeterd voor toepassingen in een toeristische context. IO-modellen laten zien in welke sectoren de effecten van elke bestede euro terecht komen, uitgedrukt in output, toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Daarom hanteert Kenniscentrum Kusttoerisme dit model altijd voor economische impactanalyses van toerisme en toeristische ontwikkelingen. Binnen de hogescholen wordt continu gewerkt aan de doorontwikkeling van kennis over economische monitoring van toerisme. Dankzij de samenwerking in Kenniscentrum Kusttoerisme en in CELTH (Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality) kan deze kennis worden toegepast voor partijen in het werkveld. Het input-outputmodel beschrijft de relaties tussen bestedingen (=input) enerzijds en de productie (=output) die daarvoor in de verschillende bedrijfsklassen nodig is. Deze relaties zijn in elke regio anders, afhankelijk van de aanwezige bedrijvigheid in regio s. Met behulp van deze relaties worden zowel de directe als de indirecte effecten zichtbaar gemaakt. Direct zijn de effecten bij sectoren die rechtstreeks verkopen aan toeristen. Bijvoorbeeld de werkgelegenheid op de camping waar de toerist verblijft of de bakker waar de toerist zijn brood koopt. Indirect zijn de effecten in de sectoren die leveren aan de sectoren die verkopen aan de toeristen. Zoals de werkgelegenheid bij de groothandel die producten levert aan de camping. Niet berekend worden de afgeleide effecten: het feit dat extra inkomen in de verschillende sectoren ook weer leidt tot meer bestedingen. Bij het gebruik van een input-outputmodel wordt ook geen rekening gehouden met eventuele negatieve effecten 5. Er wordt van uitgegaan dat de bestedingen die worden opgevoerd als input niet leiden tot een afname van bestedingen elders. Daarnaast geldt bij een input-outputmodel de aanname dat de benodigde productiecapaciteit (arbeid, kapitaal, machines) vrij inzetbaar is voor het realiseren van deze input; oftewel dat de extra productie niet ten koste gaat van productie in andere sectoren. Overigens worden een aantal van deze beperkingen gereduceerd als onderdeel van het promotie-onderzoek bij NHTV. 5 Dwyer, L., Forsyth, P. & Spurr, R. (2003). Evaluating tourism s economic effects: new and old approaches. In: Tourism Management 25 (2004),

17 Om de berekeningen te kunnen uitvoeren is er een input-outputtabel specifiek voor de regio nodig. Dit is een tabel die antwoord geeft op de vraag hoeveel elke sector levert aan zichzelf, aan andere sectoren en aan hun uiteindelijke afnemers. Alleen op basis van een input-outputtabel kan de stap worden gemaakt van de directe effecten naar de totale effecten (direct + indirect). Er blijkt namelijk uit hoeveel output er in elk van de sectoren van de economie nodig is, om er voor te zorgen dat er producten en diensten geleverd kunnen worden aan (bijvoorbeeld) toeristen. IO-model op regionaal niveau Input-outputtabellen zijn veelal alleen beschikbaar op nationaal niveau. Speciaal voor dit onderzoek hebben onderzoekers van NHTV internationaal hoger onderwijs Breda een input-outputtabel voor de provincie Zeeland samengesteld. Hierbij is de aanpak van Flegg s Location Quotient gehanteerd. Nationale technische coëfficiënten (die de basis vormen van het IO-model en de economische samenhang beschrijven tussen sectoren) worden omgerekend naar regionale technische coëfficiënten, gebaseerd op een vergelijking van de werkgelegenheid per sector op regionaal en nationaal niveau. Deze methode is gebaseerd op een aantal aannames, waaronder een gelijke arbeidsproductiviteit en gelijke verhoudingen tussen gebruikte inputs binnen sectoren op regionaal en nationaal niveau. Voor de regionalisering zijn de meest recente cijfers gebruikt, zijnde de jaren De hieruit resulterende IO-tabel beschrijft als enige de specifieke economische samenhang in de provincie Zeeland. 13

18 Bijlage 2: De analyse stap-voor-stap In deze bijlage wordt de berekening van de economische impact stap-voor-stap getoond, uitgaande van het jaar Van marktprijzen naar basisprijzen De consumentenbestedingen zoals getoond in hoofdstuk 2 vormen het startpunt voor de berekening van de totale economische betekenis van toerisme in de gemeente Noord-Beveland. Deze bestedingen zijn uitgedrukt in marktprijzen : prijzen die door bedrijven of consumenten worden betaald. Het IO-model is echter genoteerd in basisprijzen. Basisprijzen zijn prijzen exclusief handelsen transportmarges en exclusief netto productgebonden belastingen. De bestedingen tegen basisprijzen zijn gelijk aan de directe output. De bestedingen worden gedifferentieerd naar bedrijfsklasse ingevoerd in het input-outputmodel. Bestedingen aan logies en horeca worden ingevoerd in de bedrijfsklasse Horeca en bestedingen aan entree, huur etc. worden toegekend aan de bedrijfsklasse Cultuur, sport & recreatie. Voor al deze bestedingen geldt dat de BTW in mindering wordt gebracht om de marktprijzen om te rekenen naar basisprijzen. Overige netto productgebonden belastingen en subsidies worden buiten beschouwing gelaten omdat de waarde hiervan verwaarloosbaar klein is. Voor bestedingen in de detailhandel geldt een aantal extra berekeningen. Deze bestedingen mogen niet volledig worden toegewezen aan de Zeeuwse economie, omdat er niet vanuit kan worden gaan dat al deze producten ook in Zeeland geproduceerd zijn. Uit CBS-cijfers blijkt dat 50% van alle goederen die in Nederland worden aangeschaft, in het buitenland worden geproduceerd. Zeeland telt 2,8% van alle banen in de Nederlandse industrie (bron: LISA). Dit betekent dat we een gefundeerde aanname kunnen doen dat 2,8% (Zeeuwse deel) van 50% (Nederlandse deel) van alle goederen in Zeeland geproduceerd zijn. Oftewel 1,4% van alle bestedingen in de detailhandel wordt in het input-outputmodel toegewezen aan de Zeeuwse sector industrie. Al deze goederen worden wel via de groot- en detailhandel in de gemeente Noord-Beveland verkocht en dat draagt bij aan de instandhouding van het winkelbestand. Daarom wordt over alle bestedingen in de detailhandel de waarde van de handels- en transportmarges berekend en ingevoerd in het regionale input-outputmodel. De volledige berekening is beschikbaar bij Kenniscentrum Kusttoerisme. 14

19 Uitgaven aan Consumentenbestedingen (marktprijzen) Bedrijfsklasse Directe output: Consumentenbestedingen toegewezen aan sectoren (basisprijzen) A Landbouw, bosbouw en visserij B Delfstoffenwinning C Industrie D Energievoorziening E Waterbedrijven en afvalbeheer F Bouwnijverheid Detailhandel G Handel & overig Vervoer H Vervoer en opslag Logies & I Hotels & Catering horeca J Informatie en communicatie K Financiële dienstverlening L Verhuur en handel van onroerend goed M Specialistische zakelijke diensten N Verhuur en overige zakelijke diensten O Openbaar bestuur en overheidsdiensten P Onderwijs Q Gezondheids- en welzijnszorg Recreatieve R Cultuur, sport en recreatie activiteiten, jachthavens S Overige dienstverlening Handels- en vervoersmarges Totaal Totaal

20 Van directe naar totale output De directe output laat alleen zien welke productie er nodig is in de sectoren waar de consumentenbestedingen terecht komen. Echter, om die sectoren in staat te stellen om hun product of dienst te leveren, moeten ook andere sectoren aan het werk. Bijvoorbeeld in een horecabedrijf: als een consument een biefstuk met frietjes besteld, heeft er daarvoor al in veel andere sectoren werk plaatsgevonden: een veehouder heeft zijn runderen gehouden, de slachter heeft het rund geslacht, een agrariër heeft aardappelen geteeld, het restaurant heeft servies en bestek gekocht bij een groothandel, maar dit servies en bestek is eerst nog gemaakt door een fabriek. Enzovoorts, enzovoorts. Dit laat zien dat er ook indirect veel sectoren aan het werk moeten om uiteindelijk het eindproduct of een dienst aan de consument te leveren: vandaar directe en indirecte output. Het input-outputmodel kan gebruikt worden om de totale output in beeld te brengen, de directe én indirecte output. In dit model worden namelijk alle onderlinge relaties tussen sectoren gevat. Voor iedere verbinding tussen twee sectoren is er een factor die aangeeft hoeveel output de toeleverende sector moet leveren om de afnemende sector in staat te stellen haar (directe) output te produceren; in dit geval zijn er dus 20 x 20 sectoren = 400 factoren. Dit samenspel van factoren zorgt voor de berekening van directe output naar totale (directe en indirecte) output. Bedrijfsklasse Directe output: Consumentenbestedingen toegewezen aan sectoren (basisprijzen) Output (direct en indirect) A Landbouw, bosbouw en visserij B Delfstoffenwinning C Industrie D Energievoorziening E Waterbedrijven en afvalbeheer F Bouwnijverheid G Handel H Vervoer en opslag I Hotels & Catering J Informatie en communicatie K Financiële dienstverlening L Verhuur en handel van onroerend goed M Specialistische zakelijke diensten N Verhuur en overige zakelijke diensten O Openbaar bestuur en overheidsdiensten P Onderwijs Q Gezondheids- en welzijnszorg R Cultuur, sport en recreatie S Overige dienstverlening Handels- en vervoersmarges Totaal

21 Van output naar toegevoegde waarde Bij het hiervoor genoemde voorbeeld is sprake van veel dubbeltellingen: de biefstuk is door heel veel sectoren heen gegaan (o.a. veehouder, slachter, groothandel, restaurant) en iedere sector voegt weer een beetje waarde toe. In een input-outputmodel wordt bij de berekening van de totale output nog geen rekening gehouden met inkoop van goederen en te betalen producentenbelastingen. Daarom worden de inkoopwaarde en ook de onderlinge belastingen tussen sectoren in mindering gebracht op de output (productie), zodat inzicht ontstaat in de toegevoegde waarde, de waarde die daadwerkelijk door de verschillende sectoren in deze regio is gecreëerd. Als bijvoorbeeld een meubelfabriek het hout in een andere regio inkoopt, moet de inkoopprijs van het hout afgetrokken worden van de omzet van de verkoop van meubelen: alleen de waarde die is ontstaan door van hout meubelen te maken, mag dan als toegevoegde waarde aan de fabriek en dus die regio worden toegekend. Bedrijfsklasse Output (direct en indirect) Toegevoegde waarde (direct en indirect) A Landbouw, bosbouw en visserij B Delfstoffenwinning C Industrie D Energievoorziening E Waterbedrijven en afvalbeheer F Bouwnijverheid G Handel H Vervoer en opslag I Hotels & Catering J Informatie en communicatie K Financiële dienstverlening L Verhuur en handel van onroerend goed M Specialistische zakelijke diensten N Verhuur en overige zakelijke diensten O Openbaar bestuur en overheidsdiensten P Onderwijs Q Gezondheids- en welzijnszorg R Cultuur, sport en recreatie S Overige dienstverlening Handels- en vervoersmarges Totaal

22 Van output naar inkomen en werkgelegenheid Vanuit de toegevoegde waarde kan ook worden berekend hoeveel banen worden gegenereerd door de bestedingen van toeristen op Noord-Beveland. Per sector is bekend hoeveel toegevoegde waarde per baan wordt gerealiseerd (bron: CBS). Bij het berekenen van de werkgelegenheidseffecten wordt geen rekening gehouden met seizoenseffecten of overwerken, de benodigde arbeid is omgerekend naar banen. Er wordt niet van uitgegaan dat het bestaande personeel meer of efficiënter gaat werken en ook wordt geen rekening gehouden met de werking van de arbeidsmarkt, zoals dat een toenemende vraag naar arbeid zou kunnen leiden tot loonstijgingen. Ten slotte wordt ook geen rekening gehouden met pendel van werknemers en het daarmee samenhangende weglekken van inkomen, bijvoorbeeld inwoners van andere gemeenten die in de gemeente Noord-Beveland werken of omgekeerd. Bedrijfsklasse Output (direct en indirect) Werkgelegenheid in banen (direct en indirect) A Landbouw, bosbouw en visserij ,8 B Delfstoffenwinning ,0 C Industrie ,7 D Energievoorziening ,7 E Waterbedrijven en afvalbeheer ,1 F Bouwnijverheid ,5 G Handel ,2 H Vervoer en opslag ,0 I Hotels & Catering ,1 J Informatie en communicatie ,5 K Financiële dienstverlening ,2 L Verhuur en handel van onroerend goed ,3 M Specialistische zakelijke diensten ,3 N Verhuur en overige zakelijke diensten ,0 O Openbaar bestuur en overheidsdiensten ,2 P Onderwijs ,4 Q Gezondheids- en welzijnszorg ,2 R Cultuur, sport en recreatie ,0 S Overige dienstverlening ,6 Handels- en vervoersmarges Totaal ,8 18

Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang

Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang 2014-2015-2016 Deze rapportage is samengesteld door Kenniscentrum Kusttoerisme in opdracht van Gemeente Schouwen-Duiveland. Bij het samenstellen

Nadere informatie

Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang

Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang Toerisme op Schouwen-Duiveland Omvang en economisch belang 2014-2015-2016 Deze rapportage is samengesteld door Kenniscentrum Kusttoerisme in opdracht van Gemeente Schouwen-Duiveland. Bij het samenstellen

Nadere informatie

Strandtoerisme Walcheren. Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage =

Strandtoerisme Walcheren. Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage = Economische Economische Effect effectrapportage Rapportage Strandtoerisme Walcheren Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage = Diana Korteweg Maris & Jeroen Klijs Kenniscentrum Kusttoerisme

Nadere informatie

Strandtoerisme Walcheren. Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage =

Strandtoerisme Walcheren. Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage = Economische Economische Effect effectrapportage Rapportage Strandtoerisme Walcheren Vrijetijdseconomie Zeeland 2013 = Technische rapportage = Diana Korteweg Maris & Jeroen Klijs Kenniscentrum Kusttoerisme

Nadere informatie

Economische Effect Rapportage Strandtoerisme Walcheren

Economische Effect Rapportage Strandtoerisme Walcheren Economische Effect Rapportage Strandtoerisme Walcheren Diana Korteweg Maris & Jeroen Klijs Kenniscentrum Kusttoerisme / NHTV Breda Oktober 2013 Inhoudsopgave 1. Van toerisme in Zeeland naar strandtoerisme

Nadere informatie

Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage

Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage Deze rapportage is samengesteld door Kenniscentrum Kusttoerisme in opdracht van Gemeente Schouwen-Duiveland. Bij het samenstellen van deze rapportage

Nadere informatie

Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage

Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage Toerisme op Schouwen-Duiveland Samenvattende rapportage Deze rapportage is samengesteld door Kenniscentrum Kusttoerisme in opdracht van Gemeente Schouwen-Duiveland. Bij het samenstellen van deze rapportage

Nadere informatie

Economische Effect Rapportage Brouwerseiland

Economische Effect Rapportage Brouwerseiland Brouwerseiland Economische Effect Rapportage Brouwerseiland Kenniscentrum Kusttoerisme, mei 2016 Kenniscentrum Kusttoerisme is een initiatief van: Auteurs: Diana Korteweg Maris, projectleider Kenniscentrum

Nadere informatie

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied

Nadere informatie

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014 Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer

Nadere informatie

INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019

INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019 INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied

Nadere informatie

provincie limburg Toeristische Cijfers Limburg 2017

provincie limburg Toeristische Cijfers Limburg 2017 provincie limburg Overnachtingen Accommodaties & Slaapplaatsen Economische Betekenis Stijgers & Dalers Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.707.000 gasten 1.293.000 gasten 11,0

Nadere informatie

Kwantitatieve gegevens monitoring vrijetijdseconomie Noord-Brabant

Kwantitatieve gegevens monitoring vrijetijdseconomie Noord-Brabant Kwantitatieve gegevens monitoring vrijetijdseconomie Noord-Brabant Bureau voor Ruimte 8i Vrije Tijd, 2018 A. Alle vakanties Vakanties van binnenlandse (Nederlandse) gasten, zowel toeristisch als op vaste

Nadere informatie

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT VERBLIJFSTOERISME HERKOMST 0- % NOORD 8- - -6 - was dit nagenoeg gelijk, waarbij 9% OOST 0% VAKANTIE OP VASTE STANDPLAATS iets minder mensen uit West-Nederland 6%) kwamen en iets meer toeristen uit Zuid-Nederland

Nadere informatie

Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014. Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013

Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014. Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013 Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland 2014 Samenvatting economische effectberekening, cijfers 2013 MONITOR TOERISME EN RECREATIE FLEVOLAND 2014 2 Monitor Toerisme en Recreatie Aanleiding en doel Deze

Nadere informatie

provincie limburg Toeristische Trends Limburg

provincie limburg Toeristische Trends Limburg provincie limburg Toeristische Trends 2016-2017 Toeristische Trends 2016-2017 Overnachtingen Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.542.000 gasten 1.186.000 gasten 10,9 miljoen overnachtingen

Nadere informatie

Cavelot Cadzand-Bad Raming economische betekenis

Cavelot Cadzand-Bad Raming economische betekenis Cavelot Cadzand-Bad Raming economische betekenis Rapportage in opdracht van Ontwikkelingsmaatschappij Cavelot BV 12 juni 2009 Projectnummer RESORT.9.069 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV

Nadere informatie

Voorlopige uitkomsten onderzoek Vaste gast

Voorlopige uitkomsten onderzoek Vaste gast Corsanr. 17B.05408 Voorlopige uitkomsten onderzoek Vaste gast Aanpak Het onderzoek is op 22 oktober jl. afgesloten, na een veldwerkperiode vanaf medio juni 2017. Inzet was om respondenten zoveel mogelijk

Nadere informatie

Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax:

Toerisme in Cijfers. INSTITUUT SERVICE MANAGEMENT T.a.v. Toerdata Noord CG Leeuwarden drs. P.H. Huig tel: fax: Toerisme in Cijfers 2009 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband op toeristisch recreatief gebied van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Instituut Service

Nadere informatie

WERKGELEGENHEID REGIO WATERLAND 2012

WERKGELEGENHEID REGIO WATERLAND 2012 1.1 Arbeidsplaatsen De regio Waterland telt in totaal 61.070 arbeidsplaatsen (dat zijn werkzame personen). Daarvan werkt 81 procent 12 uur of meer per week (49.480 personen). Het grootste deel van de werkgelegenheid

Nadere informatie

Ieder zijn deel Verdeling toeristische bestedingen Zuid-Limburg: huidige stand van zaken (2006/2007) en terugblik (2002/2003)

Ieder zijn deel Verdeling toeristische bestedingen Zuid-Limburg: huidige stand van zaken (2006/2007) en terugblik (2002/2003) Ieder zijn deel Verdeling toeristische bestedingen Zuid-Limburg: huidige stand van zaken (2006/2007) en terugblik (2002/2003) Rapportage in opdracht van Stichting VVV Zuid-Limburg 14 februari 2008 Projectnummer

Nadere informatie

provincie limburg Toeristische Trends Limburg

provincie limburg Toeristische Trends Limburg provincie limburg Toeristische Trends 2016-2017 Overnachtingen Verblijfsbezoek Nederlandse & buitenlandse gasten Provincie 3.542.000 gasten 1.186.000 gasten 10,9 miljoen overnachtingen 3,4 miljoen overnachtingen

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager

Nadere informatie

Bestedingenonderzoek VVV Zuid-Limburg Verdeling toeristische bestedingen

Bestedingenonderzoek VVV Zuid-Limburg Verdeling toeristische bestedingen Bestedingenonderzoek VVV Zuid-Limburg Verdeling toeristische bestedingen Rapportage in opdracht van: Stichting VVV Zuid-Limburg September 2015 Projectnummer 15.060 Biesbosweg 16C 5145 PZ Waalwijk tel.:

Nadere informatie

Economisch belang toerisme & vrije tijd. Augustus 2008

Economisch belang toerisme & vrije tijd. Augustus 2008 Economisch belang toerisme & vrije tijd Augustus 2008 1 Inleiding De bijdrage van de toerisme en vrije tijdsector aan de Nederlandse samenleving is groot. De sector draagt bij aan de kwaliteit van het

Nadere informatie

Persbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen

Persbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-011 14 februari 2013 9.30 uur Economie verder gekrompen Economie krimpt in vierde kwartaal 0,2 procent t.o.v. kwartaal eerder Ten opzichte van een jaar

Nadere informatie

Dagrecreatie en verblijf in Overijssel (binnenlands) Feiten & cijfers

Dagrecreatie en verblijf in Overijssel (binnenlands) Feiten & cijfers Dagrecreatie en verblijf in Overijssel (binnenlands) Feiten & cijfers 2009-2014 Inleiding Deze rapportage geeft meer inzicht in de ontwikkelingen in de Overijsselse vrijetijdssector. In het bijzonder wordt

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-069 15 november 2011 9.30 uur Economische groei valt terug Economie 1,1 procent gegroeid op jaarbasis in derde kwartaal Kwartaal op kwartaal 0,3 procent

Nadere informatie

CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch

CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 2013 2 Samenvatting In deze monitor staat de CO2-uitstoot beschreven in de gemeente s-hertogenbosch. Een gebruikelijke manier om de

Nadere informatie

Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni Margot Tempelman

Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni Margot Tempelman Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni 2007 Margot Tempelman Kenniscentrum bij HZ KC vanaf 1 september 2006 bij Hogeschool Zeeland Trendrapport en Trendkrant ook in 2007 uitgegeven Continuïteit van

Nadere informatie

Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio s

Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 Brabantse regio s Economische betekenis toerisme & vrije tijd van de 5 se regio s Rapportage in opdracht van s Bureau voor Toerisme en de vijf se regio s December 2007 Projectnummer T13.6.135 ZKA Consultants & Planners

Nadere informatie

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014

SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 SAMENVATTING MONITOR VRIJETIJDSECONOMIE RIVIERENLAND 2014 In 2015 heeft het Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland, in opdracht van Regio Rivierenland, de Monitor Vrijetijdseconomie over 2014 laten

Nadere informatie

TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND. Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018

TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND. Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018 TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018 WELKOM NAMENS DE TUA TUA = Toeristische UitvoeringsAlliantie Netwerkorganisatie waarin Kenniscentrum

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 1,1 procent gekrompen

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 1,1 procent gekrompen Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-032 15 mei 2012 9.30 uur Economie 1,1 procent gekrompen In eerste kwartaal 1,1 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Investeringen 4,2 procent lager Consumptie

Nadere informatie

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014

TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven

Nadere informatie

Werkgelegenheid in Leiden

Werkgelegenheid in Leiden maart 2010 Werkgelegenheid in Leiden Jaarlijks publiceert de eenheid Beleidsonderzoek en Analyse (BOA) de meest actuele cijfers over het aantal bedrijven en werkzame personen in Leiden gebaseerd op het

Nadere informatie

70% van de overnachtingen in IJsseldelta is hotel: deze regio stijgt het sterkst. +15% in de periode FACTSHEET REGIOMONITOR 2016 OVERIJSSEL

70% van de overnachtingen in IJsseldelta is hotel: deze regio stijgt het sterkst. +15% in de periode FACTSHEET REGIOMONITOR 2016 OVERIJSSEL FACTSHEET REGIOMONITOR 2016 OVERIJSSEL De regiomonitor is geüpdatet. Waar voorheen de cijfers afhankelijk waren van consumentenonderzoek CVO, zijn deze per 2016 gekoppeld aan het bedrijvenonderzoek van

Nadere informatie

Raming economische spin-off VrijheidsmuseumWO2 in oprichting

Raming economische spin-off VrijheidsmuseumWO2 in oprichting ONDERZOEKSMEMORANDUM Raming economische spin-off VrijheidsmuseumWO2 in oprichting Inleiding In het kader van de discussie over de oprichting van het VrijheidsmuseumWO2 is er behoefte aan een indicatie

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme

Hartelijk welkom. Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme Hartelijk welkom Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme Harry van Waveren Gedeputeerde Recreatie & Toerisme Toeristische cijfers 2008 Marcia Besems Kenniscentrum (Kust)toerisme Cijfers van nu. Vakantiegedrag

Nadere informatie

Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei

Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei Persbericht PB14-050 14 augustus 2014 09.30 uur Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei - Economie groeit volgens de flashraming met 0,5 procent ten opzichte van eerste kwartaal 2014 - Volgens

Nadere informatie

TOERISME en RECREATIE. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 3 e editie. Opzet en inhoud

TOERISME en RECREATIE. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 3 e editie. Opzet en inhoud 3 e editie TOERISME en RECREATIE 2017 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor de Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale

Nadere informatie

Tabel 1: De bijdrage van RtHA aan de regionale economie op basis van 2,4 miljoen passagiers

Tabel 1: De bijdrage van RtHA aan de regionale economie op basis van 2,4 miljoen passagiers Prognose 2020 Door Alexander Otgaar, RHV Erasmus Universiteit Rotterdam Diverse studies zijn in het verleden uitgevoerd met als doel om de economische bijdrage van Rotterdam the Hague Airport (hierna aan

Nadere informatie

De arbeidsmarkt klimt uit het dal

De arbeidsmarkt klimt uit het dal Trends en ontwikkelingen arbeidsmarkt en onderwijs De arbeidsmarkt klimt uit het dal Het gaat weer beter met de arbeidsmarkt in, ofschoon de werkgelegenheid wederom flink daalde. De werkloosheid ligt nog

Nadere informatie

KENNISCENTRUM (KUST)TOERISME. Toerisme in de Delta. Ontwikkeling 2004-2008 JAARGANG 1

KENNISCENTRUM (KUST)TOERISME. Toerisme in de Delta. Ontwikkeling 2004-2008 JAARGANG 1 (KUST)TOERISME Toerisme in de Delta Ontwikkeling 2004-2008 2009 1 JAARGANG 1 Inhoudsopgave Inleiding............................................................1 Aanbod verblijfsaccommodaties in de Delta.............................3

Nadere informatie

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder

Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder Persbericht PB13-070 14 november 2013 09.30 uur Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder - Economie groeit in derde kwartaal met 0,1 procent ten opzichte van tweede kwartaal - 46 duizend

Nadere informatie

Economie groeit met 0,7 procent

Economie groeit met 0,7 procent Persbericht PB14 010 14 februari 08.30 uur Economie groeit met 0,7 procent Economie groeit in vierde kwartaal met 0,7 procent ten opzichte van het derde kwartaal 8 duizend banen minder dan in het derde

Nadere informatie

Economische effectmeting toerisme en recreatie Bergen (L)

Economische effectmeting toerisme en recreatie Bergen (L) Economische effectmeting toerisme en recreatie Bergen (L) Rapportage in opdracht van de Gemeente Bergen (L) Oktober 2009 Projectnummer MONIT.9.124 Postbus 4833 4803 EV Breda tel.: 076-5658877 fax: 076-5656489

Nadere informatie

Feiten & cijfers Hanzesteden Regiomonitor 2014

Feiten & cijfers Hanzesteden Regiomonitor 2014 Feiten & cijfers Hanzesteden Regiomonitor 2014 Regiomonitor Welke cijfers? De B s Naamsbekendheid en imago Dagrecreatie Verblijfsrecreatie Werkgelegenheid Naamsbekendheid Spontane en geholpen bekendheid

Nadere informatie

RECREATIE EN TOERISME. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud

RECREATIE EN TOERISME. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud 4 e editie RECREATIE EN TOERISME 2018 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale

Nadere informatie

fjj; K provincie ^S& groningen

fjj; K provincie ^S& groningen fjj; K provincie ^S& groningen m bezoekadres: Martinilcerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: algemeen telefoonnr: Postbus 610 9700 AP Groningen 050 316 49 II algemeen faxnr.: www.provinciegroningen.nl

Nadere informatie

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2011 / 1

ECONOMISCHE MONITOR EDE 2011 / 1 ECONOMISCHE MONITOR EDE 211 / 1 De economische monitor geeft een beeld van de economie van de gemeente Ede in de afgelopen periode van 27 tot 21. De economische monitor is verdeeld in 2 delen. Het thermo

Nadere informatie

Regiomonitor Overijssel. Kengetallenonderzoek 2015

Regiomonitor Overijssel. Kengetallenonderzoek 2015 Regiomonitor Kengetallenonderzoek 2015 Regiomonitor Kengetallenonderzoek 2015 4 Inhoud Inhoud 1 Inleiding 6 Regiomonitor 6 Werkwijze 6 2 Dagrecreatie 8 Ondernomen activiteiten 8 Bestedingen tijdens activiteiten

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal banen in Nederland daalt. Banenverlies bedrijfsleven loopt steeds sterker op

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Aantal banen in Nederland daalt. Banenverlies bedrijfsleven loopt steeds sterker op Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB03-161 3 september 2003 9.30 uur Aantal banen in Nederland daalt Het aantal banen van werknemers in Nederland in het tweede kwartaal van 2003 is 22 duizend

Nadere informatie

Multiplicatoren: handleiding

Multiplicatoren: handleiding Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Multiplicatoren: handleiding De multiplicatoren van het finaal gebruik behelzen een klassieke toepassing van het traditionele inputoutputmodel

Nadere informatie

Economische impact Bèta College & Delta Academy

Economische impact Bèta College & Delta Academy Economische impact Bèta College & Delta Academy Onderzoek naar de jaarlijkse economische impact van de komst van het Bèta College en de uitbreiding van de Delta Academy op de Zeeuwse economie drs. Sven

Nadere informatie

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger

Persbericht. Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger. Centraal Bureau voor de Statistiek. Consumptie huishoudens ruim 11 miljard hoger Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-047 20 april 2005 9.30 uur Herzien BBP 2001 ruim 18 miljard euro hoger Het bruto binnenlands product (BBP) van 2001 is door herziening van definities

Nadere informatie

Bedrijvigheid en Werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant

Bedrijvigheid en Werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant Bedrijvigheid en Werkgelegenheid in Zuidoost-Brabant Tabellen- en trendboek Vestigingenregister 2015 juni 2016 Uitgave: Inlichtingen: Gemeenten Eindhoven en Helmond In samenwerking met Provincie Noord-Brabant

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 6 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 6 e editie. Opzet en inhoud 6 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud Deze factsheet is de zesde editie van de Economische Monitor Voorne-Putten en presenteert recente economische ontwikkelingen van Voorne-Putten

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018 Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud De economie zit duidelijk in de lift. Na eerdere positieve berichten over de groeiende omvang van het Nederlandse bedrijfsleven, blijkt ook uit deze Graydon

Nadere informatie

Feiten & cijfers Salland Regiomonitor 2014

Feiten & cijfers Salland Regiomonitor 2014 Feiten & cijfers Salland Regiomonitor 2014 Regiomonitor Welke cijfers? De B s Naamsbekendheid en imago Dagrecreatie Verblijfsrecreatie Werkgelegenheid Naamsbekendheid Spontane bekendheid Welke toeristische

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting maart 2014

Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting maart 2014 Monitor Recreatie & Toerisme 4-meting 2013 maart 2014 Inleiding Het aanjaagprogramma Recreatie & Toerisme is in november 2009 van start gegaan. Om het effect van de werkzaamheden te meten wordt jaarlijks

Nadere informatie

CBS: economie krimpt door lager gasverbruik

CBS: economie krimpt door lager gasverbruik Persbericht PB14-032 15 mei 2014 9.30 uur CBS: economie krimpt door lager gasverbruik - Sterke afname binnenlands verbruik en export van aardgas door milde winter - Mede hierdoor economische krimp van

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-144 21 december 2005 9.30 uur Groei economie derde kwartaal 2005 hoger dan eerder geraamd De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2005 met

Nadere informatie

M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB

M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB M200413 Beperkte groei werkgelegenheid in het MKB A.M.J. te Peele Zoetermeer, 24 december 2004 Beperkte groei werkgelegenheid MKB in 1999-2002 De werkgelegenheid in het MKB is in 2002 met 3% toegenomen

Nadere informatie

Werkgelegenheidsonderzoek 2011

Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Provincie Groningen Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Werkgelegenheidsonderzoek 2011 Provincie Groningen Provincie Groningen Drs. Eelco Westerhof

Nadere informatie

Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012

Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 t.b.v. Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Provincie Noord-Holland IJmuiden, 23 november 2012 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Belangrijkste

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-010 13 februari 2007 9.30 uur Economie groeit 2,9 procent in 2006 De Nederlandse economie is in 2006 met 2,9 procent gegroeid. Dit is bijna twee keer

Nadere informatie

TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets

TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets provincie limburg TOERISTISCHE TRENDRAPPORTAGE LIMBURG Factsheets 2015-2016 Uitgevoerd door ZKA TOERISTISCHE TRENDS LIMBURG 2015-2016_vakanties VAKANTIES NEDERLANDSE GASTEN VERBLIJFSBEZOEK BUITENLANDSE

Nadere informatie

Werkgelegenheidsonderzoek

Werkgelegenheidsonderzoek Monitor Ruimtelijke Economie Uitkomsten Werkgelegenheidsonderzoek Provincie Utrecht 2011 (Voorlopig) Januari 2012 Afdeling Mobiliteit, Economie en Cultuur Inleiding In de periode april t/m september 2011

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 7 e editie. Opzet en inhoud 7 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud Deze factsheet is de zevende editie van de Economische Monitor en presenteert recente economische ontwikkelingen van als regio en de vier gemeenten.

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Zeeland, juli 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Zeeland, juli 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Zeeland, juli 2017 Daling aantal lopende WW-uitkeringen Het aantal lopende WW-uitkeringen blijft zowel in Zeeland als op nationaal niveau dalen. In vergelijking met vorig jaar

Nadere informatie

Datum: 8 november 2012. Gevolgen verhoging toeristenbelasting en introductie forensenbelasting in de gemeente Venlo. 2. Impact per type accommodatie

Datum: 8 november 2012. Gevolgen verhoging toeristenbelasting en introductie forensenbelasting in de gemeente Venlo. 2. Impact per type accommodatie N O T I T I E Datum: Onderwerp: Gevolgen verhoging toeristenbelasting en introductie forensenbelasting in de gemeente Venlo 1. Inleiding Eind 2010 verhoogde de gemeente Venlo het tarief voor toeristenbelasting

Nadere informatie

Toeristische betekenis Holland Rijnland

Toeristische betekenis Holland Rijnland Toeristische betekenis Holland Rijnland Rapportage in opdracht van Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 20 oktober 2005 Projectnummer T13.5.108 ZKA Consultants & Planners Postbus 4833 4803 EV Breda tel.:

Nadere informatie

/ /-- --/--

/ /-- --/-- Overnachtingenmarkt Annemiek Bronsema De leden van de raad 050 367 8209 --/-- 6932624 --/-- --/-- Geachte heer, mevrouw, Eind vorig jaar heeft u tijdens de commissie Ruimte & Wonen vragen gesteld om te

Nadere informatie

TRENDRAPPORT KUST

TRENDRAPPORT KUST TRENDRAPPORT KUST 2013-2014 Inhoudsopgave Kerncijfers kusttoerisme... 1 Deel 1: Aanbod Logiescapaciteit in bedden... 9 Hotels... 10 Gastenkamers... 12 Jeugdlogies en vakantiecentra... 13 Kampeerbedrijven

Nadere informatie

Achtergrond In Cadzand-Bad (gemeente Sluis) worden de volgende ontwikkelingen voorbereid:

Achtergrond In Cadzand-Bad (gemeente Sluis) worden de volgende ontwikkelingen voorbereid: NOTITIE Project Branding en Strandhotel Cadzand-Bad Onderdeel Verkeer: Bepalen aantal parkeerplaatsen en toets onderzoeken bestemmingsplan Code CTZ P01 N001 def Datum 23 april 2013 Achtergrond In Cadzand-Bad

Nadere informatie

Onderzoek forfaits van. vaste plaatsen. Rapportage. Gemeente Venray. KONDAR Overheid b.v. Postbus BB ARNHEM

Onderzoek forfaits van. vaste plaatsen. Rapportage. Gemeente Venray. KONDAR Overheid b.v. Postbus BB ARNHEM Rapportage Gemeente Venray Onderzoek forfaits van vaste plaatsen KONDAR Overheid b.v. Postbus 1096 6801 BB ARNHEM 088-55 80 555 www.kondar.nl Hoofdstuk: Inhoud 1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Inleiding... 2 3

Nadere informatie

ContinuVrijeTijdsonderzoek (CVTO) 2015 Tussentijdse rapportage jaarmeting

ContinuVrijeTijdsonderzoek (CVTO) 2015 Tussentijdse rapportage jaarmeting ContinuVrijeTijdsonderzoek (CVTO) 2015 Tussentijdse rapportage jaarmeting Inzicht in participatie en frequentie van het uithuizige vrijetijdsgedrag van Nederlanders NBTC-NIPO Research Postadres Postbus

Nadere informatie

Antwoorden Economie H1; Productie en Productiefactoren (Present)

Antwoorden Economie H1; Productie en Productiefactoren (Present) Antwoorden Economie H1; Productie en Productiefactoren (Present) Antwoorden door een scholier 1164 woorden 25 maart 2004 5,1 76 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: productie en productiefactoren

Nadere informatie

Werkgelegenheidsonderzoek 2010

Werkgelegenheidsonderzoek 2010 2010 pr ov i nc i e g r oni ng e n Wer kgel egenhei dsonder zoek Eenanal ysevandeont wi kkel i ngen i ndewer kgel egenhei di nde pr ovi nci egr oni ngen Werkgelegenheidsonderzoek 2010 Werkgelegenheidsonderzoek

Nadere informatie

SCHATTING BBO OPBRENGSTEN

SCHATTING BBO OPBRENGSTEN SCHATTING BBO OPBRENGSTEN 1. Opbrengsten BBO aan overheidsinkomsten Voordat wordt ingegaan op de opbrengsten die de BBO aan Lands kas zal bijdragen, wordt stilgestaan bij het gegeven dat het BBO-stelsel

Nadere informatie

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten

Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Enige kengetallen ter bepaling van het effect op het verdienend vermogen van de Achterhoek van regionale beleidsconcepten Inleiding Het bruto binnenlands product (BBP) van een land of regio is de som van

Nadere informatie

Rapportage. Economische impactmeting Marathon Zeeland

Rapportage. Economische impactmeting Marathon Zeeland Rapportage Economische impactmeting Marathon Zeeland Titelpagina Rapportage Economische impactmeting Marathon Zeeland Geschreven door: In opdracht van: Trequartista-NHTV Frank Hagoort Timon Klerx Provincie

Nadere informatie

Kustforum. Onze kust : een petanque kust?

Kustforum. Onze kust : een petanque kust? Onze kust : een petanque kust? - BELANG VAN KUSTTOERISME - IS DE KUST EEN BESTEMMING VOOR OUDEREN? - KUST: MINDER GOED IMAGO BIJ JONGEREN - ACTIES VOOR HIP EN JONG IMAGO BELANG VAN KUSTTOERISME 2008 5,1

Nadere informatie

Kerncijfers Nederlandse horeca

Kerncijfers Nederlandse horeca Kerncijfers Nederlandse horeca In deze presentatie worden kerncijfers over de Nederlandse horeca gepresenteerd: Hoeveel horecabedrijven telt de gemeente? Hoeveel restaurant- en hotelbedrijven zijn in de

Nadere informatie

Met dank aan Jolanda Jansen (Ahoy), Jan van Vliet (Ahoy) en Gerda IJff (Rotterdam Topsport)

Met dank aan Jolanda Jansen (Ahoy), Jan van Vliet (Ahoy) en Gerda IJff (Rotterdam Topsport) ECONOMISCHE IMPACT ABN AMRO WORLD TENNIS TOURNAMENT ROTTERDAM 2013 19 augustus 2013 Rapportage op basis van een rapport van de volgende studenten van de Hogeschool Rotterdam: Djordy Heikoop, Marc Kruiper,

Nadere informatie

Parkeervraag 'project Duinhoek

Parkeervraag 'project Duinhoek Exploitatiemaatschappij De Quack BV Parkeervraag 'project Duinhoek Datum 25 augustus 2008 Kenmerk EDQ002/Khr/0007 Eerste versie 20 augustus 2008 1 Inleiding Exploitatiemaatschappij De Quack BV, eigenaar

Nadere informatie

Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2016 kwartaal 4

Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2016 kwartaal 4 Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2016 kwartaal 4 Rapport (door)startende bedrijven (in woningen) Zoetermeer - Kwartaal 4 2016 1 Rapportage Kwartaalrapport (door)startende bedrijven

Nadere informatie

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP ONDERZOEKSMEMORANDUM De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP De productie van bedrijven en instellingen is gelijk aan de verkoopwaarde van alle

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

SticVerzuimrapportage J C:\Verzuimrapportages

SticVerzuimrapportage J C:\Verzuimrapportages 16-01-2018 # December SticVerzuimrapportage J C:\Verzuimrapportages Stichting voor Bijzonder Voortgezet Onderwijs Bilthoven ArboNed Kenniscentrum Rapportagedatum: 16-01-2018 Peiljaar: 2017 Peilmaand: December

Nadere informatie

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 1 Eerste helft & Q2 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Faillissementen per branche 23 Opheffingen per branche 24 Netto-groei per branche 25 Overzicht

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-077 14 november 2008 9.30 uur Economische groei derde kwartaal 2008 vertraagt tot 1,8 procent Bijna een halvering in vergelijking met eerste halfjaar

Nadere informatie

Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2017 kwartaal 1

Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2017 kwartaal 1 Analyse (door)startende bedrijven (in woningen) Versie 2017 kwartaal 1 Rapport (door)startende bedrijven (in woningen) Zoetermeer - Kwartaal 1 2017 1 Rapportage Kwartaalrapport (door)startende bedrijven

Nadere informatie

Antwoord op Statenvragen PS Arnhem, 6 juni 2017 zaaknr

Antwoord op Statenvragen PS Arnhem, 6 juni 2017 zaaknr Antwoord op Statenvragen PS2017-280 Arnhem, 6 juni 2017 zaaknr. 2017-007212 De leden van Provinciale Staten Beantwoording schriftelijke Statenvragen Statenlid Janneke Slingerland (ChristenUnie) (PS2017-280)

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen

Instituut voor de nationale rekeningen Instituut voor de nationale rekeningen 2015-02-17 Links: Publicatie BelgoStat Online Algemene informatie Broos herstel in 2013 na krimp in 2012 in Brussel en Wallonië; verdere groeivertraging in 2013 in

Nadere informatie

Jaargang 75 Februari 2019 nr. 2. Statistisch bulletin. CBS Statistisch bulletin, 1

Jaargang 75 Februari 2019 nr. 2. Statistisch bulletin. CBS Statistisch bulletin, 1 Jaargang 75 Februari 2019 nr. 2 Statistisch bulletin CBS Statistisch bulletin, 1 Inhoud 1. Arbeid en sociale zekerheid 3 2. Bevolking 10 3. Industrie en energie 17 4. Inkomen en bestedingen 19 5. Internationale

Nadere informatie

Toerisme en recreatie

Toerisme en recreatie Hoofdstuk 8 Toerisme en recreatie 8.1 Inleiding Toerisme en recreatie zijn belangrijke sectoren in een stad als. Mensen uit binnen- en buitenland bezoeken de stad om de historische sfeer te proeven, een

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6

Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6 Samenvatting Economie Hoofdstuk 5+6 Samenvatting door Sanne 1542 woorden 11 april 2017 7,5 11 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Hoofdstuk 5 - Werkt dat zo? Paragraaf 5.1 - Aan de slag! Als je

Nadere informatie