Jaarverslag 2012 Conceptversie

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Conceptversie

2 Inhoudsopgave Jaarverslag FNV KIEM 2012 Jaarverslag Conceptversie... 1 Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 3 Projecten... 4 Individuele Belangenbehartiging (IBB)... 5 Marketing & Sales Netwerk Actieve Leden (NAL) Grafimedia & Techniek Grafische sector Sector Verpakkingen Kunst en Podium Vakgroep Beeldend Vakgroep Kunsteducatie Vakgroep Klassieke Muziek Entertainment & Media Sector Audiovisueel Sector Uitgeverijen Sector Bioscopen Zelfstandig professionals KIEM ACADEMIE trainingen Uitkeringsgerechtigden en Ouderen Pensioenen Cijfers en Organisatie Financieel Jaarverslag Begroting Staat van baten en lasten Uit- en instroom per sector in Ledenstanden per sector / vakgroep Ledenontwikkeling tot en met Aantal leden per afdeling Personeelscijfers Bondsbestuur en sectorraden Organogram Vereniging Organogram Werkorganisatie

3 Voorwoord Voor de werkorganisatie van FNV KIEM was 2012 op voorhand een roerig jaar. Het verlies van leden in de afgelopen jaren en de hiermee samenhangende verlaging van de inkomsten uit contributiegelden, eiste zijn tol. Of beter gezegd: het nodigde de vereniging uit tot het ingrijpen en transformeren en de werkorganisatie om hier gedegen voorzetten voor te geven en zichzelf aan te passen. Onder de titel Masterplan is het managementteam van FNV KIEM al vroeg in 2011 begonnen met het ontwerpen van een aantal veranderingsvoorstellen. Dit traject liep parallel aan een commissie van het bondsbestuur die zich oriënteerde op de gewenste modernisering van de vereniging. Deze veranderingsvoorstellen werden in 2012 doorgezet. Alle activiteiten resulteerden eind 2012 in een beleidsplan voor de periode Een gedegen missie, visie, strategie en een daaruit voortvloeiend beleid voor de komende jaren kenmerkten dit nieuwe beleidsplan. Daarnaast zette het managementteam de sturing in voor een reorganisatie én een transformatie van de werkorganisatie. Dergelijke grootschalige veranderingen waren nodig om FNV KIEM bestaansrecht te laten houden en nieuwe leden of klanten aan te trekken. Niet onbelangrijk is de ontwikkeling in de FNV, die verregaande gevolgen voor de vereniging en werkorganisatie van FNV KIEM heeft. Vooralsnog gaan we ervan uit dat we de komende jaren een zelfstandige, dynamische en innovatieve organisatie blijven. Een vakbond die zich samen met beroepsverenigingen stevig positioneert in de creatieve industrie en nieuwe groepen mensen aan zich weet te verbinden. Maar die ook in staat is de huidige leden te behouden. Een actieve, flexibele organisatie met een sterke focus naar buiten toe in een vruchtbare samenwerking met leden en klanten. We hebben in 2012 ook een aantal mooie resultaten geboekt, waar we als vakbond best trots op mogen zijn. Zo heeft ons dag-in-dag-uit vechten voor de ledenbelangen in de creatieve sector resultaten opgeleverd. Na een lange en hardnekkige lobby lukte het uiteindelijk om bij de totstandkoming van het Lenteakkoord een Kamermeerderheid te vinden voor het terugdraaien van de btw-verhoging. Ook hebben we ons fel gekant tegen de bezuinigen die in de kunst- en cultuursector aanstaande zijn en hebben er alles aan gedaan om de pijn te verzachten waar dat kon. Dankzij die inspanning kunnen bijvoorbeeld kunstenaars sinds 2012 terecht bij het loopbaancentrum C3, voor gespecialiseerde ondersteuning bij het zoeken naar nieuw werk. We zijn in 2012 verder gegaan met het werk dat we al deden en waar onze leden op rekenen, maar we zochten waar dat mogelijk was- ook de vernieuwing. Ook in 2013 zullen we dat voortzetten, bij voorkeur samen met de vereniging en met de professionals die dagelijks in de praktijk kennis en ervaring opdoen. Ingrid Rep Algemeen secretaris en bestuurder werkorganisatie FNV KIEM 3

4 Projecten Eind 2012 heeft de afronding van het Project Creatieve Industrie plaatsgevonden. Er is een goed beeld van de markt van de creatieve industrie waar FNV KIEM (nog) niet opereerde. Op basis van de verkenning en adviezen vanuit het projectteam zijn bestuurlijke keuzes gemaakt voor 25 deelprojecten, c.q. experimenten, waarvan er 3 in 2012 gestart zijn en 7 uitgevoerd worden in Bijzonder hoogleraar Creatief Ondernemerschap Per 1 oktober 2012 heeft FNV KIEM de leerstoel Creatief Ondernemerschap ingesteld. Dr. Arjan van den Born wordt hiervan de eerste bijzonder hoogleraar Creatief Ondernemerschap in Nederland. De aanhoudende groei van de creatieve sector in Nederland en de toename van het aantal freelancers daarbinnen creëert behoefte aan nader onderzoek. De leerstoel zal FNV KIEM meer kennis op dit terrein opleveren en zal antwoord geven op vragen als Hoe groot ìs het economisch belang, wat zijn de succesfactoren en welke nieuwe verdienmodellen ontstaan er? De leerstoel zal zich ook richten op nader onderzoek naar nieuwe business modellen die opgang maken in de sector. De bijzondere leerstoel Creatief Ondernemerschap aan de Universiteit van Tilburg bekleedt Van den Born op parttimebasis voor een periode van vijf jaar. Projecten 2012 In 2012 zijn naast het project bijzonder hoogleraar creatieve industrie- drie projecten van start gegaan en doorgezet: Werving Uitgeverijen Dit project is op 1 mei 2012 van start gegaan. Meer hierover lees je in het hoofdstuk Sectoren, onder het hoofdstuk Grafimedia & Techniek. KIEM Moves You Het project KIEM Moves You is in 2012 van start gegaan en heeft drie jaar gelopen. Meer hierover lees je in het hoofdstuk NAL. Werving Media & Entertainment Dit project is op 1 juni 2012 van start gegaan. In 2012 heeft een aantal gesprekken plaats gevonden met vertegenwoordigers van Boerenjongens, het bureau dat extern betrokken is bij dit project. Deze gesprekken hebben vooral betrekking gehad op de uitwisseling van informatie, ook met betrokken bestuurders en de ontwikkeling van een projectplan. Per 1 januari 2013 is een extern projectleider hiervoor aangenomen, die het project leidt. Deze projectleider zal aan de slag gaan met de concrete uitvoering van het plan. Feitelijk is in 2012 veel gebeurd in dit project, echter dat wordt vanaf januari 2013 concreet zichtbaar. Projecten 2013 Daarnaast is een aantal projecten opgezet die in 2013 ten uitvoer gebracht worden. De projecten die in 2013 starten zijn Opzetten behoudstrategie, Voorlichting op scholen, Werving gaming, Facebook en auteursrecht, De Rijdende Jurist, Opzetten van regioteams en Professionalisering 1 e lijns consulenten. Extra aandacht wordt gegeven aan de verbinding tussen de projectorganisatie en de staande organisatie. Het projectbureau heeft regelmatig via intranet en een update gegeven van de voortgang van projecten. Doelstellingen van de projecten zijn ledenbehoud en werving, met de ambitie te groeien naar leden in 2015, kwaliteitsverbetering dienstverlening, dichterbij leden en bedrijven en ondersteuning van de vereniging. 4

5 Individuele Belangenbehartiging (IBB) Uit de cijfers van 2012 kan voor wat betreft de afdeling IBB de conclusie getrokken worden dat de afdeling goed werk doet dat door de leden wordt beoordeeld als zinvol en een ruime voldoende krijgt voor haar service, resultaten en aanwezige deskundigheid. Er is in 2012 door middel van publicaties via KIEM Nieuws en/of digitale media/nieuwsbrieven ook regelmaat relevante informatie door de afd. IBB versterkt over haar werkzaamheden, activiteiten en actuele onderwerpen. Al in 2011 is gestart met het wekelijks inbrengen van een interessant juridisch item op de website en het regelmatiger onderhouden van de rubriek FAQ s. Daarnaast hebben zaken waarover geprocedeerd is vaker een (na)beschouwing gekregen, zodat het geïnteresseerden en belanghebbenden bereikte. De daling in ledenaantallen laat zich bij de afdeling IBB niet vertalen naar het aantal rechtshulpverzoeken dat leden bij FNV KIEM in 2012 hebben neergelegd. Sterker nog, daar is zelfs een tegengestelde richting in te zien: in 2012 zijn ruim 20% meer dossiers in behandeling genomen dan in 2011 (zie cijfers). Ook het aantal calls bleef daarbij niet achter. Dit gegeven - met daarnaast het reorganisatievoornemen in maakt dat 2012 voor IBB een bijzonder jaar was. Ondanks de dossierdruk zijn er vooral ook opmerkelijke en positieve zaken te melden. Verhoudingsgewijs wordt er meer positief resultaat behaald in de ontslagzaken bij UWV Werkbedrijf bij/na het voeren van inhoudelijk verweer ten behoeve van de werknemer(s). Ook blijkt dat met de inzet van een advocate in loondienst op het vakgebied Intellectuele Eigendom er steeds meer specifieke zaken/dossiers in eigen huis worden gedaan en minder wordt uitbesteed. Daarnaast zijn er opmerkelijke resultaten geboekt in door FNV KIEM-juristen gegenereerde rechtspraak - spraakmakende vonnissen - waarbij onder andere twee procesjuristen toonaangevende jurisprudentiebundel hebben gehaald met succesvolle vonnissen. Procederen is nagenoeg over alle gevallen en zaken mogelijk, succesvol procederen is iets anders. Deze uitleg aan leden vraagt soms veel inzet van medewerkers en veel begrip van diezelfde leden. Dat is de reden waarom de resultaten over tevredenheid soms een vertekenend beeld geven over wat er daadwerkelijk gebeurt en plaatsvindt binnen de juristerij van FNV KIEM. Rechtshulpverzoeken Ook 2012 was een jaar van contrasten: een teruglopend ledenaantal en een verdere neergang in de conjunctuur van de Nederlandse economie, maar anderzijds een steeds kleiner wordende ledengroep van FNV KIEM die een veelvuldig beroep deed op rechtshulpverlening en advisering. Nog steeds blijft arbeidsrecht en sociale zekerheid de boventoon voeren als het gaat om de aard van zaken die in meerderheid door de afd. IBB worden behandeld en verwerkt. Er is tegelijkertijd een steeds groter wordende groep zp ers die de weg naar ons weet te vinden, waarbij het gaat om de reguliere Incassozaken (niet of moeizaam betalende opdrachtgevers) en in mindere mate schendingen van rechten (Intellectuele Eigendom). De verwachting is dat deze verhoudingen geleidelijk aan steeds meer zullen verschuiven richting rechtsterreinen waarmee de zp er te maken krijgt. Niet alleen immers in de nieuwe creatieve sectoren die FNV KIEM graag bedient nam het aantal zp ers toe, ook in de sectoren die wij al jaren bedienen nam dit aantal toe (al dan niet noodgedwongen). Resultaten Helaas hebben in 2012 de voorspelde grote klappen in de verschillende sectoren van FNV KIEM plaatsgevonden, met als gevolg een stormloop aan rechtshulpverzoeken. Wat voorbeelden van noemenswaardige, specifieke resultaten, behaald in zaken die door de afdeling IBB zijn uitgeprocedeerd : - Leeftijdsgebonden ontslag is niet gehonoreerd door de Kantonrechter Hilversum, nadat onze 5

6 juriste een zaak aanhangig had gemaakt over onregelmatig ontslag 65-jarige werknemer in omroepbedrijf. Is ruchtbare jurisprudentie geworden, gezien de publicatie in een van de toonaangevende arbeidsrechtbundels van de rechtspraktijk; - Herstel door UWV vereist van het dagloon van acteur, die in een specifieke periode van de zgn. referteperiode (periode waarover het gemiddelde inkomen wordt berekend) meer dan de gemiddelde 5 werkdagen had gewerkt. Is na vaststelling door Centrale Raad van Beroep inmiddels belangwekkende jurisprudentie geworden met doorwerking voor toekomstige gevallen; - Herbeoordeling in hoger beroep van een in eerste instantie bij Kantonrechter gewonnen Kennelijk Onredelijk Ontslag kwestie. Ook het Gerechtshof Amsterdam meende hier ten gunste van de gewezen werknemer dat recht bestaat op een passende vergoeding bij ontslag van de exwerkgever. Het feit dat werknemer eerder een ontslagvoorstel heeft afgeslagen gaf werkgever niet het recht later, na inhoudelijk verweer bij een ontslagprocedure via UWV Werkbedrijf, werknemer zo n bij cao vastgelegde vergoeding (aanvullingsregeling) te ontzeggen; - In het kader van Intellectuele Eigendom een spraakmakende zaak m.b.t. oude rechten van een componist-tekstdichter/producer. De wederpartij/exploitant heeft volgens de Rechtbank ten onrechte geen of onvoldoende rechten betaald vanwege het verspreiden in buitenland van rechten via zgn. sub-licenties; - Meerdere op het oog reguliere ontslagzaken (inhoudelijk verweer bij UWV-werkbedrijf als ontslagbevoegde instantie) zijn via verweer door de FNV KIEM-juristen voor werkgever vastgelopen vanwege afwijzing ontslagvergunning ofwel het onthouden van de toestemming tot ontslag. In aanzienlijk meer gevallen dan in voorgaande jaren blijkt dat inhoudelijke verweerschriften die goede en concrete onderbouwingen bevatten op onderdelen zoals bijv. het afspiegelingsbeginsel en de zorgplicht van werkgever, zoden aan de dijk zetten. Verhoudingsgewijs een significante stijging van afwijzing van ontslag na degelijk inhoudelijk verweer is een significant resultaat. Inzet actieve leden In 2012 is een start gemaakt om met behulp van professionals de FNV KIEM-vrijwilligers ondersteuning te geven die zij in de komende periode nodig hebben om op een zinvolle en deskundige manier vrijwilligerswerk te verrichten en daarmee een belangrijke bijdrage te leveren aan de individuele belangenbehartiging. Kwaliteit en klanttevredenheid Boven alle verwachting blijkt uit de jaarcijfers van de ledentevredenheidsonderzoek (serviceleaflets) dat de klanttevredenheid andermaal is toegenomen (zie bijgevoegde tabel op volgende pagina). Bij het interpreteren van de cijfers die leden hier aan geven, moet wel in het achterhoofd gehouden worden, dat bij onvermijdelijk ontslag of oninbaar blijkende vorderingen, hoezeer de juristen zich ook inspannen voor een degelijk en positief resultaat, de tevredenheid over de afloop van een kwestie toch onbewust mede bepaald wordt door het feitelijke resultaat en de eindsituatie. Dat leden bij een voor hen noodlottige afloop van een kwestie geen tevreden gevoel overhouden, ook al is er zeer veel en degelijk werk verricht, maakt het bijzonder dat dit cijfer nog groei kent. Individu centraal Bij alle vormen van belangenbehartiging door de afdeling IBB in 2012 stond het individu centraal. Voor leden van FNV KIEM is het niet zozeer interessant hoe wij het achter onze deuren georganiseerd hebben, als op hun wensen en verzoeken maar serieus en adequaat wordt ingegaan. De afdelingen collectieve en individuele belangenbehartiging zijn in 2012 daarom intensiever en efficiënter met elkaar gaan communiceren, en hebben op sommige vlakken gemeenschappelijk opgetreden. Dit zal ook haar uitwerking niet missen in het 6

7 tevredenheidsgevoel van leden en potentiële leden. Het tonen van een gezicht achter het advies geeft gehoor aan de behoefte die er nu eenmaal is: hulp en advies on the spot. Cijfers IBB Beoordeling door leden FNV KIEM 2012 Secretariaat Juristen BI CC HD ,2 8,3 8,3 7,9 7, ,1 8 7, ,7 7,8 Aantal zaken per rubriek 2010 t/m Algemeen Arbeidsrecht Arbeidsvoorwaarden Auteursrecht Belasting 2 Beroepsziekte Contracten Letselschade 2 4 Hoger beroep 1 Kortgeding 3 1 Letselschade Ontslag Sociale verzekering Sociale verzekering Verbintenissenrecht Zelfstandigen (leeg) Eindtotaal aantal calls IBB gehele jaar

8 8

9 9

10 Serviceleaflets 2012 Cijfers (1 t/m 10) die door leden zijn toegekend aan de verschillende onderdelen binnen IBB 10

11 Marketing & Sales De afdeling Marketing & Communicatie (M&C) heeft zich in 2012 gericht op het zowel intern als extern helder communiceren van de ontwikkelingen in de markt en de producten en diensten van FNV KIEM. Het uitgangspunt voor 2012 was het doelgroepgericht benaderen van de zeer uiteenlopende segmenten en sectoren van FNV KIE en het vergroten van de naamsbekendheid.. Extra focus bij ledenwerving lag in 2012 op de nieuwe groeisectoren binnen de creatieve industrie en de bestaande groeisectoren Media en Entertainment. Introductieaanbod FNV KIEM heeft het introductie-aanbod van de eerste 4 maanden voor 25 euro gecontinueerd. Gezamenlijke massamediale campagnes met de overige FNV bonden als tv-en radiocommercials en buitenreclame, hebben dit jaar niet plaatsgevonden, met als gevolg het uitblijven van de traditionele piek in ledenwinst in oktober tot en met november. Brochures, folders, flyers en ander drukwerk De afdeling heeft in 2012 waar nodig de ledenwerf- en de sectorale brochures herschreven, geactualiseerd en opnieuw uitgebracht met nieuwe marktgerichte informatie. Voor de grafische sector zijn er drie nieuwe brochures gemaakt met betrekking tot reorganisatie, ontslag en faillissement. Naast de bestaande inschrijfformulieren en divers drukwerk, zijn er op verzoek van de diverse afdelingen verschillende nieuwe folders ontwikkeld, de wervingsfolder contactpersonen, de brochure FNV KIEM loopbaanadvies en coaching. Samenwerking De Communicatieraad was dit jaar een belangrijk instrument om samenwerking met andere bonden te realiseren. De afdeling M&C heeft hier actief aan deelgenomen, om zo mee te varen op de reeds opgebouwde expertise van de grote bonden en gebruik te maken van de te realiseren inkoopvoordelen. Daarnaast heeft FNV KIEM meegewerkt aan overkoepelende actie campagnes zoals Laat kwetsbaar Nederland niet vallen en Veilig werk. De samenwerking met diverse portals van onder meer zorgaanbieder Menzis; en een samenwerking met een initiatief van FNV Bondgenoten hebben geleid tot gezamenlijke uitingen op dit gebied. FNV Voordeel Ook in 2012 was er een overkoepelend FNV Voordeel programma. FNV KIEM had zitting in de werkgroep om mede de lijn uit te zetten en FNV Voordeel te implementeren in de bedrijfsvoering. FNV Voordeel is geïmplementeerd op de eigen KIEM site via een i-frame. Daarnaast heeft M&S zelf met partijen onderhandeld over bondspecifieke voordelen zoals theaterbezoek en korting op cursussen. Deze voordelen zijn via het iframe, KIEM-nieuws, de digitale nieuwsbrieven en social media onder de aandacht gebracht. Communicatie-uitingen In 2012 is KIEM Nieuws 5 maal verschenen (inclusief een congreskrant). Daarnaast is er in mei 2012 een extra editie als Broedplaatskrant gemaakt. KIEM Nieuws is aan leden verstuurd verdeeld onder de drie segmenten: Grafimedia & Techniek, Entertainment & Media en Kunst & Podium. De afdeling Marketing & Sales heeft in 2012 een gefundeerd plan gemaakt over de toekomst van KIEM Nieuws. Op basis daarvan is besloten vanaf maart 2013 het katern Grafimedia & Techniek in ongewijzigde vorm te laten bestaan en de twee andere katernen te vervangen door een nieuw digitaal webmagazine. Het magazine is via de app store te downloaden voor tablet en mobiele telefoon en digitaal op internet te lezen. Dit levert een aanzienlijke kostenbesparing op, omdat de druk- en portokosten afnemen. Online 11

12 De website is de belangrijkste portal voor FNV KIEM. Het bezoek aan de site stijgt nog steeds en het streven is om dit door te zetten. Dagelijks wordt er nieuws uit diverse branches geplaatst, waarbij actualiteit heel belangrijk is. Dit wordt verder aangejaagd door het gebruik van social media en digitale nieuwsbrieven. De site wordt dan ook steeds verder ontwikkeld met diverse modules zoals de tarievencalculator voor zp ers en een planningsmodule. In 2012 konden voor het eerst de belastingafspraken voor zelfstandigen ook via de site door de leden zelf gepland worden. De tarievencalculator werd in 2012 verder gelanceerd en onder de aandacht gebracht van zp ers. Omdat de indeling van de site op basis van de groepen Grafimedia en Techniek / Entertainment en Media/ Kunst en Podium steeds meer gaat wringen en er een focus op de creatieve industrie zal komen te liggen, is in 2012 tijd geïnvesteerd in een kleine herstructurering van de website. Begin 2013 is dit naar verwachting afgerond. Websitebezoek afgelopen drie jaar Bezoeken Unieke bezoeken % nieuwe bezoeken 59% 56.66% 54.77% Paginaweergaves Digitale stemming en mail Stemmingen over cao akkoorden werden in 2012 grotendeels digitaal georganiseerd. Met gerichte acties blijven we doorgaan met het verzamelen van adressen van onze leden. Momenteel hebben we bijna courante adressen van onze leden in beheer, zodat elk lid per sector geïnformeerd kan worden over ontwikkelingen in de markt en activiteiten van de bond. Digitale nieuwsbrieven zijn ingezet om de de leden zoveel mogelijk sectoraal te informeren. Social media M&C heeft dit jaar veel geïnvesteerd in social media en Google ads. De Facebook pagina van FNV KIEM is geprofessionaliseerd en uitgebreid en bestaat momenteel uit 2500 likes Daarnaast is de Twitter account van FNV KIEM een belangrijk middel geworden om FNV KIEM te profileren en interactie met de doelgroep te bewerkstelligen ook hier zijn we de grens van 2000 volgers gepasseerd Google ads zijn dit jaar actief ingezet om meer traffic naar de website te genereren en leden te werven. Met succes: de website bezoeken zijn significant gestegen (zie eerder in dit stuk) en de conversie naar lidmaatschap is gestegen. Webcare Webcare is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden. In 2012 zagen we een duidelijke toename in het aantal vragen die gesteld worden via onze online middelen en het aantal reacties die geplaatst worden. De afdeling streeft er naar om vragen snel te beantwoorden. Daarnaast monitoren we dagelijks via verschillende tools wat er in de verschillende online media over FNV KIEM gezegd wordt. Leadgeneratie en telemarketing De afdeling M&C heeft zich ingespannen voor het genereren van meer leads ten behoeve van ledenwerving. Iedereen die op de werkvloer aanwezig is geweest is gevraagd om leads op te halen bij de doelgroep die vervolgens werden nagebeld door een callcenter aangestuurd door M&C. Ook is de site aangepast en worden er contactgevens gevraagd aan niet- leden die een cao downloaden en worden deze personen als pilot nagebeld door het externe callcenter. 12

13 Ook is er wederom getracht om met koude bestanden leden te werven, Dit had dit jaar echter geen succes. De negatieve berichtgeving rondom de FNV is hier voor een deel debet aan. FNV KIEM in de media M&C heeft in 2012 een aantal advertenties in diverse vakpersuitingen georganiseerd en gezorgd voor naamsvermeldingen. Ook is er in overleg met bestuurders betaalde publiciteit verzorgd. In 2012 is een nog meer pro-actief persbeleid gevoerd, waardoor we vaker doelgroepgericht in de media verschenen. Extra focus lag dit jaar bij de omroepen en ontwikkelingen op het mediapark. Er is een grote verschuiving zichtbaar van gedrukte publicaties (in kranten en tijdschriften) naar het online verschijnen artikelen over FNV KIEM. Projecten M&S neemt tot nu toe deel aan alle projecten die beschreven staan onder het project creatieve industrie en probeert zoveel mogelijk een verbinding te maken tussen de reguliere en project werkzaamheden. Netwerk Actieve Leden (NAL) De afdeling NAL heeft in 2012 een start gemaakt om een verenigingsbureau te worden van waaruit de werving, ondersteuning en opleiding van kaderleden plaatsvindt. De afdeling ondersteunt de verenigingsactiviteiten in het algemeen en de modernisering van de vereniging in het bijzonder. Er heeft dit jaar een intensieve samenwerking met het GOC en C3 plaatsgevonden, vanwege activiteiten op het gebied van loopbaanadvies. Afdelingen en contactpersonen In 2012 hebben de afdelingen veel aandacht besteed aan loopbaanadvies en orientatie bijeenkomsten. Praktisch gezien is de belangrijkste gebeurtenis geweest, dat opnieuw een aantal afdelingen samengevoegd is. Het samengaan is goed verlopen. Het aantal contactpersonen binnen de afdeling NAL blijft redelijk stabiel, zeker gezien de enorme krimp in sectoren en ledenaantal. FNV KIEM Moves You Na de start van FNV KIEM Moves You in 2010 is het project in 2011 verder doorgezet. Het doel van het project is om werknemers (zowel leden als ook niet-leden) in bedrijven of instellingen in beweging te brengen en bewust te maken van de eigen regiemogelijkheden in hun loopbaan. In 2012 is in oktober een eind gekomen aan het project. Het project FNV KIEM Moves You geeft zichtbaarheid van FNV KIEM op de werkvloer. Binnen het project staan onder meer verbinding met collectieve bedrijvenwerk van de bestuurder of vakbondsadviseur, een goede naleving van de cao, betrokkenheid van de kaderleden binnen het bedrijf, betrokkenheid van afdelingen en consulenten in de nazorg, ledentevredenheid, ledenontwikkeling en samenwerking met ander organisaties en werkgeversorganisaties centraal. FNV KIEM Moves You was op collectieve basis al zichtbaar in de Grafimedia-sector. In 2012 is ook ingezet op andere sectoren zoals Uitgeverijen, Verpakkingen en de AV sector. Het project is in 2012 zeer succesvol verlopen. Er wordt echter voor gekozen om het niet voort te zetten. In 2011 en 2012 zijn in totaal 73 bedrijven met 446 deelnemers benaderd. Er hebben 24 bijeenkomsten in de Grafimedia-sector plaatsgevonden, 4 in de AV-sector, 2 in de Uitgeverijsector, 2 in de sector Kunsteducatie en 1 in het orkestbedrijf. Loopbaanadvies In 2010 is FNV KIEM gestart met het aanbod voor de leden van de diensten van FNV Loopbaanadvies in samenwerking met FNV Bondgenoten en ABVAKABO FNV. Daarnaast kunnen leden diverse workshops en trainingen volgen rondom loopbaanadvies. Deze diensten zijn gratis voor leden. Ook in 2012 heeft FNV KIEM op een aantal plaatsen in Nederland Loopbaanadvies 13

14 aangeboden. De oriëntatiebijeenkomsten van FNV Loopbaanadvies worden nog steeds zeer goed bezocht. Hiervoor werd ook in 2012 inzet van de afdelingen gevraagd. Voor de 20 afdelingen van FNV KIEM zijn in totaal zo n 30 bijeenkomsten georganiseerd. Een grote diversiteit aan leden krijgt met deze bijeenkomsten steun bij baanverlies bij reorganisatie en faillissement. In de twee jaar dat Loopbaanadvies heeft plaatsgevonden hebben 1028 deelnemers de regiobijeenkomsten over dit onderwerp bijgewoond. De ZZP themabijeenkomsten (alleen in 2012) telden 113 deelnemers. Het spreekuur Sparringpartner is vanaf 2010 tot en met 2012 door 208 deelnemers bezocht. OR Service In 2012 zijn er 130 vragen binnen gekomen. Dat is een daling van 32% ten opzichte van Eén van de oorzaken is dat in de loop van 2012 is besloten om een deel van de vragenservice te laten verlopen via de Vakbondsadviseurs Grafisch. De meeste vragen komen vanuit de sector Grafisch en vanuit Kunsteducatie. Gevolgd door Podia en organisaties waar geen cao van toepassing is. De meeste vragen betreffen de interpretatie van de CAO en het sociaal plan en het adviesrecht. 17 organisaties hebben gebruikt gemaakt van de betaalde dienstverlening van or service via Vlug adviseurs. Naast een cursus voor beginnende or-leden zijn er in de grafische sector twee themabijeenkomsten georganiseerd voor ondernemingsraden. De deelname aan de virtuele platforms die in 2011 zijn georganiseerd op LinkedIn is nog steeds gering. Voorgenomen themadagen in de andere sectoren zijn niet door gegaan vanwege gebrek aan belangstelling vanuit de sectoren. Geconstateerd moet worden dat de beoogde groei van OR Service in 2012 niet is gerealiseerd. Samenwerking verbeterd Ook in 2012 is er door de afdeling NAL flink ingezet op het verbeteren van de samenwerking tussen actieve leden en de werkorganisatie. Doel hiervan was het vergroten van de onderlinge betrokkenheid (werkorganisatie/vereniging) en de betrokkenheid bij het vakbondswerk. Samenwerken biedt de mogelijkheid meer zichtbaar te zijn in de bedrijven/regio en sneller ter plaatse te kunnen opereren. Actieve leden zijn, daar waar mogelijk was, aangehaakt bij het werk van bestuurders, vakbondsadviseurs en activiteiten/projecten van de afdeling NAL. 14

15 Grafimedia & Techniek Grafische sector Na een roerig 2011 in de grafische industrie, leek 2012 in eerste instantie een jaar te worden waarin het wat rustiger zou zijn voor wat betreft faillissementen en reorganisaties. Er vond vanwege de tijdelijke economische opleving een kleine kentering plaats en de grafische sector leek op te krabbelen uit het dal. Die opleving stortte begin 2012 echter weer volledig in, wat tot gevolg had dat de situatie vanaf februari 2012 nog heviger werd dan het in 2011 eindigde. Het aantal faillissementen en reorganisaties nam in hevigheid toe. Begin 2012 telde de sector nog zo n kleine werknemers; eind dit jaar waren dat er nog Het jaar blijkt nog slechter te zijn verlopen dan Zichtbaarheid Ondanks de vele reorganisaties is de bestuurder Grafische sector tevreden over wat er namens FNV KIEM heeft plaatsgevonden. De vakbond is nagenoeg bij alle reorganisaties in de grafische sector betrokken geweest en goed zichtbaar geweest voor leden. Ook voor niet-leden heeft FNV KIEM zich ingezet en zichtbaar gemaakt en dat heeft geresulteerd in een groei van de organisatiegraad. Mede dankzij de inzet en vertegenwoordiging van de vakbondsadviseurs die ook in 2012 hun meerwaarde binnen de organisatie hebben bewezen. Nieuwe cao Grafimedia Per 1 februari 2012 liep formeel de cao grafimedia af. Uitgebreid overleg en veel inspanning heeft half februari geresulteerd in een akkoord dat eind 2012 in de Volkskrant de beste cao van Nederland genoemd werd. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan en er is behoorlijk actie voor gevoerd. Zo is er met regelmaat s morgen om 6 uur aan de poort geflyerd, actiegevoerd en druk uitgeoefend op de verschijning van kranten. Op deze manier is een heel goede cao afgesloten, waarvan later bleek dat leden daar zeer tevreden over waren. Middels een interactieve digitale televisie-uitzending konden leden meepraten over het cao-akkoord en in de stemming bleek 97% van de leden voor het cao-akkoord te stemmen. In vergelijking met alle in 2012 in Nederland afgesloten cao s scoorde deze cao de hoogste tevredenheid. De tevredenheid was een resultaat van de afgedwongen loonsverhoging (3% in 18 maanden) en de afspraak die gemaakt is met betrekking tot de oplosmiddelen. De cao loopt tot 1 augustus In 2017 moeten alle oplosmiddelen uit de sector zijn. Dat betekent of alle machines aanpassen aan oplosmiddelvrij werken en als dat niet mogelijk is, ingekapseld werken, zodat werknemers in de werkomgeving niet in aanraking komen met vluchtige stoffen. Project comfortabele arbeidsovereenkomst In 2012 heeft ook het project comfortabele arbeidsovereenkomst een vlucht genomen. Met als resultaat in 2012 een inhoudelijk nieuwe cao, waarmee in pilotbedrijven gaan proefdraaien. Ook zal in de pilot bekeken worden of tot stand komt wat FNV KIEM voor ogen heeft, met betrekking tot duurzame inzetbaarheid. Daar is in 2012 de arbeidsvoorwaardentool voor ontwikkeld. Dit is een digitale tool waarin mensen kunnen simuleren en afspraken kunnen maken over hun persoonlijk budget. Ook dit hoort in de cao thuis. De volgende stap hierin is de nieuwe grafimediacao half 2013 te vervangen door de comfortabele arbeidsovereenkomst. 1 januari 2014 is in principe als datum gekozen voor invoering, mits het bij de pilotbedrijven positief geëvalueerd wordt. Grafimediadag en OR-dagen Ook in 2012 vonden er weer een succesvolle grafimediadag en verschillende OR-dagen plaats. Aan de organisatie van OR-dagen wil het grafisch cluster in 2013 een vervolg geven door middel van uitbreiding en verdieping. Vanwege de slechte weersomstandigheden in december is besloten de Grafimediadag in het vervolg in het najaar te organiseren. 15

16 C3 Sinds 2011 is mobiliteitscentrum C3 actief aan de slag gegaan met de loopbaan van veel werkzoekenden in Grafische sector. Tot en met halverwege 2012 hebben 832 kandidaten een begeleidingstraject van C3 doorlopen en afgerond. Ruim 80% heeft via deze weg weer een baan gevonden, wat een uniek resultaat is binnen de Nederlandse mobiliteitscentra. Cijfers wijzen uit dat ongeveer de helft een baan vindt binnen de branche zelf. Een kleine 40% gaat buiten de grafische industrie aan het werk en de overigen starten als zelfstandige. Ook ouderen vinden via C3 een baan, want ruim 20% is 55+, waarvan bijna de helft zelfs ouder is dan 60 jaar. Andere cao s Andere cao s die in 2012 zijn afgesloten, zijn de cao Papyrus en de cao Reprografie. Sector Verpakkingen Ten opzichte van eerdere jaren en gezien de crisis lijkt het alsof de Verpakkingssector het hoofd aardig boven water kan houden. De marges zijn klein, maar er zijn weinig reorganisaties en faillissementen in vergelijking met bijvoorbeeld de grafische sector, en dat is positief te noemen. De algemene tendens in de verpakkingssector is wel dat de werkgelegenheid gestaag afneemt. Door automatisering en slimmer werken wordt minder personeel ingezet. Er wordt dus met minder mensen hetzelfde (of soms meer) werk gedaan. Het gevolg hiervan is onder meer dat werknemers meer werkdruk ervaren. Er vonden in 2012 over het algemeen weinig reorganisaties plaats. De afname van de werkgelegenheid wordt voornamelijk opgevangen door natuurlijk verloop. Cao s Voor Kartonnage en Flexibele Verpakkingen is een cao afgesproken die loopt van 1 juli 2012 tot 1 juli In totaal is bij elkaar opgeteld de structurele salarisverhoging over deze periode 5% en wordt in totaal 375 eenmalig uitgekeerd. Bij Vendor B.V., Fibor Packaging, Mondi Heerlen en Huhtamaki zijn ondernemings-cao s afgesloten. Bij al deze bedrijven is een structurele loonsverhoging van 1,5% à 2,0% afgesproken. Uitzondering was Vendor. Daar is de werkgever een groter deel van de pensioenpremie gaan betalen, wat leidde tot een hoger netto salaris van de werknemers. 16

17 Kunst en Podium Jaarverslag FNV KIEM 2012 Naast de door de overheid aangekondigde bezuiniging van 200 miljoen euro (ruim een kwart van de totale kunst en cultuurbegroting) vinden er ook grootschalige bezuinigingen plaats op provinciaal en gemeentelijk niveau. Na vaststelling van de bezuinigingen eind 2011 staan veel instellingen voor de onmogelijke opgave om tegen de crisis in aanvullende of vervangende financiering te vinden om daarmee de productie kwalitatief en kwantitatief op peil te houden. De bezuinigingen gaan helaas ten koste van veel werkgelegenheid in de sector waardoor veel talent de sector definitief zal moeten verlaten. De verwachting is dat er rond de 1900 werknemers (alleen al in de gesubsidieerde sectoren dans theater en muziek) hun baan zullen verliezen. De sociale partners, waaronder FNV KIEM hebben bij een terugtredende overheid op de arbeidsmarkt (ook het UWV en de arbeidsbemiddeling worden door omvangrijke bezuinigingen getroffen) hun verantwoordelijkheid genomen en een zogenaamd mobiliteitsplatform opgericht. Daarnaast zijn zij een sociaal plan met elkaar overeengekomen of zijn daarover in delen van de sector nog in overleg. Beiden gericht op het zo snel als mogelijk mensen die met werkloosheid geconfronteerd worden van werk naar (dikwijls ander) werk te begeleiden. Frictiegelden Helaas zijn de werkgevers in de kunstensector niet in staat de kosten van reorganisaties zelf te dragen. Zij hebben daar op grond van de subsidieregelingen geen vermogen voor kunnen en mogen opbouwen. Echter, als de deuren dreigen te sluiten dan hebben werkgevers wel de zorgplicht om op een zorgvuldige manier hun werknemers daarin te begeleiden. Het Ministerie van OCW heeft hiertoe éénmalig 138 miljoen frictiegelden gereserveerd die gevonden is door de bezuinigingen simpelweg nog maar een jaar te vervroegen. Helaas hebben veel instellingen doorlopende verplichtingen en kunnen niet van het ene moment op het andere zichzelf opheffen om gebruik te maken van deze gelden. De instellingen in de kunstensector krijgen op voorhand een te laag frictiebudget om daarmee de kosten van de reorganisatie te bestrijden. Dat uit zich onder meer dat niet overal de in de cao s afgesproken afvloeiingsregelingen kunnen worden gevolgd, maar ook dat voor het van werk-naar-werk traject (scholing en outplacement) geen geld beschikbaar wordt gesteld. Een verzoek aan de Minister van OCW om euro voor een mobiliteitsplatform voor de sectoren Dans, Theater en Orkesten werd afgewezen. Een verzoek aan de Minister van SZW voor extra middelen inzake omscholing en outplacement zoals opgenomen in het sociaal plan werd eveneens afgedaan met de opmerking dat hier geen wettelijke verplichting toe is en dat het de verantwoordelijkheid is van werkgevers. Ook dit Ministerie verwijst naar het UWV. Nu dreigen veel hoog-, maar relatief smal opgeleide werknemers de dupe te worden van de slechte nazorg van de overheid, die veel hard werkende mensen al het perspectief op een baan in de sector waarvoor zij zijn opgeleid heeft ontnomen was voor de kunstensector wederom een roerig en vooral droevig jaar. De bezuinigingen zijn gerealiseerd en dat betekent dat heel veel dans- en toneelgezelschappen, maar bijvoorbeeld ook het Nederlands Kamerkoor ter ziele zijn gegaan. Ondanks dat de sector 200 miljoen moet gaan bezuinigen, zijn er ook lichtpuntjes te noemen. Btw beeldende kunst terug naar 6% Eind april 2012, met het sluiten van het zogeheten Lente-akkoord, werd duidelijk dat er belangrijke verschuivingen komen vanaf 2013 in de btw-heffing op cultuur: waar de podiumkunst terug gaat naar het aloude 6%-tarief, zou de beeldende kunst geconfronteerd worden met een verhoging naar maar liefst 21%. FNV KIEM heeft zich fel gekant tegen deze verhoging. Met resultaat, want eind mei werd duidelijk dat ook de btw voor beeldend kunstenaars per 1 juli 2012 teruggedraaid werd naar 6%. FNV KIEM heeft hard gewerkt aan het corrigeren van die misstap in het aanvankelijke begrotingsakkoord tussen partijen. Het was heel goed nieuws voor de beeldende kunst in Nederland. Een sector die het door het wegvallen van subsidies als de WWIK, opleidingsen presentatiemogelijkheden al moeilijk genoeg heeft. 17

18 WWIK Begin juni 2012 deed het Haagse Hof een uitspraak over de overgangsregeling voor de afgeschafte kunstenaarsregeling WWIK, zoals FNV KIEM en de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK) die in een kort geding begin 2012 afdwongen. FNV KIEM werd in het gelijk gesteld; het Hof besliste dat een overgangsregeling inderdaad noodzakelijk is. FNV KIEM en BBK maakten zich sterk voor een adequate overgangsregeling, omdat veel kunstenaars investeringen voor de langere termijn hadden gedaan in de verwachting dat zij konden rekenen op de vaststaande 48 maanden WWIK-uitkering. De afgedwongen overgangsregeling verlengde de WWIK voor een half jaar, tot 1 juli De Staat was om principiële redenen in hoger beroep gegaan, omdat zij vond dat de voorzieningenrechter de regering geen overgangsregeling kan voorschrijven. Natuurlijk had FNV KIEM voor de kunstenaars liever een langere overgangsregeling gezien, maar de afgedwongen overgangsperiode van een half jaar geeft de betreffende kunstenaars toch de kans om maatregelen te nemen tegen het aankomende inkomensverlies. Mobiliteitscentrum C3 Sinds mei 2012 kunnen werknemers in de podiumkunsten die door de bezuinigingen hun baan verliezen, gespecialiseerde ondersteuning krijgen bij het zoeken naar nieuw werk via het mobiliteitscentrum C3. Op initiatief van onder meer FNV KIEM is de website uitgebreid met informatie voor podiumkunstenaars. De samenwerking tussen de podiumkunsten en C3 vormt een mooie alliantie tussen de mobiliteitsexpertise van C3 en de kennis van de sociale partners van de podiumkunstensector. De verwachting is dat ongeveer 30 procent van de werknemers bij de theater- en dansinstellingen, orkesten en muziekensembles hun baan zullen verliezen vanwege de overheidsbezuinigingen. In de sector werken ruim mensen. Thuiskopiedossier FNV KIEM heeft zich sinds de invoering in 2007 ingezet voor het ongedaan maken van de bevriezing van de thuiskopieregeling. Tegelijk werd ingezet op het tegenhouden van het downloadverbod. Halverwege 2012 lijkt er een besluit in het thuiskopiedossier te komen, dat eind van het jaar toch weer de andere kant op slaat. Met uiteindelijk een voor FNV KIEM positief resultaat, dat in de richting van de wensen van de vakbond gaat. Staatssecretaris Teeven van Justitie en Veiligheid besloot definitief dat er geen downloadverbod komt, maar een thuiskopieheffing. Daarmee wordt een heffing ingesteld op apparaten als smartphones, pc s, tablets en lege cd s en dvd s. In 2013 en 2014 zal er in ieder geval een thuiskopiestelsel zijn. Een belangrijk punt dat mede door toedoen van FNV KIEM tot stand is gekomen. Auteursrechten op internet Met de Ntb en Consumentenbond is in 2012 een coalitie gevormd over een nieuw soort auteursrechtsysteem op internet. Dit nieuwe systeem laat meer vrij, maar betaalt de maker wel centraal en deels via een thuiskopieheffing. Dit heeft in 2012 Europese steun gekregen. Gezamenlijk met de Franse consumentenbond en enkele andere artiestenorganisaties is een nieuw initiatief in de lucht geholpen: een samenwerking die probeert een zelfde systeem in het Europees commissie voor elkaar te krijgen. Verder zijn er op het gebied van auteursrecht verschillende vorderingen gemaakt: Starbel bestaat nu officieel uit drie onderdelen met aparte voorzitters: auteursrechtorganisaties, producenten en de cbo s (rechtenorganisaties). Popmuziek in de creatieve industrie FNV KIEM heeft het initiatief ondersteund om popmuziek in de creatieve industrie te krijgen. De vakbond is betrokken bij werkgroepen waarin bekeken wordt hoe dat vorm kan krijgen. Ook Arjan van de Born, de bijzonder hoogleraar die door FNV KIEM is aangesteld voor Creatief Ondernemerschap, is hierbij betrokken. Pakhuis De Zwijger De samenwerking met Pakhuis De Zwijger in Amsterdam heeft in 2012 een vervolg gekregen. Er hebben verschillende interessante themadagen en avonden plaatsgevonden, waarop leden in contact konden komen met collega s. Deze manier van de zich als netwerkorganisatie profilerende 18

19 vakbond, heeft ook in 2012 bijgedragen aan een positieve verbetering van het imago van FNV KIEM. De contacten van FNV KIEM met meer en andere (potentiële) leden zijn vergroot en er heeft meer interactie met een nieuwe lichting professionals plaatsgevonden. Cao s Er is in 2012 eindelijk, na een vrij lange geschiedenis, een cao Muziektheater tot stand gekomen. Deze cao is een samenvoeging van twee cao s; die van de Nederlandse Opera en de cao Muziektheater. De samenvoeging is in 2012 afgerond. Ook is er in 2012 eindelijk een nieuwe sector-cao Dans afgesloten, met een loonsverhoging van 1,2% als wapenfeit. Tevens is er een sociaal plan Dans afgesloten en in 2013 wordt geprobeerd om de sociaal plannen Podiumkunsten en Dans samen te voegen. Voor de sector Dans is in 2012 een nieuwe omscholingsregeling getroffen. Even zag het er naar uit dat het omscholingsfonds Dans ook heel weinig geld zou krijgen, omdat daar geen subsidie meer voor was. Dat is ingezet en wordt opgelost door een goede nieuwe regeling die toekomstbestendig wordt. Voor de trainingsacteurs is een cao FactorVeermans afgesloten, die per 1 maart 2013 ingaat. Voor de Cliniclowns is in 2012 een cao met loonsverhoging ingegaan. Daarnaast is voor de Cliniclowns een nieuw cao-traject gestart, maar dat is vanwege een moeilijke implementatie van het plan halverwege gestrand. De cao Nederlandse Poppodia en Festivals werd in 2012 met een jaar verlengd. Omdat veel podia met financiële tegenvallers zitten (minder publiek, lagere omzet en bezuinigingen) zat een structurele loonsverhoging er niet in. Er is een eenmalige uitkering van 350 afgesproken. Eind 2012 is een cao Theater afgesloten voor Nadat er twee jaar lang geen cao is afgesloten. De nieuwe cao bevat minimale wijzigingen; werkgevers hadden allerlei verslechteringen willen doorvoeren, maar die zijn tegengehouden. Wel is er een 1% loonsverhoging afgedwongen. Sociaal plannen Het Nederlands Kamerkoor heeft in 2012 een sociaal plan gekregen voor de nieuwe organisatie. Bij het Kamerkoor zijn alle werknemers ontslagen en gaat men verder met een kleine kern en een grote groep zp ers daaromheen. In 2012 is een sociaal plan voor de podiumkunsten afgesproken. Omdat de overheid weigerde mee te betalen, is het een vrijwillig sociaal plan dat niet ondertekend is door de werkgevers. De enorme kortingen van 200 miljoen in de kunstensector hebben tot gevolg gehad dat een aantal gezelschappen is verdwenen. Zo is bij TIN is een goed sociaal plan afgesloten. Het TIN heeft 31 december haar deuren gesloten. Het is een enorm slechte tijd in de kunstensector en dat heeft z n weerslag op het dalende ledenaantal. Vakgroep Beeldend De sociaal economische positie van beeldend kunstenaars is in 2012 vanwege het doorzetten van de regeringsmaatregelen en bezuinigingen duidelijk verslechterd. Er zijn eind 2012 ruim beeldend kunstenaars lid van FNV KIEM, wat de vakgroep Beeldend tot de grootste vakgroep binnen de sector Kunsten maakt. Vanwege de bezuinigingen stoppen veel mensen met hun beeldend kunstenaarschap en gaan een baan zoeken. Velen redden het niet meer. Dat vertaalt zich ook terug in de afname van het aantal leden binnen deze vakgroep. Het probleem waar veel beeldend kunstenaars tegenaan lopen is het vinden van een baan naast het kunstenaarschap. Vanwege de toenemende concurrentie lukt dat velen niet meer en worden zij gedwongen een baan voor meerdere dagen per week te zoeken, of komen ze in de bijstand. 19

20 Kunsten 92 De vakgroep Beeldend heeft zich in 2012 aangesloten bij Kunsten 92. Dat heeft voordelen: FNV KIEM woont vergaderingen bij en doet mee met de initiatieven die worden opgezet. Wel is besloten dat -wanneer zich tegenstrijdige belangen voordoen- FNV KIEM zich daar niet mee bemoeit en haar eigen weg gaat. Het vakgroepbestuur heeft in 2012 een aantal inspirerende vakgroepvergaderingen gehad. Broedplaatsen In mei 2012 is -ten behoeve van het behoud van Broedplaatsen in Amsterdam- een speciale Broedplaatsenkrant verschenen. In Amsterdam heeft een groot debat plaatsgevonden over atelierbeleid en broedplaatsen. Dat heeft vanuit FNV KIEM geleid tot een interpellatie in een raadsvergadering, vanwege het bezwaar tegen het doorstromingsbeleid. Hiermee is geprobeerd invloed te hebben op het atelier- en broedplaatsenbeleid in Amsterdam in de hoop dat dit in andere steden navolging vindt. Regionale bijeenkomsten Dit jaar is voor het eerst aan de regio s zelf geld beschikbaar gesteld voor het organiseren van bijeenkomsten. De vakgroep Beeldend heeft in 2012 drie regionale bijeenkomsten georganiseerd in samenwerking met en op initiatief van leden. In Groningen werd de masterclass Crowdfunding georganiseerd. De lezing De toekomst van de kunst, door Maarten Doorman in Maastricht werd door bijna 50 leden en niet-leden bezocht. In Rotterdam werd de netwerkmiddag en avond U wordt doorverbonden georganiseerd, waar zo n 45 deelnemers op afkwamen. Het waren stuk voor stuk succesvolle bijeenkomsten die een beroep deden op de kunstenaars en leden zelf om iets te organiseren. Deze bijeenkomsten worden doorgezet in Vakgroep Kunsteducatie FNV KIEM is in de sector Kunsteducatie de grootste bond. Zo n 43 instellingen in Nederland vallen onder de (gemeentelijke) collectieve arbeidsvoorwaarden regeling, met een ambtelijke rechtspositie. De andere ongeveer 125 instellingen hebben een geprivatiseerde rechtspositie waarvoor de cao Kunsteducatie geldt was ook voor de sector Kunsteducatie een onrustig jaar. Een tweede bezuinigingsronde zit er aan te komen, omdat gemeenten allerlei subsidies en programma s nog verder inkrimpen. De beweging van werknemer naar zp er begint zorgelijk standaard te worden. Dit betreft immers mensen die niet bewust de keuze maken voor het zp-schap, met als groot risico een faillissement na 2 a 3 jaar. Na faillissement volgt dan bijstand, en dat voor mensen die in eerste instantie als werknemer een zeer goede rechtspositie hadden en in zeer korte tijd op bijstandsniveau terechtkomen. Het ledental is in deze sector in 2012 redelijk stabiel gebleven. Ondanks dat leden hun lidmaatschap opzegden, is er ook sprake van aanwas. Reden daarvan is dat mensen na het afsluiten van een sociaal plan, beseffen dat het belangrijk is om lid te zijn van een vakbond. Dat levert leden op. Ook krijgt FNV KIEM meer leden, ten opzichte van andere bonden, omdat FNV KIEM veel meer te bieden heeft, zeker op het gebied van zp ers. Dat levert ook overstappers op van andere vakbonden. Samenwerkingen Met het CNV is in 2012 weinig contact geweest. Het CNV is uit de cao Kunsteducatie gestapt, vanwege een te klein ledenaantal. De samenwerking met de KNTV en de Ntb is in 2012 voortgezet en geïntensiveerd. Er hebben verschillende gesprekken plaatsgevonden over mogelijkheden tot 20

21 fuseren. Echter financiële en bestuurlijke problemen staan een fusie vooralsnog in de weg. Cao In 2012 is eindelijk een nieuwe cao Kunsteducatie afgesloten. Na een aantal verlengingen kwam in 2012 een einde aan de onderhandelingen met als resultaat een moeizaam, maar goed akkoord. In oktober en november is met het akkoord door de overgrote meerderheid van de leden ingestemd. Begin 2013 worden de afspraken op papier uitgewerkt en bekrachtigd. Een groot winstpunt in de cao is de oprichting van een nieuwe mobiliteitsfonds, bedoeld voor werknemers. Een veel groter deel van het geld komt hiermee ten goede aan werknemers. Dat is een enorme boost in het aanbieden van scholing en opleiding, in samenwerking met C3. Theaters In mei 2012 is een akkoord bereikt over de cao Nederlandse podia. Daarin zaten helaas weinig financiële voordelen, vanwege de benarde situatie waarin veel theaters zitten door de kortingen op de subsidies en de verminderde bezoekersaantallen. De verwachting voor 2013 is dat er niet veel zal veranderen. Vakgroep Klassieke Muziek Er zijn in 2012 verschillende succesvolle sociaal plannen afgesloten: voor de Nederlandse orkesten en de Nationale Reisopera en voor het MCO (Muziek Centrum van de Omroep). Verder hebben voorbereidingen en eerste besprekingen voor het sociaal plan Residentie Orkest plaatsgevonden. Ook in 2012 is met de orkestwerkgevers onderhandelt over een nieuwe cao. In het najaar zijn met de leden de eerste resultaten besproken. Een nieuwe gemoderniseerde cao wordt echter pas verwacht bij aanvang van het nieuwe seizoen In de cao s voor Remplaçanten, Nederlandse Orkesten en het MCO was opgenomen dat het pensioen ondergebracht is bij het pensioenfonds Kunst & Cultuur. Dit pensioenfonds is echter opgeheven, waardoor in alledrie de cao s opgenomen is dat het pensioenfonds Zorg & Welzijn de pensioenafspraken overneemt Een mijlpaal op de valreep van 2012, was dat FNV KIEM vanaf 1 januari 2013 betrokken is bij de totstandkoming van de cao voor SBS Productions, de productiemaatschappij van SBS Broadcasting. De NVJ was daar heel lang de enige partij, maar nu is ook FNV KIEM hierbij betrokken. Minimumtarieven zelfstandigen in Remplaçanten cao Sinds 2011 loopt de hoger beroep procedure in de zaak van FNV KIEM tegen de staat. Kort gezegd komt het erop neer dat FNV KIEM het oneens is met de stelling van de NMa dat het in een cao opnemen van minimumtarieven voor de zelfstandige musici in de Remplaçanten cao in strijd is met de Nederlandse kartelwetgeving en het Europese Verdrag. Voor de sectoren van FNV KIEM een belangrijke uitspraak, omdat minimumtarieven voor zelfstandigen (rechtstreeks afgeleid van de lonen van de werknemers): - voorkomt dat de groter wordende groep zelfstandigen de cao volledig uitholt, omdat uiteindelijk te veel zelfstandigen het werk tegen een lager tarief zullen doen dan betaald moet worden aan de werknemers (steeds minder werknemers, einde cao, alleen nog maar STP ers); - de zelfstandigen in de markt van de creatieven over het algemeen over een dermate zwakke onderhandelingspositie beschikken dat zij individueel niet in staat zijn tot het maken van redelijke prijsafspraken, terwijl dat collectief een beter kan. Daarmee kunnen we een soort bodem leggen in de markt en dat voorkomt steeds verder afglijden van de beloning in een beroep/sector, omdat de cao haar positie verliest. 21

22 Inzet van de zaak is om aan het Europese Hof van Justitie hierover vragen te stellen (zijn dergelijke afspraken -in de context van de remplaçantenpraktijk- wel/niet in strijd met het Verdrag). In eerste instantie heeft FNV KIEM deze zaak verloren. Echter, afgelopen jaar zijn er verder stukken uitgewisseld en is er een pleidooi voor het Hof in Den Haag geweest. In het tussenarrest heeft het Hof al wel de vragen voorgesteld die aan het Europese Hof gesteld zouden kunnen worden, maar eerst moet het Haagse Hof antwoord geven op de vraag of het Europese Hof ontvankelijk is. Zowel FNV KIEM als de Staat mogen zich nog over die juridische vraag uitlaten, maar partijen hebben ervoor gekozen om eerst de uitspraak in een vergelijkbare zaak af te wachten alvorens zij zich hierover uitlaten. Deze zaak loopt dus nog: er moet nog een flinke juridische hobbel genomen worden. 22

23 Entertainment & Media Waar 2011 nog het jaar was waarin de bezuinigingen werden aangekondigd, ging de sector in 2012 een jaar tegemoet waarin de reorganisaties vorm kregen. Dat geldt met name voor de publieke omroep. In 2012 zijn de plannen gemaakt die in 2013 ver ontwikkeld en uitgevoerd worden, zodat er per 1 januari 2014 een nieuwe organisatie staat. Mogelijk zal niet iedere organisatie dit redden, zodat per half 2014 de volledige bezuinigingen doorgevoerd zijn. Hogere organisatiegraad Hoewel de reorganisaties in de sector banen gaan kosten heeft dat vooralsnog niet geleid tot een hogere organisatiegraad. Het ledental blijft redelijk stabiel maar is overall te laag. Maar een hogere organisatiegraad is nodig om de positie van FNV KIEM aan de onderhandelingstafels te versterken bij reorganisaties maar ook bij arbeidsvoorwaarden onderhandelingen. Daarom is in 2012 een project gestart dat moet bijdragen aan de groei van het aantal leden. Leden die zelf verantwoordelijk zijn maar ook inzien dat een sterk collectief bijdraagt aan verbetering van de eigen positie. Sector Audiovisueel Werkstation.tv In 2012 is het digitaal mobiliteitscentrum voor de AV-sector: werkstation.tv tot stand gekomen. Dit mobiliteitscentrum kan enerzijds continuïteit brengen in interne en externe mobiliteit en anderzijds belangrijke diensten verlenen aan werknemers bij de vele reorganisaties. Medewerkers van alle publieke omroepen (landelijk, regionaal en wereldomroep) kunnen van de diensten van het mobiliteitscentrum gebruik maken. Bij het mobiliteitscentrum kunnen omroep medewerkers het geld inzetten (1000 Euro) dat ze, via een cao-afspraak, beschikbaar hebben gekregen in het kader van hun mobiliteit. Ze kunnen dat gebruiken voor scholing, het inhuren van een job coach en allerlei andere mobiliteit bevorderende maatregelen en faciliteiten. Het is de verwachting dat in 2013 veel mensen gebruik gaan maken van de tool, vanwege de bezuinigingen en de daaruit vloeiende reorganisaties. Regionale omroepen Ook bij de regionale omroepen moet bezuinigd worden. Bij omroep Friesland, omroep Drenthe, RTV Oost en RTV West is daarom met werkgevers gesproken over de reorganisatieplannen. Dat heeft echter in geen van de gesprekken tot een sociaal plan geleid. De regionale omroepen vallen niet onder het sociaal plan van de publieke omroep, vandaar de behoefte aan een eigen sociaal plan. Cao s Cao s zijn afgesloten bij TechniColor (Ericsson) en DutchView. Bij de cao DutchView is met name veel aandacht besteed aan duurzame inzetbaarheid. Eind 2012 zijn afspraken gemaakt over de implementatie daarvan. De interne mobiliteit binnen het bedrijf wordt hiermee bevordert en daarmee wordt gepoogd mensen duurzaam inzetbaar te houden. Hiermee krijgen mensen de regie en de tools om hun eigen loopbaan/carrière vorm te geven. Daarover zijn in de cao financiële afspraken gemaakt. In de uitvoering van die afspraken wordt samengewerkt met mobiliteitscentrum C3, om zo invulling te geven aan de agenda van duurzame inzetbaarheid. Er is overleg geweest over de voorzetting van de cao bij Heuvelman. Actie heeft ervoor gezorgd dat nadat de werkgever aangaf niet verder te willen met de cao- de partijen weer rond de tafel zitten. Begin 2013 zal de ledenraadpleging hierover plaatsvinden, waarvan positieve resultaten worden verwacht. 23

24 Met de AFN is overleg geweest met voorbereidende gesprekken over de branche-cao voor audiovisuele facilitaire bedrijven. Dat zou een cao moeten worden die zowel voor de werknemers, als ook voor de freelancers zou moeten gaan gelden. Eind 2012 zijn de voorbereidingen gestart voor de cao Publieke Omroep die per 1 januari 2013 afloopt. Cao Beeld en Geluid Half juli 2012 heeft FNV KIEM een principeakkoord bereikt met de directie voor een nieuwe cao Beeld en Geluid. Beeld en Geluid is het audiovisuele archief van de Nederlandse omroepen. Belangrijke punten uit dit principeakkoord zijn een structurele salarisverhoging van 1% per 1 januari 2013 en een eenmalige uitkering van 400,- per 1 augustus (naar rato dienstverband) voor medewerkers die een jaar of langer in dienst zijn. Medewerkers die op 1 augustus minder dan een jaar in dienst zijn, krijgen dit bedrag naar rato duur en omvang van het dienstverband uitgekeerd. Daarnaast heeft FNV KIEM afspraken gemaakt om de modernisering van de cao te bespreken. Hierbij worden de ondernemingsraad en de medewerkers ook betrokken. Ook is er in het principeakkoord een kader voor sociaal beleid bij eventuele reorganisaties opgenomen. Sector Uitgeverijen Op 1 januari 2011 heeft FNV KIEM vanuit het grafisch cluster een bestuurder vrijgemaakt die zich die zich sindsdien richt op (potentiële) leden bij uitgeverijen. De grootste reden daarvan was de ondervertegenwoordiging van FNV KIEM in deze sector - het aantal KIEM-leden in deze sector ligt behoorlijk onder het vakbondsgemiddelde - en de grote ledenwinst die hier te behalen is. In 2012 is een projectaanvraag geschreven met het idee het anders te gaan doen binnen de sector Uitgeverijen. Anders in zin van niet meer op de traditionele manier, maar door te proberen een band op te bouwen met leden en werknemers in bedrijven door gebruik van social media. Hiervoor zijn in 2012 de belangrijkste online kanalen opgezet: een twitter- en facebookaccount en een website. Ook is moeite gedaan om FNV KIEM meer naamsbekendheid te geven door een aan de online kanalen gekoppelde mediacampagne op te zetten. Deze is oktober 2012 van start gegaan. Behalve online heeft FNV KIEM zich ook in de bedrijven zelf laten zien. In dat kader -een van de doelstellingen van het project- zijn contactgroepen geformeerd. Contactgroepen bestaan uit leden die zich in willen zetten voor de vakbond. Mensen die snel bellen als er iets speelt; de vroegere kaderleden. Er zijn inmiddels vier contactgroepen en het doel is om er eind 2013 in totaal dertien te hebben. Ledenonderzoek Er is in 2012 voornamelijk geknuffeld, op een vriendelijke manier werkgevers en werknemers benaderd in een poging een band op te bouwen en als vakbond positie te krijgen. Daarin paste ook het verhaal van een eigen website met een reporter die bedrijven langsging. Niet op de traditionele manier van arbeidsvoorwaardelijke politieagent, maar door breder infomeren over wat er speelt en mensen beweegt. Daarover is een ledenonderzoek uitgevoerd met vragen over wat mensen belangrijk vinden om van FNV KIEM te ontvangen. Op basis daarvan is een keuze gemaakt in wat online te doen en besloten voor de activiteiten die ingezet zijn. Zo bleek er vraag te zijn naar een nieuwsbrief met interessante inhoud en er is verder gegaan met de ontwikkeling van andere producten en diensten zoals de vitaliteitscompas. Dit is een aanvulling op de verzekeringsproducten van Menzis. Verder blijkt dat mensen sneller geïnformeerd willen worden, met name wanneer er een reorganisatie op de agenda staat. Dat is ook opgepakt en mensen krijgen nu snel een nieuwsbrief per mail. Daarnaast is tevens de arbeidsmarktanalyse opgezet, waarbij in 2013 zo n 500 leden een gratis arbeidsmarktanalyse wordt aangeboden. 24

25 Van 6 cao s naar 1 cao Het is en blijft lastig werken in deze sector, waar veel werkgelegenheid verdwenen is en waar een groot deel omgeschakeld is van print naar digitaal, wat veel onrust in de bedrijven tot gevolg heeft. Dat is en blijft een probleem. In een periode van 5 maanden is in dag per week gesproken over een ombouw van 6 cao s naar 1 cao. Dat lijkt op de comfortabele arbeidsovereenkomst uit de grafische sector. Er ligt op dit moment 1 conceptcao, waarvan precies duidelijk is wat de verschillen zijn en wat partijen willen. Dat moet in 2013 leiden tot 1 cao onder de voorwaarden dat de BTU en DU cao die beiden aflopen in 2012, opnieuw afgesloten worden. Uitstroom gedaald Ondanks de inspanningen van 2012 is geen sprake van een enorme toename van leden. De uitstroom van leden in de sector Uitgeverijen is wel met 11% gedaald, in een sector waar de werkgelegenheid daalt. Het aantal zzp ers neemt wel toe; het wordt echt een flex sector. Het team uitgeverijen is gematigd tevreden over In 2013 wordt bekeken of het project doorgezet wordt en verder geprofessionaliseerd wordt. Er blijft een continue monitoring op de gewenste effecten. Sector Bioscopen Nog steeds weigeren de werkgevers t FNV KIEM te onderhandelen over een nieuwe cao. De reden die zij daarvoor opgeven is dat zij de acties tegen het downloadverbod niet op prijs stellen. Zelfs nu de Tweede Kamer zich tegen een downloadverbod heeft uitgesproken, keren de werkgevers nog steeds niet terug naar de onderhandelingstafel. Ook een actie van ondernemingsraden die in overlegvergaderingen hebben aangedrongen op hervatting van de onderhandelingen over de cao, heeft helaas niets opgeleverd. De werkgevers denken erover om helemaal te stoppen met de cao. 25

26 Zelfstandig professionals De crisis zou een positieve uitwerking kunnen hebben op de vraag naar inzet van zp ers, maar de economische malaise raakt ook zp ers duidelijk in hun portemonnee. Duidelijk is dat zp ers in 2012 de inflatiecorrectie, de stijging van de ziektekostenpremies, kinderopvang en gemeentelijke belastingen over het algemeen niet hebben kunnen doorberekenen in hun uurtarief. Sterker nog, vanwege concurrentie verlagen veel zp ers hun tarief. Verbetering positie 2012 maakt ook duidelijk dat er nog steeds veel te verbeteren is aan de sociaaleconomische positie van de zp er. Het Nederlandse stelsel van arbeidsrecht, sociale verzekeringen en pensioen heeft nog steeds het werknemerschap als uitgangspunt. Alles is opgebouwd rondom het werknemerschap en vandaar uit wordt er nog iets geregeld voor de zp ers. Alleen het fiscale stelsel bevat voorzieningen die degelijk zijn toegerust op het zp-schap. De dienstverlening aan zelfstandigen is door FNV KIEM in 2012 verder gecontinueerd en geïntensiveerd. Er is vanuit FNV KIEM veel aandacht geweest voor de stap naar gedwongen zpschap. Mede gezien de enorme toename van het aantal (gedwongen) zelfstandigen (zp ers) in De focus heeft in 2012 op de sectoren gelegen en op het versterken en uitbouwen van het trainings- en adviesaanbod. De thema s van 2011 zijn in 2012 verder uitgediept: de aandacht is vooral uitgegaan naar drie vlakken: collectieve- en individuele belangenbehartiging en trainingen en opleidingen. Collectief gezien hebben de meeste zaken in de kunstensector op het gebied van lobby plaatsgevonden. Op AV-gebied is er ruim aandacht geweest voor reistijd en contracten en voorwaarden in de sector. Voor wat betreft reistijd is veelvuldig overleg geweest om tot branche brede afspraken te komen voor werknemers en zelfstandigen. Dat heeft opgeleverd dat daar onderzoek naar gedaan wordt. De lobby met FNV Zelfstandigen is stil komen te liggen in verband met de ontwikkelingen van de Nieuwe Vakbeweging. Netwerkdag 2012 Voor zp ers organiseerde FNV KIEM half januari 2012 voor het eerst de kennis- en netwerkdag. De dag vond plaats in Seats2Meet in Utrecht en stond in het teken van het nieuwe trainings- en adviesaanbod van Verschillende korte workshops gaven op deze dag een goed beeld van de trainingen die later in het jaar plaatsvinden en bij de adviseurs van FNV KIEM konden geïnteresseerden terecht voor een 10-minuten-gesprek over bijvoorbeeld bedrijfskundig advies of pensioenadvies. De hele dag door was er een informatiemarkt met interessante aanbiedingen en er werd volop genetwerkt tussen verschillende collega zp ers. De netwerkdag is in totaal door 40 personen bezocht en heeft 3 nieuwe leden opgeleverd. Pakhuis De Zwijger De samenwerking tussen Pakhuis de Zwijger in Amsterdam en FNV KIEM is in 2012 verder geïntensiveerd. Er hebben, in nauwe samenwerking met FNV KIEM, onder de naam Now What?! vier thema-avonden voor zelfstandigen in het Pakhuis plaatsgevonden. Daarnaast participeert de vakbond in verschillende programma s van het pakhuis. In dat kader vond bijvoorbeeld een avond plaats over Dutch Design, waarbij FNV KIEM het randprogramma verzorgde en advies gaf. De samenwerking met het pakhuis blijkt een goede investering te zijn in het positieve beeld dat bezoekers op deze manier van FNV KIEM krijgen. De formule van Now What?! draait om de praktijk. Er wordt een thema geformuleerd dat creatieve zelfstandige leden aanspreekt en aan de hand van cases van leden (bijvoorbeeld een IBB-dossier) wordt tijdens de avond op zoek gegaan naar antwoorden, voorbeelden, ideeën en handige tips voor het publiek. Zo kunnen we laten zien wat FNV KIEM in de praktijk voor leden betekent, het lidmaatschap wordt concreet. 26

27 Minimumtarieven zelfstandigen In november 2012 vond het hoger beroep plaats van de rechtszaak tegen de staat over minimumtarieven in cao s voor zelfstandigen. Een uitspraak is hierover echter nog niet gedaan. Mediafonds In de filmsector heeft FNV KIEM zich in 2012 ingezet om het Mediafonds te behouden. Vanwege het beleid van het Kabinet zou het Mediafonds afgeschaft worden. FNV KIEM heeft zich ingezet voor een lobby om het mediafonds te behouden. Eind 2012 is de uitkomst daarover nog niet zeker. Lobbycampagne belastingplannen In samenwerking met Kunsten 92 is in 2012 een campagne gestart rondom de belastingplannen van het kabinet. Deze lobbycampagne loopt door in In december is daartoe een goed bezochte bijeenkomst in Arti in Amsterdam georganiseerd. Kunstenaars en experts uit de kunstsector informeerden de politiek over de dreiging dat één van de belangrijkste pijlers van het huidige cultuurbeleid, het cultureel ondernemerschap, mislukt als een gevolg stapeling van bezuinigingen, de economische crisis en tegenstrijdig overheidsbeleid. Sprekers probeerden de politiek duidelijk te maken dat het ontbreken van goed onderbouwde cijfers over de zp ers zorgelijk is. In de creatieve sector is tweede derde zelfstandig ondernemer, met een hoog maatschappelijk rendement, maar vaak weinig winstperspectief. Met name voor zp ers die geen of weinig winst maken is het verdwijnen van de zelfstandigenaftrek en de introductie van de winstbox zeer nadelig. Zo dreigt een marginalisering van kunstenaars waardoor zij hun essentiële functie voor de samenleving niet meer kunnen vervullen. Lobby afschaffen urencriterium Na alle publicaties over zelfstandige professionals in 2011 komt het kabinet begin 2012 met een reactie over de te nemen maatregelen en over de inkomensontwikkeling van zelfstandigen. Die reactie is in één woord teleurstellend. FNV KIEM heeft zich in dit opzicht in 2012 beziggehouden met de agenda voor de toekomst van de zelfstandige professional. Individuele belangenbehartiging De sector Zelfstandigen heeft zich in 2012 voornamelijk gericht op een goede belangenbehartiging van de leden. Zo werd juridische bijstand verleend, een verzekeringspakket (arbeidsongeschiktheidsverzekering op maat) en een cursuspakket voor zp ers samengesteld. Ook werd coaching aanbod en bedrijfskundig advies verleend. In 2012 is de digitale tarieventool doorontwikkeld, die begin 2012 in gebruik is genomen. Schoolvoorlichting Er zijn in 2012 drie informatiemarkten bezocht, waarbij workshops zijn gegeven aan studenten (HKU media; Sint Joost en de Rietveldacademie. Er zijn 11 gastcolleges gegeven op academies voor Beeldende Kunst (HBO); theateropleidingen (MBO en HBO) dansopleidingen (MBO) en AV en techniekopleidingen (MBO). FNV KIEM heeft aan totaal 346 studenten proeflidmaatschappen uitgedeeld. Tenslotte is er op het gebied van schoolvoorlichting een nieuw project voorlichting geschreven, dat is ingediend voor Dit project heeft professionalisering en uitbreiding van de gastcolleges tot doel. KIEM ACADEMIE trainingen Het scholingsaanbod werd ook in 2012 vanuit de KIEM Academie aangeboden. Hierdoor is het voor alle leden overzichtelijk welke soort trainingen en scholing FNV KIEM aan wie aanbiedt. Trainingen voor zp'ers 27

28 Voor zelfstandige professionals (zp ers) is een groot aantal op maat georganiseerde trainingen en cursussen beschikbaar. Verder is dit jaar training op locatie geïnitieerd. FNV KIEM heeft op verzoek van bedrijven, op de vloer loopbaantrainingen en starterscursussen gegeven. In twee theaters in Nederland de Regentes en het Korenhuis- heeft FNV KIEM op de werkvloer een trainingsdag georganiseerd, waar zowel een KIEM Moves You bijeenkomst, als ook een cursus starten als zelfstandige plaatsvond. De trainingen die in 2012 georganiseerd zijn, waren voornamelijk gericht op individuen. Vanwege de toenemende vraag, is de starterscursus starten in de creatieve sector ontwikkeld. Ook nieuw in 2012 was het pensioenspreekuur voor zelfstandigen. FNV KIEM Academie In 2012 is de website van de FNV KIEM Academie ontwikkeld en in december online gegaan. Hierdoor is de brochure komen te vervallen. Via de nieuwe website kunnen leden zich aanmelden voor een cursus of training en inplannen daarvoor is ook mogelijk. Voor actieve leden waren onder meer de cursussen Social Media voor beginners, Omgaan met macht en invloed en de cursus Vergaderen in 2012 via de KIEM Academie te volgen. Daarnaast heeft voor deze doelgroep een introductiecursus or en pvt-leden plaatsgevonden. Zp ers konden onder meer cursussen Uurtarief berekenen, Starten als zelfstandige, Crowdfunding, Koude acquisitie, Contracten en meer, Website bouwen, Social media, Photoshop en Onderhandelen volgen. Het totaal aantal deelnemers aan deze cursussen was 234, waarvan er 199 lid van FNV KIEM zijn. De samenwerkingspartners bij deze trainingen waren FNV Zelfstandigen, Multimedialab en Adminiles. FNV KIEM Zomeracademie In juli, augustus en september zijn onder de titel FNV KIEM Zomeracademie, enkele cursussen starten in de creatieve sector ; uurtarief berekenen en koude acquisitie aangeboden. Deze cursussen zijn gratis voor leden en niet-leden konden lid worden, waarna ze de cursus ook gratis konden volgen. Hierdoor zijn er 9 nieuwe leden geworven. Dit leden wervende principe -dat nietleden alleen deel kunnen nemen aan ons gratis cursusaanbod als ze lid worden- wordt doorgezet in het aanbod in Individueel advies In totaal hebben er 173 sessies pensioenadvies, sparringpartner en belastingspreekuur plaatsgevonden. Voor de sessies bedrijfskundig advies en contractenbegeleiding was weinig tot geen animo. Ondanks dat van deze sessies geen gebruik is gemaakt, blijft FNV KIEM dit wel aanbieden. Met dit verschil dat de ambitie is om bedrijfskundig advies weer door één van de eigen medewerkers te laten doen. Diverse voorlichting Behalve cursussen is er ook een aantal netwerkbijeenkomsten, debatten, voorlichtingen en workshops op (vak)beurzen georganiseerd. Bijna 400 leden en potentieel leden namen deel aan de KvK-bijeenkomsten, de netwerkbijeenkomst setdresser, de workshop starten als creatief op de CUE vakbeurs, VROAAM, diverse Pakhuis De Zwijger-bijeenkomsten, de AV-manifestatie en het debat in Arti. 28

29 Uitkeringsgerechtigden en Ouderen Bijna een derde van het totaal aantal leden van FNV KIEM behoort tot de UGO, de Uitkeringsgerechtigden en Ouderen. Daarmee is de sector UGO de grootste sector van FNV KIEM. In 2012 telde de sector UGO leden. Iets meer dan 100 leden zegden hun lidmaatschap van FNV KIEM in 2012 op. Dat maakt dat deze groep een relatief klein dalend ledenaantal heeft. Contactpersonen ouderen In 2012 is het aantal contactpersonen voor ouderen (CPO s) verder uitgebreid. Deze speciaal benoemde contactpersonen zijn voornamelijk mensen uit de UGO-sector zelf. Ze bellen leden die bijna de 65-jarige leeftijd bereiken en vragen hen of ze nog vragen of problemen hebben met betrekking tot de pensionering, de aanvraag aow, of mutaties in de n.a.w.-gegevens. Wanneer leden aangeven hulp nodig te hebben, dan bieden de contactpersonen deze hulp. De contactpersonen geven ook informatie over waarom het voor 65-plussers zin heeft om lid te blijven van de bond en benadrukken hoe belangrijk het is om lid te blijven van de bond na de pensionering en welke voordelen lid blijven, heeft. Een uitdaging voor de toekomst blijft zeker om nog meer contactpersonen te werven, zodat meer oudere leden gebeld kunnen worden. Deelneming aan FNV Er is in 2012 samen met FNV Bondgenoten, FNV Abvakabo en FNV Bouw een gezamenlijke projectgroep gevormd, waarin besproken is hoe na mei 2013 wanneer een keuze is gemaakt voor het gedeelde of ongedeelde deelneming aan de FNV-een cluster ouderen te realiseren dat zelfstandig de belangen voor ouderen behartigt. Gezamenlijk komen deze bonden op voor zo n leden. Overigens wel met inachtneming van de solidariteit. Binnen het ongedeelde deel van de FNV wordt een cluster senioren gevormd, waarvan alle ouderen automatisch lid worden. Vandaaruit wordt de belangenbehartiging gedaan en gelobbyd. FNV KIEM nam hierin in 2012 een specifieke positie in, omdat nog niet duidelijk was of FNV KIEM zelfstandig wil blijven of niet. Ook als FNV KIEM zelfstandig blijft wil de vakbond actief participeren in het cluster ouderen. Daarbij richt het cluster zich op vier speerpunten: inkomen, zorg, vrijwilligerswerk en internationale solidariteit. Een belangrijk punt is de instandhouding van de solidariteit met jongeren. Uitstap ANBO In 2012 was het uitstappen van de ANBO een belangrijk punt. Het is voor FNV KIEM belangrijk om dat gat op te vullen. Dat gebeurt door een eigen magazine te maken, dat in plaats van het ANBOmagazine verschijnt. Daarnaast wordt ingezet op verbetering van de dienstverlening aan ouderen, onder meer door een website en een servicetelefoonnummer. Er heeft in dat opzicht een omslag plaatsgevonden bij de sector UGO van FNV KIEM: men is van een groep die beleid vormde, geswitcht naar een groep die concreet dingen doet voor UGO-leden: voor en door de leden. Ouder en wijzer In 2012 hebben de UGO-leden van FNV KIEM vier maal het blad Ouder en Wijzer ontvangen. Twee sectorraadsleden hebben zitting in de redactieraad, waarbij de inhoud van het blad wordt bepaald. 50+ beurs Samen met Bondgenoten en Abvakabo is de sector UGO in 2012 wederom vertegenwoordigd geweest op de 50+ Beurs. Leden en hun partner kregen gratis toegang tot deze beurs. Zo n mensen hebben hier gebruik van gemaakt, wat de 50+ Beurs tot een succes maakte. 29

30 Pensioenen De situatie rond de pensioenen stond in 2012 volop in de aandacht. Via de website waarop met grote regelmaat updates te lezen waren over pensioenen en mogelijke korting, zijn leden zo goed mogelijk op de hoogte gehouden met nieuws, veelgestelde vragen en een bijna maandelijks weblog van de bij pensioenen betrokken bestuurder. Door het jaar heen zijn verschillende themabijeenkomsten over pensioen georganiseerd. Kortingen Een aantal pensioenfondsen waar leden uit sectoren van FNV KIEM bij aangesloten zijn, kondigde kortingen aan. In de Tweede Kamer werd volop gedebatteerd over de gevolgen van pensioenkortingen en mogelijkheden om kortingen te minimaliseren. Jarenlang is het woord afstempelen (ofwel korten) taboe geweest binnen de pensioenwereld, maar sinds eind 2011 verkeren de pensioenen in zwaar weer. Vrijwel alle pensioendeelnemers hebben hun pensioen niet zien indexeren vanwege de inflatie. FNV KIEM heeft niet kunnen garanderen dat er niet gekort werd, maar heeft zich in de besturen van de pensioenfondsen wel vol ingezet om het afstempelen te voorkomen. Dat is niet bij alle pensioenfondsen gelukt. Eind februari kondigden 103 pensioenfondsen aan te gaan korten in Reden: bijna alle fondsen hebben in 2012 hun financiële positie fors zien verslechteren. Liquidaties In 2012 is het pensioenfonds Kunst en Cultuur in liquidatie gegaan. Dit fonds gaat over naar het pensioenfonds Zorg & Welzijn. Dat is een goede zet, want het fonds Zorg & Welzijn is een heel robuust fonds. Zeker gezien het feit dat het pensioenfonds Cultuur er heel slecht voor stond. FNV KIEM meent dat de pensioenen in dit nieuwe fonds veel veiliger zijn dan bij het oude fonds. In het nieuwe pensioenfonds Zorg & Welzijn is tevens een deel van de 7% die het pensioenfonds Cultuur de afgelopen jaren heeft gekort, ongedaan gemaakt. Het ziet er naar uit dat in 2013 het overige deel van de korting ongedaan kan worden gemaakt. Hetzelfde geldt voor het pensioenfonds Film & Bioscopen. Dit fonds is opgegaan in het pensioenfonds PNO Media. Ook daarbij geldt dat de pensioenen nu veel veiliger zijn in het PNOfonds. Het fonds telt zo n deelnemers en voor hen heeft de overgang aanzienlijke voordelen. De uitvoeringskosten zullen aanmerkelijk dalen en de kosten nemen daardoor per deelnemer af. Ook hierbij blijft geld over voor een extra indexatie (6% per mei 2013); de pensioenaanspraken en -uitkeringen zullen omhoog gaan. Van iedere ingelegde euro gaat er structureel meer naar de daadwerkelijke pensioenopbouw en dus een beter pensioen. Het voornemen is om het pensioenfonds AENA, het beroepspensioenfonds voor zelfstandig kunstenaars en muziekauteurs te liquideren. Nadat de overheid besloot de subsidie stop te zetten, heeft het bestuur van het pensioenfonds besloten het te liquideren. Mensen met heel kleine pensioentjes zullen naar alle waarschijnlijkheid worden afgekocht. Mensen met een wat groter pensioen zullen ondergebracht worden bij een verzekeraar. Het pensioenfonds PNO Media heeft in 2012 voorgenomen alle pensioenaanspraken te korten met 3,4 % per 1 april Pensioenfonds Grafische Bedrijven Ondanks de turbulente ontwikkelingen in de pensioenwereld heeft het Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) gedaan, wat het moest doen. De pensioenen zijn uitbetaald, de nieuwe pensioenopbouw is vastgelegd en het inmiddels tot ruim 13 miljard euro uitgegroeide vermogen van deelnemers en gepensioneerden is verantwoord beheerd. Het beleggingsbeleid heeft veel aandacht gehad binnen PGB. De risico s zijn verder teruggebracht en het aantal beleggingscategorieën is verminderd. Er werd een positief rendement van ruim 13% behaald. De gestegen levensverwachting en de lage rente hebben tot gevolg dat er meer geld nodig is om de pensioenen op lange termijn uit te kunnen keren. Met andere woorden: de verplichtingen van 30

31 PGB namen toe. De verhouding tussen het vermogen en de verplichtingen voldoet, ondanks het positieve rendement op de beleggingen, nog niet aan de wettelijke eisen. PGB is nog steeds in herstel. In tegenstelling tot veel andere pensioenfondsen hoefde PGB geen kortingen op de pensioenen aan te kondigen. Eind 2013 zal duidelijk worden of de verhouding tussen vermogen en verplichtingen voldoende hersteld is om kortingen in 2014 te voorkomen. PGB is al lang niet meer het pensioenfonds voor alleen de grafische sector. De afgelopen jaren hebben diverse uitgeverijbedrijven hun pensioenregeling bij PGB onder gebracht. Per 1 januari 2012 is ook de pensioenregeling voor het Kartonnage en Flexibele Verpakkingsbedrijf over gegaan naar PGB en per 1 januari 2013 zal de pensioenregeling voor Verf en Drukinkt onderdeel van PGB worden. Opnieuw ingrijpende maatregelen Eind oktober 2012 kondigde het (nieuwe) kabinet opnieuw aan ingrijpende maatregelen aan op het gebied van de pensioenen. Niet alleen gaat de AOW-leeftijd nog sneller omhoog, maar ook de pensioenopbouw wordt aanzienlijk beperkt. In 2012 liep de gemiddelde leeftijd waarop werknemers met pensioen gaan op tot 63,6 jaar. Dat is een half jaar hoger dan in 2011 en 2,6 jaar hoger dan in

32 Cijfers en Organisatie 32

33 Financieel Jaarverslag Jaarverslag FNV KIEM 2012 Begroting Begroting Begroting Resultaat (bedragen in hele euro's) Baten Contributies Beleggingsopbrengsten o.b.v. 4% Gerealiseerde beleggingsopbrengst Ongerealiseerd koersresultaat Vacatiegelden Diverse opbrengsten Totaal baten Lasten Personeelskosten Kosten herstructurering Huisvestingskosten Afschrijvingen Beheer- en administratiekosten Reis- en verblijfkosten Vergaderkosten Actiekosten Scholing Communicatie Kosten vereniging (regionale afdelingen) Externe kosten belangenbehartiging Rechtenpakket leden Internationale bijeenkomsten en acties Lidmaatschap organisaties Algemene kosten Bijzondere baten & lasten Ontwikkelingskosten \ Resultaat mediaplein Aanvullende projectkosten Overbrengen projectkosten naar werkgeversbijdragen Totaal lasten Resultaat bondshuishouding (excl WGB, incl beleggingen) Werkgeversbijdragen Projectkosten t.l.v. werkgeversbijdragen Resultaat werkgeversbijdragen Totaal exploitatieresultaat

34 Staat van baten en lasten Resultaat Begroting Resultaat verschil (bedragen in hele euro's) begroting Gerealiseerde resultaten Baten Contributies ,0% Werkgeversbijdragen ,0% Beleggingsopbrengst (excl) koersresultaat) ,0% Vacatiegelden ,8% Diverse opbrengsten ,0% Totaal baten ,2% Lasten Personeelskosten ,7% Huisvestingskosten ,1% Afschrijvingen ,4% Beheer- en administratiekosten ,5% Reis- en verblijfkosten ,6% Vergaderkosten ,7% Actiekosten ,5% Scholing ,8% Communicatie ,1% Kosten vereniging (regionale afdelingen) ,7% Externe kosten belangenbehartiging ,2% Rechtenpakket leden ,3% Internationale bijeenkomsten en acties ,7% Lidmaatschap organisaties ,2% Algemene kosten ,8% Bijzondere baten & lasten ,4% Totaal lasten ,1% Resultaat bondshuishouding, incl werkgeversbijdragen ,4% Ontwikkelingskosten \ Resultaat mediaplein Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerd koersresultaat Totaal exploitatieresultaat ,6% 34

35 Uit- en instroom per sector in 2012 Uitstroom per sector 2012: leden Maand AV Grafisch Kunsten Prepress UGO Uitgeverijen Verpakkingen totaal januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal Instroom per sector 2012: leden Maand AV Grafisch Kunsten Prepress UGO Uitgeverijen Verpakkingen totaal januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal

36 Ledenstanden per sector / vakgroep Sectoren en vakgroepen Sector 01/01/09 01/01/10 01/01/11 01/01/12 01/01/13 Kunsten Prepublishing Grafische Verpakkingen Uitgeverij Audiovisueel Uitkeringsgerechtigden Totaal Vakgroepen: Symfonie Vocaal Drama en Co Podiumtech en Theaterorg Dans Kunsteducatie/A.K BV POP Beeldend Boek/Tijdschriftuitg VVFT Bioscoop Totaal Ledenontwikkeling tot en met

37 Aantal leden per afdeling Jaarverslag FNV KIEM 2012 Afdeling Friesland Noord IJsselvallei Drenthe Doetinchem Eerbeek Zutphen Twente Oost Brabant Nijmegen Zuid Limburg Midden-Limburg Noord Limburg Tetra PAK Moerdijk Zuidwest-Nederland Dordrecht West Brabant Dordrecht Groot Rotterdam Waterweg Zeeland Haaglanden Het Groene Hart Eemland/West-Veluwe Arnhem/Wageningen Utrecht Amsterdam Flevoland Gooiland Zaanstreek/Waterland West Friesland De kop van Noord-Holland Schagen/Heerhugowaard/Alkmaar Audio Visueel Personeelscijfers In 2012 is een stevig beroep gedaan op de afdeling Personeel en Organisatie. De focus ligt dit jaar op de herstructurering en inkrimping van FNV KIEM, en de uitvoering daarvan. Na de eerste fase van reorganisatie volgt in 2013 een tweede fase van transformatie van de werkorganisatie. In deze tweede fase ligt de nadruk op het maken van een kwaliteitsslag en het herinrichten van de werkorganisatie. In 2012 heeft onder meer een managementverandering plaatsgevonden, waarbij een managementlaag (het MT is opgeheven) verdwenen is. Voorts is vooral bij de ondersteunende diensten gekeken hoeveel werknemers nodig zijn bij bediening van het huidige aantal leden. Op basis daarvan is besloten om de ondersteunende diensten in te krimpen. Het betreft de afdelingen ICT, juridische dienstverlening, helpdesk, 37

38 ledenadministratie en de secretariaten. Hiervoor is in 2012 een adviesaanvraag gedaan en een plan gemaakt. De uitwerking hiervan zal in 2013 plaatsvinden. Levensfaseverlof In 2012 is het levensfaseverlof voor werknemers van FNV KIEM ingegaan. Dit speciaal verlof is bedoeld om op te nemen om de duurzame inzetbaarheid te vergroten en kan voor dit doel opgenomen worden. Dit is in de cao die voor FNV KIEM geldt, opgenomen. Regulier Behalve reorganisatiewerkzaamheden is ook een groot aantal reguliere HR activiteiten doorgegaan. Denk daarbij aan beheersing ziekteverzuim, in-, door- en uitstroom, deelname aan hoofden P&O overleg op sectoraal niveau, opleidingsbeleid etc. Ziekteverzuim Jaar Verzuimpercentage verzuimfrequentie Gemiddeld verzuimduur in dagen ,8 2,1 25, ,5 1,6 20, ,37 1,57 6, ,96 1,63 5, ,12 1,76 8,59 Werknemers naar leeftijd 2012 Werknemers naar fte, aantal en percentage Geslacht Fte Aantal Percentage Mannen 19, % Vrouwen 33, % Totaal 53, % 38

39 Bondsbestuur en sectorraden Bondsbestuur: mw. I. van Baaren C.J. Bommezij E.M. Bouwers T.W. van den Broek J. Cohen W.H.J. Dubbeling mw. D.B. van Elk R. Jansen A. Martèl mw. A. van Proosdij mw. I.M.A. Rep mw. D. van Santen C.W.A. Schrauwen Sectorraad Kunsten: G. Bleijerveld C.J. Bommezij C.E. van den Bulk J.M. van Dijk mw. P. Dijkmans mw. D.B. van Elk mw. D. Jonkers mw. C.M.R. von Klimburg mw. C.M. Lensen mw. F. Mertens mw. C.M. van Overbeek W.J. Pietersma mw. E. Rinsampessy J. Schreuder mw. H. Sedy mw. J.H.M. van der Venne J. Vischjager mw. W. Vissers R. van der Woude Sectorraad Prepublishing: C.W.A. Schrauwen Sectorraad Verpakkingen: J. Meijers mw. E.L. Osseforth C.J. Otterspeer E.W. Rozenkamp Sectorraad Grafisch: B. Bruinsma J. Cohen P. Jansen G. Peeks mw. A. van Proosdij J. Roemers H.L. Weusten Sectorraad Uitgeverijen: W.H.J. Dubbeling S.M. Erba P. Ketting W. Onrust J.G. Reiffers H.G.T. Sangers mw. D. van Santen O. de Weerdt Sectorraad Uitkeringsgerechtigden: G. van den Belt A.F.A.H. Bergmans C.J.A. Braat Th. W. van den Broek H. Coeckelbergh R.J. Geeve mw. M.C.T. Giammanco J.H. de Graaf J.J.H. Herben B.C.P.H. Hessel F.J. Hoefnagels R. Jansen C.J. Janssen T.H. Oosterloo F. Scevola A.L. Smaling H.A. Sterkman W.C. Verhulst J.M. van Wegberg H. Zaunbrecher Sectorraad Audiovisueel: mw. I. van Baaren E.S. den Braber R. Ebbinge A. Martèl P.G. Vertin 39

40 Leden Commissie van Beroep: Kunsten J.M. van Dijk UGO F.J. Hoefnagels UGO J. Herben Leden Financiële Commissie: Kunsten mw. C.M. R. von Klimburg Uitgeverij/UGO M. de Keizer UGO K. Langen Leden Commissie van Goede Diensten: Kunsten mw. W. Vissers UGO F.J. Hoefnagels 40

41 Organogram Vereniging * FNV KIEM bestaat uit de sectoren: Audiovisueel Grafisch Kunsten Prepublishing Uitgeverijen Uitkeringsgerechtigden/ouderen Verpakking 41

42 Organogram Werkorganisatie 42