Gezinnen in Vlaanderen Bea Cantillon

Transcriptie

1 Gezinnen in Vlaanderen Bea Cantillon Slotconferentie FLEMOSI IWT-project (SBO-project 90044) 16 september 2013 wordt gefinancierd door FLEMOSI Slotconferentie 16 september Inhoud 1. Inleiding 2. Gezinsbeleid in Vlaanderen 3. Onderzoek binnen FLEMOSI 4. Overzicht resultaten 5. Conclusie FLEMOSI Slotconferentie 16 september Gezinsbeleid in Vlaanderen Focus op beleid gericht op gezinnen met kinderen, meer specifiek: 1. Ondersteuning bij combinatie gezinzorg-werk 2. Materiële ondersteuning: Bijkomende bevoegdheden met overheveling kinderbijslagen 3. Opvoedingsondersteuning p.m) Impact op arbeidsdeelname Verdelingsimpact FLEMOSI Slotconferentie 16 september

2 Miljoen euros FLEMOSI Slotconferentie Brussel 16 september 2013 Onderzoeksvragen binnen FLEMOSI Impact van kinderopvang op arbeidsdeelname van moeders Profijt van het gezinsbeleid Impact van alternatieven uitkering voor zorg van jonge kinderen Finland als voorbeeld (zorguitkering óf gegarandeerde kinderopvangplaats)? Hervormingscenario s van de kinderbijslag Verdelingsimpact van demografische veranderingen op de langere termijn FLEMOSI Slotconferentie 16 september Onderzoek binnen FLEMOSI Ondersteuning combinatie gezin-zorg-werk Materiële ondersteuning Arbeidsparticipatie van moeders: de impact van rantsoenering van kinderopvang (DP18) Verdelingsanalyse gezinsbeleid voor jonge kinderen (DP3) Invoering van een zorgtijduitkering (DP7) Kinderopvang thuis of buitenshuis? Simulatie van invoering Fins systeem in Vlaanderen (DP11) Kinderbijslag en armoede: kan de 6 de staatshervorming het immobilisme doorbreken? De premie voor jonge kinderen getoetst (DP17) FLEMOSI Slotconferentie 16 september Profijt van het gezinsbeleid Analyse voor gezinnen met kinderen <3 jaar, Vlaanderen Kinderbijslag en geboortepremie Kinderopvang Uitkering voor ouderschapsverlof 0 Q1 Q2 Q3 Q4 Q5 Inkomenskwintiel (Equivalent gezinsinkomen) Noot: Kwintielen van gezinnen met kinderen <3 jaar, GEZO-data 2005 Bron: Ghysels & Van Lancker, 2011, DP3 FLEMOSI Slotconferentie 16 september

3 Simulatie invoering van zorgtijduitkering (DP7) zorg in eigen beheer? Introductie van uitkering voor zorg voor kinderen op basis van tijd die ouders besteden aan zorg Gefinancierd met vooral afschaffing huwelijksquotiënt voor wie jonger is dan 50, en subsidies kinderopvang (budgetneutraal) Zorgtijduitkering: 30 eurocent per uur per kind * aantal uren zorgtijd/maand * 12 Gezin met 2 kinderen Geschatte zorgtijd per maand Resultaten simulatie met MEFISTO: Zorgtijduitkering per jaar 1 & 3 jaar 449 uur & 8 jaar 326 uur 1236 Horizontale herverdeling van gezinnen zonder kinderen (HQ) naar gezinnen met kinderen Winnaars zijn vooral eenoudergezinnen en tweeverdieners; belangrijk deel (52%) eenverdieners verliest Armoede onder eenoudergezinnen daalt van 22% naar 15%, lichte stijging voor eenverdieners Bron: Ghysels, Vanhille, Verbist (2011), DP7 FLEMOSI Slotconferentie 16 september Simulatie invoering van Fins beleid werk-gezin (DP11) Welke zouden de verdelingseffecten zijn van het Finse zorgbeleid? principe van keuzevrijheid wordt vooropgesteld: ofwel een thuiszorguitkering ofwel een gegarandeerde plaats in gesubsidieerde kinderopvang Resultaten: bijkomend budget nodig (voor thuiszorg én kinderopvang) diegenen die thans buiten huidige steunmaatregelen vallen winnen meest: eenouders en gezinnen zonder arbeidsinkomen eenverdieners met hoger inkomen verliezen door afschaffing huwelijksquotiënt Intensieve gebruikers van kinderopvang met hoger inkomen verliezen door hogere bijdragen kinderopvang Bron: Ghysels, Vanhille, Verbist (2013), DP11 FLEMOSI Slotconferentie 16 september Arbeidsparticipatie van moeders (DP18) Impact van de kost van de kinderopvang en van het aanbod aan plaatsen op de arbeidsparticipatie van moeders, op basis van GEZO-data & MEFISTO Bron: Vandelannoote, Vanleenhove, e.a. (2013), DP18 FLEMOSI Slotconferentie 16 september

4 Arbeidsparticipatie van moeders (DP18) Zowel de kost van kinderopvang als het tekort aan plaatsen verminderen het arbeidsaanbod van moeders; Het effect van beschikbaarheid is echter groter dan het effect van de kost Uitbreiding van gesubsidieerde kinderopvangplaatsen verdient zich terug in vorm van bijkomende inkomsten uit personenbelasting en SZ-bijdragen Bron: Vandelannoote, Vanleenhove, e.a. (2013), DP18 FLEMOSI Slotconferentie 16 september Procentuele verdeling van huishoudens met gewone gezinsbijslagen en sociale toeslagen, België, 2010, in procent Deciel Gewone gezinsbijslag Sociale toeslagen 1 5,3 44,9 2 6,9 24,1 3 8,4 15,6 4 9,6 8,3 5 11,6 4,1 6 13,0 1,1 7 12,1 1,3 8 13,4 0,2 9 10,2 0,4 10 9,6 0,0 Bron: eigen berekeningen op basis van MEFISTO. Decielen zijn gebaseerd op het equivalent beschikbaar gezinsinkomen. FLEMOSI Slotconferentie 16 september Kinderbijslagen en demografische projecties (DP25) Effect van demografische evolutie op simulatie van veranderingen in kinderbijslag Demografische veranderingen worden meegenomen door statische herweging Bron: De Blander, e.a. (2013), DP25 FLEMOSI Slotconferentie 16 september

5 Conclusie Vlaanderen krijgt de belangrijkste hefbomen in handen voor het voeren van een sociaal geïnspireerd gezinsbeleid De overheveling van de bevoegdheden zijn een opportuniteit om oude systemen te moderniseren Simulatiemodellen zijn daarbij onmisbare instrumenten FLEMOSI Slotconferentie 16 september Voor wie meer wil weten Discussiepapers op Studiedag Kinderen in Vlaanderen op dinsdag 3 december 2013, te Antwerpen FLEMOSI Slotconferentie 16 september