CONCEPTVISIE BREDE SCHOOL PAULUS/JANVDWIJNGAARD

Transcriptie

1 CONCEPTVISIE BREDE SCHOOL PAULUS/JANVDWIJNGAARD 17 juli 2013 werkgroep brede school/kindcentrum Tjeko de Boer / Astrid Verbokkem (De Brug) Hester Veldhuizen (Pulse) Ilonka Geraerts (BSO) Marja Smits (Lek & IJssel) Jan van Tongeren (Fluenta) Emiel Holtermann (Paulusschool)

2 2

3 Inleiding De visie van de te ontwikkelen brede school richt zich op het bestrijden van achterstanden (zorg) en verrijking van kinderen. Vanuit deze visie heeft de werkgroep gekozen voor het concept van brede school. Hierbij gaat het om doorgaande ontwikkelingslijnen, achterstandsbestrijding, ouderbetrokkenheid, sociale (wijk)cohesie, benutten van het gebouw en zorg in en om de school. Het Landelijk Steunpunt Brede Scholen spreekt in dit verband over de klassieke brede school. Een integraal kindcentrum is een voorziening voor kinderen van tenminste 0-12 jaar, waar zij gedurende de dag komen om te leren, spelen, ontwikkelen en ontmoeten. Alle ontwikkelingsterreinen van kinderen komen aan bod. De omgeving biedt een totaalpakket op het gebied van educatie, opvang en ontwikkeling, waarbij wel functionele specialismen zijn (inclusief taakverdeling), maar geen institutionele en organisatorische verdeling. Het centrum biedt kinderen een dagprogramma voor zolang als zij willen deelnemen, met minimale en maximale uren, maar wel met een ruim openingsregime (Studulski, projectcoördinator bij Sardes in Basisschool Management, 07/2011). Een integraal kindcentrum is een ander concept in de vormgeving van zijn organisatie dan een brede school. Eén leidinggevende, één team, één organisatie (of zoveel mogelijk één bedrijfsmodel), een dagvullend programma, een pedagogisch rijke omgeving, die niet bepaald is door de institutionele regelgeving, waar het kind centraal staat. Hieronder staan de belangrijkste verschillen aangegeven. De werkgroep maakt de keuze voor het model van de brede school vanuit het bestrijden van achterstanden, het bieden van zorg en ontwikkelingskansen voor kinderen. Het onderwijs heeft de centrale rol in de brede school. Vanuit het systeemdenken is betrokkenheid van ouders en wijkversterking zeer gewenst. 3

4 Investeringen in deze groep kinderen betalen zich later meer dan dubbel uit, zo blijkt uit verschillende onderzoeken, doordat kinderen minder vaak uitvallen op latere leeftijd in het voortgezet onderwijs en de samenleving. Bij wijkversterking kan gedacht worden aan sociale cohesie, leefbaarheid, veiligheid en inburgering. Samenwerking tussen de verschillende instellingen ligt daarbij voor de hand. Bij de start van de brede school wordt uitgegaan van de volgende kernpartners: onderwijs (Paulus en JvdWijngaard), voorschool/vve /welzijn/studio10 (Pulse) en buitenschoolse opvang (BSO IJsselstein). Met andere partners wordt natuurlijk ook samengewerkt: sociaal-culturele educatieve instellingen, CJG/GGD, consultatiebureau, bibliotheek, politie, (school)maatschappelijk werk, opbouwwerk, centra voor werk&inkomen etc. Deze organisaties zouden bijvoorbeeld spreekuur kunnen houden in de nieuwe school, waarvoor een spreekkamer/ruimte beschikbaar is (gehuurd kan worden). Kenmerken Er wordt doelgericht gewerkt, er is een VVE-programma (inclusief ouderprogramma) en aandacht voor overdracht van peuterspeelzaal naar basisschool, er zijn naschoolse activiteiten (buitenschools leren) en er is aandacht voor ouderbetrokkenheid. Doelgroep De doelgroep bestaat in eerste instantie uit de kinderen van 0-12 jaar (en hun ouders). Dit zijn vooral leerlingen in een achterstandssituatie. Ook zorgleerlingen zijn een belangrijke doelgroep (passend onderwijs). Ouders worden daarbij actief betrokken (bijvoorbeeld door cursussen). Afhankelijk van de positie van het jongerenwerk (Studio 10), kan de doelgroep worden uitgebreid met jarigen. Om de heterogeniteit van de schoolpopulatie (sociaaleconomische positie en opleiding ouders) te bevorderen, zal de opzet van de brede school ook voor andere doelgroepen in de wijk aantrekkelijk moeten zijn. De nieuwe onderwijstijden (met continurooster en vijf gelijke dagen model) en het verrijkingsprogramma na schooltijd (cultuur en sport), uit te voeren door bijvoorbeeld BSO en/of Pulse in nauwe samenwerking met het onderwijs, kunnen hiervoor (naast natuurlijk kwalitatief goed onderwijs) zorg dragen. Programma Het programma richt zich op bestrijden van achterstanden, zorg en verrijking. Bijvoorbeeld VVE, taalstimuleringsprogramma s, gezinsgerichte programma s en taalactiviteiten voor ouders. Hierbij moet ook gedacht worden aan opvang van 0 tot 4 jarigen. De verrijking richt zich meestal op onderwerpen waar de kinderen thuis niet mee in aanraking komen, zoals cultuur en sport. Deze programma s dienen ook aantrekkelijk te zijn voor andere doelgroepen. 4

5 Naar één pedagogische aanpak gericht op sociale competenties en democratisch burgerschap? Inhoudelijke samenwerking op het gebied van de pedagogische aanpak is volgens de werkgroep wenselijk. Het is van belang dat er een pedagogische samenhang in de wijk en een verbinding tussen school, straat en thuis gelegd wordt. De nieuwe brede school zou hier een belangrijke rol in kunnen spelen. Eén aanpak vanuit alle partners die bij de school betrokken zijn, dient volgens de werkgroep te worden bevorderd. Onderzocht zal moeten worden of een programma als De Vreedzame School en De Vreedzame Wijk hiervoor geschikt is. In Utrecht (o.a. Overvecht) zijn hier goede ervaringen mee opgedaan. De Vreedzame School streeft er naar om kinderen te leren: - op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan; - op een democratische manier met elkaar beslissingen te nemen; - constructief conflicten op te lossen; - verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap; - open te staan voor verschillen tussen mensen. Op wijkniveau dient tenslotte een veilig, positief sociaal klimaat te ontstaan, waarin participatie centraal staat, als alternatief voor de straatcultuur. Andere mogelijkheden van samenwerking De samenwerking tussen de partners in de brede school kan verder uitgewerkt worden op het gebied van o.a.: - VVE, inclusief ouderprogramma; - feesten en activiteiten (sportdagen, culturele activiteiten e.d.); - verkeerseducatie (inclusief UVL); - veiligheidsplan en BHV; - schoolbibliotheek; - speel-o-theek: medegebruik gebouw (nu 2 ochtenden en 1 avond) en samenwerking zoeken bij andere activiteiten (bijv. ouderprogramma VVE, speelgoedochtenden in de kleutergroepen e.d.), waardoor doelgroepen beter bereikt kunnen worden; - personeel: combifunctie onderwijsassistent/pedagogisch medewerker, conciërge; - scholing personeel voor gezamenlijke trajecten; - gebruik gemeenschappelijke ruimtes. Huisvesting De brede school zal gehuisvest worden in één nieuw gebouw. Het is van belang dat de locatie van de nieuwbouw voldoet aan de volgende criteria: 1) verkeersveiligheid en goede bereikbaarheid 2) centrale ligging in het voedingsgebied. De huidige locatie van de Paulusschool, zoals door beide schoolbesturen geadviseerd, voldoet aan beide criteria en is daarmee de meest geschikte plek om de doelstellingen van de brede school te realiseren. Niet alle instellingen waarmee wordt samengewerkt zullen zich bevinden in dit gebouw, maar het gebouw is nadrukkelijk het kloppend hart. Vanuit de visie zal de nieuwbouw aan een aantal ruimtelijke wensen moeten voldoen. - voldoende afzonderlijke onderwijsruimten voor beide scholen op basis van leerlingenprognoses en flexibele mogelijkheden om ruimten te combineren; 5

6 - in de onderwijsruimten mogelijkheden creëren voor zelfstandig werken en extra ondersteuning (bijvoorbeeld door glazen wanden afgescheiden werkruimtes binnen klas); - gemeenschappelijke ruimten, zoals bijvoorbeeld een centrale aula (bruikbaar voor grote groepen) en handvaardigheidlokaal; - ruimte voor de voorschool (VVE); - in de brede school zal een multifunctionele ruimte sfeervol moeten worden ingericht (al dan niet in combinatie met de aula (met flexibele wanden) voor bijvoorbeeld wijkbijeenkomsten, activiteiten (allochtone) moeders 1, opvang 0 tot 4 jarigen en taalstimulering voorschoolse periode; speel-o-theek; van belang is dat deze ruimtes ook overdag tijdens de reguliere onderwijstijd (lessen) beschikbaar zijn voor activiteiten; - ouderkamer; - spreekkamer; - de BSO heeft aangegeven geen zelfstandige ruimte nodig te hebben voor de naschoolse opvang, maar wil gebruik maken van een onderwijsruimte (huur) die voor dit gebruik flexibel ingericht moet kunnen worden (multifunctioneel gebruik); wellicht dat hiervoor een extra lokaal of bijvoorbeeld het handvaardigheidlokaal (let op veiligheid) kan worden ingericht voor multifunctioneel gebruik; - ruimten voor personeel van beide teams 2 : personeelskamers met voldoende flexibele werkplekken, directiekamers, ruimtes voor IB/zorg - gemeenschappelijke ruimte voor ondersteunend personeel; - (flexibele) ruimte voor jongerenwerk 12-14j, dat voldoende afgeschermd is van de reguliere onderwijsruimten; - voldoende ruimte voor buitenactiviteiten tijdens en na schooltijd (sport en spel). Het activiteitenaanbod na schooltijd Er is de naschoolse opvang door de BSO. Pulse verzorgt geen activiteitenaanbod voor kinderen, dat concurrerend zou kunnen zijn voor de BSO. Ten eerste niet omdat er momenteel geen kinderwerk bestaat, Pulse kan slechts in de marge van het jongerenwerk met kinderen aan de slag, en doet dat momenteel in beperkte mate. Ten tweede omdat Welzijn Nieuwe Stijl betekent dat er niet zomaar een pakket activiteiten voor kinderen wordt verzorgd door professionals, maar dat er gericht wordt gekeken naar welke kinderen aanvullende ondersteuning nodig hebben, en het welzijnswerk focused zich dan bij voorkeur op kinderen die in de openbare ruimte hinderlijk gedrag vertonen of om de een of andere reden gezien worden als potentieel hinderlijk. Daar gaat het welzijnswerk dan mee aan de slag. Dat kan betekenen dat er activiteiten worden georganiseerd, maar niet als middagbesteding maar gericht op het ontwikkelen van vaardigheden. Liever nog verbindt het welzijnswerk deze kinderen met activiteiten die er al zijn, of mobiliseert het welzijnswerk ouders/vrijwilligers die met deze kinderen activiteiten willen ondernemen. Ten aanzien van de brede school betekent dit dat Pulse graag samenwerkt met de school in het opzoeken van de kinderen die extra aandacht nodig hebben en bekijkt hoe bestaande voorzieningen of vrijwilligers gemobiliseerd kunnen worden ten behoeve van deze groep. Daar waar dan nog gaten vallen kan Pulse kijken of er middelen vrij te maken zijn (of eventueel de gemeente bereid is een extra investering te doen) om een gerichte aanpak op deze groep kinderen te realiseren. 1 Voor taalactiviteiten is veel ruimte tegelijkertijd nodig. Het is de vraag of dit in de brede school te organiseren is. 2 Afhankelijk van de mate van samenwerking. 6

7 Ten aanzien van de specifieke wijk waarin de toekomstige brede school wordt gevestigd (IJsselveld Oost) kunnen we nu dan al wel constateren dat zich daar een groep kinderen manifesteert die breed (door scholen, politie en welzijnswerk) gezien wordt als (potentieel) problematisch. Het zou zinvol zijn om een gezamenlijke aanpak op deze groep te formuleren. Aanvullende financiering De verwachting is dat veel ouders meestal niet veel geld kunnen of willen besteden aan naschoolse activiteiten. Aanvullende financiering door de gemeente voor bijvoorbeeld naschoolse activiteiten of een combinatiefunctionaris (cultuur/sport) zijn dan ook onontbeerlijk. Een voorbeeld zou ook kunnen zijn dat een onderwijsassistent zowel werkzaam is in het onderwijs als in de BSO, waardoor een doorgaande lijn in de pedagogische aanpak tot de mogelijkheden behoort. Activiteiten kunnen mogelijkerwijs gekoppeld worden aan plannen omtrent IJsselveld-Oost. Leerlingenaantallen en toekomstperspectief Zeer recent zijn de opheffingsnormen voor scholen in IJsselstein vastgesteld voor de komende vijf jaar. De opheffingsnorm is vanaf 1 oktober leerlingen. De projectgroep stelt vast dat het aantal leerlingen in de leeftijd van 4-12 jaar de komende jaren nog verder zal dalen. De komende tien jaar wordt een (landelijke en lokale) daling verwacht van 20-25%. Deze dalende trend leidt er bijvoorbeeld toe dat de Paulusschool al de komende schooljaren in de buurt van of zelfs onder de opheffingsnorm van 170 leerlingen komt. De situatie van De Brug Jan van de Wijngaard is gecompliceerd, doordat deze locatie één school met één BRIN-nummer vormt met De Brug Polderheem. Op de locatie Jan van de Wijngaard zitten momenteel 46 leerlingen (exclusief 7 leerlingen van groep 8 op de hoofdlocatie), maar de instandhouding is voor het bestuur van belang om het voortbestaan van de locatie Polderheem (met ongeveer 180 leerlingen) niet in gevaar te brengen. De andere school in de wijk (De Overkant, Jenaplanschool) zit al twee jaar onder de opheffingsnorm. De toekomst van deze school is onzeker. Er loopt momenteel een onderzoek of deze school kan aansluiten bij de Stichting Lek & IJssel. Een intentieverklaring is getekend. De uiteindelijke besluitvorming over aansluiting van deze school zal consequenties hebben voor huisvesting in de wijk. Het is van belang dat deze krimp bij de uitwerking van de verdere plannen goed in ogenschouw wordt genomen. Enerzijds omdat op een steeds kleiner wordende school de kwaliteit van het onderwijs onder druk komt te staan (zie o.a. het advies van de Onderwijsraad). En anderzijds omdat de terugloop van het aantal leerlingen kan leiden om een slag om de leerling. De concurrentie kan onderling toenemen om het voortbestaan van de eigen school niet in gevaar te brengen. Ook zal onzekerheid over de toekomst van de school ten koste kunnen gaan van de kwaliteit van de voorbereiding van en de samenwerking binnen de nieuwe school. Het is in ieders belang dat de nieuw te ontwikkelen brede school een gezond toekomstperspectief heeft. 7