Christelijk-sociaal: dienstbaar en duurzaam

Transcriptie

1 Christelijk-sociaal: dienstbaar en duurzaam Verkiezingsprogramma Haarlem

2 CONTACTGEGEVENS Voorzitter kiesvereniging: Marjolijn M. Boellaard-Groenendijk Assendelverstraat info@haarlem.christenunie.nl Lijsttrekker: Frank Visser Vondelweg BH Haarlem fcvisser@planet.nl Meer informatie:

3 INHOUD 1 INLEIDING DIENSTBARE OVERHEID ROL VAN GEMEENTE VEILIGHEID FINANCIËN DUURZAME LEEFOMGEVING RUIMTE EN WONEN NATUUR, MILIEU EN KLIMAAT MOBILITEIT ECONOMIE BLOEIENDE SAMENLEVING JEUGD, GEZIN EN ONDERWIJS ZORG, WELZIJN EN SOCIALE ZAKEN SOCIALE SAMENHANG RELIGIE EN INTEGRATIE KUNST EN CULTUUR Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

4 VOORWOORD Met elkaar werken aan een actieve en betrokken samenleving. Spreekt u dat aan? Lees dan verder! Op 3 maart 2010 worden de verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Als inwoner van Haarlem heeft u het op die dag voor het zeggen. Welke koers moet de gemeente varen in de periode 2010 tot 2014? Daaraan kunt u, samen met alle burgers, bij de gemeenteraadsverkiezingen een beslissende richting geven. In dit verkiezingsprogramma leggen we uit wat naar onze overtuiging die richting moet zijn. Als ChristenUnie streven we naar een helder, herkenbaar en betrouwbaar beleid. Aandacht voor mensen en milieu vanuit het besef van verantwoordelijkheid. Rechtvaardige regelgeving en geen onnodige bureaucratie. U kunt er alles over lezen in het verkiezingsprogramma dat u nu in handen heeft. Wij hopen mede dankzij uw stem ons beleid uit te kunnen voeren, in de gemeenteraad en daarbuiten. Heeft u vragen over dit programma? Of heeft u een goed idee voor Haarlem? Neem dan gerust contact met ons op! Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

5 1 Inleiding De ChristenUnie is er voor u! Juist in moeilijke tijden willen wij als christelijk-sociale partij de handen uit de mouwen steken en ons inzetten voor u en voor onze gemeente. Dat doen we vanuit onze persoonlijke betrokkenheid bij onze samenleving en vanuit onze christelijke overtuiging. Wij hebben oog voor mensen, hun welbevinden en hun relaties. Niemand leeft voor zichzelf en niemand mag aan zijn eigen lot worden overgelaten. We geloven dat mensen tot bloei komen als ze zich voor elkaar verantwoordelijk voelen en zorg dragen voor elkaar. We zetten ons daarom in om onmenselijke situaties van verslaving, armoede en eenzaamheid tegen te gaan en te voorkomen. De ChristenUnie wil alles doen wat in haar vermogen ligt om mensen tot hun recht te laten komen. Dat kunnen we niet alleen. Als inwoners van Haarlem zijn we geen geïsoleerde individuen die met de rug naar elkaar toe staan. We zijn als mensen en samenlevingsverbanden op elkaar aangewezen. Wij willen daarom ruim baan geven aan die gemeenschappen waarin zorg en verantwoordelijkheid opbloeien. Gezinnen, scholen, kerken, bedrijven en organisaties van burgers (sportclubs, verenigingen e.d.) vormen de basis van de samenleving. Daarin wil de ChristenUnie investeren. Religieuze en culturele verschillen kunnen in de praktijk lastig zijn, maar als we elkaar de ruimte geven en elkaar respecteren, dan kan diversiteit de gemeenschap versterken. Wij willen ons inzetten voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en voor het bijzonder onderwijs. Wij willen ons inzetten voor duurzame economische ontwikkeling. Goede zorg voor de schepping en dus voor mens, natuur, landschap en milieu heeft onze grote aandacht en betrokkenheid. Het is een belangrijke taak van de gemeente om criminaliteit en overlast tegen te gaan. Met elkaar kunnen we iets doen tegen hufterigheid op straat en vervuiling van onze leefomgeving. Echter, de overheid heeft niet alles in de hand. De politiek kan niet alles oplossen. We hebben elkaar nodig. Samen kunnen we iets moois van onze gemeente maken. Wij zullen daar van onze kant alles aan doen, daar kunt u van op aan. Als christenen in de politiek beseffen we ook dat de bloei van onze gemeente afhangt van de zegen van God. We zien uit naar de komende vier jaar en rekenen op uw steun! Speerpunten De Wet maatschappelijke ondersteuning biedt ruimte voor vrijwilligers, verenigingen, welzijnsorganisaties en kerken om een bijdrage te leveren aan de sociale samenhang. Het gemeentelijk beleid moet er op gericht zijn op zoek te gaan naar kwetsbare medeburgers en mantelzorgers te ondersteunen. Goede en bereikbare en toegankelijke welzijnsvoorzieningen voor jong en oud zijn van belang voor de leefbaarheid in de wijken. In elk stadsdeel dient er een jongerencentrum te zijn. Projecten om de participatie van ouderen en gehandicapten te stimuleren verdienen ondersteuning. Omzien naar elkaar is een taak voor elke burger. De overheid moet opkomen voor de zwakkeren. Dit betekent: het bieden van opvang en begeleiding voor daklozen, uitstapprogramma s voor prostituees, begeleiding van verslaafden naar een nieuw leven zonder drugs en goede nazorg voor ex-gedetineerden zodat terugval wordt voorkomen. De financiële positie van Haarlem is slecht. De reserves zijn te laag en de schuld van Haarlem is de afgelopen jaren fors opgelopen. De gemeente zal moeten bezuinigen om deze schuld af te lossen en ook ontkomt de gemeente er bijvoorbeeld niet aan de OZB-tarieven te verhogen. Geen populaire maar wel een duidelijke boodschap. Het is zeker dat dit na de verkiezingen gaat gebeuren. Jarenlang heeft Haarlem meer oog gehad voor culturele prestige projecten dan voor onderhoud. Het gevolg is een forse achterstand. Ondanks een inhaalslag in de afgelopen jaren is er nog veel achterstallig onderhoud, zowel bij wegen, bruggen en kades als bij groen en schoolgebouwen. Opknappen verdient de hoogste prioriteit. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

6 Haarlem zal er niet aan ontkomen om, los van de nu al benodigde bezuinigingen, extra te bezuinigen als gevolg van de economische crisis. Bij de moeilijke keuzes die gemaakt moeten wil de ChristenUnie zo min mogelijk bezuinigingen op kerntaken zoals armoedebeleid, Er kan o.a. bezuinigd worden op cultuur. Ook moet het subsidiebeleid kritisch tegen het licht worden gehouden en worden geïnvesteerd in energiebesparing. Een goede samenwerking tussen de gemeente en wijkraden en bewonersgroepen. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

7 2 Dienstbare overheid Het gemeentebestuur moet niet gericht zijn op zichzelf, maar op de samenleving en op het algemeen belang. De bestuursperiode van 2010 tot 2014 kenmerkt zich net als de afgelopen periode door een groeiende verantwoordelijkheid van gemeenten. De afgelopen jaren zijn allerlei taken gedecentraliseerd (overgedragen van het Rijk naar de gemeenten), bijvoorbeeld op het gebied van werk, bijstand, inburgering, zorg en welzijn. De gemeente wordt steeds meer gezien als de overheid waar het beleid begint. Een overheid die zelfstandig taken uitvoert. De eerste overheid wordt het ook wel genoemd. Haarlem staat voor de uitdaging deze versterkte positie om te zetten in resultaat. Dat vraagt om visie en bestuurskracht, om een betrouwbare en daadkrachtige overheid. Hoe werkt de gemeente? Bij de gemeenteraadsverkiezingen mag u als burger uw lokale vertegenwoordiging kiezen. De kiezers bepalen de samenstelling van de gemeenteraad. Na de verkiezingen gaan de gekozen politici van de verschillende partijen onder leiding van de grootste partij of een informateur onderhandelen over wie met elkaar de coalitie gaan vormen en dus de wethouders gaan leveren. Het college van burgemeester en wethouders gaat de gemeente besturen. De gemeenteraad stelt daarvoor vooraf de kaders en controleert achteraf. Veel werk van de gemeenteraad wordt gedaan in themacommissies waarin alle fracties een of meer vertegenwoordigers hebben. Deze commissies bepalen of onderwerpen in de raad verder worden besproken of kunnen worden afgedaan als hamerstuk. College en raad hebben dus eigen verantwoordelijkheden, maar zijn samen verantwoordelijk voor het bestuur van onze gemeente. De gemeente moet ook een dienstbare overheid zijn, een bondgenoot van de samenleving. Dat betekent niet mensen plat knuffelen of betuttelen. Dat betekent wel zoveel mogelijk verantwoordelijkheden in de samenleving laten, terugleggen of delen. De gemeente moet burgers, organisaties en bedrijven aanspreken op hun verantwoordelijkheden. De gemeente ondersteunt daarbij, faciliteert en stelt grenzen waar nodig. Op deze manier draagt de overheid bij aan een bloeiende samenleving. Een dienstbare overheid vraagt om dienstbare raadsleden, wethouders, burgemeester en ambtenaren. De ChristenUnie wil een gemeentelijke organisatie die dienstbaar is aan de samenleving en zoveel mogelijk via één loket open, transparant, service- en klantgericht handelt. De ChristenUnie staat dicht bij de burger en zet daarom buurten en wijken centraal. ChristenUnie-politici willen betrouwbaar zijn en open en transparant hun afwegingen maken. Dienstbaarheid is niet soft en is ook niet alleen maar dienstbaarheid aan burgers. Het is ook dienstbaarheid aan het algemeen belang en aan de publieke gerechtigheid. Daarin heeft de overheid ook een duidelijke eigen verantwoordelijkheid. 2.1 Rol van gemeente Trends en ontwikkelingen De positie van de gemeente wordt steeds belangrijker. Het Rijk en de provincies decentraliseren allerlei taken naar het lokale niveau. Dit vraagt om een goed toegerust ambtenarenapparaat en een efficiënte uitvoering. Mede daardoor is er ook een tendens naar schaalvergroting. Naast de traditionele herindeling werken ook zelfstandige gemeenten steeds meer samen in gemeenschappelijke regelingen. De gemeente moet kunnen aantonen dat zij in staat is tot effectief en efficiënt handelen. Periodieke bestuurskrachtmetingen en onderlinge vergelijkingen tussen gemeenten krijgen steeds meer voet aan de grond. Daarbij wordt nog wel eens vergeten dat niet alles in cijfers uit te drukken valt. De visie van de ChristenUnie Met de decentralisatie komen veel taken terecht op gemeentelijk niveau. Dat past bij de visie van de ChristenUnie omdat de gemeente het dichtst bij de burger staat. Voor de uitvoering en verantwoording van zaken die bij uitstek de burger treffen is het gemeentelijk niveau dus het meest geschikt. Het Rijk moet daar ook voldoende middelen voor geven. De gemeente heeft haar eigen set van taken, waar zij greep op moet kunnen houden. Door schaalvergroting en intergemeentelijke bestuursvormen zien wij vaak de verantwoordelijkheden Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

8 vertroebelen. De ChristenUnie waardeert de lokale gemeenschappen en hecht aan het eigene van de lokale gemeenschap. Bij keuzes voor schaalvergroting willen wij gericht zijn op inhoud, kwaliteit, draagvlak en herkenbaarheid. Een herindeling slechts gemotiveerd door de kwantiteit (bijvoorbeeld het aantal inwoners) verdient niet onze steun. Deze lijn binnen Haarlem doortrekkend wil de ChristenUnie serieus kijken naar mogelijkheden om wijken en buurten meer eigen verantwoordelijkheden te geven. Tegelijkertijd zoekt de ChristenUnie altijd de constructieve samenwerking met omliggende gemeenten, de regio en de provincie. Binnen de lokale overheid zien wij een wijzigende rol van de burgemeester, als zelfstandig bestuursorgaan. De bevoegdheden zijn groot en door de tijd heen verruimd. Zo is de burgemeester lid van het regionaal College, lokale driehoek (politie) en veiligheidsregio. Ook kan hij tijdelijke huisverboden en gedwongen opvoedingsondersteuning opleggen. Verantwoordelijkheid vraagt verantwoording afleggen aan een democratisch gelegitimeerd orgaan. Hier ontbreekt het te vaak aan. De ChristenUnie wil dit dan ook veranderen. Concrete uitwerking Inspraak en deregulering Het is belangrijk om burgers in een vroeg stadium te betrekken en te activeren. De gevoelens van de kiezer nemen wij serieus, zoals past bij een dienstbare overheid zonder te vervallen in een u vraagt, wij draaien -mentaliteit. Er komt een meldpunt overbodige regelgeving in Haarlem Wij staan voor een sobere overheid die ruimte geeft aan het particuliere initiatief. De inzet op maatschappelijk terrein buiten de gemeentegrenzen is slechts bij uitzondering een zaak van de gemeente. Stedenbanden moeten echt een zinvolle bijdrage leveren, en niet drijven op een paar enthousiastelingen of vanwege het vermeende schoolreisjes gevoel. College, gemeenteraad en wijkraden Samenwerking tussen Raad en College vraagt helder inzicht in de eigen rollen en de bereidheid de ander de ruimte te geven. De Raad kan zich versterken in haar kaderstellende rol (startnotities maken), volksvertegenwoordigende rol (de wijkschouw, vergadervormen die aansluiten bij de burgers e.d.) en controlerende rol. Haarlem moet zuinig zijn op haar burgers die zich belangeloos willen inzetten voor hun wijk. Helaas is er nog niet in elke wijk van Haarlem een wijkraad. De afgelopen periode zijn er zelfs wijkraden gestopt omdat ze teleurgesteld waren in de gemeente. De gemeente moet wijkraden en buurtverenigingen actief betrekken bij plannen voor hun wijk en beter communiceren. Positief zijn de wijkcontracten die het afgelopen jaar in een aantal wijken zijn gesloten. Bewoners weten hierdoor wat zij van de gemeenten kunnen verwachten en wat er van hen wordt verwacht. De komende periode moet er voor meer wijken een wijkcontract komen. In samenwerking met wijkraden beziet de gemeente steeds in hoeverre de inbreng van de wijkraad representatief is. De gemeente stimuleert wijkraden om tot een zo breed mogelijke vertegenwoordiging te komen. De afgelopen periode had de gemeente vier wethouders. Dit is te weinig voor een grote stad als Haarlem. Met vijf wethouders ontstaat er ook meer ruimte voor betere contacten met de wijken. De gemeentelijke overheid moet controleerbaar en integer zijn. Dat vraagt voortdurende aandacht en onderhoud (bijv. trainingen). Fracties moeten net als afgelopen raadsperiode leden van de kandidatenlijst voor kunnen dragen voor zitting in raadscommissies. Dit ontlast kleine fracties, vergroot het draagvlak van de gemeentepolitiek en kan een goede voorbereiding zijn op een eventueel raadslidmaatschap. Burgemeester en college dienen zich te verantwoorden voor hun inzet in gemeenschappelijke regelingen, regionaal college (politie), driehoek en veiligheidsregio. Haarlem moet veel meer samenwerken met Haarlemmermeer gezien de grote samenhang op het gebied van wonen, economie en verkeer. Een kritische bezinning op de deelname van raadsleden aan de besturen van gemeenschappelijke regelingen zoals Paswerk en Spaarnelanden vanwege het probleem van dubbele petten, omdat de raad ook deze gemeenschappelijke regelingen zelf controleert. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

9 Communicatie Alle ambtenaren die betrokken zijn bij vergunningen en inspraakprocedures krijgen een training mediation-vaardigheden. Belanghebbenden bij plannen worden zoveel mogelijk persoonlijk geïnformeerd (dus niet alleen een korte vermelding in de stadskrant) en wijkraden en belangenorganisaties zoals de fietsersbond worden actief betrokken bij de planvorming. De gemeente moet zichtbaar maken wat de burger kan verwachten met servicenormen en een burgerhandvest. Wij opteren voor een gemeentelijke organisatie, gemaakt voor de burger / ondernemer en ingericht vanuit de één loket -gedachte. In de stadskrant komen niet alleen maar PR verhalen van het college, maar ook verslagen van raadsvergaderingen zodat burgers kunnen zien welke standpunten er in de Raad worden ingenomen. De website van de gemeente bevat veel informatie, maar is weinig toegankelijk en ook niet ingericht voor de verschillende doelgroepen (inwoners, bedrijven en bezoekers). De site moet daarom een nieuw jasje krijgen. Doel is dat de nieuwe Haarlem portal in de komende vier jaar wordt uitgeroepen tot beste gemeentelijke website van Nederland die ook voldoet aan alle toegankelijkheidseisen voor visueel gehandicapten. De gemeente heeft naast momenteel meerdere thema sites zoals en Dit zijn mooie initiatieven, maar met weinig continuïteit. Elke nieuwe site kost ook ontwikkeltijd en geld. Het wiel wordt steeds weer opnieuw uitgevonden en dat is niet efficiënt. De thema-sites moeten daarom geïntegreerd worden in de nieuwe Haarlem portal. Zo kan alle informatie optimaal worden ontsloten. Het systeem moet zo flexibel zijn dat de gemeente met een paar drukken op de knop en zonder extra kosten themasites kan lanceren die gebruikmaken van de functionaliteiten van De stadskrant moet ook per gaan verschijnen en gemeentenieuws moet ook op te vragen zijn via RSS zodat het ook geïntegreerd kan worden in andere sites. Naast de audio-stream moeten raads- en commissievergaderingen ook met beeld zijn te volgen op internet. 2.2 Veiligheid Trends en ontwikkelingen Integraal veiligheidsbeleid krijgt steeds meer aandacht. Denk aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen, de Handreiking Veilig Uitgaan, het Keurmerk Veilig Ondernemen, de Veiligheid-effectrapportage en de vorming van veiligheidsregio s. In toenemende mate staat het gedoogbeleid met betrekking tot coffeeshops onder druk. Steeds duidelijker wordt de enorme betrokkenheid van de criminele sector bij de drugshandel. En ook de criminele overlast van die drugshandel. Daardoor ontwikkelen zich twee stromingen. De ene stroming is voor sluiting van de coffeeshops. De andere stroming wil de coffeeshops legaal bevoorraden door bijvoorbeeld een gemeentelijke wietplantage. Het beleid van de politie is steeds meer afgestemd op kengetallen en landelijk en lokaal aangedragen aandachtspunten. Een onrustige wijk krijgt daardoor extra aandacht, maar zodra de onrust weg is, is ook de extra aandacht weg. Structurele aandacht voor zo n wijk en preventieve aanpak van de problemen moet dan vanuit de gemeente komen. De inzet van particuliere beveiligingsbedrijven neemt toe. Er is de neiging om deze bedrijven ook in te zetten in probleemwijken. Vooral als er een capaciteits- of prioriteitsprobleem bij de politie is. De visie van de ChristenUnie De overheid is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Maar ook burgers, zowel individueel als collectief, hebben hierin een rol. Overheid en burgers werken samen aan een veilige en leefbare samenleving, elk vanuit hun eigen verantwoordelijkheden. De overheid staat voor een duidelijke handhaving van normen en waarden. Vertegenwoordigers van de lokale driehoek (burgemeester, politie en justitie) hebben daarin elk hun eigen taak en zorgen voor een nauwe, efficiënte en doeltreffende samenwerking. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

10 Ook het voorkómen van normoverschrijdend gedrag is belangrijk. Partners in preventie zijn onder andere welzijnswerk, jeugdzorg, onderwijs en gezondheidszorg. Deze samenwerking mag niet uitmonden in overleg zonder resultaten. De gemeente kan hierin een (pro-)actieve en regisserende rol vervullen. Integrale aanpak van het veiligheidsbeleid is daarom noodzakelijk. De gemeenteraad kan daarvoor de gewenste kaders vaststellen. Preventie is meestal een relationele investering: voorlichten, bruggen slaan, conflicten in een vroeg stadium onderkennen en uitpraten. Dit betekent ook meer aandacht voor bemiddeling (mediation) tussen burgers onderling en tussen burgers en overheid. Rechtvaardigheid betekent dat de overheid ook oog heeft voor de menselijke kant. Maatwerk ten aanzien van sancties kan, zolang dat binnen duidelijke kaders gebeurt, getuigen van wijsheid en een middel vormen voor rechtvaardigheid. Burgers zijn actief betrokken bij veiligheid op straat, in de wijk en in huis. Burgers zijn de oren en ogen van de politie. Overlastgevend en crimineel gedrag moet gemeld worden bij de politie. Op aangiftes moet de politie adequaat reageren, zodat de burger zich serieus genomen voelt. Burgers spreken hun medeburgers aan op ongewenst en asociaal gedrag waarbij hun eigen veiligheid natuurlijk niet uit het oog verloren mag worden. De gemeente kan de inzet van de burgers versterken door een BOA (Buitengewoon Opsporingsambtenaar) in te zetten. Deze is het aanspreekpunt voor de burgers en zo een verlengstuk van de politie. Hij/zij kan de politie ontlasten bij parkeer- en verkeersovertredingen. Voor de ChristenUnie staat vast dat er geen sprake kan zijn van het gedogen van drugs, coffeeshops, (illegale) prostitutie en andere situaties die veiligheidsrisico s met zich meebrengen. Gedogen is geen oplossing, het creëert alleen maar nieuwe problemen. De overheid stelt duidelijk wat wel en niet mag en heeft oog voor onderliggende problemen. Concrete uitwerking Hulpdiensten Het goed functioneren van de brandweer als onderdeel van de Veiligheid Regio Kennemerland heeft de hoogste prioriteit. Er wordt geïnvesteerd in de werving van vrijwilligers. Rampenplannen moeten regelmatig worden geoefend. De bevolking moet door goede en gerichte voorlichting regelmatig op de hoogte gesteld worden van de gewenste gedragslijn bij calamiteiten. De politie moet zichtbaar en toegankelijk zijn en wijkgericht werken. De drempel voor het doen van aangifte moet laag zijn. De agent in de klas wordt gestimuleerd. Zo kunnen jongeren hun wijkagent op een goede manier leren kennen. Met het inschakelen van particuliere beveiligingsbedrijven moet terughoudend en zorgvuldig omgesprongen worden. Camera s kunnen een middel zijn om de veiligheid en/of de beleving daarvan te vergroten. Met dit middel moet wel heel terughoudend en zorgvuldig omgesprongen worden. Heldere normen en sociale samenhang Stel blowverboden in op specifieke plaatsen (zoals speelplaatsen of plaatsen waar overlast is). De kosten van vandalisme worden actief verhaald op de daders. De resultaten hiervan en de omvang van schade ten gevolge van vandalisme worden regelmatig gepubliceerd door middel van een vandalisme-meter. Versterk de sociale samenhang tussen mensen en groepen mensen door het faciliteren van wijkplatforms, buurtverenigingen en buurtfeesten. Zorg voor uitsterfbeleid voor gokhallen, bordelen en coffeeshops. Coffeeshops kunnen bijvoorbeeld worden uitgekocht of er kan worden vastgelegd dat deze niet binnen een straal van 500 meter van scholen en jeugdcentra mogen liggen. Probleemjongeren worden als het moet hard aangepakt. Voor notoire overlastgevers gaat Haarlem werken met Doe Normaal-contracten waarin jongeren beloven zich beter te gaan gedragen. Wie zich niet aan de regels van het contract houdt, riskeert een bevel van de burgemeester. Hiermee kan iemand die daarna opnieuw de fout in gaat strafrechtelijk worden vervolgd. Iedere inrichting (horeca, winkels, kantoren, scholen, stadions enz.) moet over een gebruiksvergunning beschikken. Regelmatig (minimaal één keer per jaar) moet worden gecontroleerd of de inrichting voldoet aan de regelgeving. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

11 Burgernet Burgernet is een uniek samenwerkingsverband tussen burgers, gemeente en politie om de veiligheid in de woon- en werkomgeving te bevorderen. Burgers die zich hebben aangemeld worden daarbij door de politie getipt als er in de buurt bijvoorbeeld een kind is vermist of een inbraak of tasjesroof heeft plaatsgevonden waarbij een duidelijk signalement beschikbaar is. Met behulp van de burgers kunnen verdachten sneller worden opgespoord. Haarlem moet zich wat betreft de ChristenUnie bij dit project aansluiten. 2.3 Financiën Trends en ontwikkelingen In onze samenleving lijkt het vaak alsof alles draait om geld. Hoewel de begroting van Haarlem vol cijfers staat, gaat het uiteindelijk niet om die cijfers, maar om het verhaal achter de cijfers. Het gaat om het beleid. Beleid maken betekent keuzes maken: waaraan mag hoeveel geld besteed worden? De invoering van de dualisering in het gemeentebestuur in 2002 heeft geleid tot de ontwikkeling van een programmabegroting. Grote winst van een goede programmabegroting is de juiste mix van beschrijving van beleidskeuzes en het weergeven van de financiële vertaling daarvan. De laatste jaren wordt bij de controle van de gemeentelijke bestedingen steeds meer aandacht besteed aan de vraag of gelden doelmatig en rechtmatig zijn besteed. De ChristenUnie juicht dit toe. De gemeenteraad en het College van B&W - en het ambtelijke apparaat - moeten steeds in onderlinge samenwerking alert blijven op deze ijkpunten. Er moet duidelijkheid verschaft worden over gemaakte keuzes en er moet begroot en verantwoord worden op basis van heldere normen. Jarenlang is in Haarlem veel te royaal geld gestoken in allerlei grote (vaak prestigieuze) projecten. Daarnaast is in Haarlem een bestuurlijke cultuur ontstaan waarin budgetoverschrijdingen gaandeweg als een normaal, niet te voorkomen gegeven zijn geaccepteerd. Met enige regelmaat komen overschrijdingen en tegenvallers voor die niet of onvoldoende te voorzien waren geweest, zo wordt althans beweerd. De schuld van Haarlem is zover opgelopen dat nu het besef door begint te dringen dat niet alles meer kan. Zo zijn de plannen voor een parkeergarage onder de Nieuwe Gracht geschrapt vanwege de te hoge investering. De gevolgen zijn inmiddels pijnlijk duidelijk. Op alle beleidsterreinen moet bezuinigd worden. Begonnen moet worden met efficiënter werken en het schrappen van overbodige luxe, maar het snijden in activiteiten is waarschijnlijk onvermijdelijk. De kans dat er te weinig middelen zijn voor sociaal beleid is reëel. De visie van de ChristenUnie De gemeentelijke begroting gaat over de besteding van publieke middelen. Het is de dure plicht van het gemeentebestuur om duidelijk te maken waaraan ze haar geld uitgeeft en hoe dit bijdraagt aan de bloei van de gemeente, zeker in economisch moeilijkere tijden. Haarlem zal scherper moeten kiezen gezien de zwakke financiële positie. De ChristenUnie bepleit een verhoging van de algemene reserves en verlaging van de schuldenlast. Financiële ondersteuning van maatschappelijke activiteiten is een hulpmiddel om de samenleving tot bloei te laten komen. De ChristenUnie staat dan ook positief tegenover het subsidiëren van bijvoorbeeld sportverenigingen en culturele activiteiten. Helder moet worden vastgelegd wat de bedoeling is van gemeentelijke financiële ondersteuning en welke effecten van de subsidie verwacht worden. De zorgvuldigheid eist dat ook veel aandacht wordt besteed aan de subsidiegrondslagen. Het subsidiebeleid moet zijn vastgelegd in een algemene subsidieverordening en in goed onderbouwde uitvoeringsbesluiten. Concrete uitwerking Financieel beheer Een meerjarenbegroting is noodzakelijk om op (middel)lange termijn goed zicht te houden op de financiële situatie van de gemeente. Dit meerjarenperspectief dient aan te geven op welke wijze en op welke termijn de financieel ongezonde situatie zal worden hersteld. Goede planning van onderhoudbudgetten en degelijke investeringsramingen zijn noodzakelijk. Het opbouwen en bewaken van een goede reservepositie is belangrijk om eventuele tegenvallers op te vangen. Bestemmingsreserves en voorzieningen moeten regelmatig getoetst worden op de actuele behoefte. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

12 Bij de begroting en de jaarrekening moet ruime aandacht worden geschonken aan de risicoparagraaf. De belangrijkste risico s moeten worden benoemd en van bedragen worden voorzien. Regelmatige rapportage aan Raad en commissies is noodzakelijk in het kader van risicomanagement. Structurele lasten moeten met structurele middelen worden gefinancierd. Voordat (grote) projecten worden gestart of investeringen worden gedaan vindt eerst een gedegen onderzoek plaats naar de financiële haalbaarheid, ook op de langere termijn. De gemeente biedt bovendien inzicht in de relatie tussen inhoudelijke en financiële voortgang van projecten. Banken kunnen omvallen. Omdat gemeenten met publieke middelen omgaan, moet het treasurystatuut goed op orde zijn. In ieder geval moet duidelijk en solide beleid worden ontwikkeld over het uitzetten van tijdelijk overtollige middelen, spaargelden en beleggingen. Belasting en tarieven Bij de vaststelling van de OZB-tarieven moeten de volgende onderdelen worden betrokken: o financiële positie van de gemeente o ambitieniveau van de gemeente o het totaalplaatje van de eigen belastingen en heffingen, in relatie tot andere gemeenten. De tarieven van de OZB mogen geen sluitpost van de begroting vormen waarmee naar believen tekorten kunnen worden gedekt. De jaarlijkse aanpassing van de OZB-tarieven moet plaatsvinden op basis van heldere beslisregels, die aan het begin van de nieuwe raadsperiode worden vastgesteld. Zo wordt voorkomen dat burgers voor onplezierige financiële verrassingen komen te staan. Het gemeentebestuur moet zich terughoudend opstellen waar het gaat om het verhogen van de lastendruk voor de inwoners. Efficiëntieverbetering moet een voortdurend proces zijn om onder andere de lokale lastendruk binnen de perken te houden. Daar waar mogelijk bijvoorbeeld bij huisvuil - moet de gemeente haar tarieven afhankelijk maken van de mate van gebruik. Regels hierover moeten rechtvaardig en duidelijk zijn. Het College doet jaarlijks verslag van de kostendekkendheid van de verschillende heffingen. De gemeenteraad kan haar kaderstellende taak inhoud geven door voor belangrijke heffingen de gewenste dekkingsgraad vast te leggen. Indien de financiële draagkracht van burgers daartoe aanleiding geeft, behoort kwijtschelding van verschuldigde belasting(en) en heffingen in individuele gevallen tot de mogelijkheid. Het gemeentebestuur maakt duidelijk op welke wijze een verzoek tot kwijtschelding kan worden ingediend. Het kwijtscheldingsbeleid is een belangrijk onderdeel van beleid in de strijd tegen sociaal isolement en armoede. Het College van B&W moet zich inspannen om het kwijtscheldingsbeleid bekend te laten zijn bij de groepen waarvoor het bedoeld is. Bezint eer ge begint De schuld van Haarlem is momenteel 340 miljoen euro. Dit loopt op tot 530 à 560 miljoen in Nu al is de jaarlijkse rentelast meer dan 100 euro per inwoner. De schuld is een groot risico voor Haarlem als tegelijk de rentes stijgen. Dit hangt als een donkere wolk boven de begroting. De gemeente dreigt dan failliet te gaan (de zogenaamde artikel 12-status waarbij de gemeente onder toezicht komt van de provincie). Gezien deze financiële positie van Haarlem ontkomt de gemeente er niet aan te bezuinigen en bijvoorbeeld de OZB-tarieven te verhogen. ChristenUnie heeft het als enige partij aangedurfd om in het jaar voor de verkiezingen een kleine verhoging van de OZB voor te stellen. Geen populair verkiezingsthema, maar het is zeker dat dit na de verkiezingen wel gaat gebeuren. Een verlaging van de schuld betekent ook dat er meer ruimte komt voor de goede zaken die wij willen voor Haarlem. Dat is rentmeesterschap. Vastgoed De gemeenteraad stelt kaders voor het vastgoedbeheer: o mate van risico dat gedragen kan worden o wie de regie voert over projecten (gemeente, projectontwikkelaars of gezamenlijk) o omvang van een passende reserve o regels voor eventuele uitname uit de reserves van het vastgoed Het college van B & W verschaft de gemeenteraad minimaal één maal per jaar een overzicht van de exploitatie van het vastgoed. Dit overzicht moet binnen drie maanden na afloop van het Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

13 boekjaar beschikbaar zijn. De Raad krijgt hierdoor inzicht in de financiële situatie van het grondbedrijf en van de onderscheiden grondcomplexen. Om de schuldenlast van de gemeente terug te dringen worden niet-strategische gebouwen verkocht. Dit gebeurt in principe aan de hoogste bieder. De gemeente moet gezien de grote schuld overwegen parkeergarages te verkopen aan een commerciële exploitant. Subsidies De te subsidiëren activiteiten/voorzieningen moeten duidelijk omschreven zijn en aan een termijn gebonden. Subsidies zijn slechts aanvullend op particulier initiatief. Met subsidies moet dan ook terughoudend omgesprongen worden. Eigen verantwoordelijkheid van particulieren en organisaties wordt benadrukt. Subsidies betekenen in beginsel een aanvulling op eigen financiële middelen. Verenigingen zullen altijd reële contributies moeten heffen en eigen fondswerving wordt gestimuleerd. Het is zinvol om regelmatig de hoogte van de structurele subsidies te herijken (zero-based budgetting). Subsidie kan alleen gegeven worden voor activiteiten/voorzieningen die algemeen toegankelijk zijn. Dit geldt ook voor organisaties die werken vanuit een bepaalde levensbeschouwing. Activiteiten die gericht zijn op levensbeschouwelijke vorming, worden niet gesubsidieerd. Subsidiëring van organisaties van etnische minderheden moet gericht zijn op integratie in de Nederlandse samenleving, op samenwerking tussen verschillende culturen of op het terugdringen van achterstanden en aanverwante problemen. Activiteiten/voorzieningen die in strijd zijn met de normen en waarden die ons in de Bijbel gegeven zijn en/of die in strijd zijn met algemene fatsoensnormen of de goede zeden, komen niet in aanmerking voor gemeentelijke subsidie. De subsidieontvanger moet goed en tijdig verantwoording afleggen van de besteding van middelen. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

14 3 Duurzame leefomgeving Een centraal begrip bij de ChristenUnie is verantwoordelijkheid. Verantwoordelijkheid voor mensen en de inrichting van de samenleving, maar ook verantwoordelijkheid voor natuur en milieu. Ook dat is christelijk-sociaal. De ChristenUnie hecht bijzondere waarde aan een duurzame leefomgeving. Wij willen als goede rentmeesters op een verantwoordelijke en dus duurzame manier omgaan met de schepping. Dat bepaalt onze keuzes op terreinen als natuur, energie en klimaat, maar ook op het gebied van afval, mobiliteit en bebouwing. Wij zijn beheerders van Gods schepping en dienen hiermee verantwoord om te gaan. Hoewel veel milieu- en klimaatbeleid op Europees, of zelfs op wereldniveau gemaakt wordt, kan ook de gemeente een bijdrage leveren. Allereerst via haar voorbeeldfunctie. Haarlem is sinds 2008 millenniumgemeente maar dit krijgt nog onvoldoende vorm. De gemeentelijke organisatie wil in 2015 klimaatneutraal zijn. De ChristenUnie is hier een warm voorstander van. Haarlem is al koploper in energiezuinige verlichting op straat en in haar gebouwen, gebruikt 100 procent groene stroom en het gemeentelijke wagenpark rijdt op aardgas. Naast eigen maatregelen kan de gemeente lokale klimaatinitiatieven ondersteunen, zoals het benutten van aardwarmte en het bevorderen van energiebesparing bij het bedrijfsleven en het midden- en kleinbedrijf. Verduurzaming is niet gemakkelijk, maar wel noodzakelijk. Soms is het lastig draagvlak te vinden. Niemand wil een kolencentrale in de achtertuin, maar vaak ook geen windmolen. Soms is het financieel moeilijk, maar duurzaamheid mag geen sluitpost zijn op de begroting. Het is de taak van de gemeentelijke overheid zulke belangenafwegingen te maken. Niets doen is geen optie meer. De verschillende belangen zoals groen, water, wonen en wegen overvragen de beschikbare ruimte. Het wordt steeds belangrijker dat de overheid duidelijke ruimtelijke keuzes maakt. De belangen van bestaande en nieuwe ruimtevragers moeten goed worden afgewogen. De overheid moet daar haar werkwijze op aanpassen. Integraal en gebiedsgericht werken zal opgezet en uitgebouwd moeten worden. De overheid heeft daarbij niet meer alle kaarten in handen, maar treedt vaak op als overlegpartner of als regisseur in het speelveld met andere partijen. Samenwerking vraagt om overleg met velerlei betrokkenen, zoals mede-overheden, grondeigenaren en belangenorganisaties. Dat vergt veel tijd. Maar door belanghebbenden in het voortraject goed te betrekken, kunnen vaak bezwaren later in het proces worden ondervangen. De nadruk moet liggen op participatie, om langdurige (en kostbare) juridische procedures te voorkomen. Dit sluit aan bij de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, waar het accent ligt op overleg vooraf in plaats van toetsing achteraf. Samenwerken kan ook heel goed in het beheer van de openbare ruimte. In projecten als Schoon, heel en veilig werken gemeente, politie, woningcorporaties en maatschappelijke organisaties samen aan een leefbare samenleving. 3.1 Ruimte en wonen Trends en ontwikkelingen Ruimte is schaars. Wonen, industrie, landbouw en natuur strijden om een plekje op de Nederlandse kaart. Keuzes die we nú maken, zijn bepalend voor de leefomgeving van toekomstige generaties. Het gaat om een evenwichtige keuze tussen ecologie en economie. Met de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) is het primaat bij gemeenten komen te liggen: decentraal wat kan, centraal wat moet. Haarlem moet deze regierol in het ruimtelijke ordeningsbeleid oppakken. De visie van de ChristenUnie De ChristenUnie vraagt aandacht voor de kwaliteit van onze leefomgeving. Lange tijd ging het bij ruimtelijke ontwikkelingen vooral om kwantiteit en dat was ook nodig: er moest gebouwd worden om tegemoet te komen aan de vraag naar onder andere huisvesting en bedrijventerreinen. De recente economische en demografische ontwikkelingen geven echter ruimte om te investeren in kwaliteit: Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

15 - door te kiezen voor zoveel mogelijk behoud van het groene buitengebied. Daarom wil de ChristenUnie investeren in binnenstedelijk bouwen en zijn we voorstander van meervoudig ruimtegebruik. Uitbreiding is in principe niet aan de orde zolang bestaande locaties multifunctioneel gemaakt kunnen worden. - door de verrommeling van het buitengebied tegen te gaan. De ChristenUnie pleit voor landschapontwikkelingsplannen en landschapsfondsen. Ook zijn we een warm voorstander van herstructurering van bedrijventerreinen en clustering in regionale terreinen. - door extra aandacht te geven aan de openbare ruimte, de identiteit van het gebied, duurzaam bouwen, sociale samenhang en levensloopbestendig wonen. - door te bouwen met het oog op de vraag. Het huisvestingsbeleid van de gemeente moet gericht zijn op verschillende doelgroepen. In het bijzonder noemen we de eenpersoonshuishoudens (jongeren, alleengaanden, ouderen), een groep die de komende jaren flink zal toenemen. Concrete uitwerking Een toekomstgerichte en realistische structuurvisie; actuele bestemmingsplannen Het Haarlemse structuurplan 2020 uit 2005 is volop in uitvoering zoals te zien is in het 023-gebied bij de Schipholweg en rond de Spaarndamseweg. Halverwege de komende periode zijn we ook halverwege de planperiode van het structuurplan. Hoog tijd dus voor een evaluatie en om de blik verder vooruit te werpen. Landelijk wordt al nagedacht over plannen voor 2028 en zelfs Wil Haarlem tijdig aanspraak maken op rijksbijdragen dan moet het structuurplan herzien worden. Er wordt daarbij samengewerkt met de omliggende gemeenten: Velsen, Bloemendaal, Zandvoort, Heemstede, Haarlemmermeer en Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Het nieuwe structuurplan is gericht op uitvoering en bevat daarom een uitvoeringsprogramma met een duidelijke financiële onderbouwing. Wij willen over de structuurvisie en bestemmingsplannen het debat zoeken met de samenleving: bewoners, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, scholen etc. Zo creëren we betrokkenheid. De gemeenteraad stelt de kaders voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Voorkomen moet worden dat de gemeente in een positie komt ten opzichte van projectontwikkelaars waarbij er geen weg meer terug is op een moment dat er nog niet gesproken is over deze kaders. Burgers verdienen rechtszekerheid. Daarom moeten er actuele bestemmingsplannen zijn, die digitaal kunnen worden ingezien. De ChristenUnie pleitte als eerste voor een inhaalslag van de bestemmingsplannen. Inmiddels zijn bijna alle bestemmingsplannen actueel. Inzet op binnenstedelijk bouwen en meervoudig ruimtegebruik Om groen gebied te beschermen moet volgens de Tweede Kamer 60% van de nieuwbouw in de Randstad binnen de steden worden gerealiseerd. Haarlem scoort op dit punt het best van alle steden, maar haalt deze doelstelling nog niet. Door meer binnenstedelijke gebieden te ontwikkelen draagt Haarlem bij aan deze doelstelling. Dit kan door -waar dat passend is- hoger te bouwen en met dubbel grondgebruik. In bestemmingsplannen worden daarom waar mogelijk bepalingen over ondergronds bouwen opgenomen. Bouwen binnen de stad levert vaak een exploitatietekort op. Haarlem moet de mogelijkheden van de nieuwe Wro benutten door afspraken te maken met ontwikkelaars over bijvoorbeeld sociale woningbouw. Ook moeten de mogelijkheden van financiële verevening tussen projecten op regionale schaal worden onderzocht: opbrengsten van woningbouw op een relatief goedkope weilandlocatie kunnen worden ingezet om het tekort bij binnenstedelijk bouwen aan te vullen. Verwerving van gronden is vaak een effectief middel om als gemeente de regie te kunnen houden. Waar het algemeen belang het vraagt moet de Wet Voorkeursrecht Gemeenten toegepast worden om in het noodzakelijke bezit van de grond te komen. Meer aandacht voor de openbare ruimte De kwaliteit van onze leefomgeving wordt sterk bepaald door de openbare ruimte, die meer is dan de restruimte. Bij samenwerking met projectontwikkelaars en woningcorporaties moet de rol van de gemeente en het publieke belang van de leefomgeving voldoende zijn geborgd. Open ruimten zijn onmisbaar: pleinen, groenstroken, parken, speeltuinen en oppervlaktewater. Het zijn de longen van Haarlem. Binnenstedelijk bouwen is goed, maar de leefbaarheid mag niet in het geding komen. Haarlem is een echte monumentenstad. We moeten zuinig zijn op onze monumenten. Echter, voorkomen moet worden dat particuliere eigenaren onnodig worden beperkt in het onderhoud van Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

16 deze panden. De gemeente dient eigenaren van panden die de monumentenstatus krijgen tegemoet te komen in het onderhoud, indien dit grote gevolgen heeft. Bij herstructurering van wijken is sloop soms noodzakelijk omdat huizen niet meer voldoen aan de moderne normen voor bijvoorbeeld energiezuinigheid. Maar vaak is dit doel ook te bereiken via renovatie. Er moet bij het maken van keuzes ook oog zijn voor de karakteristieke bebouwing. Welstand heeft alles te maken met ruimtelijke kwaliteit. Daarom is gemeentelijk welstandsbeleid onontbeerlijk. De welstandstoets door een onafhankelijke commissie van deskundigen is waardevol. Het beoogde welstandsniveau kan per wijk verschillen zodat onnodige regels worden voorkomen. Maar volledig welstandsvrij bouwen blijft een uitzondering. Voor nieuwe ontwikkelingen wordt een beeldkwaliteitplan opgesteld. Duurzaam bouwen Haarlem moet bij bouwprojecten zo veel mogelijk duurzame materialen gebruiken, die op verantwoorde wijze zijn geproduceerd en kwalitatief hoogwaardig zijn. Daarom zal de gemeente bij haar eigen projecten voor hout het FSC-keurmerk eisen. In Haarlem worden alle woningen in 2014 klimaatneutraal gebouwd. De gemeente maakt hierover afspraken met de corporaties. Zodra dat wettelijk mogelijk is stelt Haarlem duurzaamheidseisen aan ontwikkelaars om deze doelstelling te halen. Eigen gebouwen van de gemeente worden bij nieuwbouw of renovatie klimaatneutraal gemaakt. Woningen worden zo veel mogelijk levensloopbestendig gebouwd. Bij de vergunningverlening en oplevering van nieuwbouwwoningen moet daadwerkelijk getoetst en gehandhaafd worden of aan de wettelijke duurzaamheidseisen en de criteria van eventueel verleende subsidie(s) is voldaan. Wonen: geen kwantiteit, maar kwaliteit en afstemmen op de vraag Het huisvestingsbeleid van Haarlem moet aansluiten op de vraag en regionaal afgestemd zijn. De slogan bouwen om te groeien kan geen leidraad meer zijn. Het aantal inwoners van Haarlem groeit nauwelijks, het aantal woningen wel. Dit komt door de gezinsverdunning. Haarlem moet vooral groeien in kwaliteit. De ChristenUnie pleit daarbij voor voldoende woonruimte voor sociaal kwetsbare groepen. De samenwerking met Velsen en Haarlemmermeer bij de woonruimteverdeling wordt voortgezet. Doel is om te komen tot één woonruimteverdeelsysteem voor de hele regio. Bij het vaststellen van de canon voor erfpacht wordt gewerkt met hardheidsclausules. Mediation wordt ingezet om te komen tot maatwerkoplossingen. In het kader van het project Zomerzone is er ruimte voor nieuwe woningen in Haarlem Oost. Schalkstad, het nieuwe stadsdeelhart van Schalkwijk, moet sneller worden ontwikkeld. De Spoorzone / Oostradiaal biedt ruimte voor nieuwe woningen en kantoren. Het verder ontwikkelen van dit gebied dient in financiële zin positief te verlopen. Geen woningbouw bij de Veerplas, alleen recreatie toestaan. Het buitengebied een kwaliteitsimpuls geven en verrommeling tegengaan Haarlem zit aan zijn grenzen, het weinige groen zoals de groene zoom rond Schalkwijk en de Zuiderpolder, het Westelijk Tuinbouwgebied en de Hekslootpolder dient onbebouwd te blijven. Deze groene buitengebieden verdienen een eigen visie op de inrichting. Verrommeling moet worden tegen gegaan. De paar agrariërs die Haarlem nog heeft moeten voldoende toekomstperspectief houden. Inzet op regionale bedrijventerreinen De Waarderpolder is gunstig gesitueerd nabij de A9 en het Spaarne en heeft nog veel kansen voor verdere ontwikkeling. Voorkomen moet worden dat overal in de regio de open ruimte langs snelwegen wordt volgebouwd terwijl op bestaande terreinen nog voldoende ruimte is. Haarlem moet daarom in gesprek blijven met de omringende gemeenten en afspraken maken zoals de afgelopen jaren is gebeurd binnen het Platform Bedrijventerreinen en Kantoorlocaties (Plabeka) Voordat de gemeenten in onze regio (na goedkeuring door de provincie) besluiten tot de aanleg van een (regionaal) bedrijventerrein, dient de zogenoemde SER-ladder toegepast te worden die als uitgangspunt heeft dat eerst naar de beschikbare ruimte wordt gekeken. Een ondernemersfonds kan bijdragen aan investeringen in een veilige en aantrekkelijke bedrijfsomgeving op bedrijventerreinen zoals de Waarderpolder. Hierbij ligt het initiatief en de uitvoering bij de ondernemers zodat maatregelen worden genomen die draagvlak hebben. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

17 Een klimaatbestendig ruimtelijk beleid Haarlem moet zich in het ruimtelijk beleid rekenschap geven van klimaatverandering. De riolering moet voldoende afvoercapaciteit hebben bij hevige regenval. Door het relatief schone regenwater waar mogelijk af te koppelen van het riool, kan het aantal vuil water overstorten worden gereduceerd en wordt de belasting van zuiveringsinstallaties verminderd. Bij reconstructies van wegen, van parkeerterreinen en bouwblokken dient hier specifiek op gelet te worden. De bekende trits vasthouden, bergen en afvoeren laat zich ruimtelijk vertalen door te zorgen voor voldoende oppervlaktewater in stedelijk gebied en waterbergingslocaties in het buitengebied. Met name bij herstructurering liggen hier kansen. De gemeente dient, in overleg met de provincie en het waterschap, aan te sturen op verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater. Het gemeentelijke waterplan uit 2004 moet, nu de landelijke regels voor de gemeentelijke watertaken zijn aangepast, geactualiseerd worden. Betrokkenheid van de inwoners is hierbij een belangrijke vereiste. Hoogkwalitatief water moet niet ingezet worden voor laagwaardige toepassingen. Onderzocht moet worden hoe dit kan. Het gebruik van regentonnen wordt daarom gestimuleerd. Start een maatschappelijk debat over water, waterconsumptie en waterveiligheid. We zijn vergeten dat we in een delta wonen: leven met water moet weer tussen onze oren komen! 3.2 Natuur, milieu en klimaat Trends en ontwikkelingen Ook al zouden we met directe ingang de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen drastisch verminderen, dan nog zal de klimaatverandering de komende decennia doorgaan. Het begrip duurzaamheid heeft in dit kader een extra dimensie gekregen. Een uiterst belangrijk begrip, maar wel op de juiste manier te gebruiken: niet te veel meer praten en schrijven, aan de slag er mee! In het licht van de klimaatontwikkeling is energieverbruik een belangrijk thema. Energie labeling van gebouwen, ook al komt het moeizaam van de grond, kan hierin een goede rol spelen. Een andere ontwikkeling die zijn beslag moet gaan krijgen in de komende periode, is de inwerkingtreding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Hierin worden circa 25 regelingen samengebracht die de fysieke leefomgeving betreffen. Bouw-, milieu-, natuur- en monumentenvergunningen worden gebundeld tot Omgevingsvergunning. Dit moet tot een aanzienlijke verbetering van de dienstverlening door de overheid leiden. Het nieuwe Landelijk afvalbeheerplan geeft aanzetten tot integraal materiaalketenbeleid (cradle to cradle). Haarlem kan hierin een voortrekkersrol nemen. De doelstelling van gemiddeld 60% hergebruik van het huishoudelijk afval in 2015 moet haalbaar zijn. De visie van de ChristenUnie Wij hebben de schepping van onze Schepper ontvangen om deze op een juiste wijze te bebouwen en te bewaren. Dat mag niet op de korte termijn gericht zijn. Ook volgende generaties moeten kunnen voortborduren op door ons ingezette acties. Vanuit ons christelijk geloof, dat ons leert om God lief te hebben boven alles en onze naaste als onszelf, moeten wij activiteiten gericht op milieu, natuurbeheer en klimaat ontplooien. Met onze naaste wordt niet alleen diegene bedoeld die wij direct kennen. Ook mensen die elders leven (en vaak minder bedeeld zijn dan wij) moeten kunnen profiteren van de positieve gevolgen van ons handelen. Een goede verhouding tussen consumptie en milieu is daarbij essentieel. Dat betekent dat ook in financieel mindere tijden een daadkrachtig natuur- en milieubeleid op peil moet blijven. De ChristenUnie staat volledig achter de doelen zoals die zijn verwoord in het klimaatakkoord dat de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Rijk (Ministerie VROM) hebben gesloten: Een reductie van de uitstoot van broeikasgassen van 30% in 2020 (ten opzichte van 1990). Hierbij gaat het om zowel CO 2 als de overige broeikasgassen zoals methaan en lachgas. Een energiebesparingspercentage van 2% per jaar. Een aandeel van hernieuwbare energiebronnen (duurzame energie) van 20% in Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

18 30% CO 2 -reductie als doelstelling is vele malen beter dan niets doen, maar nog altijd vele malen slechter dan het hoogst haalbare: energietransitie (de overgang van fossiele naar duurzame brandstoffen, zoals energie uit zon en wind). Die transitie moet binnen maximaal drie decennia worden gerealiseerd. Wat betreft duurzame energie loopt Nederland achter in Europa. Hier zal de komende vier jaar een inhaalslag moeten worden gemaakt. Haarlem is de meest versteende stad van Nederland. Dit wordt deels gecompenseerd door de grote natuur- en recreatiegebieden in de nabijheid van de stad, maar ook groen in de stad is van wezenlijk belang. De ambities liggen hoog, maar zijn niet onuitvoerbaar. Een hechte samenwerking tussen het Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, woningbouwcorporaties, bedrijven en burgers zal noodzakelijk zijn. Gemeenten vervullen een zeer belangrijke voorlichtende en faciliterende rol in dit geheel. Zij staan immers dicht bij de burger. Veel staat er op papier. Nu de uitwerking nog. Concrete uitwerking Voorlichting en voorbeeldfunctie De gemeente moet zorgen voor heldere voorlichting bij het in werking treden van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Geef voorlichting over de mogelijkheden die er zijn om dankzij milieubewust gedrag bij burgers en ondernemers het milieu goed te beheren en verontreiniging tegen te gaan. Concrete maatregelen, zoals het verstrekken van premies, kunnen mensen aanzetten tot gedragsverandering. Natuur- en Milieucentrum Ter Kleef levert een belangrijke bijdrage aan voorlichting. Vrijwilligers kunnen worden ingezet bij het geven van voorlichting op basis- en middelbare scholen over natuur en milieu. Ook speciale activiteiten zoals de Nationale Boomfeestdag kunnen vanuit dit centrum in samenwerking met bijvoorbeeld scholen worden georganiseerd. Stimuleer burgers (door subsidieverstrekking) om bij reconstructies van tuinen infiltratiekratten in de grond te plaatsen. Hiermee wordt het hemelwater, daar waar het valt, vastgehouden en langzaam in de bodem opgenomen. Verplicht winkels, scholen en dergelijke het eigen erf schoon te houden. Het inkoopbeleid van de gemeente wordt in de komende raadsperiode 100% duurzaam. Bij offerteaanvragen worden duurzaamheidscriteria opgenomen. De gemeente zet zoveel mogelijk schone voertuigen in die gemeentelijke diensten verrichten. Hierover worden afspraken gemaakt met Spaarnelanden en Paswerk. Burgers worden hierbij geïnformeerd over de noodzaak van schone voertuigen en het efect op het milieu. Wij willen bevorderen dat millenniumdoelstellingen behaald worden zonder te vervallen in bemoeizucht of het voor de burger te willen oplossen. Waar wij zelf aan zet zijn geven wij het goede voorbeeld. Elk jaar stelt de gemeente een millenniumdoel centraal in haar beleid. Klimaat en energie Haarlem stelt elke vier jaar een integraal milieubeleidsplan vast met daarin opgenomen een klimaatactieplan met aandacht voor innovatieve ontwikkelingen. Bij voorkeur gebeurt dit in samenwerking met andere gemeenten in de regio en afgestemd op het (eventuele) klimaatprogramma van de provincie. Bij bestaande gemeentelijke gebouwen streeft de gemeente naar een minimale energiebesparing van 2% per jaar. Toepassen van moderne technieken bij verlichting in de openbare ruimte (o.a. LED-verlichting). Streef hierbij naar meetbare doelen (door het gebruik van LED-verlichting kan er 30 tot 40% energie bespaard worden). Auto's op elektriciteit komen er aan en zijn al verkrijgbaar. De gemeente kan het voorbeeld geven door bij vervanging elektrische auto s aan te schaffen voor het gemeentelijke wagenpark. Uiteraard moeten deze auto s rijden op 100% groene stroom. In het Haarlems Verkeer- en Vervoerplan wordt CO 2 -emissiereductie integraal opgenomen (aandacht besteden aan alternatieven voor de auto, fietsverkeer stimuleren en faciliteren). Informeren en ondersteunen (subsidies) van particuliere woningeigenaren t.a.v. energiebesparende apparatuur. Hierbij valt te denken aan zonnepanelen, zonneboilers, warmtepompen en/of windenergie. Zorg voor uniforme en actuele energievoorschriften in de te verstrekken milieuvergunningen en adequaat handhavingsbeleid. Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

19 Zorginstellingen, seniorenwoningen en bejaardencentra zullen kwalitatief goede klimaatreguleringstechnieken, waaronder airco, moeten hebben. Belangrijk is deugdelijke apparatuur. Natuurlijk zal de stroom voor dit soort apparatuur duurzaam moeten worden ingekocht dan wel lokaal worden opgewekt. Haarlem winkelt energiezuinig Haarlem is de winkelstad van Nederland. De duurzame ambities van de stad kunnen daarbij aansluiten. Als alle winkels in een winkelgebied de deuren altijd open hebben, vraagt dat meer energie dan de capaciteit van een paar windmolens. Omdat winkels veel publiek trekken zijn dit bij uitstek locaties om zichtbaar te maken wat er mogelijk is aan energiebesparing. Samen met City Haarlem en de andere winkeliersverenigingen wordt daarom een energiebesparingsplan opgesteld waarbij voor het winkelend publiek de energiebesparing zichtbaar wordt gemaakt. Met aantrekkelijke acties worden klanten daarbij gestimuleerd om zelf ook aan energiebesparing te doen. Afval Haarlem doet mee aan landelijke dagen rond afval, zwerfvuil en compost (Nederland Schoon, Opzoomeren e.d.) om afvalscheiding onder de aandacht te brengen bij de burgers. De gemeente moet zoveel mogelijk maatregelen nemen om zwerfafval te voorkomen. Blijvende voorlichting is van groot belang. Handhavend optreden is noodzaak. Burgers, scholen en organisaties kunnen worden betrokken bij een zwerfafval-opruim-project. Inzamelen van afval moet laagdrempelig zijn. Bij het milieuplein van Spaarnelanden moeten particulieren daarom ook bouw- en sloopafval kunnen inleveren zoals ook mogelijk is in de IJmondgemeenten bij Reinunie. Zet klanten van Bureau HALT in als straatvuilopruimers in het kader van een alternatieve straf. Ruimte voor groen Haarlem is zuinig op haar bomen. Als kappen van bomen noodzakelijk is voor bijvoorbeeld een bouwproject of aanleg van een weg is herbeplanting verplicht. In aanvulling op de Haarlemse bomenverordening komt er een Bomen Beleidsplan waarin wordt benoemd op welke plaatsen welke soorten/typen bomen geplant kunnen worden en waar het Haarlemse bomenbestand kan worden uitgebreid zodat er meer groen in de wijken komt. Invoering van een streefnorm voor groen, bijvoorbeeld de landelijke norm van circa 70m 2 openbaar groen per woning, waarbij dit per wijk kan variëren naar gelang het soort wijk. Er is in de afgelopen periode flink bezuinigd op stadsgroen. Veel groenstroken in de stad zijn versoberd waarbij struiken zijn vervangen door gras. Het bestaande groen moet zoveel mogelijk in stand worden gehouden. Over periodiek onderhoud moet duidelijk worden gecommuniceerd naar de burgers. Het beheer van het gemeentelijke groen wordt zo veel mogelijk afgestemd op natuurontwikkeling en op de bescherming van dieren en hun leefgebieden. Werkzaamheden die dieren kunnen verstoren vinden bij voorkeur niet plaats in het voorjaar en in het broedseizoen (1 maart 1 juli). 3.3 Mobiliteit Trends en ontwikkelingen Verkeer en vervoer zijn een onlosmakelijk onderdeel van ons dagelijks leefpatroon. Mobiliteit brengt mensen bij elkaar. Het Rijk heeft forse groeidoelstellingen voor het openbaar vervoer; voor de trein 5% per jaar. Nieuwe regionale OV-systemen als de Zuidtangent bieden kansen voor groei van het openbaar vervoer en een duurzame verstedelijking gebaseerd op een goede afstemming tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling. Ook het gebruik van de auto groeit. Door de aandacht voor een betere aansluiting van alle vormen van vervoer op elkaar en de invoering van de kilometerprijs worden we gestimuleerd om bewuster om te gaan met onze mobiliteitskeuzes. Op het gebied van veiligheid en CO 2 -uitstoot worden de eisen die gesteld worden aan voertuigen op een steeds hoger niveau gebracht. De visie van de ChristenUnie Goede infrastructuur is van belang voor de ontwikkeling van Haarlem. Zo kunnen burgers economische, sociale en culturele activiteiten ontplooien en bedrijven hun werk doen. De gemeente Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem

20 moet zich richten op een efficiënte verkeerscirculatie. Er zijn grenzen aan de capaciteit van de wegen en binnen de stad zijn de mogelijkheden om dit te veranderen beperkt. De ChristenUnie laat zich leiden door drie criteria: veiligheid, milieuvriendelijkheid (bescherming van Gods schepping: mensen, dieren, groen) en leefbaarheid (lawaai, luchtkwaliteit, CO 2, ruimtebeslag, hoeveelheid groen, etc.). Mobiliteit is zowel een groot goed als een probleem. Het is zaak een goede balans te vinden en de (auto)mobiliteitsstromen te beheersen. Om ruimtelijk beleid en mobiliteit goed op elkaar af te stemmen is een langetermijnvisie nodig. ChristenUnie zet daarbij stevig in op het stimuleren van het OV en de fiets. Concrete uitwerking Bereikbaarheid en veiligheid Bij het opstellen van plannen met betrekking tot ruimtelijke ordening wordt een bereikbaarheidstoets en toegankelijkheidstoets ingevoerd zodat efficiënt met mobiliteit wordt omgegaan. Het bedrijfsleven wordt gestimuleerd om actief vervoermanagement te voeren voor een optimaal milieuvriendelijk zakelijk en woon-werkverkeer. Er moet samen met de omliggende gemeenten en de provincie een verkeer- en vervoersplan worden opgesteld voor de regio met een mobiliteitsvisie voor de lange termijn. Haarlem kan immers niet in haar eentje de verkeersproblemen oplossen. Daarbij worden ook met het bedrijfsleven afspraken gemaakt over mobiliteitsmanagement om te komen tot een betere doorstroming. Bijvoorbeeld door thuiswerken, carpoolen en OV-gebruik te stimuleren. Het Haarlemse wegennet kan nog slechts in zeer beperkte mate worden uitgebreid. Toch zijn er ook na realisatie van de Schoterbrug en de fly-overs bij station Haarlem Spaarnwoude investeringen in de bereikbaarheid nodig en mogelijk. Vooral de oost-west verbindingen moeten worden verbeterd. Op zomerse dagen ontwricht het strandverkeer het hele wegennet. Met name rond het Kennemerplein loopt het verkeer vast, maar ook aan de zuidkant van de stad rond de Buitenrustbruggen (verbinding Schipholweg Westelijke Randweg) zijn er verbeteringen nodig. Dit kan door de bouw van de Mariatunnel. Tenslotte kan worden gedacht aan het doortrekken van de Prins Bernhardlaan over of onder het spoor door de Waarderpolder in. Gezien de beperkte financiële mogelijkheden van de stad zullen echter prioriteiten moeten worden gesteld. Voor dit soort grote projecten zal financiële ondersteuning van Rijk en of provincie nodig zijn. Haarlem moet lobbyen bij provincie en Rijk voor een directe verbinding van de A9 met de A208 ten noorden van Velserbroek. Deze verbinding ligt dan in de gemeente Velsen, maar biedt veel voordeel m.b.t. de ontlasting van het Haarlemse wegennet In woonwijken worden bij voorkeur 30 kilometer zones aangelegd. Sluipverkeer wordt geweerd. Drempels moeten voldoen aan de normen en dus niet te hoog, maar ook niet te laag zijn. Ze zijn er om het verkeer te remmen, maar niet om auto s te lanceren. De gemeente geeft, met uitzondering van de Waarderpolder waar dit veilig kan, geen toestemming aan LZV s (lange zware vrachtwagens) om binnen de bebouwde kom te rijden. Om het vrachtverkeer in het centrum te beperken wordt in samenwerking met ondernemers stadsdistributie opgezet. Bij aanleg of onderhoud van wegen, bruggen, kruispunten en pleinen moet de planvorming erop gericht zijn de verkeersveiligheid te verbeteren. Veilige loop- en fietsroutes en goed verlichte kruispunten zijn daarbij van groot belang. De gemeente gaat dode-hoek-ongelukken tegen door het ontvlechten/scheiden van verkeer en het aanpakken van gevaarlijke kruispunten (zoals apart groen voor fietsers en een opstelstrook vóór de auto s). Een top tien voor verkeersveiligheid Er komt een top 10 van verkeersonveilige en onoverzichtelijke situaties die de komende vier jaar worden aangepakt. Hierbij kan worden gedacht aan bijvoorbeeld een herinrichting van de wegen rond het Centaal Station. Onderhoud Om nieuwe achterstanden in het onderhoud te voorkomen moet de gemeente werken met onderhoudsplannen voor de (vaar)wegen en bruggen. Voor zover de gemeente nutsleidingen en kabels in eigen bezit heeft zorgt zij voor tijdige vervanging. Waar nodig wordt het toegestane tonnage voor de bruggen beperkt i.v.m. de mate van onderhoud. Openbaar Vervoer Verkiezingsprogramma ChristenUnie Haarlem