Medische gronden om loonsancties op te leggen

Transcriptie

1 Medische gronden om loonsancties op te leggen Jerry Spanjer, Paula Dijkema Samenvatting Het UWV dient het re-integratieverslag van de werkgever te beoordelen en een sanctie op te leggen als het niet akkoord wordt bevonden. Dit exploratief onderzoek is verricht om meer zicht te krijgen op de medische gronden om een loonsanctie op te leggen. Aan de hand van een checklist werden 206 dossiers, waar een loonsanctie op inhoudelijke gronden werd opgelegd, onderzocht. In 45% van de dossiers bleken medische redenen een rol te spelen. Het betrof in alle gevallen dossiers waarbij de verzekeringsarts van mening was dat de bedrijfsarts de belastbaarheid niet juist had ingeschat. Het betrof hoofdzakelijk gevallen waarbij de bedrijfsarts had aangegeven dat de werknemer helemaal niet of slechts een beperkt aantal uren kon werken en gevallen waarbij zodanige beperkingen werden aangegeven dat re-integratie niet mogelijk was. Er werden geen sancties opgelegd omdat de verzekeringsarts van mening was dat behandeling of begeleiding onvoldoende was geweest. Bedrijfsartsen zouden daarom meer aandacht kunnen besteden aan de beoordeling van de belastbaarheid. Verzekeringsartsen zouden bij de beoordeling van het re-integratieverslag meer aandacht kunnen besteden aan de beoordeling van behandeling en begeleiding. Loonsanctie, Re-integratieverslag, RIV-toets, Belastbaarheid, Beoordelen, Beperkingen Inleiding Werkgever en werknemer hebben in Nederland een re-integratieverplichting. 1 Als de werknemer een WIA-uitkering aanvraagt na bijna twee jaar verzuim, dan dient de werkgever een re-integratieverslag (RIV) in te dienen. 2,3 Het UWV moet toetsen of de werkgever zich voldoende heeft ingespannen. 4 Als dit niet het geval is dan wordt door het UWV aan de werkgever een loonsanctie opgelegd. Dit betekent dat de werkgever voor maximaal een jaar het loon moet doorbetalen. Tevens mag de werkgever zolang hij het loon moet doorbetalen de werknemer niet ontslaan. Er spelen dus grote belangen voor werkgever en voor werknemer. De werkgever kan wel na reparatie van de tekortkomingen een verkorting van deze loonsanctie aanvragen. Dr. J. Spanjer is verzekeringsarts, onderzoeker en docent bij UWV en UMCG. Drs. P.C. Dijkema is verzekeringsarts bij UWV. Correspondentieadres: jerry.spanjer@uwv.nl Het RIV wordt bij het UWV inhoudelijk getoetst door een arbeidsdeskundige of een verzekeringsarts en meestal beide, dit afhankelijk van de reden dat re-integratie niet mogelijk was. Zij hebben hiervoor de werkwijzer RIV-toets in de praktijk, een handleiding binnen het UWV hoe het RIV te toetsen. 5 Als de verzekeringsarts en arbeidsdeskundige van mening zijn dat een loonsanctie dient te worden opgelegd, wordt dit eerst ter toetsing voorgelegd aan de Landelijke Loonsanctie Commissie (LLC). In 2012 zijn in heel Nederland 4931 loonsancties opgelegd. 6 Dit is 21% van de WIA-aanvragen van werknemers met een werkgever. In totaal 6% betrof het een administratieve sanctie, omdat het ingediende RIV niet compleet was en 15% was een loonsanctie op inhoudelijke gronden. De Landelijke Loonsanctie Commissie houdt een indeling bij van de reden(en) voor de opgelegde loonsancties. Deze indeling is echter nogal grof, precieze redenen voor de opgelegde loonsancties worden zo niet helder. 6 Het is wel nuttig om een duidelijk inzicht te krijgen in welke factoren tot een sanctie hebben geleid. Inzicht in deze factoren kan mogelijk handvatten geven voor verbetering van het re-integratieproces en kan sancties voorkomen. De bedrijfsarts die door de werkgever om advies wordt gevraagd speelt een belangrijke rol in het re-integratieproces. Deze dient een oordeel te geven over belastbaarheid en begeleiding van de werknemer en hoe participatie en duurzame inzetbaarheid van de werknemer kan worden bevorderd. De beoordeling van het re-integratieverslag c.q. het toepassen van een loonsanctie door het UWV is een hot-item. Er heerst onvrede hierover bij zowel de bedrijfsartsen als bij de verzekeringsartsen. Dat blijkt ook uit de publicaties hierover in de vaktijdschriften In dit onderzoek willen we vooral inzoomen op medische factoren en willen we komen tot beantwoording van de volgende vragen: Welke redenen zijn er voor het opleggen van een loonsanctie door het UWV? Hoe vaak komt het voor dat een verzekeringsarts hierbij betrokken is? Hoe vaak zijn medische redenen een oorzaak voor het opleggen van een sanctie? Welke medische redenen zijn dat? tbv jaargang 23 nr.9 november

2 Zijn er verschillen in kenmerken tussen de groep werknemers bij wie wel een loonsanctie is opgelegd en de groep bij wie geen loonsanctie is opgelegd? Zijn er specifieke kenmerken bij de werknemer aanwezig als er om medische redenen een loonsanctie is opgelegd? Methode Dossiers die zijn beoordeeld door de LLC en waarbij een loonsanctie werd opgelegd werden beoordeeld middels een checklist, gemaakt op basis van literatuuronderzoek en interviews. De checklist heeft als doel een concreet beeld te krijgen van de werknemer, de beoordeling door de bedrijfsarts en hoe het UWV hier vervolgens over oordeelt. Literatuuronderzoek In Medline werd gezocht met de volgende termen: assessment en return to work efforts. Dit leverde 42 artikelen op. Vijf hiervan gingen over de beoordeling van re-integratie-inspanningen Het betrof artikelen over de arbeidsdeskundige beoordeling van de re-integratie-inspanningen. De termen medical aspects of the return to work process; quality of the return to work process; quality of the assessment of return to work efforts; return to work effort sufficiency; reintegration report; occupational physician; vocational rehabilitation; disability benefits hebben geen extra bruikbare artikelen opgeleverd. Met de zoekwoorden: loonsanctie, RIV-toets, beoordeling re-integratie-inspanningen en Poortwachter is gezocht in het Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde. Dit leverde vijf artikelen op die te maken hebben met de RIV-beoordeling Deze informatie is meegenomen bij het opstellen van de checklist. Er werd geen literatuur gevonden waarin medische redenen voor het opleggen van een loonsanctie werden beschreven. Interviews Er werden semigestructureerde interviews afgenomen met drie willekeurig gekozen, geregistreerde verzekeringsartsen van UWV kantoor Groningen en drie willekeurig gekozen ervaren arbeidsdeskundigen van UWV kantoor Groningen en met 2 leden van de LLC Noord. De vragen betroffen hun werkwijze bij het toetsen van het RIV en hun oordeel over het RIV in het algemeen. Er werd gevraagd of men elk dossier op dezelfde manier beoordeelt, of men dit op een gestructureerde wijze beoordeelt en welke items men belangrijk vindt. Verder werd gevraagd welke medische redenen om een loonsanctie op te leggen in hun ogen vaak voorkomen. De zo verkregen informatie is verwerkt in de checklist. Inhoud checklist In de checklist werden werknemerskenmerken gescoord zoals leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, beroep en ziekteoorzaak. Daarnaast werd gescoord wat het oordeel van de bedrijf- en verzekeringsarts was, waaronder het aanwezig zijn van een beperking in het aantal uren dat de werknemer kon werken, en of er sprake was van geen benutbare mogelijk voor werk (GBM) of blokkerende beperkingen (ernstige beperkingen die nauwelijks verenigbaar zijn met werk). Verder werden een aantal algemene factoren gescoord, zoals of er sprake was van een arbeidsconflict en of er een deskundigenoordeel was verricht, zie ook tabel 1. Figuur 1 Van WIA-aanvraag tot loonsanctie en de betrokkenheid van verzekeringsarts (VA) en arbeidsdeskundige (AD) WIA aanvraag (n=1373) Administratieve sanctie 6% (n=82) Loonsanctie (inhoudelijk) 15% (n=206) WIA beoordeling 79% (n=1085) Oordeel VA aanwezig 75% (n=154) Loonsanctie alleen op AD gronden 25% (n=52) VA niet akkoord: loonsanctie 60% (n=92) VA wel akkoord, loonsanctie op AD gronden 40% (n=62) 420 tbv jaargang 23 nr.9 november 2015

3 Dossieronderzoek LLC Noord, één van de twee LLC s, beoordeelt de voorstellen van de bovenste helft van het land. Alle dossiers die door LLC Noord beoordeeld zijn van half augustus tot en met begin oktober 2012 en waarbij een loonsanctie werd opgelegd (n=206) werden middels de checklist in kaart gebracht. Dit betreft dossiers waarbij op arbeidsdeskundige of verzekeringsgeneeskundige inhoudelijke redenen een loonsanctie werd opgelegd, niet de administratieve sancties. Deze dossiers bevatten het verslag van de arbeidsdeskundige, van de verzekeringsarts (indien deze bij de beoordeling is betrokken) en eventueel aanvullende gegevens zoals wisseling met de bedrijfsarts. De tweede auteur scoorde de checklist. Een collega verzekeringsarts is gevraagd om bij 10 dossiers te onderzoeken of de checklist op dezelfde manier werd ingevuld. Dit bleek wel het geval. Analyse De kenmerken van de werknemers bij wie een loonsanctie is opgelegd zijn vergeleken middels betrouwbaarheidsintervallen met de kenmerken van de gehele groep WIA-aanvragers uit dezelfde districten en ongeveer dezelfde periode (juli t/m december 2012) waarbij geen loonsanctie is opgelegd. Er is gekozen voor het 95% betrouwbaarheidsinterval. Vervolgens is, als er sprake was van een in de ogen van verzekeringsarts onterecht te zwaar beperkte belastbaarheid, dit uitgezet tegen de kenmerken van de werknemer. In SPSS (versie 18.0) is getoetst met associatiemaat Cramer s V en als er meer dan twee variabelen waren middels Oneway ANOVA. Resultaten In figuur 1 wordt de betrokkenheid van de verzekeringsarts en arbeidsdeskundige bij een loonsanctie weergegeven. Uit de dossierstudie blijkt dat in 154 van de 206 onderzochte dossiers (75%) de verzekeringsarts betrokken was bij de beoordeling van het RIV. In 92 (60%) van deze beoordelingen was de verzekeringsarts van mening dat de door de bedrijfsarts aangegeven belastbaarheid niet juist was beoordeeld en dat daarom een loonsanctie opgelegd diende te worden. Van de 154 dossiers waar de verzekeringsarts bij betrokken was had de verzekeringsarts de werknemer 126 keer (82 %) zelf op het spreekuur gezien. In 86 van de 92 gevallen (93%) waarbij de verzekeringsarts zich niet kon vinden in het oordeel van de bedrijfsarts is getracht te overleggen met de bedrijfsarts en dit is 75 keer ook gelukt. In totaal werden dus 92 van de 206 loonsancties (45%) op medische gronden opgelegd. In tabel 1 worden de gegevens vermeld van de checklist-items van de 206 dossiers. Uit de tabel blijkt dat de door werknemer ervaren beperkingen significant vaker overeenkomen met de aangenomen beperkingen door de bedrijfsarts (64,1%; 95%-BI: 63,9-64,3) dan met de door de verzekeringsarts aangenomen beperkingen (41,3%; 95% BI: 34,6-48,0). Dat wil zeggen dat de werknemer zich vaker kan vinden in het oordeel van de bedrijfsarts dan in het oordeel van de verzekeringsarts. Uit de gebruikte dossiers waren weinig betrouwbare gegevens te halen wat betreft het volgen van protocollen, de houding van werknemer over het re-integratietraject en de betrokkenheid van werknemer bij het traject. Ook of er lang op arbeidstherapie is gewerkt en gegevens over de aangegeven prognose waren vaak niet vermeld. Medische redenen voor het opleggen van een sanctie Als er sprake was van een medische reden om een sanctie op te leggen dan was de reden in alle gevallen dat de verzekeringsarts van mening was dat er te zware beperkingen waren gegeven door de bedrijfsarts. Bij vrouwen is de verzekeringsarts significant vaker van mening dat de beperkingen te zwaar zijn beoordeeld dan bij mannen (vrouwen in 52,0% te zware beperkingen; mannen in 33,8%, Cramer s V 0,179; p=0,010). Er zijn geen significante verschillen tussen wel of geen te zware beperkingen en gemiddelde leeftijd, ziekteoorzaak of opleidingsniveau. Onvoldoende therapie of begeleiding, het niet volgen van protocollen of een niet actueel beoordeelde belastbaarheid werden door de verzekeringsarts niet genoemd als redenen voor het opleggen van een loonsanctie. In de 92 gevallen dat de verzekeringsarts van mening was dat er te zware beperkingen waren aangegeven door de bedrijfsarts bleek dit in 44 van de gevallen (48%) te gaan om een urenbeperking, in 38 gevallen (41%) om blokkerende beperkingen en in 36 gevallen (39%) om GBM. Het komt hierbij voor dat er bij één werknemer sprake is van meerdere redenen. Hieronder worden deze drie redenen apart besproken. Urenbeperking In tabel 2 wordt aangegeven wat de mening was van de bedrijfsarts betreffende het maximum aantal uren dat de werknemer belastbaar was in die gevallen waarvan de verzekeringsarts van mening was dat de urenbeperking niet terecht was. In 38,6% van de sancties t.g.v. een urenbeperking gaf de bedrijfsarts aan dat de werknemer maximaal 2 uur per dag kon werken, in 36,4% dat de werknemer maximaal 4 uur per dag kon werken en in 20% werd een ander aantal uren aangegeven. In 49,9% van de sancties was aangegeven dat de werknemer 10 uur of minder per week kon werken. tbv jaargang 23 nr.9 november

4 Tabel 1 De checklist. Score op de checklist items van de 206 dossiers waarbij een loonsanctie werd opgelegd op medische of arbeidsdeskundige gronden Leeftijd <35 jaar 10% jaar 20% jaar 34% jaar 36% Geslacht Vrouw 61,2% Man 38,8% Opleidingsniveau (1 = laag, 7= is hoog) 1 4% 2 17% 3 27% 4 15% 5 11% 6 16% 7 3% Onbekend 7% Aantal uren per week werkzaam <20 uur 14% uur 21% uur 44% >40 uur 4% Onbekend 8% Hoofddiagnose Psychisch 30% Lichamelijk 68% Niet vermeld 2% VA betrokken bij oordeel over RIV? Ja 75% Nee 25% Houding van werknemer m.b.t. re-integratietraject? Komen door cliënt ervaren beperkingen overeen met beperkingen BA? Komen door cliënt ervaren beperkingen overeen met beperkingen VA? Betrokkenheid van werknemer bij het re-integratietraject? Positief 11% Negatief 36% Niet vermeld 53% Ja 64% Nee 14% Niet vermeld 22% Ja 41% Nee 31% Niet vermeld 28% Actief betrokken 18% Afwachtend 31% Niet vermeld 52% Urenbeperking aangegeven door BA? Ja 31% Nee 69% Indien ja, terecht volgens de VA? Ja 31% Nee 69% Is door de BA GBM aangegeven? Ja 18% Nee 82% Indien ja, terecht volgens de VA? Ja 3% Nee 97% Blokkerende beperkingen aangegeven? Ja 18% Nee 82% Volgens VA te zware beperkingen? Ja 45% Nee 55% Recente belastbaarheid opgesteld? Ja 61% Nee 39% Duidelijke prognose aangegeven door BA? Ja 24% Nee 76% Vermeld VA of richtlijnen zijn gevolgd? Ja 15% Nee 60% N.v.t 25% Is vermeld of er langdurig op arbeidstherapie is gewerkt? Ja 18% Nee 82% Heeft werknemer behandeling gezocht? Ja 65% Nee 4% Deels 31%, Is er een oordeel VA over begeleiding door BA? Heeft werkgever de door BA gegeven adviezen opgevolgd? Positief 19% Negatief 42% Niet vermeld 39% Ja 34% Nee 18% Deels 48% Arbeidsconflict gemeld? Ja 10% Nee 90% Relatie tussen werkgever en werknemer Goed 16% Niet goed 24% Niet vermeld 60%, Wisseling van arbodienst? Ja 6% Nee 94% Oordeel VA over RIV aanwezig? Ja 75% Nee 25% Overleg geweest tussen VA en BA? Ja 36% Nee 58% Poging zonder succes 6% VA heeft werknemer op spreekuur gezien Ja 61% Nee 39% Is er een deskundigenoordeel verricht? Ja 24% Nee 76% BA bedrijfsarts; VA verzekeringsarts; GBM geen benutbare mogelijkheden 422 tbv jaargang 23 nr.9 november 2015

5 Tabel 2 Urenbeperking en sanctie (n=44). Maximum aantal uren dat de cliënt volgens de bedrijfsarts kan werken en waarvan de verzekeringsarts van mening is dat de urenbeperking niet terecht is. Uren per dag Percentage Uren per week Percentage 2 38,6 4 6,8 3 4,5 6 4,5 4 36, ,6 5 4,5 12 4,5 6 6,8 16 4, ,5 8 4,5 24 4,5 Niet vermeld 4,5 25 2,3 30 9,1 Niet vermeld 4,5 Van de 44 keer dat gesteld werd dat er onterecht van een urenbeperking sprake was, was 21 keer sprake van een lichamelijke oorzaak, 9 keer een psychische oorzaak en 14 keer beide. Als er sprake was van een in de ogen van verzekeringsarts onterechte urenbeperking blijkt de gemiddelde leeftijd van de werknemer significant lager te zijn (47,2 jaar vs 54,4 jaar; p=0.047). Er was geen significant verschil tussen wel of geen onterechte urenbeperking wat betreft geslacht, ziekteoorzaak en opleidingsniveau. Blokkerende beperkingen In 38 van de 92 loonsancties was de verzekeringsarts van mening dat de bedrijfsarts onterecht van mening was dat er sprake was van blokkerende beperkingen. Dit betrof beperkingen voor concentratie (21x), aandacht verdelen (20x), herinneren (12x) en handelingstempo (12x). In 23 werknemers werden meerdere blokkerende beperkingen genoemd. Ook hier bleek het zowel bij lichamelijke als bij psychische klachten voor te komen. Er werd 16 keer een lichamelijke oorzaak aangegeven, 10 keer een psychische oorzaak en 12 keer een zowel lichamelijke als psychische oorzaak. Er bleken geen significante verschillen te bestaan tussen wel of niet blokkerende beperkingen en geslacht, gemiddelde leeftijd, ziekteoorzaak en opleidingsniveau. Geen benutbare mogelijkheden In 36 van de 92 was de verzekeringsarts van mening dat de bedrijfsarts onterecht van mening was dat de werknemer geen benutbare mogelijkheden had. In 4 van die gevallen had de bedrijfsarts daarnaast ook een urenbeperking aangegeven en in 6 van de gevallen had de bedrijfsarts ook blokkerende beperkingen aangegeven. Het betrof 18 keer een lichamelijke oorzaak, 9 keer een psychische oorzaak en 9 keer zowel lichamelijke als psychische klachten. Er blijken geen significante verschillen te zijn tussen wel of geen GBM en geslacht, gemiddelde leeftijd, ziekteoorzaak, opleidingsniveau. Vergelijking met dossiers waarbij geen loonsanctie werd opgelegd Eigenschappen van de werknemers waarbij een loonsanctie is opgelegd (n=206) werden vergeleken met de eigenschappen van werknemers bij wie het RIV wel akkoord werd bevonden (n=11367). Er werden geen significante verschillen gevonden in geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en ziekteoorzaak. Gegevens over beroep, aantal werkuren, betrokkenheid van de werknemer bij het re-integratieproces, oordeel over het re-integratieproces en of de ervaren belemmeringen overeenkomen met het oordeel van de bedrijfsarts of verzekeringsarts, waren niet beschikbaar van de werknemers waarbij geen loonsanctie is opgelegd. Deze items zijn daardoor niet met elkaar vergeleken. Discussie Belangrijkste bevindingen In 2012 werd in Nederland bij 21% van de WIA-aanvragen door UWV een loonsanctie opgelegd, 15% was op inhoudelijke gronden. In dit onderzoek bleek dat in 75% van de dossiers waarbij een sanctie werd opgelegd een oordeel van de verzekeringsarts aanwezig was. In 45% van de onderzochte dossiers waarbij een loonsanctie was opgelegd speelden medische redenen een rol bij het opleggen van de loonsanctie. In al deze gevallen was de verzekeringsarts van mening dat er te zware beperkingen waren aangegeven door de bedrijfsarts. Het betrof onterechte urenbeperkingen, onterecht aangeven dat er geen mogelijkheden zijn of blokkerende beperkingen. Er werden geen sancties opgelegd om andere redenen, zoals verkeerde therapie, het niet volgen van protocollen of een niet actueel belastbaarheidspatroon. In vergelijking met werknemers bij wie geen loonsanctie werd opgelegd werden geen significante verschillen gevonden in geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en ziekteoorzaak. Bij vrouwen is de verzekeringsarts significant vaker van mening dat de beperkingen te zwaar zijn beoordeeld dan bij mannen. Als er sprake was van een in de ogen van verzekeringsarts onterechte urenbeperking blijkt de gemiddelde leeftijd van de werknemer significant lager te zijn. Interpretatie van de bevindingen Alle loonsancties om medische redenen worden dus opgelegd omdat de verzekeringsarts van mening is dat er te zware beperkingen worden aangegeven door de bedrijfsarts. Dit betreft vaak zodanig ernstige beperkingen dat de werknemer eigenlijk niet meer in staat wordt geacht om tbv jaargang 23 nr.9 november

6 in reguliere arbeid te werken. Voor de werknemer is het gevolg ontslag en een WW- of WIA-uitkering. Dit heeft forse financiële gevolgen omdat een dergelijke uitkering lager is dan het loon en ook afneemt in de loop der tijd. Tevens nemen re-integratie kansen drastisch af als er geen dienstverband meer is. Het opleggen van loonsancties is daarom in het belang van de werknemer. De oorzaak voor het feit dat de bedrijfsarts in de ogen van de verzekeringsarts te zware beperkingen aanneemt kan liggen in het verschil in referentiekader. De bedrijfsarts heeft een meer begeleidende rol en de verzekeringsarts een beoordelende. Zo kan een bedrijfsarts van mening zijn dat een urenbeperking aangewezen is omdat een werknemer praktisch niet meer uren kan werken bij zijn werkgever. Een verzekeringsarts kijkt echter meer naar theoretische mogelijkheden voor licht werk in het algemeen. Ook gaat de verzekeringsarts na of de beperking een uiting is van ziekte dan wel het gevolg is van bijvoorbeeld een belastende privésituatie, deconditionering of gebrek aan motivatie. Vanuit verzekeringsgeneeskundig perspectief bezien worden de zogenaamde blokkerende beperkingen door bedrijfsartsen vaak verkeerd toegepast. De verzekeringsarts hanteert de definities van CBBS, en het lijkt alsof de bedrijfsarts deze definities veel minder strikt hanteert. De beperkingen worden door de verzekeringsarts aangegeven bij mensen met een ernstige stoornis, de continuïteit van het dagelijks handelen moet bijvoorbeeld gevaar lopen. Deze beperkingen zijn zodanig ernstig dat er geen mogelijkheden zijn om te werken in regulier werk. Het is de vraag of bedrijfsartsen zich hiervan bewust zijn. Ook hanteert de verzekeringsarts strakke regels bij het stellen van GBM. Dit is pas aan de orde als er sprake is van opname, bedlegerigheid, in grote mate ADL-afhankelijk zijn of ernstig disfunctioneren op basis van een ernstige psychische stoornis. Opvallend is dat er geen sancties zijn opgelegd voor inadequate behandeling of begeleiding. Bedrijfsartsen en verzekeringsartsen hebben beide protocollen, maar uit de literatuur blijkt dat deze niet altijd worden toegepast. 17,22 Ook in dit onderzoek zijn er aanwijzingen dat standaarden of protocollen niet zijn gevolgd (zie tabel 1). Waarschijnlijk komt het in de praktijk daarom wel voor dat een werknemer onvoldoende is behandeld of begeleid en zouden om die reden ook sancties moeten voorkomen. Interessant is de vraag waarom wel sancties gegeven worden voor het vaststellen van te zware beperkingen en niet voor onvoldoende begeleiding. Mogelijke oorzaken kunnen zijn dat de verzekeringsarts minder thuis is op het gebied van de begeleiding of dat het moeilijk is vast te stellen wat het begeleidingstraject precies is geweest. In elk geval is het in het belang van de werknemer dat verzekeringsartsen bij de beoordeling van het RIV ook de behandeling en begeleiding zorgvuldig beoordelen. De werknemer kan zich significant vaker vinden in het oordeel van de bedrijfsarts dan in het oordeel van de verzekeringsarts. Dit doet vermoeden dat de aangegeven belastbaarheid een weergave is van de klachten van de werknemer en in mindere mate een oordeel van de bedrijfsarts over de belastbaarheid. Aangezien het dossiers betreft waarbij een loonsanctie is toegekend, gaat het hier wel om een selecte groep. Zoals eerder ook genoemd geldt ook hiervoor waarschijnlijk dat de bedrijfsartsen, en ook werknemers, kijken naar de zichtbare mogelijkheden op de werkvloer en de verzekeringsartsen gaan na welke beperkingen vanuit ziekte verklaard kunnen worden en kijken naar de mogelijkheden in het algemeen. Sterke en zwakke punten onderzoek Sterk punt van dit onderzoek is dat het niet eerder is uitgevoerd. Verder zijn dossiers gebruikt uit een groot deel van het land en daardoor betreft het waarschijnlijk een representatieve groep. Er zijn ook zwakke punten. Zo zijn dossiers onderzocht uit een relatief korte periode (zes weken) en zijn een aantal van de checklistitems voor interpretatie vatbaar. Gezien het feit dat een collega verzekeringsarts in een steekproef hetzelfde scoorde op de items van de scorelijst lijkt dit echter niet een groot probleem te zijn. Verder is het mogelijk dat sprake is van een zekere selectie omdat de verzekeringsarts niet altijd alle dossiers ziet, de arbeidsdeskundige kan specifieke dossiers selecteren die aan de verzekeringsarts worden voorgelegd. Dat zijn wellicht juist de dossiers met een urenbeperking of GBM waar de arbeidsdeskundige twijfelt aan plausibiliteit. Praktische consequenties en aanbevelingen Verzekeringsartsen in de poortwachterrol dienen conform de voor hen geldende standaarden te werken. Gezien het belang van de werknemer zouden ze wellicht vaker moeten onderzoeken of inadequate begeleiding en behandeling ook redenen zouden kunnen zijn om sancties op te leggen. Bedrijfsartsen dienen zich bewust te zijn van de gevolgen van het geven van urenbeperkingen, blokkerende beperkingen en het vaststellen van GBM. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden door in (na)scholing van bedrijfsartsen meer aandacht te besteden aan het beoordelen van belastbaarheid, zeker bij bedrijfsartsen die regelmatig betrokken zijn bij sancties op dit vlak. Ook het organiseren van lokale bijeenkomsten tussen verzekeringsartsen en bedrijfsartsen kan zorgen voor betere communicatie en minder loonsancties. Dergelijke bijeenkomsten in de drie Noordelijke provincies, waarbij de beoordeling van het RIV centraal stond, werden zeer positief geëvalueerd. Hier werd ook duidelijk dat bedrijfs- en verzekeringsartsen een gemeenschappelijk doel hebben, namelijk een optimale re-integratie van de werknemer. 424 tbv jaargang 23 nr.9 november 2015

7 Een andere mogelijkheid om sancties te voorkomen is het aanbieden van de mogelijkheid om na een jaar verzuim een deskundigenoordeel bij het UWV aan te vragen om na te gaan of er tips of adviezen met betrekking tot de re-integratie zijn. Momenteel is het niet mogelijk een deskundigenoordeel of advies te geven over hoe het verder moet. Meer overleg tussen verzekeringsarts en bedrijfsarts in een eerder stadium lijkt echter wel zinvol. Qua onderzoek lijkt het interessant om, net als bij arbeidsdeskundigen is gedaan 12-16, te onderzoeken hoe verzekeringsartsen het RIV toetsen. Uit de interviews kwam namelijk naar voren dat er geen gestructureerde aanpak lijkt te zijn. Meer gestructureerd beoordelen kan zorgen voor meer inzichtelijkheid van de RIV-beoordeling en tot meer acceptatie bij bedrijfsartsen van de uitkomst van de RIV-toets. Verder zou onderzocht kunnen worden wat het effect van de RIV-beoordelingen is op de re-integratie en preventie van instroom in de WIA. Conclusie Dit onderzoek toont aan dat in 45% van de onderzochte dossiers waarbij een loonsanctie is opgelegd medische redenen aanwezig zijn. Het gaat dan in alle gevallen over de ernst van de door de bedrijfsarts aangegeven beperkingen. Voornamelijk gaat het om urenbeperkingen, blokkerende beperkingen en GBM. Het belangrijkste advies aan de bedrijfsarts dat uit dit onderzoek naar voren komt is dat de bedrijfsarts zich goed dient te informeren hoe om te gaan met urenbeperkingen, blokkerende beperkingen en GBM. Verzekeringsartsen worden geadviseerd bij de toetsing van het RIV duidelijk aandacht te besteden aan de beoordeling van de behandeling en begeleiding van de werknemer. Aandachtspunten In 15% van de WIA-aanvragen wordt een loonsanctie opgelegd op inhoudelijke gronden, 45% hiervan om medische redenen. Loonsancties zijn in het belang van de werknemer. Loonsancties op medische gronden worden altijd gegeven omdat de bedrijfsarts te zware beperkingen aangeeft. Bij een afwijkende mening overlegde de verzekeringsarts in 82% van de zaken met de bedrijfsarts. Verzekeringsartsen leggen geen sancties op voor inadequate behandeling of begeleiding van de werknemer. De vraag is of dit terecht is. Literatuur is op aanvraag verkrijgbaar bij de redactie, tbv jaargang 23 nr.9 november