2. Het onderwijs De organisatie van de school

Transcriptie

1 2. Het onderwijs 2.1. De organisatie van de school Wij hebben de school verdeeld in onderbouw en bovenbouw. Tot de onderbouw horen de groepen 1 t/m 4 en tot de bovenbouw de groepen 5 t/m 8. Op onze school werken we vanaf groep 3 volgens het leerstofjaarklassensysteem. Dat houdt in dat in één groep alle leerlingen ongeveer dezelfde leeftijd hebben. De basisopzet van ons onderwijs is klassikaal maar daarbinnen bieden we onderwijs op maat om elk kind passend onderwijs te geven. (zie verder hoofdstuk 3) Bij alle vakken streven we naar het gebruik van moderne lesmethoden. De lesmethoden worden zorgvuldig gekozen en moeten, wat betreft werkwijze, passen bij het onderwijsconcept van de school. Daarnaast hebben we oog voor de actualiteit en spelen daar regelmatig op in. De creatieve ontwikkeling van het kind is naast de intellectuele ontwikkeling op onze school ook belangrijk. Daarom stimuleren we in vakken als handvaardigheid, tekenen, drama en muziek de expressie van het kind Schoolplan Eén keer in de vier jaar stellen wij een schoolplan op. Dit is een beleidsplan met een looptijd van vier jaar. Het nieuwe schoolplan voor de periode van heeft de titel Samen Scholen gekregen. In de komende periode werken we o.a. aan de volgende ontwikkelpunten: - Engels VVTO (=Vroeg Vreemde Talen Onderwijs); - vervanging en invoering van nieuwe methoden voor de vakgebieden, o.a. Aanvankelijk en Begrijpend Lezen; - woordenschatonderwijs; - onderzoeken van nieuwe toepassingen op gebied van ICT; - borgen van de continuering op het gebied van Lees-/Taalonderwijs en rekenen; - door ontwikkelen van Handelingsgericht werken en Opbrengstgericht werken; - doorgaande lijn pedagogisch handelen; - PBS (Positive Behavior Support) We willen ons onderwijs de komende jaren meer en meer toetsen aan de kernwoorden leerrijk en betekenisvol. Kinderen leren niet allen uit een boek, maar ook door zelf te ontdekken en te experimenteren. Kinderen leren niet alleen met hun hoofd, maar ook met hun handen, door te doen en te proberen. Kinderen leren van een mooi verhaal, van een boeiende gastles, van een uitdagende excursie. Wij willen ons onderwijs zo inrichten dat ook deze leeractiviteiten en werkvormen in ruime mate aan bod komen. PBS (Positive Behavior Support) Met ingang van het nieuwe schooljaar gaan we onder begeleiding van mevrouw Monique Baard School-Wide Positive Behavior Support implementeren. Kortweg PBS genoemd. Dit is een schoolbrede aanpak van gedrag, gericht op het expliciet maken en stimuleren van gewenst gedrag, waardoor gewenst gedrag in én buiten de school toe neemt en er zo een duurzaam positief klimaat ontstaat, dat de leerlingen stimuleert om tot leren te komen. De waarden, rust, verantwoordelijkheid, betrokkenheid en veiligheid staan centraal. Voor verdere informatie over PBS verwijzen we u naar de schoolgids. Engels VVTO Het team heeft bewust gekozen voor het vak Engels in groep 1 tot en met 8. In een samenleving waarin Engels steeds belangrijker wordt, willen we de kinderen zo vroeg mogelijk met deze taal in aanraking laten komen. Daarom wordt in groep 1 tot en met 8 Engels gegeven. We werken met Take it Easy, een interactieve methode die veel gebruik maakt van het digibord. Door middel van allerlei werkvormen leren de kinderen Engels begrijpen en te spreken. You're never too young to learn! Waarom keuze Engels Vroeg Vreemde Talen Onderwijs? Deze onderwijsvernieuwing wordt steeds populairder, zowel in Nederland als in Europa. De Europese Unie stelt zich zelfs ten doel dat alle EU-burgers minimaal 2 vreemde talen leren vanaf 3 jaar. Maar waarom is het zo belangrijk om vroeg te beginnen met taalonderwijs? - de taalgevoelige leeftijd ligt voor 7 jaar, - meer talen leren stimuleert de algemene taalontwikkeling, - het geeft een kwaliteitsimpuls aan het taalonderwijs, - het bevordert internationaal bewustzijn en samenwerking.

2 Lees- en Taalonderwijs Vaardig zijn in het lezen is belangrijk voor alle andere vakgebieden in het onderwijs. De Pcbs Eben- Haëzer/Beatrixschool besteedt daarom extra aandacht aan de lees- en taalontwikkeling van kinderen. Binnen de school worden kinderen in groep 1 en 2, die een anderstalige achtergrond hebben via V(oor) en V(roeg) schoolse E(ducatie) extra ondersteund op het gebied van woordenschatontwikkeling. Daarnaast wordt er planmatig gebruik gemaakt van de methode Schatkist. Op onze school wordt vanuit het project de Voorleestas de betrokkenheid van ouders en kinderen op het (voor)lezen gestimuleerd. In groep 3 wordt het programma Connect ingezet om het leesproces te stimuleren als lezen niet vanzelf gaat. Met de zwakke lezers en hun ouders lezen we de zomervakantie van groep 3 naar groep 4 door om de zomerdip in het lezen te voorkomen. Voor die kinderen die na deelname aan al deze activiteiten niet voldoende ontwikkeling op leesgebied doormaken, biedt de Leeskliniek een laatste stap voor de eventuele aanvraag van een dyslexieverklaring. In voorgaande periode hebben we extra ingezet op het gebied van Lees-/Taalonderwijs. Door o.a. meer te investeren op instructie bij het Voortgezet Technisch Lezen en Spelling en extra leestijd voor Taal/Lezen in te bouwen in het lesrooster, zien we nu dat de Leesopbrengsten hoger zijn dan vier jaar geleden. Binnen de school is een onderwijskundig specialist Taal/Lezen aangesteld, die samen met de directie het lees- en taalonderwijs aanstuurt en coördineert. Bewegingsonderwijs Onze school hecht veel waarde aan goed bewegingsonderwijs. Een goede gymles heeft veel voordelen, bijvoorbeeld het verbeteren van de motoriek, de sportieve vaardigheden en de leermogelijkheden. Door te sporten gaan kinderen namelijk beter leren! We hebben een vakleerkracht voor de bovenbouw. We willen de kinderen kennis laten maken met zo veel mogelijk verschillende vormen van bewegen. Van zwaaien aan de ringen tot de wendsprong over een kast, van duo-jagerbal (afgooispel) tot hoogspringen, enzovoort. Plezier staat voorop. De kinderen leren niet alleen technische vaardigheden, maar ook sociale en emotionele, zoals samenwerken en omgaan met winst en verlies. We werken zoveel mogelijk in kleine groepjes, zodat de kinderen veel kunnen bewegen. In groep 1 en 2 bewegen de kleuters elke dag. Ze spelen elke morgen en middag een half uur buiten. Daarnaast hebben ze één keer in de week gym in het speellokaal. Daar geven de leerkrachten les uit de methode Bewegen in het speellokaal. Groep 3 en 4 hebben om de week een uur zwemles en krijgen één gymles per week van de eigen leerkracht. Groep 5 t/m 8 krijgen dit schooljaar één keer per week les van de eigen leerkracht en één keer van de vakleerkracht. Groep 3 tot en met 8 werkt met de methode Basislessen Bewegingsonderwijs Jaarplan Ieder jaar wordt een deel van het schoolplan uitgewerkt in een jaarplan. Het jaarplan bevat de concrete doelen die we in het betreffende jaar willen bereiken. In het schooljaar starten we met een nieuwe lesmethode voor Aanvankelijk en Begrijpend Lezen en gaan we ons oriënteren op een nieuwe methode voor Schrijven en Taalonderwijs. Daarnaast starten we met de invoering van PBS (Positive Behavior Support) 2.4. Groepsverdeling Een school met een grootte als Pcbs Eben-Haëzer/Beatrixschool moet zich jaarlijks bezinnen op de verdeling van de leerlingen over de groepen. We stellen ons zelf vragen als: Moet er een combinatieklas gemaakt worden? Kunnen we parallelgroepen vormen? Welke groep moet wat kleiner blijven en welke kan wat groter worden? Ieder jaar opnieuw wordt een zorgvuldige afweging gemaakt. Dit jaar werken we met negen enkele groepen Lesprogramma groep 1 en 2 We geven een korte beschrijving van wat er zoal in elke groep aan de orde komt. Het is een korte typering van wat we in de groep aanbieden. Naast het vaste programma is er uiteraard ook ruimte om in te spelen op actuele gebeurtenissen. In groep 1 gaan de kinderen voor het eerst naar school. Vaak hebben de kinderen thuis een vast ritme. Op school is die ordening nog veel sterker. We proberen de 4-jarigen op die manier

3 geleidelijk te laten wennen aan bepaalde dagpatronen. We beginnen elke dag in de kring met godsdienstige vorming: een bijbelvertelling, een lied, een gebed. In de kring bespreken we wat we die dag gaan doen, aan de hand van dagritmekaarten. Werken in een vaste groep, samen zingen, gymmen, een taalspelletje; het hoort er allemaal bij. 'Samen doen' is in de groep heel belangrijk. Natuurlijk moeten de kinderen zelfstandig handelen, bijvoorbeeld hun materialen pakken en opruimen. Maar daarnaast leren ze ook dat ze anderen helpen, met anderen spelen en naar anderen luisteren. Dat sociale aspect wordt verder uitgewerkt in groep 2. In de werklessen gaan kinderen bijvoorbeeld samen aan de slag rondom thema's die over het hele jaar verspreid zijn. Leren spelen' of het 'spelend leren' staat centraal in deze groep. We proberen de kinderen spelenderwijs interesse voor taal bij te brengen met prentenboeken, met poppenkast of met verhalen. Ook maken ze kennis met rekenen. Wie is het langst? Hoeveel vouwblaadjes passen er op je tafel? Spelenderwijs en doelgericht bereiden we de kinderen voor op groep Lesprogramma groep 3 t/m 8 Vanaf groep 3 komt de leerstof meer en meer per vakgebied aan de orde. De methodes die wij gebruiken vormen het uitgangspunt. Alle methodes voldoen aan de door de overheid vastgestelde kerndoelen. We geven een overzicht: Taal/denkontwikkeling groep 1-2 Schatkist Technisch lezen groep 3 Veilig leren lezen groep 4 8 Estafette Begrijpend lezen groep 4 8 nog te bepalen groep 4 8 Taal Actief Rekenen groep 3 8 Wereld in getallen Schrijven groep 1 2 Schrijfatelier groep 3 8 Novoskript Aardrijkskunde groep 4 8 Wereldzaken Biologie groep 3 8 Naut Geschiedenis groep 5 8 Speurtocht Verkeer groep 3 8 Klaar.over Engels groep 1 8 Take it easy Sociale-emotionele vorming groep 1 8 De Vreedzame School Expressievakken groep 1 8 Moet je doen Pedagogisch Klimaat groep 1 8 PBS Groep 3 In groep 3 leren de kinderen lezen, rekenen en schrijven en daarnaast is er ook aandacht voor verkeer en wereldoriëntatie. Het is de bedoeling dat de kinderen aan het eind van het jaar alle letters kennen, dat ze woordjes van drie lettergrepen kunnen lezen en dat ze sommen kunnen maken van 1 tot en met 20. De methode Veilig Leren Lezen biedt volop mogelijkheden om te differentiëren naar niveau. Daarnaast zijn er nog doe-vakken, zoals tekenen, handvaardigheid en zwemmen. Groep 4, 5 en 6 In de middengroepen bouwen we de vaardigheden uit de eerste jaren steeds verder uit. Het accent ligt voornamelijk op het reken-, taal- en leesonderwijs. De prentenboeken maken plaats voor boekbesprekingen en spreekbeurten. In groep 5 komen nieuwe vakken aardrijkskunde, geschiedenis en biologie aan de orde. De creatieve ontwikkeling beperkt zich niet alleen tot zingen en handenarbeid, maar komt ook terug in de 'gewone' vakken zoals wereldoriëntatie: dit is het probleem, hoe gaan we het oplossen? Bij het oplossen van die creatieve opdrachten zullen de kinderen ook vaak op elkaar aangewezen zijn. Leren luisteren en respect voor elkaar zijn belangrijke leerpunten.

4 Groep 7 en 8 Het voortgezet onderwijs komt dichterbij. Om de doorstroming naar het voortgezet onderwijs wat makkelijker te maken, maken de leerlingen kennis met het maken van werkstukken en plannen van dagtaken en huiswerk. Daardoor ontwikkelen ze eigen initiatief en verantwoordelijkheidsgevoel Vak- en vormingsgebieden In dit hoofdstuk een keuze uit het aanbod van vak- en vormingsgebieden Bijbelonderwijs Voor de Bijbellessen maken wij gebruik van de methode Startpunt. Deze is zo opgebouwd dat gedurende de basisschooltijd alle Bijbelverhalen aan bod komen. We vertellen op drie dagen. Eén dag is gereserveerd voor verwerking, één dag voor het aanleren van psalmen en geestelijke liederen Bewegingsonderwijs In groep 1 en 2 gebeurt dit in het speellokaal in de school. De kleuters krijgen minstens één uur per dag bewegingsonderwijs. Dit houdt in dat we s zomers buiten en s winters in het speellokaal spelen. Het bewegingsonderwijs verdelen we in: a. het buitenspel, b. de speellessen, dat wil zeggen dans-, zang- en tikspelen, c. de kleutergymnastiek, dat wil zeggen oefeningen, spelen met hoepels, ballen, blokken en het lange touw, maar ook met het grote materiaal zoals de rekken met glijbaan en klimladders, de banken, de kast en de matten. De lessen in de groepen 3 t/m 8 worden gegeven door de groepsleerkracht en/of vakleerkracht in de gymzaal aan de Bovenlangewijnseweg Zwemonderwijs De leerlingen van de groepen 3 en 4 hebben om de week een uur zwemles in het zwembad 'De Meent'. Ze worden met de bus naar het zwembad en weer terug naar school gebracht. Het vervoer wordt door de gemeente geregeld. Het is raadzaam om op die dag de kinderen gemakkelijke kleding te laten dragen en waardevolle spullen thuis te laten. De school kan niet aansprakelijk gesteld worden voor schade verlies of diefstal Schrijven We werken met de methode Schrijfatelier (gr 1-2) en Novoskript (gr. 3 t/m 8). De visie van deze methode is: ieder kind moet een persoonlijk functioneel handschrift kunnen ontwikkelen. Schrijven is voor jonge kinderen moeilijk. Daarom wordt begonnen in groep 1-2 met sensomotorische oefeningen zodat het kind een cirkel niet alleen ziet, maar de beweging met zijn hele lichaam maakt door bijvoorbeeld rondjes te gaan lopen. Het kind mag ook knikkers gaan maken van klei om zo ronde balletjes te voelen. In de kring ziet het kind steeds weer de cirkel als pictogram en komt pas daarna tot een schrijfbeweging van de cirkel. Voor groep 3-8 zijn er kaarten die motorische oefeningen aangeven om de twee hersenhelften te stimuleren. Als de kinderen in groep 3 beginnen, zijn er bladen met voldoende tussenruimte en worden de letters aangeboden op een speelse manier. De gekleurde punten die de schrijfrichting aangeven maakt het de kinderen duidelijk hoe de letter gevormd moet worden. Als de letter beheerst wordt, kan dat aangetekend worden op een kaart. Digitaal is het ook heel mooi om te zien hoe de letters gevormd worden en ook dat kan een kind weer ondersteuning bieden. Het kind mag ook zelf aangeven met welk soort pen hij het liefst schrijft, een fineliner, balpen of gelpen. Vanaf groep 5 blijft hij daarmee oefenen. Met de methode leren we de kinderen kritisch te kijken naar zijn of haar eigen handschrift.

5 ICT Onze school beschikt over een computernetwerk. Iedere groep maakt hier gebruik van. Bovendien is er tijd ingeruimd voor leerlingen die een individueel programma volgen op de computer. In de school werken we met een leerlijn ICT groep 1 t/m 8. We hebben de afspraak gemaakt dat internetlessen altijd onder toezicht van de leerkracht gemaakt worden. Op dit moment zetten we de computers als volgt in: - Werken met software waarmee leerstof wordt geoefend (rekenen, spelling, lezen). - Werken met een tekstverwerking- en presentatieprogramma (taallesjes, werkstukken). - Werken met multimediale informatiebronnen o.a. Leerwereld. We werken met digitale schoolborden Sociaal emotionele ontwikkeling De Vreedzame school Behalve aan de verstandelijke ontwikkeling besteden wij ook veel aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen. Denkt u daarbij aan sfeer in de groep, gedrag op het plein, regels in de school, omgaan met elkaar enz. enz. Dit komt aan de orde in gesprekken met de groep en aan de hand van onze methode De Vreedzame School. Alle leerkrachten zijn getraind in het lesgeven van deze methode. Wat willen wij o.a. met deze methode bereiken? - een goede sfeer in de klassen; - veiligheid voor elk kind; - respect en waardering voor verschillen; - een veilige en positieve schoolcultuur. Daarnaast werken we met leerling-mediatoren. Als kinderen een conflict hebben, is het de bedoeling dat ze eerst zelf proberen om samen het conflict op te lossen. Als dat niet lukt, kunnen ze hulp vragen aan een bemiddelaar, een mediator: een derde, neutrale partij, die de twee partijen die ruzie hebben helpt om tot een oplossing te komen. In de methode komt ook het thema pesten aan de orde. In de school hanteren we een pestprotocol. Kinderen en leerkrachten weten hierdoor wat ze moeten doen wanneer ze gepest worden en weten wat ze kunnen verwachten als ze pesten. Het pestprotocol kunt u vinden op de website. In de teamvergaderingen en leerling-besprekingen wordt pestgedrag gemeld. Elke leerkracht kan dan extra alert zijn. Verder ondernemen we de volgende stappen: - We verbieden pestgedrag absoluut - We voeren gesprekken met gepeste en pester(s). - We bieden de gepeste veiligheid. We nemen ze serieus en helpen zijn/haar plaats in de groep te handhaven of te krijgen. - We proberen te achterhalen waarom juist hij/zij gepest wordt. - Indien gewenst en mogelijk, proberen we gedragsalternatieven aan te leren. - We confronteren de pester met zijn of haar gedrag: Wat zou jij voelen als jij gepest wordt? - We maken meelopers bewust van hun gedrag. Stelling: Wie meepest is ook fout! - Als het voorgaande onvoldoende resultaat laat zien, zullen we adequaat straffen en de mogelijkheid bieden ander gedrag aan te leren. - Indien de zaak als ernstig wordt ingeschat, lichten we de ouders van de gepeste en pester in. Dit heeft een informatieve functie om hun eigen kind in de thuissituatie hierover te spreken. - Zolang we dat nodig vinden, zullen we gepeste kinderen en pesters extra in de gaten houden. Over het algemeen geldt dat de groepsleerkracht het eerste aanspreekpunt is als ouders constateren dat hun kind gepest wordt. We vragen ouders zo snel mogelijk pestgedrag te melden. Openheid van leerkrachten en ouders is in dit geval belangrijk. Binnen de school is een onderwijskundig specialist op het gebied van gedrag aangesteld.

6 PBS (Postivite Behavior Support) Wat is het doel van PBS? Het doel van PBS is om een veilig school- en klassenklimaat te scheppen voor alle leerlingen. Hierdoor wordt het leren bevorderd. Met PBS maken we concreet welke waarden en gedragsverwachtingen er op onze school belangrijk zijn. Door deze concrete gedragsverwachtingen actief aan te leren en systematisch te bekrachtigen en belonen lukt het leerlingen beter om zich aan verwachtingen te houden en positief gedrag te laten zien. Hierdoor groeit het veilige en positieve schoolklimaat, waarin elke leerling zich optimaal kan ontwikkelen. Het PBS-systeem richt zich op drie niveaus: de school als geheel, de afzonderlijke groepen en de individuele leerlingen die extra begeleiding nodig hebben. Waar staat Positive Behavior Support voor? Schoolbrede aanpak De kracht van PBS zit in de gezamenlijke schoolbrede aanpak. Naast de leerkrachten, doen ook het MT, onze collega s van de administratie en RT mee. Met elkaar zullen we vaststellen welke waarden het meest waardevol zijn. Als iedereen in de school zich veilig, respectvol en verantwoordelijk voelt, is de (werk) sfeer optimaal. Preventief In PBS wordt de nadruk gelegd op preventie van gedragsproblemen. Voorkomen is beter dan genezen is hierbij het motto. Teamleden zijn sterk gericht op preventie van ongewenst gedrag en gebruiken hier diverse bewezen effectieve strategieën en technieken voor. Gedrag We willen vooral de nadruk leggen op het aanleren en versterken van gewenst gedrag. Vanuit de gezamenlijke waarden. Veiligheid, Respect en Verantwoordelijkheid zijn voor de hele school, het klaslokaal, de gang, het plein, de toiletten en de gymzaal duidelijke gedragsverwachtingen gemaakt. De waarden en gedragsverwachtingen worden systematisch aangeleerd en geoefend in gedragslessen voor zowel de ruimtes en situaties buiten als situaties in de klas. Positief PBS is gericht op het creëren van een veilig en positief schoolklimaat, waarin alle kinderen met plezier veel leren. Ieder kind (en iedere volwassene) vindt het fijn om complimenten te krijgen. Wij delen ze dan ook graag uit! Als er weer iets nieuws is geleerd op het gebied van goed gedrag, gaat dit regelmatig gepaard met een beloning. Zo stimuleren we kinderen tot positief gedrag. Minimale aandacht voor ongewenst gedrag Bij PBS ligt de nadruk op het geven van maximale aandacht aan positief, gewenst gedrag en minimale aandacht aan ongewenst gedrag; wat je aandacht geeft, groeit immers,. Bij ongewenst gedrag wordt op eenduidige wijze gecorrigeerd door alle teamleden en bij voortduren van ongewenst gedrag worden heldere consequenties ingezet. Datagestuurd PBS is datagestuurd, dat wil zeggen dat wordt bijgehouden wat voor gedrag er in de school voorkomt. Dit gebeurt door gebruik te maken van het incidentregistratiesysteem Swis. Wanneer een consequentie is ingezet bij ongewenst gedrag wordt dit bijgehouden in swis. Van deze data worden maandelijks analyses gemaakt en er worden concrete acties opgezet zodat patronen snel doorbroken worden. Samenwerken met ouders en ketenpartners PBS streeft naar een intensieve en positieve samenwerking met alle ouders en samenwerkingspartners. Dat betekent dat ouders actief betrokken worden bij het pbs-proces. Ondersteuning & Hulp Zoals gezegd is het goed om te erkennen dat iedereen hulp kan gebruiken om veilig, respectvol en verantwoordelijk te zijn. Alle kinderen worden aangemoedigd en geholpen om zich goed te gedragen. En net zoals bij taal of rekenen, heeft de ene leerling meer hulp nodig dan een andere leerling.

7 PBS-driehoek PBS richt zich op alle leerlingen. Alle leerlingen krijgen les in gedrag, waarbij gewenst gedrag wordt gewaardeerd en beloond. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 80% van de leerlingen zich positief ontwikkeld. Bij deze groep wordt de nadruk alleen gelegd op het systematisch aanleren, waarderen en belonen van gewenst gedrag. Dit zijn de interventies op het groene niveau van de piramide. De leerlingen (gemiddeld 15%) met risico op probleemgedrag hebben daarnaast meer intensieve begeleiding nodig om goed te kunnen meekomen op school en in de klas. Dit zijn de interventies op het gele niveau van de piramide. Er zijn ook leerlingen die zeer verhoogd risico hebben op probleemgedrag, zij hebben zeer intensieve begeleiding nodig. Dit zijn de interventies op het rode niveau van de piramide. Resultaten Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat PBS positieve effecten heeft op de leerprestaties en het welbevinden van kinderen en leerkrachten. Op scholen waar PBS is ingevoerd: Voelen leerlingen zich veiliger. Gedragen leerlingen zich socialer, doordat ze beter weten wat ze moeten doen. Vertonen leerlingen minder probleemgedrag. Gaan schoolprestaties iets omhoog, doordat er meer tijd is om te leren. Worden leerlingen minder vaak de klas uitgestuurd als corrigerende maatregel. Hebben teamleden (nog) meer plezier in hun werk. Wordt beter samengewerkt met ouders en jeugdzorg. Zien leerkrachten sneller dat er iets aan de hand is met leerlingen. Zijn leerkrachten beter in staat zorg-op-maat te geven aan leerlingen