BIBLIOTHEEK SOCIALE WETENSCHAPPEN JAARVERSLAG 2009

Transcriptie

1 BIBLIOTHEEK SOCIALE WETENSCHAPPEN JAARVERSLAG 2009 Chris Schroeven Bibliothecaris Kris Scheys Adjunct-bibliothecaris

2 2

3 VOORWOORD In 2008 werden de klanten van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen uitgebreid ondervraagd aan de hand van een SBIB-enquête in het voorjaar en van het LibQUAL-gebruikersonderzoek voor de ganse Universiteitsbibliotheek in het najaar. In de loop van 2009 werd hard gewerkt om de verbeterpunten uit deze onderzoeken te realiseren. Op het vlak van de collectie werd het volgende bereikt: extra budgetten voor collectieuitbreiding bij de vier opleidingen Sociale wetenschappen, uitbreiding van de e-collecties en vereenvoudiging van de toegang tot de e-bronnen, vooral van thuisuit. Op het vlak van infrastructuur werden volgende punten aangepakt: uitbreiding van de mogelijkheden voor groepswerk, betere visualisatie van het onderscheid tussen stille- en groepswerkruimte, modernisering en uitbreiding van het pc-park in SBIB en van de voorzieningen voor laptops. Tot slot werden de openingstijden verruimd en werd nog meer gewerkt aan opleidingen voor alle personeelsleden. In de diverse hoofdstukken zal telkens worden verwezen naar de aandachtspunten uit de enquêtes en de realisaties. Stilte op de campus! In de zomer van 2009 werden de verbouwingswerken op de campus en in de bib beëindigd. Dit was bijzonder stimulerend voor het stil studiewerk in SBIB. Op die manier kon SBIB zelfs terug als stille blokruimte fungeren tijdens de blok- en examenperiode van december-januari luidde het einde in van de audiovisuele dienst aan de Faculteit Sociale Wetenschappen. SBIB blijft wel verder zorgen voor het bewaren en toegankelijk houden van het uitgebreide audiovisuele archief. Verder in dit jaarverslag vindt u gegevens over de productiviteit van SBIB, over de blijvende groei van het bibliotheekgebruik en over de financiële toestand. Met vragen en opmerkingen over de veranderingen in de Bibliotheek Sociale Wetenschappen of in verband met dit jaarverslag, kan u steeds terecht bij één van de auteurs. Veel leesplezier! 3

4 4

5 VOORWOORD... 3 I. Beleidsorganen en personeelsorganisatie SBIB Facultaire beleidsorganen Personeelsorganisatie SBIB Aantal personeelsleden Opleiding personeelsleden Beleidsorganen en werkgroepen op het niveau van de Universiteitsbibliotheek en de Associatie II. Ondersteuning facultaire onderwijs- en onderzoeksactiviteiten Ondersteuning van het onderzoek: academische bibliografie in LIRIAS Ondersteuning van het onderwijs: introductiesessies, Toledo, III. Collectievorming Aangroei en kostprijs van de fysieke collectie Afvoer / inventarisatie collectie Elektronische collectievorming Uitgaven collectievorming Bibliotheek Sociale Wetenschappen IV. Bibliotheekgebruik Bibliotheekbezoeken Bibliotheekgebruikers Fotokopieën/prints/scans Gebruik van de gedrukte collectie Uitleenstatistieken Gebruik van de gedrukte tijdschriftencollectie Interbibliothecair leenverkeer (IBL) Ontvangen IBL-aanvragen in SBIB (vragen die andere instellingen aan SBIB sturen) Verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB (vragen vanuit SBIB aan andere instellingen) Gebruik van de elektronische collectie Website van SBIB Toegang tot de databanken en de elektronische tijdschriften Gebruik van de elektronische tijdschriftencollectie Gebruik van de elektronische databanken V. Ruimtevoorzieningen, infrastructuur Computers in SBIB Vaste computers in de bibliotheek Voorzieningen voor laptops Inrichting van de beschikbare ruimte VI. Audiovisuele dienst Faculteit Sociale Wetenschappen VII. Financieel jaarverslag Overzichtstabel: beschikbare middelen en uitgaven voor de Bibliotheek Sociale Wetenschappen Details van de uitgaven van de Faculteitsbibliotheek in Tabellen uitgaven Uitgaven Antropologie Uitgaven Extra boekenkrediet Antropologie Uitgaven Communicatiewetenschappen

6 3.4. Uitgaven Politieke Wetenschappen Uitgaven Extra krediet Politieke Wetenschappen Uitgaven Sociologie Uitgaven Extra boekenkrediet Sociologie Uitgaven European Studies Uitgaven Gender Studies Uitgaven Hoger Instituut voor de Arbeid Uitgaven Lerarenopleiding (ALO) Uitgaven werking SBIB en algemene collectievorming in VIII. Begroting Overzichtstabel: beschikbare middelen voor SBIB in Herkomst van de beschikbare middelen voor SBIB in Verdeling van de beschikbare middelen voor 2010 per opleiding Algemene principes per opleiding Detail van de verdeling van de beschikbare middelen voor 2010 per opleidingsonderdeel Detail van de begrotingen Begroting Antropologie Begroting extra boekenkrediet Antropologie Begroting Communicatiewetenschappen Begroting Politieke Wetenschappen Begroting extra krediet Politieke Wetenschappen Begroting Sociologie Begroting extra boekenkrediet Sociologie Verdeling van de beschikbare middelen voor 2010 voor de werking van SBIB en de algemene collectievorming Algemene principes Detail van de verdeling van de beschikbare middelen voor 2010 voor de werking van SBIB en de algemene collectievorming Begroting voor de werking van SBIB in IX. Overzichtstabel beschikbare bedragen voor de Bibliotheek Sociale Wetenschappen X. Samenvattende tabel SBIB en vergelijking met andere K.U.Leuven-bibliotheken Humane Wetenschappen XI. Tussentijds financieel verslag 8 april Tussentijds financieel verslag Antropologie Tussentijds financieel verslag Communicatiewetenschappen Tussentijds financieel verslag Politieke Wetenschappen Tussentijds financieel verslag Sociologie Tussentijds financieel verslag European Studies Tussentijds financieel verslag Gender Studies Tussentijds financieel verslag Hoger Instituut voor de Arbeid Tussentijds financieel verslag Lerarenopleiding (ALO) Tussentijds financieel verslag Werking Bibliotheek Sociale Wetenschappen (SBIB) en algemene collectievorming Bijlage 1. LIRIAS conversie en invoerprocedures Faculteit Sociale Wetenschappen Bijlage 2. Nieuwe tijdschriftentitels in Betalende abonnementen Gratis tijdschriften via uitgever Tijdschriften vanuit de collectie van de K.U.Brussel

7 4. Titelwijzigingen Bijlage 3. Detail van de uitgaven voor tijdschriften en losbladige werken in Losbladige werken Losbladige werken Sociologie Kranten en weekbladen Kranten ten laste van het bibliotheekbudget van Communicatiewetenschappen Kranten ten laste van het bibliotheekbudget Algemene werken Tijdschriften Tijdschriften Antropologie Tijdschriften Communicatiewetenschappen Tijdschriften Bibliotheekbudget School voor Massacommunicatieresearch Tijdschriften Instituut voor de Overheid Tijdschriften Politieke Wetenschappen Tijdschriften Sociologie Tijdschriften gefinancierd met projectmiddelen van het Centrum voor Sociologisch onderzoek en de Onderzoeksdomeinen Sociaal Beleid en Sociologie van de Gezondheidszorg Tijdschriften gefinancierd met projectmiddelen van European Studies Tijdschriften gefinancierd met projectmiddelen van het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) Tijdschriften gefinancierd met projectmiddelen van de Lerarenopleiding (ALO) Tijdschriften Campuskrediet & Werking Bibliotheek Bijlage 4. Procedure voor het bestellen en uitlenen van boeken aangekocht met projectmiddelen of door de faculteit toegekende werkingsmiddelen Bijlage 5. Procedure voor het bestellen van boeken aangekocht met het boekenkrediet van de bibliotheek

8 I. Beleidsorganen en personeelsorganisatie SBIB 1. Facultaire beleidsorganen Bij de herstructurering van de beleidsorganen binnen de K.U.Leuven en in de Faculteit Sociale Wetenschappen in 2005 werd beslist dat de academisch verantwoordelijke voor de bibliotheek behoort tot het faculteitsbestuur. Deze functie wordt uitgeoefend door de vicedecaan onderzoek. Op die manier ontstaat er een rechtstreekse communicatie tussen faculteitsbibliotheek en -bestuur. Sinds augustus 2007 neemt prof. G. Bouckaert deze functie waar. De facultaire bibliotheekcommissie werd vervangen door de volgende overleg- en communicatiekanalen: Prof. G. Bouckaert brengt bibliotheekaangelegenheden ter sprake binnen de facultaire beleidsorganen: het faculteitsbestuur, de faculteitsraad en op het overleg met de coördinatoren van de verschillende onderzoekseenheden. De bibliothecaris onderhoudt verder informele contacten omtrent collectievorming e.a. aspecten van het bibliotheekwerk met aangestelde contactpersonen uit alle onderzoeks- en onderwijseenheden binnen de faculteit. 2. Personeelsorganisatie SBIB Om een vlotte en kwaliteitsvolle dienstverlening te garanderen en snel te kunnen inspelen op veranderende omstandigheden, is een goed opgeleid en gemotiveerd bibliotheekteam van cruciaal belang Aantal personeelsleden Aangezien uit de gebruikersonderzoeken van 2008 telkens bleek dat de inzet en de klantvriendelijkheid van het personeel de sterke troeven zijn van SBIB willen we in dit hoofdstuk even stilstaan bij de samenstelling van het personeelsbestand. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de personeelsleden en hun functies: Chris Schroeven Bibliothecaris en Campusbibliothecaris Voltijds mandaat Faculteit Humane Wetenschappen Kris Scheys Adjunct-bibliothecaris Voltijds mandaat Faculteit Guy Ghysels Balie, interbibliothecair leenverkeer en Voltijds mandaat Faculteit tijdschriftenbeheer Judith Rekoert Balie Voltijds mandaat Faculteit Silvia Marx Balie, catalografie en acquisitie Deeltijds mandaat (0,65) Campus Humane Wet. Jef De Ridder Balie, acquisitie, catalografie Halftijds mandaat Campus Humane Wetenschappen Frank Rutten Informaticus Halftijds mandaat Campus Humane Wetenschappen Judith Rekoert en Jef De Ridder vervangen 2 personeelsleden die tijdskrediet opnemen om een bachelor, resp. masteropleiding te volgen, nl. Wieland Verbrugghe en Veerle Tuerlinckx. De personeelsleden van SBIB worden gefinancierd vanuit 2 bronnen: enerzijds door de Faculteit Sociale Wetenschappen en anderzijds door de Groep Humane Wetenschappen. Samengevat: 4,5 RE Faculteit = 4 mandaten 1,5 RE Groep Humane Wetenschappen = 1,5 mandaat 0,15 RE Groep Humane Wet.= compensatie Campusbibliothecaris-mandaat. TOTAAL: 6,15 rekeneenheden of 5,65 mandaten 8

9 (van links naar rechts) achteraan: (links naar rechts): Frank Rutten, Guy Ghysels, Delphine Van Den Wyngaert, Kris Scheys, Silvia Marx vooraan: Jef De Ridder, Chris Schroeven, Judith Rekoert Stagiaire Bibliotheekopleiding: Tijdens de maand april 2009 liep Gijs Noels, stage in SBIB in het kader van zijn opleiding bibliotheek-, documentatie- en informatiekunde aan de Bibliotheekschool van Leuven. Hij participeerde aan alle werkzaamheden in de SBIB. Jobstudenten: Tijdens de drukke periode van het academiejaar (oktober-december en februari-juni) werkt er gedurende 1 of 1,5 u. per dag een jobstudent in SBIB. Deze student plaatst boeken en tijdschriften terug in het rek en sluit de bibliotheek mee af. Sinds het begin van academiejaar blijft SBIB van maandag tot donderdag langer open, tot 20 u. Op vrijdag sluit SBIB nog om 19 u. Om deze extra openingstijden te realiseren komt er 4 dagen per week een jobstudent werken aan de balie van u. tot 20 u. Deze extra openingstijden werden ingevoerd in opvolging van de gebruikersenquêtes van De jobstudenten worden gefinancierd vanuit de eigen inkomsten van SBIB (7,5 u./week) en met facultaire middelen 6 u./week). Uit de bezoekerscijfers p. 21 blijkt dat deze verlengde openingstijden wel degelijk een effect hebben op het bezoekgedrag. Vrijwilligster: Sinds augustus 2006 werkt Delphine Van den Wijngaert als vrijwilligster in SBIB. Zij helpt gedurende 3 halve dagen per week met allerlei praktisch werk zoals etiketten plakken, boeken opzoeken en goed zetten Opleiding personeelsleden Alle personeelsleden participeerden aan interne opleidingen m.b.t. het bibliotheeksysteem Aleph en het zoeken in de online databanken. Daarnaast nam Kris Scheys deel aan administratieve opleidingen in het kader van de hervorming van boekhoudkundige processen in SAP, in het kader van LIRIAS en vormingssessies omtrent het uniformiseren van de bibliotheekstatistieken binnen de Associatie K.U.Leuven. Silvia Marx volgde infosessies omtrent Toledo om de koppeling tussen het bibliotheeksysteem en Toledo op het vlak van basisliteratuur te optimaliseren. 9

10 Midden 2009 werd gestart met het uitwerken van een opleiding Klantvriendelijkheid voor alle personeelsleden van de Universiteitsbibliotheek. Deze sessies werden voorbereid door de balieverantwoordelijken van alle faculteits- en campusbibliotheken, de centrale bibliotheek en 2 experten van de personeelsdienst. Guy Ghysels van SBIB nam actief deel aan deze voorbereidingen. Tijdens de maanden december 2009 en januari 2010 volgden alle personeelsleden van SBIB, samen met personeelsleden van andere bibliotheken gedurende één voormiddag een bibliotheekgerichte sessie klantvriendelijkheid. SBIB scoorde in het LibQUAL-gebruikersonderzoek zeer goed op het vlak van de inzet en de klantvriendelijkheid van haar personeelsleden. Toch verrijken deze opleidingen de klantgerichte houding en ondersteunen ze de personeelsleden in het omgaan met bepaalde moeilijke situaties. 3. Beleidsorganen en werkgroepen op het niveau van de Universiteitsbibliotheek en de Associatie Het Groepsbestuur Humane Wetenschappen besloot op 29 juni 2006 om een Campusbibliotheekraad Humane Wetenschappen op te richten. Het doel van deze raad is om te komen tot een transparant en efficiënt bibliotheekbeleid voor de hele Groep Humane Wetenschappen. Chris Schroeven werd aangesteld tot Campusbibliothecaris Humane Wetenschappen voor een periode van 5 jaar. Sinds oktober 2006 zit Chris Schroeven de maandelijkse vergaderingen voor en werkt ze samen met de andere bibliothecarissen gemeenschappelijke projecten uit (bv. gemeenschappelijke infrastructuuraanpassingen, aankoop van databanken, rationalisatie tijdschriftencollectie). Als campusbibliothecaris maakt Chris Schroeven deel uit van de stuurgroep over het Agora-project: Studielandschap Humane Wetenschappen en van de stuurgroep LIRIAS. Op het niveau van de Universiteitsbibliotheek (UB) is Chris Schroeven lid van het Management Team UB (MT-UB) en van twee projectgroepen in het kader van het strategisch plan voor de ganse Universiteitsbibliotheek (collectievorming en communicatie) en van de PRIMO-projectgroep (voor de uitbouw van een nieuwe eindgebruikersinterface van het bibliotheeksysteem). Samen met de andere leden van het MT-UB werkte ze aan het Zelfevaluatierapport van het MT-UB en bereidde ze de externe visitatie van het MT-UB in week 25 mei 2009 mee voor. In het kader van de Associatie K.U.Leuven maakt Chris Schroeven, als campusbibliothecaris, deel uit van de Werkgroep Toegankelijkheid van gedrukte en elektronische collecties en van de Algemene vergadering van de Bibliothecarissen. De adjunct-bibliothecaris van SBIB, Kris Scheys, bleef actief als lesgever van de circulatiemodule voor LibisNet (module voor uitleen-, reserveringen, maningsbrieven etc.). Hij is ook lid van de Werkgroep circulatie van alle LibisNet bibliotheken. Kris Scheys vertegenwoordigt de bibliotheken Humane Wetenschappen in de werkgroep SAP voor bibliotheken. In het kader van het strategisch plan voor de Universiteitsbibliotheek is hij lid van de Werkgroep dienstverlening en kwaliteitsmanagement en werkte hij op die manier actief mee aan het opzetten en opvolgen van het LibQUAL-gebruikersonderzoek voor de Universiteitsbibliotheek. Op facultair niveau neemt hij deel aan de overlegrondes in het kader van de Financiële antenne Sociale Wetenschappen. Tot slot is Silvia Marx lid van de Werkgroep catalografie en acquisitie van LIBISNet en is Guy Ghysels lid van de Werkgroep periodiekenbeheer van LIBISNet. Zoals vermeld onder punt 2.2 maakt Guy Ghysels actief deel uit van het netwerk van balieverantwoordelijken van de Universiteitsbibliotheek. 10

11 II. Ondersteuning facultaire onderwijs- en onderzoeksactiviteiten. De bibliotheek ondersteunt door haar collectieuitbouw en dienstverlening op de eerste plaats het onderwijs en onderzoek aan de eigen faculteit. 1. Ondersteuning van het onderzoek: academische bibliografie in LIRIAS De academische output van alle onderzoekers aan de Faculteit Sociale Wetenschappen wordt opgenomen in de Academische Bibliografie (LIRIAS). In SBIB gebeurt de kwaliteitsbewaking van de ingevoerde gegevens en Kris Scheys fungeert als contactpersoon bij vragen en problemen inzake de werking van LIRIAS. De verantwoordelijkheid voor de invoer in LIRIAS ligt bij de individuele onderzoeker of een gedelegeerde binnen de onderzoekseenheid. Kris Scheys controleert, verbetert en valideert vervolgens de ingevoerde gegevens. Hij corrigeert en valideert eveneens publicaties die vanuit andere databanken worden geïmporteerd in LIRIAS. LIRIAS wordt gebruikt als gegevensbank om individuele benoemings- en bevorderingsdossiers te stofferen. Om die reden worden niet enkel nieuwe, maar ook oudere publicaties ingevoerd. Bovendien werden sommige regels voor de invoer van publicaties verruimd. Zo mogen in LIRIAS ook presentaties op congressen worden ingevoerd, zonder dat ze officieel in proceedings werden gepubliceerd. Dit laatste werd vroeger niet toegelaten. Als bijlage 1 vindt u een overzicht van de LIRIAS- invoerprocedure zoals ze werd uitgewerkt aan de Faculteit Sociale Wetenschappen. In 2009 werden records toegevoegd aan de LIRIAS-databank (oude en nieuwe publicaties). Totaal aantal ingevoerde publicaties Stand van zaken op Publicatiejaar 31/12/06 (Amicus) 31/12/07 (Lirias) 31/12/08 (Lirias) 31/12/09 (Lirias) Sinds academiejaar werd het vervolledigen van de publicatielijsten in LIRIAS nog belangrijker, namelijk in functie van de toekenning van onderzoeksgelden aan de K.U.Leuven. De Vlaamse Gemeenschap draagt bij tot de financiering van het fundamenteel wetenschappelijk onderzoek aan de Vlaamse Universiteiten (BOF-besluit 8 sept. 2000). Eén van de parameters om de verdeelsleutel van de BOF-gelden te berekenen zijn de publicaties en citaties. Tot hiertoe werd daarvoor enkel het Web of Science gebruikt. De Vlaamse Overheid wil een speciale inspanning doen om te komen tot een betere waardering van de onderzoeksoutput bij de Sociale en Humane Wetenschappen. Naast Web of Science zal ook worden gebruik gemaakt van het Vlaams Academisch Bibliografisch Bestand Sociale en Humane Wetenschappen. Voor het VABB-SHW worden de publicaties verwerkt die afkomstig zijn van onderzoekers, verbonden aan Vlaamse universiteiten en hogescholen (Besluit Vlaamse Regering oktober 2008). Dit VABB-SHW zal worden gevoed met de referenties die zijn opgenomen in de Academische Bibliografieën van de Vlaamse universiteiten en hogescholen en dit vanaf publicatiejaar Voor de K.U.Leuven worden de gegevens voor het VABB SHW uiteraard geleverd vanuit LIRIAS. 11

12 2. Ondersteuning van het onderwijs: introductiesessies, Toledo, Rondleidingen en introductiesessies: In 2009 werden minstens 80 werkuren besteed aan rondleidingen en introductiesessies georganiseerd in SBIB (excl. de voorbereidingstijd). Er werden introductiesessies georganiseerd voor de eerste bachelor in het kader van het vak Initiatie in de Sociaal-Wetenschappelijke Onderzoekspraktijk, voor de studenten van de tweede bachelor Politieke Wetenschappen en Sociologie, voor de studenten van het Schakelprogramma Sociaal Beleid, Master in European Public Policy, Vergelijkende Internationale Politiek, Antropologie en CADES, Master in Toerisme en IMPALLA. Daarnaast worden introductiesessies gehouden voor groepen van buiten de faculteit, o.a. voor ASO-studenten. Vaak worden studenten vanuit andere universiteiten en hogescholen verwezen naar onze bibliotheek. Deze studenten hebben meestal extra begeleiding nodig van de personeelsleden van SBIB. De rondleidingen in SBIB worden steeds aangevuld met aangepaste introducties over het opzoekingswerk in de catalogus en de gespecialiseerde online informatiebronnen voor de verschillende disciplines. De studenten krijgen een powerpointpresentatie, die ook online ter beschikking wordt gesteld (via Toledo en via de website van SBIB). Daarnaast organiseerde SBIB voor de leden van het academisch personeel, in samenwerking met de dienst elektronische bronnen van de Universiteitsbibliotheek, een uitgebreide introductiesessie over de online informatiebronnen en de elektronische tijdschriften aan de K.U.Leuven. SBIB participeerde eveneens aan de Infodag van de Faculteit Sociale Wetenschappen op 28 maart 2009 en aan de Opendeurdag van 25 september SBIB werkte mee aan het bezoek van de visitatiecommissie European Studies op 28 mei Op 4 december 2009 werd een rondleiding georganiseerd voor de visitatiecommissie van de Opleiding Antropologie. Basisliteratuur bij de cursussen: In SBIB staat een rek opgesteld met verplichte of aanbevolen literatuur bij de cursussen. Via de POCvoorzitters wordt deze dienstverlening ieder semester weer onder de aandacht gebracht. Er wordt eveneens een link gelegd tussen de literatuurlijsten in Toledo en het bibliotheeksysteem, m.a.w. tussen de elektronische onderwijsomgeving en de concrete boeken op het rek. Zo krijgen de studenten onmiddellijk zicht op de plaats en de beschikbaarheid van de in Toledo aanbevolen literatuur in SBIB. Begin 2009 werd een bijkomende link uitgewerkt tussen Toledo en de elektronische bibliotheek (via LibriSource). Daardoor wordt het mogelijk om een link te leggen naar een individueel tijdschriftartikel of een interessante bibliografische zoekvraag in LibriSource. In 2009 werd door verschillende bibliotheken van de K.U.Leuven, waaronder SBIB, een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden en de wensen qua e-books. Dit resulteerde tegen eind 2009 in concrete onderhandelingen tussen de leverancier OCLC Netlibrary en de Universiteitsbibliotheek. Sinds februari 2010 kunnen effectief e-books worden besteld via dat platform. Het is de bedoeling om via deze weg verplichte of aanbevolen literatuur voor grote groepen studenten aan te bieden. 12

13 III. Collectievorming De collectie van SBIB groeide in 2009 sterker dan in 2008, maar minder dan in In dat jaar werd immers de integrale boeken- en tijdschriftencollectie van de Opleiding Antropologie, een deel van de collectie van het Steunpunt Werkgelegenheid en Sociale Economie, de collectie van de Lerarenopleiding (ALO) van de Faculteit Sociale Wetenschappen en het grootste deel van de Bibliotheek European Studies geïntegreerd in SBIB. De boekencollectie van SBIB bevatte eind 2009 bijna volumes. De bruto stijging van de collectie boeken en eindverhandelingen bedroeg eenheden. De gedrukte tijdschriftencollectie bestond eind 2009 uit bijna ingebonden volumes en 675 lopende tijdschriftentitels (354 abonnementen en 321 giften). Oorzaken van de sterkere collectieaangroei in 2009: De faculteit kende extra budgetten toe voor de aankoop van boeken voor de verschillende disciplines. In 2008 werd een extra budget van EUR per Opleiding goedgekeurd. Dit budget werd voor een groot stuk besteed in 2009 door de Opleidingen Antropologie, Politieke Wetenschappen en Sociologie. Het budget voor Communicatiewetenschappen zal niet alleen aan gedrukte, maar eerder aan elektronische bronnen worden besteed. Hierover wordt in 2010 een concreet plan uitgewerkt. Vermits de Bibliotheek European Studies in 2007 werd geïntegreerd in de faculteitsbibliotheken, in concreto voor het grootste deel in SBIB en de bib Letteren, gebeuren de nieuwe boekbestellingen vooral in die bibliotheken. Sinds 2009 kreeg de Opleiding European Studies een apart bibliotheekbudget van EUR toegekend door de Groep Humane Wetenschappen. Dat budget kan worden besteed voor collectie-aankopen via SBIB en de bib Letteren. De collectie uit de vroegere bibliotheek van de K.U.Brussel wordt stilaan verdeeld over een aantal andere vestigingen van de HUBrussel en over bibliotheken van de K.U.Leuven. SBIB ontving in de zomer van 2009 een tiental meter ingebonden tijdschriften voor de vakgebieden Communicatiewetenschappen, Politieke Wetenschappen en Sociologie. Deze collectie diende als aanvulling of ter vervanging van bestaande collecties in SBIB. Op die manier werden eveneens een 6-tal nieuwe titels verworven voor de Leuvense collectie (zie bijlage 2). Afvoerbeleid: Om de ruimtebesteding onder controle te houden voert SBIB ook jaarlijks een deel van de oudere collectie af naar de Centrale Bibliotheek of elders. Ondanks het regelmatig doorschuiven van boeken en het bijplaatsen van nieuwe rekken, zitten sommige kasten overvol en kan er geen recente literatuur meer bij. Daarom stelde SBIB aan het faculteitsbestuur een grote afvoeroperatie voor. Alle boeken, gepubliceerd voor 1980, aanwezig in een andere K.U.Leuven-bibliotheek en die sinds de start van het nieuwe bibliotheeksysteem (begin 2005) nooit werden uitgeleend, worden afgevoerd naar de Centrale Bibliotheek of worden fysiek verwijderd uit de K.U.Leuven-collectie. Theoretische werken en publicaties van belangrijke auteurs vormen een uitzondering op deze regel. Het faculteitsbestuur Sociale Wetenschappen keurde op de vergadering van 30 juni 2009 de voorgestelde afvoeroperatie van SBIB goed. In de zomer van 2009 werd gestart met deze actie. Ongeveer éénderde van de operatie kon worden afgerond. Het vervolg van de actie wordt gepland voor de zomer van Verder worden licentiaatsverhandelingen die meer dan 10 jaar oud zijn en die tot hiertoe nooit werden uitgeleend, afgevoerd naar de Centrale Bibliotheek. In overleg tussen de Bibliotheken Humane Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek werden eveneens oude tijdschriftencollecties samengebracht op één plaats en dubbele oudere jaargangen verwijderd. Elektronische collectie: Naast de groei van de fysieke collectie was er een minder zichtbare groei van de elektronische collectie. Door het verder beschikbaar stellen van grote pakketten elektronische tijdschriften met gelden van de Vlaamse Overheid (Elektron), van de centrale diensten van de Universiteitsbibliotheek, van de Groep Humane Wetenschappen en een stukje vanuit de Faculteit Sociale Wetenschappen, groeide de elektronische tijdschriftencollectie voor ons vakgebied in 2009 aan met 53 eenheden, tot De stijging komt voornamelijk door de aankoop van de OECD-tijdschriften en de nieuwe tijdschriften uit de JSTOR archiefcollectie. Eind 2009 werd een abonnement aangegaan op de 13

14 Humanities en Social Sciences Collectie van Taylor and Francis (meer dan 900 tijdschriften). Deze titels zijn pas vanaf 2010 zichtbaar in de statistieken. Met de gratis online tijdschriften wordt sinds midden 2009 veel kritischer omgesprongen. Niet meer alle gratis online tijdschriften, maar enkel deze die door een bibliotheek expliciet worden geselecteerd, worden nog geactiveerd in SFX en opgenomen in de bibliotheekcatalogus. 1. Aangroei en kostprijs van de fysieke collectie In 2009 werden in het totaal nieuwe exemplaren (boeken, eindwerken, tijdschriften en themanummers van tijdschriften) toegevoegd in het bibliotheeksysteem Aleph. Het gaat om boeken en eindverhandelingen en 434 nieuwe tijdschriften en themanummers van tijdschriften. Heel wat boeken werden overgedragen aan SBIB omwille van de ontruiming van kantoren bij de interne verhuiswerkzaamheden aan de Faculteit Sociale Wetenschappen. Dit verklaart de stijging van het aantal giften van monografieën. Jaar Monografieën Tijdschriften Nieuwe exempl. Aankoop Depot Gift Totaal Relatie Thesis Nieuwe Themanr. Nieuwe titels Algemeen aankoop / totaal totaal totaal ,2% ,5% ,7% ,6% ,4% De aankoop van boeken, exemplaren in 2009, steeg met 8,3 %. Dit cijfer omvat alle boekbestellingen die via SBIB verlopen, ongeacht of ze worden gefinancierd met projectgelden of met gelden vanuit het bibliotheekkrediet. De Faculteitsraad Sociale Wetenschappen van 19 mei 2006 keurde de volgende beleidslijn goed: alle boeken die worden aangekocht met projectgelden e.a. werkingsmiddelen van de onderzoekseenheden moeten in principe via de SBIB worden aangekocht en worden geregistreerd in het bibliotheeksysteem (concrete werkwijze, zie bijlage p. 87 e.v.). De boeken die via eigen financiering van de onderzoekseenheden werden aangekocht door SBIB worden daarom allemaal als aankoop beschouwd en niet langer als gift. Ook de boekbestellingen voor het krediet van European Studies worden bij de aankopen geteld. Verder kende de faculteit in 2008 een extra krediet toe aan iedere Opleiding voor extra boekenaankopen. Deze EUR per Opleiding werd voor een groot stuk besteed in 2009 en leidde tot een stijging van het aantal aankopen met werkingsmiddelen van de bibliotheek. De besteding van deze extra middelen gebeurt onder supervisie van de vicedecaan onderzoek. Van de nieuwe aankopen in 2009 werden 915 eenheden (34.189,79 EUR) aangekocht via de werkingsmiddelen van de SBIB en 500 eenheden (16.306,78 EUR) via eigen budgetten van onderzoekers. Dit betekent dat, vergeleken bij 2008, de boekenaankopen via het bibliotheekbudget stegen met 127 eenheden of 16,1% en dat de aankopen via onderzoeksmiddelen daalden met 18 eenheden of -3,6 %. 14

15 In de tabel hieronder vindt u het detail van de herkomst van de boekencollectie in 2009: Aankoop Giften Depot Bibbudget Antropologie 248 Uitgevers / auteurs 323 Hoger Instituut Arbeid 112 OE_Instituut Overheid 222 OE_Centrum Politicologie 310 CESO. Sociaal Beleid 18 Bibbudget Sociologie 219 OE_Instituut Overheid 209 CESO. Arbeid & Organisatie 17 Bibbudget Poltieke Wetenschappen 180 CESO. Arbeid & Organisatie 183 CESO. Gezin & Bevolking 10 Bibbudget Communicatiew etenschappen 153 CESO. Sociaal Beleid 128 CESO. Cultuur 5 Bibbudget SBIB 137 OE_Instituut Internat. & Eur. Beleid 120 CESO. Surveymethodologie 3 European Studies 51 OE_Centrum Mediacult. & Communicatietechn. 107 OE_School Massacommunicatieresearch 3 Gender studies 36 CESO. Cultuur 100 CESO. Inst. Soc. & Pol. Opinieonderzoek 3 OE_Centrum Mediacult. & Communicatietechn. 35 CESO. Surveymethodologie 84 OE_Instituut Internat. & Eur. Beleid 2 CESO. Sociaal Beleid 21 Hoger Instituut Arbeid 64 OE_Centrum Politicologie 1 CESO. Arbeid & Organisatie 16 CESO. Gezin & Bevolking 57 CESO. Gezondheid 1 OE_Instituut Internat. & Eur. Beleid 15 CESO. Inst. Soc. & Pol. Opinieonderzoek 35 OE_Centrum Politicologie 15 OE_School Massacommunicatieres. 29 OE_School Massacommunicatieres. 10 OE_Centrum Intercult., Migratie & Minderh. 21 CESO. Surveymethodologie 10 Steunpunt Werk & Soc. Econ. 16 OE_Instituut Antropologie Afrika 10 Lerarenopleiding (ALO) 16 CESO. Gezin & Bevolking 9 OE_Instituut Antropologie Afrika 15 CESO. Cultuur 8 CESO. Onderw ijs 7 CESO. Inst. Soc. & Pol. Opinieonderzoek 8 CESO. Gezondheid 3 Politika 6 CESO. Godsdienst 2 CESO. Gezondheid 2 CESO. Onderw ijs 1 OE_Centrum Intercult., Migratie & Minderh. 1 Aangroei tijdschriftencollectie en stopzettingen: Het aantal nieuwe gedrukte tijdschriftentitels in het bibliotheeksysteem Aleph steeg met 37 eenheden. In dit cijfer zitten een aantal titelwijzigingen vervat. Verder kreeg SBIB een uitgebreide gift van tijdschriften uit de vroegere K.U.Brussel-collectie Communicatiewetenschappen, Politieke Wetenschappen en Sociologie. Naast het aanvullen of vervangen van de bestaande SBIBtijdschriftencollectie, werden er ook een zestal volledige nieuwe tijdschriften toegevoegd aan de SBIBcollectie. Het volledige overzicht van de nieuwe tijdschriftentitels vindt u in bijlage 2. 15

16 2. Afvoer / inventarisatie collectie De collectie van SBIB bestond eind 2009 uit bijna volumes: boeken en verhandelingen en ongeveer tijdschriftenvolumes. Ligplaatsnummer Afvoer/vernietigd Aanwinsten Resterend aantal volumes 0 alg. naslagwerken ,2,3.. filosofie methoden communicatie /314 statist./demog sociologie theoretische sociologie godsdienstsociologie onderwijssociologie arbeidssociologie medische sociologie rechtssociologie stadssociologie gender gezinssociologie sociale psychologie cultuursociologie sociaal beleid en sociaal werk sexuologie Totaal sociologie politieke wet. 32 / 321 algemeen & theorieën Belgische politiek politologie internationale betrekkingen instellingen & beleid bestuurswetenschappen geschiedenis Totaal politieke wet economie recht criminologie Totaal econ., recht, crim Antropologie ALO Basisliteratuur Disseraties TOTAAL BOEKEN Tijdschriftenvolumes ALGEMEEN TOTAAL

17 In 2009 werden boeken en eindverhandelingen afgevoerd. Met goedkeuring van het faculteitsbestuur werd in de zomer van 2009 een grote afvoeroperatie opgestart voor monografieën, gepubliceerd voor 1980, die meestal nog in een andere K.U.Leuven-bibliotheek aanwezig zijn en die sinds 2005 nooit werden uitgeleend (meer info p. 16). De afvoer van boeken gaat ook over het vernietigen van oudere werken die dan worden vervangen door betere exemplaren of door recentere edities uit giften. Eindverhandelingen worden afgevoerd naar de Centrale Bibliotheek als ze meer dan 10 jaar oud zijn, en nooit werden uitgeleend in SBIB. De netto aangroei van de boekencollectie in 2009 bedroeg, rekening houdend met nieuwe aanwinsten, afvoer, inclusief vernietigde exemplaren, -235 exemplaren (3.816 nieuwe boeken en eindverhandelingen afgevoerd, verdwenen of vernietigde exemplaren). Het netto aangroei van het aantal tijdschriftenbanden in 2009 bedroeg, rekening houdend met nieuwe banden en afvoer, -134 eenheden (afvoer: 760 banden, aangroei 626 banden). De afvoer van tijdschriftenbanden kaderde in de blijvende rationalisering van de tijdschriftencollectie tussen de Campusbibliotheek Humane Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek. De groep Humane Wetenschappen financiert de aankoop van belangrijke retrospectieve full text collecties van tijdschriftartikels zoals JSTOR en Sage backfiles. De bibliotheken Humane Wetenschappen spraken af dat nog slechts op één plaats in de binnenstad een zo volledig mogelijke collectie van deze tijdschriften in gedrukte versie zou worden bewaard. Daarnaast overlegden de bibliotheken Humane Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek om een aantal dubbele tijdschriftenabonnementen stop te zetten en om de oude jaargangen van de tijdschriften waarop enkel een gedrukt abonnement loopt, samen te brengen. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat één gedrukte tijdschrifttitel, nog maximaal in 2 bibliotheken van de K.U.Leuven op langere termijn wordt opgesteld. 3. Elektronische collectievorming Uit de gebruikersonderzoeken van 2008 kwam niet enkel de vraag naar uitbreiding van de gedrukte collectie voor bepaalde vakgebieden, maar eveneens naar uitbreiding van de elektronische collectie. Door samenwerking tussen de verschillende bibliotheken Humane Wetenschappen en het Groepsbestuur kon de collectie e-tijdschriften en statistische data vanaf 2009 met meer dan titels worden uitgebreid voor wat betreft de vakgebieden humane en sociale wetenschappen. De databanken en elektronische tijdschriften worden gefinancierd uit verschillende bronnen: Elektrongelden van de Vlaamse Overheid, centrale middelen van de Universiteitsbibliotheek, facultaire middelen en sinds 2006 ook met middelen van de Groep Humane Wetenschappen. Humane Wetenschappen financierde de aankoop van elektronische archiefcollecties van belangrijke tijdschriften. Voor onze faculteit is vooral de aankoop van de JSTOR-archieven en van de backfiles van een 300-tal Sage-tijdschriften voor de Humanities and Social Sciences belangrijk. Het JSTORarchief bevat de full text van het volledige bezit van ruim 600 tijdschriften, hoofdzakelijk voor de Humane Wetenschappen, vanaf het ontstaan van het tijdschrift en dit tot ong (o.a. Anthropology and Education Quarterly, Publius, Journal of Human Resources, Journal of Public Health Policy, Annals of the American Academy of Political and Social Sciences). Sinds midden 2009 financieren de bibliotheken EBIB, PBIB, RBIB, SBIB samen met de onderzoeksgroep ECOOM en de Centrale Diensten van de Universiteitsbibliotheek de databank Source OECD. Naast belangrijke statistische informatie koopt de K.U.Leuven op die manier de toegang tot de full text van alle publicaties van de OECD (ook boeken, working papers en tijdschriften). Interessante tijdschriften voor de faculteit Sociale Wetenschappen zijn o.a.: OECD Journal on Budgeting en OECD Journal on Development. Eind 2009 werd de aankoop van het ganse online tijdschriftenpakket voor de Humanities and Social Sciences van Taylor&Francis goedgekeurd: meer dan 900 titels. Sinds begin 2010 is daardoor de volledige online versie toegankelijk, vanaf minstens jaargang 2000 tot nu, van tijdschriften als: Anthropology & Medicine, Cambridge Review of International Affairs, Contemporary Politics, Journal of Contemporary European Studies, Social Movement Studies e.a.. Deze collecties worden pas zichtbaar in de statistieken vanaf Het totaal aantal full text tijdschriften toegankelijk aan de K.U.Leuven voor de vakgebieden van de Faculteit Sociale Wetenschappen steeg tot (+ 53 titels) op het einde van

18 Aantal beschikbare full text tijdschriften Opleidingen % Antropologie ,6% Communicatiewetenschappen ,8% Politieke Wetenschappen ,5% Sociologie ,1% TOTAAL ,0% Een veel gebruikte databank voor onze faculteit blijft de Vlaamse krantendatabank Mediargus. Sinds 1 maart 2008 is dit archief raadpleegbaar door alle K.U.Leuven studenten en personeelsleden. Dit nieuwe contract zorgt ervoor dat ook studenten en personeelsleden van andere faculteiten toegang hebben tot dit krantenarchief en dat de vervelende installatie van cookies op iedere individuele pc overbodig is geworden. De laatste 3 jaargangen van de kranten worden ook in pdf-versie aangeboden. Dit betekent dat de exacte lay-out van het krantenartikel wordt weergegeven (inclusief foto s en grafieken). Naast krantenartikels koopt de K.U.Leuven via Mediargus ook de toegang tot alle Belga-persberichten (Nederlandstalige en Franstalige). De databanken en elektronische tijdschriften zijn toegankelijk via de website van SBIB Er worden selecties gemaakt per vakgebied. Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste databanken, met de vermelding van hun financieringsbron: Titel databank Centrale middelen (UB / Elektron) Decentrale middelen Academic Search Premier 100% Agence Europe 100 % decentraal (IIEB, RBIB) Blackw ell Ency clopedia of Sociology online (BEOS) 100 % SBIB Business Source Premier 100% Central and Eastern European Online Library (CEEOL) 100 % decentraal (Letteren) Communication & Mass Media Complete 70% 30 % SBIB CSA Social services abstracts Gratis bij Sociological abstracts CSA Sociological abstracts 100% Current Digest of the Post-Sov iet Press Archief 100 % decentraal (SBIB, IIEB) EconLit 100% Francis 100% International Bibliography of the Social Sciences Gratis v ia Economie International Political Science Abstracts (IPSA) 100 % SBIB JSTOR (archief) 100 % Groep Humane Wetenschappen JSTOR (lopende jaargang) 70% 30 % Groep Humane Wetenschappen Mediargus 70% 30 % decentraal (SBIB, BIBC, LBIB, RBIB, EBIB) Muse 70% 30 % Groep Humane Wetenschappen Periodicals Archiv e Online 70% 30 % Groep Humane Wetenschappen Picarta 100% Psy cinfo 70% 15 % PBIB en 15 % Biomedische SAGE Humanities & Social Sciences Collection 100 % decentraal (SBIB, FBIB, RBIB, EBIB, PBIB) SAGE Humanities & Social Sciences Collection Backfiles 77% 23 % Groep Humane Wetenschappen Source OECD 14% 86% decentraal (SBIB, PBIB, RBIB;EBIB, ECOON, Kortrijk) Total Islamic Package 100 % Groep Humane Wetenschappen WDI (Word Dev elopment Indicators) 100 % Groep Humane Wetenshappen Web of science 100% Kostprijs elektronische informatiebronnen in De Faculteit Sociale Wetenschappen betaalde voor deze bronnen ,28 EUR uit de werkingsmiddelen van de bibliotheek, 1.644,55 EUR uit onderzoeksmiddelen van het IIEB en 901,45 EUR uit onderzoeksmiddelen van European Studies (zie hieronder tabel 4). Daarnaast betaalde de groep Humane Wetenschappen EUR en werden vanuit de Centrale Middelen van de Universiteitsbibliotheek en Elektron ongeveer EUR betaald om de hoger genoemde databanken beschikbaar te maken aan de K.U.Leuven. 18

19 4. Uitgaven collectievorming Bibliotheek Sociale Wetenschappen Uitgaven voor collectievorming in 2009 bibbudget projectmiddelen in EUR in EUR Aankoop boeken , ,78 Aankoop tijdschriften en kranten , ,71 Aankoop losbladige werken 533,61 Aankoop online informatiebronnen , ,00 Totaal collectievorming , ,49 Details kan u terugvinden op p. 42 e.v. 19

20 IV. Bibliotheekgebruik Hieronder vindt u een overzicht van een aantal meetbare facetten van de dienstverlening van SBIB: aantal bibliotheekbezoeken, geldig ingeschreven bibliotheekgebruikers, kopieën, uitleningen, IBLaanvragen, gebruik van de elektronische bibliotheek. 1. Bibliotheekbezoeken In 2009 noteerde SBIB een record aantal bibliotheekbezoeken en dit ondanks de lawaaihinder door verbouwingswerken gedurende de eerste helft van Eind januari-begin februari 2009 was SBIB zelfs 3 weken volledig gesloten omwille van de vervanging van ramen, vloeren en aanpassingen aan de ingang van de bib. Dit is ook de verklaring voor het verschil in maandellijkse spreiding van het aantal bibliotheekbezoeken tussen 2008 en 2009 (cfr. grafiek p.21). Sinds eind september 2009 werden de openingstijden van SBIB verruimd (tot 20 u. i.p.v. tot 19 u. en dit van maandag tot donderdag). Wanneer de gegevens uit de toegangscontrole van SBIB voor de 3 laatste maanden van 2009 worden vergeleken met de gegevens uit de 3 laatste maanden van 2008, blijkt dat deze verruimde openingstijden leiden tot een stijging van meer dan 35% voor wat betreft het aantal bibliotheekbezoeken na 17 u. Welk type bezoekers komt vooral in SBIB? Uit de tabellen p blijkt dat ruim 82 % van de bezoekers van SBIB studenten zijn (33% bachelors, 44% masters, 5% manama s) en dat 64% van de bezoekers behoort tot de Faculteit Sociale Wetenschappen. Bibliotheekbezoeken Studentenaantallen Faculteit Sociale Wetenschappen Jaar Aantal Aangroei Aantal Aangroei ,56% ,09% ,05% ,13% ,70% ,94% ,13% ,96% ,82% ,38% ,56% ,84% ,18% ,76% ,42% ,22% ,14% ,65% ,11% ,28% ,24% ,61% Evolutie jaarlijks aantal bibliotheekbezoeken

21 Maandelijkse spreiding bibliotheekbezoeken Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Aantal bibliotheekbezoeken na 17 uur Periode oktober november december oktober november december tussen u tussen u tussen u Totaal na 17 u Aantal bibliotheekbezoeken na 17 uur tussen u tussen u tussen u Totaal na 17 u oktober november december oktober november december Wie zijn de bibliotheekbezoekers? Top 5 MA-student 44,13% BA-student 33,29% Personeel 9,30% Manama 5,29% Geassocieerd 1,47% 21

22 Tot welke faculteit/groep behoren zij? Percentage Sociale Wetenschappen 64,17% Letteren 8,67% Economie en Bedrijfswetenschappen 5,32% Rechtsgeleerdheid 3,69% Centrale Bibliotheek 3,31% Psychologie en Pedagogische Wetenschappen 2,94% Wanneer komen de meeste bezoekers binnen? Percentage 13 u 15,52% 14 u 13,03% 11 u 12,12% 15 u 11,66% 10 u 10,59% 16 u 10,04% 22

23 2. Bibliotheekgebruikers Er zijn slechts partiële cijfers beschikbaar over het aantal klanten van SBIB. Het bibliotheeksysteem levert cijfers over het totaal aantal ingeschreven SBIB-gebruikers. Dat gaat over een heel hoog cijfer, namelijk personen in Aangezien iedere geldig ingeschreven student of ieder personeelslid van een bepaalde faculteit automatisch wordt ingeschreven als lezer van de betrokken faculteitsbibliotheek, betekent dit dat er heel wat potentiële SBIB-gebruikers nooit SBIB bezoeken. Omgekeerd betekent dit dat gebruikers die geregistreerd staan als klant van een andere K.U.Leuvenbibliotheek nooit als SBIB-gebruiker worden genoteerd. Sinds 2006 zijn er gegevens omtrent het aantal geldig ingeschreven lezers dat effectief gebruik maakt van de diensten van de bibliotheek, dit wil zeggen gebruikers die minstens één keer een boek leenden of reserveerden. Een gebruiker die gewoon op bezoek komt om de collectie te raadplegen of om te kopiëren, is daardoor NIET opgenomen in de nieuwe cijfers. De onderstaande tabel geeft een beeld van het aantal geldig ingeschreven lezers die minstens één keer een boek leenden of reserveerden. De actiefste gebruikersgroep van SBIB zijn de masterstudenten (42% van het totaal aantal leners). Dit strookt met het cijfer over de bezoekersaantallen uit de toegangscontrole van SBIB (cfr. supra p. 21). Meer dan 91% van het aantal leners van SBIB zijn verbonden aan de K.U.Leuven. Categorie Lezers die publicaties uitleenden of reserveerden in SBIB Aantal actieve lezers die SBIB gebruiken Aantallen Percentage Aantallen Percentage Studenten K.U.Leuven ,9% ,9% BA-studenten ,5% ,6% MA-studenten ,4% ,4% Manama's 204 3,9% 257 5,0% Personeel K.U.Leuven ,9% ,9% Instellingen & depot 77 1,5% 98 1,9% Studenten/personeel niet-k.u.leuven 451 8,7% 479 9,3% Associatie 213 4,1% 218 4,2% Partner 113 2,2% 103 2,0% Andere externen 125 2,4% 158 3,1% Totaal ,0% ,0% Lezers die publicaties uitleenden of reserveerden in SBIB Instellingen & depot 2% Partner Associatie 2% 4% Andere externen 2% Personeel K.U.Leuven 16% BA-studenten 28% Manama's 4% MA-studenten 42% 23

24 Uit een vergelijking van deze tabel/grafiek met de cijfers over de aard en het aantal bibliotheekbezoeken in de tabel p. 21, stellen we vast dat: BA-studenten de bibliotheek frequent bezoeken, maar in verhouding minder uitlenen of reserveren. Bij MA-studenten de verhouding bibliotheekgebruikers en bezoekers ongeveer gelijk is. Personeelsleden en leden van de Associatie een groter aandeel hebben bij de actieve lezers dan in de tabel van het aantal bibliotheekbezoeken. Dit kan erop wijzen dat BA-studenten de bibliotheek in verhouding meer gebruiken als groepswerk- en studieruimte dan de andere bibgebruikers. Naast geldig ingeschreven lezers met een jaarkaart, kunnen studenten en personeelsleden van andere onderwijsinstellingen of andere bezoekers, gebruik maken van de collectie en infrastructuur van SBIB, na registratie voor een dagkaart. Een dagkaart kost 2,5 EUR. Studenten en personeelsleden van de Associatie-K.U.Leuven en van UCL bekomen de dagkaart gratis. Aantal dagkaarten Jaar Aantal Evolutie van het aantal dagkaarten in SBIB In 2009 was er opnieuw een lichte stijging van het aantal dagkaarten. De daling van het aantal dagkaarten tijdens de voorbije jaren heeft 2 oorzaken: - van 2006 tot en met 2009 was het toegangscontrolesysteem van SBIB vaak niet actief omwille van de verbouwingswerken. Daardoor was het onmogelijk voor het baliepersoneel om alle bibliotheekbezoekers zonder geldige lezerskaart tegen te houden. - sinds academiejaar krijgen leden van de Associatie K.U.Leuven en van de UCL niet alleen een gratis dagkaart, maar eveneens een gratis jaarkaart voor alle K.U.Leuvenbibliotheken. Op die manier is het voor deze groep bezoekers handiger om ineens een jaarkaart aan te vragen i.p.v. een dagkaart. In 2009 werd het systeem van dagkaarten voornamelijk gebruikt door studenten van de volgende instellingen (Vrije Universiteit Brussel 18,99 %; Katholieke Hogeschool Leuven 17,83 % en Universiteit Antwerpen 9,30 %) 24

25 3. Fotokopieën/prints/scans Sinds midden maart 2007 kunnen alle bibliotheekgebruikers van de Leuvense binnenstad, hun kopieerkaarten gebruiken in de 7 faculteitsbibliotheken van Humane Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek. Kaarten aangekocht in de bibliotheken van Economie, Filosofie, Godgeleerdheid, Letteren, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Rechten, Sociale Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek, kunnen in de 7 faculteitsbibliotheken worden gebruikt om te kopiëren of te printen. Sinds september 2008 werken alle bibliotheken van de K.U.Leuven met hetzelfde kaartsysteem. Dit maakt het kopieersysteem eenvoudiger voor de bibliotheekgebruikers. Enkel de pc-klassen van het LUDIT gebruiken nu nog een verschillend kaartsysteem. In SBIB werd in 2009 een (voorlopig?) einde gemaakt aan de dalende trend inzake kopieën/prints van de voorbije jaren. Deze evolutie kan voor een deel worden verklaard door het succes van het printen. Sinds januari 2008 doen in SBIB twee van de kopieerapparaten eveneens dienst als printer voor de bibliotheekgebruikers. De bibliotheekgebruikers kan zo op een eenvoudige manier kwaliteitsvolle prints maken. Sinds 2009 hebben de bibliotheekgebruikers ook de mogelijkheid om vanaf hun laptop te printen naar de printers van de bib. Jaarlijks aantal fotokopieën / prints in SBIB Jaar Aantal Aangroei ,2% ,6% ,3% ,4% ,7% ,0% ,1% ,7% ,1% ,1% ,7% ,7% Evolutie aantal fotokopieën / prints in SBIB

26 Axis Title 4. Gebruik van de gedrukte collectie 4.1. Uitleenstatistieken Het aantal uitleningen/hernieuwingen in SBIB steeg met 2,5% t.o.v Er viel zelfs een stijging van 1,5% te noteren t.o.v. het topjaar De stijging in 2007 was voor een deel te wijten aan de sterke uitbreiding van de collectie (antropologie werd toen geïntegreerd in SBIB) en voor een ander deel aan de veranderde uitleen- en hernieuwingspolitiek van SBIB. Sinds het begin van het academiejaar 2007/08 kunnen masterstudenten 8 boeken tegelijkertijd uitlenen (i.p.v. 5) en kunnen alle bibliotheekgebruikers driemaal hun uitleentermijn verlengen i.p.v. eenmaal. Bovendien worden leners geattendeerd op het verstrijken van de uitleentermijn via courtesy notes. Dit leidde eveneens tot een stijgend aantal hernieuwingen van de uitleentermijn. Als gevolg van de SBIB-enquête begin 2008 werden de uitleenfaciliteiten vanaf het begin van het academiejaar 2008/09 nog verruimd. Nu kunnen alle K.U.Leuven-studenten 8 publicaties uitlenen. Bovendien kunnen publicaties met uitleenstatus uitzonderlijk (voornamelijk eindwerken en ingebonden tijdschriften) dagelijks overnight worden uitgeleend i.p.v. enkel tijdens het weekend. De gevolgen van deze aanpassingen werden pas echt voelbaar in de uitleencijfers van SBIB was en is een echte uitleenbibliotheek. SBIB kent samen met RBIB en LBIB het hoogste aantal uitleningen/hernieuwingen van de bibliotheken uit de Humane Wetenschappen. Aantal uitgeleende / hernieuwde documenten Jaar SBIB EBIB PBIB RBIB LBIB FBIB Centr. Bibl Evolutie aantal uitgeleende/hernieuwde documenten in K.U.Leuven bibliotheken HW en Centrale Bibliotheek SBIB EBIB PBIB RBIB LBIB FBIB Centr. Bibl. 26

27 Begin 2008 werd bij alle bibliotheken Humane Wetenschappen en de Centrale Bibliotheek een inleverbox geïnstalleerd. Voortaan kunnen bij SBIB en de andere bibliotheken de uitgeleende documenten 24/7 worden ingeleverd Gebruik van de gedrukte tijdschriftencollectie Gedrukte tijdschriften worden meer ter plaatse geconsulteerd en gekopieerd dan uitgeleend. Het is nuttig om een beeld te krijgen van het aantal en de aard van de gebruikte tijdschriftenbanden in de bibliotheek. Daartoe werden in 2009 om de twee weken de titels van de gebruikte tijdschriften genoteerd: dit zijn de tijdschriften die op de tafels en de boekenkarren liggen. De algemene cijfers tonen aan dat het aantal consultaties van gedrukte tijdschriftenbanden met 20% daalt. In 2008 werd om de 2 weken het aantal en de aard van de geconsulteerde tijdschriftenbanden op de boekenkarren genoteerd. Het ging in het totaal om banden. In 2009 werd dezelfde steekproefmethode gehanteerd. Het totaal aantal gebruikte banden bedroeg nu slechts 800. De verklaring hiervoor ligt uiteraard bij het grotere aanbod van e-tijdschriften, ook voor wat betreft de oudere jaargangen. In de tabel hieronder vindt u, aan de hand van de steekproefresultaten, een overzicht van de meest gebruikte tijdschriften in SBIB. De titels in bold kwamen ook voor op de lijst van Titel tijdschrift Aantal NIS. Volkstellingen 40 Res publica 33 Journal of European public policy 19 NIS. Bevolkingsstatistieken 16 Adelphi papers 13 American journal of sociology 13 Communication yearbook 13 Administrative theory & praxis 10 Crisp. Courrier hebdomadaire 10 Tijdschrift voor sociologie 10 27

28 5. Interbibliothecair leenverkeer (IBL) 5.1. Ontvangen IBL-aanvragen in SBIB (vragen die andere instellingen aan SBIB sturen) Het aantal vragen dat andere IBL-centrales aan SBIB stelden, daalde met 5,3% t.o.v Deze trend was ook merkbaar bij de andere IBL-centrales van Humane Wetenschappen (gemiddelde daling 5,5%). Een reden hiervoor is wellicht de grotere beschikbaarheid van elektronische bronnen, ook in de hogescholen. Sinds 1 april 2006 zijn de bibliotheken van Economie, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Rechten en Sociale Wetenschappen onafhankelijke IBL-centrales naast de Centrale Bibliotheek. Dit betekent dat externe instellingen rechtstreeks hun aanvragen bij ons kunnen plaatsen zonder de omweg van de Centrale Bibliotheek. Evolutie ontvangen IBL-aanvragen in SBIB Boeken Artikels Totaal Aangroei ,3% ,5% ,8% ,5% ,6% ,5% ,3% ,0% ,6% ,3% ,7% ,3% Cijfers 2006: extrapolatie van de gegevens van 01/04/2006 tot 31/12/2006 naar 12 maanden Evolutie ontvangen IBL-aanvragen in SBIB Boeken Artikels Totaal

29 Slaagpercentages: Niet alle aanvragen voor interbibliothecair leenverkeer die SBIB ontvangt, kunnen positief worden beantwoord. De meest voorkomende oorzaken voor het niet honoreren van een aanvraag zijn: foutieve gegevens, het boek is voor lange tijd uitgeleend, aanvraag voor een document dat niet kan worden uitgeleend. Geslaagde ontvangen IBL-aanvragen in SBIB Boeken Artikels Totaal Verhouding t.o.v.aantal ,3% ,2% ,5% Verwerkingsduur: De aanvragen voor boeken en tijdschriften die vanuit andere bibliotheken in SBIB aankomen, worden gemiddeld binnen de dag verwerkt, voor tijdschriftartikels zelfs op minder dan een halve dag. Gemiddelde verwerkingsduur ontvangen IBL-aanvragen in SBIB in dagen Boeken , , ,74 Artikels 1,04 0,54 0,47 De statistieken uit de IBL-module van het bibliotheeksysteem Aleph maken het mogelijk om in detail na te gaan (op titelniveau) voor welke publicaties er veel IBL-aanvragen werden geplaatst. Hieronder vindt u de lijst van tijdschriften waaruit meerdere artikels werden aangevraagd in SBIB door lezers van een andere instelling. De titels in bold kwamen eveneens voor op de lijst van Veel aangevraagde publicaties door andere instellingen in SBIB Public management review 7 Journal of public administration research and theory 6 Nonprofit and voluntary sector quarterly 5 British journalism review 4 Teaching sociology 4 Journal of applied statistics 4 Annual Review of Political Science 3 Welke instellingen vragen in SBIB informatie aan? De IBL-aanvragen komen vooral uit andere Belgische universiteitsbibliotheken. De belangrijkste aanvragers blijven net als de vorige jaren Vrije Universiteit Brussel, Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent. Ontvangen IBL-aanvragen in SBIB per instelling Bibliotheek Aantal Universiteit Antwerpen 167 Vrije Universiteit Brussel 156 Universiteit Gent 69 K.U.Leuven - Campusbibliotheek Arenberg 28 Vlaams Parlement 24 Hogeschool voor Wetenschap & Kunst. Campus Vlekho 23 K.U.Leuven - Campus Kortrijk 20 Université Catholique de Louvain 18 Lessius Hogeschool. Campus Sint-Andries 17 Université Libre de Bruxelles 16 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Departement Coördinatie 13 29

30 5.2. Verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB (vragen vanuit SBIB aan andere instellingen) Hieronder vindt u cijfers over het totaal aantal vanuit SBIB verstuurde IBL-aanvragen. Zoals eerder vermeld werd het nieuwe systeem voor interbibliothecair leenverkeer in gebruik genomen op 1 april Sinds die datum zijn de bibliotheken van Economie, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Rechten en Sociale Wetenschappen onafhankelijke IBL-centrales naast de Centrale Bibliotheek. Dit betekent dat personeelsleden en studenten van de Faculteit Sociale Wetenschappen niet meer naar de Centrale Bibliotheek moeten om hun documenten op te halen en dat het personeel van SBIB rechtstreeks als intermediair optreedt voor het IBL-verkeer. Het aantal verstuurde IBL-aanvragen steeg met 4,3% in 2009 en dit ondanks de spectaculaire stijging van de voorbije jaren. Het aantal verstuurde aanvragen vanuit SBIB is nog nooit zo groot geweest. Dit betekent dat heel veel klanten van SBIB tevreden zijn over de geboden service in SBIB. Bij de IBLaanvragen is er een uitgesproken overwicht van de aanvragen voor boeken: 77,8 % boeken / 22,2 % tijdschriftenartikels. Dit is logisch omdat steeds meer tijdschriften, ook oudere jaargangen, in elektronische vorm toegankelijk worden voor K.U.Leuven-gebruikers. Ook vanuit de andere IBL-centrales van de K.U.Leuven werd een recordaantal aanvragen verstuurd naar andere bibliotheken. De gemiddelde stijging voor gans Humane Wetenschappen bedroeg zelfs 13,6%. Evolutie verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB naar andere instellingen Boeken Artikels Totaal Aangroei ,2% ,1% ,2% ,6% ,8% ,4% ,9% ,0% ,9% ,4% ,3% Cijfers 2006: extrapolatie van de gegevens van 01/04 tot 31/12 naar 12 maanden. 800 Evolutie verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB naar andere instellingen Boeken Artikels Totaal

31 Slaagpercentages: Niet alle aanvragen voor interbibliothecair leenverkeer die lezers van SBIB plaatsen, kunnen positief worden beantwoord. De meest voorkomende oorzaak voor het niet honoreren van een aanvraag is de aanwezigheid van de gevraagde publicatie in SBIB of in een andere bib van de Leuvense binnenstad. Geslaagde verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB naar andere instellingen Boeken Artikels Totaal Verhouding t.o.v.aantal ,87% Verwerkingsduur: Tussen het versturen van een IBL-aanvraag vanuit SBIB naar een andere bibliotheek en het ontvangen van de publicatie in SBIB liggen iets meer dan 4 dagen voor boeken en een kleine 3 dagen voor tijdschriftartikels. De meeste tijdschriftartikels worden snel en via elektronische weg geleverd. Op de ontvangst van enkele tijdschriftartikels die met de post werden opgestuurd, moest heel lang worden gewacht. Deze enkele extremen vertekenen het gemiddelde. Gemiddelde verwerkingsduur verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB in dagen Boeken , , ,20 Artikels 2,60 5,60 2,70 De statistieken van de IBL-module maken het mogelijk om in detail na te gaan (op titelniveau) voor welke publicaties er veel IBL-aanvragen werden geplaatst. Deze gegevens zijn relevant om een conclusie te trekken voor wat de collectievorming in SBIB betreft. In tegenstelling tot de vorige jaren werd geen enkel boek meer dan 1 keer aangevraagd. De aangevraagde boeken gaan over zeer verschillende thema s. Ook bij de tijdschriften wordt er bijna nooit meer dan 1 artikel uit eenzelfde tijdschrift aangevraagd. Er zijn een paar uitzonderingen met 3 aanvragen uit eenzelfde tijdschrift. Deze gegevens wijzen niet op hiaten in de SBIB of de Leuvense bibliotheekcollectie. Wie plaatst de IBL-aanvragen? Er werden ook gegevens verzameld over de aard van de gebruiker die een IBL-aanvraag verstuurde: personeelsleden/studenten/externe gebruikers. Net zoals de vorige jaren werd een meerderheid van de IBL-aanvragen geplaatst door studenten. In principe gebeuren er geen IBL-aanvragen meer voor externen. Zij dienen hun IBL-aanvragen te plaatsen via de eigen instelling. K.U.Leuven-bibliotheken plaatsen enkel nog aanvragen voor externen die op geen andere manier aan hun informatie kunnen geraken. Bij de externen gaat het voornamelijk over IBL-aanvragen voor alumni. De reden voor dit strikte beleid t.o.v. externen is de kostprijs. Het verschil tussen de werkelijke kostprijs van het IBLverkeer en de aangerekende forfaitaire bijdragen aan de bibliotheekgebruikers wordt te groot. De effectieve kostprijs van een binnenlandse IBL-aanvraag bedraagt tussen de 2,5 en 8, terwijl de studenten en personeelsleden altijd een vaste prijs van 2,5 of 5 betalen. De kostprijs voor een buitenlandse aanvraag bedraagt minstens 14, terwijl er slechts een forfaitaire kostprijs van 10 wordt aangerekend. De bibliotheken van de K.U.Leuven en haar Associatie verlaagden de IBL-kosten die onderling worden aangerekend tot 2,5 en dit sinds 1 oktober Het effect van de verlaging van dit tarief op het aanvraaggedrag van de bibliotheekgebruikers uit zowel de K.U.Leuven als de Associatiebibliotheken zal pas echt voelbaar worden in de statistieken van

32 Jaar Personeel Studenten Externen ,68% 50,86% 4,45% ,25% 57,76% 0,99% ,95% 54,05% 0,00% ,60% 60,40% 0,00% ,92% 56,13% 4,95% ,26% 50,63% 2,11% ,79% 55,72% 2,48% ,10% 51,19% 1,72% Bij welke instellingen vraagt SBIB informatie aan? De IBL-aanvragen van SBIB worden vooral gestuurd naar andere universiteitsbibliotheken in België, het Vlaams Parlement en naar Duitse en Nederlandse Wetenschappelijke Bibliotheken. Het aantal buitenlandse aanvragen bedroeg 20% van het totaal. Dit is een lichte daling t.o.v (toen 25%). Toch blijft het een hoog aandeel. Dit wijst wellicht op de internationalisering van het onderzoek aan onze faculteit en anderzijds op de toenemende egalisering van bibliotheekcollecties in België. Verstuurde IBL-aanvragen vanuit SBIB per instelling Bibliotheek Duitsland (SUBITO) Universiteit Gent Université Libre de Bruxelles Universiteit Antwerpen K.U.Leuven - Campus Kortrijk Katholieke Universiteit Brussel Université Catholique de Louvain Vlaams Parlement Université de Liège 28 Vrije Universiteit Brussel Nederland K.U.Leuven - Exacte Wetenschappen Koninklijke Bibliotheek Hogeschool voor Wetenschap & Kunst. Campus Vlekho 17 FOD Personeel & Organisatie 14 Katholieke Hogeschool Limburg 12 Nationale Bank van België 11 32

33 6. Gebruik van de elektronische collectie Hieronder vindt u gegevens over een aantal meetbare facetten van het collectiegebruik in SBIB Website van SBIB De informatie over en de toegang tot de gedrukte en elektronische collectie wordt aangeboden via de website van de Faculteitsbibliotheek: praktische gegevens, toegang tot de gedrukte en elektronische tijdschriften, tot diverse catalogi en databanken. Ook de powerpointpresentaties van alle informatiesessies voor de verschillende opleidingsonderdelen, die in SBIB worden georganiseerd, zijn beschikbaar via de website. Vanuit de elektronische leeromgeving Toledo wordt eveneens een link gelegd naar de website van SBIB. De website van SBIB werd in 2008 volledig herwerkt, zowel inhoudelijk als vormelijk. In 2009 gebeurden geen fundamentele wijzigingen. Aan de hand van vragen en opmerkingen van bibliotheekgebruikers werden sommige directe zoekvensters op de homepagina vervangen. Nieuw sinds eind 2009 op de homepagina van SBIB en van alle bibliotheken Humane Wetenschappen is de visuele aanduiding van het aantal aanwezige bibliotheekbezoekers. Dit heeft vooral tot doel om tijdens blok- en examenperiodes aan te duiden hoeveel vrije blokruimte beschikbaar is. Ook tijdens andere periodes van het academiejaar krijgt de bibliotheekgebruiker hierdoor dadelijk een zicht op de rust, of de drukte in de bib. SBIB creëerde ook een fanpagina op facebook. Er bestaat een rechtstreekse koppeling tussen het SBIB-nieuws en de facebook-pagina. Op die manier is het een extra informatiekanaal voor de bib, met eventueel mogelijkheid tot het geven van directe feedback. Bezoekers van de website (homepagina): In de linkertabel wordt het aantal bezoekers van de homepagina per maand weergegeven. In de rechtertabel wordt het aantal unieke bezoekers per maand weergegeven. Dit betekent dat als één persoon verschillende webpagina s van SBIB bekijkt binnen 24 uur, hij/zij slechts éénmaal wordt geteld. De drukke en kalme periodes van het academiejaar komen duidelijk tot uiting in de cijfers. Pas vanaf oktober 2008, de lanceringsdatum van de nieuwe website, beschikt de bibliotheek over een tool om het aantal unieke bezoekers te bepalen. Uit de linkertabel blijkt dat het totaal aantal bezoekers van de website in 2009 steeg met bijna 7%. Bezoekers aan de website van SBIB Unieke bezoekers aan de website van SBIB Maand Maand januari januari februari februari maart maart april april mei mei juni juni juli juli augustus augustus september september oktober oktober november november december december Totaal

34 6.2. Toegang tot de databanken en de elektronische tijdschriften In 2006 kocht de Universiteitsbibliotheek het product Metalib van Ex Libris. Dit product maakt het mogelijk om de toegang tot de elektronische bronnen te beheren (e-tijdschriften en databanken). Het aangepaste product kreeg aan de K.U.Leuven de naam LibriSourcePlus. In LibriSourcePlus kan worden gezocht via de titel, het onderwerp en/of het type van de bron. Het is eveneens mogelijk om meerdere databanken tegelijkertijd te ondervragen (Metasearch) en om de gevonden informatie te bewaren en alerts in te stellen (My Space). De toegang tot de databanken en e-tijdschriften (via LibriSourcePlus) wordt aangeboden via de website van SBIB via snelzoeken >databank of > tijdschriftartikel en via de linkerkolom zoeken > tijdschriftartikels/databanken. Alle gedrukte en elektronische tijdschriften zijn eveneens terugvindbaar via de LIBIS-catalogus. Dit betekent dat wanneer er wordt gezocht in de catalogus via de titel van een tijdschrift, het zoekresultaat zowel de gedrukte versie, als de elektronische versie van een tijdschrift zal tonen. De titels verschijnen tweemaal in de resultatenlijst: één keer zonder en één keer met [online] achter de titel, om duidelijk het onderscheid te maken. Dit betekent dat de eindgebruiker op één plaats alle gegevens omtrent het bezit van de tijdschriften aan de K.U.Leuven kan terugvinden, ongeacht de vorm. Daarnaast blijft het product LibriLinks belangrijk voor het linken tussen bibliografische databanken, de bibliotheekcatalogus en de volledige tekst van documenten. LIBRILINKS verwijst vanuit de referentiedatabanken naar de volledige tekst van het document (indien beschikbaar), naar de LIBIScatalogus en naar de Belgische tijdschriftencatalogus (Antilope). Via de knop "Meer" kan ook de impactfactor van de tijdschriften worden opgevraagd (indien beschikbaar) en kan de informatie worden geëxporteerd naar een bibliografisch pakket (EndNote, Procite of Reference Manager). Uit het LibQUAL+-gebruikersonderzoek van eind 2008 bleek dat er op het vlak van de toegang tot de elektronische collectie nog heel wat verbeteringen mogelijk waren. In het voorjaar van 2009 nam het LUDIT een nieuwe stuiterproxy in gebruik. Hierdoor wordt het mogelijk om zonder installatie van speciale software, onmiddellijk via een gecontroleerde toegang (userid en intranetpaswoord) aan te melden en van overal (buiten de K.U.Leuven gebouwen) toegang te krijgen tot bijna alle databanken en e-tijdschriften. Dit is een enorme vooruitgang voor wat betreft het thuisgebruik van databanken en e-bronnen. 34

35 6.3. Gebruik van de elektronische tijdschriftencollectie Tijdschriften, ook oude jaargangen, worden steeds vaker in elektronische vorm aangeboden. Er zijn cijfers beschikbaar over het gebruik van de elektronische tijdschriften via het ganse intranet van de K.U.Leuven. Hieronder vindt u een overzicht van de meest gebruikte elektronische tijdschriften voor de Sociale Wetenschappen in Opvallend is dat meer dan de helft van de tijdschriften ook vorig jaar in de top-40 voorkwam (zie titels in bold). Het aantal consultaties van elektronische tijdschriften stijgt sterk. In 2005 behoorde een tijdschrift tot de top-40 wanneer het 200 maal werd geconsulteerd per jaar, in 2006 wanneer het meer dan 500 maal werd geraadpleegd, in 2007 wanneer het meer dan 600 maal werd geconsulteerd, in 2008 wanneer het meer dan 900 maal werd geconsulteerd en in 2009 wanneer het meer dan 950 maal werd geraadpleegd. De toppers blijven Advertising Age, MediaWeek en Billboard. Titel tijdschrift Aantal Advertising Age MediaWeek Billboard Publishers Weekly Journal of Consumer Research Journal of Advertising Research Child Development Foreign Affairs Social Science & Medicine Journal of Marketing Research U.S. News & World Report Journal of Advertising American Anthropologist Administrative Science Quarterly Communications News Journal of Marriage and Family World Development Communication Research American Sociological Review Journal of Political Economy American Journal of Sociology Columbia journalism review Journal of the Royal Anthropological Institute American Political Science Review Washington report on Middle East affairs Journal of Near Eastern Studies New Statesman Sex Roles Annual Review of Anthropology World factbook American Ethnologist Communication World American Journalism Review Annals of the American Academy of Political and Social Science Information today Family Relations International Migration Review The British Journal of Social Work 963 Cyberpsychology & behavior 961 Current Anthropology

36 6.4. Gebruik van de elektronische databanken Er zijn cijfers beschikbaar over het gebruik van de elektronische databanken op het ganse intranet van de K.U.Leuven (dus niet specifiek voor onze faculteit). Onderstaand vindt u een overzicht van het gebruik van de meest interessante databanken voor de Sociale Wetenschappen in dalende volgorde van het aantal zoekacties in Titel databank Zoekacties Zoekacties Zoekacties Web of Science Academic Search Premier JSTOR PsycINFO Sociological Abstracts Word Development Indicators Business Source Premier Francis ERIC Sage journals online Project MUSE Communication & Mass Media Complete International Bibliography of the Social Sciences International Political Science Abstracts EconLit Mediargus Picarta Web Resources Related to the Social Sciences/Humanities Recent References Related to the Social Sciences COS Scholar Universe : Social Science CSA Social Services Abstracts Central and Eastern European Online Library Het digitaal archief van alle Vlaamse kranten Mediargus is sinds 1 maart 2008 toegankelijk voor alle K.U.Leuven-gebruikers. Voordien kon deze databank enkel worden geraadpleegd in de bibliotheken van de Faculteiten Sociale Wetenschappen, Economie en in de Krantenleeszaal van de Centrale Bibliotheek. Het gebruik van de databank blijft stijgen. Er doet zich een stijging van het aantal zoekacties voor bij een groot aantal databanken (cijfers in bold in de tabel). Het gaat o.a. om Academic Search Premier, JSTOR, Sociological Abstracts, World Development Indicators, Francis, ERIC, Sage journals online, Communication & Mass Media Complete, International Bibliography of the Social Sciences, International Political Science Abstracts, EbonLit). Dit toont aan dat het gebruik van de specifieke databanken meer bekend geraakt en dat de toegang eenvoudiger is geworden (vooral ook van buiten de K.U.Leuven via de stuiterproxy). Betere informatiedoorstroming over het gebruik van de databanken en e-bronnen via colleges, opdrachten, introductiesessies in de bibliotheek en de link vanuit Toledo naar de digitale bibliotheek bevorderen dit proces. Bij deze statistieken dienen wel de volgende kanttekeningen te worden gemaakt: de berekeningswijze van deze statistieken is niet altijd consistent. Sommige databanken veranderden in de loop der jaren van platform, waardoor de consultatiewijze en de berekening van de statistieken veranderde. Andere leveranciers veranderden hun berekeningswijze, omdat ze overschakelden naar een internationale standaard voor statistieken van databanken (counter-compliance). het gaat om cijfers over het gebruik van de databanken aan de K.U.Leuven in haar geheel en niet over de Faculteit Sociale Wetenschappen afzonderlijk. 36

37 deze cijfers tonen enkel het aantal zoekacties en geven verder geen beeld over de duur en/of kwaliteit van de zoekactie. 37

38 okt dec feb april juni aug okt dec feb april juni aug okt dec feb april juni aug okt dec feb april juni aug okt dec V. Ruimtevoorzieningen, infrastructuur 1. Computers in SBIB 1.1. Vaste computers in de bibliotheek Het computerpark van SBIB werd in 2009 verder vernieuwd, uitgebreid en herschikt. Uit de resultaten van de gebruikersenquêtes van 2008 bleek de nood aan meer vaste publieke pc s. Daarom werd het totale publieke pc-park van SBIB uitgebreid met 7 toestellen. Aankopen leeszaalcomputers o Er werden 7 computers en 7 LCD-schermen aangekocht voor de leeszalen vanuit het bibbudget en 5 nieuwe computers en schermen voor de facultaire pc-klas. o Eind 2009 waren er 37 publieke pc s beschikbaar in de leeszalen: 33 computers voor het opzoeken en verwerken van informatie (waarvan 10 in de pc-klas) en 4 kiosk-pc s. Deze laatsten dienen enkel voor snel opzoekwerk en om af te drukken. o o De computers worden automatisch opgestart en afgesloten. Alle computers worden nu automatisch geïnstalleerd en worden automatisch up-todate gehouden (windows en antivirusupdates). Aankopen personeelscomputers: o Er werd één pc, 1 server en 1 printer aangekocht voor de SBIB-staf. o De personeelsleden beschikken over 9 pc s: 5 pc s in de kantoren, 3 pc s aan de balie waaronder één voor de toegangscontrole en 1 pc wordt gebruikt als mini-server voor de bibliotheek. o Alle computers worden automatisch back-ups gemaakt (dagelijks in de bibliotheek zelf, wekelijks een off-site back-up naar Heverlee). Printfunctionaliteiten: o SBIB beschikt over 2 kopieerapparaten die tegelijkertijd dienst doen als printer en scanner: 1 op het gelijkvloers en 1 op de eerste verdieping Voorzieningen voor laptops Sinds begin 2008 beschikt SBIB over 3 wireless access points. Hierdoor kan overal in de bibliotheek geconnecteerd worden met CampusNet. Het gebruik van het draadloos netwerk steeg spectaculair eind Deze exponentiële groei zette zich verder in Gemiddeld aantal logins per weekdag *in januari 2009 deed zich een probleem voor bij de centrale telling van de logins op het draadloos netwerk. Dit probleem deed zich algemeen voor op K.U.Leuven-niveau. Dit stijgend laptopgebruik leidde tot een gebrek aan stopcontacten in de bib. Voorlopig werden extra stekkerdozen bijgeplaatst. De Technische Diensten zorgden eind 2009 samen met de bibliothecarissen Humane Wetenschappen voor een veilige en duurzame oplossing. In het werkblad van bijna alle tafels in de leeszaal van SBIB werden vaste stekkerdozen met telkens 3 stopcontacten aangebracht. 38

39 Door de goede samenwerking tussen informatici en bibliothecarissen binnen de Groep Humane Wetenschappen werd een gemeenschappelijke oplossing uitgewerkt om laptop-gebruikers toe te laten om te printen op de publieke printers in de bibliotheken van Humane Wetenschappen. Voordien kon er enkel vanaf een vaste publieke pc worden afgedrukt op de publieke printers in de bib. Deze extra faciliteiten voor laptopgebruikers komen tegemoet aan verzuchtingen die in de gebruikersonderzoeken van 2008 werden geuit. 2. Inrichting van de beschikbare ruimte Ondanks vele ingrepen in de infrastructuur van SBIB tijdens de laatste jaren, blijft ruimte een zeer schaars goed in SBIB. In de zomer van 2007 werden in de kelderverdieping compactusrekken geïnstalleerd. Zo werd de opslagcapaciteit in één deel van de kelder meer dan verdubbeld, van 700 naar lopende meter legplanken. Daardoor konden alle tijdschriften van A-Z in één deel van de kelder worden opgesteld. Verder werd in 2007 een grote afvoeroperatie uitgevoerd voor wat betreft oude jaargangen van tijdschriften en eindwerken (bijna volumes). De grootste druk op de ruimte doet zich momenteel nog voor in de boekenzaal op de eerste verdieping. In de zomer van 2008 werd de boekencollectie Economie, Recht en Criminologie verhuisd naar de kelderverdieping. Op die manier kon ong. 50 lopende meter worden vrijgemaakt in de boekenzaal Politieke Wetenschappen om plaats te maken voor de nieuwe aanwinsten. In de boekenzaal Sociologie konden nog een aantal werken worden verhuisd naar een hogere legplank (enkel bereikbaar met step of ladder). Begin 2009 werd daar nog 1 rij boekenrekken van 18 lopende meter bijgeplaatst voor de collectie Sociaal Beleid en Sociaal Werk. Dat is de enig mogelijke uitbreiding van boekenrekken in deze zaal. De draagkracht van de vloeren laat daar immers niet toe om in de vrije ruimte extra boekenrekken te plaatsen. In 2009 werd, na de goedkeuring door het faculteitsbestuur, gestart met een grote afvoeroperatie voor monografieën: exemplaren. Boeken, rapporten e.a. gepubliceerd voor 1980, die meestal nog in een andere K.U.Leuven-bibliotheek aanwezig zijn en die sinds 2005 nooit werden uitgeleend werden afgevoerd of vernietigd (meer info p. 16). Verder werden in het kader van de samenwerking tussen alle bibliotheken van de Leuvense binnenstad qua bewaren van oude tijdschriftencollecties 760 oude banden van tijdschriften verwijderd uit de SBIB-collectie. In de zomer van 2010 zullen deze afvoeroperaties van boeken en tijdschriften worden verder gezet. De bibliotheek heeft de laatste jaren meer en meer haar plaats ingenomen in het onderwijsgebeuren aan de faculteit. Dit betekent dat heel wat studenten in groep komen werken in SBIB, al dan niet met materialen uit de bibliotheek. Het conflict tussen noden voor groepswerk en stil studiewerk kwam ook duidelijk tot uiting in de twee gebruikersonderzoeken uit Er zijn momenteel 4 groepswerklokalen op de eerste verdieping. In 2009 kwamen er 2 extra lokalen bij, waarvan 1 grote ruimte voor een 20-tal personen. Deze ruimtes worden zeer druk gebruikt om samen te werken in grotere en kleinere groepen en tijdens de blok- en examenperiode om in stilte te studeren. In het grootste groepswerklokaal zijn eveneens mobiele geluiddempende wanden beschikbaar. Op die manier kan de ruimte nog verder worden opgedeeld in zones. De scheiding tussen stille zones in de bib en groepswerkzones werd in de loop van 2009 nog duidelijker aangebracht. De grondplannen op de website en in de bib werden vernieuwd, met opvallende aanduidingen voor stilte- en groepswerkzones. Verder bevinden zich achteraan op het gelijkvloers grote aanduidingen met stiltezone. Al deze aanduidingen bewijzen wel degelijk hun nut en leiden tot een beter respecteren van de rust in bepaalde zones, omdat er voldoende alternatieven 39

40 voor groepswerk zijn in andere zones. Op die manier proberen we de meest acute noden op te vangen, in afwachting van de uitbouw van het Studielandschap Humane Wetenschappen in de binnenstad tegen begin academiejaar De vestiaire en de ingang van SBIB werden begin 2009 vernieuwd. Het aantal vestiairekastjes werd met een kwart verhoogd van 72 tot 96 kastjes. Bovendien werden een aantal grotere kastjes aangebracht. Daarnaast werd ook de ingang van de SBIB aangepast voor minder mobiele bibliotheekgebruikers. Het trapje voor de hoofdingang werd weggewerkt en de poortjes van de toegangscontrole werden aan één zijde verbreed om plaats te maken voor rolstoelgebruikers. Overblijvende infrastructuurnoden waaraan in 2010 zal worden gewerkt hebben vooral te maken met de akoestiek. Het vele glas en beton in SBIB en de stenen trappen leiden ongewild tot heel wat geluidsoverlast. Geluiden worden weerkaatst en versterkt. In de bib van pedagogie-psychologie werden eind 2009, met succes, geluiddempende materialen aangebracht. Na verder studiewerk zal SBIB ook worden aangepast. 40

41 VI. Audiovisuele dienst Faculteit Sociale Wetenschappen De AV-dienst van het vroegere departement Communicatiewetenschappen werd op 1 oktober 2004 geïntegreerd in SBIB. In het voorjaar van 2008 werd een lokaal op de eerste verdieping van SBIB met compactusrekken ingericht als archief voor de audiovisuele dienst. Vanaf eind 2008 werd het opnemen van TV-programma s in SBIB stopgezet. Tijdens de eerste helft van 2009 werd verder gewerkt aan het invoeren van bestaande opnames in het AV-bestand dat toegankelijk is via de website van SBIB. Op 1 september 2009 eindigde het mandaat van de AV-medewerker Frank De Groote aan de Faculteit Sociale Wetenschappen. De verdere dienstverlening m.b.t. deze collectie wordt verzorgd door de medewerkers van de SBIB. Waarvoor kan u terecht bij de AV-dienst in SBIB? Als personeelslid: Uitlenen van een beamer. Kopiëren of uitlenen van eerder opgenomen materiaal. Als student of personeelslid van de Faculteit Sociale Wetenschappen: Uitlenen van dictafoons. Doorzoeken van de audiovisuele catalogus van SBIB. Bekijken van eerder opgenomen materiaal in de kijkcel op de eerste verdieping van SBIB. Apparatuur: de dienst beschikt over: 3 DVD-toestellen, waarvan 3 met harde schijf, 2 super VHS-videorecorders, 2 BETAMAXafspeeltoestellen voor oude banden, 2 grote TV-toestellen (waarvan 1 LCD-toestel), 1 monitor, een satellietontvanger, 2 beamers en 17 dictafoons (waarvan 12 digitale). Opnames van nieuwe programma's of kopieën van eerdere opnames kunnen door personeelsleden van de faculteit worden aangevraagd via de website van SBIB (linkerkolom AVdienst Faculteit Sociale Wetenschappen). De opname-aanvragen worden nu doorgestuurd naar AV- Net in Heverlee. Kopieën van eerder gemaakte opnames kunnen nog steeds op de audiovisuele dienst van de Faculteit Sociale Wetenschappen worden gerealiseerd. Bewaren en ontsluiten: de AV-dienst beschikt over meer dan opnames van films, documentaires e.a. programma s. Heel deze audiovisuele collectie kan worden doorzocht via de website van SBIB (linkerkolom AV-dienst Faculteit Sociale Wetenschappen). De catalogus is enkel toegankelijk voor leden van de faculteit (personeelsleden en studenten). Gebruiksgegevens: vooral het uitlenen van de beamer en van dictafoons wordt druk gebruikt (bijna dagelijks). Het raadplegen of kopiëren van eerder opgenomen materiaal komt slechts sporadisch voor. 41

42 VII. Financieel jaarverslag Overzichtstabel: beschikbare middelen en uitgaven voor de Bibliotheek Sociale Wetenschappen Beschikbaar Uitgaven Uitgaven bibbudget bibbudget projectmiddelen Aankoop boeken Antropologie 7.809, ,81 71,48 Extra boekenkrediet Antropologie 8.793, ,75 Communicatiewetenschap , ,02 416,87 Politicologie / Instituut voor Internat. & Eur. Beleid 9.396, ,24 293,19 Instituut voor de Overheid 8.371,19 Extra boekenkrediet Politicologie & IIEB 7.000,00 968,40 Sociologie 6.787, , ,80 Extra boekenkrediet Sociologie , ,40 Politika 763,86 270,73 Werking bibliotheek 5.250, ,80 Centre for Global Governance Studies European Studies 2.119,07 Gender Studies 1.594,18 Lerarenopleiding (ALO) TOTAAL BOEKEN , , ,78 Aankoop tijdschriften Antropologie 6.000, ,12 Communicatiewetenschap , ,91 59,40 School voor Massacommunicatie 441,97 441,97 Instituut voor de Overheid , , ,65 Extra tijdschriftenkrediet Instituut voor de Overheid 3.000,00 0,00 Politieke Wetenschappen , ,48 Sociologie , ,15 437,89 Bibliotheek 2.500, ,86 Kranten en weekbladen (budget communicatie) 1.250, ,00 Franstalige + kwaliteitskranten (budget bibliotheek) 1.250, ,00 European Studies 349,00 Hoger Instituut voor de Arbeid 2.416,14 Lerarenopleiding (ALO) 177,63 TOTAAL TIJDSCHRIFTEN , , ,71 Aankoop losbladige werken Sociologie 550,00 533,61 TOTAAL LOSBLADIGE WERKEN 550,00 533,61 0,00 Aankoop online informatiebronnen Online informatiebronnen 6.000, , ,00 Sage online tijdschriften 5.000, ,00 TOTAAL ONLINE INFORMATIEBRONNEN , , ,00 Werking bibliotheek Hardware / software 6.000, ,93 Boekverzorging (boekbinderij, beveiliging, ) , ,16 Investeringsuitgaven 4.000, ,98 Andere uitgaven (jobst., kopieerapparaten, ) , ,53 TOTAAL WERKING BIB , ,60 0,00 TOTAAL BUDGET SBIB , , ,49 42

43 2. Details van de uitgaven van de Faculteitsbibliotheek in 2009 Het financieel jaar 2009 kon, globaal beschouwd, met een positief saldo worden afgesloten. De totale uitgaven voor boeken (50.496,57) lagen in 2009 bijna 6,8% lager dan in 2008 (54.197,75 EUR), alhoewel het totaal aantal aangekochte boeken met 8,3% steeg t.o.v (cfr. supra p. 14). Van de nieuwe aankopen in 2009 werden 915 eenheden (34.189,79 EUR) aangekocht via de werkingsmiddelen van de SBIB en 500 eenheden (16.306,78 EUR) via eigen budgetten van onderzoekers. Dit betekent dat het aantal boekenaankopen via het bibliotheekbudget steeg met 127 eenheden of 16,1% en via onderzoeksmiddelen daalde met 18 eenheden of -3,6 %. Dankzij de gunstige voorwaarden die de K.U.Leuven-bibliotheken bij de leveranciers hebben bedongen, door systematisch te kiezen voor paperbacks en door de sterke koers van de euro, bleef de gemiddelde kostprijs per aangekocht boek op het lage niveau van 2007 en 2008 (gemiddelde kostprijs / boek: 2009: 36 EUR; 2008: 37 EUR; 2007: 34 EUR, 2006: 41 EUR). Boekenaankopen via onderzoeks- en andere gelden zijn belangrijk voor SBIB, daarom worden ze in een aparte kolom vermeld bij het financieel jaarverslag. In 2009 vertegenwoordigde de aankoop van boeken via onderzoeks- en andere middelen een bedrag van ,78 EUR. Dit is een daling met 37% t.o.v (26.194,53 EUR) was wel een topjaar. Het cijfer uit 2009 is immers nog steeds 0,45 % hoger dan in 2007 (15.598,71 EUR). De uitgaven voor tijdschriften stegen fors tot ,63 EUR, met 149 % t.o.v. de uitgaven in 2008 (27.844,61 EUR). De tijdschriftencollectie van SBIB groeide sterk in 2008 omwille van de overname van de abonnementen van het HIVA en het IO (cfr. infra). De betalingen voor de meeste van de nieuwe abonnementen had pas invloed op het budget van SBIB lichtte, samen met de andere bibliotheken van Humane Wetenschappen, de collectie van de lopende tijdschriften door in Daardoor konden 2 dure lopende abonnementen worden stopgezet. De belangrijkste oorzaak van de lage kostprijs in 2008 werd veroorzaakt door een herziening van de facturatiedatum door de leverancier Swets. Voortaan wordt de kostprijs van de lopende abonnementen gefactureerd in het jaar waarover het abonnement gaat. Vroeger werden heel wat tijdschriftenfacturen vooraf betaald, op het einde van het voorgaande jaar. Dit leidde vaak tot bijberekeningen in de loop van het jaar waarop het abonnement betrekking had. Concreet: om de facturatie te vereenvoudigen werden de facturen voor de abonnementen 2009 verstuurd begin 2009 i.p.v. eind Dit heeft tot gevolg dat alle betalingen die normaal gezien eind 2008 zouden worden geboekt, nu pas begin 2009 werden geboekt. Dit leidde tot een eenmalig overschot op het tijdschriftenbudget van SBIB in 2008 en bijgevolg tot een grote stijging van de tijdschriftenuitgaven in 2009 vergeleken bij In vergelijking met 2007 zijn de uitgaven voor tijdschriften in 2009 met 34 % gestegen ( EUR). Het grootste deel van deze stijging is te wijten aan het groter aantal abonnementen. Het Instituut voor de Overheid (IO) blijft zijn stuk van het facultaire bibliotheekkrediet volledig gebruiken voor het aankopen van tijdschriften en reeksen. Eind 2008 werd het volledig abonnementenbeheer van de IO-tijdschriften overgedragen aan SBIB. Voortaan zullen, op enkele uitzonderingen na, de kosten van deze abonnementen worden betaald vanuit hun bibliotheekbudget en niet langer vanuit de onderzoeksmiddelen van het IO. De boekenaankopen voor bestuur en overheidsmanagement gebeuren volledig vanuit onderzoeksgelden. De uitgaven voor gedrukte kranten en weekbladen konden, door het aanvragen van voordelige studententarieven door het bibliotheekpersoneel, relatief laag worden gehouden. De abonnementskost voor het digitale krantenarchief Mediargus steeg met 29% in Deze stijging wordt verklaard door een lichte prijsstijging die Mediargus doorvoerde, maar vooral doordat in 2009 op K.U.Leuven de volledige abonnementskost voor de toegang tot de Belga-persberichten moest worden betaald (in 2008 kregen we deze toegang eenmalig gratis). Vroeger betaalde SBIB alleen de toegang voor de studenten en personeelsleden van de eigen faculteit. Sinds 1 maart 2008 is Mediargus raadpleegbaar door alle personeelsleden en studenten van de K.U.Leuven. Een groot deel van de abonnementskost wordt gedragen door het databankenbudget van de Universiteitsbibliotheek. Daarnaast is er een beperkte bijdrage van de verschillende bibliotheken Humane Wetenschappen. De bijdrage van SBIB in 2009 was 2.687,97 EUR. De uitgaven voor losbladige werken werden dit jaar correct begroot. De kostprijs van dit soort werken blijkt zeer moeilijk te voorspellen. De kostprijs hangt af van het aantal aanvullingen dat in een 43

44 bepaald jaar verschijnt. Het laatste abonnement op een losbladig werk, namelijk de Welzijnsgids, werd eind 2009 stopgezet. De uitgaven voor kranten, weekbladen, tijdschriften, losbladige werken, elektronische databanken en tijdschriftenpakketten slorpten 69,1 % van de beschikbare facultaire werkingsmiddelen voor collectievorming op. Dit is 8 % meer dan vorig jaar. De oorzaak hiervan ligt bij de hoger geschetste verandering inzake facturatie van de tijdschrift-abonnementen. De collecties, aangekocht met projectmiddelen van de verschillende onderzoekseenheden, bestaan hoofdzakelijk uit boeken (namelijk 67,7 %). Toch steeg het aandeel van de tijdschriften aanzienlijk vooral omdat alle abonnementen van het HIVA en het Instituut voor de Overheid sinds 2009 volledig via SBIB lopen. SBIB doet ook de acquisitie en verwerking van de bestellingen voor andere eenheden op niveau van de Faculteit Sociale Wetenschappen en de Groep Humane Wetenschappen: Gender Studies, Lerarenopleiding (ALO), European Studies. De aangekochte boeken worden meestal opgesteld in SBIB. Sommige boeken worden in depot geplaatst bij onderzoekers. Hierna vindt u de tabellen met de uitgaven voor het boekjaar 2009 van de verschillende opleidingen en van de bibliotheek zelf. Deze tabellen bevatten de werkelijk uitgegeven bedragen, geboekt via het SAP-systeem tot en met 31 december 2009, en niet de bedragen die nog in verbintenis zijn (= lopende bestellingen uit 2009). Gezien het belang van de aankopen via onderzoeks- en andere gelden, werden in de laatste kolom de bedragen van de boekbestellingen via projectmiddelen vermeld. 44

45 3. Tabellen uitgaven Uitgaven Antropologie Antropologie Bedrag Uitgaven Saldo Uitgaven 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. project- 31/12/ /12/2009 middelen Centrum voor Afrika-onderzoek 3.904, , ,27 71,48 Centrum voor Interculturalisme Migratie & Minderheden 3.904, , ,98 0,00 Totaal boeken 7.809, , ,25 71,48 Tijdschriften 6.000, ,12 347,88 0,00 Tijdschriften Sage online 747,00 709,00 38,00 0,00 Totaal tijdschr , ,12 385,88 0,00 ALGEMEEN TOTAAL , , ,13 71, Uitgaven Extra boekenkrediet Antropologie Extra boekenkrediet Antropologie Bedrag Uitgaven Saldo 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. 31/12/ /12/2009 Centrum voor Afrika-onderzoek 5.000, , ,39 Centrum voor Interculturalisme Migratie & Minderheden 3.793, , ,83 Totaal boeken 8.793, , , Uitgaven Communicatiewetenschappen Communicatiewetenschappen Bedrag Uitgaven Saldo Uitgaven 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. project- 31/12/ /12/2009 middelen Centrum Mediacultuur & Communicatietechn , , ,59 0,00 School voor Massacommunicatieresearch , , ,72 416,87 Totaal boeken , , ,31 416,87 Kranten en weekbladen 1.250, ,00 190,00 0,00 Tijdschriften , ,91 674,09 59,40 Tijdschriften School voor Massacommunicatieresearch 441,97 441,97 0,00 0,00 Tijdschriften Sage online 1.664, ,00 85,00 0,00 Totaal reeksen, kranten, tijdschr , ,88 949,09 59,40 ALGEMEEN TOTAAL , , ,40 476,27 45

46 3.4. Uitgaven Politieke Wetenschappen Politieke Wetenschappen Bedrag Uitgaven Saldo Uitgaven 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. project- 31/12/ /12/2009 middelen Centrum voor Politicologie 4.698, , ,67 0,00 Instituut voor de Overheid 0,00 0,00 0, ,19 Instituut voor Internationaal en Europees Beleid 4.698, ,88 594,15 293,19 Totaal boeken 9.396, , , ,38 Agence Europe (IIEB) 901,45 Current digest of the Post-Soviet press (IIEB) 743,10 Totaal databanken 1.644,55 Tijdschriften , ,48 686,52 0,00 Tijdschriften Instituut voor de Overheid , , , ,65 Tijdschriften Sage online 1.623, ,00 83,00 0,00 Totaal tijdschriften , , , ,65 ALGEMEEN TOTAAL , , , , Uitgaven Extra krediet Politieke Wetenschappen Extra krediet Politieke Wetenschappen Bedrag Uitgaven Saldo 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. 31/12/ /12/2009 Extra boekenkrediet Centrum voor Politicologie 2.500,00 0, ,00 Instituut voor Internationaal en Europees Beleid 4.500,00 968, ,60 TOTAAL EXTRA BOEKENKREDIET 7.000,00 968, ,60 Extra tijdschriftenkrediet Instituut voor de Overheid 3.000,00 0, ,00 TOTAAL EXTRA TIJDSCHRIFTENKREDIET 3.000,00 0, ,00 46

47 3.6. Uitgaven Sociologie Eenheden Bedrag Uitgaven Saldo Uitgaven 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. project- 31/12/ /12/2009 middelen J. Berghman 617,04 335,56 281,48 328,89 S. Bracke 617,04 429,36 187,68 0,00 D. Heerwegh 617,04 149,37 467,67 0,00 R. Laermans 617,04 617,04 0,00 292,42 F. Lammertyn 617,04 185,71 431,33 666,88 G. Loosveldt 617,04 400,87 216,17 307,35 K. Matthijs 617,04 301,91 315,13 360,39 V. Pulignano 617,04 297,02 320,02 86,80 R. Schepers 617,04 535,51 81,53 0,00 M. Swyngedouw 617,04 483,85 133,19 60,12 G. Van Hootegem 617,04 245,44 371, ,95 Totaal boeken 6.787, , , ,80 Losbladige Werken 550,00 533,61 16,39 Tijdschriften , ,15-242,15 Tijdschriften R. Schepers 57,92 Tijdschriften J. Berghman 379,97 Tijdschriften Sage online 966,00 917,00 49,00 Totaal losbl. werken / tijdschriften , ,76-176,76 437,89 ALGEMEEN TOTAAL , , , , Uitgaven Extra boekenkrediet Sociologie Extra boekenkrediet Sociologie Bedrag Uitgaven Saldo 1/01/2009 t.e.m. t.e.m. 31/12/ /12/2009 Sociaal werk (F. Lammertyn) 4.000, , ,97 Stadssociologie (M. Swyngedouw) 1.000,00 84,46 915,54 Sociologie van migratie, integratie etnische minderh. (M. Swyngedouw) 1.000,00 754,76 245,24 Demografie (K. Matthijs) 1.000,00 362,27 637,73 Actuele maatschappijdiagnose (M. Swyngedouw) 1.000,00 50,24 949,76 Kritische maatschappijtheorie (S. Bracke & R. Laermans) 1.000,00 24,06 975,94 Gezondheidssociologie (R. Schepers) 1.000,00 633,58 366,42 ALGEMEEN TOTAAL , , ,60 47

48 3.8. Uitgaven European Studies European Studies Uitgaven projectmiddelen EUR Databanken (1/3 Agence Europe) 901,45 Boeken 2.119,07 Tijdschriften 349,00 Totaal 3.369, Uitgaven Gender Studies Gender Studies Uitgaven projectmiddelen EUR Boeken 1.594, Uitgaven Hoger Instituut voor de Arbeid Hoger Instituut voor de Arbeid Uitgaven projectmiddelen EUR Tijdschriften 2.416, Uitgaven Lerarenopleiding (ALO) Lerarenopleiding (ALO) Uitgaven projectmiddelen EUR Tijdschriften 177,63 48

49 3.10. Uitgaven werking SBIB en algemene collectievorming in 2009 SBIB beschikte in 2009 over de onderstaande middelen, afkomstig uit de opgesomde inkomstenbronnen. Beschikbare middelen 2009 Overschotten 2008 Nieuwe Totaal Facultaire werkingstoelage Werking bibliotheek , ,00 Budget algemene werken 5.000, ,00 Niet-facultaire middelen Bijdrage van Politika 363,86 400,00 763,86 Eigen inkomsten SBIB , ,34 Totaal 363, , ,20 Een gedetailleerd overzicht van de uitgaven van SBIB in 2009 vindt u hieronder: Werking Faculteitsbibliotheek en algemene collectievorming Uitgaven t.e.m. 31/12/2009 Collectievorming Boeken Werking bibliotheek 2.344,80 Politika 270,73 Totaal boeken: 2.615,53 Tijdschriften Tijdschriftenkrediet Werking Bibliotheek 2.866,86 Totaal tijdschriften 2.866,86 Franstalige en kwaliteitskranten (budget algemene werken) 1.083,00 Online informatiebronnen Budget werking bibliotheek 7.953,28 (Current digest (1/2), CMMC, IPSA, Mediargus, Source OECD) Totaal online informatiebronnen 7.953,28 Totaal collectievorming ,67 Werking bibliotheek Hardware/software 9.135,93 Boekverzorging (boekbinderij, beveiliging, ) 8.139,16 Investeringsuitgaven 3.053,98 Andere uitgaven (jobstud., kopieerapparaten, ) ,53 Totaal werking bibliotheek ,60 Algemeen totaal ,27 De werkingsuitgaven 2009 van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen werden afgesloten met een positief saldo. De aankopen voor boeken vanuit het budget algemene werken zijn gericht op aankopen van inleidende, overzichts- en theoretische werken en verplichte of aanbevolen literatuur voor de verschillende onderdelen van de bibliotheekcollectie. De boekenaankopen vanuit de gewone werkingsmiddelen van de bibliotheek houden hoofdzakelijk verband met aankopen ter vervanging van verloren of kapotte boeken, of vervangingen van oude door nieuwe edities van veel gebruikte werken. 49

50 De boekenaankopen met Politika-gelden worden aangevraagd door masterstudenten, met goedkeuring van de respectievelijke promotor. De details van de tijdschriftenuitgaven vindt u op p. 74 e.v. In 2009 werd de kostprijs van de Franstalige kranten en de Vlaamse kwaliteitskranten (De Morgen en De Standaard) betaald vanuit het budget algemene werken. De uitgaven voor online informatiebronnen bevatten slechts een fractie van de kostprijs van de online informatiebronnen die worden gebruikt door studenten en personeelsleden van onze faculteit. Belangrijke online informatiebronnen worden aangekocht via de Elektrongelden van de Vlaamse Overheid en via gedeelde financiering vanuit de centrale budgetten van de Universiteitsbibliotheek, de Groep Humane Wetenschappen en de faculteitsbibliotheken Humane Wetenschappen (cfr. p. 18). 50

51 VIII. Begroting Overzichtstabel: beschikbare middelen voor SBIB in 2010 Beschikbaar bibbudget 2010 Aankoop boeken Antropologie ,32 Extra boekenkrediet Antropologie 5.588,22 Communicatiewetenschap ,03 Politicologie & IIEB 5.900,83 Extra boekenkrediet Politicologie & IIEB 6.031,60 Sociologie 4.897,03 Extra boekenkrediet Sociologie 6.363,60 Politika 493,13 Werking bibliotheek 6.000,00 TOTAAL BOEKEN ,76 Aankoop tijdschriften Antropologie 6.250,00 Communicatiewetenschap ,00 School voor Massacommunicatie 552,19 Instituut voor de Overheid 7.511,54 Extra tijdschriftenkrediet Instituut voor de Overheid 3.000,00 Politieke Wetenschappen ,00 Sociologie ,00 Bibliotheek 2.000,00 Kranten en weekbladen (budget communicatie) 1.250,00 Franstalige + kwaliteitskranten (budgetbibliotheek) 1.300,00 TOTAAL TIJDSCHRIFTEN ,73 Aankoop online informatiebronnen Online informatiebronnen (werking bibliotheek) 8.500,00 TOTAAL ON LINE INFORMATIEBRONNEN 8.500,00 Werking bibliotheek Hardware / software ,00 Boekverzorging (boekbinderij, beveiliging, ) ,00 Investeringsuitgaven 4.000,00 Andere uitgaven (jobst., kopieerapparaten, ) ,86 TOTAAL WERKING BIB ,86 TOTAAL BUDGET SBIB ,35 51

52 2. Herkomst van de beschikbare middelen voor SBIB in 2010 Hieronder wordt een overzicht gegeven van de herkomst van de beschikbare middelen van de Faculteitsbibliotheek in Beschikbare middelen Bedrag Werkingstoelage faculteit Antropologie ,19 Communicatiewetenschap ,82 Politieke Wetenschappen ,00 Sociologie ,99 Werking Bibliotheek Sociale Wetenschappen ,00 Extra budget aankoop pc's & flatscreens 7.000,00 Extra budget jobstudenten langere openingstijden SBIB 2.150,06 Totaal werkingskrediet faculteit ,06 Niet-facultaire middelen Geraamde eigen inkomsten SBIB ,00 Totaal niet-facultaire middelen ,00 Werkelijke overschotten van 2009 Antropologie 3.941,13 Extra boekenkrediet Antropologie 5.588,22 Communicatiewetenschap ,40 Politieke Wetenschappen 3.775,34 Extra boekenkrediet Politicologie & IIEB 6.031,60 Extra tijdschriftenkrediet Instituut voor de Overheid 3.000,00 Sociologie 2.629,04 Extra boekenkrediet Sociologie 6.363,60 Politika 493,13 SBIB 981,80 Totaal overschotten ,26 Reserve in verbintenis voor tijdschriften Instituut voor de Overheid 6.064,03 Totaal reserve voor tijdschriften 6.064,03 Totaal budget SBIB ,35 De begroting van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen voor 2010 werd definitief goedgekeurd op de Faculteitsraad van 22 februari Het werkingsbudget dat aan de bibliotheek wordt toegekend blijft gelijk op ,00 EUR. In 2010 ontvangt SBIB bovendien een extra budget van 7.000,00 EUR voor de aankoop van pc s en flatscreens voor de facultaire pc-klas en 2.150,06 EUR voor de betaling van een extra jobstudent voor de langere openingstijden van SBIB (tot 20 u van maandag t.e.m. donderdag). Totaal: ,06 EUR De eigen inkomsten van de bibliotheek komen hoofdzakelijk uit kopieën, maningskosten, inschrijvingsgelden van niet-k.u.leuven-gebruikers en uit eigen dienstverlening (interbibliothecair leenverkeer, rondleidingen aan externen e.a.). Deze inkomsten worden voorzichtig geraamd op EUR. De studentenvereniging POLITIKA besliste eind 2002 om jaarlijks een bedrag te voorzien voor boekenaankopen, of IBL-aanvragen voor de masterstudenten in het kader van hun eindverhandeling. In 2009 stortten zij 400 EUR extra aan de bibliotheek. Er bleef nog 363,86 EUR over van het 52

53 POLITIKA-budget uit Van die totale som van 763,86 EUR blijft nog 493,13 EUR ter beschikking voor De werkelijke overschotten uit 2009 bedragen ,26 EUR. Reserve in verbintenis voor tijdschriften Het Instituut voor de Overheid besliste om de middelen waarover zij beschikken vanuit het facultaire bibliotheekkrediet te gebruiken voor de aankoop van tijdschriften. Het gaat hier om een historische reserve, vermeerderd met de jaarlijkse toelage vanuit het bibliotheekbudget. Sinds 2009 is het volledige tijdschriftenbeheer van het IO overgeheveld naar SBIB en worden vanuit dit budget 32 tijdschriften betaald. Daardoor zal de opgebouwde reserve voor een groot stuk verdwijnen EUR beschikbare bedragen uit 2009 staan op die manier in verbintenis staan voor tijdschriftenabonnementen in Al deze bedragen brengen het totale budget van de Bibliotheek Sociale Wetenschappen voor 2010 op ,35 EUR. Het Faculteitsbestuur Sociale Wetenschappen besloot op de vergadering van 17 maart 2008 om eenmalig een krediet van EUR toe te kennen aan de faculteitsbibliotheek. Dit krediet wordt op de eerste plaats gebruikt voor de aanvulling van de boekencollectie. De besteding van dit budget gebeurt door de 4 afstudeerrichtingen onder supervisie van de vicedecaan onderzoek. In 2008 werd EUR voor antropologie van dit budget overgeheveld naar het bibliotheekkrediet. In 2009 werd EUR voor politieke wetenschappen en sociologie van dit budget overgeheveld naar het bibliotheekkrediet. De overblijvende EUR voor de Opleiding Communicatiewetenschappen zal in de loop van 2010 een bestemming krijgen, namelijk via o.a. de aankoop van de Belgapersberichten (archiefcollectie vanaf 1995 en tijdens sommige periodes van het academiejaar voor de aankoop van de toegang tot de online Belga-berichten). De overschotten op de eerder toegekende bedragen van dit eenmalig krediet zijn vervat in de ,35 EUR SBIB-budget 2010 (excl. het te ontvangen bedrag van Communicatiewetenschappen). Door het Elektron-project van de Vlaamse Overheid en de investeringen uit de centrale middelen van de Universiteitsbibliotheek en van de Groep Humane Wetenschappen bespaart de Faculteit Sociale Wetenschappen jaarlijks duizenden euro s aan kosten voor databanken, zoals Sociological Abstracts, JSTOR e.a. (zie p. 18). 53