Jurjen Bosga 17 september Constraint theory

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jurjen Bosga 17 september Constraint theory"

Transcriptie

1 Jurjen Bosga 17 september 2014 Constraint theory

2 Benaderingen Inleiding Component dominant Eenvoudige systemen; Grotendeels voorspelbaar; Computermetafoor; Gedrag volgt uit de som van de onderdelen; Functiestoornis/dysfunctie. 3 DOF Interactie dominant Complexe systemen; Grotendeels onvoorspelbaar; Zelforganisatie; Gedrag ontstaat (emergentie) door wisselwerking tussen constraints; Oplossingsruimte. 6 DOF Hullegie, et al. (2013). Oplossingsruimte: Een nieuw fenomeen in fysiotherapie? Physios, 2013 nr.3

3 Theory of Constraints Inleiding Model van Newell (1986) Newell KM (1986). Constraints on the development of Coordination in: Wade & Whiting: Motor Development in Children: Aspects of Coordination

4 Theory of Constraints Inleiding Diagnostisch proces: taxeren, onderscheiden en beslissen Een constraint is een inperking of een begrenzing voor het ontstaan van structuur in het actie systeem ( Coordination Dynamics ). Model van Newell (1986) Constraints worden weerspiegeld in de kenmerken van het getoonde gedrag; Alle constraints spelen een rol; Sommige constraints leggen meer gewicht in de schaal; Prioriteren van constraints. Newell KM (1986). Constraints on the development of Coordination in: Wade & Whiting: Motor Development in Children: Aspects of Coordination

5 Theory of Constraints Inleiding Diagnostisch proces: taxeren, onderscheiden en beslissen Proefschrift van Siang Lee Hong (2007): Entropy compensation in Human Motor Adaptation. Compensatie van voorspelbaarheid in adaptief gedrag. Model van Newell (1986) Implementatie: Bij toename in task difficulty (afname voorspelbaarheid) verwachten wij een toename in de voorspelbaarheid van adaptief gedrag. Newell KM (1986). Constraints on the development of Coordination in: Wade & Whiting: Motor Development in Children: Aspects of Coordination

6 Methode (N = 2 design) Implementatie Deelnemers 1. AB, vrouw van 30 jaar; 2. JB, man van 64 jaar (inmiddels 65 jaar). Taak en procedures 4 staan taken; 1. Harde ondergrond; 2. Zachte ondergrond; Constraint 3. Lage tol; Index of task difficulty 4. Hoge tol; Trial duur 20 seconden, 3 herhalingen; Sensor 1 op Sacrum en Sensor 2 op Sternum. S1 S2

7 Meetniveau Implementatie Kinematica (Bewegingsleer) Is een onderdeel van de klassieke mechanica en beschrijft bewegingen. Coördinatie Beschrijft de organisatie van het bewegingssysteem. Variabiliteit Beschrijft de veranderlijkheid van een systeem.

8 Implementatie Apparatuur & analyse Apparatuur: KinetiSense TM 6-Axis Wireless Motion Sensor Sample rate = 128 Hz Analyse: SoapSynergy Translaties en Rotaties: Peak-to-Peak (P2P); Coördinatie: Correlaties (r); Relatieve fase (φ); SD relatieve fase (SDφ). Variabiliteit: Sample Entropy (SEn); Power spectral density (PSD); Verklaarde variantie (R 2 ); Slope (β).

9 Rotation (deg) Rotation (deg) Peak-to-Peak Implementatie P2P Sternum (S2) Flexion/extension Rotation Lateral flexion (P2P = 5 ) (P2P = 31 ) (P2P = 9 ) Time (s) Sacrum (S1) Flexion/extension Rotation Lateral flexion (P2P = 1 ) (P2P = 3 ) (P2P = 1 ) Time (s) S 2 S 1

10 Rotation (deg) Variabiliteit Implementatie Sternum Flexion/extension Time (s) Bewegingen genereren/reproduceren is een variabel proces; elke beweging is uniek (uniciteitsprincipe); Repetition without repetition phenomenon (Bernstein, 1967); 1. Entropy. Bernstein, N. (1967). The coordination and regulation of movements. Oxford: Pergamon Press.

11 Rotation (deg) Rotation (deg) Implementatie Entropy Sample Entropy (SEn) wordt geassocieerd met de hoeveelheid (wan)orde, c.q. symmetrie, correlatie of voorspelbaarheid. Sinus (Mock data) Time (s) Waarde SEn nadert 0 Regelmaat Rigide Voorspelbaar Sternum Waarde SEn > 0.9 Flexion/extension Onregelmatig Variabel Onvoorspelbaar Time (s) Wij denken dat een SEn range tussen flexibiliteit weerspiegelt.

12 Rotation (deg) Variabiliteit Implementatie Sternum Flexion/extension Time (s) Bewegingen genereren/reproduceren is een variabel proces; elke beweging is uniek (uniciteitsprincipe); Repetition without repetition phenomenon (Bernstein, 1967); 1. Entropy. Intrinsieke variabiliteit van beweging stamt van hoogfrequente processen op verschillende niveaus van het systeem. 2. Welke neuromotore processen kunnen wij identificeren? Bernstein, N. (1967). The coordination and regulation of movements. Oxford: Pergamon Press.

13 Rotation (deg) Power spectral density Implementatie Sternum Flexion/extension Time (s) PSD helpt bij het identificeren van periodiciteiten, die geassocieerd worden met bepaalde neuromotore processen.

14 Power spectral density Implementatie Bandbreedte Neuromotore processen 1-8 Hz Feedback Visuomotor Kinesthetic 9-12 Hz Fysiologische tremor Myotatische reflex > 21 Hz Mechanische ruis van: Filter Spieren Ligamenten Botten Gewrichten Een β(slope) < 0 weerspiegelt een systematische demping van hogere frequenties, c.q. relatieve afname van snelle adaptieve processen. Van Galen, G.P., Van Doorn, R.R.A., & Schomaker, L.R.B. (1990). Effects of motor programming on the power spectral density function of finger and wrist movements. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 16,

15 Uitkomstmaten Resultaten staan taken Sacrum Sacrum & Sternum

16 Procesmaten Resultaten staan taken Sacrum & Sternum Sacrum & Sternum

17 Procesmaten Resultaten staan taken Koppeling Sacrum / Sternum

18 Uitkomstmaten Resultaten staan taken Sacrum Sacrum & Sternum

19 Spreekkamer werkelijkheid Casus Jonge dame van 16 jaar. Op graad 3 distorsie enkel. 3 weken tape vervolgens 3 weken mobiliseren Status 04 april 2013: Licht zwelling laterale zijde enkel; ADL gb. Advies om sport (hockey) te hervatten. Bewegingstaak: Trappelen. Sensor locaties: Sensor 1 op voorzijde onderbeen; Sensor 2 op voetrug. Meetmomenten: april 2013; mei S2 S1

20 Rotation (deg) Rotation (deg) Meetmoment 04-april Casus Flexie/extensie (Onderbeen/voet interactie links) Onderbeen Voet Time (s) Flexie/extensie (Onderbeen/voet interactie rechts) Onderbeen Voet Time (s) Links Rechts

21 SDφ(deg) SEn β Casus Samenvatting 04-april/07-mei Voet Voet Onderbeen/Voet Bad Habit Persisterend, inperkend motorisch gedrag; Ongewenste adaptatie regiem; Voorkeur voor stabiele bewegingspatronen. Eefje Roelofsen

22 Tot Slot Jurjen Bosga Acknowledgments Ruud G. J. Meulenbroek Wim Hullegie Robert van Cingel Francois Maissan Jozef Voorboom Anne Bosga

Anders kijken naar herstel

Anders kijken naar herstel Anders kijken naar herstel Darwin en Newton in de spreekkamer van de fysiotherapeut Lezing SGF Urk 29-09-2017 Wim Hullegie Klik om de stijl te bewerken Dysbalans tussen mechanica en ecologie Inhoud 1.

Nadere informatie

De rol van danservaring bij de uitvoering van een complexe (asymmetrische) bewegingstaak onder verschillende soorten feedback

De rol van danservaring bij de uitvoering van een complexe (asymmetrische) bewegingstaak onder verschillende soorten feedback De ro van danservaring bij de uitvoering van een compexe (asymmetrische) bewegingstaak onder verschiende soorten feedback Eefje Roeofsen Derrick Brown Bart Staa Ria Nijhuis Robert van Cinge Ruud Meuenbroek

Nadere informatie

Samenvatting. Synchronisatie met fractal ritmes: Complexiteit matching bij statistische structuur

Samenvatting. Synchronisatie met fractal ritmes: Complexiteit matching bij statistische structuur Samenvatting Synchronisatie met fractal ritmes: Complexiteit matching bij statistische structuur De uitvoering van dagelijkse fysieke activiteiten is sterk variabel. Deze variabiliteit kan worden beschreven

Nadere informatie

Oplossingsruimte als Indicator voor de Gezondheid van het Bewegingsapparaat

Oplossingsruimte als Indicator voor de Gezondheid van het Bewegingsapparaat See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/259871746 Oplossingsruimte als Indicator voor de Gezondheid van het Bewegingsapparaat Article

Nadere informatie

Introductie van de ActionTypes Benadering 2018

Introductie van de ActionTypes Benadering 2018 Introductie van de ActionTypes Benadering 2018 Christian Spekreijse (1963) (christian@duosport.nl) - ALO - BW - Duosport - Duofit - Coach360 - Balsporter - Schaatstrainer/instructeur - Hockeytrainer/coach/opleider

Nadere informatie

Oplossingsruimte, een nieuw fenomeen in fysiotherapie?

Oplossingsruimte, een nieuw fenomeen in fysiotherapie? Motorisch leren www.physios.nl 4 punten kennistoets Oplossingsruimte, een nieuw fenomeen in fysiotherapie? Wim Hullegie, Jurjen Bosga, Eefje Roelofsen, Robert van Cingel, Ruud Meulenbroek Dr. W. Hullegie,

Nadere informatie

TNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek. John Willems

TNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek. John Willems TNO Runalyser; real time monitoring van looptechniek John Willems Inhoud Korte intro TNO Wat is runalyser? Waarom runalyser? Voorbeeld data runalyser Onderzoek naar running economy Toekomst 2 TNO personal

Nadere informatie

/hpm. Onderzoek werkstress, herstel en cultuur. De rol van vrijetijdsbesteding. 6 februari 2015. Technische Universiteit Eindhoven

/hpm. Onderzoek werkstress, herstel en cultuur. De rol van vrijetijdsbesteding. 6 februari 2015. Technische Universiteit Eindhoven Onderzoek werkstress, herstel en cultuur De rol van vrijetijdsbesteding 6 februari 2015 Technische Universiteit Eindhoven Human Performance Management Group ir. P.J.R. van Gool prof. dr. E. Demerouti /hpm

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

NEUROMOTOR TASK TRAINING

NEUROMOTOR TASK TRAINING NEUROMOTOR TASK TRAINING Hulp aan bewegingszwakke kinderen vanuit een wetenschappelijk fundament. Cursuscoördinator Theo de Groot Neuromotor task training (NTT) is een wetenschappelijk onderbouwde behandelmethode

Nadere informatie

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie

Nadere informatie

1 G>=>KE:G=L> Dutch summary

1 G>=>KE:G=L> Dutch summary 1 Dutch summary * - nederlandse samenvatting Alhoewel cerebrale parese (CP) wordt gezien als een non-progressieve aandoening treden er wel degelijk secundaire complicaties op zoals afname van beweeglijkheid,

Nadere informatie

Samenvatting. (Dutch Summary)

Samenvatting. (Dutch Summary) Samenvatting (Dutch Summary) In hoofdstuk 1 wordt een korte inleiding gegeven eindigend in het doel van dit proefschrift. Het doel van dit proefschrift was om met behulp van nauwkeurige en objectieve meetmethoden

Nadere informatie

Veel kinderen met een spastische cerebrale parese (CP) hebben een afwijkend looppatroon. Eén van de meest typerende looppatronen is het zogenaamde

Veel kinderen met een spastische cerebrale parese (CP) hebben een afwijkend looppatroon. Eén van de meest typerende looppatronen is het zogenaamde Samenvatting Veel kinderen met een spastische cerebrale parese (CP) hebben een afwijkend looppatroon. Eén van de meest typerende looppatronen is het zogenaamde flexiepatroon. Het is bekend dat kinderen

Nadere informatie

Enkeltrauma. Onderzoek en behandeling na een inversietrauma. (door de enkel zwikken)

Enkeltrauma. Onderzoek en behandeling na een inversietrauma. (door de enkel zwikken) Enkeltrauma Onderzoek en behandeling na een inversietrauma. (door de enkel zwikken) Groningen Sport Revalidatie (sport) fysiotherapie praktijk locatie Alfa - Kardingerweg 48 9735 AH Groningen locatie Hanze

Nadere informatie

FUNCTIES. Mentale functies gerelateerd aan motoriek

FUNCTIES. Mentale functies gerelateerd aan motoriek Bijlage 5: overzicht functies en anatomische eigenschappen, activiteiten en participatie relevant bij ICF-classificatie casus motorisch probleem of stoornis Nederlandse vertaling van de International Classification

Nadere informatie

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT?

COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Paramedisch OnderzoekCentrum POC COMPRESSIE- of TRACTIETHERAPIE bij ASPECIFIEKE NEKPIJN: WAT HELPT? Prof.dr. Rob Oostendorp Ann Pattyn MSc Dr. Wendy Scholten-Peeters Prof.dr. William Duquet Fysiotherapie

Nadere informatie

Examen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008

Examen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008 Examen Statistische Modellen en Data-analyse Derde Bachelor Wiskunde 14 januari 2008 Vraag 1 1. Stel dat ɛ N 3 (0, σ 2 I 3 ) en dat Y 0 N(0, σ 2 0) onafhankelijk is van ɛ = (ɛ 1, ɛ 2, ɛ 3 ). Definieer

Nadere informatie

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut]

Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen. Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Revalidatie en preventie meer dan alleen spieren trainen Lorenzo d Hont [ Master Sportfysiotherapeut] Patiënt X VKB-R 2014 30 tot 40 maal grotere kans op een VKB recidief Na 12 maanden ondervindt 28%

Nadere informatie

Protocol HUMAC Norm. Opstarten Start het programma op Het beginscherm ziet er als volgt uit:

Protocol HUMAC Norm. Opstarten Start het programma op Het beginscherm ziet er als volgt uit: Protocol HUMAC Norm Inleiding. De Humac norm is een apparaat waarmee je zeer nauwkeurig kracht kunt meten. Je kunt concentrisch, excentrisch, isometrisch, isotonisch en isokinetisch meten. Je kunt het

Nadere informatie

Evaluatietechnieken ter objectivatie van de gevolgen van een whiplashtrauma

Evaluatietechnieken ter objectivatie van de gevolgen van een whiplashtrauma Evaluatietechnieken ter objectivatie van de gevolgen van een whiplashtrauma prof. dr. Gaëtane Stassijns fysische geneeskunde en revalidatie Universitair ziekenhuis Antwerpen Universiteit Antwerpen Algemene

Nadere informatie

Profieltesten 10/31/2017. Programma. Talentontwikkeling Energiesystemen. Titel. Piekvermogen vs. Duurvermogen

Profieltesten 10/31/2017. Programma. Talentontwikkeling Energiesystemen. Titel. Piekvermogen vs. Duurvermogen Programma Profieltesten Hoe te gebruiken bij trainingssturing Dr. Koen Levels Inspanningsfysioloog KNRB 11:15 12:3 Deel 1 Profieltesten: fysiologische achtergrond Profieltesten: interpretatie Profieltesten:

Nadere informatie

Maakt leren schrijven. leuker. www.jufinabox.com

Maakt leren schrijven. leuker. www.jufinabox.com Maakt leren schrijven leuker www.jufinabox.com 1 op de 4 leerlingen heeft moeite met schrijven Motorische schrijfproblemen komen veel voor in het basisonderwijs. Cijfers in de literatuur variëren van 5

Nadere informatie

Hersenstimulatie na CVA: een stimulerende gedachte?

Hersenstimulatie na CVA: een stimulerende gedachte? Hersenstimulatie na CVA: een stimulerende gedachte? Kennisnetwerk CVA Nederland 30 November 2018 Drs. Z.D. Jonker Motorisch leren Natuurlijk herstel Motor training Hersenstimulatie Deep Brain Stimulation

Nadere informatie

Regeltechniek in Beweging

Regeltechniek in Beweging Regeltechniek in Beweging Maarten Steinbuch Intreerede 19 september 2003 1 Populatie uitnodigingen wetenschap industrie relaties 2 Wetenschappelijke conferenties universiteit industrie 3 Werktuigbouwkunde

Nadere informatie

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS

VO2max. Aerobe Capaciteit Cerebrale Parese. Aerobe capaciteit bij kinderen met CP FITNESS 19-6-2011 Hersenbeschadiging voor de eerste verjaardag Primaire beschadiging zit in de hersenen Olaf Verschuren Wat betekent dit voor de fitheid? De Hoogstraat Utrecht lopers rolstoelrijders Aerobe FITNESS

Nadere informatie

Samenvatting. Beloop van dagelijkse activiteiten bij adolescenten met cerebrale parese. Een 3-jarige follow-up studie

Samenvatting. Beloop van dagelijkse activiteiten bij adolescenten met cerebrale parese. Een 3-jarige follow-up studie * Samenvatting Beloop van dagelijkse activiteiten bij adolescenten met cerebrale parese Een 3-jarige follow-up studie Samenvatting Tijdens de periode van groei en ontwikkeling tussen kindertijd en volwassenheid

Nadere informatie

Gegevensverwerving en verwerking

Gegevensverwerving en verwerking Gegevensverwerving en verwerking Staalname - aantal stalen/replicaten - grootte staal - apparatuur Experimentele setup Bibliotheek Statistiek - beschrijvend - variantie-analyse - correlatie - regressie

Nadere informatie

Meet- en Regeltechniek

Meet- en Regeltechniek Meet- en Regeltechniek Les 2: De regelkring Prof. dr. ir. Toon van Waterschoot Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen ESAT Departement Elektrotechniek KU Leuven, Belgium Meet- en Regeltechniek:

Nadere informatie

Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand. na een beroerte: restitutie of substitutie van

Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand. na een beroerte: restitutie of substitutie van Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand na een beroerte: restitutie of substitutie van functie? 176 SAMENVATTING Na een beroerte of cerebrovasculair accident (CVA) heeft tachtig procent van alle

Nadere informatie

Hoofdstuk 8: Multipele regressie Vragen

Hoofdstuk 8: Multipele regressie Vragen Hoofdstuk 8: Multipele regressie Vragen 1. Wat is het verschil tussen de pearson correlatie en de multipele correlatie R? 2. Voor twee modellen berekenen we de adjusted R2 : Model 1 heeft een adjusted

Nadere informatie

Van contractie naar vaardigheid

Van contractie naar vaardigheid WWW.PHYSIOS.NL 4 PUNTEN KENNISTOETS Van contractie naar vaardigheid Recente inzichten over herstel van bewegen Ruud van der Veen, Mieke Schutten, Wim Hullegie R. van der Veen, fysiotherapiewetenschapper

Nadere informatie

Samenvatting. Stabiliseren van bimanuele coördinatie: Veranderingen in tussenledemaatinteracties. Samenvatting

Samenvatting. Stabiliseren van bimanuele coördinatie: Veranderingen in tussenledemaatinteracties. Samenvatting Samenvatting Stabiliseren van bimanuele coördinatie: Veranderingen in tussenledemaatinteracties Tijdens het uitvoeren van ritmische bewegingen van twee handen (bimanuele coördinatie) wordt de stabiliteit

Nadere informatie

HEUP EN LIESKLACHTEN. Sport Medisch Netwerk Zoetermeer. Barry Faas (sport)fysiotherapeut. Aartsen Praktijk voor Fysiotherapie

HEUP EN LIESKLACHTEN. Sport Medisch Netwerk Zoetermeer. Barry Faas (sport)fysiotherapeut. Aartsen Praktijk voor Fysiotherapie HEUP EN LIESKLACHTEN EN HET HERSTEL IN DE PRAKTIJK Sport Medisch Netwerk Zoetermeer Barry Faas (sport)fysiotherapeut Aartsen Praktijk voor Fysiotherapie Inhoud Heup en liesblessures in de sportpraktijk

Nadere informatie

RSDYK Remote Sensing - Regionale Keringen

RSDYK Remote Sensing - Regionale Keringen RSDYK Remote Sensing - Regionale Keringen Onderzoek naar de potenties van Remote Sensing voor het vaststellen van werkelijke sterkte onder extreme belastingcondities ROBERT HACK (ITC) & JOOST VAN DER SCHRIER

Nadere informatie

Dutch summary. Nederlandse samenvatting

Dutch summary. Nederlandse samenvatting Dutch summary Nederlandse samenvatting 127 Kinderen die te vroeg geboren worden, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken, worden prematuren genoemd. Na de bevalling worden ernstig

Nadere informatie

Veiligheid op de Werkvloer Situation Awareness December Welkom. Kom verder. Saxion.

Veiligheid op de Werkvloer Situation Awareness December Welkom. Kom verder. Saxion. Veiligheid op de Werkvloer Situation Awareness December 2011 Welkom Kom verder. Saxion. JE BEWUST ZIJN VAN DE SITUATIE OMGEVINGS BEWUSTZIJN JE OMGEVING IS ZICH BEWUST VAN JOU Omgevingsbewustzijn The perception

Nadere informatie

Chronische instabiliteit van de enkel

Chronische instabiliteit van de enkel Chronische instabiliteit van de enkel Een update Dr. Wim Jorissen, 24 maart 2012. Recidiverende enkeldistortio s Recidiverende enkeldistortio s met vaak een gevoel van instabiliteit Recidiverende enkeldistortio

Nadere informatie

Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering. Erkend Fit!vak opleidingscentrum

Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering. Erkend Fit!vak opleidingscentrum Fitnesstrainer B Lesdag 3 Trainingsleer & Periodisering Erkend Fit!vak opleidingscentrum www.start2move.nl Lesinhoud Evaluatie vragen hoofdstuk 2 gedragsverandering Hoofdstuk 8 Trainingsleer Periodiseren

Nadere informatie

Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie

Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde

Nadere informatie

De geestelijke gezondheidszorg als complex adaptief systeem. Anja Declercq

De geestelijke gezondheidszorg als complex adaptief systeem. Anja Declercq De geestelijke gezondheidszorg als complex adaptief systeem Anja Declercq Inhoud 1. Wat zijn complexe adaptieve systemen? 2. Waarom zou dat toepasbaar zijn op de geestelijke gezondheidszorg? 2 Chaos en

Nadere informatie

Proeftentamenvragen UE&UX Utrecht, 20 juni Disclaimer

Proeftentamenvragen UE&UX Utrecht, 20 juni Disclaimer Proeftentamenvragen UE&UX 2017-2018 Utrecht, 20 juni 2018 Disclaimer Het tentamen en hertentamen zullen bestaan uit multiple choice vragen, enkele open vragen en een casus. Als richtlijn voor het gewicht

Nadere informatie

PCE-VT 2800 / / RS-232

PCE-VT 2800 / / RS-232 Trillingsmeter PCE-VT 2800 Vibrometer om de versnelling, de trillingssnelheid en verplaatsing te meten / ingebouwde datalogger / RS-232 interface en USB poort / RMS, Max-, piekwaarde / groene achtergrondverlichting

Nadere informatie

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V.

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V. Smart Power Networks Energie Management Bas de Koningh - HARTING B.V. Motivatie Politieke doelen Reductie CO2-Uitstoot nucleare energie fase out Meer renewable energie duurzame energieefficiëntie in de

Nadere informatie

Bijlage 2 Meetinstrumenten

Bijlage 2 Meetinstrumenten Bijlage 2 Meetinstrumenten Bijlage 2.1 Functiescore De Bie et al. De Bie et al. (1997) gebruikten de functiescore als prognostisch instrument om lichte van ernstige letsels te onderscheiden. De functiescore

Nadere informatie

Mogelijke nieuwe bio-markers De relatie tussen het gangpatroon en cognitie

Mogelijke nieuwe bio-markers De relatie tussen het gangpatroon en cognitie 1 Mogelijke nieuwe bio-markers De relatie tussen het gangpatroon en cognitie Claudine Lamoth Centrum voor Bewegingswetenschappen Groningen, Universiteit Medisch Centrum Groningen, Rijksuniversiteit Groningen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33311 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Stegeman, Sylvia Alexandra Title: Unsolved issues in diagnostics and treatment

Nadere informatie

Doelgericht trainen van functionele stabiliteit

Doelgericht trainen van functionele stabiliteit Doelgericht trainen van functionele stabiliteit Een overzicht van de neurologische regelmechanismen Martin Moons Sportfysiotherapeut Samenvatting van de ochtendlezing en de workshops tijdens het MFT congres

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Een goede hand functie is van belang voor interactie met onze omgeving. Vanaf het moment dat we opstaan, tot we s avonds weer naar bed gaan,

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift bestaat uit een aantal studies waarin onderzocht is waar individuele verschillen vandaan komen in welbevinden (WB) en gerelateerde menselijke eigenschappen, zoals

Nadere informatie

Samenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie

Samenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Het implementeren van een cliëntgerichte benadering in de gezondheidszorg heeft in toenemende mate de aandacht gekregen van patiënten, hulpverleners en beleidsmakers.

Nadere informatie

Turn Knowledge into Workplace Performance

Turn Knowledge into Workplace Performance Turn Knowledge into Workplace Performance Agenda Agenda 1. Introductie 2. Business issues bij software implementaties of upgrades 3. tts oplossing Veranderingen Problemen vanuit bedrijfsperspectief Veranderingsprocessen

Nadere informatie

Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie

Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is het patellofemoraal (pijn)syndroom? 2 Klachten 3 Oorzaken 3 Behandeling 3 Behandeling bij wat minder

Nadere informatie

SI- gewrichtsklachten

SI- gewrichtsklachten SI- gewrichtsklachten De sacro-iliacaalgewrichten (SI-gewrichten), ook wel heiligbeengewrichten genoemd, vormen de verbinding tussen het heiligbeen (sacrum) en het bekken en daarmee tussen de rug en de

Nadere informatie

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool 1 Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool Milou de Smet, Saskia Brand-Gruwel & Paul Kirschner Open Universiteit Goed schrijven is een belangrijke, maar complexe vaardigheid. De schrijver

Nadere informatie

1 e een anker op het onderbeen fig 5 2e anker op de voet

1 e een anker op het onderbeen fig 5 2e anker op de voet Anatomie Het enkelgewricht is een gecompliceerd geheel, vooral omdat het een aaneenschakeling van diverse gewrichten is, die op hun beurt weer noodzakelijk zijn om aan de voet zowel stabiliteit alsook

Nadere informatie

Sporthervatting na een enkelblessure

Sporthervatting na een enkelblessure Sporthervatting na een enkelblessure Na uw enkelverstuiking of enkelblessure bent u behandeld op de afdeling spoedeisende hulp van CWZ. Deze folder is bedoeld voor patiënten die na een enkelverstuiking

Nadere informatie

Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić

Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić Red cheeks, sweaty palms, and coy-smiles: The role of emotional and sociocognitive disturbances in child social anxiety M. Nikolić Rode wangen, zweethanden en coy-smiles: De rol van emotionele en socio-cognitieve

Nadere informatie

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen

Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Van Activiteit naar Kwaliteit van Bewegen Activiteiten Monitoring is Hot Kenneth Meijer Vakgroep Bewegingswetenschappen Maastricht University Medical Centre Kenneth.meijer@bw.unimaas.nl VROEER Negatieve

Nadere informatie

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit

Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

Schouderblessures bij bovenhandse sporten. Sportfysiotherapeut Merel Hoezen

Schouderblessures bij bovenhandse sporten. Sportfysiotherapeut Merel Hoezen Schouderblessures bij bovenhandse sporten Sportfysiotherapeut Merel Hoezen Keten zorg Casus 18 jarige talentvolle tennister 2 jaar langzaam progressieve schouderklachten Pijn achterzijde van de schouder

Nadere informatie

Rekenboek 3 havo/vwo. Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 2014 REKENBOEK 3 HAVO/VWO ANTWOORDEN 1

Rekenboek 3 havo/vwo. Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 2014 REKENBOEK 3 HAVO/VWO ANTWOORDEN 1 Rekenboek havo/vwo Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 04 REKENBOEK HAVO/VWO ANTWOORDEN Blok Getallen. Bewerkingen a 45 d 6 g 8 b 60 e 90 h 687 c 4 f 56 i 48 a 4 d 000 b 4 000 e 000 c 70 f 0 000 a 7 d 0 b 70

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie

STARTEN NA EEN BLESSURE: WANNEER, WAT, HOE? TJITTE KAMMINGA Datum 10-11-2012

STARTEN NA EEN BLESSURE: WANNEER, WAT, HOE? TJITTE KAMMINGA Datum 10-11-2012 STARTEN NA EEN BLESSURE: WANNEER, WAT, HOE? TJITTE KAMMINGA Datum 10-11-2012 TJITTE KAMMINGA DOCENT FYSIOTHERAPIE HS LEIDEN FYSIOTHERAPEUT/MANUEEL THERAPEUT EX- TRAINER HARDLOPER WWW.TJITTEKAMMINGA.NL

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Mechanica van de Humane Accommodatie en Presbyopie

Nederlandse Samenvatting. Mechanica van de Humane Accommodatie en Presbyopie Nederlandse Samenvatting Mechanica van de Humane Accommodatie en Presbyopie Doel van het Onderzoek Tegen het vijftigste levensjaar hebben veel mensen een leesbril nodig om dichtbij nog goed te kunnen zien.

Nadere informatie

Samenvatting Overvelde Which practice makes perfect promotie 28 augustus 2013

Samenvatting Overvelde Which practice makes perfect promotie 28 augustus 2013 Samenvatting In de dagelijkse praktijk staan kinderfysiotherapeuten voor de klinische vraag welke methode het meest geschikt is om kinderen nieuwe motorische vaardigheden, zoals de motorische handeling

Nadere informatie

Schriftelijk tentamen Digitale Telecommunicatie Technieken (5LL20) en Telecommunicatie Techniek (5LL50) op dinsdag 14 juni 2005 van

Schriftelijk tentamen Digitale Telecommunicatie Technieken (5LL20) en Telecommunicatie Techniek (5LL50) op dinsdag 14 juni 2005 van Schriftelijk tentamen Digitale Telecommunicatie Technieken (5LL20) en Telecommunicatie Techniek (5LL50) op dinsdag 14 juni 2005 van 14.00-17.00 uur Studenten die in het nieuwe vak (5LL50) tentamen doen

Nadere informatie

Risico Analyse bij evenementen. Gerard van Duykeren

Risico Analyse bij evenementen. Gerard van Duykeren Risico Analyse bij evenementen Gerard van Duykeren Gerard van Duykeren Directeur The Security Company Voorzitter Evenementen en Horeca sectie Nederlandse Veiligheidsbranche Voorzitter onderwijsfonds Evenementen

Nadere informatie

Bewegingsleer Deel II De onderste extremiteit

Bewegingsleer Deel II De onderste extremiteit Bewegingsleer Deel II De onderste extremiteit Bewegingsleer Deel II De onderste extremiteit I.A. Kapandji Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

Nadere informatie

Welkom bij het Machinebouw event 20

Welkom bij het Machinebouw event 20 Welkom bij het Machinebouw event 20 Digitale revolutie Slimme en verbonden mechatronische systemen Robert Vincente Robert Vincente Machinebouw event 2018 1 Uitdagingen van de machinebouw industrie Speed

Nadere informatie

I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT.

I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT. I.J.J.C.M. Naalden, MSc. J.J.C. de Wolf, MMT. Introductie SMC Rijnland Jeugdsport in Nederland Epidemiologie van sportblessures Ontstaan van blessures Trainingsprogramma: INT-training Rol van de trainer/coach

Nadere informatie

Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie

Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Patellofemoraal (pijn)syndroom Pijnklachten aan de voorzijde van de knie Uw specialist heeft bij u een patellofemoraal (pijn)syndroom vastgesteld. U leest in deze brochure: wat het patellofemoraal (pijn)syndroom

Nadere informatie

Je kunt er niet om heen!

Je kunt er niet om heen! Parental beliefs in de kinderfysiotherapeutische praktijk Je kunt er niet om heen! Marike Boonzaaijer Eline Bolster Workshop 3 november 2017 Introductie Doel workshop - Parental Beliefs: wat zijn dat eigenlijk?

Nadere informatie

Sporthervatting na een enkelblessure

Sporthervatting na een enkelblessure Sporthervatting na een enkelblessure 2 Na uw enkelverstuiking of enkelblessure bent u behandeld op de afdeling spoedeisende hulp van CWZ. Deze folder is bedoeld voor patiënten die na een enkelverstuiking

Nadere informatie

Return to sport. Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts

Return to sport. Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts Return to sport Kasper Janssen, topsportarts Ton de Haan, huisarts Clinic 15 november 2017 Casus Jongen, 16 jaar, basketballer op spreekuur Tegen muur getrapt Kan niet belasten LO: veel drukpijn mediale

Nadere informatie

Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk?

Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Esli Struys, CLIN, VUB Seminarie VLOR, 25 oktober 2012 30-10-2012 1 Overzicht -Mind, Brain, Language & Education (MBLE): mogelijkheden,

Nadere informatie

Verhoog het engagement en de tevredenheid bij uw medewerkers. 25 April 2017 Bijblijfsessie VDAB

Verhoog het engagement en de tevredenheid bij uw medewerkers. 25 April 2017 Bijblijfsessie VDAB Verhoog het engagement en de tevredenheid bij uw medewerkers 25 April 2017 Bijblijfsessie VDAB Social Profit binnen SD Worx (België) WN WG SOCIAL PROFIT 173.556/mnd 3.985/mnd Zorg- en Welzijnssector 150.592

Nadere informatie

INTERVENTIESTUDIE. Fitkids, a Nationwide exercise therapy program in the Netherlands: is it effective?

INTERVENTIESTUDIE. Fitkids, a Nationwide exercise therapy program in the Netherlands: is it effective? INTERVENTIESTUDIE Fitkids, a Nationwide exercise therapy program in the Netherlands: is it effective? Tim Takken; Janke de Groot; Lex Winkler; Elles Kotte DOEL Inzicht in het effect van het beweegprogramma

Nadere informatie

Marjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten

Nadere informatie

Les 5: Analysis of variance

Les 5: Analysis of variance Les 5: Analysis of variance 2de bachelor in de chemie en biologie 14/11/2018 Jeroen Gilis Gebaseerd op slides Caroline De Tender Testen die we tot nu toe gezien hebben: Toetsen van één gemiddelde ten opzichte

Nadere informatie

Krachttraining bij kinderen met Cerebral Palsy

Krachttraining bij kinderen met Cerebral Palsy Krachttraining bij kinderen met Cerebral Palsy Prof. Dr. C. Van den Broeck Fysiologische De temporele en spatiële rekrutering van de musculatuur is verstoord ( Kwakkel G 1995) Het aantal motor units is

Nadere informatie

APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman)

APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman) APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman) 1. Introductie De doelstelling van het SIMKINPRES-project is het ontwikkelen van een klinisch

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen

Hoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen Een inspirerende nieuwe fase in het onderzoek naar mens-computer interactie heeft zich aangediend met het ontstaan van adaptieve automatisering. Binnen dit onderzoeksgebied worden technologische systemen

Nadere informatie

NABESPREKING PRACTICUMTOETS 26 APRIL 2018

NABESPREKING PRACTICUMTOETS 26 APRIL 2018 NABESPREKING PRACTICUMTOETS 26 APRIL 2018 INHOUD Deel 1: Centrale nabespreking Goede antwoorden Veel gemaakte fouten Deel 2: Individuele feedback 2 VRAAG 1A, BR UITWERKVRAAG Maak voor 1 meting van de vallende

Nadere informatie

Sporthervatting na een enkelblessure

Sporthervatting na een enkelblessure Sporthervatting na een enkelblessure 2 Na uw enkelverstuiking of enkelblessure bent u behandeld op de afdeling spoedeisende hulp van het CWZ. Deze folder is bedoeld voor patiënten die na een enkelverstuiking

Nadere informatie

de externe enkelband

de externe enkelband de externe ENKELBAND MEDISCHE ACHTERGROND INTRODUCTIE inversietrauma Elk jaar lijden miljoenen mensen aan de De EXO-L Enkelband (Fig. 1) ondersteunt de Het verzwikken van de enkel, met name het Het inversietrauma

Nadere informatie

Rhythmic Coordination Dynamics in Children

Rhythmic Coordination Dynamics in Children Samenvatting Dit proefschrift bestudeert de ontwikkeling van ritmisch gecoordineerde bewegingen en stoornissen daarin bij kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar vanuit het perspectief van de theorie

Nadere informatie

KIT OVO. De automatisering moet worden onderworpen aan onderhoud op een regelmatige basis om een goede werking te garanderen.

KIT OVO. De automatisering moet worden onderworpen aan onderhoud op een regelmatige basis om een goede werking te garanderen. Onderhoud De automatisering moet worden onderworpen aan onderhoud op een regelmatige basis om een goede werking te garanderen. 01. OVO vergt gepland onderhoud om de 6 maanden of 3000 manoeuvres na eerdere

Nadere informatie

Frequentie specifieke ABR

Frequentie specifieke ABR Frequentie specifieke ABR Krista Willeboer UMC Utrecht Estimation of the pure-tone audiogram by the auditory brainstem response: a review David R. Stapells & Peggy Oates Audiology & Neuro-otology 1997;

Nadere informatie

DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform

DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform DEC DSP SDR 5 Dicrete Fourier Transform Familie van Fourier transformaties Fourier Transform Fourier Series Discrete Time Fourier Transform Discrete Fourier Transform Berekening van een frequentie spectrum

Nadere informatie

De kenniswerker. Prof. Dr. Joseph Kessels. Leuven 31 mei 2010

De kenniswerker. Prof. Dr. Joseph Kessels. Leuven 31 mei 2010 De kenniswerker Prof. Dr. Joseph Kessels Leuven 31 mei 2010 Is werken in de 21 ste eeuw een vorm van leren? Het karakter van het werk verandert: Van routine naar probleemoplossing Van volgend naar anticiperend

Nadere informatie

2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 3 6 11 1 12 7 1 2 5 4 3 9 10 8 18 20 21 22 23 24 25 26 28

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 12 14 16 1 12 7 3 1 6 2 5 4 3 11 9 10 8 18 20 21 22 23 24 26 28 30

Nadere informatie

Van bewegen naar trainen

Van bewegen naar trainen Van bewegen naar trainen Charles Heus Sportfysiotherapeut J&C Sportrevalidatie Geblesseerd Trainingsfit Wedstrijdfit Arts / Fysio??? Trainer Pat 0% Fysio 100% Pijn en of Functionele beperking 1e fase:

Nadere informatie

Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident?

Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident? Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident? Inhoudsopgave - De Frequentie Omvormer (FO) - Opbouw Frequentie Omvormer - Voordelen - Nadelen + oplossingen Inhoudsopgave - De Frequentie

Nadere informatie

Oefeningen voor de knie

Oefeningen voor de knie Oefeningen voor de knie Spierkracht verbeterende oefeningen voor de knie: Het is belangrijk om een goede spierkracht te hebben, mede omdat de spieren helpen bij schokabsorptie. Door een goede spierkracht

Nadere informatie

Samenvatting. Het maximaliseren van de effectiviteit van enkel voet orthesen bij kinderen met cerebrale parese

Samenvatting. Het maximaliseren van de effectiviteit van enkel voet orthesen bij kinderen met cerebrale parese Het maximaliseren van de effectiviteit van enkel voet orthesen bij kinderen met cerebrale parese Lopen, of wandelen, is een van de meest belangrijke activiteiten in het dagelijks leven. Hoewel lopen een

Nadere informatie

vragenlijsten. Er werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen wat betreft het verloop in de tijd van de interveniërende variabelen

vragenlijsten. Er werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen wat betreft het verloop in de tijd van de interveniërende variabelen Samenvatting Samenvatting De toenemende vraag naar totale heuparthroplastieken (THA) en totale kniearthroplastieken (TKA) leidt tot groeiende wachtlijsten. Om dit probleem het hoofd te bieden hebben veel

Nadere informatie

Welkom. Wilbert Leenders

Welkom. Wilbert Leenders Welkom Wilbert Leenders Agenda T&M Systems BV Inleiding Spraak kwaliteit MOS/ E-model / R -factor PESQ/ POLQA Implementatie voorbeeld Conclusie Intrusieve spraak kwaliteit metingen voor moderne telecom

Nadere informatie