De crisis is van ons allemaal
|
|
- Helena Lenaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De crisis is van ons allemaal Leden van het hoogste orgaan van de gemeente Dordrecht, Op deze dag, waarin wij niet alleen onze parlementaire democratie vieren, maar haar ook in de praktijk beleven, is mij de eer deelgevallen, te onderstrepen welke zware verantwoordelijkheid U en de Regering samen dragen. Bezuinigen. Want dat gaat u sámen doen. Tenminste, als het Rijk bezuinigt en U mag ze uitvoeren je definitie is van samen doen. Natuurlijk, óók de crisis is van ons allemaal. En we zullen, zoals dat in collegiaal bestuur hoort, er met z n allen voor moeten zorgen dat we onszelf door een economisch moeilijke tijd heen slepen. En de pijn van weer een halfprocent koopkrachtverlies, een volhoudende nullijn op salarissen en de zwaarder wordende hypotheek op de toekomst met een groeiende staatsschuld dragen we ook allemaal. Er is 282 miljoen euro minder minder dan verwacht in het gemeentefonds. Afnemende werkgelegenheid, meer faillissementen, krimpende huizenprijzen, instortende pensioenen, dalende koopkracht enfin Zijne Majesteit heeft U vast niet opgewekt gekregen voor de financiële stand van zaken en het bezuinigingsbeleid. Maar, de gezamenlijke verantwoordelijkheid de crisis te dragen verandert niets aan de feiten over hoe de bezuinigingen moeten worden uitgevoerd. Met de korting op het gemeentefonds, taakstellingen in de decentralisaties en het voorspelde groeiende aantal mensen wat door U aan een baan moet worden geholpen, heeft U de verantwoordelijkheid om voor een belangrijk deel de door het Rijk gekozen bezuinigingen uit te voeren. En dat ene lichtpuntje in de begroting, de investeringen die Prinsjesdaglezing Dordrecht 1 van 7
2 private partners gaan doen, moeten voor een deel worden opgehoest door Woningcoöperaties: Uw natuurlijke partner in het verbeteren van de leefbaarheid. Dus daar hoeft u denk ik zo ook niet aan te kloppen voor een centje extra. Daar valt weinig aan te doen. Wellicht is uw lijntje naar Rutte of Samson of Buma of Pechtold kort, dat lijken immers de spelers op dit schaakbord van begrotingensbehandelingen en Kamerdebatten te zijn; ik acht de kans klein dat u, raad van Dordrecht, substantiële wijzigingen in de begroting voor elkaar gaat krijgen. Dat verzet is ook niet waar ik U toe op wil roepen. Niet dát verzet. Ik ben hier vandaag niet gevraagd om met U mee te rouwen dat het allemaal met minder moet. Ik ben hier ook niet gevraagd om U op te roepen zich aan te sluiten bij het inmiddels haast spreekwoordelijke optimisme van de premier, al vond ik m vandaag verre van optimistisch. Ik zou u wel willen wijzen op de instrumenten of liever gezegd rollen waarmee U deze bezuinigingen uit gaat voeren. Ik wil U wijzen op Uw controlerende, kaderstellende en vertegenwoordigende taak. En daarmee de uitvoering van deze bezuinigingen niet als financiële taakstelling te zien. Controle gaat niet om geld De lijn die dit kabinet inzet, is geen financiële. Voor de kenners van het werk van economie-professor Arnold Heertje zal dat geen verrassing zijn. Hij schreef in zijn boekje economie in een notendop als eerste deze twee regels: Er gaat een groot misverstand over de economie. Dat is dat economie over geld zou gaan. Beleid, dus ook bezuinigingen, gaan uiteindelijk over wat je ermee bewerkstelligt. Als er als zaterdag mensen gehoor geven aan de oproep van Geert Wilders om naar het Prinsjesdaglezing Dordrecht 2 van 7
3 Malieveld te trekken, doen ze dat niet om 6 miljard, maar doen ze dat om waar die vandaan moet komen. Dat geldt ook voor deze Rijksbegroting. Het centrale begrip in de overigens verder saaie opsomming van bekende maatregelen die Zijne Majesteit vandaag heeft voorgelezen, is niet bezuinigen. Het is hervormen. En ik denk dat u zich niet teveel zorgen moet maken over de hoogte van de kortingen die U namens de inwoners van de gemeente Dordrecht voor u kiezen krijgt, maar zich meer druk moet maken wat U doet met de rest. Bezuinigingsdebatten gaan niet over wat er minder moet, maar over wat er overblijft. En die verantwoordelijkheid wordt alleen maar groter. Extra groot. Door de Grote Decentralisaties hoofdletter G, hoofdletter D krijgt U er alleen maar verantwoordelijkheid bij. Die Decentralisaties noemen we niet voor niets Transities. Als in: we gaan van het één naar het ánder. U wordt verantwoordelijk voor de AWBZ, de Jeugdzorg en de Wet Werken Naar Vermogen. Ik citeer ik de Troonrede, Dit leidt ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Let U even goed op dié formulering. Van een Verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving. Van staat naar samenleving. Niet alleen de manier van denken verandert van verzorging naar participatie maar ook degene die daar verantwoordelijkheid voor draagt! van staat naar samenleving. Dat gaat U als nieuwe poortwachter én kadersteller van het sociale domein als eerste merken. De gemeentelijke volksvertegenwoordiging ís de samenleving. Van U wordt verwacht dat U ook verantwoording af gaat leggen over de maatschappelijke resultaten van het gevoerde beleid op de Jeugdzorg, op de AWBZ en op de Wet Werken Naar Vermogen. Over de controles op de euros hoeft U het niet te hebben. Want dáár gaat u niet over! U heeft nauwelijks zeggenschap over Uw inkomsten. Heel veel gemeentelijke euros 60 miljoen aan OZB, afvalstoffenheffing, precariorechten enzo zijn natuurlijk een Prinsjesdaglezing Dordrecht 3 van 7
4 schijntje op het totaal van de 430 miljoen die U te verdelen heeft. U kunt niet uitleggen wat u met de euro van de Dortenaar heeft gedaan, want een deel daarvan is naar krimpgemeentes in Groningen, achterstandswijken in Rotterdam en eigenlijk de hele Rijksbegroting gegaan. Er bestaan geen gemeentelijke euros. Wel gemeentelijk beleid. Uw rol, ook in controle, zal steeds minder gaan over boekhoudkundige regels en meer gaan over maatschappelijk effect. Zijn de resultaten realistisch en genoeg meetbaar? Is het duidelijk genoeg dat effecten aan óns beleid te danken zijn en niet aan toeval? Die rol wordt voornamer en gaat meer de toon zetten in Uw raadsdebat. Móet meer de toon gaan zetten. Steeds meer zal in het politieke debat het verschil tussen management en leiderschap te zien zijn. U kent de uitdrukking van Peter Drucker wel: Management is de dingen goed doen, leiderschap is de goede dingen doen. En politici zijn geen managers. Politici zijn leiders. De verantwoording die u hoort af te leggen, is niet het aflopen van een checklist of alles is gebeurd, maar of het voor de gewone Dortenaar een stukkie beter is geworden. En daar zouden U controlerende taken en verantwoordingsvergaderingen ook over moeten gaan. Kaderstellen is vooruitzien Daar is wel iets anders voor nodig. Meer duidelijkheid over wat je wil bereiken. Ik doel dan op Uw kaderstellende rol. Er is ongelofelijk veel variatie over hoe je om maar een voorbeeld te noemen om kan gaan met zoiets als de Wet Werken Naar Vermogen. Ik denk gezien de samenstelling van de gemeenteraden dat ze over de invulling van het begrip participatie in Wassenaar anders denken dan in Nijmegen. Het is dan toch ondenkbaar dat het uiteindelijke beleid wél hetzelfde zou zijn. De AWBZ híer zou een Dortse AWBZ moeten zijn en die in Ede ongeveer net zoveel inwoners een Edense. Dat is waar het Kabinet U om vraagt: dichter bij de burger, passend bij de gemeente. Prinsjesdaglezing Dordrecht 4 van 7
5 Het is al wrang om te moeten constateren, en elke lokale politicus kènt de frustratie, dat straks bij de verkiezingen in maart 90 procent van de Nederlandse kiezer haar lokale stem laat bepalen door Haagse politiek. Meer wrang zou het zijn, te moeten constateren dat 90 procent van het sociaal domein in een gemeente wordt verdeeld volgens Haagse ideologie. Vertegenwoordigende taak in de knel Er wordt al spannend over gedaan. Het CPB waarschuwt voor verschillen. Ik denk dat U daar niet bang voor moet zijn. Wassenaar ís geen Nijmegen. Dordrecht ís geen Ede. Het is logisch dat het beleid dan anders is. Durf maar eens politiek te bedrijven! Ook met beleid wat voorheen altijd landelijk is geweest! Laat de boekhouders en economen maar eens zwijgen en geef de politici het woord. De stem van economen is steeds vaker leidend in een politiek besluit. Doorrekeningen van CPB, DNB, en milieubewegingen zijn een kwaliteitsstempel geworden. Hoe zinvol en redevol die keurmerken ook zijn, ze zijn niet het afschuiven van politieke verantwoordelijkheid. Ze gaan over de dingen goed doen en niet over de goede dingen doen. En ze zijn zeker niet het enige keurmerk van politieke besluitvorming. Daarmee breng je politiek ook weer terug naar waar het hoort: de menselijke maat. Mensen zijn geen cijfers, maar begrotingen zijn dat ook niet. U doet dan misschien wel waar kiezers om vragen. Collega André Krouwel, die van het Kieskompas, concludeerde dat mensen snákken naar politiek leiderschap. Iemand die zonder al te veel geneuzel besluiten neemt. Ik lees daarin: iemand laten spreken die daadkracht uitstraalt. Iemand die je begrijpt. Iemand die je duidelijk kunt maken niet alleen wát er moet gebeuren, maar ook waaróm dat belangrijk is. En nu kun je gaan zitten wachten totdat je van de premier op je donder krijgt, zoals U laatst in zijn H.J. Schoolezing. Hij zal het niet zo bedoeld hebben, maar zo voelde het wel. Prinsjesdaglezing Dordrecht 5 van 7
6 U kunt ook zelf duidelijke uitspraken doen. En het beleid terug pakken. Pak die decentralisatie en bezuinigingen aan door zelf aan de slag te gaan met kaderstellen en beleid. Laten we wel wezen, bestuurlijke lef is Dortse politici niet vreemd. Als U in 1572 niet gewoon een Statenvergadering had uitgeroepen, hadden we hier nu paella gegeten. Dat verzet wil ik u wél toe oproepen. Niet het verzet je af te zetten tegen een ander, maar op te komen voor je zelf. En in uw geval: ook Uw burgers. Het is aan politici eigen te denken in Haagse macht, terwijl er zoveel politiek in het eigen vaarwater valt te bedrijven. Bedrijf maar politiek. Doe het maar op je eigen manier. Breng de gevolgen voor de Dortenaar maar in de controlerende tak. Vraag U af of U de juiste dingen heeft gedaan. Maak maar eigen beleid. Maak het maar Dorts. Zodat we straks, als we van Den Haag, door Rotterdam, hiernaar toe rijden vol trots kunnen zeggen, hoe dichter bij Dordt, hoe Dortser het wordt. En dat lijkt me een mooi vooruitzicht. John Bijl Periklesinstituut / John Bijl Uitgesproken op dinsdag 17 september 2013 in de raadszaal van de gemeente Dordrecht. Alleen de uitgesproken tekst geldt Prinsjesdaglezing Dordrecht 6 van 7
7 Over het Periklesinstituut Perikles was van de onbetwiste leider van Athene. Onder zijn bewind groeide de cultuur, kunst, onderwijs, filosofie en uiteraard de democratie in de stadstaat uit tot waar wij haar nu nog om roemen. D o o r P e r i k l e s charismatisch optreden en verbale daadkracht wordt de bloeitijd van Athene ook wel de Gouden Eeuw van Perikles genoemd. H e t Pe r i k l e s i n s t i t u u t b e g e l e i d t gemeenteraden en Staten in het effectiever maken van het debat en het politieke proces, traint fracties en individuele politici en coacht wethouders, gedeputeerden en overige politiek bestuurders. Het instituut begeleidt gemeenteraden in het verbeteren van het debat en het politieke proces, verzorgt trainingen voor fracties en individuele politici en coacht wethouders en andere politiek bestuurders. Onze trainers delen jarenlange ervaring in het trainen en coachen met een ruime ervaring in de politiek. Ze waren raadslid, wethouder, griffier enzovoorts. De programma's van het Periklesinstituut verbeteren samen met de leden van de volksvertegenwoordiging de meningsvorming, scherpte van de afweging en de overzichtelijkheid van de vergaderingen. Met inwerkprogramma s voor de nieuwe raad, raadsbijeenkomsten, trainingen en workshops helpen ze de raad effectiever te vergaderen en tot betere besluitvorming te komen. Onze trainingen helpen volksvertegenwoordigers en fracties met hun debat- en presentatievaardigheden en coacht hij politiek bestuurder op het debatteren in de raad of Staten en het spreken in het openbaar. Kijk voor meer informatie op Meer lezen over de kwaliteit van het debat en de prestaties van lokale politici? Lees de column de Mystery Burger in Binnenlands Bestuur: In de column schrijven John Bijl, oprichter van het Periklesinstituut, en Kemal Rijken wekelijks over de kwaliteit van het raadsdebat!
Vaardig volksvertegenwoordigen. Competentieprofiel voor raadsleden, statenleden en andere volksvertegenwoordigers
Vaardig volksvertegenwoordigen Competentieprofiel voor raadsleden, statenleden en andere volksvertegenwoordigers Met goede raad Competentieprofiel voor het gemeenteraadslid Dit boekje is door het Periklesinstituut
Nadere informatieWie is er bang voor de doe democratie?
John Bijl Wie is er bang voor de doe democratie? m Democratie en de gevaren van goede bedoelingen Pagina 1 van 11 Hoeveel niemand zal beweren dat een democratie geen fouten, zelfs morele, kan maken, lijken
Nadere informatieHandboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over
Nadere informatieVerklarende woordenlijst
Bijlage 4 Verklarende woordenlijst Ambtenaar persoon die een baan heeft bij de overheid Amendement de Tweede Kamer wil iets aan een voorstel voor een wet veranderen B en W de burgemeester en de wethouders
Nadere informatieDe schaduwzijde van de spotlights
De schaduwzijde van de spotlights Deze lesbundel hoort bij de training Omgaan met agressie in het politieke ambt, van het Periklesinstituut. Eerste druk, mei 2015 Aan de totstandkoming van deze uitgave
Nadere informatieDebat: regionaal en nationaal
Debat: regionaal en nationaal Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm debatteren leerlingen over het verschil tussen een regionale of lokale partij en een landelijke partij. Leerdoelen Leerlingen
Nadere informatiePolitiek bedrijven in de wandelgangen
John Bijl Politiek bedrijven in de wandelgangen Lobbyen, redeneren en onderhandelen voor moties en amendementen Politiek is de kunst van het mogelijke Otto von Bismarck Politiek bedrijven in de wandelgangen
Nadere informatieVaardig volksvertegenwoordigen. Competentieprofiel voor raadsleden, statenleden en andere volksvertegenwoordigers
Vaardig volksvertegenwoordigen Competentieprofiel voor raadsleden, statenleden en andere volksvertegenwoordigers Vaardig volksvertegenwoordigen Competentieprofiel voor raadsleden, statenleden en andere
Nadere informatieOnderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010
Onderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010 Ben je van plan om op 9 juni te gaan stemmen? Ja 698 83,1 Nee 39 4,6 Ik weet het nog niet 103 12,3 Stemgedrag PVV/ Wilders PvdA
Nadere informatieDerde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal
erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand
Nadere informatieLokale democratie onder / december 2017
Lokale democratie onder druk @Ostaaijen / december 2017 Spoorboekje Wat is er aan de hand met de lokale democratie? - afhakende inwoners - aanhakende inwoners Rol gemeenteraad in de lokale democratie -
Nadere informatieEen wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.
Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.
Nadere informatieNieuwjaarsspeech VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma
HET GESPROKEN WOORD GELDT Nieuwjaarsspeech VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma 8 januari 2015 U bent getuige van mijn eerste nieuwjaarsspeech als VNG-voorzitter, op een dag die wordt overschaduwd door de
Nadere informatieDerde Kamer Handboek Politiek 1
Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen
Nadere informatieHet is goed om het grote belang van die rol hier te midden van u, de gemeenteraadsleden, nog maar eens te onderstrepen.
Toespraak van Commissaris van de Koning Ank Bijleveld-Schouten bij de eedaflegging en installatie van mevrouw Ellen Nauta-van Moorsel als burgemeester van Hof van Twente op woensdag 15 mei 2013 Burgemeester
Nadere informatieCongrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT-
Congrestoespraak Lodewijk Asscher PvdA-congres, 3 november 2012. -GESPROKEN WOORD GELDT- Dames en Heren, Partijgenoten, Ik sta hier beduusd voor u. Het is een bijzondere tijd geweest. Als ik in terugkijk
Nadere informatieDe Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015
De Ervaring Leert! Programma voor Provinciale Statenleden 2015 Inhoud De ervaring Leert! 3 Workshops 4 1. Krachtenveld Provincie 2. Simulatie Statenvergadering 3. Rollen en instrumenten 4. Integriteit
Nadere informatiePrinsjesdag. Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding.
Prinsjesdag Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. Waarom deze leerwerkprestatie? Prinsjesdag: de dag van de Troonrede
Nadere informatieIk heb een mening! En nu?
John Bijl Ik heb een mening En nu? Effectief optreden in het politieke debat 1 van 28 Kennis hebben zonder het vermogen je duidelijk uit te drukken, is net zo erg als helemaal geen kennis hebben Perikles
Nadere informatieRaadsledenpanel Financiële crisis van invloed op het aantal gemeenten
Ruim 80 procent van de raadleden denkt dat de financiële crisis en de decentralisaties invloed zullen hebben op de aantallen gemeenten, raadsleden en bestuurders. Volgens ongeveer 40 procent van de respondenten
Nadere informatieGíng het nou maar slecht
John Bijl Gíng het nou maar slecht Terug naar de essentie van de democratie Pagina 1 van 12 Gíng het maar slecht met de democratie Als je sommigen hoort spreken over de staat van de democratie en de staat
Nadere informatieSpeech Voorzitter bij het afscheid van Jan de Wit op 1 april 2014
Speech Voorzitter bij het afscheid van Jan de Wit op 1 april 2014 Geachte heer de Wit, beste Jan, Een paar weken geleden kwam je mijn kamer in lopen met een mooie bos bloemen. Voor mij! Je kwam me vertellen
Nadere informatieUitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers
Uitslag onderzoek: rechtszaak Geert Wilders EenVandaag Opiniepanel 14-01-2010 30.000 deelnemers Bent u op de hoogte van dit proces tegen Geert Wilders of bent u dat niet? Ja, daarvan ben ik heel goed op
Nadere informatieop een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer
op een gebrek aan kennis berustende mening of afkeer stellen: geef ik iedereen een gelijke kans of staan er misschien onbewust vooroordelen in de weg? Ook in Den Haag worden kansen gemist, waardoor bijvoorbeeld
Nadere informatieZomerRaad. Basiskennis Gemeentefinanciën
ZomerRaad Basiskennis Gemeentefinanciën 22 juli 2014 Wat is ProDemos? Landelijk Niet-partijgebonden Zonder winstoogmerk Informeert over de democratische rechtsstaat Stimuleert actieve politieke deelname
Nadere informatieVoor beginnende cliëntenraadsleden (niet langer dan 1 jaar lid) en aspirant cliëntenraadsleden.
Actueel cursusaanbod Beginnerscursus Voor beginnende cliëntenraadsleden (niet langer dan 1 jaar lid) en aspirant cliëntenraadsleden. Duizelt het u ook wel eens als beginnend cliëntenraadslid? Waar gaat
Nadere informatieEen betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën
Een betrouwbare overheid Gemeentelijke samenwerking en financiën 1 Een betrouwbare overheid Bij de ChristenUnie staat de samenleving centraal. Een samenleving die niet het werk is van de overheid maar
Nadere informatieDe Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden 2015
De Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden 2015 Inhoud De ervaring Leert 3 Workshops 4 1. Beperkte tijd, toch kwaliteit 2. Resultaat in de raad 3. Rollen en instrumenten 4. De decentralisatiedossiers
Nadere informatieVan verzorgingsstaat naar verzorgingsstad?
Van verzorgingsstaat naar verzorgingsstad? Naar een agenda voor de participatiesamenleving Prof.dr. Kim Putters Amsterdam, 23-01-2014 1 Opzet 1. De sociale staat van Nederland: van economische naar sociale
Nadere informatie40 jaar Vlaams parlement
Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden
Nadere informatieHard naar het college, zacht naar de samenleving. Julien van Ostaaijen
Hard naar het college, zacht naar de samenleving. Julien van Ostaaijen Routeplanner komend uur Verbindende rol van de gemeenteraad onder druk Verdieping van de klassieke rollen van de gemeenteraad Hard
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatieMinister Plasterk, Voorzitter van de gemeenteraad van de toekomst, Leden van de gemeenteraad van de toekomst,
Toespraak bij het aanbieden van de Brief aan de Koning door de gemeenteraad van de toekomst aan minister Plasterk donderdag 13 maart 2014 in Den Haag. Minister Plasterk, Voorzitter van de gemeenteraad
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali
PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.
Nadere informatieVerdieping: Eerste reactie partijen
Verdieping: Eerste reactie partijen Korte omschrijving werkvorm: Uit de berekeningen van het CPB blijkt dat het begrotingstekort van Nederland in 2013 en 2014 niet onder de door de EU gestelde 3%-norm
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieTom Poes, verzin een list
John Bijl Periklesinstituut Postbus 25193 3001 HD Rotterdam tel. 010 30 60 366 contact@periklesinstituut.nl www.periklesinstituut.nl Tom Poes, verzin een list Kaderstellen als eerste opdracht voor het
Nadere informatiePolitiek op het VMBO: Leerlingen activeren
Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren 1 Inhoud workshop 11 werkvormen over politiek voor het vmbo. Na afloop krijgt u een reader met daarin de werkvormen. 2 1. Zoekplaat grondrechten Leerdoel: Leerlingen
Nadere informatieDe gemeenteraad, helder in woord en daad!
De gemeenteraad, helder in woord en daad! Communicatieplan 2006-2010 gemeenteraad Haaren 1. Inleiding Sinds de invoering van het duale stelsel is de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende
Nadere informatieDames en heren, De musici zijn:
Welkomstwoord CdK Ank-Bijleveld-Schouten bij Lente in Overijssel op 23 mei 2016 Wat mooi om u hier op deze prachtige plek te mogen verwelkomen. Ieder jaar is het weer bijzonder om hier op ons kasteel bijeen
Nadere informatieOpeningswoord van CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de bijeenkomst over burgerinitiatieven in Overijssel op 2 oktober 2013.
Openingswoord van CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de bijeenkomst over burgerinitiatieven in Overijssel op 2 oktober 2013. Dames en heren, Wat fijn dat u vandaag bij ons bent. Ik heet u hartelijk welkom
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieDe perspectief nota en de najaarsnota lieten een positief beeld zien.(+137.000).
Begroting 2015-2018 Begroting 2015-2018 11-11-2014 voor ons ligt de begroting 2014 2018. Voor de PvdA zijn de mensen belangrijk. Mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt die nu buiten spel staan, maar
Nadere informatieDe Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden
De Ervaring Leert! Programma voor gemeenteraden Inhoud De ervaring Leert 3 Workshops 4 1. Beperkte tijd, toch kwaliteit 2. Resultaat in de raad 3. Rollen en instrumenten 4. De decentralisatiedossiers 5.
Nadere informatieOp naar de doe-mee-cratie!
Gerben Huisman & Arno Brok * De Statenverkiezingen komen er aan. Traditiegetrouw het moment dat politieke partijen de straat op gaan. Zorgen voor ingezonden stukken in de media en proberen hun standpunten
Nadere informatieAlgemene beschouwingen Begroting 2012
Algemene beschouwingen Begroting 2012 1 van 5 Voorzitter, in december 2010 heeft u een brief gestuurd aan alle raadsleden, waarin u in gaat op de onderlinge verhoudingen binnen de raad. U sluit uw brief
Nadere informatieVOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD
VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Registratienummer: 349007 zienswijze concept begroting 203 Atlant Groep Op voorstel van B&W d.d.: dinsdag 4 september 202 Datum vergadering: dinsdag 6 november 202
Nadere informatieHandboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal
Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie: Hans Kouwenhoven Anneke Janssen / HH: pagina
Nadere informatieTweede Kamerverkiezingen. groep 7 en 8
Tweede Kamerverkiezingen groep 7 en 8 inhoud blz. 1. Inleiding 3 2. Democratie 4 3. Politieke partijen 5 4. De Tweede Kamer 6 5. Kiezen 7 6. De uitslag 8 7. De meerderheid 9 8. Het kabinet 10 9. De oppositie
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Media en Creatieve Industrie Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500
Nadere informatieAlgemene beschouwingen CDA Weert
Algemene beschouwingen CDA Weert begroting 2016 www.cdaweert.nl Algemene Beschouwingen CDA Weert op de begroting 2016 van de gemeente Weert Dames en heren, hierbij de beschouwingen van het CDA op de voorliggende
Nadere informatieGeachte Dames en Heren, geachte Mevrouw van Leeuwen,
Geachte Dames en Heren, geachte Mevrouw van Leeuwen, Met grote interesse heb ik uw lezing gevolgd. Ik realiseer mij terdege dat wij vanuit de Koepel van WMO raden u haast een onmogelijk vraag hebben gesteld,
Nadere informatieZorgtaken voor de gemeente
De Sociale Databank Nederland presenteert in samenwerking met de gemeente een verbreding van inzicht en kennis over structurele oorzaken van de crisis met het terugeisen van 50,9 miljard aan verdwenen
Nadere informatiePolderen voor beginners
Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.
Nadere informatieInbreng CDA debat Sociaal Akkoord
Inbreng CDA debat Sociaal Akkoord Het is goed dat werkgevers en werknemers een sociaal akkoord hebben gesloten. In deze tijd van crisis is het belangrijk dat zij elkaar gevonden hebben. Nederland kenmerkt
Nadere informatieDe activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!
De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.
Nadere informatieGoede morgen allemaal, welkom.
Opening Verantwoordingsdag, 16 mei 2018 Door de Voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib Versie I, d.d. 3 mei 2018 Goede morgen allemaal, welkom. Vandaag vieren wij Verantwoordingsdag. Op deze dag
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieRegeringsmaatregelen in verband met de crisis
Regeringsmaatregelen in verband met de crisis De afgelopen week waren er intensieve onderhandelingen over de maatregelen die de regering wil gaan nemen in het kader van de financiele en de economische
Nadere informatieWanneer wordt je van ouder - activist?
ALGEMENE BESCHOUWINGEN Kadernota 2014 29 Mei 2013 inbreng CDA fractie Voorzitter, Wanneer wordt je van ouder - activist? Daarover las ik het boek Zorg en Zeggenschap van Jet Isarin over de zwaar gehandicapte
Nadere informatieHOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming
HOE WERKT DE GEMEENTE? Het beïnvloeden van beleid en besluitvorming Beleidsvorming in de gemeente volgt redelijk vaste stappen. In dit document leest u welke stappen dat zijn. Daardoor kunt u op tijd bij
Nadere informatieNico de Boer Jos van der Lans. decentraal. De stad als sociaal laboratorium. Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen
Nico de Boer Jos van der Lans decentraal De stad als sociaal laboratorium Uitgeverij Atlas Contact Amsterdam/Antwerpen Inhoud Vooraf 7 [1] De verzorgingsstaat voorbij 11 [2] Geef ons de sleutels 33 [3]
Nadere informatieEerlijk delen, krachten bundelen en niemand aan de kant
Venlo, 5 november 2010 Begroting 2011-2014 Eerlijk delen, krachten bundelen en niemand aan de kant Venlo moet bezuinigen. Bezuinigen betekent dat de gemeenteraad vandaag besluit te stoppen met wat we gisteren
Nadere informatie1Wat is examenvrees eigenlijk?
8 1Wat is examenvrees eigenlijk? Lars is bang voor spinnen. Toen hij de foto op dit werkboek zag, kreeg hij kippenvel en ging hij anders ademhalen. Toen we Lars vroegen of de spin hem kon bijten, riep
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons september 2012. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons september 2012 Luc Timmers Alle cartoons mogen gratis gekopieerd en verspreid worden Gratis? Jazeker! Tegenprestatie? De Lijnmanager Gratis is voor bijna niks Volg @Delijnmanager
Nadere informatieMarije van den Berg. knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap
Marije van den Berg knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap Adviseur, trainer en publicist overheidsparticipatie Raadslid van 2002-2010 Bestuurslid van Stadslab
Nadere informatieomslag FORUM
10 FORUM 23.01.14 annemarie jorritsma Een lokaal belastingsysteem is onvermijdelijk Twee maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen heeft VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma slecht nieuws. Bijna de helft
Nadere informatieStappenplan om agressie tegen bestuurders aan te pakken
pagina 1 van 5 Nieuwsbrief voor raadsleden Nummer 11, oktober 2011 Stappenplan om agressie tegen bestuurders aan te pakken Bestuurders worden steeds vaker geconfronteerd met agressie en geweld. Van alle
Nadere informatie30 januari 2015. Onderzoek: Griekenland en de EU
30 januari 2015 Onderzoek: Griekenland en de EU Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.
Nadere informatiepagina 1 van 6 Inhoud 28 maart 2014 Welkom! Katern VNG Raadsledenprogramma Raad op Zaterdag, 17 mei Raadsleden & vertrouwelijkheid documenten Loslaten in vertrouwen: aanbevelingen Bevolkingsdaling: informatie
Nadere informatieJaar Werkboek 4 weken Challenge
Coach jezelf naar succes Jaar Werkboek 4 weken Challenge 10 Focus Sociaal zijn, jezelf kunnen wegcijferen en altijd klaar staan voor anderen zijn mooie eigenschappen, en... Jij bent ook belangrijk Hij
Nadere informatieWWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb
De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld
Nadere informatieCoöperatief Vergaderen
Coöperatief Vergaderen Een complete aanpak voor actief vergaderen met betrokken deelnemers Dr. Spencer Kagan Met Betty de Jaeger en Dook Kopmels Inhoud Hoe dit boek tot stand kwam 4 Voorwoord 5 Hoofdstuk
Nadere informatieLesmateriaal voor het (V)MBO
Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt
Nadere informatie5) Even niet belangrijk
1) De thuisblijvers Brabanders stemmen niet graag. Van alle provincies kende Brabant bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 de laagste opkomst. Bovendien is er sprake van een dalende trend. Steeds minder
Nadere informatieBestuurslagen in Nederland rijksoverheid provinciale overheid gemeentelijke overheid
Vak Maatschappijwetenschappen Thema Politieke besluitvorming (katern) Klas Havo 5 Datum november 2012 Hoofdstuk 4 Het landsbestuur (regering en parlement) Het Koninkrijk der Nederlanden bestaat uit vier
Nadere informatiePolitieke sensitiviteit en sociale media: bij twijfel, niet oversteken Door: Maud van de Wiel en Marike Simons
Politieke sensitiviteit en sociale media: bij twijfel, niet oversteken Door: Maud van de Wiel en Marike Simons Politici en ambtenaren twijfelen nog wel eens over hun activiteiten op sociale media of vinden
Nadere informatieKijktip: Nieuwsuur in de klas
Kijktip: Nieuwsuur in de klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen leren over de gemeentepolitiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren over belangrijke
Nadere informatieER IS GENOEG VOOR IEDEREEN. SP-voorstel voor een eerlijke verdeling van de lasten in Rotterdam
ER IS GENOEG VOOR IEDEREEN SP-voorstel voor een eerlijke verdeling van de lasten in Rotterdam Initiatiefvoorstel SP Rotterdam maart 2015 Er is genoeg voor iedereen SP-voorstel voor een eerlijke verdeling
Nadere informatieErvaringen met functioneringsgesprekken
Ervaringen met functioneringsgesprekken Samenstelling CDA-bureau Afdeling HRM / Steenkampinstituut / Partijontwikkeling CDA-bestuurdersvereniging December 2006 1 Het belang van functioneringsgesprekken
Nadere informatieHANDLEIDING Leerkracht
Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie
Nadere informatieDe VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)
De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld
Nadere informatieZondag 19 januari 2014. Viering in de Week van Gebed. voor de eenheid van de christenen. Paulusgemeenschap en. Protestantse Gemeente de Eshof
Zondag 19 januari 2014 Viering in de Week van Gebed voor de eenheid van de christenen Paulusgemeenschap en Protestantse Gemeente de Eshof Hoevelaken Thema: Is Christus dan verdeeld? (1 Kor. 1,13) 1 / 7
Nadere informatieAlgemene Beschouwingen D66 op de Begroting 2015 Gemeente Kaag en Braassem. Anders Denken, Anders Doen? Echt pas in 2016? Waar is het wachten op!
Algemene Beschouwingen D66 op de Begroting 2015 Gemeente Kaag en Braassem Anders Denken, Anders Doen? Echt pas in 2016? Waar is het wachten op! 1 Voorzitter, Dank u wel Geachte leden van de raad, college
Nadere informatieParticipatiesamenleving: retoriek of realiteit?
Participatiesamenleving: retoriek of realiteit? De betekenis van gezondheid voor burgerparticipatie Prof. dr. Kim Putters 11 april 2014 Inhoud 1. De Sociale Staat van Nederland 2013 2. Minder verzorgingsstaat,
Nadere informatieDeze brochure is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus EA Den Haag
Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Postbus 20011 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl Maart 2019 Publicatie-nr. 120128 120128_Brochure_SVHBV2.indd
Nadere informatieZie onder voor de volledige speech: Titel speech: Financiële veerkracht in een irrationele economie. Majesteit, beste collega s, dames en heren,
Tobacco Theater, Amsterdam, 6 oktober 2015 In zijn toespraak tijdens de platformbijeenkomst van Wijzer in Geldzaken, die als thema had De stille macht van financiële veerkracht, beklemtoonde Klaas Knot
Nadere informatieMeerjarenprogramma begroting 2015-2017 en 2 e concernbericht 2013.
Meerjarenprogramma begroting 2015-2017 en 2 e concernbericht 2013. Voorzitter, college, collega raadsleden, mensen op de publieke tribune, luisteraars van de Zuidwest FM en lezers van onze GBWP bijdrage.
Nadere informatieRolf Jongedijk. Bestuurskunde Technische Hogeschool Twente 1989 Bedrijfskunde MBA Twente School of Management 2006 Raadsgriffier Enschede (sinds 2003)
Rolf Jongedijk Bestuurskunde Technische Hogeschool Twente 1989 Bedrijfskunde MBA Twente School of Management 2006 Raadsgriffier Enschede (sinds 2003) Vraag van uw griffiers Onze raden oriënteren zich op
Nadere informatieRaadsleden over kritiek. Er is kritiek op de kwaliteit van de raad en raadsleden. Trekt u zich die kritiek aan?
Er is kritiek op de kwaliteit van de raad en raadsleden. Trekt u zich die kritiek aan? Inleiding De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft in de serie Raadslid van de Week raadsleden gevraagd over
Nadere informatieBegroting 2015. Daar sta ik dan, als kersverse fractievoorzitter. Voordat ik in ga op de begroting wil ik
Begroting 2015 Voorzitter, Daar sta ik dan, als kersverse fractievoorzitter. Voordat ik in ga op de begroting wil ik eerst Mark bedanken voor alles wat hij voor onze fractie heeft betekent. Het is een
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieVerslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013
Verslag van de bijeenkomst Mannen Emancipatie in het Turks Museum d.d. 30 november 2013 Aanwezig ca. 100 personen. Sprekers: Vz. Turks Museum Rustem Akarsu, Vz. Platform Allochtone Ouderen de heer R. Ramnath,
Nadere informatieLuisteren, doorvragen en feedback geven
Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieAan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11).
Persoonsgebondenbudget Aan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11). Mevrouw Bergkamp (D66): Voorzitter. Eigen regie en keuzevrijheid voor de zorg en ondersteuning die je nodig hebt, zijn
Nadere informatieTimemanagement? Manage jezelf!
Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl
Nadere informatiePrikkels in de financiële verhoudingen
Prikkels in de financiële verhoudingen Maarten Allers Datum 25.11.2008 Wanneer prikkelen? Gewenst gedrag treedt niet spontaan op Dwang werkt niet, of is ongewenst Prikkels: Wie prikkelt? principal Wie
Nadere informatie*ZE9BA7CFE22* Raadsvergadering d.d. 23 september 2014
*ZE9BA7CFE22* Raadsvergadering d.d. 23 september 2014 Agendanr. 9. Aan de Raad No.ZA.14-28578/DV.14-380, afdeling Samenleving. Sellingen, 11 september 2014 Onderwerp: Inzet middelen cliëntondersteuning
Nadere informatieWIE BESTUURT DE GEMEENTE?
WIE BESTUURT DE GEMEENTE? De gemeente dichtbij Dagelijks heeft u met de gemeente te maken. Zo zorgt de gemeente ervoor dat uw vuilnis wordt opgehaald en dat er wegen en fietspaden worden aangelegd. Bij
Nadere informatie