Archief van de Bouwvereniging Rochdale

Transcriptie

1 Archief van de Bouwvereniging Rochdale Algemene kenmerken Toegangsnummer: 1411 Periode: Archiefvormer Woningbouwvereniging Rochdale Inleiding De Coöperatieve Bouwvereniging Rochdale werd opgericht op 12 mei Aanleiding voor de oprichting was de invoering van de Woningwet in Deze wet was bedoeld om het bewonen van slechte woningen onmogelijk te maken en de bouw van goede woningen te bevorderen. Bovendien moesten mensen met een lager inkomen in staat worden gesteld een fatsoenlijke woning te huren. Gemeenten werden in de Woningwet verplicht een bouwverordening op te stellen met voorschriften waaraan nieuwe woningen moesten voldoen. Het werd verboden om zonder bouwvergunning iets nieuws te bouwen of een bestaand gebouw te verbouwen of uit te breiden. Woningeigenaren konden worden verplicht bepaalde verbeteringen aan woningen uit te voeren en aan woningverhuurders werden eisen gesteld inzake het aantal bewoners per pand. Het gemeentebestuur tenslotte kreeg de bevoegdheid om een woning onbewoonbaar te verklaren. Om de bouw van goede woningen te bevorderen werden met steun van gemeenschapsgeld woningbouwverenigingen opgericht, of waar deze al bestonden, zoals in Amsterdam, konden zij indien zij uitsluitend werkzaam waren in het belang van de verbetering van de volkshuisvesting voortaan aanspraak maken op overheidssteun. De verenigingen ontvingen een voorschot van het Rijk voor de bouw van zogeheten woningwetwoningen. Dit waren woningen met lage huren gebouwd in het kader van de Woningwet. Dit voorschot moest door de corporaties in 50 jaar terugbetaald worden. In de crisisjaren van de jaren 30 werd de looptijd verlengd tot 75 jaar. Na 1945 werden de benodigde gelden door middel van een gemeentelijke lening of een gemeentelijke garantie verstrekt. De Woningwet trad op 1 augustus 1902 in werking. De Amsterdamse tramkoetsier Pieter Roeland en tramconducteur Hendrik Glimmerveen hadden begin van dat jaar al de mogelijkheid besproken die de voorgenomen Woningwet hen bood om zelf woningen te gaan bouwen in plaats van dit over te laten aan speculatiebouwers. Op 26 april 1902 publiceerde Glimmerveen een artikel in De Gemeentewerkman, het orgaan van de Centrale (Amsterdamse) Gemeentewerkliedenbond, onder de titel Werk aan den Winkel. Glimmerveen opperde hierin dat de Bond zelf als bouwonderneming kon optreden. Hierop trad tramdirecteur J.H. Neiszen met de beide initiatiefnemers in contact en zegde hij zijn hulp toe. Arbeiders en heren trokken bij de oprichting van Rochdale dus samen op. Volgens de Woningwet kon de Gemeentewerkliedenbond echter niet zelf bouwprojecten starten: het moest een vereniging zijn, die zich uitsluitend mocht bezighouden met de belangen van de volkshuisvesting. Op 12 mei 1903 kwamen daarom 40 arbeiders op een klein, slecht verlichte bovenzaaltje van d Geelvinck bijeen en richtten daar de coöperatieve bouwvereniging Rochdale op. De naam verwees naar een Engels stadje dat in 1844 de eerste arbeiderscoöperatie stichtte. Glimmerveen werd voorzitter, Roeland secretaris en Ch. E. Molin, stadsschuitenmaker, werd penningmeester. De vereniging stelde zichzelf ten doel de volkshuisvesting te verbeteren door middel van het stichten van hygiënisch ingerichte woningen. De woningen zouden worden verhuurd tot de normale prijs, die zulke woningen in het vrije verkeer waard waren. Het lidmaatschap was beperkt tot werklieden in dienst van de overheid of van een spoorweg- of trammaatschappij. Bovendien moesten aspirant-leden te Am- Versie september

2 sterdam of in een aangrenzende gemeente woonachtig zijn. Ieder lid moest houder zijn van een aandeel op zijn naam van fl. 25,-. Een lid kon niet meer dan een aandeel hebben. Bij toetreding moest minstens fl. 1,- op het aandeel worden gestort, verdere stortingen zouden geschieden door wekelijkse betaling. In 1906 werd Rochdale formeel volgens de Woningwet toegelaten. De vertraging was gevolg van het kwijtraken van de papieren van Rochdale in Den Haag, die de oprichters na verkrijging van de Koninklijke goedkeuring in 1903 hadden opgestuurd. In 1908 werd het eerste bouwvoorschot van de gemeente verkregen: gulden. Begin januari 1909 ging de eerste paal de grond in voor een blok van 28 woningen aan de Van Beuningenstraat. Met de architect van het woonblok, J.E. Van der Pek, waren al voor de oprichting in 1903 gesprekken gevoerd. Van der Pek ontwierp voor die tijd revolutionaire arbeiderswoningen: de woningen waren maar liefst 57.5 vierkante meter groot en hadden geen bedsteden en alkoven, maar aparte slaapkamers. Ze hadden een eigen wc met waterspoeling, dat niet, zoals toen gebruikelijk was, in de keuken stond. En tenslotte was er licht en frisse lucht. Op 3 oktober 1909 werden de woningen opgeleverd. Een tweede complex huizen verrees in de Indische Buurt. De woningen waren eveneens door Van der Pek ontworpen en kwamen in 1911 gereed. In de Indische Buurt legde Rochdale ook de eerste gemeenschappelijke tuin aan, die op 11 mei 1912 door ir. J.W.C. Tellegen, directeur van het Gemeentelijke Bouw- en Woningtoezicht (en van burgemeester van Amsterdam) werd geopend. Na de Eerste Wereldoorlog nam Rochdale deel in het Plan van Berlage, een bouwproject van 900 woningen. Rochdale tekende voor 353 woningen en 3 winkels in de Amstelveensewegbuurt. De woningen werden voltooid in Ook in de jaren dertig werd nog gebouwd. Behalve het bouwen van woningen, organiseerde Rochdale ook activiteiten voor huurders. Na de Tweede Wereldoorlog werd het woningbezit van Rochdale sterk uitgebreid. Dit was te danken aan de woningnood en de veranderende gezinssamenstelling en eisen ten aanzien van de grootte van woningen. Het grootste deel van deze groei vond in de jaren vijftig plaats in de westelijke tuinsteden Bos en Lommer, Slotermeer, Geuzenveld en Overtoomseveld. Deze tuinsteden waren ontworpen om naar Engels model een ideaal klimaat voor arbeiders te schapen. Ook werd volop gebouwd in Noord en vanaf eind jaren 50 in Buitenveldert. In 1949 beschikte Rochdale over 1900 woningen, in 1978 over In de jaren 70 vond de uitbreiding met name plaats in de Bijlmermeer De uitbreiding van het woningbezit en het onderhoud van de woningen vereisten in de jaren 50 een reorganisatie van Rochdale. Het bestuur wenste de morele en zakelijke verantwoordelijkheid te delen met een groter college en men wilde verdere plannen voor nieuwbouw, de organisatie van de vereniging, de financiële verantwoording en het onderhoud van het steeds groeiend aantal woningen gezamenlijk met de leden te behandelen. In 1954 werd daarom een ledenraad geïnstalleerd. In 1956 werd de dagelijkse leiding gewijzigd; er werden een directeur en administrateur benoemd. In 1982 werd Rochdale van een coöperatie omgezet in een vereniging. Met ingang van 1 januari 2004 is Rochdale gefuseerd met Woningstichting Patrimonium. Het archief van Rochdale werd in 1998 aan het Stadsarchief overgedragen. In 2010 volgden nog drie aanvullingen, waarna het archief in zijn geheel opnieuw is beschreven en van een inleiding is voorzien. Naast stukken van Rochdale werden tijdens de bewerking in het archief ook bescheiden aangetroffen van Woningstichting Patrimonium van voor de fusie met Rochdale. Dit archief is beschouwd als gedeponeerd archief. Bronnen: 1) Rochdale 75 jaar. Jubileumuitgave. Uitgave ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Coöperatieve Bouwvereniging Rochdale u.a. te Amsterdam op 12 mei 1978 (Amsterdam 1978) 2) 100 jaar Rochdale. Een eeuw wonen (Amsterdam 2003). Zie toegangsnummer 15030, inventarisnummer ) Rochdale 50 jaar. 12 mei mei 1953 (Amsterdam 1953) 4) 60 jaar Rochdale. 12 mei mei 1963 (Amsterdam 1963) Versie september 2017

3 Inventaris Stukken van algemene aard Stukken betreffende bijzondere onderwerpen Gedeponeerd archief van Woningstichting Patrimonium Amsterdam Stukken van algemene aard 1.1 Notulen 1-2 Notulen van de Algemene Vergadering delen Notulen van de ledenraadsvergaderingen, met bijlagen pakken en 3 omslagen omslag omslag omslag 9-26 Notulen van de bestuursvergaderingen, met bijlagen pakken en 5 omslagen 1974 ontbreekt omslag omslag / / / / / / / / / / / / / / omslag 22-01/ / omslag 23-04/ / omslag 24-09/ / / / / / Notulen van de vergaderingen van de Ondernemingsraad omslag 1.2 Correspondentie Kopieboeken, met alfabetische index. Onvolledig delen Uitgaande brieven van de architect en de hoofdopzichter Afschriften van uitgaande brieven aan de Gemeentelijke Woningdienst omslag 1.3 Jaarverslagen Versie september

4 32-40 Jaarverslagen pakken en 2 omslagen omslag omslag Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 2.1 Oprichting, organisatie en jubilea 41 De Gemeente-Werkman, Orgaan van den Centralen Gemeente-Werkliedenbond, met artikelen van de hand van de beide oprichters van Rochdale, Pieter Roeland en Hendrik Glimmerveen, inzake de huisvesting van arbeiders band Jubileumuitgaven deeltjes Zie voor de jubileumuitgave ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Rochdale in 2003 toegangsnummer (bibliotheek), inventarisnummer jarig bestaan jarig bestaan jarig bestaan Kopieën van de akten van statutenwijziging en van het huishoudelijk reglement omslag Zie voor de statuten van 1903 de aandeelhoudersregisters, inventarisnummers Financiën (Klad)kasboeken delen Afschriften van afgegeven kwitanties deel 50 Rapporten inzake de controle van de jaarrekening van Rochdale door de Gemeentelijke Woningdienst omslag Kasboeken delen 51-08/ / / / / / / / Grootboeken delen Van inventarisnummers ligt de band los Versie september 2017

5 Fol Fol Fol Fol Fol Fol Fol Fol Fol Fol Kasboek van debiteuren (met name huurders) deel Giroboek van girorekening delen Ontvangsten / Uitgaven / Uitgaven 04/ / / / / / Balansboek deel 92 Kasboek huurbetaling en aandelenadministratie deel Kas-giroboek ontvangsten delen 93-01/ / / / / / / / Kas-giroboek uitgaven delen / / / / / / / Kasboeken uitgaven delen / / / / Rekening-courantboek van girorekening deel 106 Contributieregister, geordend op aandeelnummer deel In slechte staat Jaarstukken pakken Versie september

6 Aandeelhouders/leden 111 Alfabetische toegang op de aandeelhoudersregisters s.d. 1 deel Registers van stortingen op de aandelen, geordend op aandeelhouder delen Aandeelhoudersregisters, geordend op aandeelnummer/datum van inschrijving delen De inventarisnummers , en zijn in slechte staat Met voorin statuten en naamlijst van bestuur en raad van commissarissen over de periode /05/ /08/ Met voorin statuten 09/08/1912 ca Met voorin statuten 09/12/1915 ca. - 13/12/ /01/ /04/ /05/ /01/ /02/ /06/ /06/ /08/ /08/ /06/ /06/ /08/ /08/ /01/ /01/ /11/ /12/ /09/ /09/ /11/ /11/ /09/ /09/ /08/ /08/ /08/ /08/ /04/ /04/ /03/ /03/ /12/ /12/ /10/ /10/ /07/ /07/ /06/ /06/ /11/ /11/ /10/ /10/ /01/ /01/ /06/ /06/ /03/ /03/ /08/ /08/ /12/ /12/ /06/ /06/ /01/ Versie september 2017

7 /01/ /06/ /06/ /01/ /01/ /10/ /10/ /06/ /06/ /11/ /11/ /06/ /06/ /01/ /01/ /10/ /10/ /07/ /07/ /04/ /04/ /04/ /04/ /01/ /01/ /11/ /11/ /07/ /07/ /10/ /10/ /03/ /03/ /05/ /04/ /05/ /05/ /04/ /04/ /03/ /03/ /01/ /01/ /10/ /10/ /10/ Rochdale, driemaandelijks orgaan voor de leden, met één exemplaar uit omslag Registers van maandelijkse stortingen op de aandelen, geordend op aandeelnummers delen De inventarisnrs zijn in slechte staat 175 Nrs Met achterin recapitulaties over de jaren Nrs Met achterin recapitulaties over de jaren Nrs Met achterin recapitulaties over de jaren Staat van aandeelhouders , met vermelding van het saldo per 1 januari 1929 en het jaar van eventueel uittreden deel 2.4 Woningexploitatie Register van huurbetaling, geordend op straat en huisnummer delen Stukken betreffende de onderhoudskosten van woningcomplexen per straat omslag Register van inschrijvingen op woningen, geordend op blok en vanaf 1919 chronologisch deel en 2 deeltjes 182 Blok I, II en V Blok III, IV en VI Blok I-IX deel 185 Inkoopboek, register van onkosten wegens onderhoud gepleegd aan de woningen Bestek en voorwaarden voor de bouw van drie blokken woonhuizen aan en rond de Amstelveenseweg en de Cornelis Krusemanstraat omslag Versie september

8 187 Recapitulatie huuroverzichten deel 188 Correspondentie inzake de (centrale) warmwatervoorziening in verschillende woonblokken, alfabetisch geordend pak 189 Rangnummerboek deel In slechte staat 190 Berekeningen van te betalen bedragen aan de Centrale Warmwater Voorziening wegens geleverd warm water aan de woningen aan de Stadionweg en in Landlust omslag 191 Tweede nota van inlichtingen behorende bij het bestek en de voorwaarden van de aanbesteding van het bouwen van 20 winkels en 12 woningen aan de Burgemeester de Vlugtlaan in de tuinstad Slotermeer stuk Stukken van de Werkgroep Slotermeer inzake de exploitatie van toeslagwoningen voor sociaal zwakkere gezinnen omslagen 192 Notulen, met bijlagen Correspondentie Toewijzing woningen aan individuele gezinnen Overleg inzake de woningtoewijzing in Holendrecht-Oost, met lijsten van totaal aantal buitenlanders in verschillende straten/blokken elders in de stad stukken Het betreft los materiaal afkomstig uit het notulenboek van het bestuur over de periode KopieÃn. 196 Lijst van verschillende nationaliteiten in de Bijlmer, per blok met namen van de buitenlandse gezinnen 1978 ca. 1 omslag Het betreft los materiaal afkomstig uit het notulenboek van het bestuur over de periode KopieÃn. 197 Overleg en correspondentie betreffende een voorgenomen verhoging van de huren op Kattenburg omslag Het betreft los materiaal afkomstig uit het notulenboek van het bestuur over de periode Meest kopieãn. 198 Notulen van de vergaderingen van de Commissie Planvoorbereiding en het Ontwerpteam betreffende verschillende bouwprojecten omslag 3 Gedeponeerd archief van Woningstichting Patrimonium Amsterdam 3.1 Woningstichting Patrimonium B Jaarverslagen Woningstichting Patrimonium Amsterdam. Niet volledig. Vanaf 1990 gecombineerde jaarverslagen van Woningstichting Patrimonium Amsterdam, Beheersstichting Patrimonium, Ondernemingsraad Beheersstichting Patrimonium, woningstichting Patrimoni pakken, 2 omslagen, 1 CD en 1 CD-rom , omslag omslag A CD met interviews over volkshuisvesting met enkele deskundigen uit onder andere de politiek en het bedrijfsleven, behorende bij het jaarverslag over CD 207B CD-rom met een virtuele rondleiding door het kantoor van woningstichting Patrimonium, behorende bij het jaarverslag over CD-rom 208 Directieverslagen omslag Versie september 2017

9 209 Rapport betreffende de aanleg van akoestische voorzieningen ter beperking van de geluidhinder in de flatwoningen aan De Leeuw van Vlaanderenstraat omslag 210 Bestek en voorwaarden van het renovatiecomplex aan de Vlietstraat te Amsterdam omslag 211 Informatieboekje voor buurt- en mogelijke toekomstige bewoners betreffende de realisatie van nieuwbouwwoningen aan het Bezaanjachtplein 1982 ca. 1 deel 212 Jaarverslagen van de Technische Dienst betreffende de wijk onder beheer van Stichting Holendrecht omslag 213 Kopieën van stukken betreffende de renovatie van woningen aan de Hudsonstraat deel 214 Stedebouwkundig programma van eisen Columbusplein 30/32 - Vasco da Gamastraat 2 t/m stuk 215 Sociaal jaarverslag stukken 216 Volkshuisvestingsverslag deel 217 Jaarverslag van de Ondernemingsraad over het jaar stuk 218 Jaarverslag van de Bewonersraad, van de Rayonraad Heemskerk en van de Bijlmer Bewonersraad Nieuw Amsterdam stukken 219 Brochures van het nieuwbouwproject Vogeltjeswei (Bijlmermeer) 1997 ca. 3 stukken 220 Ondernemingsplan ca. 1 stuk 221 Evaluatierapport vernieuwing Bijlmermeer ca. 1 deel 222 Nieuwsbrief inzake de verhuizing van rayonkantoor Noord naar de IJdoornlaan 2000 ca. 1 stuk 3.2 Beheersstichting Patrimonium 223 Jaarverslagen. Niet volledig pak 224 Beleidsnota ca. 1 stuk 225 Verslag sociaal beleid 1979 en stuk 226 Informatie-boekje 3 voor bewoners inzake de renovatie van complex 202 aan de Talmastraat en omstreken stuk 227 Technische omschrijving van complex 424 aan de Clusiusstraat te Zaandam, met tekening 1982 ca. 1 omslag 228 Jaarverslagen van de ondernemingsraad omslag 3.3 Stichting Holendrecht 229 Jaarverslagen pak Versie september