Zaaknummer : (Giessenlanden) / (Molenwaard) Portefeuillehouder : T. van Houwelingen (Giessenlanden) / C.G. Boender (Molenwaard)

Transcriptie

1 Voorstel van de gezamenlijke colleges (ieder binnen de eigen bevoegdheid) aan de gemeenteraden Zaaknummer : (Giessenlanden) / (Molenwaard) Portefeuillehouder : T. van Houwelingen (Giessenlanden) / C.G. Boender (Molenwaard) Onderwerp : Toekomst recreatiegebied Slingelandse Plassen behandeling/besluit gezamenlijke raadsvergadering d.d. 23 mei 2017 De gemeenteraden van Giessenlanden en Molenwaard, ieder binnen de eigen bevoegdheid, besluiten: 1. een visie vast te stellen voor het recreatiegebied Slingelandse Plassen waarbij het noordelijk deel gebruikt kan worden voor kleinschalige dagrecreatie met respect voor de natuur en waarbij het zuidelijk deel de bestemming natuur houdt en extensief recreatief medegebruik mogelijk is; 2. instemmend kennis te nemen van het voornemen van de colleges van burgemeester en wethouders om over te gaan tot aankoop van het recreatiegebied Slingelandse Plassen van de provincie voor het symbolische bedrag van 1,- en aansluitend een partij te selecteren, die het gebied langdurig wil beheren conform de onder punt 1 verwoorde visie voor het gebied, waarbij de mogelijkheden worden verkend om tevens het eigendom van het gebied over te dragen. >> voor dit raadsvoorstel is de opmaakstijl Giessenlanden gehanteerd << 1. Korte samenvatting van de inhoud van het voorstel De provincie Zuid-Holland ziet het beheren van provinciale recreatiegebieden niet meer als haar kerntaak en heeft besloten o.a. het recreatiegebied Slingelandse Plassen af te stoten. In eerste instantie is bij de gemeenten Giessenlanden en Molenwaard het aanbod neergelegd om de Slingelandse Plassen aan te kopen voor een symbolisch bedrag met daarbij de verplichting om het gebied 15 jaar te beheren als recreatiegebied en een afkoopsom van circa 1 miljoen voor het beheer en onderhoud. Naar aanleiding van deze ontwikkeling is het nodig een visie te ontwikkelen op de toekomst van het recreatiegebied Slingelandse Plassen. Middels een participatieavond die in mei 2016 is gehouden, is opgehaald wat omwonenden belangrijk vinden. Dit is betrokken bij de visie op het gebied. Vervolgens moet de keuze gemaakt worden of het terrein wordt aangekocht voor een symbolisch bedrag. Hiertoe is in dit voorstel informatie opgenomen over de voorwaarden die provincie hanteert bij verkoop. In dit voorstel is tevens benoemd dat Natuur- en Vogelwacht De Alblasserwaard (NVWA)/Den Hâneker en enkele andere partijen interesse hebben in het gebied. Indien de gemeenten het gebied niet aankopen zal de provincie het recreatiegebied middels een openbare aanbesteding verkopen. 2. Inleiding De provincie Zuid-Holland heeft een aantal recreatiegebieden in eigendom en beheer, de provinciale recreatiegebieden (PRG s). De provincie is van mening dat het beheer geen kerntaak

2 2 is en efficiënter kan worden georganiseerd en heeft daarom besloten de PRG s over te dragen aan gemeenten of private partijen. Zo ook het recreatiegebied Slingelandse Plassen. De provincie heeft de gemeenten aangeboden om recreatiegebied Slingelandse Plassen over te dragen voor een symbolisch bedrag en een afkoopsom van circa 1 miljoen mee te geven voor het beheer. Dit bedrag is gebaseerd op 15 maal de huidige jaarlijkse beheerkosten van de provincie. Indien de gemeenten afzien van aankoop, zal de provincie het terrein via een openbare aanbesteding op de markt brengen. De provincie stelt criteria op voor de aanbesteding, waarbij ze heeft aangegeven dat de gemeenten Giessenlanden en Molenwaard inbreng hebben. Partijen kunnen vervolgens een bod uitbrengen. Recreatiegebied Slingelandse Plassen ligt gedeeltelijk in de gemeente Molenwaard en gedeeltelijk in de gemeente Giessenlanden. Een gemeente is bevoegd voor zover het haar eigen grondgebied betreft. We hebben er voor gekozen om gezamenlijk te kijken naar het gebied als één samenhangend geheel, en een gezamenlijke visie voor het gebied op te stellen. Op basis van de visie voor het gebied kunt u gezamenlijk besluiten of u het recreatiegebied wilt aankopen. 3. Beoogd maatschappelijk resultaat Een duurzame toekomst voor recreatiegebied Slingelandse Plassen, die bijdraagt aan de ambities voor het gebied waarin het recreatiegebied ligt en die passend is bij de kerntaken van de gemeenten. 4. Bestaand beleid, raadskaders en eerdere besluiten Op 21 juni 2016 heeft u van ons een raadsinformatiebrief ontvangen over de voorgenomen verkoop van het gebied door de provincie, de uitkomsten van de participatieavond en de stand van zaken in het proces. Beide gemeenten hanteren een faciliterend grondbeleid. Er worden in principe alleen gronden aangekocht, indien daartoe een strategische noodzaak bestaat voor bijvoorbeeld het ontwikkelen van woningen. Beide gemeenten hanteren een faciliterende of ondersteunende werkwijze ten aanzien van wensen en initiatieven vanuit de samenleving. Voor verschillende basale onderwerpen zoals veiligheid en gezondheid, is de gemeente verantwoordelijk. De vraag kan gesteld worden of het recreatiegebied Slingelandse Plassen dermate belangrijk is, waardoor de gemeente hiervoor verantwoordelijk moet zijn middels het eigenaarschap. 5. Overwegingen en argumentatie Overwegingen en argumentatie ten aanzien van het voorgestelde beslispunt 1: 1. een visie vast te stellen voor het recreatiegebied Slingelandse Plassen waarbij het noordelijk deel gebruikt kan worden voor kleinschalige dagrecreatie met respect voor de natuur en waarbij het zuidelijk deel de bestemming natuur houdt en extensief recreatief medegebruik mogelijk is In de overwegingen en argumentatie voor beslispunt 1 zijn de uitkomsten van de informatieavond van 17 mei 2016 meegenomen. Hierbij is met name aangegeven dat gehecht wordt aan behoud van het recreatiegebied met de huidige waarden. Op dit moment is Slingelandse Plassen een recreatiegebied voor extensieve dagrecreatie. Het zwaartepunt van recreatieactiviteiten ligt in het noordelijk deel, rondom de recreatieplas. Hier zijn ligweiden, een strandje, een toiletgebouw, parkeerplaatsen en faciliteiten voor sportvissers te vinden. Het zuidelijk deel van Slingelandse Plassen bestaat uit vier kleinere plassen, die toegankelijk zijn voor wandelaars en vissers. Langs de Ottolandse Vliet ligt een afmeer- en opstapplaats voor kanovaarders. Het is wenselijk dat Slingelandse Plassen ruimte blijft bieden aan dagrecreatie rond de recreatieplas. De ligging van Slingelandse Plassen in het centrum van de Alblasserwaard bij het kruispunt van de N214 en N216 en op een knooppunt van fiets-, wandel- en kanoroutes is

3 3 gunstig voor het aantrekken van recreanten. Het noordelijk deel van recreatiegebied Slingelandse Plassen heeft de potentie zich te ontwikkelen tot een gebied waar kleinschalige voorzieningen en/of activiteiten het gebruik van het gebied aantrekkelijker maken en daarmee nieuwe bezoekers trekken. Voorzieningen als een theetuin, pannenkoekenrestaurant, fiets- en kanoverhuur, klimbos, clubhuis van een scoutinggroep, e.d. zijn passend in de zone rond de recreatieplas, mits landschappelijk goed ingepast en zonder dat hoge bebouwing wordt gerealiseerd. In de zone rondom de recreatieplas willen we daarom ruimte bieden aan nieuwe, kleinschalige ontwikkelingen in de categorie dagrecreatie, die aanvullend zijn op de huidige recreatieve voorzieningen. Om de zwemwaterkwaliteit op peil te brengen door het bestrijden van blauwalg is een omvangrijke investering nodig. Omdat bekend is dat met name inwoners van Goudriaan hechten aan de zwemplas, maar afgevraagd wordt of investeringen om zwemwaterkwaliteit te bereiken haalbaar zijn, is behoud van zwemwater geen voorwaarde, maar een wens. Aan vormen van grootschalige(re) en daarmee meer intensieve recreatie willen we, gelet op de uitkomsten van de participatieavond en op het karakter en de kwetsbaarheid van het gehele gebied, geen ruimte bieden. Voorzieningen voor verblijfsrecreatie, zoals vakantiebungalows en een camping, kunnen ertoe leiden dat een deel van het terrein niet meer openbaar toegankelijk is. Daarom wordt voorgesteld in recreatiegebied Slingelandse Plassen geen (bebouwing ten behoeve van) verblijfsrecreatie toe te staan. De huidige natuurwaarden zijn vooral aanwezig in het gebied rondom de kleinere plassen in het zuidelijk deel. Deze natuurwaarden dienen gehandhaafd te blijven en waar mogelijk versterkt. Het zuidelijk deel van recreatiegebied Slingelandse Plassen is bedoeld voor natuurontwikkeling en extensieve dagrecreatie zoals wandelen en vissen. Daarom wordt voorgesteld uitsluitend ruimte te bieden aan voorzieningen die hieraan gekoppeld zijn en aan een beheerwijze die de natuurwaarden verhoogt. De visie is samengevat en gevisualiseerd in bijlage 1 bij dit voorstel. Overwegingen en argumentatie ten aanzien van het voorgestelde beslispunt 2: 2. instemmend kennis te nemen van het voornemen van de colleges van burgemeester en wethouders om over te gaan tot aankoop van het recreatiegebied Slingelandse Plassen van de provincie voor het symbolische bedrag van 1,- en aansluitend een partij te selecteren, die het gebied langdurig wil beheren conform de onder punt 1 verwoorde visie voor het gebied, waarbij de mogelijkheden worden verkend om tevens het eigendom van het gebied over te dragen. Naar aanleiding van het aanbod van de provincie om het recreatiegebied Slingelandse Plassen aan te kopen voor het symbolische bedrag van 1,- zien wij de volgende mogelijkheden: A Niet aankopen en de provincie een partij laten selecteren die het gebied in eigendom wil overnemen. B 1 Wel aankopen en een partij selecteren die het gebied langdurig wil beheren, waarbij de mogelijkheden worden verkend om tevens het eigendom van het gebied over te dragen. B 2 Wel aankopen en alleen een partij selecteren die het gebied in eigendom wil overnemen en voor eigen rekening en risico langdurig wil beheren. Wij adviseren om te kiezen voor de optie B1. De sturingsmogelijkheden van de gemeenten zijn bij deze optie het grootst en het biedt de meeste mogelijkheden om de samenleving te betrekken bij het beheer. We starten dit proces met de selectie van een partij die de Slingelandse Plassen binnen de visie kan beheren. In de overleggen met deze partijen worden de mogelijkheden om het gebied in eigendom door te leveren verkend. Wanneer hieruit blijkt dat de eigendomsoverdracht geen reële optie is, vallen de gemeenten terug op het alleen uitbesteden van het beheer.

4 4 Voorwaarden provincie Voor de voorgenomen verkoop door de provincie van het gebied Slingelandse Plassen heeft de provincie een concept-koopovereenkomst opgesteld. De provincie stelt de volgende voorwaarden bij verkoop aan de gemeenten Giessenlanden en Molenwaard: Aankoop in huidige, feitelijke staat. Verplichting om het gebied als recreatiegebied te beheren voor tenminste een periode van 15 jaar. Gemeenten ontvangen een beheervergoeding gebaseerd op basis van 15x de jaarlijkse normkosten voor recreatiegebieden in Zuid-Holland: ,-. Gemeenten mogen het beheer van het recreatiegebied overdragen. De beheervergoeding komt dan ten goede aan de partij die het gebied gaat beheren. Gemeenten mogen het eigendom van het recreatiegebied overdragen. Hierbij is een antispeculatiebeding van toepassing, waarbij de gemeenten eventuele verkregen meerwaarde binnen 15 jaar afdragen aan de provincie. De provincie voert een historisch bodemonderzoek uit. De uitkomsten hiervan zijn nog niet bekend. Bij bodemvervuiling met saneringsplicht maakt de provincie afspraken met de gemeenten over de sanering. De provincie kan een deel van het gebied terugkopen indien gronden nodig zijn voor de N214/N216 en eventuele landbouwontsluiting. Indien wordt besloten tot aankoop, wordt geadviseerd als voorwaarde te hanteren dat de terugkoopmogelijkheden concreet gemaakt worden in doel en tijd, en de eventuele saneringsplicht bij de provincie gelegd wordt. Voor meer informatie over de bovengenoemde opties ten aanzien van het aanbod om recreatiegebied Slingelandse Plassen aan te kopen, hebben wij de betrokken aspecten per optie op een rij gezet. Zie hiervoor bijlage 2 bij dit voorstel. 6. Betrokkenheid derden / maatschappelijk draagvlak Op 17 mei 2016 vond de participatieavond over de toekomst van het recreatiegebied Slingelandse Plassen plaats. Aanwezigen gaven prioriteit aan het behoud van de openbare zwemfunctie. Daarnaast werd aangegeven dat alleen recreatieve ontwikkelingen met een kleinschalig, extensief karakter, waarbij de beleving van rust, landschap en natuur centraal staat en het aantal bezoekers beperkt blijft, toegestaan zouden moeten worden. Aanbod Den Hâneker en Natuur- en Vogelwacht De Alblasserwaard Op verzoek van beide gemeenten hebben de Natuur- en Vogelwacht De Alblasserwaard (NVWA) en Den Hâneker een aanbod gedaan om het reguliere beheer van Slingelandse Plassen voor een periode van minimaal 4 jaar op zich te nemen, met de intentie om dit voor een langere periode te doen. Wij hebben deze offerte in bijlage 3 opgenomen. Beide organisaties bieden hun diensten aan voor een bedrag van ,- voor het eerste beheerjaar. Men gaat uit van een tussentijdse evaluatie na 2 jaar, gevolgd door een eventuele bijstelling van werkzaamheden en bedragen. Beide organisaties willen daarbij samenwerken met bijvoorbeeld de gebruikers, dorpsraad, omwonenden en/of andere instanties. Kortom, iedereen die belang heeft bij het gebied en er iets aan wil bijdragen. Den Hâneker en NVWA hebben tot nu toe terughoudend gereageerd op de optie om de Slingelandse Plassen in eigendom te verkrijgen. Om hierover een definitief standpunt in te nemen zullen eerst de bij de organisaties aangesloten leden geraadpleegd moeten worden. Consortium Slingeland Een aantal regionale ondernemers heeft zich op persoonlijke titel verenigd in een consortium Slingeland met het doel om de mogelijkheden voor een gebiedsontwikkeling van de Slingelandse Plassen te verkennen. Concreet denkt men aan functies als een zorghotel en compostering van biomassa. De visie voor Slingelandse Plassen, zoals verwoord in dit voorstel, is gedeeld met de heer Van Oosten, trekker van het consortium. Er is toen, terecht, geconstateerd dat de visie van de gemeenten gericht is op behoud van de aanwezige natuur- en recreatiewaarden. De insteek van

5 5 het consortium is anders: men kiest voor het creëren van meerwaarde, met minimaal behoud van het goede. Daarbij is het consortium van mening dat met de combinatie van passende commerciële en niet commerciële functies met inzet van de omgeving, maatschappelijk middenveld en lokaal bedrijfsleven de waarden van de Slingelandse Plassen versterkt kunnen worden. Vooralsnog is het consortium niet voornemens om binnen de huidige kaders voor de Slingelandse Plassen een positie in te nemen. Aanbestedingsregels Op het uitbesteden van het beheer en onderhoud zijn de aanbestedingsregels van toepassing. Het beheer en onderhoud van de Slingelandse Plassen valt onder de categorie diensten. De regelgeving bepaalt hiervoor dat alleen diensten met een opdrachtwaarde onder ,- op basis van de aanvraag van 1 offerte gegund mogen worden. 7. Risico s Op hoofdlijnen zijn de risico s als volgt. Bodemverontreiniging De provincie laat een historisch bodemonderzoek uitvoeren. Wanneer hieruit blijkt dat er potentieel verontreinigde locaties aanwezig zijn, zal er voor die locaties op kosten van de provincie aanvullend bodemonderzoek uitgevoerd worden. In de overeenkomst met de provincie zullen afspraken gemaakt worden over het dragen van eventuele saneringskosten. Het uitgangspunt van de gemeenten is dat deze kosten voor 100% door de provincie gedragen worden. Beheerkosten De afkoopsom die de gemeenten meekrijgen biedt naar verwachting alleen ruimte voor de uitvoering van regulier onderhoud. De 0-situatie van het huidige onderhoud is niet tot in detail bekend. Met de aankoop van de provincie verplichten de gemeenten zich om de Slingelandse Plassen gedurende 15 jaar als recreatiegebied te beheren. Een visie op het gewenste beheerniveau en de wijze van beheer is er echter nog niet. De collega s van Buitenruimte hebben vooralsnog geconcludeerd dat de huidige staat van onderhoud van de Slingelandse Plassen niet strookt met het huidige ambitieniveau van beide gemeenten. Ze verwachten daarom dat de afkoopsom binnen een kortere periode dan de beoogde 15 jaar benut zal zijn en er tussentijds aanvullende middelen noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het regulier onderhoud. Voor werkzaamheden buiten het reguliere onderhoud, zoals integrale vervanging van beschoeiingen en bruggen, baggeren van de plassen, is de afkoopsom niet toereikend. Betrokkenheid maatschappelijke organisaties bij beheer Het beheer laten uitvoeren door maatschappelijke organisaties die vrijwilligers inzetten of gaan samenwerken met bijvoorbeeld Avres heeft een duidelijke meerwaarde. Wel is het risico aanwezig dat deze inzet niet gecontinueerd kan worden, bijvoorbeeld omdat vrijwilligers afhaken en de gemeenten daarom moeten uitwijken naar commerciële partijen. Daarnaast zijn de aanbestedingsregels van toepassing, waardoor het beheer niet bij voorbaat 1 op 1 aan een maatschappelijke organisatie of een combinatie daarvan gegund kan worden. 8. Financiële consequenties De gemeenten hebben de verplichting om de Slingelandse Plassen gedurende een periode van 15 jaar als recreatiegebied te beheren. Hiervoor ontvangen de gemeente een beheervergoeding van in totaal ,-, een bedrag dat is gebaseerd op de jaarlijkse normkosten voor het beheer van recreatiegebieden in Zuid-Holland, voor een periode van 15 jaar. Wanneer dit bedrag niet toereikend zal zijn zal er dekking gevonden moeten worden voor extra onvoorziene uitgaven. Dit geldt ook voor de eventuele vervangingsinvesteringen. Nadat de beheervergoeding van de provincie verbruikt is, zullen de beheerkosten voor de Slingelandse Plassen structureel in de meerjarenbegroting opgenomen moeten worden. Dit is lijn met het uitgangspunt dat beheerkosten, die verband houden met areaaluitbreiding in beheerplannen en de meerjarenbegroting worden verwerkt.

6 6 Preventief toezicht gemeentelijke herindeling (Wet arhi) Dit besluit valt op grond van de Wet arhi onder preventief toezicht van gedeputeerde staten van Zuid-Holland. De provincie heeft op basis van het conceptvoorstel aangegeven voornemens te zijn dit besluit goed te keuren wanneer hiertoe wordt besloten. 9. Vervolgproces / realisatie van het besluit Met de provincie Zuid-Holland zal een koopovereenkomst worden afgesloten en daarna zal het terrein in eigendom worden overgedragen. Beide gemeenten selecteren vervolgens gezamenlijk een partij die het beheer van de Slingelandse Plassen zal uitvoeren. 10. Communicatie Op het moment dat het raadsvoorstel openbaar werd, is over het voorstel gecommuniceerd aan de betrokkenen en is een persbericht uitgegaan. Beide gemeenten brengen na het raadsbesluit wederom een persbericht uit. Klankbordgroepen en initiatiefnemers worden op de hoogte gebracht van het besluit. Het raadsbesluit wordt gecommuniceerd met de provincie. Bijlagen - bijlage 1: visie en luchtfoto Slingelandse Plassen - bijlage 2: opties overdracht Slingelandse Plassen - bijlage 3: offerte Natuur- en Vogelwacht, mede namens Den Hâneker