Versnelling in bio-energie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Versnelling in bio-energie"

Transcriptie

1 Versnelling in bio-energie Hoopvolle boodschap voor RBCN Fokke Goudswaard NVDE 18 januari 2017

2 Bio-energie is van alle tijden Vuurtjes Huisvuil, slib, mest Steeds betere installaties Brandstof van steeds verder weg Nu tweederde van de hernieuwbare energie = 4% van het totaal Prognose 2023: verdubbeling; scenario s 2050: 30-50% van het totaal

3 Paradox(?): sector <> omgeving Bio-energiesector minder versnipperd, meer zelfvertrouwen Goede positie in beleid EZ Zeer veel kansrijke aanvragen SDE+ e.a. Discussies steken de kop op in toenemende mate Onduidelijkheid, onwetendheid, misverstand, visieverschil Biomassa = bijstook ; CO2-neutraliteit = fictie ; biowarmte = fijnstof

4 Voortgangsrapportage Energieakkoord Energieakkoord 2013: >40 organisaties, kabinet, Tweede Kamer Meeste aandacht voor Wind en Bijstook Nu focus op de rest: OHE = 186 PJ in 2023 (totaal: PJ = 16%) Want er is veel méér mogelijk En het is nog lang niet zeker dat Wind en Bijstook hun targets halen Méér dan 16% is niet erg

5 Versnelling OHE : zes tafels De Borgingscommissie heeft NVDE gevraagd om een versnellingsproject De Regiegroep van de BC fungeert als opdrachtgever Voor bio-energie zijn vooral Tafels 2, 4 en 5 van belang Tafel 5 kijkt naar industrie (HT en LT), MKB, utiliteit en SV Inmiddels hebben we een Actieplan en een netwerk van >70 experts We sluiten aan op bestaande programma s (Next Level, ETFF, etc.)

6 Bio-energie eind 2015 (CBS) Biomassa voor productie duurzame energie in Nederland 2015 Houtverbranding voor warmte (huishoudens) 18,8 PJ Biomassaverbranding voor warmte (bedrijven) 8,8 PJ Biomassaverbranding voor elektriciteit 8,2 PJ Afvalverbranding (biogeen deel van gemengd afval) 20,3 PJ Biogas 10,8 PJ Bio-transportbrandstoffen (bio-ethanol, -diesel en -kerosine) 13,3 PJ Totaal biomassa 80,2 PJ Totaal hernieuwbare energie in Nederland 118,7 PJ 6

7 Bio-energie in 2023 (PBE in 2014) Biomassa voor productie duurzame energie in Nederland 2023 Houtverbranding voor warmte (huishoudens) 20 PJ Biomassaverbranding voor warmte (bedrijven) 18 PJ Biomassaverbranding voor elektriciteit 24 PJ Afvalverbranding (biogeen deel van gemengd afval) 19 PJ Biogas 29 PJ Bio-transportbrandstoffen 37 PJ Bij- en meestook 25 PJ Totaal biomassa 172 PJ Totaal hernieuwbare energie in Nederland 330 PJ 7

8 Potentieel: op basis van analyse of Sinds de start (juni) hebben we enkele malen met ECN en RVO gepraat. NEV 2016 is de benchmark voor de doelstelling van de Versnellingstafels. NEV gaat uit van CBS-gegevens en van vastgesteld en voorgenomen beleid. Het groeitempo is o.m. ontleend aan geconstateerde realisatiepercentages, gebaseerd op vertrouwelijke gegevens bij RVO t/m Na aanvulling van ontbrekende gegevens resulteert dit voor warmte en WKK bij bedrijven in het target-2023 van +18 PJ/jaar, onder aannamen.

9 o.b.v. het maximaal haalbare De Versnelling is ingezet mede om in te spelen op de ontwikkelingen sinds 2013 (w.o. Parijs ) en om tegenvallers te compenseren (16% in 2023 moet). Daar waar de interessantste kansen liggen dienen we o.i. dus te streven naar de maximaal haalbare hernieuwbare productie, door maatregelen die extra vraag oproepen en de realisatiepercentages verhogen. Daarbij kijken we ook naar de SDE-statistiek van RVO over Dit resulteert in bijna verdubbeling van de target-2023: + 35 PJ/jr t.o.v

10 Versnelling, dus het maximum haalbare We hebben suggesties verzameld uit gesprekken, verslagen, position papers, programma s, ervaringen van consultants, etc. Geen wetswijzigingen, geen nieuwe peperdure subsidies e.d. Actieplan in de maak (en deels al in uitvoering) Inschakeling van experts en stakeholders

11 De PMC s product markt extra PJ s PMC 1 Financiering Alle bedrijven - PMC 2 AEC-warmte Warmtenetten naar G.O. en industrie +3 PMC 3 Houtketels MKB, Agro, Utiliteit, Stadsverwarming max. +13 PMC 4 Houtketels Industrie (w.o. stoom voor processen) max. +8 PMC 5 Bio-WKK MKB, Agro, Utiliteit, Stadsverwarming max. +9 PMC 6 Bio-WKK Industrie max. +2

12 Bio-energie in 2023 (Versnelling OHE) Biomassa voor productie duurzame energie in Nederland Houtverbranding voor warmte (huishoudens) 20 PJ 19 PJ Biomassaverbranding voor warmte (bedrijven) 18 PJ 30 PJ Biomassaverbranding voor elektriciteit 24 PJ 31 PJ Afvalverbranding (biogeen deel van gemengd afval) 19 PJ 23 PJ Biogas 29 PJ 16 PJ Bio-transportbrandstoffen 37 PJ 37 PJ Bij- en meestook 25 PJ 25 PJ Totaal biomassa 172 PJ 181 PJ Totaal hernieuwbare energie in Nederland ~330 PJ ~330 PJ 12

13 Maatregelen: overheid en markt Bedrijven laten zich vooral beïnvloeden door geld, branches en collega s. Meer dan de helft van business cases heeft onrendabele top overheid Eigen brancheorganisaties mikken ook op ingrepen in markt overheid Voorbeelden, consultancy, standaarden, onderlinge afspraken markt

14 Actieplan: allereerste concept (top 1-3) Inleiding: voor wie, van wie, waarom; visie middellange termijn (na 2023) 1. Oprichting van een Taskforce Duurzame Warmte die werk maakt van alle voorstellen die geen duidelijke probleemeigenaar kennen 2. Overleg met brancheorganisaties die eigen (schetsmatige) verduurzaming acties hebben; nieuwe, gebundelde financieringsmodellen 3. Bestaand stimuleringsinstrumentarium flexibeler inrichten: SDE+ e.a.

15 Actieplan: allereerste concept (4-9) 4. Aanleg warmtenetten; amendering bestaande SDE+ 5. Extra centrale op niet-schoon afvalhout (?) 6. Productiever en duurzamer bosbeheer; meer lokale sourcing mogelijk 7. Reguleringsobstakels wegnemen door uitvoeringsbesluiten 8. Houtas onder zorgvuldige voorwaarden terug in het milieu

16 Actieplan: allereerste concept (10-13) 9. Pragmatische duurzaamheidseisen. Duurzaamheidsanalyse van ketens. Eisen voor industriële pellets nu snel invoeren, voor de overige categorieën voorlopig niet noodzakelijk 10. Creatie van combiproject geothermie + houtketel in cascade 10. Betere projectplannen door ondersteuning, standaardisatie, kennisdelen 11. Aanleg van nieuwe warmtenetten en kwantitatieve en kwalitatieve uitbreiding van bestaande warmtenetten naar GO en bedrijventerreinen

17 Uitvoering van Actie 1 Belangrijke rol gedacht voor Taskforce Warmte. Voor het oppakken van die aanbevelingen waarvoor er geen duidelijke probleemeigenaar is. Dus bij uiteenlopende belangen, onduidelijke probleemdefinitie of onbekendheid in de markt neemt de Taskforce de onbaatzuchtige rol van initiatiefnemer op zich. Een kundig college dat respect geniet bij markt en overheid. Drie personen, voorgedragen door de Borgingscommissie, te benoemen door Minister EZ, bevoegd om met stakeholders te praten en om Minister en TK te adviseren. Naar voorbeeld van Taskforce Verlichting, Taskforce CCS en Taskforce Aanpak Georganiseerde Hennepteelt (alle omstreeks 2008)

18 Uitvoering van Actie 2 Teneinde iets in deze doelgroepen te bereiken is het nodig en doelmatig om aan te sluiten bij organisaties zoals VNO-NCW (Next Level Investment Fund), VEMW (Samen op weg naar minder), Dutch Sustainable Growth Coalition, VNG/BNG/NIA (Energie Transitie Financierings Faciliteit). Er is veel geld beschikbaar, maar de kapitaalverschaffers achten de risico s vaak te groot, de mitigatie daarvan vaak beperkt en de projecten vaak te klein. Aansluiten op goede voorbeelden in de markt die blijken te werken.

19 Uitvoering van Actie 3 Het bestaande instrumentarium is goed maar kan stukken beter Categorieomschrijvingen, categoriegrenzen en bedragen in SDE+ en ISDE Uitsluitingsbepalingen, one-size-fits-all, inadequate benchmark, troebele interpretatie van rendementseisen bij Bio-WKK Na afschaffing van EIA als instrument voor hernieuwbare energie dreigen er interessante opties minder stimulering te ontvangen; gladde overgang Vele punten zijn al eerder ingediend maar nog in behandeling

20 Verdere ontwikkelingen Standpunten van Kabinet (Energieagenda, Evaluaties EA en Warmtewet, Urgenda, Parijs ) en van Borgingscommissie (Jaarrapport): < 25 dec Een bedrijvenconferentie van experts en stakeholders in Q1 Ontwikkeling van de consumentenmarkt (nu 19 PJ/jaar, stijgend) Versnellingstafel 2 (decentrale duurzame warmte) start een campagne Versnellingstafel 4 (vergisting, biogas) ziet ook een groot potentieel Mobiliteit, vracht over de weg, over het water, door de lucht. Bijstook

Perspectief voor bio-energie in 2030 Notitie van het Bestuur van Platform Bio-Energie voor de Energiedialoog; juni 2016

Perspectief voor bio-energie in 2030 Notitie van het Bestuur van Platform Bio-Energie voor de Energiedialoog; juni 2016 Perspectief voor bio-energie in 2030 Notitie van het Bestuur van Platform Bio-Energie voor de Energiedialoog; juni 2016 Inleiding In 2030 zal een wezenlijk deel van de energievoorziening verduurzaamd zijn.

Nadere informatie

Uitwerking categorie: Overig Hernieuwbaar (of wel de 186 PJ)

Uitwerking categorie: Overig Hernieuwbaar (of wel de 186 PJ) Uitwerking categorie: Overig Hernieuwbaar (of wel de 186 PJ) (tussenstand 1 mei 2015) Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Achtergrond 186 PJ opgave ENERGIEAKKOORD VOOR DUURZAME GROEI Concrete afspraken

Nadere informatie

Het Energieakkoord en de rol van biomassa

Het Energieakkoord en de rol van biomassa Gemeenten en houtige biomassa: van beleid naar realisatie Het Energieakkoord en de rol van biomassa door Fokke Goudswaard, voorzitter PBE Symposium op 1 november 2016 in Stadhuis Ede Wat drijft en doet

Nadere informatie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming

Nadere informatie

Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven. WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie

Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven. WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie Missie PBE: promotie van verantwoord toegepaste bio-energie Platform

Nadere informatie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl

Nadere informatie

Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie

Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie Tussenstand Duurzame Energie Koepel: Teun Bokhoven. 8 december 2014 Achtergrond 186 PJ opgave ENERGIEAKKOORD VOOR DUURZAME GROEI Concrete

Nadere informatie

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in

Nadere informatie

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving

Nadere informatie

Glastuinbouwdag 16 maart 2018 Biomassa het duurzame alternatief. Voorzitter NBKL Eppo Bolhuis

Glastuinbouwdag 16 maart 2018 Biomassa het duurzame alternatief. Voorzitter NBKL Eppo Bolhuis Glastuinbouwdag 16 maart 2018 Biomassa het duurzame alternatief Voorzitter NBKL Eppo Bolhuis Bio energie betreft 65 % van de duurzame energie markt Twee derde van alle hernieuwbare energie in Nederland

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Energie verduurzamen maar: Nationaal landschap leent zich minder voor zonne- en windenergie; Ondergrond minder geschikt voor WKO en geothermie; Inzet hout: beperkt

Nadere informatie

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering 2: Energie en grondstoffen 3.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Duurzame warmte in de SDE+

Duurzame warmte in de SDE+ Duurzame warmte in de SDE+ Sander Lensink www.ecn.nl Doel van de presentatie Filosofie achter wijziging in de SDE-regeling Belangrijkste verschillen tussen SDE en SDE+ Uitwerking bio-wkk in de SDE+ 2 29-06-2011

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016 Verificatieprotocol binnen SDE Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016 Opzet presentatie Toelichting SDE Rol Biomassa in de SDE Achtergrond duurzaamheidscriteria Invulling in regelgeving Verificatieprotocol Stimulering

Nadere informatie

Kansen in de Najaarsronde SDE+ Zwolle Landstede 30 maart 2017 Jan Bouke Agterhuis (RVO)

Kansen in de Najaarsronde SDE+ Zwolle Landstede 30 maart 2017 Jan Bouke Agterhuis (RVO) Kansen in de Najaarsronde SDE+ Zwolle Landstede 30 maart 2017 Jan Bouke Agterhuis (RVO) Onderwerpen Evaluatie SDE 2011 2015 SDE+ 2016 SDE+ 2017 SDE+ 2018 Evaluatie SDE+ 2011 2015 1/2 Rapport van CE Delft

Nadere informatie

VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN

VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN VRAAG EN ANTWOORD HOUTIGE BIOMASSA ALGEMEEN Wat is biomassa? Biomassa is organisch materiaal afkomstig van bomen en planten. Ook mest, slib en andere biologisch afbreekbare stoffen worden beschouwd als

Nadere informatie

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Welke hernieuwbare energie in 2020? Welke hernieuwbare energie in 2020? Waar staan we en wat is de verwachting? Het aandeel hernieuwbare energie van het totaal energetisch eindgebruik groeide van 2000 1,4% via 2,3% in 2005 tot 4,3% in 2011

Nadere informatie

Groene Fabriek Lochem

Groene Fabriek Lochem Groene Fabriek Lochem CCS Energie, innovatief en integraal 12 adviseurs Onderwerpen Biomassa Mono-mestvergisting op de boerderij Biogasopwerking tot Groen gas Mestraffinage Houtstook / torrefactie Kennisoverdracht

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

Ypenburg 100% duurzame warmte

Ypenburg 100% duurzame warmte Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte

Nadere informatie

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving Kees Kwant Inhoud Doelstellingen duurzaam energiebeleid Energiesituatie in Nederland Ondersteuning vanuit SenterNovem (SDE, EOS, EIA, DEN-B)

Nadere informatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Geothermie in de gebouwde omgeving Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl

Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl Aan bod komt: Wanneer duurzaamheid aantonen? Waar gaan de eisen over? Hoe toon je duurzaamheid aan? Gebruik goedgekeurde certificaten

Nadere informatie

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft

Nadere informatie

Duurzame warmte en koude. Lex Bosselaar Nationaal Expertisecentrum Warmte IGEV 30 juni 2015, Harderwijk

Duurzame warmte en koude. Lex Bosselaar Nationaal Expertisecentrum Warmte IGEV 30 juni 2015, Harderwijk Duurzame warmte en koude Lex Bosselaar Nationaal Expertisecentrum Warmte Lex.Bosselaar@RVO.nl IGEV 30 juni 2015, Harderwijk Duurzame warmte en koude Wat is het? Rol in Nederland Beleid overheid Energieakkoord

Nadere informatie

Datum 18 april 2013 Betreft Wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving in de Biobased

Datum 18 april 2013 Betreft Wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving in de Biobased > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Bio-WKK voor een duurzame glastuinbouw Workshop 10 september 2009 Jan Smits Agenda Productschap Tuinbouw & kengetallen glastuinbouw Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren

Nadere informatie

Versnellen stimulering bioenergie. Agrarische sector & Utiliteit. Bio-energiedag Oost-Nederland 2 november 2017

Versnellen stimulering bioenergie. Agrarische sector & Utiliteit. Bio-energiedag Oost-Nederland 2 november 2017 Bio-energiedag Oost-Nederland 2 november 2017 Versnellen stimulering bioenergie in de Industrie, Agrarische sector & Utiliteit Sander Peeters Sander.peeters@rvo.nl 06-15352617 Duurzame Energie Grootschalig/

Nadere informatie

VisieDuurzame Warmte/Koude

VisieDuurzame Warmte/Koude VisieDuurzame Warmte/Koude Teun Bokhoven Voorzitter Versterkingrolvan Duurzame Warmte/Koudealsonderdeelvan de EU doelstelling : De is de Nederlandse overkoepelende samenwerkingsorganisatie voor de duurzame

Nadere informatie

November 2015 RVO.nl - Stimulering Duurzame Energieproductie 1/24

November 2015 RVO.nl - Stimulering Duurzame Energieproductie 1/24 Voorlopige correctiebedragen stimulering duurzame energieproductie 2016 ten behoeve van voorschotverlening 2016 De minister van Economische Zaken heeft de correctiebedragen 2016 bekend gemaakt. Deze bedragen

Nadere informatie

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie.

De rol van biomassa in de energietransitie. De rol van biomassa in de energietransitie. Bert de Vries Plaatsvervangend directeur-generaal Energie, Telecom en Mededinging, Ministerie van Economische Zaken Inhoud 1. Energieakkoord 2. Energietransitie

Nadere informatie

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales

Datum 1 februari 2016 Betreft Beantwoording vragen over bij- en meestook van duurzame biomassa in kolencentrales > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

AVR in de Energietransitie en Circulaire Economie

AVR in de Energietransitie en Circulaire Economie AVR in de Energietransitie en Circulaire Economie INTRODUCTIE AVR TERUGWINNEN VAN ENERGIE EN RESTSTOFFEN 3 AVR VERWERKT DE REST AVR is the largest Energy-from-Waste (EfW) company in the Netherlands with

Nadere informatie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?

Nadere informatie

Doel. Aanpak. Versnelling duurzame energie met pyrolyse-olie in Overijssel Nathalie van den Berg BSc 1 april

Doel. Aanpak. Versnelling duurzame energie met pyrolyse-olie in Overijssel Nathalie van den Berg BSc 1 april Versnelling duurzame energie met pyrolyse-olie in Overijssel Nathalie van den Berg BSc 1 april 2019 1 Doel Versnellen van pyrolyse activiteiten in Overijssel Aanpak Bekendheid geven aan publiek Overzicht

Nadere informatie

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale

Nadere informatie

houtgestookte installaties

houtgestookte installaties Kansen en randvoorwaarden voor houtgestookte installaties Douwe van den Berg BTG biomass technology group bv Arnhem, 27 januari 2011 vandenberg@btgworld.com Inhoud Soorten houtige biomassa voor energie

Nadere informatie

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen BEON Nieuwe Energiedag 2018 Leendert Tamboer Transitie.. niet nieuw maar uitdagingen enorm! Algemeen minder fossiel CO

Nadere informatie

Nationaal Groenfonds staat open voor innovatieve duurzame energieprojecten - N... (/) NEDERLANDSE VERENIGING DUURZAME ENERGIE NIEUWS

Nationaal Groenfonds staat open voor innovatieve duurzame energieprojecten - N... (/) NEDERLANDSE VERENIGING DUURZAME ENERGIE NIEUWS pagina 1 van 8 NEDERLANDSE VERENIGING DUURZAME ENERGIE (/) NIEUWS NATIONAAL GROENFONDS STAAT OPEN VOOR INNOVATIEVE DUURZAME ENERGIEPROJECTEN 9 november 2016 Van een bioenergiecentrale in Ede, die warm

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 637 Bedrijfslevenbeleid Nr. 55 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020

Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020 Nije enerzjie foar Fryslân Samen op naar 16% duurzame energie in 2020 Gegevens : CO2 monitor, CBS, AGNL, ECN, KEMA, Min EL&I e.a.. Verwerkt i.o.m. : PDF, Energy Valley, Ekwadraat, Provincie Fryslân, AGNL

Nadere informatie

De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix

De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix 08/04/2011 De rol van hernieuwbare brandstoffen en afval in de Vlaamse energiemix Luc Pelkmans, VITO 4 de Vlaamse afval- en materialencongres Brugge, 6 april 2011 Inhoud» Vlaamse onderbouwing van de Belgische

Nadere informatie

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 20 november 2013 Inhoud Algemeen het SER Energieakkoord Proces, doelen, borging, hoofdlijnen & pijlers, concrete afspraken

Nadere informatie

Energietransitie = CO 2 -transitie

Energietransitie = CO 2 -transitie Energietransitie = CO 2 -transitie MARJOLEIN DIEPERINK VMR 14 JUNI 2017 DE ACTOREN STIP OP DE HORIZON - PARIJSAKKOORD: Een (bijna) CO2-neutrale samenleving in 2050! EEN (BIJNA) CO2-NEUTRALE SAMENLEVING

Nadere informatie

Duurzaam benutten van warmte

Duurzaam benutten van warmte Duurzaam benutten van warmte Netwerkbijeenkomst duurzame regionale energie Gelderland 12 juni 2013 Door: Hans Wouters Programma energietransitie Provincie Gelderland Provincie zet zich in op de toepassing

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Inhoud Van energie naar klimaat Introductie RVO De opgave De uitvoering - Wetgeving - Instrumenten

Nadere informatie

Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap

Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Martijn Boosten & David Borgman (Zwolle, 1 november 2018) Huidig verbruik biomassa Studie beschikbaarheid houtige biomassa In opdracht RVO (juni 2018)

Nadere informatie

In samenwerking met: Kritische analyse van ondersteuningsmaatregelen duurzame energie in Vl en Nl

In samenwerking met: Kritische analyse van ondersteuningsmaatregelen duurzame energie in Vl en Nl In samenwerking met: Partners: Met de steun van: Met financiële steun van: Agenda 13 u 30 Verwelkoming en toelichting doelstelling stakeholdersoverleg 13 u 35 Vergelijking 2020 doelstellingen België Nederland

Nadere informatie

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009 Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij Ton van Dril 1 september 29 Coalitieakkoord februari 27: 3% Broeikasgasreductie ten opzichte van 199 2% Aandeel duurzame energie in 22 2% Energie-efficiencyverbetering

Nadere informatie

Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus

Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus Presentatie Warmteproductie met snoeihout 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus Inhoud presentatie Historie HeatPlus Energie en warmte Werking houtgestookte CV installatie

Nadere informatie

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014 Kansen voor warmte Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014 Centrale boodschap Er is een groot potentieel aan duurzame warmte en warmtebesparing in Nederland beschikbaar. Per situatie

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 38490 4 november 2015 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 2 november 2015, nr. WJZ/15147884, tot vaststelling

Nadere informatie

Tabellen stand van zaken SDE+ 2012

Tabellen stand van zaken SDE+ 2012 Tabellen stand van zaken SDE+ 2012 Dit overzicht wordt iedere twee weken geactualiseerd, totdat het volledige voor 2012 aan projecten is toegekend. In deze bijlage worden alle eerder gepubliceerde standen

Nadere informatie

Twence. Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf. Samen energiek. Veldtocht Pioneering 27 september 2011

Twence. Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf. Samen energiek. Veldtocht Pioneering 27 september 2011 Twence Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf Samen energiek Sprekers: Michel Leermakers Leendert Tamboer Veldtocht Pioneering 27 september 2011 1 Programma 14.30 Ontvangst met dvd

Nadere informatie

Biomassa. in het klimaatakkoord en de energietransitie

Biomassa. in het klimaatakkoord en de energietransitie Biomassa in het klimaatakkoord en de energietransitie Over Morgen Energieke ruimdenkers en versnellers. Adviseurs die zichtbare oplossingen bieden voor een betere en toekomstbestendige leefomgeving. Oplossingen

Nadere informatie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen

Nadere informatie

Kosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016

Kosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016 Kosten en baten van warmtenetten Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016 Warmtenetten: vele soorten en maten Van zeer lage tot zeer hoge temperatuur Van zeer klein tot

Nadere informatie

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M

Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Duurzaam vervoer, gewoon doen! Els de Wit Ministerie I&M Bekend? Wie van aanwezigen heeft gehoord van de duurzame brandstoffenmix? Opzet presentatie Terugblik: energieakkoord, visie & actieprogramma brandstoffenmix

Nadere informatie

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Energietransitie Papierketen De ambities binnen Energietransitie Papierketen: Halvering van het energieverbruik per eindproduct in de keten per

Nadere informatie

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? Electriciteit Warmte Vervoeren Producten TOTAAL % EINDVBR Industrie 166 410 557 1133 46% 576 Huizen 80 339 419 17% 419 Gebouwen (diensten) 120 127 247 10% 247 Mobiliteit / transport

Nadere informatie

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Zonder Energieopslag geen Energietransitie Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013 Duurzame Energie Koepel 6 brancheorganisaties (wind, zon, bodemenergie, bio, warmtepompen,

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft Energie Gebruik, kosten & transitie Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Energielabel C- verplichting. kantoren. Nationale EPA Kwaliteitsdag. voor 5/4/2017. Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO.

Energielabel C- verplichting. kantoren. Nationale EPA Kwaliteitsdag. voor 5/4/2017. Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO. Energielabel C- verplichting voor kantoren Nationale EPA Kwaliteitsdag 5/4/2017 Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO.nl) Pijler energiebesparing 100 PJ additionele energiebesparing in 2020

Nadere informatie

Postbus ZG OPHEUSDEN. Uitgevoerd door Duitslandweg 4 Postbus AG BODEGRAVEN Telefoon adres

Postbus ZG OPHEUSDEN. Uitgevoerd door Duitslandweg 4 Postbus AG BODEGRAVEN Telefoon adres Onderzoek invulling CO 2 -neutraliteit Neder-Betuwe Verkenning ten behoeve van windvisie Datum 24 augustus 2016 Projectnummer 15784 Status Concept Opdrachtgever Gemeente Neder-Betuwe Postbus 20 4043 ZG

Nadere informatie

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Betaalbaar & betrouwbaar? Robert Harmsen ECN Beleidsstudies COGEN Symposium Zeist 22 oktober 2004 Een blik naar de toekomst (1) Four Futures

Nadere informatie

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA) Marit van Hout, PBL 10 oktober 2018, Den Bosch TKI BBE overleg Wat staat er over biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het

Nadere informatie

Subsidie biomassa houtstook

Subsidie biomassa houtstook Subsidie biomassa houtstook René Wismeijer - RVO 16 Juni, 2016 Someren Financiële stimulering biomassa houtstook Toepassings gebied houtstook ISDE EIA SDE+ Investeringssubsidie Investeringsaftrek fiscaal

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Marktontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE In kort bestek Rafael Lazaroms INHOUDSOPGAVE 1. Wat houdt het in? 2. Motieven, doelstellingen en ambities 3. Organisatiestructuur GELOOFWAARDIGE BOODSCHAP Waterschappen hebben

Nadere informatie

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat WERKPROGRAMMA SCHOON EN ZUINIG en WKK Pieter Boot Inhoud 1. Waarom Schoon en Zuinig? 2. Welke doelen? 3. Hoe groot is de trendbreuk? 4. Hoofdlijnen gevolgde

Nadere informatie

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we dat en hoe doen we dat ruimtelijk zo optimaal mogelijk.

Nadere informatie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie Hernieuwbaar gas Energiedrager van de toekomst Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie New Energy Coalition Sector Grondstoffen Kracht en licht Vervoer Warmte Eindverbruik 567 PJ 362

Nadere informatie

CONCEPT Onderzoek in relatie tot NWA Route Energietransitie

CONCEPT Onderzoek in relatie tot NWA Route Energietransitie CONCEPT Onderzoek in relatie tot NWA Route Energietransitie 29 november 2017 Presentatie NERA NWA Route Energietransitie Opzet en bevindingen onderzoek uitdagingen NWA Route Energietransitie 2 NERA: een

Nadere informatie

Monitor klimaatbeleid. Gemeente Hunsum (fictief)

Monitor klimaatbeleid. Gemeente Hunsum (fictief) Inleiding Behaalt uw gemeente de klimaatdoelstellingen? Wilt u weten hoeveel duurzame energie in uw gemeente wordt geproduceerd of energie wordt bespaard? Zoekt u inzicht in welke maatregelen succesvol

Nadere informatie

Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie

Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie Datum Oktober 2013 Status Definitief Pagina 1 van 18 Colofon Titel Versie Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie Definitief Auteurs Met input van In

Nadere informatie

Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014

Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014 Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente 4 Inleiding Het doel van de TDA is om focus aan te brengen in de kansrijke en verbindende initiatieven in Twente bij het realiseren van een duurzame

Nadere informatie

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Scenario s Jaap de Boer Energy Watch Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Twence Zon (particulier, bedrijven, zonneparken) Wind

Nadere informatie

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft Klimaatneutrale gemeenten Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Beleid voor biomassa. -Lopend beleid -Discussies -Trends

Beleid voor biomassa. -Lopend beleid -Discussies -Trends Beleid voor biomassa -Lopend beleid -Discussies -Trends Beleid duurzame energie in beweging Volkskrant 30 maart 2010: Van der Hoeven neemt afstand van eigen duurzaamheidsbeleid Van onze verslaggever Michael

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Transitiepad bio-energie in de glastuinbouw Glastuinbouwdag 2014 Vrijdag 7 maart 2014 Sander Peeters www.energymatters.nl Inhoud 1. Bio-energie in de glastuinbouw 2. Herijking

Nadere informatie

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Energielabel C- verplichting voor. kantoren. Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017. Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO.

Energielabel C- verplichting voor. kantoren. Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017. Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO. Energielabel C- verplichting voor kantoren Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017 Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO.nl) Pijler energiebesparing 100 PJ additionele energiebesparing

Nadere informatie

Les Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen

Les Biomassa LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE. Werkblad. Les Biomassa Werkblad. Over biomassa. Generaties biobrandstoffen LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Biomassa Werkblad Les Biomassa Werkblad Niet windenergie, niet zonne- energie maar biomassa is de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in Nederland. Meer dan 50%

Nadere informatie

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk Warmte in Nederland Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk Warmte kost veel energie Warmtevoorziening is verantwoordelijk voor bijna 40% van het energiegebruik in Nederland.

Nadere informatie

Industriële elektrificatie

Industriële elektrificatie Waar staan we en waar gaan we heen? Industriële elektrificatie 9 oktober 2018 Egbert Klop Rode draad Heden Perspectief 2030 en 2050 Hoofdpaden industriële energietransitie Elektrificatie als transitiepad

Nadere informatie

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord?

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord? NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord? Ton van Dril Den Haag 1-5-2015 www.ecn.nl/energieverkenning Overzicht Resultaten domeingesprekken Conclusies betreffende hardheid (+SMARTheid)

Nadere informatie

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk Nationaal Expertisecentrum Warmte maakt duurzame warmte en koude mogelijk Warmte in Nederland Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk In opdracht van 1 Warmte kost veel energie

Nadere informatie

Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl

Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl Net voor de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Belangrijk voor uw business case: stimuleringsregelingen. Bertus Postma

Belangrijk voor uw business case: stimuleringsregelingen. Bertus Postma Belangrijk voor uw business case: stimuleringsregelingen Bertus Postma 1 Onderwerpen Berenschot Algemene ontwikkelingen stimuleringsregelingen Relatie met projectfasering Regionale regelingen Geothermie:

Nadere informatie

Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge. Ben Segers Francies Van Gijzeghem

Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge. Ben Segers Francies Van Gijzeghem Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge Ben Segers Francies Van Gijzeghem 1 Inhoud Intro ODE en BE-p Wat is biomassa? Hele kleine installaties Medium schaal Grote schaal

Nadere informatie

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025 Willemien Veele Cor Kamminga 08-04-16 www.rijksmonumenten.nl Achtergrond en aanleiding Ambitie om in 2020 16% van de energie duurzaam op te wekken in Fryslân

Nadere informatie