PUBLIC LIMITE NL RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2006 (28.11) (OR. en) 13606/1/06 REV 1 LIMITE ENFOCUSTOM 67

Transcriptie

1 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 oktober 2006 (28.11) (OR. en) 13606/1/06 REV 1 PUBLIC LIMITE ENFOCUSTOM 67 NOTA van: het Oostenrijkse voorzitterschap aan: de Groep douanesamenwerking nr. vorig doc.: 11013/3/00 UD 90 ENFOCUSTOM 37 REV 3 Betreft: Bijwerking van de studie over de bevoegdheden van Europese douaneambtenaren teneinde hierin de situatie in de nieuwe lidstaten op te nemen (Actie 9.7) Inleiding De Directeuren-generaal douanezaken hebben op hun informele bijeenkomst in Brussel op 23 en 24 november 2006 besloten dat het resultaat van het eerdere werk met betrekking tot de bevoegdheden van de douaneambtenaren in de EU moet worden geactualiseerd, mede om rekening te houden met de situatie in de 10 nieuwe lidstaten (Actie 9.7 van het werkprogramma in doc /2/03 REV 2 ENFOCUSTOM 41). Voorts verklaarden zij dat harmonisering van de bevoegdheden niet tot de verwachtingen behoort. Sommige landen achtten het wenselijk dat een minimumaantal wordt vastgesteld. De besprekingen in de Groep douanesamenwerking hebben geleid tot een bijgewerkte overzicht van de bevoegdheden van de Europese douaneambtenaren, dat de delegaties in bijlage aantreffen. Dit document is gebaseerd op doc /3/00 REV 3 UD 90 ENFOCUSTOM 37 dat een samenvatting bevat van de studie naar de bevoegdheden van Europese douaneambtenaren die is uitgevoerd in het kader van het Douane 2002-programma. Het overzicht is samengesteld aan de hand van de vragenlijst die door de Groep douanesamenwerking en de Groep douane-unie van de Raad is besproken (doc. 5252/00 ENFOCUSTOM 3 UD 2), alsook op basis van de bezoeken die de 13606/1/06 REV 1 wat/il/jv 1

2 Frans-Italiaanse teams tussen 10 april en 23 juni 2000 hebben afgelegd. De in document 11013/3/00 REV 3 UD 90 ENFOCUSTOM 37 vermelde frequentie waarin de bevoegdheden voorkomen, opgevat als het aantal Europese douanediensten dat over een bepaalde bevoegdheid beschikt, is gehandhaafd. Er is toendertijd gekozen voor een trapsgewijze presentatie van de gegevens (in dalende volgorde), die is uitgemond in de volgende driedeling: I. Bevoegdheden waarover alle diensten beschikken II. Frequent voorkomende bevoegdheden, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen: zeer frequente bevoegdheden: bevoegdheden waarover 20 tot 24 diensten beschikken (80% of meer wordt beschouwd als zeer frequent) frequente bevoegdheden: bevoegdheden waarover 15 tot 19 diensten beschikken (60 % of meer wordt beschouwd als frequent). III. Bijzondere situaties, waarin de kenmerken worden opgesomd die eigen zijn aan minder dan 15 diensten. De landenafkortingen worden in de bijlage verklaard. Gemakshalve zijn ook de geactualiseerde namen en codes en de protocolaire volgorde van de lidstaten van de Europese Unie na de uitbreiding van mei 2004 toegevoegd. Men moet steeds voor ogen houden dat deze studie is gebaseerd op de situatie die in de lidstaten bestond op het tijdstip waarop het onderzoek werd uitgevoerd (oktober 2006); deze situatie kan mogelijk veranderen ten gevolge van wetgevingsvoorstellen die in behandeling zijn. Werkwijze 1. De tien nieuwe lidstaten werd verzocht de vragenlijst in te vullen. In de "Inleidende opmerkingen" werd verzocht aan te geven of een bepaalde uitspraak van toepassing is of niet. Daarna werd iedere nieuwe lidstaat verzocht de juistheid van de gegevens in de tabel in de "inleidende opmerkingen" (exclusieve bevoegdheid, gedeelde bevoegdheid, geen bevoegdheid) te controleren /1/06 REV 1 wat/il/jv 2

3 In de onderdelen "I. Bevoegdheden waarover alle bezochte diensten beschikken", "II. Frequentie" en "III. Bijzondere situaties" moesten de nieuwe lidstaten aangeven of een bepaalde uitspraak al dan niet op hun land van toepassing is. 2. De vijftien oude lidstaten dienden na te gaan of de gegevens in de tabel in de inleiding en in de voetnoten van doc /3/00 REV 3 UD 90 ENFOCUSTOM 37 als gevolg van wetswijzigingen sedert het voorjaar van 2000 moesten worden aangepast. Alle lidstaten hebben antwoorden verstrekt aan het coördinatieteam /1/06 REV 1 wat/il/jv 3

4 INLEIDENDE OPMERKINGEN Landen codes Uit de studie komt naar voren welke organisatorische kenmerken de Europese douanediensten met elkaar gemeen hebben. Als men de plaats van de douane in het overheidsapparaat beziet, valt het op dat de douane een overheidslichaam is met een fiscaal doel. De douane maakt vrijwel altijd deel uit of is onder het gezag geplaatst van het ministerie van Financiën of van de Schatkist en vormt soms, zoals in Denemarken en Spanje, één geheel met de belastingdienst, tot in de structurering van de dienst toe. Zelfs in die landen waar de douane een onafhankelijk lichaam is, kan zij, zoals in Ierland, nauw verbonden zijn aan de belastingdienst. Om de douane in staat te stellen haar taak, te weten het innen of controleren van rechten en heffingen bij in- en uitvoer, naar behoren te vervullen, verleent de wet in sommige gevallen de douane bijzondere bevoegdheden (steekproefsgewijze verkeerscontroles ter bestrijding van fraude met accijnzen (in Ierland), gecontroleerde afleveringen van alcohol en tabak (in Luxemburg), de mogelijkheid tot huiszoeking (in Frankrijk) op grond van de belastingwetgeving, enzovoort). Wat de rechtsgrondslagen betreft, verlenen de grondwetten - in de landen die over een grondwet beschikken - geen enkele bevoegdheid aan de douanediensten. Algemeen wettelijke bepalingen, zoals de fundamentele rechten van de mens, kunnen echter wel gevolgen hebben voor de douanewetgeving 1. In alle lidstaten zijn de bevoegdheden van de douane in de wet geregeld, die eventueel wordt aangevuld door bestuursrechtelijke regelgeving en jurisprudentie. In een en hetzelfde land kunnen er min of meer uiteenlopende rechtsgrondslagen bestaan; er kan sprake zijn van wetgeving inzake douanebevoegdheden, maar ook van wetgeving inzake producten die aan accijnzen zijn onderworpen, belastingwetten of wetten inzake de bevoegdheden bij gerechtelijk onderzoek 2. De meeste lidstaten beschikken over een nationaal douanewetboek 3. Voor vrijwel alle betrokken douanediensten geldt, dat zij op het gehele grondgebied 4 van het land mogen optreden. Onderstaande tabel 5 geeft een overzicht van de bevoegdheid om controles uit te voeren op de aangegeven gebieden: Alle lidstaten behalve LT. Alle lidstaten behalve EE. Alle lidstaten behalve BE/IE/LT/SE/PT. Dit geldt voor alle lidstaten, behalve voor Denemarken, waar de douane slechts kan optreden in grensgebieden en douanekantoren. Bron voor de nieuwe LS: studie onder het Nederlandse voorzitterschap in het tweede halfjaar van /1/06 REV 1 wat/il/jv 4

5 GEBIED Handelsverkeer: vergunningen, certificaten van oorsprong, doorvoer, waarde... EXCLUSIEVE BEVOEGDHEID AT-BE-DE-DK-IE-ES-FI-FR- IT-UK- EL-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, SI, SK GEDEELDE BEVOEGDHEID PL, MT GEEN BEVOEGDHEID Reizigers (vrijstellingen, verkoopsborderellen bij uitvoer...) AT-BE-DE-DK-IE-ES-FR-FI- IT-EL-UK LU-NL-PT-SE-CY, CZ, LT, LV, MT, PL, SI, SK EE-HU Kapitalen: verplicht aangeven van sommen, eigendomsbewijzen of waarden AT-DE-FR-IT- DK PT-UK (met ingang van 15 juni 2007), CY, CZ, EE, LT, LV, SI, SK ES-HU, MT, PL, SE, NL BE-IE-FI-EL-LU Kapitalen: witwassen DE-IE-ES-FI-FR-EL-UK-DK-CY, HU, LT, EE, PL, SI. MT, NL AT-BE-IT-(alleen politie)-lu-pt-se-cz, LV, SK Intracommunautaire BTW DK-UK-EE-IE AT-FR-EL-IT-LU-PT-CZ- HU, LV BE-DE-ES-FI-NL-SE- CY, LT, MT, PL, SI, SK Accijnzen, indirecte belastingen: alcohol en alcoholhoudende dranken, tabaksfabrikaten, minerale oliën AT-BE-DE-DK-IE-ES-FI-FR- IT-EL-UK-LU-NL-PT-CY, CZ, EE, HU, MT, PL, SI, SK IT (alleen voor tabak) -SE-LT, LV Sluikhandel in verdovende middelen en psychotrope stoffen AT-BE-DE-DK-IE-ES-FI-FR-EL- UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU 6, LT, LV, MT, PL, SI, SK Legale drugs PT AT-BE-DE-DK-ES-FI-FR-EL-UK- IT-LU-NL-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK,IE, Precursoren DK-PT AT-BE-DE-IE-ES-FR-FI-EL-UK IT-NL-SE-LU-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Oestrogenen en anabolica PT AT-BE-DE-DK-ES-FR-FI-EL-UK- IT-LU-NL-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, MT, PL, SI, SK, IE LV 6 Exclusieve bevoegdheid na grensovergang /1/06 REV 1 wat/il/jv 5

6 GEBIED EXCLUSIEVE BEVOEGDHEID GEDEELDE BEVOEGDHEID GEEN BEVOEGDHEID Wapens en munitie AT-BE-DE-DK-IE-ES- FI FR-EL-UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Oorlogsmateriaal AT-BE-DE-DK-IE-ES- FI FR-EL-UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Precursoren voor chemische wapens AT-BE-DE-DK-ES-FI-FR-EL-UK-IT-LU-NL- PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK, IE Goederen voor tweeërlei gebruik FI- AT-BE-DE-DK-ES-FR-UK IT-LU-NL-PT-SE-EL-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK, IE Intellectuele eigendomsrechten (namaakgoederen) AT-DK BE-DE-IE-ES-FI-FR EL-UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Culturele goederen AT-BE-DE-DK-ES- FR-FI-EL-UK IT-NL-PT-SE-LU-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK, IE Pornografie, pedofilie en over het algemeen koopwaar die indruist tegen de goede zeden AT-BE-DE-IE-FI FR-EL-UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK DK, ES Grensoverschrijdend afvalverkeer FI-EL AT-BE-DE-DK-ES-FR-UK-IT-LU NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK, IE Nucleaire stoffen AT-BE-DE-DK-ES-IE-FI-FR-EL- IT-LU-NL-PT-SE-UK-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Milieubescherming AT-BE-DE-FI-FR-UK-IT-LU NL-PT-SE-EL-CY, CZ, EE, LT, LV, MT, PL, SI, SK, IE DK-HU, ES Overeenkomst van Washington (CITES) AT-BE-DE-DK-IE-ES-FR-FI-EL UK-IT-LU-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK 13606/1/06 REV 1 wat/il/jv 6

7 GEBIED EXCLUSIEVE BEVOEGDHEID GEDEELDE BEVOEGDHEID GEEN BEVOEGDHEID Consumentenbescherming AT-BE-DE-ES-FI-FR-EL- UK IT-LU-NL-PT-CY, CZ, EE, DK-IE HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK, SE Controle van de verplichtingen inzake de gezondheid van planten en dieren AT-BE-DE-DK-ES-IE-FI- FR EL-UK-IT-LU-NL-PT-SE- EE CY, CZ, HU, LT, LV, MT, PL, SI, SK Gemeenschappelijk landbouwbeleid (bv. uit de markt nemen van groenten en fruit...) LU AT-BE 7 -DE-DK-ES-FI-FR- EL-UK-IT-NL-PT-SE-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, BE PL, SI, SK, IE Immigratie DE-IE-FI-FR-EL-SE-PL AT-BE-DK-ES-UK-IT-LU NL-PT-CY, CZ, EE, HU, LT, LV, MT, SI, SK SE-CY, EE, HU,LT, LV, MT, SI, SK Beveiliging van personen (luchthavenbeveiliging...) DE-FR-HU- Zwart werk AT BE-DE-FR-LU-DK -CZ, PL ES-FI-EL-UK-IT-IE-NL-PT- AT-BE-DK-ES-FI-EL-UK-IT- IE-NL-PT-SE-LU-CY, CZ, EE, LT, LV, MT, PL, SI, SK Controle van wegvervoerders (rijtijden...) BE-FI-FR-IE-IT-LU-NL PT-SE-CY, CZ, HU, MT, PL, SI, SK AT-DE-DK-ES-EL-UK-EE, LT, LV 7 De Belgische douanediensten hebben een gedeelde bevoegdheid inzake restituties. Daarnaast zijn er een aantal gedeelde bevoegdheden voor het uitvoeren van controles uit hoofde van Verordening nr. 4045/89 voor sommige maatregelen die onder "geen bevoegdheid" vallen /1/06 REV 1 wat/il/jv 7

8 I. BEVOEGDHEDEN WAAROVER ALLE BEZOCHTE DIENSTEN BESCHIKKEN N.B.: Het onderstaande betreft alle bezochte landen. 1. CONTROLE VAN GOEDEREN Douaneambtenaren zijn met het oog op het opsporen en constateren van douanedelicten gemachtigd, op het gehele grondgebied goederen op het moment van in- en uitklaring en ook nadien te controleren of te onderzoeken. Deze controles kunnen onderweg worden uitgevoerd bij landvervoermiddelen, middelen voor het vervoer over zee en luchtvervoermiddelen, zowel voor handel als voor particulier gebruik, ongeacht de aard van de goederen. Deze controles kunnen ter plekke plaatsvinden of op iedere door een douaneambtenaar aangewezen plaats. Ingevolge het onderzoek kan de douane de goederen onder zich nemen zodra een delict wordt geconstateerd, hetzij met het oog op verbeurdverklaring, hetzij als financiële waarborg of bewijs. De douanediensten kunnen sancties opleggen bij weigering om een dergelijke controle te ondergaan. De douanediensten mogen op het gehele grondgebied bedrijfsgebouwen betreden waar een commerciële of industriële activiteit wordt uitgeoefend. Dit recht geldt voor gebouwen die voor beroep of bedrijf worden gebruikt en waar productie, fabricage, verpakking, behandeling, opslag of handel wordt uitgeoefend, alsmede voor de besloten delen van het bedrijfsterrein. Het recht van toegang maakt het douaneambtenaren mogelijk gebouwen te onderzoeken en goederen te doorzoeken. Zij mogen in dit verband monsters nemen en goederen onder zich nemen indien een delict wordt geconstateerd. De douanediensten zijn gerechtigd om bij hun onderzoek een documentcontrole uit te voeren. Deze heeft betrekking op de algemene boekhouding en de voorraadadministratie van het bedrijf (manuele en geautomatiseerde administratie), alsook op handels- en douanedocumenten betreffende goederen die een douanebehandeling hebben ondergaan. De douane kan deze documenten in alle omstandigheden of bij constatering van een delict onder zich nemen. 2. CONTROLE VAN VERVOERMIDDELEN Douaneambtenaren zijn in het gehele land gemachtigd om land-, zee- en luchtvervoermiddelen te controleren. De douane kan vervoermiddelen en vervoerde goederen onder zich nemen indien een delict wordt geconstateerd (met het oog op verbeurdverklaring of als financiële waarborg of bewijs) /1/06 REV 1 wat/il/jv 8

9 3. CONTROLE VAN PERSONEN Alle Europese douaneambtenaren zijn gemachtigd om personen te controleren teneinde het nodige onderzoek te verrichten voor de opsporing en constatering van delicten. Zij kunnen in dit verband identiteitscontroles verrichten, personen ondervragen en fouilleren, alsook hun bagage doorzoeken. 4. AARD VAN DOUANEDELICTEN Door douaneambtenaren geconstateerde douanedelicten of inbreuken op de douanewetgeving kunnen strafrechtelijk vervolgd worden; de straffen kunnen worden opgelegd door een gerechtelijke of een soortgelijke instantie en kunnen bestaan uit een boete en/of gevangenisstraf. II. FREQUENT VOORKOMENDE BEVOEGDHEDEN N.B.: Het onderstaande betreft slechts een bepaald aantal landen (voor 2006 heeft "zeer frequent" betrekking op 20 tot 24 landen, en "frequent" op 15 tot 19 landen). 1. CONTROLE VAN GOEDEREN A. Zeer frequente bevoegheden Onderzoek of controle van goederen kan in alle omstandigheden plaatsvinden 8. Toestemming van of kennisgeving aan een gerechtelijke autoriteit is nimmer vereist 9. Douaneambtenaren mogen dwang 10 gebruiken om de controle naar behoren te verrichten 11 en de douane kan goederen onder zich nemen 12. De douanediensten zijn gerechtigd om bij hun onderzoek een documentcontrole uit te voeren. Deze heeft betrekking op de algemene boekhouding en de voorraadadministratie van het bedrijf (manuele en geautomatiseerde administratie), alsook op handels- en douanedocumenten betreffende goederen die een douanebehandeling hebben ondergaan. De douane kan deze documenten in alle omstandigheden of bij constatering van een delict onder zich nemen. De douanediensten hebben bij hun onderzoek van bedrijfsgebouwen het recht van toegang tot geautomatiseerde gegevensbestanden Alle lidstaten behalve CZ. Alle lidstaten behalve ES. Kennisgeving is vereist wanneer de controle plaatsvindt in het kader van een gerechtelijk onderzoek/mt. Voor UK: "aanvaardbaar geweld". Alle lidstaten behalve DK en SI. Alle lidstaten behalve DK/SI /1/06 REV 1 wat/il/jv 9

10 Douaneambtenaren mogen huiszoeking verrichten op het gehele grondgebied 14 en onder bepaalde voorwaarden. Het recht een woning te betreden is onderworpen aan toestemming van, kennisgeving aan of aanwezigheid van een rechter of een openbare aanklager 15. Indien aan de voorwaarden voor huiszoeking voldaan is, kunnen douaneambtenaren de woning ook betreden indien de eigenaar hun de toegang ontzegt 16. Douaneambtenaren mogen bij hun onderzoek van bedrijfsgebouwen of bij huiszoeking goederen en documenten in beslag nemen indien zij een delict constateren. Voorts zijn zij gerechtigd maatregelen tegen personen te nemen, in het bijzonder hen aan te houden 17 of vast te houden. B. Frequente bevoegdheden Douaneambtenaren mogen bij hun onderzoek van bedrijfsgebouwen zich toegang verschaffen tot de gebouwen of delen daarvan die ook als particuliere woning worden gebruikt 18. Het recht om een woning te betreden is gerelateerd aan de ernst van het douanedelict CONTROLE VAN VERVOERMIDDELEN A. Zeer frequente bevoegdheden Het onderzoek van vervoermiddelen kan plaatsvinden op het gehele grondgebied, en wel te land (openbare weg), ter zee en op de binnenwateren 20. Het onderzoek is over het algemeen aan generlei voorwaarde gebonden indien het plaatsvindt in een grensgebied 21. In dit verband mogen de douanediensten voertuigen gelasten te stoppen 22. Douaneambtenaren mogen dwang gebruiken om het bevel tot stoppen af te dwingen 23. Weigering om controle te ondergaan wordt gestraft Alle lidstaten behalve DK. Alle lidstaten behalve DK/EE/MT/FI. Alle lidstaten behalve DK/EL/MT/SK. Alle lidstaten behalve DK en MT. Alle lidstaten behalve DK/EE/EL/FR/IT/AT/PT, ES en CY (met een rechterlijk bevel). Alle lidstaten behalve BE/DK/EE/ES/IE/IT/NL/PL/PT/LI/SK/UK. Alle lidstaten behalve DK en IT. Alle lidstaten behalve BE/EL/CZ. Alle lidstaten behalve PT. Alle lidstaten behalve DK/MT/PT/SI/UK. Alle lidstaten behalve ES/PT /1/06 REV 1 wat/il/jv 10

11 Douaneambtenaren mogen dwang gebruiken 25 om tot het onderzoek van vervoermiddelen over te gaan 26. Het gebruik van dwang door de douane om vervoermiddelen en goederen onder zich te nemen is ook mogelijk indien een delict wordt geconstateerd 27. B. Frequente bevoegdheden Het onderzoek van vervoermiddelen is aan generlei voorwaarde gebonden CONTROLE VAN PERSONEN A. Zeer frequente bevoegdheden In dit kader zijn douaneambtenaren gemachtigd om zonder tussenkomst van een gerechtelijke autoriteit identiteitscontroles van personen te verrichten 29 en mogen zij personen vasthouden 30. Weigering om zich aan een identiteitscontrole te onderwerpen wordt gestraft 31. Douanediensten hebben op het gehele grondgebied het recht personen te ondervragen 32. Douaneambtenaren mogen op het gehele grondgebied 33 personen fouilleren zonder tussenkomst van een gerechtelijke autoriteit 34 Voor fouillering van een persoon is diens toestemming niet vereist 35. Ook voor het fouilleren van personen moeten er aanwijzingen (risicoanalyse, het vermoeden van een strafbaar feit) bestaan 36. Indien een delict wordt geconstateerd, zijn de douanediensten gemachtigd de verdachte aan te houden/vast te houden 37. Een dergelijke aanhouding hangt over het algemeen af van de ernst (of de aard) van het geconstateerde delict Voor UK: "aanvaardbaar geweld". Alle lidstaten behalve DK/MT. Alle lidstaten behalve DK/ES/MT. AT/DE/DK/ES/FI/FR/UK/IT (alleen op het douaneterrein)/lu/pt/ee/lt/sk/si/hu/cy/lv/ PL. Alle lidstaten behalve EL/LU/UK (alleen gevallen die met terrorisme te maken hebben)/mt/ (IT - deze bevoegdheid bestaat alleen op het douaneterrein). Alle lidstaten behalve BE/DK/LU/UK/MT/IT (deze bevoegdheid bestaat alleen op het douaneterrein)/pl. Alle lidstaten behalve BE/ES/LU/MT/SE/UK (deze bevoegdheid bestaat alleen op het douaneterrein). Alle lidstaten behalve DK/MT/IT (deze bevoegdheid bestaat alleen als een openbare aanklager ermee heeft ingestemd). Alle lidstaten behalve DK/IE/FR/NL/MT/CZ. Alle lidstaten behalve EL/SE/EE/MT/CZ/IT. DE/AT/BE/DK/ES/FI/UK/IT (alleen grensgebied)/lu/nl/pt/se/ee/lt/sk/si/hu/cy (Wanneer wordt besloten een persoon te fouilleren en de betrokkene weigert dit, wordt de juridische procedure via de bevoegde rechter gevolgd.)/mt/lv/cz/pl. Alle lidstaten behalve DK/EL/FR/HU/NL. Alle lidstaten behalve DK en MT /1/06 REV 1 wat/il/jv 11

12 Douaneambtenaren mogen personen vasthouden om medisch onderzoek te verrichten 38, hetzij indien er aanwijzingen bestaan 13, hetzij indien een delict is geconstateerd 14. In gebieden waar zulks is toegestaan, kan in alle omstandigheden bagage worden doorzocht 15. B. Frequente bevoegdheden Controle van personen kan op het gehele grondgebied plaatsvinden 39. De douanediensten beschikken ten aanzien van de controle van personen op het gehele grondgebied over al hun bevoegdheden 40. Personen mogen worden vastgehouden 41 en gestraft indien zij weigeren zich aan een ondervraging te onderwerpen 42. Zij zijn in alle omstandigheden daartoe gerechtigd, zonder dat de aanwezigheid van een raadsman vereist is 43. Voor aanhouding van een persoon is voorafgaande kennisgeving aan of toestemming van een gerechtelijke autoriteit vereist 44. Douanediensten mogen personen niet aan een niet-medisch opsporingsonderzoek onderwerpen 45. Medisch onderzoek 46 en het doorzoeken van bagage mogen op het gehele grondgebied plaatsvinden Alle lidstaten behalve DK/SE/SI/MT. Alle lidstaten behalve DK/MT/SI. Alle lidstaten behalve DK/IE/MT/SI. Alle lidstaten behalve BE/EL/CZ. Alle lidstaten behalve DK/SE/EE/MT/IT. Alle lidstaten behalve DK/EE/IE/IT/MT/NL/SE. Alle lidstaten behalve BE/DK/EL/FR/LU/MT/SI. Alle lidstaten behalve BE/EL/FR/LU/MT/SE DE/AT/DK/ES/FI/IE/IT/NL/PT/UK/EE/LT/SK/SI/HU/CY/LV/CZ/PL. Alle lidstaten behalve NL/SE/SI/MT/CZ/IT. BE/ES/FR/EL/IE/IT/LU/SE/EE/LT/HU/CY (tevens kunnen de gemachtigde ambtenaren zonder rechterlijk bevel overgaan tot de aanhouding van een persoon die zij betrappen op het plegen of op een poging tot het plegen van een delict omschreven in de douanewetgeving of in andere wetgeving waaraan de douane zijn bevoegdheid ontleent, waarop gevangenisstraf staat)/lv/cz/pl. Alle lidstaten behalve DE/EE/FR/MT/PT/FI/SE. DE/AT/BE/FI/FR/EL/LU/LT/SK/HU/CY/LV/IT (alleen politie)/pl/uk. DE/AT/BE/FI/FR/EL/LU/PT /IT (alleen politie)/lt/sk/si/hu/cy/lv/cz/pl/uk /1/06 REV 1 wat/il/jv 12

13 4. CONTROLE VAN DOCUMENTEN A. Zeer frequente bevoegdheden Douaneambtenaren beschikken op het gehele grondgebied over het recht om overlegging te eisen van alle documenten die voor de douane van belang zijn. Indien een delict wordt geconstateerd, kan de douane documenten onder zich nemen. Ingeval overlegging van documenten wordt geweigerd, mogen douaneambtenaren een dergelijke weigering naast zich neerleggen en de documenten onder zich nemen 11. B. Frequente bevoegdheden Het recht om overlegging te eisen brengt niet het recht van toegang tot gebouwen met zich mee 10 (dat overigens op een later tijdstip wel kan bestaan). Indien de douaneambtenaar een weigering om documenten te overleggen niet naast zich neer kan leggen, wordt deze weigering met bijzondere sancties gestraft OVERIGE ONDERZOEKSBEVOEGDHEDEN A. Zeer frequente bevoegdheden Douaneambtenaren mogen met het oog op het constateren van een douanedelict en het identificeren van de daarbij betrokken personen, zendingen van goederen volgen, ook indien deze via de post worden verzonden 49. De nationale wetgeving staat niet toe dat een buitenlands ambtenaar op het nationale grondgebied een gecontroleerde aflevering volgt 50. B. Frequente bevoegdheden Het uitvoeren van een gecontroleerde aflevering is niet wettelijk voorbehouden aan bepaalde categorieën van douaneambtenaren 51. Douanediensten kunnen reizigers verplichten tot aangifte van meegevoerde bedragen, eigendomsbewijzen en waarden 52 en beschikken over bevoegdheden om het witwassen van geld tegen te gaan Alle lidstaten behalve BE/FR/LU/MT. Alle lidstaten behalve DE/EL/MT/AT/SK/FI/UK. AT/DE/BE/FR/LU/PT/SE/IT/EE/LT/SK/SI/CY/MT/LV/CZ/PL. Alle lidstaten behalve DK. Alle lidstaten behalve SE (geen wetgeving betreffende gecontroleerde aflevering - praktijk) en FR. AT/BE (De Belgische nationale douaneambtenaren kunnen deze techniek op grond van de nationale wetgeving niet toepassen). In specifieke wetgeving inzake douaneambtenaren heeft "gecontroleerde aflevering" de naam "uitgestelde aflevering" gekregen en bestaat wel een mogelijkheid om dergelijke technieken te hanteren. DE/DK/FR/FI/UK/EL/IT/IE/LU/PT/SE (geen wetgeving betreffende gecontroleerde aflevering)/ee/lt/cy/mt/lv/pl. AT/DE/ES/FR/IT/PT/UK/LT/SK/SI/CY (meer dan )/MT/LV/CZ/PL. DE/ES/FI/FR/UK/EL/IE/(in Italië alleen politie)/nl/lt/sk/si/hu/cy/mt/pl /1/06 REV 1 wat/il/jv 13

14 Douaneambtenaren kunnen in het kader van de hun verleende bevoegdheden van gerechtelijke politie een rogatoire commissie uitvoeren DE DOUANE TEN DIENSTE VAN DE GERECHTELIJKE AUTORITEITEN (zeer frequente bevoegdheden) Douaneambtenaren beschikken over bevoegdheden van gerechtelijke politie 55. In het kader van deze bevoegdheden mogen zij een vooronderzoek uitvoeren 56. Dounaneambtenaren voeren opdrachten van gerechtelijke politie uit 57. In dat kader mogen zij een vooronderzoek 58 of een rogatoire commissie uitvoeren, alsook een onderzoek uitvoeren in het kader van een ontdekking op heterdaad 59. De douaneautoriteiten mogen niet op eigen initiatief ingaan op een verzoek om rechtshulp 60. Zij worden niettemin door de gerechtelijke autoriteiten bij voorrang met het onderzoek belast, indien het verzoek om rechtshulp betrekking heeft op douanedelicten AARD VAN DOUANEDELICTEN (zeer frequente bevoegdheden) Door douaneambtenaren geconstateerde douanedelicten of inbreuken op de douanewetgeving leiden bij wijze van strafrechtelijke sanctie tot verbeurdverklaring van goederen en vervoermiddelen 62. Door douaneambtenaren geconstateerde douanedelicten of inbreuken op de douanewetgeving kunnen leiden tot administratieve sancties die uitgesproken worden door een administratieve overheid; in dat verband kunnen geldstraffen worden opgelegd Alle lidstaten behalve BE/CZ/DK/EL/MT/NL/PL/SI/SE. BE (Sommige Belgische douaneambtenaren zijn tevens "officieren van de gerechtelijke politie" en kunnen de bijbehorende bevoegdheden uitoefenen in douane- en accijnzenzaken)/de/at/es/fr/fi/uk/ie/it/lu/pt en NL (onderzoeksbevoegdheden van de FIOD)/EE/LT/SK/HU/CY/MT/LV/CZ. Alle lidstaten behalve BE/DK/ELFR/SI/PT. DE/AT/BE/ES/FI/FR/UK/EL/NL/PT/SE/IE/(IT alleen politie)/ee/lt/sk/hu/cy/lv/cz/pl. DE/AT/BE/ES/FI/FR/UK/EL/SE/IE/(IT alleen politie)/nl/ee/lt/sk/hu/cy/lv/cz/pl. DE/AT/BE/FI/FR/UK/EL/PT/ES/SE/IE/(IT alleen politie)/nl/ee/lt/sk/hu/cy/lv/cz/pl. Alle lidstaten behalve PL/FI/SE/UK. Alle lidstaten behalve BE/DK/IE/LU/MT/PL/SI. Alle lidstaten. Alle lidstaten behalve DK/IRL /1/06 REV 1 wat/il/jv 14

15 8. FREQUENTIE VAN DOUANEDELICTEN (zeer frequente bevoegdheden) Er zijn gevallen van douanedelicten VERVOLGING VAN DOUANEDELICTEN A. Zeer frequente bevoegdheden De douanedienst kan geldboetes eisen 65. De openbare aanklager/magistraat kan vervolging instellen voor douanedelicten en/of om sancties verzoeken 66. De openbare aanklager is niet gemachtigd het geschil buiten geding af te doen/in der minne te schikken 11. De openbare aanklager/magistraat beoordeelt of het wenselijk is al dan niet vervolging in te stellen en/of het opleggen van sancties te eisen 8. B. Frequente bevoegdheden De openbare aanklager/magistraat kan zich verplicht zien vervolging in te stellen en/of de toepassing van sancties te vragen 67. Hij is gerechtigd geldboetes 6 en gevangenisstraffen te eisen 7. De douanedienst is bevoegd om gerechtelijk te vervolgen en/of om sancties te eisen Alle lidstaten behalve BE/DK/IE/LU. Alle lidstaten behalve FI/NL/PT/EE. Alle lidstaten behalve UK/MT. Alle lidstaten behalve DK/EL/LV/NL. Alle lidstaten behalve AT/PT/MT. AT/DE/ES/LU/PT/SE/IT/EE/LT/SK/SI/HU/CY/LV/CZ/PL. Alle lidstaten behalve BE/CY/CZ/EE/HU/SI/LV/UK waar alleen de douane sancties eist, en IRL, waar de rechter geldboetes of gevangenisstraffen oplegt. Alle lidstaten behalve CY/CZ/EE/HU/SI/LV/UK en IRL waar alleen de douane sancties eist, SE. Alle lidstaten behalve FI/NL/UK/EE/SI /1/06 REV 1 wat/il/jv 15

16 III. BIJZONDERE SITUATIES N.B.: Het onderstaande betreft slechts groepen van minder dan vijftien landen. 1. CONTROLE VAN GOEDEREN In alle omstandigheden kan de douane goederen onder zich nemen 69. Douaneambtenaren kunnen zonder toestemming van een rechter een woning betreden om de aldaar opgeslagen goederen die niet in het verkeer zijn gebracht te controleren; in bepaalde gevallen geldt dit recht niet voor onderzoekssituaties CONTROLE VAN VERVOERMIDDELEN In bepaalde landen 71 zijn voorwaarden verbonden aan de controle van vervoermiddelen op het grondgebied: specifiek afgebakende zones, het vermoeden van een delict, toestemming van een magistraat, enzovoort. 3. CONTROLE VAN PERSONEN Voor identiteitscontroles, met name buiten het grensgebied, is het bestaan van aanwijzingen vereist 72. Indien er mogelijkheden bestaan voor niet-medisch opsporingsonderzoek, is dit altijd gebonden aan het bestaan van aanwijzingen 73. De douanediensten zijn gemachtigd tot het uitvoeren van immigratiecontroles in grensgebieden 74 en kunnen in dit kader personen vasthouden. De douanediensten van de meeste Schengenlanden zijn gemachtigd de overeenkomsten uit te voeren 75 en negen van hen zijn ook gerechtigd om het SIS te bevragen Alle lidstaten behalve BE/CZ/DK/EL/ES/FR/IE/IT/LU/MT/UK. DE/NL/IT/EE/LT/SK/SI/HU/CY/LV/CZ/PL. Alle lidstaten behalve CZ/DK/EE/FR/LU/AT/PT/SK/FI/UK. Alle lidstaten behalve DK/EE/EL/FR/LU/HU/MT/NL/PL/PT SI/SK/FI/UK. Alle lidstaten behalve BE/CZ/DK/EE/EL/IE/CY/LV/LU/HU/MT/NL/AT/SI/UK. DE/FI/FR/IE/SE/(in Italië alleen de politie)/pl. Alle lidstaten behalve CZ/DK/EE/EL/ES/IE/LT/MT/NL/PL/SI/SK/FI. Alle lidstaten behalve CZ/DK/EE/ES/IE/IT/CY/LT/HU/MT/NL/SI/SK/FI/UK /1/06 REV 1 wat/il/jv 16

17 4. OVERIGE ONDERZOEKSBEVOEGDHEDEN Passieve gecontroleerde afleveringen kunnen betrekking hebben op alle soorten goederen 77. Douaneambtenaren zijn gemachtigd actieve gecontroleerde afleveringen uit te voeren teneinde douanedelicten te constateren en de daarbij betrokken personen te identificeren 78 ; deze bevoegdheid kan onderworpen zijn aan voorafgaande toestemming van een gerechtelijke autoriteit VERVOLGING VAN DOUANEDELICTEN Douanediensten kunnen gevangenisstraffen 80 en ontzetting van rechten 81 eisen. Ofschoon de douane zich verplicht kan zien vervolging in te stellen en/of de toepassing van sancties te vragen 82, kan zij ook - in alle omstandigheden 83 of in bepaalde gevallen 84 - de opportuniteit daarvan beoordelen. De openbare aanklager heeft het recht ontzetting van rechten te eisen 9. De douanediensten zijn bevoegd een schikking te treffen AT/DE/FI/IE/SE (praktijk)/ee/lt/sk/si/mt/lv/cz/pl. AT/DE/ES/FI/FR/IT/UK/EL/IE/SE (praktijk)/ee/lt/hu/cy/mt/lv/cz. AT/DE/ES/FR/EL/IT/NL/SE (praktijk)/lt/cy (toestemming van de procureur generaal)/mt/lv/cz. Alle lidstaten behalve BE/CZ/DK/DE/EE/ES/FR/IE/CY/LV/LT/HU/MT/NL/AT/PL/PT/SI/ FI/SE/UK. Alle lidstaten behalve BE/CZ/DE/EE/ES/FR/IE/LV/LT/HU/MT/NL/AT/PL/PT/SI/FI/SE/UK. Alle lidstaten behalve EE/FR/IE/LV/LU/NL/AT/SI/SK/FI/UK. Alle lidstaten behalve BE/CZ/DK/EE/EL/FR/IT/CY/LT/LU/MT/NL/AT/PT/SI/FI/SE/UK. Alle lidstaten behalve CZ/EE/EL/ES/IE/IT/LV/NL/AT/PL/PTSI/SK. Alle lidstaten behalve BE/CZ/EE/IE/CY/LV/HU/MT/NL/AT/PL/SI/SE/UK DE/DK/ES/ FI/FR/EL/IT/LU/PT/LT/SK. BE/DK/FR/UK/EL/IE/(IT - alleen voor administrative geschillen)/lu/nl/hu/cy/mt/ CZ/PL /1/06 REV 1 wat/il/jv 17

18 LANDEN: huidige namen, codes en protocolaire volgorde (bron: 20 februari 2006) De namen van de lidstaten van de Europese Unie moeten altijd volgens de volgende regels worden geschreven en afgekort: Er moet gebruik worden gemaakt van de tweeletterige ISO-code (3166 alpha-2), behalve voor Griekenland en het Verenigd Koninkrijk, waarvoor respectievelijk de afkorting EL en UK aanbevolen wordt. De protocolaire volgorde van de lidstaten is de alfabetische volgorde op basis van de korte benaming van ieder land in de oorspronkelijke taal. De in mei 2004 tot de Europese Unie toegetreden landen zijn volgens hetzelfde beginsel in de protocolaire volgorde opgenomen. Korte benaming(oorspronkelijke taal) Korte benaming (Engels) Officiële benaming Code [1] Oude afkorting Belgique/België Belgium Koninkrijk België BE B. Česká republika Czech Republic Tsjechische Republiek CZ Danmark Denmark Koninkrijk Denemarken DK DK Deutschland Germany Bondsrepubliek Duitsland DE D Eesti Estonia Republiek Estland EE Ελλάソソδα (Elláda) Greece Helleense Republiek EL EL España Spain Koninkrijk Spanje ES E France France Franse Republiek FR F Ireland Ireland Ierland IE IRL Italia Italy Italiaanse Republiek IT I Κύソソπρος (Kypros) Cyprus Republiek Cyprus CY Latvija Latvia Republiek Letland LV Lietuva Lithuania Republiek Litouwen LT Luxembourg Luxembourg Groothertogdom Luxemburg LU L Magyarország Hungary Republiek Hongarije HU Malta Malta Republiek Malta MT Nederland Netherlands Koninkrijk der Nederlanden NL. NL. Österreich Austria Republiek Oostenrijk AT A. Polska Poland Republiek Polen PL Portugal Portugal Portugese Republiek PT P 13606/1/06 REV 1 NP/hm 18 LIMITE EN

19 Slovenija Slovenia Republiek Slovenië SI Slovensko Slovakia Slowaakse Republiek SK Suomi/Finland Finland Republiek Finland FI FI Sverige Sweden Koninkrijk Zweden SE S United Kingdom United Kingdom Verenigd Koninkrijk van Groot- Brittannië en Noord-Ierland [1] De te gebruiken afkorting is de ISO-code, behalve voor Griekenland en het Verenigd Koninkrijk waarvoor de afkorting EL, respectievelijk UK wordt aanbevolen (in plaats van de ISO-codes GR en GB). De oude afkortingen (meestal ontleend aan de internationale autocodes) waren in gebruik tot eind NB: Ierland is de volledige naam die in de Ierse grondwet staat. 'Eire" (de naam in het Iers) en "de Republiek Ierland" zijn in het Engels foute benamingen. In het Engels dient "the Netherlands" te worden gebruikt want "Holland" is maar een deel van Nederland (de provincies Noord- en Zuid-Holland). Een hoofdletter aan "the" is niet nodig. In tabellen volstaat "Netherlands". Gebruik als naam van de lidstaat "Verenigd Koninkrijk" en niet "Groot-Brittannië" dat Engeland, Schotland en Ierland omvat. Samen met Noord-Ierland vormen deze drie het Verenigd Koninkrijk. De zuiver geografische benaming "Britse eilanden" omvat Ierland en de zogenaamde Crown Dependencies (het eiland Man en de Kanaaleilanden die geen deel uitmaken van het Verenigd Koninkrijk. UK UK 13606/1/06 REV 1 NP/hm 19 LIMITE EN