Installatieconcepten voor verwarming Sanitaire Techniekendag 20 september 2017 Fred Vos

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Installatieconcepten voor verwarming Sanitaire Techniekendag 20 september 2017 Fred Vos"

Transcriptie

1 Installatieconcepten voor verwarming Sanitaire Techniekendag 20 september 2017 Fred Vos Even voorstellen Fred Vos Vakspecialist Klimaattechniek Afdeling Techniek & Markt UNETO-VNI Belangen behartigen op het terrein van o.a. scholing, wet- en regelgeving, milieu-, en technische voorschriften Vertegenwoordiging in NEN normcommissies, o.a. NEN 1078 Voorschriften gasinstallaties NPR 3378 Praktijkrichtlijn gas NEN 2768 Meterkasten NEN 7120 Energieprestatie NTA 8025 APK woninginstallaties Technische vraagbaak Sanitaire Techniekendag

2 Onderwerpen 1. Gas 2. Energieprestatie 3. Verduurzaming 4. Warmtepompen in relatie tot ontwikkelingen, kwaliteiten kwaliteitsregelingen en wettelijke eisen 1. Gas Nieuwe gaskwaliteit komt eraan per nieuwe gastoestellen geschikt voor de nieuwe laagcalorische gaskwaliteit (G+, maar ook H-gas) Verkoopverbod (2017) jaar uitgesteld Vanaf 2030 (?) inzet hoogcalorisch gas te verwachten Beschikbaarheid van Groninger gas hierop van invloed Verduurzaming aardgas Hernieuwbaar gas Omzetting zonnestroom en windstroom in waterstofgas (P2G opslag) Invoeding van waterstof in aardgasnet is mogelijk Inzet van Biogas Doorontwikkeling van brandertechniek in cv-ketels Sanitaire Techniekendag

3 1. Gas Toekomst gericht op afbouw gasverbruik Energieagenda Min. EZ : CO2 reductie bestaande woningen in 2050 van het gas af Green deals 31 gemeenten voortrekkers aardgasloze wijken Motie GroenLinks geen aansluitplicht nieuwbouw Tweede Kamer stemt 26 september over de motie Exploitatie nieuwe gasnetten niet meer economisch haalbaar Doekle Terpstra, voorzitter van Uneto-VNI, vindt dat er zo snel mogelijk een verbod op gas moet komen bij nieuwbouw. De uitspraak van Terpstra is opmerkelijk, omdat zijn zitter-uneto-vni-doekle-terpstra-560x372.jpg achterban voor een groot deel bestaat uit bedrijven die woningen op gas aansluiten. Maar, we moeten de lat extreem hoog durven leggen. Cobouw 13 september 2017 Sanitaire Techniekendag

4 Rapport Onderzoeksraad voor Veiligheid Wake up call!!! De feiten: 5 tot 10 dodelijke slachtoffers / honderden gewonden jaarlijks; aantal incidenten factor 3-5 hoger; ondanks minder open toestellen, geen afname CO incidenten! Conclusie: bewoners en eigenaren laten installatiewerk en onderhoud uitvoeren door installateur met een kwaliteitslabel bewoners en eigenaren kunnen er niet van op aan dat een installateur met een kwaliteitslabel vakmanschap levert! Sanitaire Techniekendag

5 Gasverbrandingsinstallaties integraal veiliger Onderzoeksraad: installateurs hebben een sleutel voor het veiliger maken. Dan moeten zij naar de hele installatie kijken in samenhang met de woning. Integrale aanpak! UNETO-VNI 10 controlepunten, basis voor integrale veiligheid 1 Rookgasuitmonding vs. gebouw en omgeving Mens, ARBO Controle rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer Onderhoud verbrandingstoestel G 10 Ruimte/opstelplaats Gasleidinginstallatie Sanitaire Techniekendag

6 Aanbevelingen: Gastoestellen + installaties integraal veiliger Bij oplevering, onderhoud en vervanging Wettelijk verplichte erkenning gasverbrandingsinstallaties per 2019 Eisen aan bedrijf en aan installatie/service monteurs Producten: Gastoestellen kunnen veiliger Ingebouwde CO-sensor schakelt het toestel uit zodra CO-concentratie in rookgassen te hoog wordt. Nu niet verplicht! Toekomst mogelijk toevoeging aan Europese productveiligheidseisen? Sanitaire Techniekendag

7 Producten: Rookgasafvoersystemen kunnen veiliger Toolbox Kennis van koolmonoxide Handleiding, PowerPoint-presentatie t.b.v. interne toolbox-meetinghandleiding voor de monteurs 10 Controlepuntenlijst + filmpje voor goed en veilig onderhoud Onderhoudsrapport klant (FGO plus) Reparatieadvies Buitenbedrijfstellingsrapport klant Meldingsformulier bevoegd gezag buiten gebruikstelling Kenniskaart koolmonoxidemelders Brochures collectieve rookgasafvoeren Webshop; kaart Wrijf en herken CO Sticker buiten werking gesteld Download deze Toolbox op ledennet Sanitaire Techniekendag

8 Tijdpad jan mei 2019 Concept Definitieve Concep Kwaliteits- t regeling Concep Kwaliteits- t regeling 2. Energieprestatie (Epc) ,4 tot 0,8 Moeiteloos 1998 Beetje moeite 2000 NEN ,8 tot 0,4 Meer moeite NEN NVN 7125 gebiedsmaatregelen Ontwerpmethode NTA ,4 tot 0, BENG Alle zeilen bijzetten Sanitaire Techniekendag

9 1996 1,4 tot 0,8 Moeiteloos EPc; Hoe laag kun je gaan? Beetje moeite 0,8 tot 0, Meer moeite ,4 tot 0, Alle zeilen bijzetten Installatieconcepten Mechanische ventilatie Bouwkundige maatregelen Lage- Temperatuur verwarming HR-ketel? Gebalanceerde ventilatie met WTW Stadsverwarming Hybride warmtepomp Vraaggestuurde ventilatie Ventilatie warmtepomp Combiwarmte pomp met passieve koeling Zonneboiler PV panelen Douche-WTW Lokale ventilatie met WTW Sanitaire Techniekendag

10 3. Verduurzaming - Van EPC naar BENG BENG = Bijna Energie Neutrale Gebouwen hernieuwbare energie = standaard aandeel er is meer nodig dan alleen PV Rijkskantoren BENG m.i.v. 2019, bij renovatie Energielabel A Nieuwe rekenmethode (NTA 8800) in ontwikkeling BENG Bijna Energie Neutraal (voorgenomen beleid) Gebouwfunctie BENG 1 BENG 2 BENG 3 Energiebehoefte Gebouw max. [kwh/m2.jr] Primair fossiel Energiegebruik max. [kwh/m2.jr] Aandeel hernieuwbare energie min. [%] Woningbouw Kantoor, zorg, sport, bijeenkomst Onderwijs Zorg met bed gebied Woningbouw BENG 1 = Verwarming, koeling BENG 2 = BENG 1 + Warmtapwater, hulpenergie Utiliteit BENG 1 = Verwarming, koeling, verlichting BENG 2 = BENG 1 + Warmtapwater, hulpenergie, be/ontvochtiging Sanitaire Techniekendag

11 3. Verduurzaming Voor nieuwbouw meer inzet van hernieuwbare energie Minister EZ wil geen nieuwe gasnetten meer Aansluitplicht gas vervalt (aanpassing Gaswet) Daarnaast bij kleinere afzet, gasnet moeilijker te exploiteren Greendeals met 31 gemeenten pilots aardgasloze wijken, nieuwbouw en bestaande bouw Warmte recht aanspraak op aansluiting op een (verzwaard) elektriciteitsnet, warmtenet of groen gasnet 4. Warmtepompen, nieuwbouw Gasaansluitplicht vervalt Energieprestatie naar BENG niveau in 2020, maar ook Epc = 0,4 Warmtepompen i.p.v. cv-ketel (duurzaam aandeel) Bodem gekoppeld (regeneratie / passieve koeling tegen oververhitting) Wettelijke eisen installaties Ontwerpvoorschriften (ISSO publicaties 71 & 72 en 39 ) Ontwikkeld i.s.m. kennispartners ISSO, leden DHPA Opleidingen OTIB leergang warmtepompen, Cito examen KVINL certificering BRL Bovengrondse installatiegedeelte Sanitaire Techniekendag

12 4. Warmtepompen, bestaande bouw Energielabel, huurwoningen B of C 2020, kantoren C in 2023 Hybride warmtepompen i.c.m. aanwezige cv-ketel of stadsverwarming ISDE subsidie beschikbaar bij RVO Inpassing buitenlucht of ventilatie WP (split-systeem of monobloc) Wettelijke eisen warmtepompinstallaties Bij split warmtepompen F-gassen certificering vlgs. BRL 100 en f-gassendiploma (of collegiaal / extern inhuren) Voor monobloc s geen f-gassencertificering vereist Ontwerpvoorschriften (ISSO publicaties 98 lucht-water warmtepompen) Opleidingen OTIB leergang warmtepompen, Cito examens ** KVINL erkenning warmtepompinstallaties ** (** niet wettelijk verplicht) Kennis en kwaliteit ISSO publicaties 72 Ontwerp individuele, klein elektrische WP systemen woningen 73 - Ontwerp en realisatie van verticale bodemwarmtewisselaars 39 - Ontwerp, realisatie en beheer van een Energiecentrale met warmte en koude opslag (WKO) 80 - Handboek integraal ontwerpen van collectieve installaties met warmtepompen in de woningbouw 81 - Handboek integraal ontwerpen van warmtepompinstallaties voor utiliteitsgebouwen 98 - Lucht-waterwarmtepompen in woningen Kleintje Lucht-water warmtepompen woningen Sanitaire Techniekendag

13 Kennis en kwaliteit Cursussen Warmtepomp Academy ( en Bodem energie ( installatiewerk Nederland Installeren en service warmtepompen Ontwerpen van lucht/water warmtepompen voor woningbouw CITO examens, basis voor KVINL Erkenning warmtepompen (niet wettelijk verplicht) KVINL Certificering BRL bodem gekoppelde warmtepompsystemen (wettelijk verplicht) Fred Vos Sanitaire Techniekendag

Van CO naar kwaliteit. Roermond, 23 november 2017

Van CO naar kwaliteit. Roermond, 23 november 2017 Van CO naar kwaliteit Roermond, 23 november 2017 Voorstellen en programma voor vandaag Even voorstellen Presentatie (s): Deel I Aanleiding Rapport Onderzoeksraad voor de Veiligheid Traject overheid Filmpjes

Nadere informatie

WETTELIJKE CERTIFICERING VAN INSTALLATEURS. VSK februari 2018

WETTELIJKE CERTIFICERING VAN INSTALLATEURS. VSK februari 2018 WETTELIJKE CERTIFICERING VAN INSTALLATEURS VSK februari 2018 Fred Vos Vakspecialist Klimaattechniek 2 Hans van den Berg Programmamanager Kwaliteit 3 Inhoud programma 1. Aanleiding 2. Onderzoeksraad voor

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie

Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO

Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO Workshop Luchtkwaliteit binnen de wet kwaliteitsborging bouw 4 mei 2017 Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen

Nadere informatie

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Huishoudelijke mededelingen Chatfunctie Uw vragen Pollvragen Uw mening Enquête Wat heeft u nodig Introductie Waarom BENG? Wat is

Nadere informatie

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Door Willem Hooijkaas Voorzitter Nederlands Platform Warmtepompen Platform Warmtepompen Stuurgroep Stuurgroep Aandachtspunten presentatie: Duurzaam & Gasloos (bouwkundige)

Nadere informatie

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E

Nadere informatie

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor

Nadere informatie

Actuele zaken rond Warmtepompen

Actuele zaken rond Warmtepompen Actuele zaken rond Warmtepompen Willem Hooijkaas, voorzitter NPW 1 Actuele zaken rond Warmtepompen 1. marktsituatie bestaandebouw/nieuwbouw Willem Hooijkaas, voorzitter NPW 2 1 Actuele zaken rond Warmtepompen

Nadere informatie

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete

Nadere informatie

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Ons kenmerk 18112(HM)notitie update Op 1 januari 2020 gaat een nieuw stelsel in rondom de energieprestatie van gebouwen. Deze notitie beschrijft: 1 1 Waarom

Nadere informatie

12-10-2011. Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs. Inleiding. Richtlijn hernieuwbare energie. Opbouw presentatie

12-10-2011. Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs. Inleiding. Richtlijn hernieuwbare energie. Opbouw presentatie Kwaliteitsborging Duurzame Energie installateurs Richtlijn hernieuwbare energie 11 oktober 2011 Karin Keijzer Opbouw presentatie Inleiding 1) Waar hebben we het over? Ontwerpen en installeren van duurzame

Nadere informatie

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE BCRG Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen Kees Arkesteijn, secretaris CGE Programma 1. Inleiding/Doelstelling BCRG 2. Werkwijze 3. Status Databank

Nadere informatie

Echt nul op de meter. HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen

Echt nul op de meter. HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Echt nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Zonthermie V1.0 -> V3.0 Zonthermie V3.0 / warmtepompen Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van zonthermische oplossingen

Nadere informatie

Focus op vakbekwaamheid

Focus op vakbekwaamheid Focus op vakbekwaamheid Examens & opleidingsmogelijkheden Willem Hooijkaas, BodemenergieNL 1 Focus op vakbekwaamheid Inhoud presentatie aanleiding opleidingen en examens werkgebied leergang/opleidingen

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw

Aardgasvrije nieuwbouw Aardgasvrije nieuwbouw Het kan, nu alleen nog doen Peter-Paul Smoor/Wienand van Dijk 02-10-2017 Doel van vandaag Komen tot commitment voor een gezamenlijke aanpak om z.s.m. aardgasvrije nieuwbouw te realiseren

Nadere informatie

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en NTA. Stand van zaken BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het

Nadere informatie

Hybride warmtepomp-concept

Hybride warmtepomp-concept DHPA vanaf Oktober 2016 VAKGROEP WONINGBOUW VAKGROEP UTILITEIT Technische commissie Technische commissie Communicatie Statistieken 1 Hybride warmtepomp-concept Energie neutraal? 2 1 Hartelijk welkom Frans

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1 NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op

Nadere informatie

ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen

ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen

Nadere informatie

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Verduurzamen van de gebouwde omgeving Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Voorstellen: Ir. Esther Gerritsen Adviseur duurzame gebouwinstallaties team coördinator energie

Nadere informatie

Beheer en onderhoud in de praktijk. Warmtepompsystemen met verticale bodemwisselaar technieken. Peter Centen Nathan Group

Beheer en onderhoud in de praktijk. Warmtepompsystemen met verticale bodemwisselaar technieken. Peter Centen Nathan Group Beheer en onderhoud in de praktijk Warmtepompsystemen met verticale bodemwisselaar technieken Peter Centen Nathan Group 2 1 COLLECTIEF BRONSYSTEEM (WARMTEPOMP INDIVIDUEEL PER APPARTEMENT) VERTICALE BODEMWARMTE-

Nadere informatie

Steek Energie in je huis

Steek Energie in je huis Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).

Nadere informatie

BENG! Energieprestatie van gebouwen

BENG! Energieprestatie van gebouwen BENG! Energieprestatie van gebouwen Ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2018 Inhoud Ontwikkelingen energieprestatie Maatlat energieprestatie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Regelgeving Bepalingsmethode

Nadere informatie

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen

Nadere informatie

WORKSHOP ENERGIEVISIE

WORKSHOP ENERGIEVISIE WORKSHOP ENERGIEVISIE STELLING 1 Wij werken al vanuit een energievisie WAT ZIT ER IN EEN ENERGIEVISIE Hoe gaan we om met energie in bestaande bouw en in nieuwbouw, in zowel woningbouw als utiliteit en

Nadere informatie

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018 Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018 Even voorstellen Techniplan Adviseurs bv Installatieadvies (projecten) Energie & Milieu (studies) Rik Molenaar Adviseur

Nadere informatie

System integrator. ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

System integrator. ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV System integrator ing. Ad van der Aa Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV Huidige praktijk Gezond EPC DuBo A a n n e m e r Afgifte (St. LTV) Installateur Warmteverlies en koellast Regeltechniek Warmtepompen

Nadere informatie

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of

Nadere informatie

BDH Inspiratiesessie hybride warmtepompen voor en door corporaties

BDH Inspiratiesessie hybride warmtepompen voor en door corporaties BDH Inspiratiesessie hybride warmtepompen voor en door corporaties 28 maart 2018 Perry van Happen Adviseur Duurzaamheid & Huurbeleid Resulaten duurzaamheid Alwel (B+R) 2008 2016 Doel Energie Index 1,9

Nadere informatie

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly

Nadere informatie

Aardgasvrije nieuwbouw. Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht

Aardgasvrije nieuwbouw. Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht Aardgasvrije nieuwbouw Zen Congres 29 maart 2018 Utrecht Even voorstellen oprichting in 1995 (23 jaar), vestiging in Delft (60 medewerkers) ontwikkeling, productie, verkoop, projectleiding, servicedienst

Nadere informatie

INNAX Gebouw & Omgeving

INNAX Gebouw & Omgeving INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel 13 oktober 2010 - Warmtenetwerk Externe warmtelevering, EMG, EPC en Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en Achtergrond, doelstelling Getrapte eis Invoering EMG ontwikkeling en inhoud 2 Huidige

Nadere informatie

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c

Nadere informatie

Koolmonoxide door foutieve installaties

Koolmonoxide door foutieve installaties Koolmonoxide door foutieve installaties Koolmonoxide door rookgasafvoer? UNETO-VNI regionale bijeenkomsten voorjaar 2016 Programma 1. Wat is de ROGF en wat doet de ROGF 2. Uitleg over wet- en regelgeving

Nadere informatie

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Harm Valk / Nieman Groep Luc Bakker / Nijhuis Bouw Workshop ZEN-Aardgasvrije nieuwbouw 29 maart 2018 BENG 1 Waarde van BENG Vraagbeperking BENG 1 Samenhang BENG 2 Hernieuwbare

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen De nieuwe generatie combi-warmtepompen Oktober 2016 Energie Den Bosch 1 Kennismaken Techneco» oprichting 1995 (21 jaar), vestiging in Delft» ca. 3.500 duurzame projecten in Nederland» 30 medewerkers (verkoop,

Nadere informatie

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz 13 juni 2018 Inleiding Het zijn spannende tijden Het zijn gasloze tijden Het zijn onzekere tijden BENG Bijna EnergieNeutrale Gebouwen Drie indicatoren: 1. Energiebehoefte

Nadere informatie

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI

Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

Integrale duurzame gebiedsontwikkeling

Integrale duurzame gebiedsontwikkeling Integrale duurzame gebiedsontwikkeling Merosch Kenniscafé 9 maart 2018 Uiteenlopende projecten Circulair Buiksloterham A dam Wisselspoor Utrecht Merwedekanaalzone Utrecht Circulair Hofstad Houten Leidsche

Nadere informatie

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie & exploitatie

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016 HET NIEUWE VERWARMEN Miguel Angel Miralles Veiga 1 DHPA vanaf Oktober 2016 VAKGROEP WONINGBOUW VAKGROEP UTILITEIT Technische commissie Technische commissie Communicatie Statistieken 2 1 Daikin Europe N.V.

Nadere informatie

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet In opdracht van Platform energietransitie Gebouwde Omgeving, Innovatiewerkgroep, 2007 Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 2. Het concept 3 - - - - - - 3. Contouren voor

Nadere informatie

Info sessie warmtepompen met bodem energie

Info sessie warmtepompen met bodem energie Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?

Nadere informatie

Energielabel en Bodemenergie

Energielabel en Bodemenergie Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische

Nadere informatie

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf W.2.3 BENG Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld 12 oktober 2017 ing. P.J. (Johan) van der Graaf Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit

Nadere informatie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy

Nadere informatie

Duurzame Warmte voor Iedereen

Duurzame Warmte voor Iedereen Duurzame Warmte voor Iedereen Welke Warmtepomp Waar? Charles Geelen partner technisch secretaris Dutch Heat Pump Association Welke Warmtepomp Waar Toepassen 2 Geen tijd te verliezen! Welke Warmtepomp Waar

Nadere informatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Geothermie in de gebouwde omgeving Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid

Nadere informatie

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV Indeling presentatie 1. Zon als duurzame energiebron 2. Wetgeving 3. PV in de praktijk 4.

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

Warmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom

Warmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom Warmtepompen - de toekomst Hans Wiessner 21-06-2018 Welkom Moderne techniek als de Warmtepomp heeft de toekomst Installatietechniek, regeltechniek, LT afgifte systemen, wooncomfort Wat is een warmtepomp

Nadere informatie

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten BENG, de concept-eisen inzichten, mogelijkheden en knelpunten Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 19 februari 2019 Hoe wordt het vanaf 2020? Aardgasvrij! Nieuwe eisen voor nieuwbouw Bouwvergunning

Nadere informatie

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) of HBO.

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) of HBO. LEERDOELEN EN EINDTERMEN VAN DE CURSUS GRONDGEBONDEN WARMTEPOMPEN IN DE UTILITEITSBOUW Datum: 8--009 Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs)

Nadere informatie

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis 11 oktober 2011 Bert Elkhuizen Cofely Energy Solutions Definities NEN 7120: nieuwe norm voor het bepalen van de energieprestatie

Nadere informatie

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG 3 november 2016 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Inleiding BENG indicatoren & voorlopige eisen 2. BENG-uitkomsten praktijkprojecten

Nadere informatie

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel. BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel. BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en energielabel! Achtergrond, doelstelling! Getrapte eis! Invoering! EMG ontwikkeling! EMG

Nadere informatie

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018 TVVL Eindedaglezing 21 november 2018 1 Even kort voorstellen: gbou. Wie zijn wij Waar staat gbou. voor Bouwregelgevingdeskundigen Plantoetsers Kwaliteitsborging op de bouw Opleveringsverklaring bij einde

Nadere informatie

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Conceptoplossingen en samenwerking Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Waarom bouwen we zoveel muren en slaan we zo weinig bruggen? Brink Climate Systems 1903 Smederij te Assen 2013 Fabrikant

Nadere informatie

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en

Nadere informatie

Prijslijst opleidingen

Prijslijst opleidingen Opleidingen elektrotechniek Opleidingen Aarding, Bliksem en overspanningsbeveiliging Inwendige bliksembeveiliging, overspanningsbeveiliging 538,13 615,00 Monteur Aarding en Bliksembeveiliging 2.231,25

Nadere informatie

Workshop Zonnewarmte Regelgeving. Gerard van Amerongen vaconsult

Workshop Zonnewarmte Regelgeving. Gerard van Amerongen vaconsult Workshop Zonnewarmte Regelgeving Gerard van Amerongen vaconsult Inhoudsopgave Regelgeving Kwaliteitseisen Specificaties Vragen 30 minuten is kort! o Focus op toepassen o Vaak alleen aanhalen en enkele

Nadere informatie

Energielabel en Bodemenergie

Energielabel en Bodemenergie Energielabel en Bodemenergie 27 juni 2017 Masterclass WKO Installaties Paul Gerats Adviseur energie SweBru Bureau organisatie Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische installaties sinds 1956,

Nadere informatie

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul Concepten voor nieuwbouw woningen EPC,4 2 september 213 Han Verheul Concepten voor EPC,4 Concept 1: isolatie Rc = 5, HR-WTW en PV; Concept 2: warmtevraagbeperking, Rc = 7, zonneboiler en HR-WTW; Concept

Nadere informatie

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie?

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie? Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie? NTA 8800 & BENG Inleiding / Aanleiding Methodiek (NTA8800) Indicatoren (BENG) Kwaliteitsborging / Opname protocol (inklap uitklap) Effecten Maatwerkadvies

Nadere informatie

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie

Nadere informatie

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve

Nadere informatie

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Dinsdag 2 mei 2017 Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Gijsbers Verwarming & Koeling» opgericht in 1979 als verwarmingsbedrijf,» in 2003 2 e generatie toegetreden,» in 2008 koeltechniek

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014 Planadvies W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w- e.nl! Voor opdrachtgevers met ambi8e! 25 medewerkers!

Nadere informatie

Ik ben de allergroenste

Ik ben de allergroenste Eteck maakt het nu al mogelijk voor projectontwikkelaars en woningcorporaties om nieuwbouwwoningen tegen geringe kosten energieneutraal of zelfs Nul op Meter te maken. Ik ben de allergroenste 1 van 5 Bouwbesluit

Nadere informatie

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld

Nadere informatie

Verduurzaming Woningvoorraad. Agenda. Technisch Project Adviseur. Hans Wiessner, Lucht/water warmtepomp, ideaal voor renovatie en nieuwbouw

Verduurzaming Woningvoorraad. Agenda. Technisch Project Adviseur. Hans Wiessner, Lucht/water warmtepomp, ideaal voor renovatie en nieuwbouw Verduurzaming Woningvoorraad Lucht/water warmtepomp, ideaal voor renovatie en nieuwbouw Hans Wiessner, Technisch Project Adviseur Agenda Energielabel woningbouw anno 2015 Energieverbruik terugdringen in

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31

Nadere informatie

Login op: gebruikersnaam: VvE. Rookgasafvoer renoveren? Of meteen aardgasloos?

Login op:   gebruikersnaam: VvE. Rookgasafvoer renoveren? Of meteen aardgasloos? Login op: https://www.vvestemt.nl gebruikersnaam: VvE Rookgasafvoer renoveren? Of meteen aardgasloos? ing. J.J. (Jacco) van de Sandt Klik om de titelstijl van het Energie- en bouwkundig adviseur Stichting

Nadere informatie

Kees Bakker

Kees Bakker Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp

Nadere informatie

Building Holland 2018

Building Holland 2018 Building Holland 2018 17-19 april 2018 Nut en noodzaak van Bodemenergie bij energielabel verbetering Utiliteit Paul Gerats Adviseur Energie SweBru Bureau organisatie: Ingenieursbureau voor binnenklimaat

Nadere informatie

Alterna(even voor aardgas

Alterna(even voor aardgas Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl

Nadere informatie

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen Ronald Schillemans Sunday Inhoudsopgave Achtergrond Voorgenomen Eisen Voorbeelden Positionering Zon opties Achtergrond (1) Richtlijnen energieprestatie

Nadere informatie

10 extra duurzame woningen, Ranastraat

10 extra duurzame woningen, Ranastraat 10 extra duurzame woningen, Ranastraat Agenda Voorstellen Gemeente Zuidhorn Zuidhorn en De Oostergast Ranastraat EPC 0,0 en NOM Klimaatgarant Woningtypen Verkoopprocedure Vragen Even voorstellen.. Luit

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens

1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens 1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.

Nadere informatie

Duurzame energie in de woningbouw

Duurzame energie in de woningbouw Duurzame energie in de woningbouw Voorbeelden van warmtepomp- en zonneboiler projecten Vincent van Hoegaerden - Ecofys Martin Mooij - Ecofys Bouwlokalen (september / oktober 2007) Bouwlokalen: wat vooraf

Nadere informatie

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Voor onafhankelijke informatie en advies over: Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,

Nadere informatie

Omschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting

Omschrijving. EPC 0-woning Leek, Groningen, Projectsamenvatting EPC 0-woning Leek, Groningen, 2009 Omschrijving Deze demonstratiewoning voor duurzaam, energieneutraal en levensloopbestendig bouwen met zijn EPC = 0, gebruik van zonne-energie en aardwarmte en gebruik

Nadere informatie

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).

Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs). LEERDOELEN EN EINDTERMEN VAN DE CURSUS COLLECTIEVE WARMTEPOMPEN IN WONINGEN Datum: 8--009 Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).

Nadere informatie

Nederland. Doekle Terpstra (UNETO-VNI): De installatiesector wordt spelbepaler. En hybride is een belangrijke troef.

Nederland. Doekle Terpstra (UNETO-VNI): De installatiesector wordt spelbepaler. En hybride is een belangrijke troef. arm Magazine over woningbouw, utiliteit en duurzaamheid APRIL 2018 Nederland Doekle Terpstra (UNETO-VNI): De installatiesector wordt spelbepaler. En hybride is een belangrijke troef. 4 14 Golfplaatfabriek

Nadere informatie

Toros Vision. Kennismaken. De nieuwe generatie combi-warmtepomp. Oktober 2015 Energie Den Bosch

Toros Vision. Kennismaken. De nieuwe generatie combi-warmtepomp. Oktober 2015 Energie Den Bosch Toros Vision De nieuwe generatie combi-warmtepomp Oktober 2015 Energie Den Bosch Kennismaken Techneco Groep» oprichting 1995 (20 jaar), vestiging in Delft» ca. 2.500 duurzame projecten in Nederland» 20

Nadere informatie

Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA

Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA Twijfels over infraroodverwarming Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw i.s.m. DWA 12 september 2018 Twijfels over infraroodverwarming Verwarming met infrarood stralingspanelen wordt nogal eens aangeprezen

Nadere informatie

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid Inleiding Gebiedsenergie Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid bpd ontwikkeling Focus - Woonconcept- en gebiedsontwikkeling - Betrekken klanten en stakeholders - Nieuwe samenwerkingsvormen

Nadere informatie

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp Pagina 1 van 7 Joran van Reede MBGOO17B4..-05-2019 Pagina 2 van 7 Inleiding Voor u ligt een verslag over de installatie techniek van de Bieschbos hal. In

Nadere informatie

Warmtepompen en WKO: Toekomstperspectieven. Peter Centen CTO Nathan

Warmtepompen en WKO: Toekomstperspectieven. Peter Centen CTO Nathan Warmtepompen en WKO: Toekomstperspectieven Peter Centen CTO Nathan EPC - Nieuwbouw Energielabels - Bestaande bouw Brandstofverbruik(primair) per sector Bron: Publicatie CE Delft december 2015 Beleiden

Nadere informatie

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie

Nadere informatie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,

Nadere informatie

Overal Energie Neutraal

Overal Energie Neutraal Voorlopig ontwerp, mei 2016 Overal Energie Neutraal Deze opdracht betreft het voorlopig ontwerp van een nieuw te bouwen woonhuis, zoveel mogelijk energie neutraal. Deze relatief grote woning (265 m2) komt

Nadere informatie