SVLO geeft nadere invulling aan berekening winstoogmerk grondbedrijf

Transcriptie

1 geeft nadere invulling aan berekening winstoogmerk grondbedrijf QuickScan winstoogmerk 19 juni 2017 An independent member of Baker Tilly International

2 In dit artikel nemen wij u mee in de strekking en achtergrond van de SVLO-nieuwsflits van 16 juni

3 De SVLO publiceerde op vrijdag 16 juni 2017 een nieuwsflits waarin een nadere visie wordt gegeven over het winstoogmerk voor gemeentelijke grondbedrijven. In deze nieuwsflits worden antwoorden gegeven op vragen, die zijn gerezen over de toepassing van de zogenaamde QuickScan winstoogmerk voor gemeentelijke grondexploitaties. Wij trekken de conclusie uit de nieuwsflits dat gemeenten -onder voorwaarden- de ruimte krijgen om een deel van de rente (zowel historisch als prospectief) mee te nemen bij het vaststellen van een eventueel winstoogmerk. Dat is goed nieuws, want voor een aantal gemeenten zal dit naar verwachting het verschil maken. Echter, niet alleen de rente is een interessant onderwerp uit deze nieuwsflits, ook de uitleg van een jaarvensterbenadering is van wezenlijk belang. In dit artikel nemen wij u mee in de strekking en achtergrond van deze nadere duiding door de SVLO. Achtergrond Over de QuickScan berekening, die een indicatie geeft of een gemeente nu wel of niet een winstoogmerk zou hebben met haar grondexploitaties (hierna: grex-en), is nogal wat commotie ontstaan. Voor gemeenten voelt deze berekening soms wrang. Misschien de belangrijkste reden is de discussie over de rente. Die mag volgens de Belastingdienst in de zuivere QuickScan namelijk niet worden meegerekend, terwijl dit in de praktijk een van de majeure kostenposten is bij de exploitatie van bouwgrond. Een nadelig grex kan dus zomaar een voordelig QuickScan-saldo hebben en een winstoogmerk worden toegedicht. Leg dat maar eens uit aan een raad. Een opening leek reeds gegeven. De SVLO heeft de Vragen en antwoorden bij de Handreiking vennootschapsbelasting en het gemeentelijkgrondbedrijf van 14 december 2015 geschreven dat bij een onduidelijke uitkomst van de QuickScan ruimte bestaat om tóch een deel van de rente toe te rekenen. Helaas zijn hier ook weer gelijk nieuwe discussiepunten ontstaan: Wanneer is een QuickScan uitkomst onduidelijk? Eenduidige criteria zijn niet gegeven. Welke rente mag worden toegerekend? Gaat dat alleen over historische rente (werkelijk betaald) of ook over toekomstige rente? Met name op dit laatste punt zien we gemeenten en adviseurs, bij gebrek aan duidelijkheid, verschillende standpunten innemen. Dit leidt tot soms zeer uiteenlopende uitkomsten. Discussies met de SVLO en Belastingdienst hebben geleid tot de afgelopen vrijdag door de SVLO gepubliceerde nieuwsflits. In deze nieuwsflits wordt nader invulling gegeven aan de systematiek om een eventueel winstoogmerk van grondbedrijfactiviteiten indicatief vast te stellen. Een interessante notitie, die we graag hieronder voor u samenvatten. De QuickScan wordt gehandhaafd Op dit punt is de SVLO vrij helder: De QuickScan dient zuiver te worden toegepast. Dat betekent dat naast grondbedrijf vreemde activiteiten en kapitaalstortingen/onttrekkingen ook alle rente en inflatie moet worden geëlimineerd. Indien de uitkomst onduidelijk is en daarmee twijfel geeft, staat de weg vrij om na de QuickScan aanvullend onderzoek te doen. Eenduidige criteria wannéér een uitkomst aanleiding geeft tot twijfel zijn nog steeds niet gegeven. Gemeenten kunnen hieraan in grote mate zelf invulling geven. De Belastingdienst bepaalt echter zelfstandig of ze deze standpunten accepteert. Als de Belastingdienst de gegeven argumentatie niet accepteert, dan vervalt de gemeente (weer) in de vrije bewijsleer. 3

4 Een nieuw figuur: de Post QuickScan De SVLO heeft nu richtlijnen gegeven hoe een aanvullend onderzoek is uit te voeren. Dat onderzoek staat op zichzelf en heeft de naam Post QuickScan meegekregen. De werking van deze Post QuickScan bestaat in essentie uit de volgende stappen: 1. Het zuivere QuickScan-saldo van een grex is gebaseerd op de totale kasstroom. In de Post QuickScan wordt niet de kasstroom per grex bepaald, maar wordt die kasstroom verdeeld naar jaarresultaten. Gecumuleerd leveren die overigens voor elke grex hetzelfde eindresultaat op als bij de QuickScan. Wel dienen ook zoveel mogelijk de uitgangspunten voor de fiscale winstbepaling gehanteerd te worden. 2. Per jaar (in de nieuwsflits ook jaarvenster genoemd) wordt rente toegevoegd, voor zover die toerekenbaar is. Het gaat hier dus om verleden én de toekomst. Waarom per jaar? Omdat de toerekenbaarheid van rente per jaar kan verschillen. Het aandeel vreemd vermogen en het gemiddelde rentepercentage kan immers ieder jaar verschillen. Zie hiervoor een toelichting in de volgende alinea s. 3. Vervolgens worden voor elk jaar de jaarresultaten van alle grex-en bij elkaar opgeteld. Dat levert gecumuleerde resultaten per jaar op. 4. Als laatste stap wordt de som van de gecumuleerde jaarresultaten bepaald. Deze opmerking in de nieuwsflits kan op verschillende manieren worden uitgelegd. In het slechtste geval worden enkel de kasstromen van alle grex-en in het te beoordelen jaar bij elkaar opgeteld. De Post QuickScan gaat dus in essentie alleen over het toevoegen van rente aan het QuickScan-resultaat. Overigens stelt de nieuwsflits met zoveel woorden:...als de uitkomst van de Post QuickScan vooral afhankelijk is van de toerekening van rente op dit onderdeel, dan adviseren wij aanvullende werkzaamheden te verrichten. Deze werkzaamheden dienen niet alleen gericht te zijn op de validatie van de berekening als zodanig, maar vooral op de periodieke herijking van de gehanteerde uitgangspunten.. Dat zou kunnen leiden tot...bijstelling van de conclusies (mogelijk met terugwerkende kracht)... Definitie van toerekenbare rente Essentie is dat enkel werkelijk betaalde (of te betalen) rente kan worden toegerekend, die moet worden betaald aan een externe geldverstrekker. Dit is volkomen in lijn met de fiscale wet- en regelgeving en was naar onze mening veelal ook geen onderwerp (meer) van discussie. Ook kennen we deze definitie uit de nieuwe BBV-regels, die gelden voor rentetoerekening aan grex-en per 1 januari Voor wat het verleden betreft is deze rente in de meeste gevallen wel feitelijk te onderbouwen. Voor de toekomst is dat lastiger, betreft het vaak een schatting. Bij deze schatting kan in het geval van projectfinanciering meer houvast worden gevonden. Deze rente is af te leiden van bestaande financieringsarrangementen en de liquiditeitsbegroting. Bij het schatten in geval van totaalfinanciering is dit met meer onzekerheid omgeven en vergt een adequate onderbouwing. Hieruit kan worden afgeleid dat dit alsnog tot discussies kan leiden met de Belastingdienst. 4

5 Toerekenen vreemd vermogen bij totaalfinanciering Bij het bepalen van de toerekenbare rente in geval van totaalfinanciering is de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen (VV/EV) van belang. Bij het bepalen van de toerekenbare rente in geval van totaalfinanciering is de verhouding tussen vreemd vermogen en eigen vermogen (VV/EV) van belang. De staatssecretaris van Financiën heeft aangegeven dat hier een pragmatische benadering kan worden gekozen. Pragmatisme houdt volgens de nieuwsflits van 16 juni 2017 in dat voor de historische rente kan worden uitgegaan van de gemiddelde VV/EV verhouding bij gemeenten, zoals eerder door de SVLO aangegeven (66%:34%). Wij lezen dit niet als een voorschrift, maar als een optie. Als de Post QuickScan voor uw gemeente een uitkomst biedt en het toerekenbare vreemd vermogen lager is dan 66%, dan lijkt het raadzaam om uit te gaan van de handreiking in deze nieuwsflits. Indien het eigen toerekenbare vreemd vermogen hoger is dan 66% en de verwachting is dat dit de komende periode ook zal zijn, dan lijkt het raadzaam om van de eigen percentages uit te gaan. Het gemiddelde rentepercentage moet dan voor ieder jaar apart in beeld worden gebracht. Grondslag Voor de grondslag waarover rente wordt becijferd kan aldus de nieuwsflits worden aangesloten bij de stand van het onderhanden werk volgens het BBV, exclusief rente en nadat eventuele voorzieningen op de stand in mindering zijn gebracht (.. netto stand onderhanden werk.. ). Naar onze mening is deze visie minimaal voor discussie vatbaar: het onderhanden werk bestaat voor een belangrijk deel uit rentekosten; bruto onderhanden werk dient gefinancierd te worden. Onze interpretatie van jaarvensters en jaarlagenbenadering Uit communicatie tot 16 juni 2017 met diverse inspecteurs hebben wij begrepen dat de Belastingdienst een voorstander is van de toepassing van een jaarlagenbenadering. Wat deze benadering exact inhoudt is ons nooit specifiek gemaakt. In de nieuwsflits van 16 juni 2017 wordt het begrip jaarvenster geïntroduceerd. Dit begrip lijkt voor het eerst echt invulling te geven aan de jaarlagenbenadering. Voor de Post QuickScan wordt het winstoogmerk beoordeeld volgens een jaarresultaten benadering. De schematische weergave in de bijlage kan naar onze mening weer tot nieuwe vraagstukken leiden. Wij geven hierna onze interpretatie van de jaarlagenbenadering. Wij zijn van mening dat bij het beoordelen van het winstoogmerk van de grex-en, het verleden (de boekwaarde) altijd een rol heeft. Niet alleen de toekomstige uitgaven maar ook de boekwaarde zijn relevant bij het bepalen van het jaarresultaat. Met andere woorden, de eindwaarde van grex-en moet worden verdeeld naar de jaarvensters. Niet uit te sluiten valt dat de Belastingdienst de Post QuickScan wil uitvoeren op de werkelijke kasstromen van het te beoordelen jaar. Dit lijkt ons in alle gevallen een onwenselijke situatie. Immers, bij de meeste grex-en gaan de kosten nagenoeg geheel voor de baat. In deze visie betekent dat bij een beoordeling van de kasstromen (het winststreven) de kosten uiteindelijk niet meer worden meegewogen. Dit lijkt ons niet zuiver. 5

6 Tot slot Het is inmiddels juni 2017 en de belastingplichtige periode is reeds anderhalf jaar geleden aangevangen. Pas nu ontstaat er op het vlak van de rentetoerekening enige duidelijkheid. In onze visie is hierbij overigens zeker de grondslag waarover de rente wordt becijferd voor discussie vatbaar. Verder zijn er voor de wijze van fiscale jaarwinstbepaling (ook indien de spreekwoordelijke ondernemingspoort open gaat) nog steeds de nodige vragen. Wat wél duidelijk is, is dat per 1 juli 2017 de renteteller (8%) van de Belastingdienst gaat lopen. Wij vinden het onterecht dat gemeenten hiermee worden geconfronteerd, terwijl zij nog onvoldoende zekerheid hebben t.a.v. de fiscale resultaatbepaling. Wij hebben in dit kader een brief verzonden naar het ministerie van Financiën. Wij praten graag met u verder wat de Post QuickScan voor uw gemeente zou kunnen betekenen en helpen u graag op weg om dat in beeld te brengen. U kunt daarvoor altijd contact met ons opnemen. Marco Hoeks, Timon Jagers en Arnold Joost 6

7 Contactgegevens: Marco Hoeks Partner Belastingadviseur +31 (0) m.hoeks@bakertillyberk.nl Timon Jagers Senior belastingadviseur +31 (0) t.jagers@bakertillyberk.nl Arnold Joost Director Ruimte en Vastgoed, Advisory Publieke Sector +31 (0) a.joost@bakertillyberk.nl Papendorpseweg BJ Utrecht T +31 (0)