brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren"

Transcriptie

1 brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren Hoefslag 6, 4205 NK Gorinchem

2 Blz. Voorwoord 3 Onderzoek en advies (psychodiagnostisch onderzoek) 4 Implementatie van Handelingsgericht Werken in het basisonderwijs 5 Nascholing m.b.t. specifieke onderwerpen/op aanvraag 6 Beeldcoaching (voorheen SVIB): Kijken naar wat werkt 7 Cursus Train-de-Sova-trainer: Met Sova aan de slag 8 Cursus Train-de-Faalangsttrainer: Beter omgaan met Faalangst 9 Spel- en praatgroep KIES (Kinderen in Echtscheiding Situaties) 10 Jongeren Sova-training Leer Samen Spelen met Tim en Flapoor 11 Ouderen Sova-training Ik en de ander 12 Faalangsttraining voor kinderen Beter Omgaan met Faalangst 13 Ouder-en-kindtraining Minder Boos en Opstandig 14 Teamvergaderingen/studiedag Pesten?! Iedereen heeft een rol van betekenis! 15 Teamvergaderingen/studiedag Omgaan met Faalangst 16 Teamvergaderingen/studiedag Belang van Sociale Vaardigheden 17 Cursus Aan de slag met Handelingsgericht Communiceren 18 Module basiscommunicatie: Praktische cursus Aan de slag met je communicatieve vaardigheden 20 Module oudercommunicatie: Praktische cursus Aan de slag met constructieve oudergesprekken 21 Module kindcommunicatie: Praktische cursus Aan de slag met constructieve kind- en pubergesprekken 22 Module collegiale communicatie: Praktische cursus Aan de slag met je collegiale communicatie 23 Workshop Debatteren met kinderen 24 Training Denkstimulerende Gespreksmethodiek 25 Interactieve workshop Kennismaken met woordenschatdidactiek volgens de viertakt 26 Teamgerichte training: Woordenschatdidactiek volgens de viertakt 27 Cursus Hoe herken ik een kind met een logopedische stoornis en wat doe ik ermee? 28 Workshop Zonder taal geen onderwijs 29 Training Beter leren door krachtige feedback 30 Training Bouwen aan een prettige groep 31 Workshop Schoolwide Positive Behavior Support 32 Cursus Oplossingsgericht werken aan psychopathologie 33 Masterclass Leiding geven aan veranderingsprocessen 34 Training Observeren 35 Workshop Wat werkt in de klas 36 Handboek Tim en Toos spelen samen 37 Rekenmap 38 Medewerkers 39 Agenda 42 2

3 Voorwoord Voor u ligt de brochure van orthopedagogisch didactisch centrum (OPDC) Citadel, sinds januari 2013 onderdeel van de LOGOS Academie. Citadel is een synoniem voor burcht en dat zegt iets over de achtergrond van de meeste adviseurs van Citadel, namelijk SBO Beatrix de Burcht. De contouren van de kantelen van een citadel vindt u terug in ons logo. De samenleving verandert; het onderwijs ook. De 21 e eeuw vraagt meer en andere competenties van professionals in het onderwijs en van onze leerlingen, de burgers van de toekomst. Scholen zijn meer dan ooit in beweging! Het is onze missie scholen te ondersteunen bij deze beweging, bij hun ontwikkeling, opdat professionals in die scholen toegerust zijn optimaal tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van al hun leerlingen. Het is vanuit onze visie dat wij dat doen met het gedachtegoed van Handelingsgericht Werken. Daarbij kunnen we op verschillende niveaus ondersteuning bieden: op het niveau van de leerling, van de ouders/verzorgers, van de leerkracht, van de intern begeleider, van de directeur, van het team, van de hele school. Kennis delen, gezamenlijk expertise ontwikkelen, op weg naar lerende organisaties en professionele leergemeenschappen: de samenleving vraagt het, onze kinderen verdienen het. Het uitgangspunt van Citadel is om meer kansen voor kinderen, scholen en ouders te creëren en te realiseren. We doen dit onder meer door: Te zorgen dat we kennis en expertise bundelen en toegankelijk maken voor diegenen die hier gebruik van willen maken en die van hoogstaande onderwijskundige en pedagogische kwaliteit getuigt. Een goede afstemming te garanderen tussen de verschillende betrokkenen. Kansen te benutten om daadwerkelijk thuisnabij en passend onderwijs te bieden. OPDC Citadel richt zich op die terreinen waarbinnen onze adviseurs aantoonbaar expertise hebben opgebouwd en van daaruit in staat zijn dit op een kwalitatief hoog niveau te kunnen overdragen. In deze brochure presenteren we het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren. Het feit dat u nu een aanbod leest wil niet zeggen dat we denken dat dit altijd een antwoord op uw vraag zal zijn. Het aanbod is gebaseerd op vragen uit het verleden, waarvan we inschatten dat die vragen nog steeds actueel zijn. We nodigen u van harte uit om contact met ons op te nemen als het aanbod niet tegemoet komt aan uw vraag of behoefte in het kader van uw persoonlijke professionele ontwikkeling of die van uw team. We willen graag met u in gesprek voor ondersteuning op maat. We zien uit naar een samenwerking die meerwaarde biedt voor u, uw school, uw leerlingen. drs. Ton Lenting MMC LOGOS Academie / OPDC Citadel april

4 Onderzoek en advies (psychodiagnostisch onderzoek) Inleiding In het onderwijs is steeds meer aandacht voor het signaleren en begeleiden van leerlingen die problemen in het onderwijs ervaren. Op veel van deze problemen vindt de school zelf een passend antwoord. Soms kan echter hulp van een (school)psycholoog of orthopedagoog nodig zijn, zoals bij leerlingen met ernstige leerproblemen of sociaal-emotionele problemen. Inhoud Met ouders, school en leerling worden de zorgen m.b.t. gedrag, leren of ontwikkeling van de leerling in kaart gebracht. Door onderzoek (psychodiagnostiek, handelingsgerichte diagnostiek) wordt gezocht naar een antwoord op vragen als wat is er aan de hand? en op welke manier kan de leerling het beste begeleid worden?. Indien van toepassing wordt een advies over een vervolgtraject geformuleerd, zoals het bieden van begeleiding/behandeling aan de leerling en/of ouders of begeleiding bij het handelen in de klas. Een passend, haalbaar en handelingsgericht advies met betrekking tot de hulpvragen van school, ouders en leerling. Kinderen in de basisschoolleeftijd en kinderen van ca. 3 tot 5 jaar die aangemeld zijn/worden bij het basisonderwijs of waarbij vragen zijn m.b.t. haalbaarheid/juiste schooltype, bijv. ZAT 0-4/MKD etc. Gestreefd wordt naar zo beperkt als mogelijk en zo uitgebreid als nodig te onderzoeken. Na een eerste gesprek met betrokkenen wordt een offerte opgesteld m.b.t. inhoud, tijd en kosten. Elk onderzoek is maatwerk! De meeste onderzoeken met een beperkte onderzoeksvraag (zoals intelligentie/leerstoornis/sociaal-emotioneel functioneren/neuropsychologisch onderzoek) vallen binnen het type standaardonderzoek. Meer informatie Natuurlijk kunt u altijd (telefonisch) contact opnemen om vooraf meer informatie te krijgen over onze mogelijkheden. standaardonderzoeken Voor onderstaande onderzoeken wordt geen offerte opgesteld. Er volgt enkel een opdrachtbevestiging. Type onderzoek inclusief reistijd en reiskosten Verkort intelligentieonderzoek (zonder intake en handelingsgerichte adviezen) 490,00 Basisonderzoek (intake, dossieronderzoek, 1 dagdeel onderzoek, verslag inclusief handelingsgerichte adviezen) 910,00 Standaardonderzoek (intake, dossieronderzoek, 2 dagdelen onderzoek, verslag inclusief handelingsgerichte adviezen) 1.400,00 Orthopedagogen drs. Carola Klop, Sjanine Macleane, MSc. en drs. Margreet Scherpenisse. 4

5 Implementatie van Handelingsgericht Werken (HGW) in het primair onderwijs Inleiding In de afgelopen jaren is op veel basisscholen Handelingsgericht Werken / 1-zorgroute ingevoerd. Veel scholen hebben dit succesvol geïmplementeerd. Nu zij hier een aantal jaren ervaring mee opgedaan hebben, bestaat bij sommige scholen de behoefte om de visie en praktische uitvoering verder te verdiepen en te verankeren in het team. Inhoud In een gesprek met de schoolleiding en IB er worden de specifieke hulp- en begeleidingsvragen van de school in beeld gebracht. In onderling overleg wordt nagedacht over een passend traject. De orthopedagoog kan bijvoorbeeld een coachende rol spelen voor de IB er bij het voorbereiden en voorzitten van het zorgteam. Ook kan zij een inhoudelijke bijdrage leveren aan teamvergaderingen of studiedagen en op deze manier teamleden stimuleren om na te denken over hoe handelingsgericht zij denken en werken. Het verdiepen en verder verankeren van het traject van Handelingsgericht Werken en de 1-zorgroute in een school bij alle teamleden. Dit betekent dat er zowel aandacht is voor het zorgbeleid als voor de praktische uitvoer daarvan in de groepen. Schoolteams, zowel schoolleiding als IB ers, leerkrachten en eventuele onderwijsassistenten. Na een oriënterend gesprek met betrokkenen wordt een offerte opgesteld met betrekking tot de inhoud van het traject en de tijd die nodig is om dit uit te voeren. Elk traject is maatwerk! Meer informatie U kunt altijd (telefonisch) contact opnemen om navraag te doen naar ervaring met eerdere begeleidingstrajecten en om meer informatie te krijgen over onze mogelijkheden. Naar aanleiding van uw hulp- en begeleidingsvragen wordt een offerte opgesteld. Orthopedagogen drs. Carola Klop, Sjanine Macleane, MSc. en drs. Margreet Scherpenisse. 5

6 Nascholing met betrekking tot specifieke onderwerpen/op aanvraag Inhoud Wij verzorgen een ruim scholingsaanbod voor individuele medewerkers van scholen en een deel van of het gehele team. Er is sprake van een gepland aanbod waar individuele medewerkers zich voor in kunnen schrijven. Daarnaast worden op verzoek studiemomenten aangeboden. De kracht van ons scholingsaanbod zit hem in de praktijkgerichte en interactieve aanpak. Geen saaie presentaties, maar met elkaar aan de slag om de doelen te bereiken! Een greep uit ons aanbod: Groepsvorming; Bouwen aan een prettige groep. Beter leren door krachtige feedback. Ontwikkelingsperspectieven voor individuele leerlingen: aan welke doelen werken we en hoe geeft de leerkracht daar vorm aan in de klas? Hoe vergroot ik de motivatie van mijn leerlingen? Het ontwerpen van doelgerichte plannen (handelingsplannen, groepsplannen). Een team dat met en van elkaar leert: toepassing van verschillende vormen van intervisie en coaching op school. Informeert u gerust of het aanbod dat u voor ogen heeft gerealiseerd kan worden! Het vergroten van de vaardigheden, kennis en professionaliteit van individuele leerkrachten en schoolteams met betrekking tot specifieke onderwerpen. Leerkrachten, IB ers en schoolteams. De duur varieert van één studiemiddag of -avond van ca. 3 uur tot meerdere bijeenkomsten. Dit is afhankelijk van het onderwerp en uw wensen. Meer informatie U kunt altijd (telefonisch) contact opnemen om navraag te doen naar het geplande aanbod en om meer informatie te krijgen over onze mogelijkheden om een aanbod te creëren, inspelend op uw vraag. Over het actuele aanbod vindt u meer informatie op onze website: Voor het geplande aanbod wordt verwezen naar de informatie op de website. Voor een scholingsaanbod op uw verzoek en op maat gesneden voor uw team wordt een offerte opgesteld. Orthopedagogen drs. Carola Klop, Sjanine Macleane, MSc. en drs. Margreet Scherpenisse. 6

7 Beeldcoaching (voorheen SVIB): Kijken naar wat werkt Inleiding Beeldcoaching is een bijzonder invloedrijk instrument voor de professionalisering van leerkrachten en de kwaliteitszorg op de scholen. D.m.v. video-opnames wordt gewerkt aan de optimalisering van het pedagogisch/didactisch klimaat in de klas. De competenties en interacties van leerkrachten en leerlingen worden zichtbaar. Uitgangspunt van beeldcoaching is het leren. Door het filmen van de praktijksituatie ontstaat de mogelijkheid om daar later, op een rustiger moment, nog eens op terug te komen. De leerkracht kijkt naar zichzelf en ziet het effect van zijn/haar handelen op de leerlingen. Beelden hebben een enorme impact en zeggingskracht. Beelden geven feilloos weer wat zich in een groep voordoet aan gedrag: gezichtsuitdrukkingen, kleine bewegingen, oogcontact, een opmerking die iemand maakt. Het stimuleert als leerkrachten zien dat in hun groep veel zaken goed gaan. Belangrijke voorwaarden De bereidheid om aan video-opnames deel te nemen is een voorwaarde voor deelname. Daarnaast dient de privacy van deelnemers en personen die in beeld verschijnen gewaarborgd te zijn. De beelden zijn alleen voor intern gebruik t.b.v. de begeleiding en worden alleen dan aan derden getoond wanneer dit een belangrijk positieve bijdrage kan leveren aan het leerproces en met uitdrukkelijke goedkeuring van degene die begeleid wordt. Veel scholen kennen inmiddels een beeldcoachingsprotocol dat is opgenomen in de schoolgids. Leerkrachten, docenten en leerlingen in het PO en VO. Een begeleidingstraject inclusief intake en verslag omvat ca. 15 uur. Er worden dan 3 opnames gemaakt (geanalyseerd en gemonteerd) en er vinden 4 begeleidingsgesprekken plaats. In een enkel geval zal een extra opname of gesprek nodig blijken. Data In overleg. Locatie Eigen schoollocatie ,00 per traject, exclusief reistijd en reiskosten. Coach drs. Katinka Bouman. 7

8 Cursus Train-de-Sova-trainer: Met Sova aan de slag Inleiding Uit de feiten en cijfers over de motieven van ouders voor het kiezen van een basisschool blijkt, dat bij deze keuze veel belang wordt gehecht aan de aandacht die de school besteedt aan een goede sfeer, aan een goede voorbereiding op het vervolgonderwijs en aan sociale vaardigheden. Hoe besteedt u op school voldoende aandacht aan sociale vaardigheden? Hoe zet u een sova-training op? Hoe vindt een verantwoorde selectie plaats? Welke competenties heeft een Sova-trainer nodig? Inhoud Het belang van sociale vaardigheden. Draagvlak creëren binnen de school! Herkennen van sociale vaardigheidstekorten. Anders kijken naar kinderen. Interpreteren van probleemgedrag en omzetten naar de te leren sociale vaardigheden. Handelingsgericht opstellen van leerdoelen vanuit de sociaal-emotionele onderwijsbehoeften. Presentatie modellen sociale vaardigheidstrainingen/klassikale methoden. Het leren opzetten van een sociale vaardigheidstraining (voorwaarden, signaleren, selecteren, intake, rollenspel, vaststellen leerdoelen, uitvoeren, afstemming ouders en leerkrachten, evalueren). Oefenen van trainersvaardigheden (o.a. gesprekstechnieken/gedragstherapeutische technieken) tijdens alle bijeenkomsten. Na afloop van de cursus worden de deelnemers in staat geacht om in de werksituatie sociale vaardigheidstrainingen te geven aan groepen kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. RT ers, IB ers, AB ers, orthopedagogen en leerkrachten. De cursus omvat 6 bijeenkomsten van 2½ uur ( uur). De cursus vindt plaats op woensdag om de week van uur of uur bij OPDC Citadel te Gorinchem. (Zie voor actuele data de website.) Na afronding van de cursus ontvangen de deelnemers een certificaat bij minimaal 5 gevolgde bijeenkomsten en een actieve deelname aan de rollenspellen. Na enkele maanden wordt een terugkombijeenkomst gehouden. Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers. Aangezien een Sova-training met 2 personen wordt gegeven, gaat de voorkeur uit naar twee personen per school. Scholen kunnen echter ook 1 cursist aanmelden. Methodiek Tijdens de cursus zullen diverse praktische werkvormen gehanteerd worden, waarbij theorie en praktijk worden afgewisseld. 575,00 per deelnemer. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 8

9 Cursus Train-de-Faalangsttrainer: Beter omgaan met faalangst Deze cursus wordt aangeboden via de Regio Academie, zie no. 57 in het aanbod. Indien u niet in het bezit bent van het aanbod van de Regio Academie kunt u contact met ons opnemen. Verplichte literatuurlijst (door de cursist zelf aan te schaffen) Tussen thuis en school; over contextuele leerlingbegeleiding, W.van Mulligen, P. Gielsen, A. Nieuwenbroek; Uitgeverij Acco, Leuven, ISBN Handboek faalangsttraining, A. Nieuwenbroek & J. Ruigrok; Quirijn, Esch, 2004, vierde druk november ISBN-13:

10 Spel- en praatgroep KIES (Kinderen In Echtscheiding Situaties) Inleiding Kinderen kiezen niet voor de scheiding van hun ouders. Het overkomt ze. Hoe ze omgaan met die veranderde situatie kan zeer verschillend zijn. Onderzoek van de Universiteit Utrecht heeft aangetoond dat KIES helpt bij het beter verwerken van de scheiding en dat het contact met de ouders verbetert. Scholen nemen een belangrijke plek in bij kinderen en hun ouders. Met KIES ondersteunen wij hen en de school graag bij de ervaringen en problemen die rondom een (echt)scheiding spelen en veel invloed hebben op de ontwikkeling van het kind. Voor meer informatie: zie Inhoud Thema s die o.a. aan bod komen: Stilstaan bij de eigen gezinssituatie en ervaringen delen met anderen. Gevoelens onderkennen en uiten, omgaan met veranderingen, wat heb ik nodig, expressie van spanning en ontlading. Afscheid van vroeger, wennen aan een nieuwe situatie. Loslaten, toekomstvertrouwen. Bij KIES kunnen kinderen de scheiding leren begrijpen, een plaats geven en een manier vinden om te kunnen omgaan met alles wat ze moeilijk vinden van de scheiding. Kinderen vanaf 8 jaar die te maken hebben met echtscheidingssituaties. De ouders moeten minimaal een half jaar gescheiden zijn. De groep komt 8 weken lang, een uur bij elkaar met twee KIES-coaches. Vooraf en aan het eind is er een ouderbijeenkomst. De spel- en praatgroep wordt gegeven bij OPDC Citadel te Gorinchem. Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 10 deelnemers. Methodiek Bij de spel- en praatgroep KIES worden kinderen in de gelegenheid gesteld te praten over wat hen bezighoudt t.a.v. de scheiding en te horen hoe andere kinderen hiermee omgaan. Dit wordt gedaan d.m.v. praten, spel, toneel, tekenen en schrijven en andere leuke activiteiten. 400,00 (BTW-vrijgesteld) per deelnemer voor scholen. 484,00 inclusief 21% BTW per deelnemer voor particulieren. Bij aanvang wordt 50% gefactureerd, halverwege 25% en aan het eind de laatste 25%. Als KIES gegeven wordt op een andere locatie dan Hoefslag 6 te Gorinchem, dan komen daar nog de kosten van reistijd en reiskilometers bij. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 10

11 Jongeren Sova-training Leer Samen Spelen met Tim en Flapoor Inleiding Kinderen komen in de maatschappij allerlei situaties tegen waarin zij passend om moeten gaan met diverse mensen. Hoe moet je je gedragen? Wat zeg je wel, wat niet? Hoe zorg je ervoor dat je jezelf laat zien en horen. Hoe ga je om met je gevoelens en die van de ander? Wat doe je in (spel)situaties waarin je niet mee mag doen of kritiek krijgt? Voor veel kinderen zijn dit geen vanzelfsprekende vaardigheden. Inhoud Vaardigheden die o.a. aan bod komen zijn: om de beurt praten, een vraag stellen, omgaan met verschillende meningen, sorry zeggen, vragen om mee te mogen doen, omgaan met een weigering, je aan spelregels houden en omgaan met plagen/pesten. Naast vaardigheden wordt ook aandacht geschonken aan het uiten van gevoelens. De inhoud kan aangepast worden aan de leerdoelen van de kinderen. Er wordt in het tweede gedeelte van de training gewerkt met individuele opdrachten afgestemd per kind. Het aanleren van sociale vaardigheden en het verbeteren van het sociaal inzicht. Hierdoor krijgen kinderen meer grip op hun eigen sociale situaties (vooral spelsituaties) en kan hun zelfwaardering/ zelfvertrouwen groeien. Kinderen van 6-9 jaar die problemen hebben in het contact met anderen en/of moeite hebben voor zichzelf op te komen in sociale situaties. Bijvoorbeeld kinderen die gepest worden of pester zijn, geen/weinig vrienden hebben, vaak schreeuwen en snel ruzie maken, angstig en onzeker zijn, nauwelijks contacten aangaan. De training bestaat uit een intakegesprek, 14 wekelijkse lessen van 90 minuten en twee tussentijdse ouder-leerkrachtbijeenkomsten. Tevens is er contact met de ouder(s) en de leerkracht van het kind via het heen-en-weerschrift. De afsluiting vindt plaats door een eindgesprek waarin het eindverslag besproken wordt. Groepsgrootte De trainingsgroep bestaat uit 6 deelnemers. De training wordt bij voldoende aanmeldingen gegeven op uw eigen school of bij OPDC Citadel te Gorinchem. Methodiek Als leidraad wordt het handboek Leer Samen Spelen met Tim en Flapoor gebruikt. Gehanteerde werkvormen: video-opnamen, rollenspelen met de handpoppen Tim en Flapoor, gesprekken over gevoelens en gedachten, creatieve werkvormen, school/thuisopdrachten, voorbeeldverhalen, oefeningen om emoties te uiten ,00 (BTW-vrijgesteld) per deelnemer voor scholen ,00 inclusief 21% BTW per deelnemer voor particulieren. Bij aanvang wordt 50% gefactureerd, halverwege 25% en aan het eind de laatste 25%. Bij een training op locatie worden de kosten van reistijd en reiskilometers in rekening gebracht. Trainers Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 11

12 Ouderen Sova-training Ik en de Ander Inleiding Kinderen komen in de maatschappij allerlei situaties tegen waarin zij passend om moeten gaan met diverse mensen. Hoe moet je je gedragen? Wat zeg je wel, wat niet? Hoe zorg je ervoor dat je jezelf laat zien en horen? Hoe ga je om met je gevoelens en die van de ander? Wat doe je in situaties waarin je niet mee mag doen, kritiek krijgt of gepest wordt? Voor veel kinderen zijn dit geen vanzelfsprekende vaardigheden. Inhoud Vaardigheden die o.a. aan bod komen: kennismaken en jezelf presenteren, iets aardigs zeggen over jezelf en de ander, leren uiten van je gevoelens, werken met het G-model, vragen om mee te doen en een praatje maken, nee zeggen en omgaan met kritiek, reageren op plagen/pesten. De inhoud kan aangepast worden aan de leerdoelen van de kinderen. Vanaf de vijfde bijeenkomst wordt aandacht besteed aan de individuele leerdoelen van het kind. Het geven van een groepstraining waarin sociale vaardigheden worden aangeleerd, waardoor de kinderen meer grip op hun eigen sociale situatie krijgen en hun zelfwaardering/zelfvertrouwen kan groeien. En een weerbaar kind is beter bestand tegen pesterijen. Voor kinderen van 9-12 jaar die problemen hebben in het contact met anderen en het moeilijk vinden om voor zichzelf op te komen. Bijvoorbeeld kinderen die gepest worden of zelf pester zijn, weinig of geen vrienden hebben, vaak schreeuwen en ruzie maken, angstig en onzeker zijn. De training bestaat uit een intakegesprek, 14 wekelijkse lessen van 90 minuten en twee tussentijdse ouder-leerkrachtbijeenkomsten. Tevens is er regelmatig contact met de ouder(s) en de leerkracht van het kind via het heen-en-weerschrift. De afsluiting vindt plaats door een eindgesprek waarin het eindverslag wordt besproken. Groepsgrootte De trainingsgroep bestaat uit 6 deelnemers. Deze wordt bij voldoende aanmeldingen gegeven op uw eigen school of bij OPDC Citadel, Hoefslag 6 te Gorinchem. Methodiek Er wordt gewerkt vanuit diverse methoden: o.a. Spelend leren, & leren spelen, Petje af voor Puk. Werkvormen: rollenspel, creatieve werkvormen, video, real-life opdrachten, etc ,00 (BTW-vrijgesteld) per deelnemer voor scholen ,50 inclusief 21% BTW per deelnemer voor particulieren. Bij aanvang wordt 50% gefactureerd, halverwege 25% en aan het eind de laatste 25%. Bij een training op locatie worden de kosten van reistijd en reiskilometers in rekening gebracht. Aanvullende informatie en opgave: info@opdc-citadel.nl of telefonisch Trainers Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 12

13 Kindtraining Beter Omgaan met Faalangst Inleiding Denken dat je veel dingen nooit kunt, dat anderen het altijd op jou gemunt hebben, dat je zeker een onvoldoende gehaald hebt voor je repetitie, dat je morgen niets meer weet van je spreekbeurt kan een naar, onzeker en angstig gevoel geven. Gevolgen kunnen zijn: slecht slapen, niet eten, spanningen, huilbuien En dat terwijl die gedachten niet waar blijken te zijn. Inhoud Thema s die o.a. aan bod komen: Uitleg wat is faalangst, G-denken, ontspannings- en ademhalingsoefeningen, helpende/niet-helpende gedachten, omgaan met sociale angst en prestatieangst, omgaan met kritiek en assertiviteitsoefeningen. Het doel is niet om de faalangst te verhelpen, maar om het kind beter te leren omgaan met zijn faalangst. Kinderen vanaf jaar die faalangstig en onzeker zijn, wat zich voordoet bij bepaalde taken of situaties. De training start met een diagnostisch gesprek met het kind, om te achterhalen of er daadwerkelijk sprake is van faalangst. Daarna volgt een intakegesprek met ouders en kind. De training bestaat uit 10 wekelijkse bijeenkomsten van ongeveer 75 minuten. Halverwege de training is er een informatieve ouder-leerkrachtbijeenkomst van 1½ uur. Ook zal een gezamenlijke kind-en-ouderles plaatsvinden. De afronding vindt plaats door middel van een eindgesprek aan de hand van een verslag. Groepsgrootte De trainingsgroep bestaat uit 6 deelnemers. Deze wordt bij voldoende aanmeldingen gegeven op uw eigen school of bij OPDC Citadel, Hoefslag 6 te Gorinchem. Methodiek Gehanteerde werkvormen: discussie, rollenspelen, praten over gevoelens en gedachten. School/thuisopdrachten, voorbeeldverhalen en ontspannings/ademhalingsoefeningen. 960,00 (BTW-vrijgesteld) per deelnemer voor scholen ,00 inclusief 21% BTW per deelnemer voor particulieren. Bij aanvang wordt 50% gefactureerd, halverwege 25% en aan het eind de laatste 25%. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 13

14 Ouder-en-kindtraining Minder Boos en Opstandig Inleiding Boosheid en agressie lijken een kind soms te overkomen en te beheersen. De uitingen ervan kunnen als heftig worden ervaren. Het kan soms moeilijk zijn om deze emotie te (h)erkennen, te reguleren en op een passende manier te uiten. Gevolgen hiervan kunnen zijn: onmacht, onbegrip, strijd, negatieve reacties etc. Vaak ontstaat er een patroon van reageren. Om een groter effect van de kindtraining te kunnen bereiken is een nauwe samenwerking met de ouders nodig. Dit is de reden dat bij deze training ook ouderbijeenkomsten worden georganiseerd. Inhoud Kindtraining: Thema s die o.a. aan bod komen: (h)erkennen en acceptatie van gevoelens. Lichaamsseintjes en triggers. Sterkpraatzinnen en oppeppers. Vijf stappen om problemen aan te pakken. Wat helpt je om te ontladen en weer energie op te doen. Ruzies tussen kinderen onderling en kinderen en volwassenen. Onder druk gezet worden. Ouderbijeenkomsten: Thema s die o.a. aan bod komen zijn: waarnemen van gedrag, regels/afspraken voor thuis, positief gezinsklimaat, omgaan met stress en ongewenst gedrag, problemen oplossen, omgaan met onder druk gezet worden. Kinderen leren omgaan met hun emoties en specifiek met het gevoel boos/agressief. Ze leren de boosheid bij zichzelf te (h)erkennen. Ze oefenen om strategieën toe te passen om problemen die ontstaan op te lossen. Daarbij leren ze sociale en cognitieve vaardigheden om met situaties om te gaan. Ieder kind mag zijn/haar eigen manier vinden om met boosheid om te leren gaan. Ouders zijn in de gelegenheid ervaringen uit te wisselen, doen kennis op over het omgaan met kinderen met deze problematiek, krijgen strategieën aangereikt om hun opvoedingsvaardigheden te vergroten t.a.v. het omgaan met ongewenst gedrag. Kinderen van 8-13 jaar die problemen hebben in het omgaan met en het reguleren van hun boosheid. De training start met een intakegesprek van drie kwartier met ouders en kind. De training bestaat uit 13 wekelijkse bijeenkomsten van 1½ uur. De afronding vindt plaats d.m.v. een eindgesprek aan de hand van een verslag. Er zijn vier ouderbijeenkomsten van twee uur. Groepsgrootte De trainingsgroep bestaat uit 6 deelnemers. Deze wordt bij voldoende aanmeldingen gegeven op uw eigen school of bij OPDC Citadel te Gorinchem. Methodiek Gehanteerde werkvormen: rollenspelen, werkbladen, spelvormen, praten over gevoelens en gedachten. School/thuisopdrachten, voorbeeldverhalen en oefenen met strategieën ,00 (BTW-vrijgesteld) per deelnemer voor scholen ,00 inclusief 21% BTW per deelnemer voor particulieren. Bij aanvang wordt 50% gefactureerd, halverwege 25% en aan het eind de laatste 25%. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 14

15 Teamvergaderingen/studiedag Pesten?! Iedereen heeft een rol van betekenis! Inleiding Pesten kan de sfeer op school behoorlijk negatief beïnvloeden. Ook het schoolplezier staat onder druk voor zowel de groep als de leerkracht. Kinderen plagen elkaar soms. Dat is heel normaal. Bij pesten wordt het anders. Er is sprake van een slachtoffer, waarover andere kinderen de baas spelen of die stelselmatig wordt gepest. Eén op de 8 kinderen vertelt dat hij/zij regelmatig wordt gepest. De focus tijdens deze teamvergaderingen/studiedag ligt op de groepsbenadering. Inhoud Vanuit de eigen visie nadenken over het opstellen van beleid t.a.v. pesten. D.m.v. verschillende werkvormen aan de slag gaan met signaleren en aanpakken van pestproblematiek. De rol van de verschillende groepen zien: pesters, gepesten en middengroep. De mogelijkheden voor ouders en leerkrachten bespreken om hier adequaat mee om te gaan. Nieuwe inzichten worden hierbij meegenomen. Het vergroten van de kennis en praktische vaardigheden rondom de problematiek pesten. Bespreken van signalen en manieren van aanpak gericht op alle kinderen (groepsvorming). Afspraken maken op beleidsniveau, schoolniveau en groepsniveau. Scholen die met pesten te maken hebben of preventief hiermee aan het werk willen. Drie teamvergaderingen van 2 uur of een studiedag van 6 uur. Uitbreiding en aanpassing van tijden is mogelijk. Groepsgrootte Teamactiviteit. Methodiek Door middel van diverse werkvormen zoals: discussies, energizers en rollenspelen. Werkopdrachten in tweetallen en groepsopdrachten. Meer informatie Natuurlijk kunt u altijd (telefonisch) contact opnemen om vooraf meer informatie te krijgen over de inhoud en eventuele wensen aan te geven. N.a.v. uw hulpvraag en een intakegesprek wordt er een offerte opgesteld. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 15

16 Teamvergaderingen/studiedag Omgaan met Faalangst Inleiding Denken dat je veel dingen nooit kunt, dat anderen het altijd op jou gemunt hebben, dat je zeker een onvoldoende gehaald hebt voor je repetitie, dat je morgen niets meer weet van je spreekbeurt kan een naar, onzeker en angstig gevoel geven. Gevolgen kunnen zijn: slecht slapen, niet eten, spanningen, huilbuien En dat terwijl die gedachten niet waar blijken te zijn. Inhoud De definitie van faalangst vaststellen. De verschillende soorten faalangst. Factoren waardoor faalangst kan ontstaan. Het voorkomen, signaleren en aanpakken van faalangst. Manieren van feedback geven. Samenwerking ouders-school. Invloed van loyaliteit. Het vergroten van de kennis en praktische vaardigheden rondom het thema faalangst. Leren gericht observeren, signaleren en begeleiden. Het oefenen met diverse gesprekstechnieken. Gevarieerde werkvormen voor leerlingen aanreiken. Scholen die met faalangstige leerlingen te maken hebben of hier preventief mee aan het werk willen. Drie teamvergaderingen van 2 uur of een studiedag van 6 uur. Uitbreiding en aanpassing van tijden is mogelijk. Groepsgrootte Teamactiviteit. Methodiek Door middel van diverse werkvormen zoals: discussie, energizers, ontspannings- en ademhalingsoefeningen en rollenspelen. Werkopdrachten in tweetallen en groepsopdrachten. Meer informatie Natuurlijk kunt u altijd (telefonisch) contact opnemen om vooraf meer informatie te krijgen over de inhoud en eventuele wensen aan te geven. N.a.v. uw hulpvraag en een intakegesprek wordt er een offerte opgesteld. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 16

17 Teamvergaderingen/studiedag Belang van Sociale Vaardigheden Inleiding Kinderen komen in de maatschappij allerlei sociale situaties tegen waarin zij adequaat om moeten gaan met diverse mensen. Hoe moet je je gedragen? Wat zeg je wel, wat niet? Hoe zorg je ervoor dat je jezelf durft te laten zien en horen? Hoe ga je om met situaties waarin je niet mee mag doen of kritiek krijgt? Voor veel kinderen zijn dit geen vanzelfsprekende vaardigheden. Inhoud Wat zijn sociale vaardigheden, waar dienen ze voor en hoe leer je die aan? Hiërarchie in sociale vaardigheden. Hoe geef je feedback op gewenst gedrag en hoe reageer je op niet-gewenst gedrag? Welke vaardigheden vraagt dit van ouders en leerkrachten? Wat te doen bij sociale vaardigheidstekorten: signaleren en het bieden van een handelingsgerichte aanpak. Het vergroten van de kennis en praktische vaardigheden rondom het thema sociale vaardigheden. Leren gericht observeren, signaleren en begeleiden. Sociale vaardigheden op klassikaal, groeps- en individueel niveau. Inbedding in de bestaande schoolstructuur. Gevarieerde werkvormen en materialen voor leerlingen aanreiken. Scholen die op handelingsgerichte wijze met sociale vaardigheden aan de slag willen gaan. Drie teamvergaderingen van 2 uur of een studiedag van 6 uur. Uitbreiding en aanpassing van tijden is mogelijk. Groepsgrootte Teamactiviteit. Methodiek Door middel van diverse werkvormen zoals: discussie, energizers, inkijken van diverse materialen en rollenspelen. Werkopdrachten in tweetallen en groepsopdrachten. Meer informatie Natuurlijk kunt u altijd (telefonisch) contact opnemen om vooraf meer informatie te krijgen over de inhoud en eventuele wensen aan te geven. N.a.v. uw hulpvraag en een intakegesprek wordt er een offerte opgesteld. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 17

18 Cursus Aan de slag met Handelingsgericht Communiceren Inleiding In het onderwijs wordt er dagelijks gecommuniceerd met kinderen, ouders/verzorgers en als teamleden onderling. In de onderwijspraktijk doen allerlei overlegvormen een appèl op de communicatieve vaardigheden van een team. Zo heeft u binnen een schoolorganisatie te maken met diverse communicatiestijlen, persoonlijkheden en competentieniveaus op het gebied van communiceren. Een duidelijke visie, breed gedragen kernwaarden en als team elkaar respectvol aan mogen spreken, zal een positieve bijdrage leveren aan het communicatieve klimaat binnen een school. In 4 modules van 2 lessen leert u in uw basiscommunicatie, vaardigheden en technieken die u kunt toepassen in de handelingsgerichte kind- en oudergesprekken, waarbij de communicatie tussen collega s uitgebreid aan bod komt. Inhoud Basiscommunicatie: *) Inventariseren schoolvisie, kernwaarden en professionele basisbehoeften. Bewustwording eigen communicatie en lichaamstaal. Competenties betreffende communicatie. De kracht van actief luisteren/empathisch luisteren. Assertief spreken. Diverse luisteraarstypen. Basisattitude bij de communicatie. Zuiver waarnemen. Balans geven/nemen. De taal van stilte. De kracht van een compliment. *) = Deze module wordt zeer aanbevolen om te volgen voorafgaand aan een andere module. De theorie van deze lessen en de bewustwording van de eigen attitude is o.i. relevant voor het volgen van de specifieke modules. Oudercommunicatie: Visie op de rol van de ouders binnen de school. Verschil ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid. De veranderende rol van de ouders/verschillende types ouders. Dynamische driehoek ouder-kind-school. Loyaliteit. Handelingsgerichte communicatie: algemene en specifieke richtlijnen. Het tienminutengesprek/het probleemverkennende gesprek. Moeizaam verlopende oudergesprekken. Competenties schoolleiders en onderwijs ondersteunend personeel. Kindcommunicatie: Kenmerken van gespreksvoering. Soorten gesprekken. Algemene en specifieke voorwaarden in gesprekken met kinderen en jongeren. De opbouw van een gesprek en gesprekstechnieken/metacommunicatie. Loyaliteit. Leerstijlen Kolb. Handelingsgerichte kindgesprekken uitlopend in een kindplan. 18

19 Socratische gespreksvoering met jongeren. Verschil in communicatie jongens/meisjes en leeftijdsgewijs. Oplossingsgerichte gespreksvoering. Interventies bij moeizaam verlopende gesprekken. Collegiale communicatie: Eigen communicatiestijl. Kwaliteiten en valkuilen van verschillende communicatiestijlen. Afstemmen op andere communicatiestijlen/wendbaar zijn. Johari-venster. Feedback geven en ontvangen. Levergesprekken voeren. Ja maar! en Ja en! houding. Groepsprocessen. Effectief vergaderen. De cursus is bedoeld om u te stimuleren gerichter te communiceren, te leren waar u op kunt letten en daar uw voordeel mee te doen in uw onderwijspraktijk. Daarnaast worden een aantal handvatten/technieken aangereikt om effectiever te communiceren en meer te begrijpen van wat mensen zeggen, doen en nodig hebben. Daarbij wordt u gestimuleerd om u bewust te worden van uw communicatiestijl en die van de ander. Tevens werken we aan het uitbreiden en verfijnen van lichaamstaal, assertief spreken en actief luisteren. Communiceren is ook waarnemen hoe de ander het gesprek met ons ervaart, of hij/zij er nog bij is, of hij/zij zich erkend, begrepen voelt. Het betekent de interesse en gevoelens van de gesprekspartner waarnemen en belangrijk vinden. Schoolleiding, OOP ers, RT ers, IB ers, AB ers, orthopedagogen en leerkrachten, PABO-studenten, stagiaires. Teamtraining De cursus wordt op locatie als tweejarig traject aangeboden. Daarnaast kan een team specifieke modules inkopen. Elke module bestaat uit twee bijeenkomsten van drie uur. Data worden in overleg bepaald. Groepstraining De cursus wordt bij OPDC Citadel te Gorinchem gegeven. Het betreft 8 middagen (van uur) of 8 avonden (van uur). Cursisten kunnen zich hiervoor individueel aanmelden. Groepsgrootte: minimaal 15, maximaal 20 deelnemers. Bij specifieke wensen zal een intakegesprek volgen ter oriëntering op de mogelijkheden. Methodiek Tijdens de cursus zullen diverse praktische werkvormen gehanteerd worden waarbij theorie en praktijk worden afgewisseld. Voor de teamtraining ontvangt u een offerte op aanvraag. De kosten voor de groepstraining bedragen per deelnemer 750,00. Cursusleiders Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 19

20 (module basiscommunicatie) Praktische Cursus Aan de slag met je persoonlijke communicatieve vaardigheden De betekenis van je communicatie is de reactie die je hierop krijgt! Inleiding Iedereen heeft de basisbehoefte om gezien, gehoord en gekend te worden. Hoe dit vorm kan krijgen binnen een onderwijssetting vanuit uw eigen professionaliteit is een proces om met elkaar verder te verkennen en aan te scherpen. Dit vraagt van u om in beweging te komen en uzelf te tonen binnen de verschillende contexten van het onderwijs. Bewustwording, voorwaarden, basisvaardigheden en technieken vanuit een respectvolle grondhouding komen achtereenvolgens aan bod. Inhoud: Bewustwording van uw eigen communicatie en lichaamstaal. Werken aan competenties betreffende communicatie. De kracht van actief en empathisch luisteren. Assertief spreken en uzelf presenteren. Herkennen en omgaan met diverse luistertypen. Basisattitude bij communicatie/uw rol binnen vergaderingen. Zuiver waarnemen. Balans geven en nemen/de taal van de stilte. De kracht van een compliment. Er is aandacht voor het creëren en borgen van een prettige groepssfeer waarbinnen geoefend kan worden met diverse technieken. Overige werkvormen: energizers, rollenspel, gebruik van videobeelden, dialoog. Vanuit diverse theorieën en visies wordt m.b.v. herkenbare casuïstiek geoefend. Veel oefeningen zijn in de praktijk te gebruiken. U kunt er direct mee aan de slag! Onderwijsassistenten/leerkrachten/RT ers/ib ers/gedragstrainers/orthopedagogen/psychologen in het BAO, SBO en VO. De cursus bestaat uit 2 bijeenkomsten van 3 uur. In de eerste bijeenkomst staan lichaamstaal en actief luisteren centraal. Tijdens de tweede bijeenkomst komen assertief spreken en uzelf presenteren aan bod. Deelname aan beide bijeenkomsten wordt verplicht gesteld voor het verkrijgen van een certificaat. Na iedere bijeenkomst zijn er enkele thuisopdrachten en is literatuur na te lezen. Data 2 oktober en 6 november 2013 van uur bij OPDC Citadel te Gorinchem. Deze cursus gaat door bij 10 deelnemers, liefst meer personen per school. 225,00 per deelnemer. Docenten Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 20

21 (module oudercommunicatie) Praktische Cursus Aan de slag met constructieve oudergesprekken Leerkrachten en ouders hebben hetzelfde belang: het welzijn van het kind! Inleiding De cursus is bedoeld om handelingsgericht te communiceren met ouders/verzorgers, te leren waar u op kunt letten en daar uw voordeel mee te doen in uw onderwijspraktijk. Daarbij worden een aantal handvatten en technieken aangereikt om effectiever te communiceren en meer te begrijpen van wat ouders zeggen, doen en nodig hebben. Ouders worden soms als assertief, kritisch en mondig ervaren. Zij willen invloed hebben op wat u als onderwijsprofessional bijdraagt aan de ontwikkeling van hun kind. Dit vraagt van u dat u uw onderwijskundige vaardigheden én communicatieve vaardigheden volledig inzet. In de praktijk blijkt dat dat niet altijd lukt, terwijl u toch voldoende expertise bezit. Inhoud: Visie op de rol van de ouders binnen de school. Verschil ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid. De veranderende rol van de ouders/partnerschap/verschillende typen ouders. Dynamische driehoek ouder-kind-school. Bewustzijn van loyaliteitprocessen. Algemene en specifieke HGW-richtlijnen. Het tienminutengesprek/het probleemverkennende gesprek. Moeizaam verlopende oudergesprekken. Er is veel aandacht voor het daadwerkelijk oefenen met technieken. Overige werkvormen: energizers, gebruik van videobeelden, dialoog. Vanuit diverse theorieën en visies wordt m.b.v. herkenbare casuïstiek geoefend. Veel oefeningen zijn in de praktijk te gebruiken. U kunt er direct mee aan de slag! Onderwijsassistenten/leerkrachten/RT ers/ib ers/gedragstrainers/orthopedagogen/psychologen in het BAO, SBO en VO. De cursus bestaat uit 2 bijeenkomsten van 3 uur, waarbij in de eerste bijeenkomst de basistechniek van handelingsgerichte oudergesprekken centraal staat. Tijdens de tweede bijeenkomst vindt verdieping plaats. Deelname aan beide bijeenkomsten wordt verplicht gesteld. Na afloop van de cursus ontvangt u een certificaat. Data 18 september en 16 oktober 2013 van uur bij OPDC Citadel te Gorinchem. Deze cursus gaat door bij 10 deelnemers, liefst meer personen per school. 225,00 per deelnemer. Docenten Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. Deze cursus wordt aangeboden via de Regio Academie, zie no. 51 Handelingsgericht Communiceren met Ouders in het aanbod. Indien u niet in het bezit bent van het aanbod van de Regio Academie kunt u contact met ons opnemen. 21

22 (module kindcommunicatie) Praktische Cursus Aan de slag met constructieve kind- en pubergesprekken The most powerful weapon in empowering the child is adult modesty. Delfos, 1999 Inleiding In gesprek gaan met kinderen is een wezenlijk onderdeel van ons professioneel handelen. Soms is het een zoektocht om te ontdekken wat een kind echt wil zeggen. Hoe voert u een gesprek met jonge kinderen en op welke wijze met pubers? Binnen HGW en de oplossingsgerichte gespreksvoering krijgt het kind/de puber meer verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerproces. De eigen kracht en mogelijkheden van het kind/de puber komen dan centraal te staan. Maar hoe gaan we in gesprek bij weerstanden, bij het geven van kritiek of bij leerlingen die niet gemotiveerd zijn? Een ware uitdaging voor iedereen die met leerlingen werkt. Een terrein waarop steeds weer iets te leren valt. Inhoud: Kenmerken van gespreksvoering bij (jonge) kinderen/pubers. Algemene en specifieke voorwaarden, en soorten kindgesprekken. Metacommunicatie en de opbouw van een gesprek. Loyaliteit/leerstijlen. Handelingsgerichte kindgesprekken uitlopend in een kindplan. Socratische gespreksvoering met jongeren. Verschil in communicatie jongens/meisjes. Oplossingsgerichte gespreksvoering/geweldloze communicatie. Interventies en aanvullende technieken bij moeizaam verlopende gesprekken. Er is aandacht voor het creëren en borgen van een prettige groepssfeer waarbinnen geoefend kan worden met diverse technieken. Overige werkvormen: energizers, rollenspel, gebruik van videobeelden, dialoog. Vanuit diverse theorieën en visies wordt m.b.v. herkenbare casuïstiek geoefend. Veel oefeningen zijn in de praktijk te gebruiken. U kunt er direct mee aan de slag! Onderwijsassistenten/leerkrachten/RT ers/ib ers/gedragstrainers/orthopedagogen/psychologen in het BAO, SBO en VO. De cursus bestaat uit 2 bijeenkomsten van 3 uur, waarbij in de eerste bijeenkomst de basisvaardigheden rondom kindgesprekken vanuit de HGW-visie en de oplossingsgerichte visie centraal staan. Tijdens de tweede bijeenkomst komen technieken en interventies bij weerstanden en moeizaam verlopende gesprekken aan bod. Deelname aan beide bijeenkomsten wordt verplicht gesteld voor het verkrijgen van een certificaat. Na iedere bijeenkomst zijn er enkele praktijkopdrachten en is literatuur na te lezen. Data 20 november en 11 december 2013 van uur bij OPDC Citadel te Gorinchem. Deze cursus gaat door bij 10 deelnemers, liefst meer personen per school. 225,00 per deelnemer. Docenten Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 22

23 (module collegiale communicatie) Praktische Cursus Aan de slag met je collegiale communicatie Als je doet wat je altijd al deed, zul je krijgen wat je altijd al had. Inleiding Elk mens is uniek en ieder heeft zijn eigen stijl van communiceren. Constructief communiceren binnen een schoolorganisatie betekent vanuit een positieve en professionele instelling samenwerken met collega s. Cruciaal is daarbij het vermogen om kritisch te kijken naar uzelf en uw samenwerking met anderen. Soms lopen gesprekken met collega s niet zoals u had verwacht. Dit vergt veel energie en geeft soms frustratie. Hoe zorgt u ervoor dat collegiale gesprekken wel effectief kunnen verlopen? Wat heeft u nodig om uw zegje te doen, zowel in een 1-op-1-contact als tussen collega s onderling en binnen grotere groepen? Welke manier van communiceren werkt voor u wel en welke niet? Inhoud: Bewustwording eigen communicatiestijl naar collega s. Kwaliteiten en valkuilen van diverse communicatiestijlen. Wendbaar zijn naar andere communicatiestijlen. Johari-venster/informatie over uw blinde vlek. Feedback geven en ontvangen/welke mindset heeft u? Levergesprekken voeren/moeizame levergesprekken. Ja-maar- en Ja-en-houding. Groepsprocessen. Er is aandacht voor het creëren en borgen van een prettige groepssfeer waarbinnen geoefend kan worden met diverse technieken. Overige werkvormen: energizers, rollenspel, gebruik van videobeelden, dialoog. Vanuit diverse theorieën en visies wordt m.b.v. herkenbare casuïstiek geoefend. Veel oefeningen zijn in de praktijk te gebruiken. U kunt er direct mee aan de slag! Onderwijsassistenten/leerkrachten/RT ers/ib ers/gedragstrainers/orthopedagogen/psychologen in het BAO, SBO en VO. De cursus bestaat uit 2 bijeenkomsten van 3 uur, met in de eerste bijeenkomst de bewustwording van uw eigen communicatiestijl en het omgaan met de communicatiestijl van de ander. Tevens wordt de inhoud van en het oefenen met het levergesprek behandeld. Tijdens de tweede bijeenkomst komen technieken en interventies aan bod bij weerstanden en moeizaam verlopende levergesprekken. Deelname aan beide bijeenkomsten wordt verplicht gesteld voor het verkrijgen van een certificaat. Na iedere bijeenkomst zijn er enkele praktijkopdrachten en is literatuur na te lezen. Data 15 januari en 12 maart 2014 van uur bij OPDC Citadel te Gorinchem. Deze cursus gaat door bij 10 deelnemers, liefst meer personen per school. 225,00 per deelnemer. Docenten Alie Bootsma en drs. Katinka Bouman. 23

24 Workshop Debatteren met kinderen Inhoud Het debat is een zeer effectieve vorm om een aantal pragmatische vaardigheden en de sociaalemotionele ontwikkeling van kinderen te trainen. Onder pragmatische vaardigheden verstaan we de wijze waarop men taal gebruikt in verschillende communicatieve situaties. De kinderen leren onder meer: argumenten bedenken en formuleren, vragen stellen aan en reageren op de tegenpartij, topichandhaving. Daarnaast leren kinderen dat zij van mening kunnen verschillen zonder ruzie te hebben en leren zij samen te werken. De deelnemer leert: hoe een serie debatteerlessen systematisch opgebouwd kan worden; hoe stellingen het best kunnen worden geformuleerd en hoe je geschikte onderwerpen kiest; hoe de kinderen als jury kunnen optreden; hoe je een debat effectief kunt leiden en hoe je om kunt gaan met bijvoorbeeld stille, overheersende of sterk associërende kinderen. Leerkrachten die werken met groepen/groepjes kinderen vanaf circa 9 jaar. 1 dag ( uur) of 2 woensdagmiddagen ( uur). Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 deelnemers. Bij overschrijding van het maximum aantal deelnemers zijn prijsafspraken te maken. Methodiek In deze workshop trainen we bovengenoemde vaardigheden. Door zelf de verschillende rollen in het debat te ervaren, zoals voor- en tegenpartij, jurylid, gespreksleider, maakt de deelnemer kennis met alle aspecten van het debat. Ook wordt een video-opname getoond met beelden van een SBO-groep (circa 11 jaar). Deze opnamen laten de verschillende stadia van de debatteerlessen in de praktijk zien. Voor 1 dag 95,00 per deelnemer, inclusief lunch. Voor 2 woensdagmiddagen 90,00 per deelnemer. Workshopleider Hanne van Zanten. 24

25 Training Denkstimulerende Gespreksmethodiek Deze training wordt aangeboden via de Regio Academie, zie no. 56 in het aanbod. Indien u niet in het bezit bent van het aanbod van de Regio Academie kunt u contact met ons opnemen. 25

26 Workshop Kennismaken met woordenschatdidactiek volgens de viertakt Deze workshop wordt aangeboden via de Regio Academie, zie no. 60 in het aanbod. Indien u niet in het bezit bent van het aanbod van de Regio Academie kunt u contact met ons opnemen. 26

27 Teamgerichte training Woordenschatdidactiek volgens de viertakt Inhoud Woorden zijn de bouwstenen van de taal, waardoor kinderen in staat zijn te communiceren. Een goede woordenschat heeft een nauwe relatie met sociaal-emotioneel welbevinden en de cognitieve ontwikkeling. Een grotere woordenschat leidt tot betere schoolprestaties. Er is steeds meer bekend over de belangrijke relatie tussen woordenschat, vlot technisch lezen en begrijpend lezen. De woordenschat van kinderen kun je systematisch opbouwen. De aanpak van Met Woorden in de weer, ontwikkeld door Marianne Verhallen en Dirkje van den Nulft, maakt dit mogelijk. Deze is gebaseerd op de viertakt. De aanpak leert u hoe u woorden bewust selecteert en ze semantiseert (uitlegt). Door deze woorden, die zichtbaar zijn in de klas, duurzaam in te slijpen (consolideren) en als laatste stap, deze te controleren, is het mogelijk om de woordenschat van kinderen systematisch en creatief succesvol uit te breiden. Werken aan woordenschat is werken aan schoolsucces! De deelnemers leren: een effectieve en gestructureerde woordenschatdidactiek; woorden en begrippen in een logisch verband en een functionele context aan te bieden; hoe zij dit netwerk van woorden visueel weer kunt geven; woordenschat te koppelen aan kennisopbouw; een stimulerende en prikkelende manier om de woorden te consolideren; differentiatie in het aanbieden van nieuwe woorden; de doorgaande lijn van woordenschatdidactiek te borgen in de eigen school. Alle leerkrachten van één schoolteam uit het primair onderwijs. Van uur en per deelnemer een klassenbezoek met feedbackgesprek. In overleg zijn andere opties wat betreft dagen c.q. dagdelen mogelijk. Ook is het mogelijk om eventueel voorafgaand aan de training de interactieve workshop Kennismaken met woordenschatdidactiek volgens de viertakt bij te wonen. Het bedrag van de workshop wordt verrekend met de training. Groepsgrootte Het hele schoolteam. Methodiek De theorie van de viertakt wordt afgewisseld met oefeningen. Er worden video-opnames getoond waarin de aanpak verduidelijkt wordt. De deelnemer kan na afloop daadwerkelijk met de woordenschatdidactiek aan het werk. Wij maken graag een offerte op maat voor uw school. Trainer Wilmy van Hartingsveldt. 27

brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren

brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren brochure schooljaar 2013/2014 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren Hoefslag 6, 4205 NK Gorinchem 0183-699331 info@opdc-citadel.nl www.opdc-citadel.nl Blz. Voorwoord

Nadere informatie

brochure met het aanbod, de mogelijkheden en de mensen die Citadel representeren

brochure met het aanbod, de mogelijkheden en de mensen die Citadel representeren brochure met het aanbod, de mogelijkheden en de mensen die Citadel representeren Hoefslag 6 4205 NK Gorinchem 0183-699331 info@opdc-citadel.nl www.opdc-citadel.nl 2 sopgave: Blz. Voorwoord 4 Cursus Train-de-Sova-trainer:

Nadere informatie

brochure schooljaar 2014/2015 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren

brochure schooljaar 2014/2015 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren brochure schooljaar 2014/2015 met het aanbod, de mogelijkheden en de adviseurs die OPDC Citadel representeren Hoefslag 6, 4205 NK Gorinchem 0183-699331 info@opdc-citadel.nl www.opdc-citadel.nl 2 Voorwoord

Nadere informatie

Collectief aanbod Jeugd Houten

Collectief aanbod Jeugd Houten Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Ontwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling

Ontwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Waarom? Ik heb het idee dat ik wel eens tekortschiet als het erom gaat anderen duidelijk te maken wat ik bedoel. Ik

Nadere informatie

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova)

informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) informatiebrochure Faalangstreductie training (frt) Examenvreesreductie training (evt) Sociale vaardigheid training (sova) Faalangstreductie training (frt) Wat is faalangst? Het zal je maar gebeuren..

Nadere informatie

STA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

STA STERK TRAINING 1. sta sterk training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl STA STERK TRAINING 1 sta sterk training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER STA STERK TRAINING 3 De sta sterk training achtergrond sta sterk Training

Nadere informatie

CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS

CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS 2018 / 2019 CURSUSSEN & TRAININGEN VOOR KINDEREN EN OUDERS Dit is een document over het cursusaanbod van het Sociaal Pedagogisch Werk van Partners in Welzijn. Het is opgedeeld in cursussen voor kinderen,

Nadere informatie

Aanbod cursussen en trainingen

Aanbod cursussen en trainingen Aanbod cursussen en trainingen 2019-2020 Naar een positieve groep Maak van jouw klas een positieve groep; kinderen die zich veilig voelen, presteren beter. Deze praktische cursus is bedoeld voor leerkrachten

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Opleiding Kindercoach

Opleiding Kindercoach Opleiding Kindercoach Maak jij het verschil? Sociale - emotionele vaardigheden ADHD / ADD Leer- en gedragsproblemen Hooggevoeligheid Ontwikkelingsfases Kind en zijn omgeving Rouw en verlies Pesten Beelddenkers

Nadere informatie

Training Resultaatgericht Coachen

Training Resultaatgericht Coachen Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.

Nadere informatie

Opleiding tot Beeldcoach vanuit SWV Barneveld e.o. & het Opleiderscollectief

Opleiding tot Beeldcoach vanuit SWV Barneveld e.o. & het Opleiderscollectief Opleiding tot Beeldcoach vanuit SWV Barneveld e.o. & het Opleiderscollectief Beeldcoaching: Daar kun je wat mee! Beeldcoaching, voorheen SVIB 1, is een krachtige coachingsmethode die uitgaat van de ontwikkelingsmogelijkheden

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk De jongeren die zich aanmelden bij Maljuna Frato hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en hebben weinig of geen zicht op hun mogelijkheden, kwaliteiten

Nadere informatie

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen MEE & de Wering Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen 1 Weerbaarheid & sociale vaardigheden Voor kinderen van 9 12 jaar (basisschool) Het hoofddoel van de cursus Ho, tot hier en niet verder! is het bevorderen

Nadere informatie

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich

Nadere informatie

Impulsklas aan de slag met gedrag

Impulsklas aan de slag met gedrag Impulsklas aan de slag met gedrag workshop-aanbod 2014-2015 De Impulsklas workshops voor teams & Lezingencyclus voor ouders en onderwijsprofessionals Het workshop-aanbod van Impuls sluit aan bij het werken

Nadere informatie

In gesprek met ouders. Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en

In gesprek met ouders. Spel en ontwikkeling! (module 1 en 2) (module 3 en 4) Doel Verkrijgen van inzicht in het belang van spel en Peuters spelender wijs! Een praktische verdiepingscursus voor pedagogisch medewerkers in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven De ontwikkeling van jonge kinderen gaat snel. Ze zijn altijd op ontdekkingstocht

Nadere informatie

Doelstellingen professionaliseringstraject Het SWV heeft als doelstellingen voor het professionaliseringstraject geformuleerd:

Doelstellingen professionaliseringstraject Het SWV heeft als doelstellingen voor het professionaliseringstraject geformuleerd: projectplan professionaliseringstraject Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016 Mendelcollege Doelstellingen professionaliseringstraject Het SWV heeft als doelstellingen voor het professionaliseringstraject

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Onderwijs- ondersteuning

Onderwijs- ondersteuning Onderwijs- ondersteuning de rungraaf De Rungraaf in Eindhoven helpt leerlingen bij het leren omgaan met anderen en het ontwikkelen van hun sociaal-emotionele vaardigheden. Wij bieden het reguliere basisschoolprogramma,

Nadere informatie

opleiding Leergang Train de Trainer Trainers in

opleiding Leergang Train de Trainer Trainers in Trainers in opleiding Leergang Train de Trainer Het is niet de sterkste die overleeft, ook niet de slimste, maar degene die het meest openstaat voor verandering. Unieke insteek! De wereld om ons heen verandert

Nadere informatie

Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding

Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding Post-hbo cursus Loopbaanbegeleiding Actuele ontwikkelingen zoals flexibilisering van arbeid, de noodzaak tot het vergroten van de in- en externe mobiliteit van de werknemer, maar ook wetswijzigingen zorgen

Nadere informatie

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken

Nadere informatie

Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden. Jouw talent, onze ambitie!

Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden. Jouw talent, onze ambitie! Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden Jouw talent, onze ambitie! Je vindt het belangrijk om te blijven investeren in je eigen ontwikkeling. Zeker als je nieuwe vaardigheden

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie

Nadere informatie

Opleiding. tot. Hooggevoeligheidsdeskundige

Opleiding. tot. Hooggevoeligheidsdeskundige Opleiding tot Hooggevoeligheidsdeskundige Voor u hebt u onze opleidingsgids. Voordat wij verder ingaan op de inhoud van de opleiding, willen we u eerst even kennis laten maken met Hooggevoelig heel gewoon.

Nadere informatie

Handvatten voor pedagogisch handelen op groepsniveau en voor de individuele leerling

Handvatten voor pedagogisch handelen op groepsniveau en voor de individuele leerling STUDIEGIDS 2017-2018 SPECIALISATIEMODULE GEDRAG IN DE KLAS Handvatten voor pedagogisch handelen op groepsniveau en voor de individuele leerling Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd

Nadere informatie

L8 Coachend leidinggeven binnen Huisartsenposten

L8 Coachend leidinggeven binnen Huisartsenposten L8 Coachend leidinggeven binnen Huisartsenposten Inleiding Steeds meer Huisartsenposten kiezen voor een nieuwe functie Coördinerend Assistente. Deze coördinerend assistente ressorteert hiërarchisch gezien

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

Impulsklas aan de slag met gedrag

Impulsklas aan de slag met gedrag Impulsklas aan de slag met gedrag workshop-aanbod voorjaar2015 De Impulsklas workshops voor teams Het workshop-aanbod van Impuls sluit aan bij het werken met de Impulsklas en passend onderwijs. Zie naast

Nadere informatie

HIGHCOACHING. Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Coaching op een hoger niveau

HIGHCOACHING. Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg. Coaching op een hoger niveau HIGHCOACHING Brochure Trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg Coaching op een hoger niveau Dit is een uitgave van Highcoaching Hartcoherentie trainingen binnen Onderwijs en Jeugdzorg 1 HighCoaching Early

Nadere informatie

''Veel praktijkvoorbeelden die goed aansloten. Passende, haalbare, maar wel uitdagende oefeningen.

''Veel praktijkvoorbeelden die goed aansloten. Passende, haalbare, maar wel uitdagende oefeningen. STUDIEGIDS 2017-2018 SPECIALISATIEMODULE TRAINERSVAARDIGHEDEN Inspirerend kennis overdragen ''Arjan weet een veilige sfeer te creëren waardoor ik me vrij voel om ook echt te oefenen en te delen wat ik

Nadere informatie

Lesgeven aan groep 7 en 8

Lesgeven aan groep 7 en 8 Lesgeven aan groep 7 en 8 Heeft u uw ervaring in de onder- of bovenbouw van de basisschool en gaat u nu (of binnenkort) lesgeven aan groep 7 of 8, dan zult u zich wellicht verbazen over de manier waarop

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme

Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme In deze hand-out vindt u een korte samenvatting terug van de deelonderwerpen die Helen Wildeboer, trainer van de Stichting Omgaan met

Nadere informatie

Verbetertraject Zeggenschap / Kwaliteit van Bestaan sector Lichamelijke Gehandicaptenzorg

Verbetertraject Zeggenschap / Kwaliteit van Bestaan sector Lichamelijke Gehandicaptenzorg Verbetertraject Zeggenschap / Kwaliteit van Bestaan sector Lichamelijke Gehandicaptenzorg Cursus Mondigheid Dit praktijkvoorbeeld uit het verbetertraject Zeggenschap in de LG sector is door InteraktContour

Nadere informatie

STUDIEGIDS 2016 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS

STUDIEGIDS 2016 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS STUDIEGIDS 2016 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze module Plusklas! In deze gids zetten we de details van de opleiding overzichtelijk voor je op een rijtje.

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod

Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? Hulpaanbod Voor wie zijn de kind-jongere trainingen bedoeld? - Normaal begaafde kinderen van 4 tot 13 jaar, woonachtig in de regio Gelderland-Zuid, die in hun gedrag signalen afgeven die mogelijk duiden op een problematische

Nadere informatie

Grip op agressief en lastig gedrag

Grip op agressief en lastig gedrag Grip op agressief en lastig gedrag AgressieWerk.nl Brochure Agressietraining voor docenten, leerkrachten & OPP Omgaan met lastig en agressief gedrag AgressieWerk.nl 06-42170546 info@agressiewerk.nl Brochure

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

STEVIGE STAP TRAINING 1. stevige stap training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

STEVIGE STAP TRAINING 1. stevige stap training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl STEVIGE STAP TRAINING 1 stevige stap training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER STEVIGE STAP TRAINING 3 INFORMATIE BROCHURE STEVIGE STAP TRAINING

Nadere informatie

WEERBAARHEIDSTRAININGEN

WEERBAARHEIDSTRAININGEN WEERBAARHEIDSTRAININGEN INBEDDEN IN EEN MEERSPOREN WEERBAARHEIDSBELEID voor BASISSCHOLEN VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND BREVOORDT Sacha Jansen Schuiling, weerbaarheidstrainingen Groenlo, oktober 2010 INLEIDING

Nadere informatie

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel

Nadere informatie

Montessori Professionalisering Zuid-Nederland 2014-2015 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo

Montessori Professionalisering Zuid-Nederland 2014-2015 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo Montessori Professionalisering Zuid-Nederland 2014-2015 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Montessori Zuid-Nederland Professionele ontwikkeling 2014-2015 Het menselijke individu kan zich zonder

Nadere informatie

Opleiding Docent Weerbaarheid

Opleiding Docent Weerbaarheid Over MOVISIE MOVISIE is hét landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

Opleiding. systemische pedagogiek. Bert Hellinger Instituut Nederland

Opleiding. systemische pedagogiek. Bert Hellinger Instituut Nederland Opleiding systemische pedagogiek Bert Hellinger Instituut Nederland Inleiding Het systemisch fenomenologisch werk met opstellingen heeft in Nederland zo langzamerhand zijn plek gekregen. De opstellingen

Nadere informatie

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is

Cursusaanbod Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord. Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod 2010-2011 Kentalis Ambulante Dienstverlening Het Rotsoord Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Cursusaanbod De Ambulante Dienstverlening van Koninklijke Kentalis Het Rotsoord

Nadere informatie

RT Praktijk Hengelo. Trainingen, workshops en lezingen 2015-2016

RT Praktijk Hengelo. Trainingen, workshops en lezingen 2015-2016 RT Praktijk Hengelo Trainingen, workshops en lezingen 2015-2016 Voorwoord In deze brochure kunt u het trainingsaanbod van RT Praktijk Hengelo lezen. RT Praktijk Hengelo wil leerkrachten handvatten geven

Nadere informatie

Professionalisering Pedagogisch- en didactisch handelen voor assistenten, leraarondersteuners en overig onderwijsondersteunend personeel

Professionalisering Pedagogisch- en didactisch handelen voor assistenten, leraarondersteuners en overig onderwijsondersteunend personeel FACTSHEET Cursus Bijlagen Professionaliseringsplan KOLOM Professionalisering Pedagogisch- en didactisch handelen voor assistenten, leraarondersteuners en overig onderwijsondersteunend personeel Algemeen

Nadere informatie

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven

Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Het Grote Interactiespel voor Kinderdagverblijven Ben je een betrokken leidinggevende, docent, trainer of coach die (aankomend) pedagogisch medewerkers wil stimuleren om de belangrijkste pedagogische vaardigheden

Nadere informatie

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen

Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen De doelstelling van Sociaal Weerbaar is het versterken van de sociale weerbaarheid van kinderen, binnenschools binnenschools maar ook buiten de school. Weerbaarheid

Nadere informatie

Training Leer Balans Leven

Training Leer Balans Leven Training Leer Balans Leven In 5 maanden meer balans in je leven Wil je minder stress? Wil je meer werkplezier? Wil je jouw doelen effectiever bereiken? Wil je handiger communiceren? Wil je efficiënter

Nadere informatie

Evaluatieverslag mindfulnesstraining

Evaluatieverslag mindfulnesstraining marijke markus spaarnestraat 37 2314 tm leiden Evaluatieverslag mindfulnesstraining 06 29288479 marijke.markus@freeler.nl www.inzichtinzicht.nl kvk 28109401 btw NL 079.44.295.B01 postbank 4898261 14 oktober

Nadere informatie

Young Professional programma. Voorbeeld van de opbouw van een YP programma

Young Professional programma. Voorbeeld van de opbouw van een YP programma Young Professional programma Voorbeeld van de opbouw van een YP programma 1 Flow van het programma: Het programma Intake (½ dag) Ik & mijn leiderschap (2 dagen groepsprogramma) Ik & de ander (2 dagen groepsprogramma)

Nadere informatie

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO

Simeacongres 12 december. Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Simeacongres 12 december Handelingsgericht werken (ppt gebaseerd op Pameijer en 1 zorgroute, zie beschrijving workshop Aartje Bouman Fontys OSO Programma Welkom en toelichting: interactie!!!! Inventarisatie

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling Scholingsplan 2012-2013 Samen in ontwikkeling Inhoudsopgave Inleiding 3 Pijlers 4 Kader 5 Deskundigheidsbevordering 2012-2013 6 Beschrijvingen van de scholingen 7 Aanmelden voor externe scholingen 9 Inleiding

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen 1. Om welke reden(en) volg je deze workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen in je werk? 4. Waarin blink jij jjmet betrekking

Nadere informatie

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek Psychologie in Coaching Deze training gaat over psychologische inzichten en

Nadere informatie

Een doorgaande lijn van plus naar klas. Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan.

Een doorgaande lijn van plus naar klas. Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan. STUDIEGIDS 2017-2018 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS Een doorgaande lijn van plus naar klas Goede praktische ideeën en tips, ik heb veel inspiratie opgedaan. De trainer sluit goed aan bij vragen

Nadere informatie

Beeldcoaching in het onderwijs

Beeldcoaching in het onderwijs Beeldcoaching in het onderwijs Leren coachen met video V i s i e I n B e e l d H u z a r e n l a a n 2 4 7 2 1 4 e c E p s e Gebruik van video is de duidelijkste en snelste manier om te reflecteren op

Nadere informatie

Gecertificeerde Opleidingen

Gecertificeerde Opleidingen Gecertificeerde Opleidingen TOP Class Communicatie Vaardigheden Gordon Communicatie Trainer www.gordoncommunicatie.nl Top Class Communicatie Vaardigheden Persoonlijk en professioneel communiceren In deze

Nadere informatie

STUDIEGIDS OPLEIDING SPECIALISATIE COACHINGSVAARDIGHEDEN 2014

STUDIEGIDS OPLEIDING SPECIALISATIE COACHINGSVAARDIGHEDEN 2014 STUDIEGIDS OPLEIDING SPECIALISATIE COACHINGSVAARDIGHEDEN 2014 In deze gids zetten we de details van de opleiding overzichtelijk voor je op een rijtje. Wil jij? Verdieping in je begeleiders vaardigheden

Nadere informatie

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden

LIEVERWIJS. kindercoaching & training. kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling. Een rups kan altijd nog een vlinder worden LIEVERWIJS kindercoaching & training kindercoaching basisschool trainingen kindercoach op bestelling Een rups kan altijd nog een vlinder worden Kindercoaching Van Rups naar Vlinder Voor kinderen in de

Nadere informatie

Handelingsgericht werken / 1-Zorgroute Aanbod Transfer Educatie

Handelingsgericht werken / 1-Zorgroute Aanbod Transfer Educatie Handelingsgericht werken / 1-Zorgroute Aanbod Transfer Educatie Inleiding op implementatie HGW/1-Zorgroute De 1-zorgroute (1-ZR) is een project wat gericht is op zorg aan leerlingen in de groep, in school

Nadere informatie

Aan de netwerkpartners van het CJG, Betreft Start KIES cursus basisschoolkinderen en ouderbijeenkomsten

Aan de netwerkpartners van het CJG, Betreft Start KIES cursus basisschoolkinderen en ouderbijeenkomsten Aan de netwerkpartners van het CJG, Betreft Start KIES cursus basisschoolkinderen en ouderbijeenkomsten Een scheiding is ingrijpend. Voor ouders én voor kinderen. CJG Zutphen heeft daarom samen met de

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen?

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Scoor dan met ons topaanbod! Een programma van sportbonden en NOC*NSF dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt. Vraag kinderen waarom

Nadere informatie

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS STUDIEGIDS 2016 2017 SPECIALISATIEMODULE OPZET VAN EEN PLUSKLAS Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Plusklas! In deze gids zetten we de details van

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Protocol Beeldcoaching

Protocol Beeldcoaching Protocol Beeldcoaching 2017-2019 Inleiding Beeldcoaching is een methodiek om de interactie leraarleerling te analyseren. Het doel is om leraren te coachen in bijvoorbeeld hun omgang met kinderen met specifieke

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3 NIEUWSBRIEF Jaargang 2 September 2013 In dit nummer: - Voorwoord 1 - Wist u dat 2 - SWPBS 2 - Intervisie R&W 3 - Op maat trajecten 3 - Nieuw aanbod 3 - Uitgelichte workshops 4 - KECCademy 5 VOORWOORD Voor

Nadere informatie

Bijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider

Bijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider Bijeenkomst 1 Maatwerktraject onderwijskundig begeleider Opbrengst-en handelingsgericht werken Ad Kappen, Gerdie Deterd Oude Weme Programma 16.00 16.15 17.30 17.45 18.30 20.30 opening Marielle lezing ogw

Nadere informatie

Samenwerkingsmogelijkheden binnen de driehoek worden onderbouwd vanuit actuele werkmodellen en methodieken en positieve ervaringen uit de praktijk.

Samenwerkingsmogelijkheden binnen de driehoek worden onderbouwd vanuit actuele werkmodellen en methodieken en positieve ervaringen uit de praktijk. Partnerschap in de driehoek. Onderwijs en Jeugdhulpverlening samen op de werkvloer Waarom? Hoe kun je extra ondersteuning en begeleiding aan kinderen en gezinnen zo dicht mogelijk bij huis en in de wijk

Nadere informatie

De HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding

De HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding De HGW-bril toegepast in de cel woensdag 20 februari 2013 Kris Loobuyck 1 2 3 VVKSO 1 Uitgangspunten van HGW 4 HGW biedt kansen! 5 We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. We werken

Nadere informatie

PESTPROTOCOL OBS DE BONGERD. Pestprotocol obs de Bongerd

PESTPROTOCOL OBS DE BONGERD. Pestprotocol obs de Bongerd PESTPROTOCOL OBS DE BONGERD Pestprotocol obs de Bongerd Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem

Nadere informatie

Van werkdruk naar werkplezier

Van werkdruk naar werkplezier Van werkdruk naar werkplezier Het Programma Onze visie Werkdruk leidt tot minder werkplezier, wrijving in de samenwerking en op termijn mogelijk verzuim door stressklachten. Als medewerkers echter uitgedaagd

Nadere informatie

OVERZICHT INHOUD TRAINING

OVERZICHT INHOUD TRAINING OVERZICHT INHOUD TRAINING Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 1 Kennismaking en informatie over Ouderschap Blijft BIJEENKOMST 2 Motiverende gespreksvoering BIJEENKOMST 3 Oplossingsgericht werken BIJEENKOMST

Nadere informatie

Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum

Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum Ondersteuningscarrousel Lorentz Lyceum Periode van oktober - november Aan wie Wat Wie Wanneer Aantal Executieve vaardigheden (vooral planning) Jan Menger (en collega) Maandag en/of donderdag 6 de uur 6

Nadere informatie

Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent

Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent Amersfoortse Docenten Academie Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent in samenwerking met: Professionaliseringstraject voor de LC/LD docent De Academie nodigt jou uit om deel te nemen aan ons

Nadere informatie

Opleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl. Begeleiden van pabostudenten

Opleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl. Begeleiden van pabostudenten Opleiders in de school: Els Hagebeuk elshagebeuk@de-gouw.nl Sjef Langedijk sjeflangedijk@de-gouw.nl Begeleiden van pabostudenten Dit stuk geeft je handvatten bij de begeleiding van een pabostudent. Als

Nadere informatie

Het veilige pedagogische klimaat van de school

Het veilige pedagogische klimaat van de school Het veilige pedagogische klimaat van de school Op de Montessorischool vinden we een sociaal veilig klimaat heel belangrijk. De kern van veiligheid is respect, het respectvol omgaan met elkaar. Dit betekent

Nadere informatie

Weerbaarheidstraining voor iedereen. Weerbaar met Accres. Accres.nl/weerbaarheid

Weerbaarheidstraining voor iedereen. Weerbaar met Accres. Accres.nl/weerbaarheid Weerbaarheidstraining voor iedereen Weerbaar met Accres Accres.nl/weerbaarheid Stevig in je schoenen leren staan Weerbaarheidstraining voor iedereen! Overtuigend nee durven zeggen Weerbaar zijn betekent:

Nadere informatie

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt

De Klankhof t Kofschip waar iedereen tot zijn recht komt Positionering De Klankhof en t Kofschip, Etten-Leur Kernwoorden: Je mag er zijn Vertrouwen Positief kijken naar jezelf en anderen Meervoudige intelligentie Samen de merkbelofte van De Klankhof t Kofschip:

Nadere informatie

Verantwoording 1.1 Keuze van de titel

Verantwoording 1.1 Keuze van de titel 1 13 Verantwoording 1.1 Keuze van de titel Voor je ligt het handboek Training sociale vaardigheden. Dit boek is geschreven voor iedereen die te maken heeft met kinderen tussen de tien en vijftien jaar

Nadere informatie

Arrangementen en maatwerktrajecten. Voor kinderen, individuele onderwijsprofessionals en teams. de dolfijn

Arrangementen en maatwerktrajecten. Voor kinderen, individuele onderwijsprofessionals en teams. de dolfijn Arrangementen en maatwerktrajecten Voor kinderen, individuele onderwijsprofessionals en teams de dolfijn Op De Dolfijn leren kinderen met hun hoofd, hun hart en hun handen. Wij werken oplossingsgericht,

Nadere informatie

Pakket A Pakket B Pakket C

Pakket A Pakket B Pakket C Diensten en tarieven Pakket A Pakket B Pakket C Individuele begeleiding 1 t/m 20 lessen van 40 minuten Programma op maat Individuele begeleiding Individueel behandelplan met eindverslag Duo begeleiding

Nadere informatie

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.

Functieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid

Nadere informatie

Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN

Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN Cursus VRIENDEN MAKEN.KUN JE LEREN PRAKTISCHE INFORMATIE Wat voor cursus? Het is een cursus voor mensen die, om wat voor reden dan ook, geen stevige vriendenkring (meer) hebben en die actief willen onderzoeken

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas 17 juni 2015 13.30 16.00 uur Madeleine Vreeburg Miranda Noom Leerlijn Omgaan met

Nadere informatie