agendapunt nummer portefeuillehouder

Transcriptie

1 V O O R S T E L A A N D E R A A D afdeling Risicobeheersing en Veiligheid in behandeling bij P.J. van Dijk doorkiesnummer agendapunt nummer portefeuillehouder A.J. Borgdorff datum voorstel raadsvergadering commissie Algemene Bestuurlijke Zaken en Middelen onderwerp Bestuurlijke inrichtingskaders regionalisering Brandweer Voorstel / gevraagde beslissing: In te stemmen met de bestuurlijke inrichtingskaders voor de uitwerking van de regionalisering van de brandweer in de regio Zuid-Holland Zuid. Toelichting inhoud voorstel: 1. Inleiding Wetsvoorstel Wet veiligheidsregio s (Wvr) Het wetsvoorstel Wet veiligheidsregio s (Wvr) heeft als centraal doel de rampenbestrijding en crisisbeheersing te verbeteren. De Wvr verplicht tot het instellen van een gemeenschappelijke regeling (openbaar lichaam) veiligheidsregio, aan wiens bestuur door de colleges van burgemeester en wethouders de gemeentelijke brandweertaken en bevoegdheden worden overgedragen (artikel 10 Wvr) en opgedragen (artikel 25 Wvr). Retraite De Lutte Het bestuur van de veiligheidsregio ZHZ heeft zich sinds 2007 uitgesproken over het proces van regionalisering van de brandweer. De eerste gelegenheid was de retraite in De Lutte, in december Met de verklaring van De Lutte is bepaald dat de geregionaliseerde brandweer zo moet zijn ingericht dat ze in staat is de vrijwilligers aan zich te blijven binden, met specifieke aandacht voor werving en rechtspositie. Daarbij is ook besloten tot een onderzoek naar de instandhouding (behoud en binding) van de vrijwillige brandweer, waarbij het voor de vrijwilligers in de toekomst binnen de brandweer leuk blijft en tegelijk de slagkracht van de brandweer op innovatieve wijze wordt versterkt. (Bron: verklaring van De Lutte II 14 december 2007). Retraite Hendrik-Ido-Ambacht In de retraite en de vergadering van de bestuurscommissie Veiligheidsbestuur van 11 februari 2009, opvolgend op De Lutte, is algehele steun uitgesproken voor de regionalisering van de brandweer. Naar aanleiding van deze bijeenkomst en vergadering is het Strategisch Meerjarenplan Brandweer Zuid-Holland Zuid (SMJP) opgesteld. Het SMJP is tot besluitvorming gebracht in de oprichtingsvergadering van het algemeen bestuur van de veiligheidsregio op 1 juli Strategisch meerjarenplan, PVRB en BBC 1

2 Met het SMJP is op 1 juli 2009 besloten dat de brandweer uiterlijk 1 januari 2013 geregionaliseerd dient te zijn, onder aantekening dat deze datum geldt onder voorbehoud van toereikende financiën. Tevens is met het SMJP besloten dat de brandweerorganisatie plat georganiseerd moet zijn, dus zonder een organisatorische tussenlaag, en dat de nieuwe brandweerorganisatie zodanig ingericht moet zijn dat innovatiemanagement positie heeft en innovaties daadkrachtig worden opgepakt en uitgevoerd. Ter begeleiding en gedragen uitvoering van de besluiten van 1 juli 2009 is door het algemeen bestuur een Programma Versterking en Regionalisering Brandweer (PVRB) opgericht en een 'Bestuurlijke Begeleidingscommissie (BBC) ingesteld. Inrichtingskaders Het algemeen bestuur heeft de BBC verzocht inrichtingskaders voor de gecoördineerde uitvoering van de overeengekomen regionalisering van de brandweer voor te leggen. De gedachte daarachter was tevens dat de regionalisering via reeds bestaande initiatieven tot gemeentelijke brandweersamenwerking bij voorkeur van onderop (clustergewijze) tot stand moest komen, maar dat op 1 januari 2013 wel een coherente, effectieve en efficiënte regionale brandweerorganisatie gewenst is. De inrichtingskaders zijn in nauwe samenwerking (na een tweedaagse retraite en in meerdere overlegsessies) met alle lokale commandanten (fungerend als stuurgroep PVRB) door de BBC opgesteld, opdat een breed gedragen voorstel kon worden ingebracht. Bestuurlijk plan van aanpak regionalisering brandweer Behalve de inrichtingskaders heeft de BBC ook het bestuurlijk besluitvormingsproces voor de regionalisering beschreven. Samen vormen de inrichtingskaders en de beschrijving van het bestuurlijk besluitvormingsproces het bestuurlijk plan van aanpak regionalisering brandweer. Aan het bestuurlijk plan van aanpak is ter verduidelijking van achtergronden en proces van regionalisering een aantal bijlagen toegevoegd, evenals een eenduidig format college/raadsvoorstel, waarmee de bestuurlijke inrichtingskaders in de gemeenten tot besluitvorming kunnen worden gebracht. Samenhang met clustervorming Brandweer Hoeksche Waard In 2009 is het besluit genomen dat de vijf gemeentelijke brandweerorganisaties in de Hoeksche Waard zullen worden samengevoegd en gaan werken als één brandweerorganisatie. Aanvankelijk was dit een initiatief van de vijf gemeenten en zijn hiervoor autonome besluiten genomen door de gemeenteraden. De raden hebben in april 2009 kennis genomen van een plan van aanpak en eind 2009 hebben zij bestuurlijke kaders voor de beoogde samenwerking vastgesteld. Met het vaststellen van de inrichtingkaders is het bestuurlijk vertrekpunt voor de regionalisering van de brandweer bepaald. De clustervorming is hierbij onderdeel van het totale proces inzake de regionalisering van de brandweer. Er is dan ook niet langer sprake van twee gescheiden processen, maar van een samenhangend geheel, waarbij clustervorming en regionalisering nauw met elkaar verbonden zijn met eenduidige besluitvormingslijnen. 2. Bestuurlijke inrichtingskaders De inrichtingskaders zijn opgesteld om de regionalisering van de brandweer op basis van een gedragen proces, gedegen informatievoorziening en goede organisatorische fundamenten te kunnen uitvoeren. Er is een onderscheid gemaakt tussen de bestuurlijk georiënteerde inrichtingskaders en de organisatorisch georiënteerde inrichtingskaders (zie bijlage), waarvan de eerste groep ter besluitvorming aan de colleges van 2

3 burgemeester en wethouders wordt voorgelegd en de tweede groep aan het algemeen bestuur. Voor wat betreft de bestuurlijke inrichtingskaders is voorts een onderscheid gemaakt tussen kaders van toepassing op de situatie waarin de brandweer geregionaliseerd is (vanaf 1 januari 2013) en de fase waarin het proces van regionalisering wordt doorlopen (tot 1 januari 2013). Inrichtingskaders ten bate van de geregionaliseerde situatie vanaf 1 januari De brandweer ZHZ, onderdeel van de Veiligheidsregio ZHZ, is één organisatie, verdeeld in clusters. Een cluster is een geografisch gebied, congruent met één of meerdere (buiten) gemeentegrenzen, waarbinnen de gemeentelijke en regionale brandweerzorg wordt uitgevoerd, onder leiding van één clustercommandant. 2. Conform de huidige bestuurlijke impulsen om op lokaal niveau samenwerking te zoeken tussen brandweerkorpsen geldt de voorlopige indeling van zeven clusters: I: Hoeksche Waard (Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland, Strijen); II: Zwijndrechtse Waard (Hendrik-Ido-Ambacht, Zwijndrecht); III: Dordrecht; IV: Drechtsteden Noord (Alblasserdam, Sliedrecht, Papendrecht); V: De Waard (Graafstroom, Liesveld, Nieuw-Lekkerland); VI: Gorinchem/Hardinxveld-Giessendam; VII: GLZ (Giessenlanden, Leerdam, Zederik). Mogelijk blijkt in het verdere te doorlopen traject dat op taakonderdelen (aan de hand van criteria) een samenwerking/ samenvoeging tussen clusters gewenst is. 3. Binnen de begroting van de veiligheidsregio ZHZ kent de productgroep brandweer een deelbegroting cluster X. 4. Binnen een cluster wordt de repressieve brandweerzorg geleverd vanuit posten, die onder leiding staan van een postcommandant, beroeps of vrijwillig. Het clustercommando verdeelt de beheersmatige aansturing en aandacht voor de posten in sectoren indien er in het cluster meer dan vier posten zijn, dan wel mag deze aansturing en aandacht verdelen in sectoren indien er vier of minder posten in het cluster zijn, omwille van een optimale span of control. 5. Er is volgens het Besluit veiligheidsregio s (Bvr) en het Besluit personeel veiligheidsregio s (Bpvr) een eenduidig kwaliteitsniveau voor onderdelen van de brandweerzorg vastgesteld, dat geldt voor de gehele veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. Naast het kwaliteitsniveau op basis van wetgeving is ook door het bevoegd gezag, wettelijk verplicht, een regionaal kwaliteitsniveau op basis van leidraden en richtlijnen vastgesteld in het beleidsplan veiligheidsregio en op basis van het in 2000 bestuurlijk vastgestelde niveau naar aanleiding van het project versterking brandweer. Hiermee wordt op essentiële onderdelen binnen de brandweerzorg uniformiteit bereikt. De gemeenten die niet voldoen aan het regionaal vastgestelde kwaliteitsniveau van de brandweerzorg zorgen ervoor dat bij de regionalisering deze achterstand is weggewerkt. 6. Van de wettelijke norm voor de regionale organisatie en opkomsttijden voor de basisbrandweerzorg zoals genoemd in het Besluit veiligheidsregio s kan door het algemeen bestuur worden afgeweken. Additionele gemeentelijk geldende afwijkingen ten opzichte van de regionale norm voor organisatie en opkomsttijden van basisbrandweerzorg worden opgenomen in de af te sluiten 3

4 dienstverleningsovereenkomst. Over deze afwijking moeten college en algemeen bestuur derhalve gezamenlijk besluiten. 7. Per gemeente is een dienstverleningsovereenkomst voor de brandweerzorg afgesloten met de veiligheidsregio, met daarin een door het bevoegd gezag vastgesteld niveau van basisbrandweerzorg en overige brandweerzorg, eventueel aangevuld met afspraken over gemeentelijk maatwerk. 8. De uitvoering van taken is in de brandweerorganisatie zodanig georganiseerd dat deze zoveel mogelijk aansluiting vindt bij de gemeentelijke processen. Dit vindt plaats door de organisatorische inbedding in de gemeentelijke werkprocessen op het gebied van risicobeheersing en integrale veiligheid en door overdracht van kennis van de ondersteunende processen vanuit de verschillende gemeenten naar de nieuwe brandweerorganisatie. Afstemming tussen de brandweercommandant en de burgemeester is hierbij belangrijk. Inrichtingskaders ten bate van het proces van regionalisering tot 1 januari Aan de personeelszorg voor beroeps en (met name) vrijwilligers worden specifieke kwaliteitseisen gesteld. Deze kwaliteitseisen moeten worden uitgewerkt in een programma van eisen. Op basis van dit PvE wordt de personeelszorgtaak ondergebracht bij die organisatie die deze dienst aanbiedt in de beste prijskwaliteitverhouding. 10. Het jaar 2012 wordt gebruikt om te regionaliseren, waaronder te verstaan: het voorbereiden van de overdracht van personeel per 1 januari 2013 waarvoor in 2012 een regionaal plaatsings- en aanstellingsproces wordt doorlopen; het voorbereiden van de overdracht van middelen per 1 januari 2013; het overdragen van taken door het afsluiten van dienstverleningsovereenkomsten. Daartoe worden de inrichtingskaders uitgewerkt in een lijst van producten die per 1 januari 2012 gereed moet zijn. 11. Gemeenten zoeken om redenen van effectiviteit en efficiency zoveel mogelijk onderlinge samenwerking in een organisatorisch geheel, passend bij de clusterindeling I t/m VII. Uitgangspunt daarbij is dat op het moment van taakoverdracht de samenwerking binnen een cluster gerealiseerd moet zijn. Op uitvoeringsniveau kunnen de clusters tot 1 januari 2013 derhalve in een natuurlijk tempo hun samenwerking versterken. In het proces van regionalisering blijft het aantal brandweerposten en de huidige locaties als gevolg van de regionalisering voortbestaan, tenzij bestuurlijk anders wordt besloten. 12. Dit betekent dat uiterlijk op 1 januari 2013 het brandweerpersoneel van alle gemeenten (voor zover niet reeds in regionale dienst) is aangesteld bij de veiligheidsregio ZHZ. Om redenen van personeelszorg wordt de gemeenten in overweging gegeven zich de vraag te stellen of voor 1 januari 2013 binnen de onderlinge clustervorming een (extra) plaatsings- en aanstellingsprocedure moet worden doorgevoerd. Indien daarvoor wel wordt gekozen dienen verwachtingen goed gemanaged te worden. 4

5 13. De uitkomsten van een onderzoek naar de inrichting van de bedrijfsvoeringstaken zijn bepalend voor het voorstel om een tijdelijke wijziging aan te brengen in de uitbesteding van bepaalde PIOFACH-taken aan het Service Centrum Drechtsteden. (zoals eerder vastgesteld in een gezamenlijke vergadering van het dagelijks bestuur van de bestuurscommissie veiligheidsbestuur van de regio ZHZ en het dagelijks bestuur van de regio ZHZ op 13 februari 2009). 3. Bestuurlijke besluitvorming In principe gaat er in het kader van het regionaliseringsproces over drie onderwerpen een voorstel vanuit het algemeen bestuur naar de colleges van burgemeester en wethouders en de gemeenteraden: Het eerste voorstel betreft de bestuurlijke inrichtingskaders zoals die hier nu voorliggen. Na vaststelling van de inrichtingskaders in de raad kan de regionalisering verder worden uitgewerkt conform deze inrichtingskaders. Het tweede voorstel betreft het regionaal kwaliteitsniveau voor de brandweerzorg. Dit kwaliteitsniveau is bepalend voor enerzijds de kwaliteit van de brandweerzorg in de veiligheidsregio en anderzijds de bekostiging van die zorg. Het conceptvoorstel wordt na vaststelling in het algemeen bestuur gezamenlijk en gecoördineerd aan de colleges en de gemeenteraden ter bespreking aangeboden. Bij de bespreking van het ontwerpbesluit en het daarbij behorende raadsvoorstel kan in elk van de gemeenten blijken of de raad met het ontwerpbesluit zal kunnen instemmen en zo neen, welke eventuele aanpassingen of aanvullingen de raad wenselijk acht. Na bespreking van het ontwerpbesluit zal de opbrengst van die besprekingen door de colleges van burgemeester en wethouders dan ook eerst worden teruggekoppeld naar het algemeen bestuur. Vervolgens zal het algemeen bestuur, gehoord hebbende de reacties van de colleges van B&W en de raden, het ontwerp kwaliteitsniveau brandweerzorg vaststellen. Dit ontwerpbesluit kwaliteitsniveau en daarbij horend raadsvoorstel wordt via de colleges van burgemeester en wethouders ter formele vaststelling aan de gemeenteraden aangeboden. Er wordt naar gestreefd om dit proces gelijktijdig voor alle colleges en raden van de regio Zuid-Holland Zuid te laten lopen. Zodra de uitwerking van de regionalisering gereed is volgt het derde voorstel (in 2012). Dit voorstel betreft het overdrachtsbesluit, zijnde de condities op basis waarvan de brandweertaak wordt overgedragen aan het bestuur van de veiligheidsregio (de te sluiten dienstverleningsovereenkomst tussen veiligheidsregio en gemeente). Een dergelijk overdrachtsbesluit impliceert de overdracht van middelen en leidt derhalve tot een begrotingswijziging, die door de colleges ter goedkeuring aan de gemeenteraden worden aangeboden. Het is aan de BBC om op basis van dit plan van aanpak in samenwerking met de stuurgroep PVRB een bestuurlijke projectplanning op te stellen en de inrichtingskaders uit te werken waar nodig. De in bestuurlijk opzicht relevante onderdelen bij de uitwerking van de bestuurlijke inrichtingskaders moeten worden benoemd en indien nodig of vereist (zoals bij het beleidsplan veiligheidsregio) door de BBC additioneel tot bestuurlijke besluitvorming gebracht, opdat het overdrachtsbesluit tussen gemeente en veiligheidsregio goed voorbereid kan worden genomen. Vanzelfsprekend wordt de 5

6 betrokkenheid van de colleges en de gemeenteraden gaande het proces gevoed door over deelproducten te communiceren. 4. Consequenties voor de gemeente Personele, financiële en juridische consequenties zijn in dit stadium nog niet inzichtelijk. Bij de uitwerking van het regionaal kwaliteitsniveau voor de brandweerzorg zal hier duidelijkheid over komen. Zoals aangegeven bij punt 3 zal het regionaal kwaliteitsniveau voor de brandweerzorg ter besluitvorming aan uw raad worden voorgelegd. Naar verwachting zal dit in het 4 e kwartaal van 2010 gebeuren. Ter inzage liggende stukken: Brief bestuurlijk plan van aanpak regionalisering Brandweer d.d. 19 april 2010 Burgemeester en wethouders van Binnenmaas, De secretaris, De burgemeester, drs. C.H.W.M. Post mr. drs. A.J. Borgdorff 6