STAANDE OVATIE GEZOND GEBOUWD GESTREEPTE GEVEL GLANSRIJK GESLAAGD EEN UITGAVE VAN HET TECHNISCH BUREAU AFBOUW EN BEDRIJFSCHAP AFBOUW

Transcriptie

1 EEN UITGAVE VAN HET TECHNISCH BUREAU AFBOUW EN BEDRIJFSCHAP AFBOUW 77 e jaargang nr , oktober, verschijnt 1x in de twee maanden. Informatie over: afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. STAANDE OVATIE GEZOND GEBOUWD GESTREEPTE GEVEL GLANSRIJK GESLAAGD

2 JE BENT BEZIG MET VORM, STIJL EN LEEFGENOT. Je brengt jouw ideeën en die van architecten en eindgebruikers tot leven. Strikolith helpt je woningen en gebouwen nog beter, mooier en duurzamer te maken. Wij produceren gevel-, wand-, en plafondafwerkingen. Ons assortiment bestaat onder meer uit stucmaterialen voor binnen en buiten (Strikolith), gevelisolatiesystemen en -afwerkingen (Strikotherm) en restauratieproducten (Bofimex). Samen laten we zien hoe mooi duurzaam kan zijn. Creëer een nieuwe wereld. MEER INFORMATIE STRIKOLITH.COM +31 (0)

3 Stilstaan is achterhollen Door: Jan Willem Kommer Recent las ik in een persbericht dat bouwers bewust vernieuwingen tegenhouden. Het ging over een bouwlobby die er in is geslaagd isolatie-eisen in het Energieakkoord af te zwakken, uit angst dat de bouwkosten zouden stijgen. Zo n bericht verbaast me. Bij innovaties is het toch negen van de tien keer zo dat de kost voor de baat uitgaat? Waarom dan innovaties afremmen? Zeker als er een hoger doel is, in dit geval het terugdringen van energieverbruik, lijkt me dat je vernieuwingen juist moet stimuleren. Vanwege zo n hoger doel is de afbouwbranche de laatste jaren flink in beweging gekomen; het terugdringen van arbeidsongeschiktheid. Een aantal jaren geleden startte de Arbeidsinspectie - tegenwoordig Inspectie SZW - een project om bij zo n 15 beroepen met fysiek zware taken de lichamelijke belasting te verminderen. Bedrijven die wanden en plafonds maken met de verschillende soorten gipsplaten bijvoorbeeld. Zij hebben hun manier van werken flink moeten aanpassen. Door zowel verwerkers als leveranciers zijn er handige hulpmiddelen en slimme oplossingen bedacht om aan de strengere tilnormen en de nieuwe eisen voor transport en opslag te kunnen voldoen. De branche werkt er inmiddels mee. Het bouwen van wanden met gipsblokken zit nog volop in een omschakelingstraject. De bedrijven die dat werk doen, moeten de blokken mechanisch gaan tillen. Dat is een nogal drastische wijziging van de manier van werken. Het is ook nog zoeken hoe dat dan precies moet. De blokkenstellers hebben nog een jaar de tijd om met goede oplossingen te komen, al zijn er wel verschillende regels ingevoerd waar ze zich nu al aan te houden hebben. Ook vloerenbedrijven maken een enorme verandering door. Al langer werkten verschillende bedrijven met mobiele menginstallaties en dergelijke bij het leggen van zandcementdekvloeren, maar in de afgelopen vijf jaar is dat werk voor álle vloerenbedrijven van grotendeels handmatig tot vrijwel helemaal gemechaniseerd getransformeerd. Pièce de résistance is de mechanische vloerenrei die de bedrijven per 2015 verplicht zijn te gebruiken Natuurlijk, deze innovaties zijn voor een belangrijk deel ontstaan doordat de Inspectie eiste dat er hulpmiddelen zouden worden ontwikkeld. Belangrijk is echter dat ze er zijn en dat de afbouwbranche zelf heeft meegewerkt aan de ontwikkeling ervan. Zie het als een eerste grote stap voorwaarts. Na zo n stap is het veel gemakkelijker om vervolgstappen te zetten. Dat is belangrijk in een wereld die in een razend tempo veranderd. Dan is stilstaan zelfs achterhollen. MEBEST oktober

4 Informatie over Afbouw en afwerking in de nieuwbouw, renovatie en restauratie. 77 e jaargang nr , oktober In dit nummer Volkshotel: Hippe hotspot met een streepje in stuc Vroeger huisde de Volkskrant er, nu is het een hotel en meer. Nogal een verandering dus. Ook het uiterlijk is nogal veranderd, al zal dat nog niet eens veel mensen opvallen. En dat terwijl de gevel nu is afgewerkt met gekamd stucwerk in plaats van tegeltjes. Pagina 34 De Stoep: theater met uitdagende vormen Een prachtig ontwerp maakte UN Studio voor het nieuwe theater De Stoep in Spijkenisse. Afbouwbedrijf Accomplie had er de handen vol aan om het boeiende lijnenspel te vertalen van tekening naar werkelijkheid. Pagina 6 Gouden greep voor trappen en vloeren Als nieuwbouw bijna stilligt en de huizenmarkt op slot zit, dan wordt het steeds interessanter om te renoveren wat je hebt. Trappen en vloeren een nieuw leven geven bijvoorbeeld, en dan zo dat je er nauwelijks nog omkijken naar hebt. Pagina 26 4 MEBEST oktober 2014

5 en verder Mebest Kort Duurzame scheidingswanden voor Zorgpark Scharn Platform Gevelisolatie richt schijnwerpers op buitengevelisolatie SIG StukadoorsSpecialist opent nieuwe vestiging in Amsterdam Cantex Rubber Coatings introduceert Foundation Sealer Nieuw van Knauf: Daylight, een innovatieve serie inbouw lichtelementen Bouw je een gezondheidscentrum dan wil je niet alleen dat het gebouw past bij het doel, maar liefst ook de manier van bouwen. Met milieuverantwoorde en gezonde materialen dus. Daarom zijn in het Maastrichtse zorgpark Scharn de scheidingswanden gemaakt met gipsblokken. Pagina Adverteerdersindex 46 Colofon MEBEST oktober

6 De Stoep heet het nagelnieuwe theater van Spijkenisse. De aandacht zal echter vooral uitgaan naar de strakke en golvende lijnen van zowel de gevel als de binnenkant van het gebouw. Het ontwerp van het Amsterdamse architectenbureau UN Studio leverde een interessante uitdaging op voor Accompli Afbouw dat de wanden en de plafonds monteerde. 6 MEBEST oktober 2014

7 DE STOEP: THEATER MET UITDAGENDE VORMEN Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen MEBEST oktober

8 Dat levert een aantal heel aparte snijlijnen op Rond en gebogen Het centrum van Spijkenisse wordt ingrijpend vernieuwd. Het Dorp, zoals de inwoners het nog steeds noemen, heeft er woningen, winkels, parkeergarages en een aantal publieke gebouwen bij gekregen. Tot die laatste categorie behoort Theater De Stoep, dat op 9 oktober officieel werd geopend. Aan die feestelijke gelegenheid ging een bouwperiode van een maand of twintig vooraf. Daarvan heeft Accompli Afbouw er zo n negen nodig gehad om het nieuwe theatergebouw te voorzien van wanden en plafonds. Maar een jaar voordat de eerste plaat werd gemonteerd was het bedrijf uit Zuidland al begonnen met de voorbereiding van het werk, samen met bouwbedrijf Vorm uit Papendrecht. Dat moest wel vanwege de complexiteit van het werk. Dat De Stoep het nodige zou gaan vragen van het afbouwbedrijf was op zich geen verrassing, gezien de architect van het gebouw. Het Amsterdamse UN Studio ontwierp eerder al het spectaculaire Agora theater in Lelystad. Maar waar het daar vooral om indrukwekkende facetvormen ging, waren het in Spijkenisse juist ronde en gebogen vormen die voor hoofdbrekens zorgde. Aparte snijlijnen Theater De Stoep heeft twee zalen, een grote die plek biedt aan 650 mensen en een kleine waar 200 mensen in kunnen. Beide zalen hebben bijzondere vormen. De wanden bestaan uit horizontaal gebogen vlakken en verticaal gebogen vlakken; dat levert een aantal heel aparte snijlijnen op, aldus Wim le Comte, directeur van Accompli Afbouw. Zeker bij de grote zaal, daar komt er nog eens een bolling bij die bovenin te- 8 MEBEST oktober 2014

9 In de gebogen buitenwand van de kleine zaal zijn de toegang tot de zaal, de toiletten en de garderobe verwerkt. Ronde en bolle wanden, een gebogen plafond; het levert een prachtig lijnenspel op, en hoofdbrekens voor afbouwer Accomplie. rugloopt zodat het een soort S-vorm wordt. UN Studios had in het ontwerp wel de vormen getekend, maar niet hoe die gerealiseerd moesten worden. Daarom heeft Accompli Afbouw samen met Vorm Bouw naar een oplossing gekeken. Oplossingen zoeken In eerste instantie zouden de wanden in MDF worden uitgevoerd. Bouwer en afbouwer waren het er al snel over eens dat het nagenoeg niet te doen zou zijn om daar iets moois van te maken. Gips zou een veel gelijkmatiger oppervlak opleveren om af te werken. Vervolgens was er de vraag hoe dat gips gemonteerd moest worden; met metalstud konden die vormen namelijk niet worden gemaakt. Daarvoor is een hulpconstructie van staal bedacht; gebogen kolommen met daartussen liggers. Het volgende probleem dat moest worden opgelost was dat er ook nog moest worden voldaan aan een aantal specifieke eisen op het gebied van brandwering, geluidsisolatie en akoestiek. Van de gebruikelijke doosin-doos constructie kon geen sprake zijn en ook niet van een zware constructie die met massa voor geluidsisolatie kon zorgen. We hebben een akoestisch ontkoppelde geluidwerende schijf gemaakt met behulp van het Technostar systeem van Isover, zegt bedrijfsleider Jasper Kalis. Daarmee konden we benodigde isolatie realiseren. Spannende eerste kennismaking Accompli Afbouw had nog niet eerder met het Technostar systeem gewerkt. Deze eerste keer was direct een uitdaging. Jasper Kalis licht dat toe: Het is een soort stalen binnendoos, bestaand uit elementen die je opvult met isolatiemateriaal. MEBEST oktober

10 Normaal bouw je hem rechtstandig op zodat de wand door de druk van bovenaf zijn stabiliteit krijgt. Hier moesten we hem echter schuin, rechtstandig en hellend bouwen. Er waren wat berekeningen en aanpassingen nodig om dat te kunnen realiseren. Zo heeft Accompli speciale bevestigingsbeugels laten ontwikkelen om het systeem op de gebogen stalen hulpconstructie te kunnen monteren. Op die beugels zijn rubber strips zijn aangebracht. Dat voorkomt dat de U- profielen die vervolgens zijn gemonteerd en waar het Technostar systeem tegenaan is bevestigd, contact maken met de constructie. Verschillende eisen Nadat de bak was opgevuld met isolatiemateriaal, is hij afgedekt met drie lagen gipsplaat. Wim le Comte: In het bestek stond twee lagen Rigidur. Omdat de stootvastheid van die plaat hier niet nodig was, hebben we gekozen voor drie lagen gipskarton. Dat verwerkt makkelijker, je kunt er strakker mee bouwen en je haalt nog een hogere geluidwerendheid ook. De brandwerendheid van de binnenwand is 120 minuten. Aan de buitenwand van de grote zaal werden andere eisen gesteld. Daar was minder geluidsisolatie nodig en de brandwerendheid moest daar 90 minuten bedragen. Dat is gerealiseerd met een dubbele laag RF-platen. Doos-in-doos De kleine zaal bestaat uit een betonnen casco waarin een stalen constructie is geplaatst, los van het beton. In die stalen doos heeft Accompli een metalstud plafond en metalstud wanden aangebracht. Waar het beton geraakt zou worden, zijn Ivi profielen gebruikt om het frame akoestisch ontkoppeld te houden. Het plafond is afgevuld met een dikke laag isolatiemateriaal en dichtgezet met 3 lagen gipskartonplaat. Ook in de wanden zit een heleboel isolatiemateriaal, zo n 20 tot 30 cm. Het is een poptheater, buiten de We hadden een plaatje dat we konden ronddraaien, meer niet De binnenkant van de grote zaal verraadt niets van de bijzondere vormen die ze aan de buitenkant heeft. 10 MEBEST oktober 2014

11 zaal mag je geen last hebben van wat er binnen gebeurt, legt Wim le Comte uit. De wanden zijn eveneens dichtgezet met drie lagen gipskartonplaat. Wel is van de bovenste laag gipskarton bij de in- en uitschuifbare tribune een strook vervangen door Rigidur platen. Diezelfde stooten krasvaste vezelplaat heeft Accompli gebruikt voor de diverse klankkaatsers die op de wand zijn aangebracht. Nog een akoestische oplossing zijn de in de wand verzonken absorptiepanelen, gemaakt met Heraklith houtwolplaten. Ingewikkeld plafond De boeiende buitenwanden van de twee theaterzalen worden met elkaar verbonden door een aantal plafonds. Omdat de ruimte tussen de zalen als foyer dienst doet, zijn er akoestische plafonds toegepast, het naadloze Sto Silent. Voor het plafond dat in een soort kelkvorm naar de nok toeloopt zijn de speciale Robust Alu panelen gebruikt. Daar is namelijk een gebogen constructie mee te maken, in tegenstelling tot de reguliere StoSilent panelen die elders in de foyer zijn toegepast. Het hoge plafond tussen de twee zalen leverde Accompli behoorlijk wat hoofdbrekens op. Het moest aansluiten op de ronde wanden van zowel de grote als de kleine zaal dus het moest verschillende rondingen krijgen. En ook de verbindende lijn tussen de wanden van de twee zalen moest rond lopen. Maatvoering voor de krommingen in het plafond was er niet, ook al was er een BIMmodel. We hadden een plaatje dat we konden ronddraaien, maar meer ook niet, zegt Jasper Kalis. En omdat de wanden er nog niet waren toen het plafond werd gemaakt, hebben we min of meer in het luchtledige gewerkt om het idee van de architect te kunnen maken. Scala aan werkzaamheden Naast de wanden van de twee zalen en de plafonds maakte Accompli Afbouw nog meer fraai zichtwerk in de foyer; een grote trap en een balustrade. Verder is er erg veel werk gaan zitten in zaken die de bezoeker nooit te zien zal krijgen. Hoog in het gebouw een 90 minuten brandwerende Glasrocwand tussen de technische ruimte en de toneeltoren bijvoorbeeld. Het brandwerend inpakken van delen van de staalconstructie. De montage van een flinke hoeveelheid Armstrong Alpina systeemplafonds in de gangen, Klankkaatsers op de wanden van de kleine zaal. Gemaakt van de stevige Rigidurplaat dus bestand tegen een stootje. MEBEST oktober

12 de kantoren, de kleedkamers. Een slim alternatief voor een suskast in de lierkamer zodat het geluid van het ophijsen en laten zaken van decorstukken goed gedempt wordt. Geluidsabsorberende voorzieningen in de toneeltoren, onder meer met behulp van het trillingvrij gemonteerde Technostar systeem. Een zowel thermische als geluidsabsorberende schil in de expeditieruimte zodat omwonenden geen hinder ondervinden van het laden en lossen van vrachtwagens. En nog veel meer. Advies van de leveranciers Gezien de hoeveelheid werk en de complexiteit ervan is het verbluffend dat er maar weinig opleverpunten waren. Deels zit hem dat in de kwaliteit van het montagewerk en de begeleiding door leveranciers. We zijn Gyproc Professional en hebben hier voornamelijk met Gyproc producten gewerkt, zegt Wim le Comte. Omdat er hier eisen aan de wanden werden gesteld die je niet in een boekje vindt, hebben we alles vooraf overlegd met Gyproc. Datzelfde geldt voor het StoSilent plafond, daar hebben we uitvoerig over gesproken met Sto Isoned. Belangrijker nog is echter de voorbereiding geweest, en de samenwerking op de bouw. Alle akoestische oplossingen bijvoorbeeld hebben we in samenspraak gedaan met adviesbureau Scena, zegt Wim le Comte. Zij gaven de kaders en vervolgens konden wij het invullen met onze kennis over materialen. Dat werkte heel complementair. Samenwerken loont Ook heeft Accompli veel overleg gevoerd met Ingenieursbureau IOB uit Hellevoetsluis dat samen met aannemer Vorm Bouw het ontwerp van Met metalstud konden die vormen niet worden gemaakt De toneeltoren is voorzien van een enorme hoeveelheid geluidsabsorberend materiaal; je kunt er geen speld horen vallen. 12 MEBEST oktober 2014

13 Niet alles in theater De Stoep is rond en gebogen. Eisen die je niet in een boekje vindt MEBEST oktober

14 UNStudio tot in detail uitwerkte en er een BIM-model van maakte. Het afbouwbedrijf uit Zuidland is daar zelfs bij betrokken geweest, bijvoorbeeld bij het bedenken van de stalenhulpconstructie voor de wanden van de grote zaal. Dat deden we in een vroegtijdig stadium, al voordat we de opdracht hadden. Daar zit het risico in dat je het werk niet krijgt en iemand anders met jouw plan aan de slag gaat. Maar het is hoe we werken. Om te laten zien wat we kunnen, om goed in beeld te komen, zegt Jasper Kalis. We kijken ook verder dan ons eigen werk alleen, vul Wim le Comte aan. We willen er samen voor zorgen dat de integrale kostprijs beheersbaar blijft, liefst daalt. Dat kan want doordat de bouw meestal bestaat uit losse eilandjes, heb je altijd veel faalkosten. Onbegrijpelijk eigenlijk want je schiet er niet zoveel mee op als iedereen zijn eigen plan trekt. Als je gezamenlijk vroegtijdig om de tafel gaat zitten, dan kun je beter bouwen voor een lagere kostprijs. Dan verdien je allemaal nog wat. We kijken ook verder dan ons eigen werk alleen Ook buiten de zalen van Theater de Stoep zijn prachtige schouwspelen te zien. Theater de Stoep Opdrachtgever: Gemeente Spijkenisse Architect: UN Studio, Amsterdam Engineering: Ingenieursbureau IOB, Hellevoetsluis Aannemer: Vorm Bouw B.V., Papendrecht Plafond- en wandmontage: Accompli Afbouw BV, Zuidland Leveranciers: Sto Isoned, Tiel; Saint-Gobain Gyproc, Vianen; Saint-Gobain Isover, Vianen; Armstrong, Breda Vloeren: Vandevloeren, Schiedam 14 MEBEST oktober 2014

15 GOLDBAND QUICK De nieuwe snelle Goldband In 70 minuten hetzelfde resultaat! NIEUW! Een uurtje over? Knauf introduceert een nieuwe handpleister: Met Goldband Quick klaar je een klus in slechts 70 minuten! Korte verwerkingstijd ± 70 minuten Garantie al vanaf 5 mm laagdikte Prettige, handmatige verwerking Strak eindresultaat in top kwaliteit Verwerkingstijd 150 minuten Verwerkingstijd 70 minuten

16 Zorgpark Scharn, het grootste multifunctionele zorgcentrum in Nederland. (foto: HvdV) DUURZAME SCHEIDINGS- WANDEN VOOR ZORGPARK SCHARN 16 MEBEST oktober 2014

17 Maastricht heeft het grootste multifunctionele gezondheidscentrum van Nederland: Zorgpark Scharn. Het m 2 grote complex biedt onderdak aan elf aanbieders van eerstelijns en anderhalvelijns zorg. Om hoog te scoren op het gebied van duurzaamheid is gekozen voor een stalen draagconstructie met scheidingswanden van MultiGips gipsblokken. Tekst: Rogér van Domburg Fotografie: Henk van der Veen, Rogér van Domburg Zorglandschap verandert Het Nederlandse zorglandschap verandert omdat de zorgvraag evolueert, onder andere door vergrijzing. Landelijk is er een verschuiving van specialistische tweedelijns zorg naar eerstelijns huisartsenzorg. Steeds meer zorgtaken komen bij huisartsen te liggen, zegt Bjorn van Amersfoort, projectcoördinator bij ZIO Zorgvastgoed B.V., de opdrachtgever en exploitant van Zorgpark Scharn. Echter, de aard van de zorgvraag kan per gemeente en zelfs per wijk verschillen. Wil men de zorgverlening bereikbaar en betaalbaar houden, dan moeten vraag en aanbod lokaal zo goed mogelijk op elkaar afgestemd worden. Vernieuwend zorgconcept Zorgpark Scharn aan de Vijverdalseweg in Maastricht is de materialisatie van een vernieuwend totaalconcept van de Verenigde Zorg Groep Nederland (VZG Project B.V.). Hierin wordt hoogwaardige zorg aangeboden die, op basis van grondig marktonderzoek, nauw is afgestemd op de lokale vraag. In omvang en diversiteit aan disciplines is dit centrum het grootste van Nederland. MEBEST oktober

18 Alle gebruiksruimtes liggen om de centrale liftschacht en het trappenhuis heen en profiteren zo van de daglichttoetreding. (foto: HvdV) De materialisatie van een vernieuwend totaalconcept Door te bouwen volgens het principe van toekomstbestendig bouwen is een gezonde exploitatie gegarandeerd, zegt Bjorn van Amersfoort. Om de lokale zorgvraag in kaart te brengen, gebruikt ZIO Zorgvastgoed een speciale tool waarmee patiëntengegevens, demografische data en prognoses worden geanalyseerd. Vroeger zocht een ontwikkelaar naar een bestemming bij een stuk grond, maar wij werken andersom, zegt Robert Hanegraaf, adjunct-directeur zorg & welzijn bij De Langen & van den Berg, dat huisaannemer van VZG Project is. Bjorn van Amersfoort: Op basis van de lokale zorgvraag zoeken wij de ideale locatie, de vereiste disciplines, het aantal fte s en de vierkante meters die daarbij horen. Multifunctioneel aanbod Zorgpark Scharn voorziet in de lokale zorgbehoefte met huurders die deels al een verhuisbehoefte hadden, want verhuizen doe je niet zomaar. Het multifunctionele complex in de wijk Scharn biedt onderdak aan elf zorgaanbieders, verdeeld over de begane grond en twee verdiepingen. Naast huisartsen vind je er onder andere een apotheek, een mondzorgkliniek, de GGD, een diëtistenpraktijk, een logopediecentrum, een fysiotherapiepraktijk, een gehoorkliniek en een ambulancedienst. Alle gebruiksruimten liggen om de centrale liftschacht en het trappenhuis heen en profiteren zo van daglichttoetreding. De combinatie van eerstelijns en anderhalvelijns 18 MEBEST oktober 2014

19 zorg heeft volgens Bjorn van Amersfoort veel voordelen. De overheadkosten zijn lager dan in een kliniek, artsen kunnen direct overleggen met specialisten en de drempel voor specialistische hulp is lager, want de specialist komt naar jouw vertrouwde omgeving toe. Verzekeraars en ministeries volgen het project dan ook met grote belangstelling. Zorgpark Scharn is de grootste van een reeks duurzame, multifunctionele zorgcentra die VZG Project wil laten bouwen. Samen met ZIO Zorgvastgoed gaat de ontwikkelaar het toekomstgerichte zorgconcept vanuit Maastricht over heel Nederland uitrollen. Delden is de volgende op rij waar dit jaar een nieuwbouwproject start. Duurzaam en toekomstbestendig Naast het grote multifunctionele zorgaanbod presteert Zorgpark Scharn ook goed wat betreft duurzaamheid. De opdrachtgever verwacht een eindtotaalscore van 7,5 te behalen op de duurzaamheidsindex van GPR Gebouw (energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde). Bjorn van Amersfoort: Qua duurzaamheid presteren we zelfs beter dan het Bouwbesluit. Zodra de opleverberekening is gemaakt, kan ZIO Zorgvastgoed een officieel GPR Gebouw Certificaat aanvragen. De hoge scoreverwachting heeft vooral te maken met de keuze voor een stalen draagconstructie met niet-dragende scheidingswanden van gipsblokken. Waarom heeft bouwcombinatie DLBC (De Langen & van den Berg B.V./ Bouwbedrijf Leon Corstjens B.V.) hiervoor gekozen? Robert Hanegraaf: Deze combinatie maakt een eventuele toekomstige herindeling zonder wijziging van de constructie eenvoudig mogelijk. Bovendien kun je met gipsblokken droog en weersonafhankelijk Er waren veel redenen om te kiezen voor bouwen met gipsblokken. Bouwsnelheid bijvoorbeeld. (foto: RvD) Vlekkeloos, perfect en volgens planning MEBEST oktober

20 werken en zijn ze honderd procent recyclebaar. Bjorn van Amersfoort: Misschien blijft dit complex niet voor eeuwig een gezondheidscentrum, dus is de alternatieve aanwendbaarheid voor de belegger van belang. Milieuvriendelijk, gezond & comfortabel De toegepaste MultiGips gipsblokken (in totaal circa m 2 ) zijn milieuverantwoord en worden geleverd met een onafhankelijke milieuproductverklaring over de gunstige ecobalans. Ook is gips aantoonbaar bouwbiologisch verantwoord, want het voorkomt dat wandoppervlakken elektrostatisch opladen en stof aantrekken, het kan als anorganisch materiaal niet schimmelen en is vochtregulerend, geurloos en emissiearm. Doordat schadelijke stoffen en bijwerkingen ontbreken (allergievriendelijk) draagt gips bij aan een gezond binnenklimaat. Bovendien bevordert de warmte-isolerende werking van gips de behaaglijkheid. Al die gunstige eigenschappen passen volgens Van Amersfoort uitstekend bij zorgcentra. Hoge geluidisolatie met gipsblokken In zorgcentra gelden vaak extra eisen qua geluidwering, met name voor spreekruimten. In Zorgpark Scharn was de variëteit aan wensen zo groot dat er vier verschillende wanden zijn toegepast met geluidisolatiewaarden van respectievelijk minimaal 32, 37, 42 en 47 db. Om die waarden te realiseren, verwerkte Boeve Afbouw B.V. verschillende typen gipsblokken van MultiGips (MG 100, Rmax en R50), alle geleverd door dochteronderneming Masterwall B.V. Door naast gipsblokken Het plaatsen van gipsblokken begon al in de ruwbouwfase. (foto: RvD) Bouwen met gipsblokken is efficiënt 20 MEBEST oktober 2014

21 Sausklaar opleveren was de eis maar zelfs oneffenheden die alleen zichtbaar waren bij strijklicht MEBEST zijn oktober weggewerkt (foto: HvdV)

22 Slank bouwen en toch een hoge geluidisolatie realiseren ook akoestische randstroken (AkustikPro en AkustikBit 1000) toe te passen, werden de gewenste isolatiewaarden ruim behaald. Volgens Herman Meester, directeur van Masterwall, levert de combinatie van slanke wanden (dikte 100 mm) met hoge geluidwering een maximaal netto vloeroppervlak en waardebehoud van het vastgoed op. Met gipsblokken kun je heel slank bouwen en toch een hoge geluidsisolatie realiseren. Omdat wij niet te veel verschillende gipsblokken wilden gebruiken, hebben we twee soorten aansluitstrips toegepast. Bij de 32 db wanden waren geen strips nodig en werd de plafondaansluiting met PUR afgedicht. Bij de extra geluidwerende wanden (37 db) werden de plafond- en wandaansluitingen met Multi- Gips AkustikPro gerealiseerd terwijl voor Nu een zorgcentrum maar later krijgt het gebouw wellicht een andere functie. Dankzij de gipsblokken is de indeling gemakkelijk aan te passen aan nieuwe wensen. (foto s: HvdV) 22 MEBEST oktober 2014

23 de zwaar geluidwerende wanden (42 en 47 db) MultiGips AkustikBit 1000 randstroken rondom zijn aangebracht. Sneller bouwproces Naast flexibel (levensloopbestendig) en duurzaam bouwen was ook bouwsnelheid een belangrijke reden voor DLBC om te kiezen voor de onderhavige bouwmethode. Bouwen met gipsblokken is efficiënt, want gipsblokken worden droog verlijmd en kennen geen lange droogtijden; pleisteren is niet nodig. En omdat de gipsblokken niet vochtgevoelig zijn, hoefde het pand niet wind- en waterdicht te zijn en konden wij eerder met de afbouw beginnen om de bouwtijd van 28 weken te halen, zegt Robert Hanegraaf. Hij is dan ook tevreden dat de laatste oplevering medio juli, nog geen half jaar na het plaatsen van de funderingsbalken, kon plaatsvinden. Bjorn van Amersfoort vult aan: De bouw is vlekkeloos, perfect en volgens planning verlopen. Goed afstemmen Het plaatsen van de gipsblokken begon al in de ruwbouwfase en vereiste een goede planning en communicatie volgens projectleider Martijn Boeve. Zo hebben wij vooraf geïnventariseerd hoeveel blokken en dus pallets per vertrek benodigd waren. Vervolgens hebben we een verdeelstaat gemaakt en de pallets in overleg met de uitvoerder op een plattegrond ingestempeld. In verband met de belasting van de vloerplaten hebben wij zo efficiënt mogelijk ingedeeld en de verkeersruimten vrijgehouden. MEBEST oktober

24 Op sommige plekken zijn wanden met hoge geluidisolerende prestaties toegepast. (foto: HvdV) Ook had Martijn Boeve de verschillende blokken, aansluitingen en mortels op een plattegrond ingetekend. Per wand waren specifieke blokken en mortel voorgeschreven. Om de aansluitingen op de juiste manier af te dichten hielden wij rekening met het installatiewerk boven de systeemplafonds en moesten wij om de grote luchtkanalen, die reeds door het hele gebouw waren aangelegd, heen werken. Stil en strak Martijn Boeve moest ook uiterst nauwkeurig handelen om de geluidsisolatie te realiseren. Immers, de geringste onzorgvuldigheid kan een geluidslek veroorzaken. Dat betekende onder andere vol en zat verlijmen, niet te hoog stapelen en randstroken nauwkeurig afsnijden. Soms ging de afwerking voor de projectleider echter nog niet ver genoeg: Wij zouden alle wanden sausklaar opleveren, maar toen de beschermingsfolie van de ramen werd verwijderd en de verlichting aan ging, was de lichtinval anders en zag je bij strijklicht oneffenheden. Die hebben we natuurlijk gecorrigeerd om een maximaal eindresultaat te behalen. Ook wat VZG Project betreft mag het eindresultaat er wezen. Robert Hanegraaf: De combinatie van metalen draagconstructie met gipsblokken is voor herhaling vatbaar, zeker als er weer GPR Gebouw-eisen worden gesteld en het om nieuwbouw gaat. Zorgpark Scharn Opdrachtgever: ZIO Zorgvastgoed B.V., Maastricht Projectmanagement: VZG Project B.V., Bergambacht Architect: Janssen Wuts Architecten, Baarlo Aannemer: Bouwcombinatie DLBC (De Langen & van den Berg B.V./ Bouwbedrijf Leon Corstjens B.V.), Heel Afbouwbedrijf: Boeve Afbouw, B.V., Lemelerveld Leverancier: MultiGips Star of elastisch aansluiten? Door toepassing van de innovatieve MultiGips AkustikBit 1000 randstrook worden wand en dragende constructie geluidtechnisch ontkoppeld en bereikt men 4 db meer geluidisolatie (RwP = 40 db) dan bij een starre aansluiting. Bovendien vermindert de elastische randstrook de flankerende trillingoverdracht naar belendende bouwdelen. Dat tweevoudige akoestische voordeel is met name bij meerlaagse bouw, zoals Zorgpark Scharn, van belang. De bouwwijze is in Duitsland al jaren favoriet. In Nederland daarentegen worden niet-dragende scheidingswanden van gipsblokken in de regel nog steeds star verbonden met de aangrenzende bouwconstructie (wanden, vloeren), al wint de toepassing van akoestische randstroken terrein. 24 MEBEST oktober 2014

25 MEBEST biedt een top bereik tegen de scherpste tarieven Bereik onder architecten Kosten per bereikte architecten Bereik onder afbouwbedrijven (zowel nat als droog) Kosten per bereikte afbouwbedrijven (zowel nat als droog) De Architect Mebest 0 De Architect Mebest 0 Mebest Plafond en Wand.info Woning Afbouw magazine 0 Mebest Plafond en Wand.info Woning Afbouw magazine Bron cijfers: Retriever, oktober 2014 Mebest bereikt meer architecten dan bijvoorbeeld het magazine De Architect. Daarnaast zijn de kosten per bereikte architecten ook veel lager. Mebest bereikt meer afbouwbedrijven en de kosten per gedrukte exemplaren zijn lager. Mebest feiten: - met exemplaren de hoogste oplage - met 1 advertentie bereikt u de gehele afbouwbranche - op de deurmat bij alle architecten in Nederland - gemiddeld 1,9 meelezer bereik per editie van personen - hoogste bereik onder afbouwbedrijven - advertenties in Mebest worden gratis doorgeplaatst in de digitale uitgave Benieuwd naar de communicatiemogelijkheden? Bel met Shahin Habbah, tel of stuur een mail: shahin.habbah@pshmediasales.nl

26 Nog niet eerder werd de Flakestrap in goud uitgevoerd. 26 MEBEST oktober 2014

27 GOUDEN GREEP VOOR TRAPPEN EN VLOEREN Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen Gouden trappen, gouden vloeren; je verwacht het in het sprookjespaleis van de sultan van een exotisch land misschien, maar niet in een woonhuis in Nederland. Toegegeven, het is geen echt goud wat er blinkt, maar dat maakt de keuze van de bewoners niet minder opmerkelijk. Met extreme rijkdom of de behoefte aan uiterlijk vertoon had het echter niets te maken. De gouden variant van Flakestrap bleek gewoon het beste aan te sluiten bij hun praktische wensen. Lange levensduur Wie zijn trap wil renoveren heeft legio mogelijkheden om uit te kiezen. Maar naarmate het eisenlijstje groeit, slinkt het aantal opties, zo ontdekten de eigenaars van een sfeervolle jarig dertig woning in het zuiden van het land. Onderhoudsarm moest het zijn, dus niet om de twee jaar verven of rubbers vervangen. Makkelijk te reinigen, dus bestand tegen water en bij voorkeur naadloos maar niet te glad uiteraard. En graag iets dat een jaar of dertig, veertig mee kan. Als je die dingen op een rijtje hebt, dan is het een kwestie van oplossingen afstrepen. Uiteindelijk kwamen we bij Flakestrap terecht. Vooral het feit dat er ook een industriële toepassing van is en dat het in bijvoorbeeld scholen wordt toegepast gaf een aardige indicatie van de duurzaamheid. Afwisselend schouwspel Uiteraard waren er niet alleen praktische eisen. De afwerking moest ook bij de sfeer van de jaren dertig woning passen. En hij moest niet te opvallend zijn. Geen donkere tinten dus, dan zou de trap teveel gaan domineren in de smalle gang. Een donkere trap komt op je af. Hij moest eerder wijken, dan zie je de details in het houtwerk beter. Met zulke overwegingen lijkt goud niet de meest voor de hand liggende keuze. Hij werd dan ook niet zonder meer gemaakt. Je moet voorbij durven kijken aan het feit dat het goud is. MEBEST oktober

28 Het gaat om het effect dat je krijgt door wisselende lichtinval. Voorheen lag er tapijt op de trappen. Elke keer als het licht daar op een andere manier opviel, veranderde het beeld van dat tapijt. Datzelfde effect heb je ook met deze gouden Flakestrap. De glans van goud Het steeds wisselende beeld wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt doordat het oppervlak niet vlak is, niet egaal. De afwerking bestaat namelijk uit een kleeflaag waar kleine platte stukjes kunststof met de hand in worden gestrooid of met luchtdruk in worden geblazen. Doordat deze flakes in allerlei verschillende hoeken komen te staan, wordt het licht er ook in allerlei richtingen door weerkaatst. En zijn ze dan ook nog eens glanzend goudkleurig, dan wordt dat effect nog eens versterkt. Met zilver heb je het ook, maar dat zou hier te kil zijn, aldus de opdrachtgever. Slip- en slijtvast Doordat het strooigoed alle richtingen op staat, wordt het oppervlak niet alleen levendig, maar ook stroef. Zeker voor traptreden is dat praktisch. De mate van stroefheid kan variëren. Als de kleeflaag met de flakes is ingestrooid, komt er een transparante coating overheen. Hoe dikker die laag, hoe minder oneffen het oppervlak wordt. De coating zorgt voor bescherming, hij voorkomt dat de flakes uit de kleeflaag kunnen worden getrapt en hij is enorm slijtvast. We passen Flakestrap ook toe in scholen waar dagelijks 1500 leerlingen elk uur van lokaal wisselen en over de trap lopen, zegt Henk van der Giessen van het bedrijf uit Tilburg. Het slijt niet en het komt niet los van het beton. Vergelijk dat met die noppenbekleding, die kun je elk jaar vervangen. Zilver zou hier te kil zijn Eigenlijk was het de bedoeling om de gehele trap goud te maken, maar toen bleek dat dat wat te veel van het goede zou worden, bleef het bij de treden. 28 MEBEST oktober 2014

29 Voor zo n vloer is wel een absoluut vlakke ondergrond nodig. Het gaat om het effect MEBEST oktober

30 30 MEBEST oktober 2014

31 Het slijt niet en het komt niet los van het beton Wisselende lichtval levert wisselende effecten op. Dat was de reden om voor de gouden variant te kiezen. Hoewel Flakestrap speciaal is ontwikkeld voor het snel renoveren van trappen, kun je er ook prima vloeren mee afwerken. Flexibel meebewegen De gouden variant in de jaren dertig woning is uiteraard niet op een betonnen ondergrond aangebracht maar op hout. Ook daarvan verwacht Henk van der Giessen dat hij erg lang zal meegaan. Hout beweegt, dus dan heb je een flexibele afwerking nodig. De basis van de kleeflaag is een epoxy en die flexibel genoeg is om met de traptreden te kunnen meebewegen. Het zijn uiteindelijk ook alleen de treden die met Flakestrap zijn afgewerkt. Aanvankelijk zouden ook de stootborden worden gedaan, maar op het laatste ogenbik zag de opdrachtgever daar toch van af. Toen de trap helemaal kaal was, kregen we door het gelige hout een aardig idee van hoe het er zou gaan uitzien als alles goud was. Op zo n oude trap heb je zoveel vlakken, lagen en profielen; dat zou te druk worden. Daarom hebben we besloten om alleen de treden te doen en de rest in hoogglans wit te verven. Primeur Het was voor het eerst dat de gouden variant van Flakestrap werd aangebracht. Naast de twee trappen met in totaal zevenentwintig treden werden er ook nog twee overlopen en de vloeren van twee kamers mee afgewerkt. Omdat dat over aanzienlijk grotere oppervlakken ging en de ondergrond 100% vlak moet zijn, waren er wel wat extra maatregelen nodig. De planken vloer was al afgedekt met spaanplaten maar om speling te vermijden zijn die nog aan elke plank vastgeschroefd. De schroefgaten werden geplamuurd en de naden dichtgezet met glasvezel. Daarna werd de vloer uitgevlakt met een schraplaag, een tweecomponenten op basis van een flexibele epoxy.

32 Vanaf bovenaf gezien lijken de trappen van massief goud. Supersnel beloopbaar Na de voorbereidingen zijn de vloeren, net als de traptreden voorzien van een kleeflaag waar de gouden flakes in zijn geblazen. Voor de vloeren is wel een ander soort kleeflaag gebruikt. De kracht van Flakestrap is dat je de trap al na een uur of twee weer kunt gebruiken. De truc zit hem in sneldrogende materialen. Punt is echter dat de applicateurs dan een minuut of 10 hebben om 2 à 3 traptreden in te blazen met de flakes. Nu moesten er echter oppervlakken van 4 x 5 en 7,5 x 4,5 meter worden gedaan en dat is toch een ander verhaal. Daarom is bij de vloeren van de kamers alleen een sneldrogende coating gebruikt en geen sneldrogende kleeflaag. De opdrachtgever is zeer tevreden met de gouden trappen en vloeren. Zozeer zelfs dat binnenkort ook nog een aantal andere vloeren in de woning goud zullen zijn. Een kwestie van oplossingen afstrepen Rectificatie In Mebest 4 is een hinderlijke fout geslopen. Bij het artikel Daalsesingel: Razendsnel teken- en rekenwerk staat bij plafondmontage en wandmontage Afbouw Plaza genoemd. De juiste naam is Plaza Totaalafbouw. 32 MEBEST oktober 2014

33 PLAFONDSYSTEMEN Meer ruimte voor creativiteit HERADESIGN Acoustic Solutions Heeft U het Heradesign logo al eens goed bekeken? Hierin is het oneindigheidsteken verwerkt, deze staat voor de oneindige variaties in akoestische oplossingen welke Heradesign biedt. De panelen worden gebruikt voor plafond, wand, baffels en plafondeilanden. In de karakteristieke houtwol uitstraling, neutraal, kleurrij k of naturel look. Voor akoestische oplossingen in de volledige ruimte of een specifi eke plek, de mogelij kheden zij n eindeloos! Uitstekende geluidsabsorptie, tot α w 1,00 Keuze uit 5 oppervlakte structuren Verschillende diktes en randafwerkingen Uitgebreide kleurmogelij kheden (RAL, NCS, BS of StoColor) PEFC of 100 % FSC gecertifi ceerd Knauf AMF Plafondsystemen B.V. Mesonweg 8-12, 3542 AL - Utrecht Tel.: +31 (0) 30 / , Fax: +31 (0) 30 / info@knaufamf.nl, De nieuwe THERMATEX Antaris De nieuwe THERMATEX Antaris plafondtegel van Knauf AMF heeft een hoge absorptie waarde van α w 0,90 met slechts een dikte van 15 mm. Het gelamineerde akoestisch vlies versterkt de uitstekende akoestische prestaties en draagt bij aan een harmonische ruimtelij ke uitstraling. Door de geringe dikte van de tegels, biedt de THERMATEX Antaris bij zondere logistieke voordelen en is eenvoudig te hanteren bij het installeren van het plafond. Daarbij is de tegel maatvast en biedt een goede geluidsabsorbtie. De THERMATEX Antaris is bij zonder geschikt voor toepassingen met hoge akoestische eisen zoals klaslokalen, kantoren en/of vergaderzalen. De voordelen Hoge geluidsabsorptie: α w = 0,90 Voordelen in opslag, logistiek en montage Homogeen akoestisch vlies 100 % recyclebaar _Ins. Antaris_Heradesign_NL_185x135-k1.indd : Geen werk? Meerwerk! Stuccen én isoleren? Maar natuurlijk!

34 HIPPE HOTSPOT MET EEN STREEPJE IN STUC 34 MEBEST oktober 2014

35 Een prachtige paradox is het, het Volkshotel aan de Amsterdamse Wibautstraat. Hipper dan hip in een gebouw dat een halve eeuw geleden als een soort standbeeld voor de saaie zakelijkheid lijkt te zijn opgericht. Architect Steven Steenbruggen heeft het voormalige kantoorpand de 21ste eeuw in getrokken met een aantal relatief eenvoudige ingrepen. Strippen en opnieuw aankleden. Schaars uiteraard, al kreeg de gevel wel een streepje in stuc. Tekst: Jan Willem Kommer Fotografie: Henk van der Veen, Jan Willem Kommer MEBEST oktober

36 Een snufje Berlijn Hij mag graag een beetje flirten met Berlijn, de Wibautstraat in Amsterdam. Halverwege vorige eeuw heringericht met de Karl-Marx-Allee (toen nog Stalin-Allee) in het achterhoofd. Een brede weg dus, met grauwe kolossen erlangs. En nu, een jaar of vijftig later, een groeiende smeltkroes van kunst, cultuur, muziek, dans, nieuw, hip, underground. Exponent van dat al kun je Wibautsraat 150 best noemen. Neergezet in de jaren zestig en van 1965 tot 2007 het onderkomen van de Volkskrant. Daarna een jaar of zes broedplaats voor creatievelingen als DJ s, kunstenaars, tekstschrijvers en ontwerpers. En nu naast creatieve broedplaats ook nog eens het hipste hotel van Amsterdam; compleet met clubs en een cocktailbar en op het dak een sauna en hottubs. Goed voorbeeld doet goed volgen Initiatiefnemer Job Heimans deed zijn idee voor het Volkshotel ook op in Berlijn. Daar zag hij trendy bruisende plekken die Amsterdam naar zijn mening ontbeerde. Zijn eigen stad moest dat ook krijgen. Een hotel bijvoorbeeld dat meer is dan een gebouw waar toeristen slapen, maar een plek waar ook Amsterdammers komen om uit te gaan, om te werken, om elkaar te ontmoeten; een plek voor de stad dus. En dan heb je een gebouw nodig, zegt Steven Steenbruggen. De Amsterdamse architect werd door Job Heimans 36 MEBEST oktober 2014

37 Op de zevende etage zit restaurant Canvas met een dakterras. Daar is het gegroefde stucwerk goed van dichtbij te zien, en ook de strak gestukadoorde buitenkant van het trappenhuis/liftschacht. (foto: HvdV) Heel anders dan dat pietepeuterige grachtengedoe gevraagd om te kijken of zo n hotel in het voormalige Volkskrantgebouw zou passen. Ik dacht dat het wel zou lukken, dus zijn we aan de slag gegaan. On-Amsterdams ontwerp Gemeente Amsterdam was wel blij dat er een investeerder kwam die het gebouw wilde bewaren. Het pand was weliswaar verhuurd aan Urban Resort dat er een creatieve broedplaats van had gemaakt, maar dat was een tijdelijke oplossing. Sloop was een serieuze optie als er geen nieuwe bestemming voor werd gevonden. Het was jammer geweest als het zover was gekomen, vindt Steven Steenbruggen. Er waren meer van dit soort gebouwen en een aantal daarvan is al gesloopt. Vanuit historisch oogpunt gezien is het goed om er ook eentje te bewaren. Het is toch een karakteristiek gebouw voor de Wibautstraat. Voor heel Amsterdam eigenlijk wel. Het is ontworpen door Kraaijvanger, een Rotterdams architect. Dat kun je ook zien; het is een kloek, stoer gebouw; heel anders dan dat pietepeuterige grachtengedoe. Nieuwe indeling Gered voor de toekomst dus, maar er moest wel een en ander gebeuren om van het jaren zestig Volkskrantgebouw een 21ste eeuws Volkshotel te maken. Uiteraard paste de kantoorindeling MEBEST oktober

38 Een lobby waar Amsterdammers komen om koffie te drinken, te werken, elkaar te ontmoeten, te overleggen; dat was het idee. (foto: HvdV) niet bepaald bij die van een hotel. Het gebouw is compleet gestript, tot op het beton kaalgemaakt. En wat vloeren, plafonds en pilaren betreft is dat eigenlijk voor een groot deel zo gebleven. Vervolgens is het gebouw compleet opnieuw ingedeeld. Met netjes afgewerkte metalstudwanden zijn er onder meer 172 kamers gemaakt. Verder is er in de kelder een club annex cocktailbar, op de begane grond vind je een café en er zijn werkplekken en zaaltjes voor evenementen, de zevende verdieping herbergt een restaurant annex club en op het dak is een badplaats gemaakt met uitzicht over de stad. Spartaanse werkplek Minder in het oog springend maar misschien wel veel ingrijpender zijn een paar grote technische ingrepen; het vervangen van de installatie en de aanpassing van de gevel. Klimatologisch was het kantoorpand een ramp, aldus Steven Steenbruggen. Het enkelglas uit de jaren 60 was in de jaren 80 nog wel vervangen door dubbelglas maar aan de gevel was niets gedaan. Die bestond uit niet veel meer dan een betonnen borstwering met tegeltjes aan de buitenzijde en 2 cm tempex aan de binnenzijde. Het gebouw was een kachel voor de straat! Om de benodigde Rc-waarde te bereiken is er isolerend glas ingezet; wel in een compleet andere indeling dan het was. Verder is er een gevelisolatiesysteem aangebracht, Strikotherm 200. Ook dat maakt de indeling anders; door het isolatiemateriaal zijn de borstweringen nu wat hoger. Geen tegels meer Bij de keuze voor gevelisolatie komt vervolgens de keuze voor een afwerking. Tegeltjes konden en het niet worden, aldus de architect. De oude 38 MEBEST oktober 2014

39 Het gebouw was een kachel voor de straat! tegeltjes kwamen los. Er hebben een jaar of vijf netten zover de gevel gehangen om vallende tegeltjes op te vangen. Een herhaling wilde hij voorkomen, en qua aanschaf en onderhoud moest de afwerking ook passen in het budget. Wat hij wél wilde was een materiaal met dezelfde abstractie als tegels, iets dat ook de monolithische indruk zou achterlaten maar tevens het gevoel van leven. Als je een betegeld gebouw van afstand bekijkt, dan vallen de voegen weg en heb je één monolithisch vlak. Kom je dichterbij dan krijgt zo n betegelde gevel structuur, dan gaat hij leven. Van afstand een monolithische kolos. Pas als je dichterbij komt zie je de structuur in het stucwerk op de gevel. (foto: HvdV) Stucwerk leven ingeblazen Een voor de hand liggend alternatief was stucwerk, maar Steven Steenbruggen had wel wat reserves: Als je dichterbij een gepleisterde gevel komt dan ga je wel de korrel zien, maar er komt geen leven in. Samen met Strikolith heeft hij daar een oplossing voor gezocht. Na een uitgebreide zoektocht waarbij veel monsters zijn gemaakt, kwamen ze uit op stucwerk met een patroon met verticale groeven. Dat zou hetzelfde effect moeten opleveren als een betegelde gevel; een monolithisch vlak dat overgaat in een structuur als je dichterbij komt. Hoewel het uiteindelijke monster er veelbelovend uitzag, was het de vraag hoe het in het echt zou uitpakken. Want, zoals stukadoor Leon Veerman het verwoordt: Op een klein bordje kun je alles maken maar ga het dan maar eens doen op een gevel van 100 meter lang! Weliswaar was er een mock-up gemaakt; maar dat was voordat Veerman & Kemper de opdracht kreeg. De Volendammer stukadoors moesten dus nog wel op een proefvlak laten zien of zij het óók zo konden maken. Inderdaad bleek de praktijk wat weerbarstiger. MEBEST oktober

40 Een tandje minder Het probleem was de diepte in de structuur, zegt Leon Veerman. Het moest steeds net iets meer zijn. De afspraak was dat de groeven 8 mm diep zouden worden. Het monster was met een 8 mm-kam gemaakt, maar op de gevel leverde zo n zelfde kam niet het gewenste effect op. De borstweringen zijn zo n 150 cm hoog, als je daar groeven op trekt dan gaat de spaan onder een hoek staan en worden de groeven minder diep. Uiteindelijk kwamen we uit op een spaan met een schuine hoek en tanden van 10 cm, daarmee kregen we de juiste structuur, aldus de stukadoor. Een andere hobbel die genomen moest worden, waren de aanzetten van de kam. We hebben één tand uit de kam gezaagd. Anders zou je telkens een tand in de laatste groef moeten zetten en de kam daarin naar beneden trekken. De specie Je moet echt in slappe specie werken De stukadoors van Veerman & Kemper hebben een aantal proefvlakken op de gevel moeten maken voordat de architect er van overtuigd was dat de gevel zo zou worden als hij hem wilde zien. (foto s: JWK) 40 MEBEST oktober 2014

41 is dan al te hard waardoor de groef te grof zou worden of zelfs kapot getrokken zou worden. Dan krijg je zeker aanzetten te zien. Je moet dus echt in slappe specie werken. Vakwerk of prutswerk Ook met de aangepaste kam konden de stukadoors niet voorkomen dat je wat aanzetten ziet, zeker met strijklicht. De architect kan er echter prima mee leven. Het is niet zo dat hij niet kritisch is. Je hebt een bepaald beeld van hoe je denkt dat het eruit moet gaan zien. En je weet dat het in de praktijk anders kan uitpakken. Nou ben ik best flexibel en kan ik mijn beeld bijstellen, maar ik wil wel het maximale eruit halen. Alleen ben je dan zo drie proefvlakken verder terwijl er een planning is en het werk toch echt een keer moet beginnen wil je die halen. Maar zeker met een gevel als deze zit er niet veel verschil tussen Dit is niet waar ik van droomde en Je kunt zien dat het niet door een machine is gemaakt maar door een vakman. Daarom ben ik blij dat ik mijn poot stijf heb gehouden en heb gezegd Nee, dit is het nog niet, net zolang tot ik tevreden was. Want nu hebben we een gevel waarbij je pas als je dichterbij komt ziet dat het heel grof is, dat er verschillende banen zijn, en dat het handwerk is. Dat vind ik mooi. Een kwestie van gepast onderhoud Ook de Welstandscommissie is tevreden met hoe de nieuwe gevel van het voormalige Volkskrantgebouw er nu uitziet. En dat is een prestatie op zich. Als je stucwerk zegt dan gaan bij Welstand de haren overeind staan, legt Steven Steenbruggen uit. Dat komt door een aantal projecten in bijvoorbeeld IJburg waar de stucgevels ernstig vervuild zijn. Stuc is nu eenmaal onderhoudsgevoeliger. Blij dat ik mijn poot stijf heb gehouden Aan de achterzijde van het Volkshotel is de originele gevelbetegeling nog te zien. Netten moeten voorkomen dat de tegeltjes naar beneden vallen. (foto: HvdV) MEBEST oktober

42 Volgens Jacco Oostenbrug van Strikolith ligt dat iets genuanceerder. Vervuiling komt niet zozeer doordat er niet genoeg onderhoud wordt gepleegd maar doordat het op een verkeerde manier wordt gedaan. Het is jammer dat dat gebeurt want dan krijg je dus reacties als Met stuc moet je niet werken. Gelukkig wordt het belang van gepast onderhoud in veel gevallen onderkend en worden de juiste maatregelen genomen. Afparelende verf Vreemd genoeg is de architect niet huiverig voor een beetje vervuiling. Sterker nog, hij lijkt er zelfs naar uit te kijken. Als het in de groeven gaat zitten dan versterkt het juist het patroon, zegt hij. Jacco Oostenbrug kan niet garanderen dat de architect zijn zin krijgt. Het Strikotherm gevelisolatiesysteem is afgewerkt met een 10 mm dikke laag UAP waarin de groeven zijn getrokken. Vervolgens is hij behandeld met Pearlcoat, een tweelaags verfsysteem. Die verf geeft de gevel zijn lichtgrijze kleur én hij zorgt er voor dat de gevel langer fris blijft. Het is namelijk een afparelende verf; hij zorgt ervoor dat water niet op de pleisterlaag blijft liggen. Daardoor heb je minder last van aanslag. Het is niet zo dat er dan helemaal geen onderhoud meer nodig is, maar je stelt het er wel langer mee uit. Zou je niet coaten, dan heb je meer kans op vervuiling en een groene aanslag op de gevel. Nu kan het Volkshotel volstaan met af en toe schoonspuiten op termijn een keertje opnieuw schilderen. Volkshotel Vroeger het kantoor van de Volkskrant, tegenwoordig het hotste hotel van Amsterdam. (foto: HvdV) Opdrachtgever: VKG VOF, Amsterdam Architect: Studio Steenbruggen, Amsterdam Interieurarchitect: Müller van Tol, Amsterdam Aannemer: KBK Bouwgroep, Volendam Stukadoor gevel: Veerman & Kemper, Volendam Systeemleverancier: Strikolith, Raamsdonksveer 42 MEBEST oktober 2014