De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven

Transcriptie

1 Uitspraak De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven Zaaknummer: ***** Datum uitspraak: 6 maart 2015 De civiele kamer van de Commissie van het Schadefonds Geweldsmisdrijven (hierna ook te noemen: de Commissie) geeft op grond van het statuut voor de buitengerechtelijke afhandeling van civiele vorderingen tot schadevergoeding in verband met seksueel misbruik van minderjarigen in instellingen en pleeggezinnen (hierna ook te noemen: het Statuut) het volgende oordeel naar aanleiding van de aanvraag tot schadevergoeding door: [naam] [geboortedatum] wonende te [plaats] hierna te noemen: aanvrager tegen: [instelling] gevestigd te [plaats] vertegenwoordigd door [bestuurder] hierna te noemen: instelling Beslissing De Commissie heeft besloten dat de aanvraag ongegrond is. Aanvrager komt dus niet in aanmerking voor een uitkering. Het is niet aannemelijk geworden dat de instelling feitelijk op de hoogte was van het misbruik zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. Op grond van artikel 2 lid 2 van het Statuut dient daarvan sprake te zijn aangezien aanvrager stelt dat hij door groepsgenoten seksueel is misbruikt. Het oordeel van de Commissie is bindend voor partijen en is niet vatbaar voor enige vorm van bezwaar of beroep.

2 1. Verloop van de procedure De Commissie heeft het aanvraagformulier met bijlagen ontvangen op 15 augustus Het dossier is op 16 oktober 2014 doorgestuurd naar de instelling. Op 11 december 2014 ontving de Commissie de schriftelijke reactie van de instelling. Aanvrager en de instelling zijn op 23 januari 2015 gehoord door de Commissie. Namens de instelling zijn verschenen [naam] (bestuurder), [naam] (bestuurssecretaris) en [naam](oud bestuurder/adviseur). Op 6 maart 2015 heeft de Commissie de aanvraag behandeld in de raadkamer. 2. De aanvraag Uit de door aanvrager overgelegde stukken blijkt dat hij vanuit een pleeggezin op [datum] is geplaatst in [instelling]. De instelling is hiervan de rechtsopvolger. Aanvrager heeft hier ongeveer 1,5 jaar gewoond. Aanvrager verklaart dat hij door drie oudere groepsgenoten seksueel is misbruikt. Het misbruik vond plaats op elk onbewaakt ogenblik, soms zelfs door de drie daders tegelijkertijd. Het was dagelijks aan de orde. Het misbruik vond onder andere plaats op het terrein van de [instelling], tijdens het badderen, op zijn eigen kamer en op het toilet in de trein en op het treinstation. Het gebeurde onder dwang en aanvrager werd geïntimideerd. Aanvrager vindt dat de instelling geen verantwoordelijkheid heeft genomen voor de kinderen. De groepsleiding zat in het paviljoen op ruime afstand van de huiskamer van de pupillen en de slaapvertrekken. Er waren genoeg onbewaakte ogenblikken dat het seksueel misbruik plaats kon vinden. Er waren over het algemeen 2 begeleiders, s nachts was er nauwelijks toezicht. Het toezicht in de nacht werd gedeeld met een aangrenzend paviljoen. Had de begeleider daar nachtdienst dan hadden de daders in wezen vrij spel. Aanvrager geeft aan dat de medewerkers op zichzelf betrokken en integere mensen waren. Maar vanuit hun professionaliteit zouden ze zich bewust moeten zijn van de risico s. Soms vond er openlijk misbruik in de badkamer plaats. Aanvrager is ervan overtuigd dat de groepsleiding ervan af moet hebben geweten, maar dat ze het om wat voor reden dan ook niet serieus benaderd hebben. Het staat op zijn netvlies gegrift dat hij achter de bosjes werd misbruikt, dat een groepsleider zijn hoofd onder de bosjes stak en er niets van zei. Het leek of het misbruik werd gedoogd, goedgekeurd of dat er andere belangen meespeelden. Aanvrager geeft ook aan dat hij zijns inziens nooit op de [instelling] had moeten zijn geplaatst. Aanvrager is onderzocht door een psycholoog die aangaf dat aanvrager op [instelling] te [plaats] geplaatst had moeten worden. Ondanks dat werd aanvrager toch op [instelling] geplaatst tussen echte gedragsgestoorde tot zwaar autistische jongelui die aanzienlijk ouder waren dan aanvrager. Aanvrager geeft aan dat hij het misbruik 2 keer aan de orde heeft gesteld. In het eerste jaar heeft hij samen met een andere pupil, [naam], het misbruik gemeld bij de begeleiders [naam] en [naam]. Aanvrager heeft toen alleen iets gezegd over het misbruik door beschuldigde [naam]. Later heeft aanvrager nogmaals melding gedaan. Met deze meldingen is niets gedaan. Contacten met [instelling] Op zijn [leeftijd] is aanvrager gedurende 3 maanden geplaatst in [instelling] in [plaats]. Aanvrager is met een begeleider van deze instelling, [naam], naar [instelling] gegaan en heeft daar gesproken met een groepsleider, [naam]. Het gesprek heeft weinig opgeleverd omdat aanvrager dichtklapte. [naam groepsleider] zou wel iets hebben gezegd waaruit volgens aanvrager bleek dat hij van het misbruik wist.

3 In [jaartal] heeft aanvrager het misbruik aangegeven in een gesprek met de toenmalige directeur, [naam]. [instelling] heeft naar aanleiding van deze melding alleen het juridische pad gekozen. Er werd melding gedaan bij het Openbaar Ministerie en er werd gevraagd of de instelling de melding van aanvrager als een klacht moest zien. Aanvrager vond dit geen prettige benadering en heeft het verder op zijn beloop gelaten. Nadat de Commissie Samson bij aanvrager een diepte-interview had afgenomen over het misbruik was de stap voor aanvrager niet zo groot meer om nogmaals de klacht bij de [instelling] neer te leggen en te vragen om een onderzoek. Naar aanleiding hiervan is een onderzoekscommissie ingesteld. De onderzoeksvraag was of de directie van [instelling] in [jaartal] en [jaartal] naar aanleiding van de melding van aanvrager over seksueel misbruik zorgvuldig en afdoende heeft gehandeld. De conclusie van de commissie was dat de [instelling] niet geheel zorgvuldig en zeker niet afdoende heeft gehandeld. Omdat het rapport geen antwoord gaf op de vraag of aanvrager seksueel misbruikt was heeft hij nogmaals contact opgenomen met de [instelling]. Hij heeft een gesprek gehad met vijf groepsleiders die ten tijde van het misbruik bij de [instelling] werkten. Het gesprek zou onder regie van [rechtsopvolger instelling] plaatsvinden en er zou worden genotuleerd. Door omstandigheden is er niet genotuleerd. Het gesprek heeft wel plaatsgevonden. Het was moeizaam, maar over het algemeen had aanvrager de indruk dat de groepsleiders hem geloofden. Aanvrager heeft later opgeschreven wat hij van het gesprek heeft onthouden. Later bleek dat de groepsleiders zich niet herkenden in het verhaal dat aanvrager had opgeschreven. Aanvrager zou nog altijd met de oud-groepsleiders in gesprek willen gaan, nu met een notulist erbij. Aanvrager neemt het de instelling kwalijk dat er nooit gedegen onderzoek is gedaan naar het misbruik. In [jaartal] is de deur door de instelling echter dicht gegooid. Aanvrager had vanaf het begin echt gehoord willen worden. 3. Reactie instelling De instelling gaat in haar reactie allereerst in op het onderzoek dat in [jaartal] is gehouden. De waarheidsvinding is weliswaar geen opdracht van het onderzoek geweest, toch heeft de commissie zich vanwege de zorgvuldige afhandeling gebogen over de geuite beschuldigingen. De onderzoekscommissie heeft hiertoe gesproken met het voltallige team dat in [jaartal/jaartal] in dienst was. Eén van de teamleden is nog steeds in dienst van [rechtsopvolger instelling] en werkzaam binnen de [instelling]. De conclusie van de commissie was dat de directie destijds niet zorgvuldig heeft gehandeld omdat alleen het juridische pad werd gekozen en aanvrager onvoldoende werd bijgestaan. Ook werd de voortgang van het proces op zijn beloop gelaten en ook dit was naar het oordeel van de Commissie niet zorgvuldig. Op basis van deze uitspraken zijn schriftelijke excuses aangeboden. Over de plaatsing op de [instelling] merkt de instelling op dat de populatie kinderen van [instelling] en [instelling] niet ernstig verschilden qua problematiek en zorgvraag. Ook was het geen uitzondering om kinderen rond de leeftijd van 10 jaar op te nemen, om dit aan te tonen is een overzicht overgelegd waaruit de gemiddelde leeftijden blijken in de jaren [jaartal-jaartal]. Tijdens het verblijf is nooit meer teruggekomen op de plaatsing. Er wordt zelfs voorgesteld de begeleiding na de plaatsing door de [instelling] te continueren. De behandeling leek voorspoedig te verlopen en aanvrager kon betrekkelijk snel weer terug naar het pleeggezin. Tweemaal komt de naam [naam] (één van de beschuldigden) voor. In een verslag wordt vermeld dat aanvrager het contact met [naam] tot het noodzakelijke beperkt. Daarnaast heeft aanvrager in een verslagje geschreven dat hij het niet fijn vindt als [naam] probeert te dreigen. De verslagen zijn bijgevoegd. Samenvattend ziet de instelling een beeld van een kind dat het ogenschijnlijk naar zijn zin heeft in de groep en niet voor bovenmatige problemen zorgt. Gelet op groepsprocessen binnen de residentiële zorg is het niet vreemd dat sommige jongens uit de weg worden gegaan. Alleen op basis hiervan hoeven geen alarmbellen te rinkelen. Nergens in de verslaglegging is terug te vinden dat ooit het thema misbruik of grensoverschrijdend gedrag aan de orde is geweest.

4 Het voltallige team dat in [jaartal/jaartal]in dienst was is voor de onderzoekscommissie verschenen. Alle leden van het groepsteam geven aan dat ze niets hebben gemerkt of waargenomen van het misbruik waar aanvrager melding van doet. Eén van de teamleden is nog steeds werkzaam bij [instelling]. Daarnaast zijn er ook verschillende herinneringen van aanvrager over de mogelijkheid dat misbruik in de trein heeft plaatsgevonden. Zowel pleegmoeder als groepsleiding vertellen echter dat aanvrager gehaald en gebracht werd door pleegouders. Bestuurder vindt het opmerkelijk dat na zoveel jaren het complete groepsteam verscheen bij de commissie. Het lijkt de bestuurder onwaarschijnlijk dat zij al die jaren een geheim bij zich hebben gedragen. Of er misbruik heeft plaatsgevonden is een vraag die de instelling niet kan beantwoorden. Ze willen als ze iets kunnen betekenen wel graag de helpende hand bieden. Tevens geeft de instelling aan dat ze ook verantwoordelijk is voor haar medewerkers. Als er sprake is van misbruik dan is het einde arbeidscontract en inschakelen justitie. Dit houdt ook in dat de instelling medewerkers die zonder bewijs beschuldigd worden beschermt en steunt. [naam] (oud bestuurder instelling) heeft gesprekken met aanvrager gehad over de moeilijke start in zijn leven. Toen [naam] over de impact van zijn historie met aanvrager sprak wilde hij het daar absoluut niet over hebben. De instelling heeft stukken overgelegd waaruit blijkt hoe moeilijk het voor de pleegouders was om aanvrager in het gezin op te nemen en een stuk van een psycholoog waaruit blijkt hoe vast aanvrager toen zat. Het feit dat het binnen het pleeggezin niet lukte moet voor aanvrager een extra last hebben opgeleverd. Voor het pleeggezin heeft de uithuisplaatsing gevoelens van schuld opgeroepen. De instelling begrijpt dat de pleegmoeder zich vastklampt aan elke mogelijkheid die laat zien dat het niet haar schuld is geweest. Het kan echter niet zo zijn dat dan de schuld wordt overgeheveld naar medewerkers van de [instelling] zonder dat daar ondersteunend bewijs voor is. De opvatting van [naam] (begeleider van aanvrager rondom zijn persoonsgebonden budget) dat aanvrager altijd hetzelfde verhaal heeft verteld kan volgens de instelling niet als steunbewijs worden gezien. De zaak van aanvrager is niet de enige zaak rond seksueel misbruik binnen de instelling. Als er maar enig steunbewijs is of ze het gevoel hebben: het zou best wel eens gebeurd kunnen zijn, dan gaat bij twijfel de waarheid van cliënt boven. Dit gevoel is bij hen nu niet opgekomen. Soms bestaan er twee waarheden waaruit niet gekozen kan worden. De instelling was dan ook zeer verbaasd over de uitspraak in het kader van de Tijdelijke Regeling. Dit komt hard aan bij de betrokken medewerkers die bij de onderzoekscommissie hebben aangegeven van niets te weten. Temeer omdat aanvrager hierbij aangeeft dat ze ervan wisten. Het spijt de bestuurder dat ze, toen aanvrager zich de eerste keer meldde, niet direct met hem in gesprek zijn gegaan met als doel hem te helpen. Vanaf zijn melding in [jaartal] hebben ze echter alles in het werk gesteld om op een zorgvuldige manier te handelen, naar aanvrager toe en naar de betrokken medewerkers toe. 4. Beoordeling (steun)bewijs De Commissie moet op grond van het Statuut beoordelen of een aanvrager in aanmerking komt voor een uitkering. De Commissie heeft zich tot dat oordeel beperkt. Zij kan dan ook geen uitspraken doen over onder andere de vraag of aanvrager terecht in de [instelling] is geplaatst en over de uitkering op grond van de Tijdelijke Regeling.

5 De Commissie is van oordeel dat de aanvraag niet voldoet aan artikel 2 lid 2 van het Statuut. Aanvrager heeft verklaard dat hij door drie groepsgenoten is misbruikt. Om voor een uitkering op grond van het Statuut in aanmerking te komen moet volgens artikel 2 lid 2 van het Statuut worden aangetoond dat een medewerker van de instelling hiervan op de hoogte was zonder dat hiertegen effectief is opgetreden. De instelling geeft aan dat de medewerkers destijds geen signalen hebben ontvangen van seksueel misbruik van aanvrager. Tijdens het onderzoek van de Commissie in [jaartal] dat door de instelling is ingesteld hebben de groepsleiders aangegeven dat ook andere pupillen niets gemeld hebben over seksueel misbruik van aanvrager. De gesprekken die aanvrager met de groepsleiders zegt te hebben gevoerd, kunnen de groepsleiders zich niet herinneren. Helaas heeft aanvrager [naam], met wie hij de meldingen zegt te hebben gedaan, niet op weten te sporen. Het is spijtig dat er pas in [jaartal] onderzoek heeft plaatsgevonden naar het seksuele misbruik zoals gesteld door aanvrager. Vanwege het lange tijdsverloop is het lastig om te reconstrueren wat er ten tijde van het verblijf van aanvrager in de instelling is gebeurd en besproken. Dit blijkt wel uit hetgeen de instelling heeft verklaard over het vervoer van aanvrager van en naar de instelling. De instelling gaf aan dat aanvrager altijd met de auto werd gehaald en gebracht en dat misbruik in de trein daarom niet plaats had kunnen vinden. Aanvrager heeft echter tijdens de hoorzitting een vastrechtkaart en treinkaartjes laten zien waaruit bleek dat hij in de periode van het gestelde misbruik wel met de trein van en naar de instelling ging. Ook één van de daders woonde toen nog in de instelling. Daarnaast heeft aanvrager aangegeven dat hij het misbruik in [jaartal] heeft gemeld aan een groepsleider, [naam]. [naam] zou tijdens dat gesprek iets hebben gezegd waaruit zou blijken dat hij wist van het misbruik. [naam], begeleider van [instelling], was tijdens dit gesprek aanwezig. [naam] is benaderd door aanvrager en heeft een verklaring opgesteld. [naam] geeft aan dat het gesprek er vast geweest is, maar dat er geen beelden of herinneringen boven zijn komen drijven. De Commissie sluit, net als de instelling, niet uit dat er misbruik heeft plaatsgevonden. Op grond van de stukken en hetgeen op de zitting is verklaard vindt de Commissie het echter niet aannemelijk dat medewerkers van de instelling op de hoogte waren van het misbruik of het misbruik hebben gezien. Ook waren er geen signalen waaruit kon worden afgeleid dat aanvrager seksueel zou worden misbruikt. De Commissie is het met de instelling eens dat er geen alarmbellen hoeven te gaan rinkelen als bepaalde jongens uit de weg worden gegaan. Een uitkering op grond van het Statuut is daarom niet mogelijk. De uitspraak is gedaan door de civiele kamer van de Commissie en is ondertekend door de voorzitter. Voorzitter, Prof. dr. mr. J.J.M. van Dijk