Intern SCO RAPPORT 109

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Intern SCO RAPPORT 109"

Transcriptie

1 Intern SCO RAPPORT 109 MBA-monitor 2004 Kwaliteitsvergelijking parttime opleidingen van Nederlandse Business Schools Fred Verbeek mei 2004 SCO-Kohnstamm Instituut Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Universiteit van Amsterdam Wibautstraat GM Amsterdam

2 Amsterdam : SCO-Kohnstamm Instituut, Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (Intern SCO-rapport 109) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Uitgave en verspreiding: SCO-Kohnstamm Instituut / Faculteit FMG Mevrouw K. Kesting Wibautstraat 4 Postbus GE Amsterdam tel: /1201

3 Inhoudsopgave MBA-monitor 2004 Hoofdstuk 1 Achtergrond en opzet van het onderzoek blz Inleiding blz Onderzoeksopzet blz De selectie van opleidingen, respondenten en werkgevers blz De dataverzameling blz Analyses en criteria onderzoek onder afgestudeerden blz Correcties voor de invloed van achtergrondkenmerken van afgestudeerden blz Analyses onderzoek onder werkgevers en recruiters blz Eindcijfer blz Opzet rapportage blz. 4 Hoofdstuk 2 Achtergrondgegevens respondenten blz. 5 Hoofdstuk 3 Kwaliteitsaspecten van de opleiding blz Inleiding blz De inhoud van het programma blz De samenhang in het programma blz De docenten blz De waarde van de cursistengroep blz De faciliteiten blz De studeerbaarheid van het programma blz De voorbereiding op de loopbaan blz De opbrengsten van de opleiding blz Rapportcijfer voor opleiding blz. 20 Hoofdstuk 4 Aspecten met betrekking tot de arbeidsmarktrelevantie blz Inleiding blz Het maximaal haalbare salaris is volgens respondent door de opleiding vergroot blz Door opleiding is volgens respondent hoger functieniveau binnen bereik gekomen blz Door opleiding komt afgestudeerde, naar eigen inschatting, in aanmerking voor meer functies dan voorheen blz Invloed opleiding volgens respondent op loopbaan totaal blz Bruto maandloon blz Toename bruto maandloon voor en na opleiding blz Indicator arbeidsmarktrelevantie blz. 28 Hoofdstuk 5 Het oordeel van werkgevers en recruiters blz Inleiding blz Invloed van MBA-diploma op carrière blz Imago van MBA-diploma op Nederlandse arbeidsmarkt blz. 31

4 Hoofdstuk 6 Totaaloordeel en samenvatting per opleiding blz Inleiding blz Totaaloordeel afgestudeerden blz Totaaloordeel werkgevers en recruiters blz Gecombineerd oordeel afgestudeerden en werkgevers-recruiters blz Samenvatting per opleiding blz. 37 Bijlage A In onderzoek betrokken opleidingen blz. 43

5 1. Achtergrond en opzet van het onderzoek 1.1 Inleiding In september 2002 publiceerde het weekblad Intermediair het derde onderzoek naar de kwaliteit van parttime Nederlandse opleidingen die voorbereiden op het diploma (Executive) Master of Business Administration. Het was de bedoeling dit onderzoek, dat als doel heeft aankomende studenten die overwegen een (E)MBA-opleiding te gaan volgen een handvat te geven om tot een goede keuze te komen, tweejaarlijks te herhalen. Ook voor dit vervolgonderzoek heeft Intermediair aan het SCO-Kohnstamm Instituut de opdracht gegeven. 1.2 Onderzoeksopzet In dit vierde onderzoek is er voor gekozen de kwaliteit van de (E)MBA-opleidingen te onderzoeken door het kwaliteitsoordeel van de afgestudeerden te meten en het oordeel van werkgevers en recruiters over de waarde van het diploma van de MBA-opleidingen na te gaan. De vragenlijst voor afgestudeerden was nagenoeg identiek aan die in het vorige onderzoek. Op verzoek van Intermediair zijn een aantal vragen toegevoegd die wat actuele zaken aan de orde stelden en die niet in het oordeel, zoals die in dit rapport gepresenteerd wordt, betrokken zijn. Ook voor de werkgevers en recruiters werd dezelfde vragenlijst als twee jaar geleden gebruikt. Uitgangspunt voor de constructie van de vragenlijst voor de afgestudeerden was dat kwaliteit op meerdere dimensies van de opleiding betrekking heeft. Afgestudeerden werd gevraagd de opleiding te beoordelen naar de inhoud van het programma, de samenhang van het programma, de docenten, de waarde van de cursistengroep, de faciliteiten, de studeerbaarheid, de voorbereiding op de loopbaan en de opbrengsten van de opleiding. De afgestudeerden werd gevraagd voorgaande aspecten met elkaar te combineren en tegen elkaar af te weten en op grond daarvan een rapportcijfer aan de opleiding te geven. Tevens konden de afgestudeerden aangeven wat de invloed van de opleiding op hun loopbaan was, wat de motieven waren om aan de opleiding te beginnen, welke kenmerken de functie had die men bekleedde bij aanvang van de opleiding en, indien men van functie was veranderd, welke verschillen er waren tussen de huidige en de vorige functie. 1.3 De selectie van opleiding en respondenten Net als in de eerste drie onderzoeken zijn de brede parttime businessopleidingen geselecteerd die zich richten op de profit sector. Alle opleidingen die aan deze criteria voldeden zijn schriftelijk benaderd met de vraag of zij mee wilden werken aan het onderzoek door de mogelijkheid te openen afgestudeerden van de opleiding met een vragenlijst te benaderen. Bij drie opleidingen bleken er (nog) geen of onvoldoende afgestudeerden te zijn, twee opleidingen weigerden mee te werken en één opleiding was tijdelijk gestopt. Daarmee bleven 16 opleidingen over om in het onderzoek betrokken te worden. In vergelijking met de MBA-monitor 2002 doen vijf opleidingen niet mee (HES Rotterdam, Maastricht School of Management, Nijenrode University, MBA Arnhem-Zwolle en Lemniscaat Management School) en zijn er twee nieuwe opleidingen (SWOT en University of Phoenix). Bij NIMBAS wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen MBA en EMBA. Een drietal opleidingen heeft een andere naam gekregen: Hogeschool Brabant (was International Business School-Breda), Inholland Graduate School (was Haarlem Business School) en The Hague University (was Haagse Hogeschool University). De volledige namen van de aan de MBA-monitor 2004 deelnemende opleidingen en de in dit rapport gehanteerde aanduidingen zijn opgenomen in bijlage A. Van de opleidingen die ook al aan de MBA-monitor 2002 hadden meegewerkt zijn de afgestudeerden geselecteerd die in de kalenderjaren 2002 en 2003 hun diploma hadden 1

6 behaald. De afgestudeerden die daarvóór hun diploma hadden behaald waren al in het vorige onderzoek benaderd. Bij de opleidingen die voor het eerst aan het onderzoek meededen zijn alle afgestudeerden geselecteerd van de kalenderjaren 2001 tot en met De werkgevers en recruiters zijn geselecteerd door aan de deelnemende opleidingen te vragen een lijstje aan te leveren met contactpersonen bij bedrijven en wervings- en selectiebureau die de opleiding kennen. Deze personen werd overigens wel verzocht de vragen te beantwoorden voor alle opleidingen die zij kenden. 1.4 De dataverzameling De dataverzameling heeft in dit onderzoek volledig elektronisch plaatsgevonden. De afgestudeerden kregen een met het verzoek aan het onderzoek mee te werken en werden daarvoor verwezen naar een website van Intermediair-online waar de Engelstalige en Nederlandstalige versie van de vragenlijst te vinden waren. De dataverzameling heeft plaatsgevonden in maart In totaal zijn 921 afgestudeerden aangeschreven. Daarvan hebben er 545 na een éénmalig rappel gerespondeerd. Het responspercentage is 59% Bij de werkgevers en recruiters bedraagt het responspercentage 57% 1.5 Analyses en criteria onderzoek onder afgestudeerden Ten behoeve van de analyse en rapportage zijn de vragen die betrekking hadden op een bepaald aspect van de kwaliteit van een opleiding samengenomen tot schalen. Zo zijn schalen berekend voor de inhoud van de opleiding, de samenhang van de opleiding, de docenten, de meerwaarde van de cursistengroep, de faciliteiten, de studeerbaarheid, de voorbereiding op de loopbaan en de mate waarin de doelen van de cursisten met de opleiding gerealiseerd zijn. Het rapportcijfer is een enkelvoudige vraag. Voor alle schalen en het rapportcijfer is de gemiddelde score per opleiding berekend. Bij de berekening van deze gegevens zijn alle afgestudeerden betrokken die in de kalenderjaren 2001, 2002 of 2003 zijn afgestudeerd. De reden hiervan is extreme uitkomsten enigszins te kunnen dempen. Hoe recenter men is afgestudeerd des te meer gewicht een afgestudeerde in de schaal legt. De verhouding van de gewichten van degenen die in 2003 zijn afgestudeerden, degenen die in 2002 zijn afgestudeerd en degenen die in 2001 zijn afgestudeerd is 3 : 2 : 1. Vervolgens is getoetst of deze score significant afwijkt van de totaal gemiddelde score van alle opleidingen. Significant betekent in dit rapport statistische significantie op 10% niveau. Voor dit significantieniveau is gekozen op grond van het aantal respondenten. De opleidingen worden op grond van deze analyses per aspect in drie groepen verdeeld: opleidingen die boven gemiddeld scoren, opleidingen die gemiddeld scoren en opleidingen die onder gemiddeld scoren. Naast het cijfer of het bedrag wordt bij de meeste opleidingen bij elk aspect een tendens weergegeven. Hiermee wordt een vergelijking bedoeld met het vorige onderzoek. Als criterium voor de kwaliteit van de opleiding wordt het rapportcijfer gehanteerd. 2

7 De indicator voor de arbeidsmarktrelevantie is als volgt samengesteld: 1. de invloed van de opleiding op de loopbaan zoals gemeld door de afgestudeerden; deze invloed is onderverdeeld in drie items (maximaal haalbare salaris is vergroot, hoger functieniveau is binnen bereik gekomen, komt in aanmerking voor meer functies dan voorheen); 2. het bruto maandloon op het moment van enquêteren; 3. de toename van het bruto maandloon tijdens de opleiding. Elk van deze drie aspecten weegt even zwaar mee in de indicator. Deze aspecten worden op dezelfde manier geanalyseerd en gepresenteerd als de kwaliteitsaspecten van de opleiding. Het totaaloordeel van de afgestudeerden is berekend door het gemiddelde te nemen van het rapportcijfer en de indicator voor de arbeidsmarktrelevantie. Ook voor dit totaaloordeel is nagegaan of de score significant afwijkt van gemiddeld en wat de tendens is. 1.6 Correcties voor de invloed van achtergrondkenmerken van afgestudeerden In de MBA-monitor 2000 is aangetoond dat achtergrondkenmerken unieke invloed hebben op de beoordelingscriteria. Net als toen is ook in dit onderzoek voor deze invloed gecorrigeerd. Zonder deze correctie zou namelijk onrecht gedaan worden aan opleidingen die verhoudingsgewijs veel afgestudeerden met bepaalde kenmerken hebben. Bij elk van de vier beoordelingscriteria (rapportcijfer, invloed opleiding op loopbaan, bruto salaris en toename bruto salaris) is voor de achtergrondkenmerken die een significante invloed hebben een correctie aangebracht. Dat is gebeurd door per respondent per kenmerk een weegfactor te berekenen. Hieronder volgt een overzicht van de weegfactoren van significante kenmerken: Bruto maandloon: Geslacht: vrouw: + 0,11; man: - 0,01. Werkervaring: 5 jaar of minder: + 0,09; 6-10 jaar: + 0,01; 11 jaar of meer: - 0,09. Leidinggevend bij aanvang: niet leidinggevend: + 0,10; wel leidinggevend: - 0,01. Vooropleiding: HBO: + 0,01; niet HBO -0,01. Sector: profit: -0,01; non-profit: + 0,06. Toename bruto maandloon: Sector: profit: - 0,06; non-profit: + 0,42. Periode na afstuderen: 2 jaar of langer: - 0,40; 1 tot 2 jaar: - 0,10; korter dan 1 jaar: + 0,26. Invloed opleiding op loopbaan: Leeftijd: 30 of jonger: - 0,14; jaar: - 0,07; jaar: + 0,05; 41 of ouder: + 0,12. Doorgroei qua salaris: mogelijk: - 0,02; niet mogelijk: + 0,05. Doorgroei qua functieniveau: mogelijk: + 0,02; niet mogelijk: - 0,05. Motief doorgroeien naar hoger functieniveau: laag: + 0,35; hoog: - 0,04. Rapportcijfer: Motief doorgroeien naar hoger functieniveau: laag: + 0,05; hoog: - 0,01. Motief aanzienlijk hoger salaris: laag: + 0,03; hoog: - 0,02. Motief intellectuele uitdaging: laag: + 0,09; hoog: - 0,01. 3

8 1.7 Analyses onderzoek onder werkgevers en recruiters Bij elk van de twee aspecten die aan de waarde van het diploma onderscheiden worden is per opleiding het gemiddelde berekend. Net als bij het onderzoek onder de afgestudeerden wordt voor de opleidingen die twee jaar geleden ook deelnamen een tendens aangegeven. Het totaal oordeel van de werkgevers en recruiters is het gemiddelde van de twee onderscheiden aspecten. 1.8 Eindcijfer Het eindcijfer dat een opleiding krijgt is het rekenkundig gemiddelde van het totaaloordeel van afgestudeerden en het totaaloordeel van werkgevers en recruiters 1.9 Opzet rapportage In hoofdstuk twee worden per opleiding enkele achtergrondgegevens van de respondenten gepresenteerd. Hoofdstuk drie behandelt de kwaliteitsaspecten van de opleidingen en het rapportcijfer. Hoofdstuk vier heeft de indicator voor de arbeidsmarktrelevantie als onderwerp en de diverse aspecten die daarin zijn opgenomen. Hoofdstuk vijf gaat over de waarde van het MBA-diploma in de ogen van werkgevers en recruiters. Het concluderende en samenvattende hoofdstuk bevat het totaaloordeel over de opleidingen van de afgestudeerden en van de werkgevers en recruiters, het eindcijfer en korte samenvattende beschrijvingen van de opleidingen op basis van de onderscheiden aspecten. 4

9 2. Achtergrondgegevens respondenten In tabel 1 wordt per opleiding het aantal respondenten gegeven (onderverdeeld naar het onderzoek uit 2002 en het onderzoek uit 2004) en de verdeling naar geslacht, leeftijd en vooropleiding. Tabel 1: Persoonlijke gegevens en vooropleiding Aantal respondenten Leeftijd Vooropleiding Man % Vrouw % jaar HBO % WO % anders % Business School Nederland , Euro MBA Consortium , The Hague University , Hanzehogeschool , Henley Management College N land , Hogeschool Brabant , IBO-Slot Zeist , Inholland - Graduate School , NIMBAS , Rotterdam School of Management , SWOT , Tias Business School , TSM Business School , University of Phoenix , Webster University , WSM Business School , Totaal , Zeven van de acht respondenten zijn man. De meeste vrouwelijke respondenten vinden we bij de NIMBAS. De gemiddelde leeftijd van de respondenten op het moment van onderzoek is bijna 38 jaar. IBO-Slot Zeist kent de oudste groep, Henley en Inholland - Graduate School de jongste groep. Bij Business School Nederland, Hanzehogeschool, Hogeschool Brabant, en SWOT heeft 70% of meer van de respondenten HBO als vooropleiding, Bij Euro*MBA consortium, Rotterdam School of Management en Tias heeft 70% of meer een WOvooropleiding. 5

10 Ten behoeve van de overzichtelijkheid zijn in tabel 2 de branchehoofdgroepen waarin de afgestudeerde bij aanvang van de (E)MBA-opleiding werkzaam was samengevat in profit en non-profit en wordt per opleiding alleen de grootste beroepsgroep weergegeven. Tabel 2: Achtergrondgegevens m.b.t. de arbeidssituatie bij aanvang van de opleiding Werkte bij aanvang in Grootste beroepsgroep Leidinggevend Aantal jaren Maandsalaris non- respondenten bij werker- bij profit % profit % aanvang % varing aanvang in Business School Nederland beleid & staf 90 11, Euro MBA Consortium 100 marketing/ verkoop 69 10, The Hague University financiën 44 9, Hanzehogeschool beleid & staf 72 13, Henley Management College N land 100 automatisering 54 4, Hogeschool Brabant automatisering 76 11, IBO-Slot Zeist overig 93 14, Inholland - Graduate School 96 4 marketing/ verkoop 50 8, NIMBAS beleid & staf 66 8, Rotterdam School of Management 92 8 marketing/ verkoop 65 8, SWOT beleid & staf 84 11, Tias Business School 97 3 marketing/ verkoop 86 12, TSM Business School techniek 81 9, University of Phoenix automatisering 41 8, Webster University 94 6 marketing/ verkoop 55 8, WSM Business School beleid & staf 89 11, Totaal marketing/ verkoop 72 10, Bijna negen op de tien respondenten werkten bij aanvang van de opleiding in de profitsector. Bij Euro*MBA Consortium en Henley werkten alle respondenten in de profitsector. De meeste respondenten uit de non-profit sector vinden we bij Business School Nederland. Totaal is de grootste beroepsgroep van de respondenten marketing & verkoop. Ook bij vijf opleidingen is dit het geval. Bij vijf andere opleidingen is dat beleid & staf. Bijna driekwart van de respondenten had bij aanvang van de opleiding een leidinggevende functie. Het meest kwam dit voor bij IBO-Slot Zeist met meer dan 90% en het minst bij de University of Phoenix met 41% Gemiddeld hadden de respondenten iets meer dan 10 jaar werkervaring. De langste werkervaring hadden respondenten van IBO-Slot Zeist (14,5 jaar), bij Henley is die met 4,2 jaar het minst. Het gemiddeld bruto maandsalaris bij aanvang van de opleiding bedroeg Bij Tias Business School was dat het hoogst met 6908 en bij Henley Management College het laagst,

11 In tabel 3 wordt ingegaan op de betrokkenheid van de werkgever bij de opleiding. Tabel 3: Betrokkenheid werkgever bij opleiding opleiding door werkgever betaald financiële bijdrage verplichtte aan werkgever nee % deels % ja % nee % ja % Business School Nederland Euro MBA Consortium The Hague University Hanzehogeschool Henley Management College Nederland Hogeschool Brabant IBO-Slot Zeist Inholland - Graduate School NIMBAS Rotterdam School of Management SWOT Tias Business School TSM Business School University of Phoenix Webster University WSM Business School Totaal Bij ruim 60% van de respondenten werd de opleiding volledig door de werkgever betaald en bij bijna een kwart gedeeltelijk. Eén op de zeven respondenten moest de opleiding zelf bekostigen. Dat laatste gebeurde het meeste bij The Hague University. Van de werkgevers die financieel bijdroegen aan de opleiding stelde bijna tweederde eisen aan de tijd die de werkgever bij het bedrijf moest blijven werken. Het meeste kwam dit voor bij TSM en NIMBAS, het minst bij Henley waar nog geen kwart van de werkgevers dit deed 7

12 Om te bepalen of opleidingen verschillen in kenmerken van de functie die cursisten bij aanvang van de opleiding bekleedden of in de motieven die cursisten hadden met de opleiding zijn een aantal vragen gesteld. In tabel 4 wordt beschreven of in de functie bij aanvang doorgroeimogelijkheden waren qua salaris en qua functieniveau. Tabel 4: Doorgroeimogelijkheden functie die respondenten vóór aanvang opleiding bekleedden Doorgroei mogelijk qua salaris % Doorgroei mogelijk qua functieniveau % Business School Nederland Euro MBA Consortium The Hague University Hanzehogeschool Henley Management College Nederland Hogeschool Brabant IBO-Slot Zeist Inholland - Graduate School NIMBAS Rotterdam School of Management SWOT Tias Business School TSM Business School University of Phoenix Webster University WSM Business School Totaal Voor bijna driekwart van de respondenten bood de functie die men bekleedde bij aanvang van de opleiding doorgroeimogelijkheden qua salaris en voor bijna tweederde doorgroeimogelijkheden qua functieniveau. De laagste doorgroeimogelijkheid qua salaris is bij de respondenten van The Hague University en de laagste doorgroeimogelijkheid qua functieniveau wordt gemeld door respondenten van WSM Business School. Hoog op beide aspecten scoren het Euro*MBA Consortium en Tias. 8

13 In tabel 5 worden de motieven om de opleiding te gaan volgen behandeld. Gevraagd is om van een viertal motieven op een tienpuntsschaal aan te geven hoe belangrijk het was. Tabel 5: Motieven om opleiding te gaan volgen (1 = totaal onbelangrijk; 10 = buitengewoon belangrijk) Beter functioneren in toenmalige baan Doorgroeien naar hoger functieniveau Aanzienlijke vooruitgang in salaris Intellectuele uitdaging van opleiding Business School Nederland 7,3 7,8 6,2 8,7 Euro MBA Consortium 7,6 8,2 6,6 8,1 The Hague University 6,4 8,3 6,9 8,6 Hanzehogeschool 6,4 6,7 5,3 8,9 Henley Management College Nederland 5,5 8,1 6,9 9,2 Hogeschool Brabant 6,2 6,9 5,3 8,5 IBO-Slot Zeist 7,2 7,1 5,3 8,7 Inholland - Graduate School 6,4 7,9 6,2 8,4 NIMBAS 6,1 8,1 6,5 8,6 Rotterdam School of Management 5,7 8,0 6,4 8,7 SWOT 7,2 7,5 5,5 8,8 Tias Business School 6,9 8,3 6,9 8,7 TSM Business School 6,1 8,3 6,3 8,2 University of Phoenix 6,9 8,4 6,1 8,5 Webster University 6,6 7,8 6,8 8,7 WSM Business School 6,0 7,3 5,4 8,8 Totaal 6,5 7,8 6,3 8,6 Het belangrijkste motief om de opleiding te gaan volgen was met een 9,2 de intellectuele uitdaging die ervan uitging. Het sterkst geldt dit voor afgestudeerden van Henley met een 9,2. Dit motief is het laagst bij het Euro*MBA Consortium met een 8,1. Iets minder belangrijk is het motief dat de respondenten door de opleiding te volgen wilden doorgroeien naar een hoger functieniveau. Dit motief scoort gemiddeld 7,8. Het belangrijkste was die motief met een 8,4 voor de respondenten van de University of Phoenix, het minst belangrijk voor de respondenten van de Hanzehogeschool (6,7). Een stuk minder belangrijk zijn de overige twee motieven, het beter functioneren in de toenmalige baan (6,5 gemiddeld) en een aanzienlijke vooruitgang in salaris (6,3 gemiddeld). Beter functioneren in de toenmalige baan is van de opleidingen het belangrijkste voor het Euro*MBA Consortium met een 7,6 en het minst voor Henley met een 5,5. Het belang van een aanzienlijke vooruitgang in salaris varieert van 6,9 tot 5,3. 9

14 In tabel 6 wordt nagegaan of respondenten tijdens of na de opleiding van functie zijn veranderd en of dat gepaard is gegaan met veranderingen in leidinggevende verantwoordelijkheden. Tabel 6: Ontwikkeling in functies bij respondenten Leidinggevend bij aanvang opleiding Leidinggevend na opleiding Van functie veranderd na opleiding Business School Nederland Euro MBA Consortium The Hague University Hanzehogeschool Henley Management College Nederland Hogeschool Brabant IBO-Slot Zeist Inholland - Graduate School NIMBAS Rotterdam School of Management SWOT Tias Business School TSM Business School University of Phoenix Webster University WSM Business School Totaal Ruim 70% van de respondenten is van functie veranderd. Het meest kwam dit voor bij het IBO en het minst bij Inholland Graduate School. Bij The Hague University is de grootste sprong te constateren van respondenten die leiding zijn gaan geven (bijna tweederde meer). Bij TSM zien we de grootste teruggang. 10

15 3. Kwaliteitsaspecten van de opleiding 3.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat het oordeel van de afgestudeerden over de kwaliteit van een aantal aspecten van de opleiding. Het cijfer is gegevens op een schaal van Van alle opleidingen is onderzocht of het cijfer statistische significant (met een betrouwbaarheid van 90%) afwijkt van het gemiddelde van alle opleidingen. De opleidingen die hierbij een hoger cijfer hebben, worden onder Boven gemiddeld vermeld. De opleidingen die niet afwijken worden onder Gemiddeld vermeld; de opleidingen die een lager cijfer hebben onder Onder gemiddeld. Bij tendens staat het verschil vermeld tussen het huidige cijfer en het cijfer dat behaald werd in de MBA-monitor Aangezien SWOT en de University of Phoenix niet aan de MBAmonitor 2002 deelnamen staat bij deze opleiding onder tendens niets vermeld. Bij NIMBAS is voor de berekening van de tendens het gemiddelde van het cijfer uit 2002 van de MBA en EMBA opleiding genomen. De codes bij de tendens hebben de volgende betekenis. +++ toename van 1 punt of meer ++ toename van 0,5 tot 1 punt + toename van 0,25 tot 0,5 punt ± gelijk (tussen 0,25 lager en 0,25 hoger) - afname van 0,25 tot 0,5 punt -- afname van 0,5 tot 1,0 punt --- afname van 1 punt of meer 11

16 3.2 De inhoud van het programma Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Business School Nederland 8,85 ± TSM Business School 8,82 ± Henley Management College Nederland 8, Tias Business School 8,62 ± Gemiddeld The Hague University 8,55 + SWOT 8,42 Rotterdam School of Management 8,38 ± NIMBAS 8,37 ++ Euro MBA Consortium 8,29 ± Onder gemiddeld Webster University 8,24 + University of Phoenix 8,17 WSM Business School 8,03 ± Hanzehogeschool 8,02 ± IBO-Slot Zeist 7,96 ± Hogeschool Brabant 7,95 ± Inholland - Graduate School 7,55 ± Totaal gemiddeld 8,41 Het gemiddeld cijfer voor de inhoud van het programma bedraagt een 8,4. Het cijfer varieert van 8,9 voor de Business School Nederland tot een 7,6 voor Inholland - Graduate School. Onder tendens zien we dat het cijfer voor de inhoud bij de meeste opleidingen ongeveer gelijk is aan dat van twee jaar geleden. De grote uitzondering is Henley waar het cijfer met meer dan één punt is gestegen. Ook bij NIMBAS is een aanzienlijke vooruitgang te constateren. 12

17 3.3 Samenhang in het programma Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld The Hague University 9,21 ++ Henley Management College Nederland 9, Tias Business School 8,73 ± Business School Nederland 8,71 ± Euro MBA Consortium 8,60 + TSM Business School 8,60 ± SWOT 8,49 Gemiddeld Rotterdam School of Management 8,28 + Onder gemiddeld Webster University 8,00 ± Hogeschool Brabant 7,92 ± NIMBAS 7,91 ± Inholland - Graduate School 7,88 ± University of Phoenix 7,86 Hanzehogeschool 7,83 - IBO-Slot Zeist 7,79 ± WSM Business School 7,54 ± Totaal gemiddeld 8,31 De samenhang in het programma wordt gemiddeld beoordeeld met een 8,3. The Hague University krijgt met een 9,2 het hoogste cijfer gevolgd door Henley. Bij beide scholen is het cijfer in vergelijking met twee jaar geleden (sterk) gestegen. Ook bij Euro*MBA en Rotterdam School of Management is het cijfer iets omhoog gegaan. Bij de Hanzehogeschool zien we een lichte daling. Onderaan de lijst staat WSM Business School waar de samenhang met een 7,5 gewaardeerd wordt. 13

18 3.4 De docenten Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 8,98 ± Business School Nederland 8,75 ± TSM Business School 8,75 ± The Hague University 8,68 + Rotterdam School of Management 8,61 + Gemiddeld Euro MBA Consortium 8,46 + Henley Management College Nederland 8, SWOT 8,38 Webster University 8,38 ± NIMBAS 8,28 ± Onder gemiddeld WSM Business School 8,17 + Inholland - Graduate School 8,00 ± University of Phoenix 7,97 Hogeschool Brabant 7,93 ± IBO-Slot Zeist 7,91 ± Hanzehogeschool 7,60 - Totaal gemiddeld 8,46 Het gemiddelde cijfer van alle opleidingen voor de docenten is een 8,5 Het hoogste cijfer vinden we bij Tias met een 9, het laagste bij de Hanzehogeschool met een 7,6. In vergelijking met de MBA-monitor 2002 is dit cijfer bij deze school iets achteruit gegaan. Een stijging van het rapportcijfer voor de docenten vinden we bij Henley, The Hague University, Rotterdam School of Management, Euro*MBA en WSM. 14

19 3.5 De waarde van de cursistengroep Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9,25 ± Euro MBA Consortium 9,04 ± Rotterdam School of Management 9,00 ± Gemiddeld TSM Business School 8,88 ± The Hague University 8,87 ++ University of Phoenix 8,83 Webster University 8,74 ± Business School Nederland 8,73 ± NIMBAS 8,61 + Inholland - Graduate School 8,57 ± Onder gemiddeld SWOT 8,55 Hogeschool Brabant 8,42 ± WSM Business School 8,35 ± Hanzehogeschool 8,33 - Henley Management College Nederland 8, IBO-Slot Zeist 8,10 ± Totaal gemiddeld 8,75 De waarde van de cursistengroep wordt gemiddeld gewaardeerd met een 8,8. Net als bij de docenten vinden het hoogste cijfer voor de cursistengroep bij Tias met een 9,3. Het IBO staat wat dit aspect betreft onderaan met een 8,1. Stijgers in vergelijking met twee jaar geleden zijn Henley, The Hague University en NIMBAS. Bij de Hanzehogeschool is het cijfer iets gedaald. 15

20 3.6 Faciliteiten Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9,31 ± The Hague University 9,01 + Business School Nederland 8,79 + Euro MBA Consortium 8,68 + Rotterdam School of Management 8,59 ± Gemiddeld TSM Business School 8,47 ± Henley Management College Nederland 8, Hanzehogeschool 8,22 ++ Onder gemiddeld SWOT 8,13 NIMBAS 7,99 ++ Webster University 7,90 ± Hogeschool Brabant 7,76 ± IBO-Slot Zeist 7,70 + University of Phoenix 7,61 Inholland - Graduate School 7,54 ± WSM Business School 7,18 + Totaal gemiddeld 8,36 De faciliteiten van de scholen worden gemiddeld over alle opleidingen gewaardeerd met een 8,4. Ook wat dit aspect betreft staat Tias bovenaan met een 9,3. Hekkensluiter is deze keer WSM met 7,2. Het cijfer stijgt wel bij WSM maar dat geldt voor het merendeel van de opleiding zodat de positie niet verandert. 16

21 3.7 Studeerbaarheid Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld The Hague University 8,84 + Tias Business School 8,81 ± Henley Management College Nederland 8, Business School Nederland 8,68 ± Webster University 8,38 ± Gemiddeld Euro MBA Consortium 8,34 ± TSM Business School 8,19 ± SWOT 8,14 Onder gemiddeld NIMBAS 8,09 ± Hanzehogeschool 8,03 ± Rotterdam School of Management 8,02 ± IBO-Slot Zeist 7,90 ± Inholland - Graduate School 7,84 - Hogeschool Brabant 7,76 ± WSM Business School 7,65 ± University of Phoenix 7,61 Totaal gemiddeld 8,25 De studeerbaarheid van de opleiding krijgt een gemiddeld cijfer 8,3. The Hague University, Tias en Henley staan bij dit aspect bovenaan met een 8,8. De University of Phoenix bekleedt de laatste plaats met een 7,6. Henley laat als enige school een stijging zien in vergelijking met twee jaar geleden. Inholland Graduate School daalt iets. 17

22 3.8 Voorbereiding op de loopbaan Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld The Hague University 8,05 ++ TSM Business School 7,99 ± Henley Management College Nederland 7, Business School Nederland 7,92 + Tias Business School 7,81 ± Rotterdam School of Management 7,76 ± Gemiddeld SWOT 7,52 NIMBAS 7,49 ++ Webster University 7,46 ++ Onder gemiddeld Hogeschool Brabant 7,21 ± Euro MBA Consortium 7,19 ± Hanzehogeschool 7,10 ± Inholland - Graduate School 6,94 - WSM Business School 6,94 - IBO-Slot Zeist 6,77 - University of Phoenix 6,10 Totaal gemiddeld 7,58 De voorbereiding op de loopbaan wordt door alle respondenten gezamenlijk met een 7,6 gewaardeerd. The Hague University en TSM gaan op kop met een 8 en de University of Phoenix sluit de rij met een 6,1. De verschillen tussen de opleidingen zijn in vergelijking met twee jaar geleden groter geworden door een groot aantal stijgers (Henley, The Hague University, NIMBAS, Webster en Business School Nederland) en dalers (Inholland Graduate School, WSM en IBO). 18

23 3.9 Opbrengsten Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld The Hague University 9,51 + Henley Management College Nederland 9, TSM Business School 9,15 ± Business School Nederland 9,13 ± Tias Business School 8,93 ± Gemiddeld Euro MBA Consortium 8,81 - Rotterdam School of Management 8,73 ± Webster University 8,66 ± NIMBAS 8,57 + University of Phoenix 8,50 Onder gemiddeld SWOT 8,46 Hogeschool Brabant 8,35 ± Inholland - Graduate School 8,31 -- Hanzehogeschool 8,14 - WSM Business School 8,03 - IBO-Slot Zeist 7,90 - Totaal gemiddeld 8,73 De respondenten zijn zeer tevreden over de opbrengsten van de opleiding. Het gemiddeld cijfer is een 8,7. The Hague University krijgt het hoogste cijfer met een 9,5 en IBO het laagste maar toch altijd nog bijna een 8. Ook bij dit aspect vinden we relatief veel stijgers (Henley, The Hague University en NIMBAS) en dalers (Inholland - Graduate School, Euro*MBA, Hanzehogeschool, WSM en IBO). 19

24 3.10 Rapportcijfer Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 8,96 ± The Hague University 8,96 ++ TSM Business School 8,91 + Business School Nederland 8,79 ± Rotterdam School of Management 8,62 ± Gemiddeld Euro MBA Consortium 8,55 ± Henley Management College Nederland 8, SWOT 8,50 Onder gemiddeld Webster University 8,30 + NIMBAS 8,22 ± Hogeschool Brabant 8,11 ± IBO-Slot Zeist 8,08 ± Hanzehogeschool 8,06 ± Inholland - Graduate School 7,89 - WSM Business School 7,89 ± University of Phoenix 7,87 Totaal gemiddeld 8,50 In het rapportcijfer voor de opleiding combineren de afgestudeerden de in dit hoofdstuk genoemde aspecten en wegen ze deze tegen elkaar af. Bij het berekenen van dit rapportcijfer is rekening gehouden met achtergrondkenmerken van de respondenten. Hierop wordt in hoofdstuk één ingegaan. Gemiddeld wordt aan de scholen het rapportcijfer 8,5 gegeven. Op de gedeelde eerste plaats staan Tias Business School en The Hague University. Ook de laatste plaats wordt gedeeld te weten door Inholland Graduate school, WSM Business School en de University of Phoenix die alle drie een 7,9 krijgen. Net als bij een aantal deelaspecten is Henley bij het rapportcijfer de grote stijger. Ook The Hague University, TSM en Webster boeken vooruitgang. Bij Inholland Graduate School is een lichte daling. 20

25 4. Aspecten met betrekking tot de arbeidsmarktrelevantie 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk worden aspecten behandeld die betrekking hebben op de arbeidsmarktrelevantie van de opleiding. In de eerste vier paragrafen staat de subjectieve inschatting van de respondent over deze arbeidsmarktrelevantie centraal. Daarna volgen twee meer objectieve aspecten te weten het bruto maandloon en de toename van het bruto maandloon voor en na de opleiding. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk wordt de indicator arbeidsmarktrelevantie gepresenteerd. Bij het berekenen van de in dit hoofdstuk gepresenteerde cijfers en inkomens is rekening gehouden met achtergrondkenmerken van de respondenten. Hierop wordt in hoofdstuk één ingegaan. Het cijfer is gegeven op een schaal van Van alle opleidingen is onderzocht of het cijfer en (de toename van) het brutoloon statistisch significant (met een betrouwbaarheid van 90%) afwijkt van het gemiddelde van alle opleidingen. De opleidingen die hierbij een hoger cijfer of bruto loon hebben worden onder Boven gemiddeld vermeld, de opleidingen die niet afwijken onder Gemiddeld en de opleidingen die een lager cijfer of brutoloon hebben onder Onder gemiddeld. Bij tendens staat het verschil vermeld met de resultaten van de MBA-monitor Aangezien SWOT en de University of Phoenix niet aan de MBA-monitor 2002 deelnamen staat bij deze opleiding onder tendens niets vermeld. Bij NIMBAS is voor de berekening van de tendens het gemiddelde van het cijfer uit 2002 van de MBA en EMBA opleiding genomen. De codes bij de tendens hebben de volgende betekenis (de geldbedragen tussen haakjes gelden voor paragraaf 4.6 en 4.7). +++ toename van 1 punt of meer (toename van 1000 of meer) ++ toename van 0,5 tot 1 punt (toename van 500 tot 1000) + toename van 0,25 tot 0,5 punt (toename van 250 tot 500) ± gelijk (tussen 0,25 lager en 0,25 hoger (tussen 250 minder en 250 meer) - afname van 0,25 tot 0,5 punt (afname van 250 tot 500) -- afname van 0,5 tot 1,0 punt (afname van 500 tot 1000) --- afname van 1 punt of meer (afname van 1000 of meer) 21

26 4.2 Maximaal haalbare salaris door opleiding vergroot Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Henley Management College Nederland 9, Tias Business School 9,59 ++ Euro MBA Consortium 9, TSM Business School 9,01 ± Gemiddeld University of Phoenix 8,90 The Hague University 8, WSM Business School 8, Rotterdam School of Management 8, Business School Nederland 8,28 ± Hanzehogeschool 8,26 ++ NIMBAS 7,89 + Inholland - Graduate School 7,80 ++ Onder gemiddeld SWOT 7,62 Webster University 7,53 + IBO-Slot Zeist 7,39 ++ Hogeschool Brabant 6,86 - Totaal gemiddeld 8,26 De door respondenten gerapporteerde invloed van de opleiding op de toename van het maximaal haalbare salaris krijgt gemiddeld een 8,3. Dit cijfer varieert van 9,7 bij Henley tot 6,9 bij de Hogeschool Brabant. Bij veel scholen is dit cijfer in vergelijking met twee jaar geleden (sterk) gestegen. Alleen bij TSM en Business School Nederland is het gelijk gebleven en bij de Hogeschool Brabant licht gedaald. 22

27 4.3 Hoger functieniveau binnen bereik door opleiding Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld The Hague University 10,00 ± University of Phoenix 10,00 Tias Business School 9, Henley Management College Nederland 9, TSM Business School 9,63 ± Gemiddeld Euro MBA Consortium 9, Hanzehogeschool 9,14 ± Rotterdam School of Management 9,05 ++ Inholland - Graduate School 9,02 ++ Business School Nederland 8,95 ± SWOT 8,95 NIMBAS 8,89 ++ WSM Business School 8, IBO-Slot Zeist 8,31 ± Onder gemiddeld Webster University 8,21 - Hogeschool Brabant 8,12 - Totaal gemiddeld 8,99 De invloed van de opleiding op het binnen bereik komen van een hoger functieniveau wordt door de respondenten gewaardeerd met een 9. Volgens afgestudeerden van The Hague University en de University of Phoenix is deze invloed maximaal. De minste invloed heeft Hogeschool Brabant met 8,1. Ook bij dit aspect zien we veel stijgers maar ook een tweetal scholen die licht dalen. 23

28 4.4 Komt in aanmerking voor meer functies door opleiding Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9,84 ++ Inholland - Graduate School 9,82 + Henley Management College Nederland 9, Business School Nederland 9,52 ± Gemiddeld IBO-Slot Zeist 9,45 -- TSM Business School 9,44 -- Rotterdam School of Management 9,36 ± Webster University 9,27 ± NIMBAS 9,12 - University of Phoenix 8,98 SWOT 8,86 WSM Business School 8,65 - The Hague University 8,63 ± Onder gemiddeld Hanzehogeschool 8, Euro MBA Consortium 8, Hogeschool Brabant 7, Totaal gemiddeld 9,17 De invloed van de opleiding om in aanmerking te komen voor meer functies krijgt van de respondenten gemiddeld het cijfer 9,2. De meeste invloed wordt gerapporteerd door afgestudeerden van Tias en Inholland Graudate School met een 9,8. Bij de Hogeschool Brabant wordt de minste invloed gemeld met een 7,6. Opvallend bij dit kenmerk is dat naast een aantal (sterke) stijgers ook een fors aantal sterke dalers zijn. 24

29 4.5 Invloed opleiding op loopbaan totaal Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9, Gemiddeld Euro MBA Consortium 9, Hanzehogeschool 9,13 + Henley Management College Nederland 9, The Hague University 9,05 + WSM Business School 8, Business School Nederland 8,92 ± TSM Business School 8,88 -- SWOT 8,79 IBO-Slot Zeist 8,76 + Rotterdam School of Management 8,59 + University of Phoenix 8,53 Inholland - Graduate School 8,46 ± NIMBAS 8,34 ± Onder gemiddeld Webster University 7,90 -- Hogeschool Brabant 7,72 - Totaal gemiddeld 8,67 In deze paragraaf zijn de drie in de vorige drie paragrafen behandelde aspecten gecombineerd tot één cijfer waarbij elk aspect even zwaar meetelt. Bovendien is dit cijfer, net als het rapportcijfer, gecorrigeerd voor de achtergrondkenmerken van respondenten. Gemiddeld wordt de invloed van de opleiding op de loopbaan totaal gewaardeerd met een 8,7. De grootste invloed rapporteren de afgestudeerden van Tias met een 9,9. Het geringst is deze invloed volgens afgestudeerden van de Hogeschool Brabant met een 7,7. In vergelijking met twee jaar geleden is het gemiddelde cijfer voor de invloed gestegen wat ook te zien is aan het grote aantal opleidingen met een hoger cijfer. Maar bij een drietal scholen daalt het cijfer. 25

30 4.6 Bruto maandloon Opleiding Tendens Boven gemiddeld Tias Business School Euro MBA Consortium 6878 ± NIMBAS Rotterdam School of Management 6289 ± Gemiddeld Henley Management College Nederland Business School Nederland 6020 ± IBO-Slot Zeist University of Phoenix 5747 TSM Business School 5700 ± Onder gemiddeld Inholland - Graduate School 5237 ± Hanzehogeschool Webster University Hogeschool Brabant SWOT 4881 The Hague University 4867 ± WSM Business School Totaal gemiddeld 5887 Het gemiddeld bruto maandloon van een afgestudeerde van een parttime (E)MBA-opleiding bedraagt bijna Dat is ruim 150 minder dan twee jaar geleden. Per opleiding is dit gegeven gecorrigeerd voor achtergrondkenmerken. Het bruto maandloon varieert van bijna 8400 bij Tias Business School tot ruim 4600 bij WSM Business School. De grootste daling in maandloon vinden we bij Tias, die desondanks de eerste plaats vasthoudt, en IBO. Henley, Hanzehogeschool en Webster zijn de grootste stijgers. 26

31 4.7 Toename bruto maandloon voor en na opleiding Opleiding Tendens Boven gemiddeld Henley Management College Nederland Tias Business School 2202 ± Business School Nederland Rotterdam School of Management 1613 ± Gemiddeld NIMBAS University of Phoenix 1498 Euro MBA Consortium TSM Business School Webster University IBO-Slot Zeist Inholland - Graduate School Onder gemiddeld Hanzehogeschool 1041 ± The Hague University WSM Business School SWOT 788 Hogeschool Brabant Totaal gemiddeld 1391 Gemiddeld verdient een afgestudeerde na het voltooid hebben van een (E)MBA-opleiding 1400 meer per maand dan daarvoor. Ook dit gegeven is per opleiding gecorrigeerd voor achtergrondkenmerken. In 2002 was dat nog We zien dan ook bij de meeste opleidingen een daling van de toename in het bruto maandloon. Alleen bij Tias, Rotterdam School of Management en de Hanzehogeschool blijft deze op peil. 27

32 4.8 Indicator arbeidsmarktrelevantie Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9,14 ++ Henley Management College Nederland 8, Euro MBA Consortium 7,90 + Business School Nederland 7,50 ± Rotterdam School of Management 7,50 ++ Gemiddeld NIMBAS 7,42 - University of Phoenix 7,15 TSM Business School 7,05 - IBO-Slot Zeist 6,73 -- Onder gemiddeld The Hague University 6,54 ± Hanzehogeschool 6,53 + Inholland - Graduate School 6,48 ± Webster University 6,47 ± SWOT 6,22 WSM Business School 6,19 ± Hogeschool Brabant 5,97 - Totaal gemiddeld 7,14 De indicator arbeidsmarktrelevantie is samengesteld uit drie delen die elk eenderde van de indicator bepaalt: (1) de door de respondent gerapporteerde invloed van de opleiding op de loopbaan totaal, (2) de toename van het bruto maandsalaris vóór en na opleiding en (3) het bruto maandsalaris op moment van enquêteren. De indicator is gecorrigeerd voor achtergrondkenmerken van respondenten. De gemiddelde waarde van de indicator is 7,1. Het cijfer varieert van 9,1 bij Tias tot 6,0 bij de Hogeschool Brabant. De sterkste stijgers bij deze indicator zijn Henley, Tias en Rotterdam School of Management. IBO is de grootste daler. 28

33 5. Het oordeel van werkgevers en recruiters 5.1 Inleiding Het tweede deel van het onderzoek betreft het oordeel van werkgevers en recruiters over de waarde van het diploma van de MBA-opleidingen. Aan de geselecteerde werkgevers en recruiters zijn twee vragen voorgelegd: over de invloed van het MBA-diploma van een opleiding op de carrière van de afgestudeerde en over het imago van het MBA-diploma van een opleiding op de Nederlandse arbeidsmarkt. De respondenten konden hun oordeel uitspreken over alle in het onderzoek opgenomen opleidingen maar konden ook aangeven over een bepaalde opleiding geen oordeel te kunnen geven omdat zij de opleiding niet kenden. Van elke opleiding wordt per vraag het gemiddelde, de standaarddeviatie 1, het aantal respondenten dat een oordeel heeft uitgesproken en de tendens vermeld. Bij tendens staat het verschil vermeld tussen het huidige cijfer en het cijfer dat behaald werd in de MBA-monitor Aangezien SWOT en de University of Phoenix niet aan de MBAmonitor 2002 deelnamen staat bij deze opleiding onder tendens niets vermeld. Bij NIMBAS is voor de berekening van de tendens het gemiddelde van het cijfer uit 2002 van de MBA en EMBA opleiding genomen. De codes bij de tendens hebben de volgende betekenis. +++ toename van 1 punt of meer ++ toename van 0,5 tot 1 punt + toename van 0,25 tot 0,5 punt ± gelijk (tussen 0,25 lager en 0,25 hoger) - afname van 0,25 tot 0,5 punt -- afname van 0,5 tot 1,0 punt --- afname van 1 punt of meer 1 Hoe groter de standaarddeviatie, hoe meer respondenten van mening verschillen 29

34 5.2 Invloed van MBA-diploma op carrière Opleiding Cijfer s.d. n Tendens Rotterdam School of Management 7,78 0,96 90 ± Tias Business School 6,50 1, NIMBAS 6,42 1, TSM Business School 6,21 1,39 53 ± Henley Management College Nederland 6,03 2, Inholland - Graduate School 5,88 1, IBO-Slot Zeist 5,78 1, University of Phoenix 5,27 2,14 48 Euro MBA Consortium 5,24 2, The Hague University 5,20 2, Webster University 5,09 1, WSM Business School 4,94 2, Hanzehogeschool 4,86 1,94 35 ± Business School Nederland 4,76 2, Hogeschool Brabant 4,68 1, SWOT 4,23 2,87 13 De meeste invloed kennen de respondenten toe aan het diploma van de Rotterdam School of Management (7,8) en de geringste invloed aan SWOT (4,2). Bij deze laatste moet aangetekend worden dat slechts een gering aantal respondenten deze opleiding kent en dat degenen die wel een oordeel uitspraken nogal van mening verschillen (s.d. = 2,9). In vergelijking met de MBA-monitor 2002 is het cijfer bij veel opleidingen gestegen, het sterkst bij het Euro*MBA Consortium. IBO en Webster laten in dit oordeel een achteruitgang zien. 30

35 5.3 Imago van MBA-diploma op Nederlandse arbeidsmarkt Opleiding Cijfer s.d. n Tendens Rotterdam School of Management 8,12 1, Tias Business School 6,81 1, NIMBAS 6,69 1,57 72 ± Henley Management College Nederland 6,48 1, TSM Business School 6,44 1,40 55 ± IBO-Slot Zeist 6,20 1,38 55 ± WSM Business School 5,78 2, Inholland - Graduate School 5,76 1, Euro MBA Consortium 5,47 2, University of Phoenix 5,35 2,11 49 The Hague University 5,33 2, Webster University 5,25 1, Hanzehogeschool 5,12 2, Hogeschool Brabant 4,88 1, Business School Nederland 4,76 2, SWOT 4,67 2,74 12 Ook bij het imago wordt de Rotterdam School of Management het hoogst gewaardeerd. Het cijfer is nog hoger dan bij de invloed (8,1). SWOT komt iets beter uit de bus dan bij de invloed maar eindigt toch als hekkensluiter. Nog meer dan bij de invloed is het cijfer voor het imago bij veel opleidingen sterk gestegen in vergelijking met twee jaar geleden. Alleen Webster laat een lichte teruggang zien. 31

36 32

37 6. Totaaloordeel en samenvatting per opleiding 6.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat het totaaloordeel van afgestudeerden over de opleidingen, het totaaloordeel van werkgevers en recruiters over de waarde van het MBA-diploma en het gecombineerde oordeel van deze twee groepen. Ook wordt in dit hoofdstuk een samenvatting van de behandelde aspecten per opleiding gegeven. Bij het totaaloordeel van de afgestudeerden is van alle opleidingen onderzocht of het cijfer statistisch significant (met een betrouwbaarheid van 90%) afwijkt van het gemiddelde van alle opleidingen. De opleidingen die hierbij een hoger cijfer hebben, worden onder Boven gemiddeld vermeld. De opleidingen die niet afwijken worden onder Gemiddeld vermeld; de opleidingen die een lager cijfer hebben onder Onder gemiddeld. Bij tendens staat het verschil vermeld tussen het huidige cijfer en het cijfer dat behaald werd in de MBA-monitor Aangezien SWOT en de University of Phoenix niet aan de MBAmonitor 2002 deelnamen staat bij deze opleiding onder tendens niets vermeld. Bij NIMBAS is voor de berekening van de tendens het gemiddelde van het cijfer uit 2002 van de MBA en EMBA opleiding genomen. De codes bij de tendens hebben de volgende betekenis. +++ toename van 1 punt of meer ++ toename van 0,5 tot 1 punt + toename van 0,25 tot 0,5 punt ± gelijk (tussen 0,25 lager en 0,25 hoger) - afname van 0,25 tot 0,5 punt -- afname van 0,5 tot 1,0 punt --- afname van 1 punt of meer 33

38 6.2 Totaaloordeel van afgestudeerden Opleiding Cijfer Tendens Boven gemiddeld Tias Business School 9,05 + Henley Management College Nederland 8, Euro MBA Consortium 8,28 ± Business School Nederland 8,14 ± Rotterdam School of Management 8,05 + Gemiddeld TSM Business School 7,99 ± The Hague University 7,83 ± NIMBAS 7,81 ± University of Phoenix 7,52 Onder gemiddeld Webster University 7,36 + SWOT 7,35 IBO-Slot Zeist 7,32 -- Hanzehogeschool 7,29 ± Inholland - Graduate School 7,17 ± Hogeschool Brabant 7,04 ± WSM Business School 7,03 ± Totaal gemiddeld 7,81 Het totaaloordeel van afgestudeerden is het gemiddelde van het rapportcijfer en de indicator voor de arbeidsmarktrelevantie. Gemiddeld bedraagt het totaaloordeel van afgestudeerden 7,8. Tias staat, net als twee jaar geleden, bovenaan met een ruime 9. Op 0,6 punt daarachter komt Henley in een sterke opmars op de tweede plaats. Daarna worden de verschillen kleiner. In de groep onder gemiddeld zijn de verschillen eveneens vrij klein. Hogeschool Brabant en WSM delen de laatste plaats met een 7. Naast Henley is er in het totaaloordeel van de afgestudeerden een positieve tendens te zien bij Tias, RSM en Webster. IBO doet een stap terug. 34

MBA-monitor 2006. Kwaliteitsvergelijking parttime opleidingen van Nederlandse en Belgische Business Schools. Fred Verbeek

MBA-monitor 2006. Kwaliteitsvergelijking parttime opleidingen van Nederlandse en Belgische Business Schools. Fred Verbeek MBA-monitor 2006 Kwaliteitsvergelijking parttime opleidingen van Nederlandse en Belgische Business Schools Fred Verbeek SCO-Kohnstamm Instituut Universiteit van Amsterdam juni 2006 Intern SCO RAPPORT 40104

Nadere informatie

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek

Inleiding Administratieve Organisatie. Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek Inleiding Administratieve Organisatie Opgavenboek drs. J.P.M. van der Hoeven Vierde druk Stenfert Kroese, Groningen/Houten Wolters-Noordhoff bv voert

Nadere informatie

Aantal respondenten 1758 1707 1578 13981 Aantal benaderd 4500 4404 4344 36949

Aantal respondenten 1758 1707 1578 13981 Aantal benaderd 4500 4404 4344 36949 Onderwijs & Kwaliteit Eerste rapportage HBO-Monitor 2013 Op 3 april 2014 zijn de resultaten van de jaarlijkse HBO-monitor (enquête onder afgestudeerden) over 2013 binnengekomen. Het onderzoek betreft studenten

Nadere informatie

Belastingwetgeving 2015

Belastingwetgeving 2015 Belastingwetgeving 2015 Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Uitgeverij Educatief Ontwerp omslag: www.gerhardvisker.nl Ontwerp binnenwerk: Ebel Kuipers, Sappemeer Omslagillustratie:

Nadere informatie

Onderzoek als project

Onderzoek als project Onderzoek als project Onderzoek als project Met MS Project Ben Baarda Jan-Willem Godding Eerste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp omslag: Studio Frank & Lisa, Groningen Omslagillustratie:

Nadere informatie

STARTFLEX. Onderzoek naar ondernemerschap onder studenten in Amsterdam

STARTFLEX. Onderzoek naar ondernemerschap onder studenten in Amsterdam Onderzoek naar ondernemerschap onder studenten in Amsterdam Colofon ONDERZOEKER StartFlex B.V. CONSULTANCY Centre for applied research on economics & management (CAREM) ENQETEUR Alexander Sölkner EINDREDACTIE

Nadere informatie

opgaven- en werkboek GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Henk Fuchs 1e druk

opgaven- en werkboek GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Henk Fuchs 1e druk opgaven- en werkboek Henk Fuchs GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1e druk Geconsolideerde jaarrekening Opgaven- en werkboek Geconsolideerde jaarrekening Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Eerste druk Noordhoff

Nadere informatie

Antwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar

Antwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Invoering WIK een goede zet!

Invoering WIK een goede zet! Invoering WIK een goede zet! Korte peiling over een actueel onderwerp op het gebied van credit management juni 2013 Korte peiling: WIK B15893 / juni 2013 Pag. 1 Copyright 2013 Blauw Research bv Alle rechten

Nadere informatie

De basis van het Boekhouden

De basis van het Boekhouden De basis van het Boekhouden Werkboek Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Hans Dijkink de basis van het boekhouden Niveau 3 BKB/elementair boekhouden Werkboek Hans Dijkink Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rapportage Kunsten-Monitor 2014

Rapportage Kunsten-Monitor 2014 Rapportage Kunsten-Monitor 2014 Inleiding In 2014 heeft de AHK deelgenomen aan het jaarlijkse landelijke onderzoek onder recent afgestudeerden: de Kunsten-Monitor. Alle bachelor en master afgestudeerden

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. April 2015

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. April 2015 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2014: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo April 2015 Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Grafentheorie voor bouwkundigen

Grafentheorie voor bouwkundigen Grafentheorie voor bouwkundigen Grafentheorie voor bouwkundigen A.J. van Zanten Delft University Press CIP-gegevens Koninklijke Bibliotheek, Den Haag Zanten, A.J. van Grafentheorie voor bouwkundigen /

Nadere informatie

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers

Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers Research Centre for Education and the Labour Market ROA Salarissen en competenties van MBO-BOL gediplomeerden: Feiten en cijfers ROA Fact Sheet ROA-F-2014/1 Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 6-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of

Nadere informatie

Handleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007

Handleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007 Aan de slag in beroep en bedrijf februari 2007 Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2017 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2015-2016 centraal. Eind 2017,

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2011

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2011 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juli 2011 2 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2010: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Afgestudeerden

Nadere informatie

céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013

céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013 céáíéå=éå=åáàñéêë= HBO-Monitor 2012: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2013 céáíéå=éå=åáàñéêë 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juni 2014

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juni 2014 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2013: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juni 2014 Honderden Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

Invoering WIK een goede zet!

Invoering WIK een goede zet! Invoering WIK een goede zet! Korte peiling over een actueel onderwerp op het gebied van credit management juni 2013 Korte peiling: WIK B15893 / juni 2013 Pag. 1 Copyright 2013 Blauw Research bv Alle rechten

Nadere informatie

Fase A. Jij de Baas. Gids voor de Starter. 2012 Stichting Entreprenasium. Versie 1.2: november 2012

Fase A. Jij de Baas. Gids voor de Starter. 2012 Stichting Entreprenasium. Versie 1.2: november 2012 N W O Fase A Z Jij de Baas Gids voor de Starter Versie 1.2: november 2012 2012 Stichting Entreprenasium Inleiding 2 School De school Inleiding 2 Doelen 3 Middelen 4 Invoering 5 Uitvoering 6 Jij de Baas:

Nadere informatie

Communicatieplan Versie: 6.0 Datum: 18 mei 2017

Communicatieplan Versie: 6.0 Datum: 18 mei 2017 Versie: 6.0 Datum: 18 mei 2017 2016 PQR, all rights reserved. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geautomatiseerde wijze opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enigerlei wijze,

Nadere informatie

Blommaert. Bedrijfseconomische Analyses OPGAVEN. Blommaert & Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief. Zevende druk

Blommaert. Bedrijfseconomische Analyses OPGAVEN. Blommaert & Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief. Zevende druk Blommaert Blommaert & Bedrijfseconomische Analyses Bedrijfseconomie vanuit managementperspectief OPGAVEN Zevende druk Bedrijfseconomische Analyses Opgaven en uitwerkingen Bedrijfseconomische Analyses

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

UvA-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) Beroepsonderwijs tussen publiek en privaat: Een studie naar opvattingen en gedrag van docenten en middenmanagers in bekostigde en niet-bekostigde onderwijsinstellingen

Nadere informatie

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid

Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid www.qompas.nl Januari 2015 Enquêteresultaten QSK & studiekeuzetevredenheid 1 Oordeel studenten/scholieren over Qompas en tevredenheid met betrekking tot

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN. Tweede druk

Fiscale Jaarrekening. Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN. Tweede druk Fiscale Jaarrekening Henk Fuchs Yvonne van de Voort UITWERKINGEN Tweede druk Fiscale jaarrekening Uitwerkingen opgaven Fiscale jaarrekening Uitwerkingen opgaven Henk Fuchs Yvonne van de Voort Tweede

Nadere informatie

Ervaringen van vrijwilligers

Ervaringen van vrijwilligers Ervaringen van vrijwilligers Synthese [Externe versie] Ronald De Meyer Laura Beurskens-Claessens Augustus 2017 2017 Praktikon Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen

Nadere informatie

Van aardgas naar methanol

Van aardgas naar methanol Van aardgas naar methanol Van aardgas naar methanol J.A. Wesselingh G.H. Lameris P.J. van den Berg A.G. Montfoort VSSD 4 VSSD Eerste druk 1987, 1990, 1992, 1998, licht gewijzigd 2001 Uitgegeven door: VSSD

Nadere informatie

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

* * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden. van. arbeidsrecht. arbeidsverhoudingen

* * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden. van. arbeidsrecht. arbeidsverhoudingen m * * Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden L E X I C O N van arbeidsrecht en arbeidsverhoudingen ** k EUR op ir EUROPESE STICHTING TOT VERBETERING VAN DE LEVENS- EN

Nadere informatie

Opdrachtgevers & Netwerkpartners

Opdrachtgevers & Netwerkpartners Opdrachtgevers & Netwerkpartners van Synthese Mate van tevredenheid [Externe versie] Rapportage 2017 Ronald De Meyer Laura Beurskens-Claessens Februari 2018 2 2018 Praktikon Behoudens de in of krachtens

Nadere informatie

Serie: Elementaire theorie accountantscontrole. Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten. Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M.

Serie: Elementaire theorie accountantscontrole. Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten. Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M. Serie: Elementaire theorie accountantscontrole Auditing & Assurance: Bijzondere opdrachten Hoofdredactie Prof. dr. G.C.M. Majoor RA Auteurs Drs. B.A. Heikoop-Geurts RA M.J.Th. Mooijekind RA Drs. H.L. Verkleij

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie MBA

Bedrijfsadministratie MBA Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Bedrijfsadministratie MBA Uitwerkingen Bedrijfsadministratie MBA Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie

Bedrijfsadministratie Bedrijfsadministratie Opgaven Niveau 5 MBA Peter Kuppen Frans van Luit Bedrijfsadministratie MBA Niveau 5 Opgaven Opgaven Bedrijfsadminstratie MBA Niveau 5 P. Kuppen F. van Luit Eerste druk Noordhoff

Nadere informatie

Projectdocument. PQR scope 3 emissieinventarisatie. Betreft: Bij: Versie: 2.0 Datum: 7 mei 2018 Referentienummer: CO2-prestatieladder eis 4.A.

Projectdocument. PQR scope 3 emissieinventarisatie. Betreft: Bij: Versie: 2.0 Datum: 7 mei 2018 Referentienummer: CO2-prestatieladder eis 4.A. Betreft: Bij: Auteur(s): Najim Belkadi Versie: 2.0 Datum: 7 mei 2018 Referentienummer: CO2-prestatieladder eis 4.A.1 2018 PQR, all rights reserved. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op

Nadere informatie

Belastingwetgeving 2015

Belastingwetgeving 2015 Belastingwetgeving 2015 Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Uitgeverij Educatief Belastingwetgeving Opgaven Niveau 5 MBA Peter Dekker RA Ludie van Slobbe RA Eerste druk Uitgeverij

Nadere informatie

Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek

Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek Elementaire praktijk van de Financiering Werkboek Niveau 4 PDB Mariëlle de Kock elementaire praktijk van de financiering Niveau 4 PDB Werkboek Mariëlle de Kock Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp

Nadere informatie

Basiskennis Calculatie

Basiskennis Calculatie Basiskennis Calculatie Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Derde druk Basiskennis Calculatie Uitwerkingen Basiskennis Calculatie Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Derde druk Noordhoff

Nadere informatie

Ervaringen van vrijwilligers

Ervaringen van vrijwilligers Ervaringen van vrijwilligers Synthese [Externe versie] Ronald De Meyer Laura Beurskens-Claessens Augustus 2018 2018 Praktikon Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2018 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2016-2017 centraal. Eind 2018,

Nadere informatie

Bedrijfsadministratie MBA

Bedrijfsadministratie MBA Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Bedrijfsadministratie MBA Opgaven- en werkboek Bedrijfsadministratie MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

Basisstudie in het boekhouden

Basisstudie in het boekhouden OPGAVEN Basisstudie in het boekhouden M.H.A.F. van Summeren, P. Kuppen, E. Rijswijk Zevende druk Basisstudie in het boekhouden Opgavenboek Opgavenboek Basisstudie in het boekhouden M.H.A.F. van Summeren

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Hogeschool van Amsterdam

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Hogeschool van Amsterdam Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Hogeschool van Amsterdam Zoetermeer, woensdag 9 november 2016 In opdracht van Hogeschool van Amsterdam De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het

Nadere informatie

De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hoger beroepsonderwijs. HBO-Monitor 2007. G.W.M. Ramaekers

De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hoger beroepsonderwijs. HBO-Monitor 2007. G.W.M. Ramaekers De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hoger beroepsonderwijs HBO-Monitor 2007 G.W.M. Ramaekers Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Nadere informatie

Financiële rapportage en analyse MBA

Financiële rapportage en analyse MBA Financiële rapportage en analyse MBA Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Financiële rapportage en analyse Uitwerkingen Financiële rapportage en analyse Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Studiecentrum Talen Eindhoven bv De verantwoordelijkheid voor de inhoud

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd

Boekhouden geboekstaafd Boekhouden geboekstaafd Drs. H. Fuchs S.J.M. van Vlimmeren OPGAVEN Zevende druk Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Boekhouden geboekstaafd 2 Opgaven Drs. H. Fuchs S. J. M. van Vlimmeren Zevende druk Noordhoff

Nadere informatie

Bedrijfseconomie. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN. Tweede druk

Bedrijfseconomie. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN. Tweede druk Bedrijfseconomie Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren UITWERKINGEN Tweede druk Bedrijfseconomie Uitwerkingen Bedrijfseconomie Uitwerkingen Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Periodeafsluiting. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk

Periodeafsluiting. Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk Periodeafsluiting Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Periodeafsluiting Opgaven- en werkboek Periodeafsluiting Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Sarina van Vlimmeren Tweede

Nadere informatie

Facts & Figures. Aansluiting arbeidsmarkt

Facts & Figures. Aansluiting arbeidsmarkt Facts & Figures Aansluiting arbeidsmarkt 1 De Nationale Alumni Enquête (NAE, voorheen WO-Monitor) wordt tweejaarlijks afgenomen onder de afgestudeerden van de ruim 800 masteropleidingen aan de Nederlandse

Nadere informatie

Ethno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan

Ethno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ethno-territorial conflict and coexistence in the Caucasus, Central Asia and Fereydan Rezvani, B. Link to publication Citation for published version (APA): Rezvani,

Nadere informatie

Rapportage op maat: klanttevredenheidsonderzoek

Rapportage op maat: klanttevredenheidsonderzoek Rapportage op maat: klanttevredenheidsonderzoek De belangrijkste resultaten voor Sint-Michielsgestel uit de klanttevredenheidsonderzoeken als onderdeel van Benchmarking Publiekszaken 2008 Juni 2008 Onderzoek

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Fox AOB

Tevredenheidsonderzoek Fox AOB Tevredenheidsonderzoek 2015 Fox AOB Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Fox AOB De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Universiteit van Amsterdam, INTT De verantwoordelijkheid voor de inhoud

Nadere informatie

RESULTAATGERELATEERDE

RESULTAATGERELATEERDE erde OVER NO CURE NO PAY RESULTAATGERELATEERDE BELONING Resultaatgerelateerde beloning Over no cure no pay OVER NO CURE NO PAY RESULT AATGERELATEERDE BELONING RESULTAATGERELATEERDE BELONING 02 Resultaatgerelateerde

Nadere informatie

Zevende, herziene druk, derde oplage Illustraties Richard Flohr. C.E. Zegwaart-Braam

Zevende, herziene druk, derde oplage Illustraties Richard Flohr. C.E. Zegwaart-Braam verzorging/biologie 1 Zevende, herziene druk, derde oplage 2010 Illustraties Richard Flohr C.E. Zegwaart-Braam ISBN 978-90-76612-84-3 Spondi, Didam, The Netherlands Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek

Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek Elementaire praktijk van de Kostencalculatie Werkboek Niveau 4 P Mariëlle de Kock elementaire praktijk van de kostencalculatie Niveau 4 (P) Werkboek Mariëlle de Kock Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Statistieken

Gebruikershandleiding Statistieken Gebruikershandleiding Statistieken DOCUMENT DATUM 21-11-2014 AUTEUR I-Signaal Copyright 2014 i-signaal B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een

Nadere informatie

Jaarrekening. Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk

Jaarrekening. Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK. Tweede druk Jaarrekening Henk Fuchs OPGAVEN- EN WERKBOEK Tweede druk Jaarrekening Opgaven- en werkboek Jaarrekening Opgaven- en werkboek Henk Fuchs Tweede druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Opmaak binnenwerk:

Nadere informatie

Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Word Gevorderd 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: augustus 2012

Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Word Gevorderd 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: augustus 2012 Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Word Gevorderd 2010 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: augustus 2012 ISBN: 978-90-817910-7-6 Dit boek is gedrukt op een papiersoort

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD A2. Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 april 2012

WIJZIGINGSBLAD A2. Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 1.0. Publicatiedatum : 1 april 2012 WIJZIGINGSBLAD A2 Regeling Brandmeldinstallaties 2002 BMI 2002 / A2 Publicatiedatum : 1 april 2012 Ingangsdatum : 1 april 2012 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING VOORWOORD A2:2012/BMI 2002 Pagina 2/5 Dit wijzigingsblad

Nadere informatie

Studenten aan lerarenopleidingen

Studenten aan lerarenopleidingen Studenten aan lerarenopleidingen Factsheet januari 219 In de afgelopen vijf jaar is het aantal Amsterdamse studenten dat een lerarenopleiding volgt met ruim 9% afgenomen. Deze daling is het sterkst voor

Nadere informatie

Aanvulling op. Resultaten STOP4-7 Tabellenboek trainingen

Aanvulling op. Resultaten STOP4-7 Tabellenboek trainingen Aanvulling op Resultaten STOP4-7 Tabellenboek trainingen 2003-2006 Aanvulling op Resultaten STOP4-7 Tabellenboek trainingen 2003-2006 Praktikon maakt deel uit van de Stichting de Waarden te Nijmegen en

Nadere informatie

SYLLABUS CURRICULUM VITAE & DIPLOMA WORKSHOP

SYLLABUS CURRICULUM VITAE & DIPLOMA WORKSHOP 12/10/2012 TRIO SMC SYLLABUS CURRICULUM VITAE & DIPLOMA WORKSHOP Pagina 1 van 10 Verantwoording 2012 Uniformboard te Vianen en 2012 Trio SMC te Almere. Copyright 2012 voor de cursusinhoud Trio SMC te Almere

Nadere informatie

www.dubbelklik.nu Handleiding Homeplanner

www.dubbelklik.nu Handleiding Homeplanner www.dubbelklik.nu Handleiding Homeplanner Deze extra opdrachten zijn onderdeel van Dubbelklik, een lesmethode Technologie, ICT/ Loopbaanoriëntatie en Intersectoraal Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen De verantwoordelijkheid voor

Nadere informatie

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden

Factsheet. HBO-Monitor De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden HBO-Monitor 2016 De arbeidsmarktpositie van hbo-afgestudeerden Managementsamenvatting In deze factsheet staat de arbeidsmarktpositie van de hbo-afgestudeerden uit studiejaar 2014/2015 centraal. Eind 2016,

Nadere informatie

Handleiding e-mail. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding e-mail

Handleiding e-mail. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding e-mail Aan de slag in beroep en bedrijf Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel openbaar gemaakt

Nadere informatie

Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor

Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor University of Groningen Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Jobcoach Company

Tevredenheidsonderzoek Jobcoach Company Tevredenheidsonderzoek 2014 Jobcoach Company Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Jobcoach Company De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Boekhouden geboekstaafd Opgaven

Boekhouden geboekstaafd Opgaven Boekhouden geboekstaafd Wim Broerse, Derk Jan Heslinga, Wim Schauten 13 e druk Boekhouden geboekstaafd 1 Drs. W.J. Broerse Drs. D.J.J. Heslinga Drs. W.M.J. Schauten Dertiende druk Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie

Invloeden op de onderwijspositie van leerlingen bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs Fossen, M.W.E.B.

Invloeden op de onderwijspositie van leerlingen bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs Fossen, M.W.E.B. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Invloeden op de onderwijspositie van leerlingen bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs Fossen, M.W.E.B. Link to publication Citation

Nadere informatie

12 merken, 13 ongelukken

12 merken, 13 ongelukken 12 merken, 13 ongelukken Karel Jan Alsem & Robbert Klein Koerkamp Eerste druk Noordhoff Uitgevers Groningen/Houten Ontwerp omslag: G2K Designers, Groningen/Amsterdam Aan de totstandkoming van deze uitgave

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD A2. BORG 2005 versie 2 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 2.2. Publicatiedatum : 31 maart 2010. Ingangsdatum : 1 april 2010

WIJZIGINGSBLAD A2. BORG 2005 versie 2 / A2 VEILIGHEID DOOR SAMENWERKING. Versie : 2.2. Publicatiedatum : 31 maart 2010. Ingangsdatum : 1 april 2010 WIJZIGINGSBLAD A2 Nationale Beoordelingsrichtlijn BORG 2005 versie 2 Procescertificaat voor het ontwerp, de installatie en het onderhoud van inbraakbeveiliging BORG 2005 versie 2 / A2 Publicatiedatum :

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2012. Jobcoach organisatie Trace Daelzicht

Tevredenheidsonderzoek 2012. Jobcoach organisatie Trace Daelzicht Tevredenheidsonderzoek 2012 Jobcoach organisatie Trace Daelzicht Zoetermeer, maandag 4 februari 2013 In opdracht van Jobcoach organisatie Trace Daelzicht De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij

Nadere informatie

Nederlands bedrijfsleven: maak faillissementsfraude snel openbaar

Nederlands bedrijfsleven: maak faillissementsfraude snel openbaar Nederlands bedrijfsleven: maak faillissementsfraude snel openbaar Korte peiling over een actueel onderwerp op het gebied van credit management juni 2014 Tussentijdse meting Trendmeter 14 B16475 / juni

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Rapportages

Gebruikershandleiding Rapportages Gebruikershandleiding Rapportages DOCUMENT DATUM 8-9-2014 AUTEUR I-Signaal Copyright 2014 i-signaal B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd

Nadere informatie

Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties

Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 1 Hou het eenvoudig Effectief communiceren in organisaties Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 2 Hou het eenvoudig 30-09-2008 09:10 Pagina 3 Arie Quik Hou

Nadere informatie

SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel

SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel 3/10/2012 TRIO SMC SYLLABUS SECURITY AWARENESS WORKSHOP Personeel Pagina 1 van 9 Verantwoording 2012 Uniformboard te Vianen en 2012 Trio SMC te Almere. Copyright 2012 voor de cursusinhoud Trio SMC te Almere

Nadere informatie

De Kern van Veranderen

De Kern van Veranderen De Kern van Veranderen #DKVV De kern van veranderen marco de witte en jan jonker Alle rechten voorbehouden: niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,

Nadere informatie

LOL. Module. Begroting. 2013 Stichting Entreprenasium. Versie 0.1: april 2013

LOL. Module. Begroting. 2013 Stichting Entreprenasium. Versie 0.1: april 2013 N W O LOL Z Module Begroting Versie 0.1: april 2013 2013 Stichting Entreprenasium Inleiding 2 Inleiding 2 Opbrengst 4 Stakeholders 8 Middelen 12 Strategie 15 P l a n n e n In de module plannen maakte je

Nadere informatie

Praktisch Verbintenissenrecht

Praktisch Verbintenissenrecht Praktisch Verbintenissenrecht Mr. dr. C. Phillips 2 e druk Toegang tot online studiehulp Als koper van dit e-book kun je een unieke code aanmaken die toegang geeft tot de website bij het e-book. 1. Ga

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2012

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. juli 2012 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo juli 2012 Feiten en cijfers 2 HBO-Monitor 2011: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Ondanks de

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 15 februari 2019 Ingangsdatum : 15 februari 2019 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002)

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002) Rapportage producentenvertrouwen oktober/november 2002 Inleiding In de eerste Economische Barometer van Breda heeft de Hogeschool Brabant voor de eerste keer de resultaten gepresenteerd van haar onderzoek

Nadere informatie

Handleiding Programmeren en bewerken CAM (graveermachine) Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Programmeren en bewerken CAM (graveermachine)

Handleiding Programmeren en bewerken CAM (graveermachine) Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Programmeren en bewerken CAM (graveermachine) Aan de slag in beroep en bedrijf Handleiding Programmeren en bewerken CAM (graveermachine) Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Accessio Inburgering

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Accessio Inburgering Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 Accessio Inburgering Zoetermeer, woensdag 5 augustus 2015 In opdracht van Accessio Inburgering De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie

De mening van de inwoners gepeild. Leefbaarheid 2015

De mening van de inwoners gepeild. Leefbaarheid 2015 LelyStadsGeLUIDEN De mening van de inwoners gepeild Leefbaarheid 2015 April 2016 Colofon Dit is een rapportage opgesteld door: Cluster Onderzoek en Statistiek team Staf, Beleid Te downloaden op www.lelystad.nl/onderzoek

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V.

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V. Tevredenheidsonderzoek 2015 Wajong Talenten B.V. Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Wajong Talenten B.V. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015. AM Werk Reïntegratie BV

Tevredenheidsonderzoek 2015. AM Werk Reïntegratie BV Tevredenheidsonderzoek 2015 AM Werk Reïntegratie BV Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van AM Werk Reïntegratie BV De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van

Nadere informatie

Resultaten Alumni-onderzoek 2015

Resultaten Alumni-onderzoek 2015 Rapport Psychologie en Onderwijswetenschappen Expertisecentrum Onderwijs en Professionalisering Resultaten Alumni-onderzoek 2015 Bachelors van: Kathleen Schlusmans en Rieny van den Munckhof Inhoud Voorwoord

Nadere informatie

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. Juni 2016

Feiten en cijfers. HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo. Juni 2016 Feiten en cijfers HBO-Monitor 2015: De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hbo Juni 2016 Feiten en cijfers 2 Inleiding In deze factsheet staan de arbeidsmarktresultaten van hbo-afgestudeerden

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING uitwerkingen Henk Fuchs GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1e druk Geconsolideerde jaarrekening Uitwerkingen opgaven Geconsolideerde jaarrekening Uitwerkingen opgaven Henk Fuchs Eerste druk Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie