Collectievormingsprofiel

Transcriptie

1 Collectievormingsprofiel In 2006 werd voor de bibliotheekcollectie Wetenschapsgeschiedenis een collectievormingsprofiel (CVP) opgesteld. Het CVP geeft per discipline inzicht in de collectioneringsgebieden, het niveau van de collectie (huidige aanschaf/ wenselijk niveau) en de noodzakelijke verbeterpunten. Vanwege voorkomende veranderingen in onderzoek en onderwijs is het nodig het CVP periodiek te evalueren en bij te stellen in overleg met de betrokken hoogleraren. Actuele relatie onderzoek en onderwijs en onderzoek over wetenschapshistorische onderwerpen is aan de Universiteit Leiden versnipperd. Er is sprake van de volgende onderzoeksclusters: Scaliger Instituut Het Scaliger Instituut, gehuisvest in de Universiteitsbibliotheek Leiden, heeft als doel het gebruik van de Bijzondere Collecties van de UB te stimuleren door het initiëren van studieprojecten, het organiseren van colleges, lezingen en symposia, het publiceren van onderzoeksresultaten en het verlenen van beurzen aan (gast)onderzoekers. Aan het instituut verbonden is Prof.dr. Harm Beukers, Scaliger-hoogleraar en emeritus-hoogleraar Geschiedenis van de geneeskunde. Onder auspiciën van het instituut worden een aantal onderzoeksprojecten uitgevoerd: Clusiusproject, Correspondentie Scaliger, Correspondentie Lipsius en Modernisme in de theologie. Wis- en natuurkunde Onder leiding van Teylerhoogleraar Frans van Lunteren en hoogleraar Dirk van Delft lopen bij de Sterrewacht een aantal onderzoeks-projecten, waaronder: History of Teylers Museum (Martin Weiss) Jan Hendrik Oort and the rise of radio astronomy in the Netherlands (Astrid Elbers) Jaap Kistemaker and Dutch uranium enrichment since 1945 (Abel Streefland) Geschiedenis en filosofie van de wiskunde is een keuzevak binnen de bachelor Wiskunde en wordt gegeven door Dr. M.H.A. Haase en Prof.dr. J.M.A.M. van Neerven (beide TU Delft). Keerpunten in de geschiedenis van de natuurwetenschap (Van Lunteren) is een keuzevak binnen de bachelor natuurkunde en biologie. Science and the public maakt deel uit van de masteropleidingen Sterrenkunde en Natuurkunde. FSW Colleges Geschiedenis van de psychologie (Prof.dr. F. van der Velde).

2 Geesteswetenschappen Instituut voor culturele disciplines Herbergt het Leiden Centre for the Study of University Collections and Museums, dat onder leiding staat van Prof.dr. M.A. Meadow en Prof.dr. M. Keblusek en samenwerkt met het Scaliger Instituut. Lopend onderzoeksproject is Book Sales Catalogues of the Dutch Republic, Instituut voor wijsbegeerte Hier loopt, onder leiding van James McAllister, het onderzoeksproject Philosophical Foundations of the Historiography of Science, dat bestaat uit 3 deelprojecten. Binnen de tweejarige masteropleiding Philosophy of a specific discipline kunnen studenten zich verdiepen in de filosofische grondslagen en methodologiën binnen bepaalde vakgebieden. NWO-projecten Cultural Representations of Living Nature: Dynamics of Intermedial Recording in Text and Image (ca ) ( ) Departement Franse Taal en Cultuur Prof. dr. P.J. Smith Dr. M.F. Egmond Drs. M.E. Marrigje Rikken The interest in the micro-world before and shortly after the invention of the microscope in Italy and the Netherlands (c ); The role of natural history (both the micro- and the macro-world) in paintings by Joris Hoefnagel (1542-c.1600), Jan Brueghel the Elder ( ) and Jan van Kessel ( ). The friction between animal symbolism and zoology in the pictorial and literary representation of the Fall from Dürer to Rembrandt and Vondel. In het kerncurriculum van Geesteswetenschappen is het college Wetenschapsfilosofie opgenomen dat ingaat op de moderne wetenschappelijke methode en een reflectie wil bieden op de wetenschappelijke praktijk. Aankoop en aankoopmethodiek De aanschaf van Engelstalige titels uit de UK en USA verloopt via een Approval Plan. Yankee Book Peddlar levert op basis van een door de UB samengesteld profiel boeken en aankondigingen. Overige titels worden hoofdzakelijk via de boekhandel aangeschaft aan de hand van promotiemateriaal (brochures, digitale nieuwsbrieven) van uitgevers en aanschafsuggesties van de gebruikers, met aanvullingen achteraf op grond van boekbesprekingen uit dagbladen en wetenschappelijke (digitale) tijdschriften. Selectiecriteria Jaarlijks verschijnt een bijzonder groot aantal wetenschappelijke publicaties op het gebied van de wetenschapsgeschiedenis. Voor de aankoop van titels wordt met name een keuze gemaakt uit naslagwerken en handboeken, primaire werken en monografieën. Daarbij wordt gelet op relevantie, wetenschappelijke kwaliteit en prijs.

3 Taal: het accent ligt op Engelstalige wetenschappelijke literatuur. Daarnaast spelen publicaties in het Nederlands, Frans, Italiaans en Duits een grote rol. Publicaties in andere talen worden selectief aangeschaft. Uitgevers: de meeste publicaties verschijnen bij een klein aantal grote uitgevers, waarvan met name de volgende voor de Leidse aanschaf van groot belang zijn de grote university presses (Cambridge UP, Oxford UP, MIT Press, Chicage UP, Yale UP), Routledge, Springer, Brill en Ashgate. Regio: de collectievorming binnen wetenschapsgeschiedenis richt zich met name op de West- Europese regio, met een accent op de Nederlandse situatie. Af en toe worden er publicaties aangeschaft over wetenschapshistorische onderwerpen van andere werelddelen. Materiaal: in principe wordt alleen nieuw materiaal aangeschaft van maximaal 2 jaar oud. Incidenteel wordt ook ouder materiaal aangeschaft, ten behoeve van onderwijs of naar aanleiding van een recensie. Niveau: Het niveau omvat zowel boeken voor graduates als voor undergraduates. In beperkte mate worden ook populair-wetenschappelijke publicaties gekocht. Informatiedrager: globaal worden de middelen als volgt verdeeld over de materialen: tijdschriften (30%), reeksen (10%), monografieën (60%). Veel naslagwerken en tijdschriften verschijnen inmiddels in zowel digitale als gedrukte vorm. Beleid is dat, mits beschikbaar en haalbaar, digitaal materiaal wordt aangeschaft. Bij de aanschaf van monografieën wordt bij de keuze tussen papier en online rekening gehouden met de kosten en de Digital Rights Management van de online versie. Wordt een titel op papier aangeschaft dan wordt de voorkeur gegeven aan een hardbackversie, behalve wanneer het prijsverschil tussen hardback en paperback meer dan 25 bedraagt. Criteria hierbij zijn ook het toekomstig gebruik en de toekomstige inhoudswaarde van de titel. Onderwerpen Aanwas van de collectie is expliciet gewenst op de speerpunten van onderwijs en onderzoek. Uiteraard wisselen die met de tijd, met specialismen van hoogleraren, met hernieuwde onderwijsdoelen etc. Geprobeerd wordt in ieder geval van elk vakgebied de belangrijkste sleutelwerken in huis te hebben. Zie bijlage 1 voor onderwerpen en niveaus (aanschaf van monografieën. Hierbij zijn de titels uit meerdelige werken en series inbegrepen. Tijdschriften zijn buiten beschouwing gelaten). Van oudsher ligt binnen de collectievorming voor Wetenschapsgeschiedenis het zwaartepunt bij de geschiedenis van de betawetenschappen (m.n. wiskunde, natuurkunde, scheikunde, sterrenkunde/ruimtevaart en biologie) en geneeskunde. Er is geen aanschaf van hand- of leerboeken betreffende de huidige stand van zaken binnen bovenstaande vakgebieden. Een opkomend vakgebied is de geschiedenis van de humaniora. Verschenen publicaties worden veelal aangeschaft door de vakreferent van het betrokken vakgebied (historiografie) of op het budget Letteren Algemeen. Titels die wel binnen het profiel van Wetenschapsgeschiedenis passen, en niet door een van de andere vakreferenten worden gekocht worden alsnog door de vakreferent Wetenschapsgeschiedenis aangeschaft.

4 Titels die vallen binnen de geschiedenis van de sociale wetenschappen worden ingekocht door F.S.W. Wel worden binnen het budget Wetenschapsgeschiedenis naslagwerken en algemene inleidingen ingekocht voor op de studiezaal. Rechtsgeschiedenis valt onder de bibliotheek Rechten. Primaire teksten en naslagwerken Binnen de seriewerken worden voornamelijk primaire teksten (zoals briefwisselingen, interviews/oral history en verzamelde werken) van historisch belangrijke wetenschappers aangeschaft. Te denken valt aan onder meer Leonhard von Euler, Johannes Kepler, Charles Darwin, Ludwig Boltzmann en Albert Einstein. Verder zijn er abonnementen op langlopende naslagwerken als Geschichte der exacte Wissenschaften en Hervorragenden Ärtzte. De collectie op de studiezaal wordt regelmatig aangevuld met naslagwerken die een algemeen beeld schetsen van de ontwikkeling van een vakgebied en overzichten van wetenschappers binnen een bepaald vakgebied (zoals delen uit de reeks Cambridge companions en Oxford portraits in science ). Monografieën Bij de collectievorming wordt ernaar gestreefd de top van de verschenen literatuur uit het aanbod te vissen. Er wordt vooral gekeken naar sleutelfiguren en naar belangrijke ontwikkelingen binnen de wetenschap en specifieke vakgebieden. Ook is er aandacht voor de geschiedenis van materiële cultuur (bv. telescopen). De nadruk ligt op wetenschapsgeschiedenis van na Af en toe worden monografieën aangekocht over wetenschap in de antieke tijd en de middeleeuwen. Geografisch gezien worden voornamelijk titels ingekocht die het Europese grondgebied bestrijken; af en toe worden titels over islamitische /Arabische wetenschapsbeoefening in de collectie opgenomen. Monografieën over afzonderlijke deelgebieden binnen de wetenschapsgeschiedenis worden eveneens ingekocht, zoals werken over fysische chemie, wiskundige analyse of tandheelkunde. Een kleiner aandachtsgebied binnen de collectie zijn actuele (filosofische) discussies over hedendaagse ontwikkelingen binnen wetenschap, wetenschapsmethodologie en wetenschapsbeoefening. Titels op het gebied van de universiteitsgeschiedenis worden met name ingekocht door de afdeling Bijzondere Collecties van de UBL. Beschikbare middelen Jaar Regulier Incidenteel n.v.t n.v.t n.v.t n.v.t. Van het in 2013 beschikbare budget werd circa uitgegeven aan tijdschriften en aan monografieën (waarvan 1650 voor abonnementen op series en meerdelige werken en 600 aan e-books ). Aanwas anders dan door aankoop: schenkingen, bruiklenen Zeer incidenteel is er sprake van schenkingen. In principe moeten schenkingen aan dezelfde criteria voldoen als andere door de universiteitsbibliotheek aangeschafte materialen, d.w.z. het moet binnen de collectie passen en van een bepaald wetenschappelijk niveau zijn.

5 Deselectie Lopende abonnementen (series, meerdelige werken en tijdschriften) worden regelmatig door de vakreferent geëvalueerd. Abonnementen die buiten het collectievormingsprofiel vallen, zeer weinig worden gebruikt of waarop al jaren geen exemplaar is verschenen worden opgezegd.