Lijnen en Vlakken. Rotterdam (1992) en de Achmeatoren in Leeuwarden (2002).

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Lijnen en Vlakken. Rotterdam (1992) en de Achmeatoren in Leeuwarden (2002)."

Sonja Dijkstra
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

3 Lijnen en Vlakken Het woonhuis van architect Abe Bonnema, opgeleverd in 1963 in het Friese Hardegarijp, is een bijzonder monument van de naoorlogse woningbouw. Als architect bouwde Bonnema tot aan zijn overlijden in 2001 aan een belangrijk oeuvre van woningen, kantoren en openbare gebouwen. Voorbeelden van zijn werk zijn het kantoorgebouw van Nationale Nederlanden in Rotterdam (1992) en de Achmeatoren in Leeuwarden (2002). Plattegrond met het overzicht van huis en tuin. 8 monumenten Bonnema ontwierp zijn woonhuis in Hardegarijp in 1961 in een functionalistische stij l, voortbouwend op de principes van het Nieuwe Bouwen, en geïnspireerd door modernistische architecten als Ray en Charles Eames, Alvar Aalto en Mies van der Rohe. Bij de oplevering had het huis een dubbelfunctie: in het pand was tevens Bon nema's architectenbureau gevestigd. Omdat de constructie is opgebouwd uit zeven stalen portalenheeft het huis een flexibele, vrij indeelbare plattegrondvoor wonen, slapen en werken. Daarnaast maakt deze constructie het mogelijk om grote glasvlakken in de gevel toe te passen. Door het gebruik van natuurlijke materialen, waaronder Californian Redwood, worden het interieur en het exterieu r van het huis met elkaar verbonden. Het contact met de tuin is daarbij een belangrijk uitgangspunt.

4 Achterin de tuin. De tuin is in in nauwe relatie met het woonhuis ontworpen en net als het huis in de stijl van het Functionalisme. Belangrijke kenmerken van de functionalistische tuinarchitectuur zijn onder andere de toepassing van voor de tijd moderne materialen als gewassen grindtegels en bielzen, de voorkeur voor inheemse plantensoorten en een zorgvuldige vormgeving van de overgang tussen binnen en buiten. Huis Bonnema ligt geheel vrij in de royaal bemeten tuin, haaks op de Rijksstraatweg en zestig centimeter boven het maaiveld. De basis van het tuinontwerp wordt gevormd door een groot gazon en een strakke lijnvoering, die de tuin van maat en De tuin in Hardegarijp is aangelegd naar een ontwerp van structuur voorziet. Strak geknipte taxushagen zijn op strategi- Mien Ruys. Abe Bonnema maakte in de jaren '50 kennis met sche plaatsen geplant om tuinkamers te creëren en waar nodig Ruys en haar werk tijdens zijn studie aan de Technische enige privacy te verschaffen. Een echte begrenzing tussen de Hogeschool in Delft, waar Ruys tuin- en landschapsarchitec- tuin en de openbare ruimte was er oorspronkelijk niet: het tuur doceerde. Hun visies op functionaliteit, structuur en gazon van de tuin liep tot in de jaren negentig zonder afschei- maatverhoudingen vertoonden een nauwe verwantschap, en ding door in het gemeenteplantsoen. De inrichting van de tuin Bonnema en Ruys werkten dan ook lange tijd samen. De tuin is zoveel mogelijk afgestemd op het gebruik van het huis. In bij Bonnema's eigen woonhuis was het eerste tuinontwerp het oostelijk deel van de tuin leidt een meanderend tuinpad dat voortkwam uit deze samenwerking dat daadwerkelijk langs een aantal oude bomen, de bezoeker naar de toegang werd gerealiseerd. Later verzorgde Ruys ook andere land- van het woonhuis. Dit deel van de tuin is schaduwrijk, de schapsontwerpen voor Bonnema, waaronder dat voor de bodem langs het pad is bedekt met hoefblad en geitebaard. Gemeentelijke Sociale Dienst en enkele woonwijken in Aan het eind van het pad overbruggen een aantal treden van Leeuwarden. bielzen het hoogteverschil naar de stoep bij de woningentree. De overgang tussen binnen en buiten is hier geleidelijk en monumenten

5 1 zorgvuldig vormgegeven : de wit marmeren vloer van de stoep In de periode heeft Mien Ruys op verzoek van Abe Verschillende gezichten loopt door in de vloer van het woongedeelte. Bonnema en zijn vrouw het ontwerp op een aantal punten uitge- op de tuin van Mien breid en aangepast. De belangrijkste toevoeging is een verschowaar de tuin aan de zijde van de entree een lommerrijk en Ruys bij het Huis Bon nema in Hardeganïp. len bloementuintje achter in de tuin, naast de in 1969 gebouwde ongedwongen karakter heeft, is de tuin aan de westzijde, waar garage aan de zuidzijde van het woonhuis. Hier is de tuin, net gewoond wordt, veel meer gestructureerd. Bij het hier aanwezige als langs het pad naar de entree, schaduwrijk en begroeid met terras loopt, net als bij de entree, de wit marmeren vloer door in bomen en struiken. In het bloementuintje, omsloten door palis - de tuin, en kan de gevel door de aanwezigheid van een grote sades, bloeiden oorspronkelijk bloemen in roze, karmijn, grijs, glazen schuifpui bijna volledig geopend worden. Hierdoor wordt blauw en paars. Hier is ook een klein waterornament aanwezig. de tuin intensief betrokken bij de leefruimte van de bewoners en Daarnaast ontwierp Ruys in een zitje bij de keuken, en vloeien binnen en buiten op natuurlijke wijze in elkaar over. werd in 1993 op verzoek van het echtpaar Bonnema een nieuwe haag en palissade aangebracht die de tuin afschermde van de Eén trede lager grenst aan het terras een bloementuin. Deze openbare weg. Het open karakter van het westelijke deel van de tuin wordt gevormd door een terras van gewassen grindtegels, tuin is hiermee deels verloren gegaan. waarin kaders zijn uitgespaard voor bloemen, planten en een vijver. Oorspronkelijk waren deze kaders aangeplant met een Huis Bonnema werd in 2009 verworven door Vereniging grote verscheidenheid aan inheemse bloemen en planten, Hendrick de Keyser, die zich inzet voor het behoud van archi- waaronder grassen, rozen, irissen, brunel en campanula. De tectonisch of historisch belangrijke gebouwen en hun interieur. strakke randen van de kaders worden verzacht door overhan- Op dit moment is het huis te huur. De structuur van de tuin is gende bloemen en planten. Bij de vijver is in het ontwerp een nog geheel intact. Om de beplanting in de tuin in oude luister bankje opgenomen. Een taxushaag is ingezet als begrenzing te kunnen herstellen is de Vereniging op zoek naar fondsen van de ruimte rond de bloementuin. Het hoogteverschil tussen ( m het terras en de tuin wordt opgevangen door de plaatsing van deze haag op het talud. Vlakbij de bloementuin is een rij vlakken uitgespaard in het gazon, begroeid met rozen. i Natasja Hogen is bouwkundige, gespecialiseerd in restauratieen transformatieopgaven, en architectuurhistorica. Freerk Halbesma, als hovenier al zo'n twintig jaar betrokken bij het onderhoud van de tuin, herinnert zich goed de betrokkenheid van mijnheer en mevrouw Bonnema: "Wekelijks trof ik mijnheer Bonnema tijdens de werkzaamheden aan de tuin, al wandelend of per Porsche onderweg naár zijn architectenbureau dat inmiddels enkele honderden meters verderop gevestigd was. Altijd had hij vier, vijf aandachtspunten voor de tuin, net als mevrouw Bonnema, die gedetailleerde lijstjes met onderhoudswerkzaamheden verschafte en precies wist waar wat gebeuren moest. Het echtpaar werkte maar weinig zelf in de tuin, maar hun kennis over en betrokkenheid bij de tuin, met name wanneer het ging over de ruimtelijkheid van het ontwerp, was groot." monumenten

Vergelijkbare documenten

HilberinkboscH architecten Wamberg sM - berlicum. Bossche School woning Rosmalen 150 t

HilberinkboscH architecten Wamberg 5-5258sM - berlicum Bossche School woning Rosmalen 150 t.073-6900136 - hetburo@hb-a.nl Bossche School woning van der Laan In 1956 heeft de architect Nico van der Laan