EMP-project Versterken van de selecterende functie van het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EMP-project Versterken van de selecterende functie van het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie"

Transcriptie

1 Projectnummer: Projectverslag EMP-project Versterken van de selecterende functie van het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie Faculteit der Rechtsgeleerdheid, augustus 2007 Opgesteld door: mw. drs. I.J. van den Oord (Faculteit der Rechtsgeleerdheid / Onderwijscentrum VU) en dr. mr. W. Huisman (Faculteit der rechtsgeleerdheid)

2 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding, opzet, doelen en structuur Beschrijving van de uitgevoerde activiteiten en resultaten Evaluatie van de activiteiten en van de resultaten Conclusies... 9 Bijlagen: 1 Projectaanvraag Eindtermen eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid (B1) Eindtermen eerste bachelorjaar Criminologie (BC1) Selectie-instrumenten Aanpassing B1-curriculum Aanpassing BC1-curriculum Checklist voor eerstejaarsvakken Studiebegeleiding Definiëring van studieadvieskleuren Invoeren van een BSA Eerste uitwerking vervolgproject Implementatie en evaluatie selectiemaatregelen B1/BC Aandachtspunten vervolgproject B2/B

3 Samenvatting Het bestuur van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid streeft naar meer kwaliteit: kwaliteit van de eerstejaarscurricula als geheel, onderwijs, toetsen, studiebegeleiding, maar ook die van studenten. Door de dalende onderwijsrendementen en stijgende studentenaantallen ziet het faculteitsbestuur zich genoodzaakt maatregelen te nemen om studenten met weinig kans van slagen binnen één jaar met de opleiding te laten stoppen en de overige studenten zoveel mogelijk te stimuleren zich optimaal te ontwikkelen. Binnen het project EMP-selectie zijn onder leiding van de portefeuillehouder onderwijs van het faculteitsbestuur door een breed samengestelde projectgroep en onder begeleiding van de Vaste Commissie voor Onderwijs (VCO) 1 en het Onderwijscentrum VU plannen ontwikkeld die in het studiejaar worden geïmplementeerd en geëvalueerd door nagenoeg dezelfde projectgroep. Deze plannen hebben betrekking op de verbetering van de curricula en studiebegeleiding in het eerste jaar en de introductie van aangescherpte eisen voor studievoortgang. De maatregelen dienen ertoe te leiden dat minimaal 70% van de studenten die het eerste jaar behalen binnen vier jaar het bachelordiploma behaalt en minimaal 85% binnen zes jaar. 1 In de VCO zijn de opleidingscommissies van alle facultaire opleidingen vertegenwoordigd. 3

4 1. Inleiding, opzet, doelen en structuur 1.1 Inleiding De Faculteit der Rechtsgeleerdheid heeft al lange tijd te kampen met lage onderwijsrendementen en heeft hierop bij visitaties en een accreditatie kritiek gekregen. Daarnaast is de instroom van nieuwe studenten aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid in de afgelopen drie jaar verdubbeld en zijn de onderwijsrendementen verder gedaald. Er zijn dus meer studenten die het minder goed doen. Een andere ontwikkeling is dat het aandeel eerstejaarsstudenten dat elders een negatief bindend studieadvies (BSA) heeft gekregen in twee jaar is gestegen van 9% naar 22%, waarbij opgemerkt kan worden dat de studieresultaten van deze groep zeer matig zijn. Deze ontwikkelingen bevestigen de binnen de faculteit breed gedragen noodzaak de selecterende functie van het eerste jaar te versterken. Het faculteitsbestuur wil echter niet louter op basis van het aantal behaalde studiepunten selecteren, maar wil de selectie baseren op een inhoudelijke, valide en betrouwbare beoordeling van de geschiktheid van de student voor de gekozen opleiding. Daarvoor vindt het faculteitsbestuur het nodig om in het eerste jaar die zaken te onderwijzen en toetsen, die zowel de student als de opleiding goed inzicht geven in de geschiktheid van de student voor de gehele opleiding. Het project EMP-Selectie, is een omvangrijk project geworden, waaraan door een grote groep betrokkenen succesvol is gewerkt. 1.2 Opzet Om de selecterende functie van het eerste jaar te kunnen versterken zijn binnen het project verschillende activiteiten ondernomen, zoals reeds gepland in de Projectaanvraag (zie bijlage 1), maar enigszins aangepast. Deze activiteiten hebben geleid tot een aantal beleidsplannen en deels reeds tot uitvoering van de plannen (zie paragraaf 2). 1.3 Doelen In de oorspronkelijke projectaanvragen zijn de doelen reeds opgesomd. Aan het begin van het project zijn er nog enkele wijzigingen doorgevoerd, wat geleid heeft tot de volgende set doelstellingen: 1. te beschikken over eindtermen voor het eerste bachelorjaar en cruciale competenties die een geschikte student na een jaar zou moeten bezitten en op basis waarvan selectie plaats kan vinden, 2. helder te hebben met behulp van welke instrumenten (toetsvormen) en op welke momenten geselecteerd kan worden, 3. helder te hebben welke veranderingen in het curriculum nodig zijn in het licht van de eindtermen van het eerste bachelorjaar en de cruciale competenties, 4. te beschikken over een opzet voor herziening van specifieke (door het faculteitsbestuur aangewezen) programmaonderdelen (op zowel opzet en inhoud van vakken als werk- en toetsvormen), 5. bepaald te hebben op welke momenten welke soorten adviezen aan studenten worden gegeven en wat de consequenties zijn van die adviezen, 6. helder te hebben welke maatregelen genomen kunnen worden om de kwaliteit van studiebegeleiding te verbeteren en hoe deze geïmplementeerd kunnen worden, 7. helder te hebben welke formele regels met betrekking tot studievoortgang (bij voorkeur in de vorm van een bindend studieadvies) nodig zijn om de selecterende functie van het eerste jaar te versterken en hoe deze geïmplementeerd kunnen worden, 8. te beschikken over een plan van aanpak om de maatregelen om de selecterende functie te versterken te kunnen implementeren en evalueren. 9. te beschikken over een plan van aanpak om de kwaliteit van het tweede en derde bachelorjaar van de drie opleidingen te kunnen verbeteren. 1.4 Structuur Binnen het project is gewerkt met een kerngroep, een projectgroep en een begeleidingscommissie. In de kerngroep (bestaande uit de portefeuillehouder onderwijs, enkele medewerkers van Bureau Onderwijs en een medewerker van Onderwijscentrum VU) werden de meeste beleidsstukken voorbereid en werd wekelijks overleg gevoerd over de voortgang van het project. In de projectgroep, waarvan de leden van kerngroep deel uitmaakten, werden conceptstukken besproken. De projectgroep bestond verder uit docenten van de afdelingen en secties die betrokken zijn bij het onderwijs in het 4

5 eerste jaar en een student. De projectgroep is ongeveer eens per maand bij elkaar gekomen. Buiten de vergaderingen om hebben groepjes projectgroepleden enkele specifieke beleidsstukken voorbereid, overleg gevoerd met collegadocenten over wijzigingen in het curriculum en begeleiding geboden bij herziening van specifieke studieonderdelen. De begeleidingscommissie, bestaande uit de leden van de opleidingscommissies (Vaste Commissie voor Onderwijs, VCO), is in totaal vijf keer bij elkaar geweest en heeft de projectgroep geadviseerd over beleidsstukken, voordat deze aan het faculteitsbestuur werden voorgelegd. Deze groep mensen (docenten en studenten) kregen als opleidingscommissies zijnde nadien steeds nog de mogelijkheid om het faculteitsbestuur rechtstreeks te adviseren ten aanzien van de bijgestelde versies van de stukken. Op deze wijze was de betrokkenheid groot, wat ertoe geleid heeft dat de genomen beslissingen breed gedragen worden. Samenstelling projectgroep (kerngroep in grijze blok) Wim Huisman Projectleider, portefeuillehouder onderwijs FB Rob van Bogget Hoofd Bureau Onderwijs Ingrid van den Oord Beleidsmedewerker onderwijs Zwanette Tobi Beleidsmedewerker onderwijs Ed Bosschaart / Ingrid van den Oord Adviseur Onderwijscentrum VU Lieke Coenraad Universitair hoofddocent afdeling Privaatrecht Bas de Wilde Docent sectie Strafrecht Jan Willem Sap Universitair hoofddocent afdeling Internationaal recht en rechtsvergelijking Wouter Veraart Universitair docent afdeling Rechtstheorie en -geschiedenis Hemme Battjes Universitair docent afdeling Staats- en bestuursrecht Guillaume Beijers Universitair docent sectie Criminologie Els de Jong Studentlid FSR Pim Koenen Studieadviseur en onderwijscoördinator Criminologie Mariëlle Klerks Studieadviseur Rechtsgeleerdheid en Notarieel recht 5

6 2. Beschrijving van de uitgevoerde activiteiten en resultaten 2.1 Kernvragen Aan het begin van het project zijn de doelen vertaald in een aantal kernvragen: 1. Wat moet een student aan het einde van het eerste jaar kunnen om een betrouwbare inschatting te kunnen maken van zijn kans om de bacheloropleiding tijdig af te maken? 2. Hoe kan het eerste jaar zo ingericht worden dat al die competenties ook in voldoende mate worden onderwezen en getoetst? 3. Hoe kunnen we studenten zo adviseren en begeleiden dat we zoveel mogelijk studenten die in de huidige situatie ergens is de bacheloropleiding uitvallen, voortaan tijdens het eerste jaar van inschrijving al laten stoppen? En daarnaast: hoe kunnen we studenten met voldoende aanleg voor de cruciale vaardigheden zo adviseren en begeleiden dat ze ook studiesucces ervaren? 4. Welke consequenties worden verbonden aan de beoordeling van de geschiktheid van de student? Vervolgens zijn deze vier kernvragen uitgewerkt binnen de projectgroep wat geleid heeft tot een aantal beleidsdocumenten, die tevens als bijlage bij dit verslag zijn bijgevoegd. 2.2 Hoofdactiviteiten Per kernvraag wordt hieronder toegelicht tot welke hoofdactiviteiten dit heeft geleid en welke resultaten dit heeft opgeleverd Wat moet een student aan het einde van het eerste jaar kunnen om een betrouwbare inschatting te kunnen maken van zijn kans om de bacheloropleiding tijdig af te maken? De Faculteit der Rechtsgeleerdheid heeft in de Onderwijs- en examenregelingen van de verschillende bacheloropleidingen opgenomen wat de eindtermen zijn van de opleidingen als geheel. Voor het eerste jaar bestonden er echter nog geen eindtermen. De projectgroep was van mening dat om te kunnen bepalen wat een geschikte student moet weten en kunnen, eerst eindtermen geformuleerd moesten worden voor de eerste jaren van de opleidingen (zie notitie Eindtermen B1 Rechtsgeleerdheid en Eindtermen B1 Criminologie, bijlagen 2 en 3). Daarnaast was de projectgroep van mening dat een geschikte student niet per definitie alle eindtermen (en dus 60 studiepunten) moet hebben binnen een jaar. Volgens de projectgroep is een geschikte student te herkennen aan zijn houding en de wijze waarop hij leert en het geleerde presenteert. Dit heeft geleid tot een set cruciale competenties voor een jurist en criminoloog, waarvan een student al in het eerste jaar voldoende blijk van dient te geven. Deze betreffen: cognitieve, probleemoplossende, schriftelijke en studievaardigheden en voor Criminologie tevens statistiekvaardigheden (zie notitie Selectie-instrumenten, bijlage 4) Hoe kan het eerste jaar zo ingericht worden dat al die competenties ook in voldoende mate worden onderwezen en getoetst? De beantwoording van deze vraag heeft geleid tot een plan voor de herziening van het curriculum voor het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid (zie notitie Aanpassing B1 Rechtsgeleerdheid, bijlage 5) en Criminologie (zie notitie Aanpassing B1 Criminologie, bijlage 6). Dit plan is voornamelijk tot stand gekomen onder leiding van de docentleden van de projectgroep. Belangrijke vernieuwingen in de eerste bachelorjaren zijn een diagnostische taaltoets voor alle studenten en een wiskunde- /statistiektoets voor studenten Criminologie aan het begin van het jaar, een nieuw vak Juridische vaardigheden (ter vervanging van Project) voor de opleiding Rechtsgeleerdheid, een nieuwe Inleiding in de rechtswetenschappen voor de opleidingen Rechtsgeleerdheid en Criminologie en beoordeling van schriftelijke vaardigheden bij een aantal tentamens door de introductie van essayvragen. Taaltoets en wiskunde-/statistiektoets De diagnostische taaltoets zal VU-breed worden ingevoerd, waarbij de organisatie bij het Taalcentrum VU ligt. In het studiejaar neemt de faculteit deel aan een pilot, wat inhoudt dat alle eerstejaarsstudenten deel kunnen nemen aan de toets. Studenten met een onvoldoende voor deze toets zullen worden geadviseerd bepaalde cursussen te volgen bij het Centrum voor Studie en Loopbaan (CSL). De wiskunde-/statistiektoets zal door de sectie Criminologie zelf ontwikkeld worden aan de hand van vwo-wiskundemateriaal. Na de toets zal voor die studenten met een aanwijsbare 6

7 achterstanden op (delen van) de veronderstelde vwo-basiskennis wiskunde drie of vier responsiecolleges worden georganiseerd. Juridische vaardigheden In het nieuwe vak Juridische vaardigheden, dat gedurende het hele eerste jaar zal lopen, zal schrijfvaardigheidsonderwijs nog belangrijker zijn dan in het huidige Project en er zal een onderdeel 'Argumentatieleer' worden toegevoegd. Bovendien zullen alle toetsen individueel worden afgenomen. Een aantal docentleden van de projectgroep is betrokken geweest bij de herziening van het vak door tussentijds feedback te leveren op de uitvoering van de plannen. Inleiding in de rechtswetenschappen Bij het nieuwe inleidende vak komt de nadruk veel meer dan voorheen te liggen op een algemene inleiding in het recht als een coherent geheel, op algemene begrippen en leerstukken, rechtsvinding, interpretatiemethoden, rechtsbeginselen, internationaalrechtelijke aspecten, enz. Het vak zal een goede theoretische voorbereiding zijn op de overige juridische vakken die in het eerste jaar worden aangeboden. Criminologen zullen de juridische vakken in hun curriculum met meer voorkennis kunnen starten. Een aantal docentleden van de projectgroep is betrokken geweest bij de herziening van het vak door tussentijds feedback te leveren op de uitvoering van de plannen. Overige vakken Voor wat betreft de overige eerstejaarsvakken is door de projectgroep in kaart gebracht in hoeverre deze vakken voldoen aan de randvoorwaarden zoals gesteld binnen de vastgestelde notities die het project heeft opgeleverd. Hiervoor is gebruik gemaakt van een opgestelde checklist (zie Checklist voor eerstejaarsvakken, bijlage 7). Belangrijke voorwaarden zijn dat altijd individueel wordt getoetst in een gestandaardiseerde setting, gebruik wordt gemaakt van een beoordelingsprotocol bij het beoordelen van tentamens, modeluitwerkingen van tentamenvragen voorafgaand aan de nabespreking op Blackboard worden gezet, ongeveer twee weken voorafgaand aan de herkansing een responsiecollege wordt georganiseerd en dat er zoveel mogelijk uitdagingen worden geboden aan goede studenten. Essayvragen Bij minimaal twee vakken in beide eerste jaren zal een essayvraag onderdeel uitmaken van het tentamen en zal het antwoord hierop mede beoordeeld worden op schrijfvaardigheid. Er is reeds een werkgroep, bestaande uit docenten en een beleidsmedewerker onderwijs, opgericht en aan de slag om onder begeleiding van een medewerker van Taalcentrum VU tot afstemming te komen over de wijze waarop essayvragen opgesteld en beoordeeld kunnen worden. Deze werkgroep maakt onderdeel uit van het vervolgproject B1/BC1 (zie Eerste uitwerking vervolgproject B1/BC1, bijlage 13). Roostering van tentamens De hertentamens worden over het algemeen eerder ingeroosterd dan in de huidige situatie, om eerder een beeld te hebben van de aanwezigheid van de cruciale competenties Hoe kunnen we studenten zo adviseren en begeleiden dat we zoveel mogelijk studenten die in de huidige situatie ergens is de bacheloropleiding uitvallen, voortaan tijdens het eerste jaar van inschrijving al laten stoppen? En daarnaast: hoe kunnen we studenten met voldoende aanleg voor de cruciale vaardigheden zo adviseren en begeleiden dat ze ook studiesucces ervaren? Hiertoe is een gericht systeem van studiebegeleiding ontwikkeld (zie notitie Studiebegeleiding, bijlage 8), waarin een student twee maal in het eerste jaar een formeel advies krijgt over zijn geschiktheid voor de studie. Deze notitie is met name tot stand gekomen onder leiding van de studieadviseurs. In januari krijgen studenten op basis van de mate van beheersing van de cruciale vaardigheden (blijkend uit de taaltoets, wiskunde-/statistiektoets, papers en tentamenresultaten) een eerste advies. Hierbij wordt de metafoor van het verkeerslicht gehanteerd. Groen licht betekent dat de student goed bezig is en deel mag nemen aan extra onderwijs (bijvoorbeeld bij Beginselen Europees recht). Oranje licht betekent dat de student er nog hard aan moet trekken. Er zal een gesprek met deze student worden gevoerd en de student zal worden gewezen op mogelijkheden om tekorten weg te werken. Rood licht betekent dat de student wordt geadviseerd om te stoppen met de studie, aangezien het in de 7

8 verwachting ligt dat deze student aan het eind van het jaar een negatief (al dan niet bindend) studieadvies zal krijgen. Aan het eind van het jaar krijgen studenten op basis van behaalde studiepunten (waarin de cruciale vaardigheden voldoende worden weerspiegeld) een tweede advies: positief (groen licht) of negatief (rood licht) (zie notitie Definiëring van de studieadvieskleuren, bijlage 9). Daarnaast is in de notitie Studiebegeleiding besloten dat studenten actiever doorverwezen worden naar cursussen bij gebleken deficiënties, de namen van studenten met zeer slechte schrijfvaardigheid door docenten gemeld worden bij de studieadviseurs, standaarduitwerkingen van tentamenvragen door docenten op Blackboard worden geplaatst en dat er voor ieder vak voorafgaand aan de tweede kans van ieder eerstejaarstentamen een responsiecollege georganiseerd wordt, waarin ingegaan wordt op de veelgemaakte fouten bij het eerste tentamen Welke consequenties worden verbonden aan de beoordeling van de geschiktheid van de student? Om een antwoord te kunnen formuleren op deze vraag heeft de projectgroep onderzoek verricht naar de regels omtrent studievoortgang bij andere juridische faculteiten in Nederland en bij andere faculteiten van de VU. Het resultaat van dit onderzoek was dat de projectgroep aan het faculteitsbestuur voorgesteld heeft een bindend studieadvies (BSA) in te voeren met ingang van het studiejaar De belangrijkste reden hiervoor is dat de kwaliteit van de instroom en daarmee het onderwijs naar verwachting zal afnemen, naarmate steeds meer andere Nederlandse Rechtenfaculteiten een BSA invoeren en de UVA met ingang van komend studiejaar de regels omtrent het BSA zelfs aanscherpt en de VU hierin achterblijft. Het voorstel van de projectgroep voor het invoeren van een BSA, dat mede tot stand is onder begeleiding van de VCO als begeleidingscommissie, is reeds vastgesteld door het faculteitsbestuur (zie notitie Invoeren van een BSA?, bijlage 10). Eind oktober 2007 zal de gezamenlijke vergadering de notitie nog goed dienen te keuren alvorens overgegaan kan worden tot aanvraag van een BSA bij het College van Bestuur Communicatie In de oorspronkelijke projectaanvraag was de communicatie over de ontwikkelde plannen niet voorzien. In het project zijn uiteindelijk wel acties ondernomen om de plannen te communiceren. Begin mei heeft het faculteitsbestuur een brief gestuurd aan alle afdelingshoofden om hen voor te bereiden op de geplande veranderingen. Half mei heeft er daarnaast een onderwijsmiddag plaatsgevonden, georganiseerd door de projectgroep, om de plannen die op dat moment beschikbaar waren te presenteren en docenten en studenten uit commissies mee na te laten denken over de implementatie van de plannen. De coördinatoren van de nieuw op te zetten vakken hebben begeleiding ontvangen van de docenten van de projectgroep. De vakcoördinatoren van alle andere eerstejaarsvakken hebben vervolgens, in juni, een checklist ontvangen met de kenmerken waaraan alle eerstejaarsvakken moeten voldoen. Gedurende het project is een aantal keer een digitale nieuwsbrief verstuurd waarin de meest recente plannen werden aangekondigd. Tenslotte is in augustus is een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd om de veranderingen in het studiejaar met de vakcoördinatoren te bespreken. Eerstejaarsstudenten worden op de nieuwe regels voorbereid via de Wegwijzer eerstejaars en via de mentoren, die in hun training zijn voorgelicht over de veranderingen Vervolg In het komende studiejaar zullen alle plannen worden geïmplementeerd en geëvalueerd onder begeleiding van de bestaande projectgroep (zie projectplan Implementatie en evaluatie selectiemaatregelen B1/BC1, bijlage 11). Daarnaast zal op een nader te bepalen moment gestart worden met een project om het tweede en derde bachelorjaar van beide opleidingen onder de loep te nemen (zie Aandachtspunten vervolgproject B2/B3, bijlage 12). Het is niet mogelijk om hier direct in september 2007 mee te beginnen, aangezien dan ook gestart wordt met het bekijken van de masteropleidingen. Uitkomsten van dat project kunnen mede gevolgen hebben voor de opzet van het tweede en derde bachelorjaar. 8

9 3. Evaluatie van de activiteiten en van de resultaten 3.1 Werkwijze De werkwijze waarvoor binnen dit project is gekozen, is zeer succesvol gebleken. De samenstelling van de projectgroep, waarbij de portefeuillehouder onderwijs van het faculteitsbestuur als projectleider optrad (wat een wijziging inhield ten opzichte van de oorspronkelijke projectaanvraag) en docenten van alle afdelingen en een lid van de facultaire studentenraad vertegenwoordigd waren, heeft ertoe geleid dat geproduceerde stukken steeds op draagvlak konden rekenen binnen de gehele faculteit. Hierdoor kon efficiënt worden gewerkt. Daarnaast wordt het thema van dit project ook als zeer belangrijk ervaren binnen de faculteit, waardoor veel mensen bereid waren mee te denken en werken. Doordat al snel gewerkt werd met een kerngroep, die wekelijks vergaderde en de planning in de gaten hield en bijwerkte, was er voortdurend aandacht voor het project en was het meestal goed mogelijk de planning te volgen. Een activiteit die aanvankelijk niet was ingepland, maar wel nodig bleek te zijn, is de communicatie met de faculteit. Achteraf gezien zou het prettig geweest zijn als de communicatie naar docenten toe eerder had plaatsgevonden. De voorlichtingsbijeenkomst in augustus is georganiseerd omdat er onrust bleek te bestaan onder docenten van het eerste jaar. Een ander punt van verbetering is de inschatting van tijd die nodig is om vakken ter herzien. Het bleek achteraf behoorlijk ambitieus te zijn geweest om in enkele maanden twee vakken, die onder verantwoordelijkheid van één sectie, vielen te herzien. Doordat erg hard is gewerkt, is er heel wat bereikt, maar de vakken zullen naar verwachting in het vervolgproject B1/BC1 nog verder ontwikkeld moeten worden. De docenten van de projectgroep blijven hierbij betrokken. 3.2 Resultaten De notities die het project heeft opgeleverd, zijn helder en volledig. Voor docenten en studenten is duidelijk wat er van hen verwacht wordt. In het vervolgproject Implementatie en evaluatie selectiemaatregelen B1/BC1 zal de projectgroep in nagenoeg gelijke samenstelling docenten ondersteunen bij de implementatie van de verschillende maatregelen en zal uitgebreid worden geëvalueerd of de veranderingen leiden tot een betere selectie. 9

10 4. Conclusies en aanbevelingen Het project kan geslaagd genoemd worden. Alle geplande activiteiten zijn verricht en hebben geleid tot duidelijke resultaten in de vorm van beleidsnotities die vastgesteld zijn door het faculteitsbestuur en positief ontvangen zijn door de opleidingscommissies. De voorgenomen en deels voorbereide maatregelen dienen te leiden tot verbetering van de kwaliteit van eerstejaarscurricula als geheel, onderwijs, toetsen, studiebegeleiding en studenten. Aangezien de implementatie van de plannen niet tot het project behoorde, kan nog niets gezegd worden over het effect van de geplande maatregelen en of deze daadwerkelijk gaan leiden tot stijgende onderwijsrendementen na het behalen van het eerste jaar. Implementatie en evaluatie van de plannen is ondergebracht in een vervolgproject, dat zonder begeleiding van het Onderwijscentrum VU zal worden uitgevoerd. 10

11 Bijlage 1 Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projectaanvraag eerste prioriteit: Versterken van de selecterende functie van het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie ( ) Auteur: Ingrid van den Oord Faculteit der Rechtsgeleerdheid Bureau Onderwijs Opdrachtgever namens het faculteitsbestuur: Drs. J.P. Gaemers, directeur bedrijfsvoering Juni 2006 Onderwijscentrum VU De Boelelaan HV Amsterdam Contactpersonen: Procedure en overige vragen: mevr. C.M.J. Peters (E: c.peters@ond.vu.nl T: ) ICT&Onderwijs: dhr. drs. G.J. Los (E: g.los@ond.vu.nl T: ) Digitaal Portfolio: mw. drs. J. Poortinga (E: j.poortinga@ond.vu.nl T: )) Kwaliteitszorg: dhr. dr. W. van Os (E: w.vanos@ond.vu.nl T: ) 11

12 1. Projectbeschrijving 1.1 Samenvatting Een korte samenvatting van de hoofdkenmerken van het project, de doelen en de beoogde resultaten en welk probleem er opgelost moet worden De Faculteit der Rechtsgeleerdheid heeft al lange tijd te kampen met lage onderwijsrendementen en heeft hierop bij visitaties en een accreditatie kritiek gekregen. Er zijn inmiddels regelingen ingevoerd om de selecterende functie van het eerste jaar te versterken en maatregelen aangekondigd om de studievoortgang in de gehele bacheloropleiding te bevorderen. Het geheel van maatregelen dient ertoe te leiden dat 70% van de studenten die het eerste jaar behalen binnen vier jaar het bachelordiploma behaalt en 85% binnen zes jaar. Dit is alleen mogelijk als de selectie in het eerste jaar effectief is. Het faculteitsbestuur heeft nu de wens uitgesproken de selecterende functie van het eerste bachelorjaar bij Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie verder te versterken en wil binnen het project, dat in het gehele studiejaar zal lopen, onderzoeken welk pakket van maatregelen nodig is om de selecterende functie van het eerste bachelorjaar te optimaliseren. Hierbij heeft het faculteitsbestuur expliciet aandacht voor het invoeren van een bindend studieadvies en daarnaast voor het aanbrengen van kwaliteitsverbeteringen in het onderwijsprogramma, het onderwijs, toetsing en studiebegeleiding. Dit project zal onderdeel uitmaken van het geheel van maatregelen dat de faculteit de komende jaren wil nemen om het profiel van de faculteit, op het gebied van onderzoek en onderwijs, te versterken. Uitgangspunt bij de beoogde veranderingen is versterking van kwaliteit. De visie van het faculteitsbestuur op de veranderingen die hiervoor nodig zijn, is opgenomen in de facultaire 'Strategienotitie' van april 2006 (zie bijlage), die onlangs in de faculteit is gepresenteerd. Bespreking ervan in diverse gremia, waaronder alle afdelingshoofden en commissies waarin studenten zijn vertegenwoordigd geeft aan dat de visie op brede steun kan rekenen. Het faculteitsbestuur beoogt een fasegewijze curriculumherziening te realiseren, waarbij de nadruk in het studiejaar zal liggen op herzieningsplannen met betrekking tot het eerste bachelorjaar en het algemene toetsbeleid, zoals vastgelegd in de EMP projectaanvraag 'Opzetten van facultair toetsbeleid'. 1.2 Doelstellingen Hier wordt aangegeven welk facultair belang gediend wordt met de projectresultaten en hoe dit past binnen de facultaire onderwijsvisie op de langere termijn of binnen de onderwijsvisie van de VU Het uitgangspunt van het faculteitsbestuur is dat het eerste jaar sterk selecterend moet zijn; er dienen duidelijke eindtermen geformuleerd te worden voor het eerste bachelorjaar en iedereen die deze eindtermen niet behaalt binnen een bepaald termijn, zal af moeten vallen. Er dient een gemotiveerde groep studenten over te blijven in het tweede bachelorjaar. Deze studenten zijn bereid hard te werken, te discussiëren over juridische of criminologische thema's in werkgroepen (nieuwe stijl) en zijn in staat een bijdrage te leveren aan rechtswetenschappelijk of criminologisch onderzoek (in de vorm van onderzoekend leren, waarbij oordeelsvorming en kritische reflectie een belangrijke rol spelen). Om dit te kunnen bereiken, zal een vernieuwd curriculum worden geïntroduceerd. In het studiejaar zal hierbij de nadruk liggen op voorstellen voor veranderingen in het eerste bachelorjaar. Om zicht te krijgen op het pakket van maatregelen dat getroffen moet worden om de selecterende functie van het eerste bachelorjaar te kunnen versterken, wenst het faculteitsbestuur aan het eind van het project: 1. te beschikken over eindtermen voor het eerste bachelorjaar en leerdoelen voor alle eerstejaars vakken (met daarbinnen de aandacht voor kennis, inzicht, vaardigheden en attituden en onderzoekend leren), 2. helder te hebben welke formele regels met betrekking tot studievoortgang (bij voorkeur in de vorm van een bindend studieadvies) nodig zijn om de selecterende functie van het eerste jaar te versterken en hoe deze geïmplementeerd kunnen worden, 12

13 3. helder te hebben welke veranderingen in het curriculum nodig zijn in het licht van de eindtermen van het eerste bachelorjaar, 4. te beschikken over een opzet voor herziening van specifieke (door het faculteitsbestuur aangewezen) programmaonderdelen (op zowel opzet en inhoud van vakken als werk- en toetsvormen), 5. helder te hebben welke maatregelen genomen kunnen worden om de kwaliteit van studiebegeleiding te verbeteren en hoe deze geïmplementeerd kunnen worden, 6. te beschikken over criteria om de selecterende functie van het eerste bachelorjaar te kunnen evalueren. 1.3 Afbakening Afbakening waar het project zich op richt en waar het zich nadrukkelijk niet op richt (bijvoorbeeld dat het gaat om het selecteren van geschikte tools en niet om het ontwikkelen van nieuwe applicaties) Hieronder is per doel, zoals geformuleerd in 1.2 aangegeven waar het project zich op zal richten. 1. Eindtermen en leerdoelen Het faculteitsbestuur dient duidelijk voor ogen te hebben op basis van welke criteria geselecteerd dient te worden. Over welke basiskwalificaties dienen studenten binnen welk termijn te beschikken? Ten eerste dienen hiervoor binnen het project eindtermen geformuleerd te worden in termen van kennis, inzicht, vaardigheden en attituden (tevens op het gebied van onderzoekend leren) waaraan studenten aan het eind van het eerste bachelorjaar dienen te voldoen. Deze eindtermen dienen afgeleid te zijn van de eindtermen van de bacheloropleiding als geheel en op een wijze dat alle eindtermen van de bacheloropleiding aan het eind van het eerste bachelorjaar op een basaal niveau worden beheerst. Alleen dan kan beoordeeld worden of studenten wel of niet geschikt zijn om de opleiding voort te zetten. Daarnaast dient het onderwijsprogramma zo opgebouwd te zijn dat studenten in staat worden gesteld de eindtermen van het eerste bachelorjaar te behalen door alle vakken te doorlopen. Daarom dienen er binnen het project leerdoelen geformuleerd te worden per vak op een manier dat duidelijk is over welke kwalificaties en op welk niveau studenten na afloop van ieder vak dienen te beschikken. Er dient sprake te zijn van een oplopend niveau van beheersing van de betreffende kwalificaties gedurende het eerste bachelorjaar. De leerdoelen van vakken dienen afgeleid te zijn van de eindtermen van het eerste bachelorjaar. Bij het formuleren van op elkaar aansluitende leerdoelen per vak, kan geconstateerd worden of het huidige onderwijsprogramma in het eerste jaar voldoet (zie curriculumanalyse). Ten tweede zal vastgesteld moeten worden hoe lang studenten erover mogen doen om aan deze eindtermen te voldoen. Dit dient vastgelegd te worden in de formele regels met betrekking tot studievoortgang. 2. Formele regels met betrekking tot studievoortgang Om goed te kunnen selecteren dient de faculteit goede en eenduidige regels te hebben, op basis waarvan studenten die niet aan de basiskwalificaties voldoen, kunnen worden weggestuurd. Deze regels hebben betrekking op het niet bereiken van de eindtermen van het eerste bachelorjaar binnen een vastgesteld termijn en eventueel op het niet voldoen aan vastgestelde voortgangscriteria binnen het eerste bachelorjaar op een tussentijds toetsmoment. In het studiejaar is de blokkerings- en vervallenregeling ingevoerd, die inhoudt dat studenten Rechtsgeleerdheid en Notarieel recht zes van de tien vakken van het eerste bachelorjaar behaald moeten hebben om aan vakken van het tweede bachelorjaar deel te mogen nemen. Studenten Criminologie dienen minimaal vijf van de tien vakken, waaronder Inleiding methoden en technieken (12 studiepunten) te hebben behaald om aan tweedejaars vakken deel te mogen nemen. Vanaf het studiejaar vervallen alle behaalde resultaten van het eerste bachelorjaar van studenten die binnen 24 maanden niet het gehele eerste bachelorjaar hebben afgerond. Het is voor de faculteit niet mogelijk inschrijving van studenten te weigeren op basis van onvoldoende studievoortgang in het 13

14 eerste bachelorjaar. Hiervoor is een bindend studieadvies nodig. Bovendien kunnen studenten met een bindend studieadvies al na één studiejaar worden weggestuurd, wat voor zowel studenten als de faculteit beter is dan studenten pas na twee jaar min of meer weg te sturen. Het faculteitsbestuur voelt er erg veel voor een bindend studieadvies in te gaan voeren om daarmee de kwaliteit van de studentenpopulatie te kunnen verhogen. Deze maatregel maakt onderdeel uit van de voornoemde strategienotitie. Binnen het project zal onderzocht moeten worden op welke wijze een bindend studieadvies ingevoerd kan worden en voor zover mogelijk zullen de effecten van de huidige blokkerings- en vervallenregeling worden geëvalueerd. Bij te nemen maatregelen zal zoveel mogelijk aansluiting gezocht worden bij de huidige regeling. 3. Curriculumanalyse Het onderwijsprogramma van het eerste jaar dient zo ingericht te zijn en dat studenten in staat zijn eindtermen van het eerste jaar te bereiken door alle vakken met een voldoende af te sluiten. Dit houdt tevens in dat de inhoud, de werk- en toetsvormen van vakken optimaal dienen aan te sluiten bij de geformuleerde leerdoelen. Uit de curriculumanalyse en bij het formuleren van leerdoelen per vak kan blijken dat functies (en daarmee de inhoud) van bepaalde programmaonderdelen gewijzigd dienen te worden, bijvoorbeeld omdat er aan bepaalde kwalificaties in het eerste bachelorjaar te veel of juist te weinig aandacht wordt besteed of dat de opbouw van het programma niet effectief is. Hierbij zullen ook de resultaten van vakevaluaties van de laatste jaren worden betrokken en worden indien nodig aanvullende evaluaties verricht. Daarnaast wordt gekeken naar de kwaliteit van gebruikte toetsvormen en toetsen. Indien uit het project blijkt dat veranderingen in opbouw en/of kwaliteit van programmaonderdelen nodig is, zal dit leiden tot voorstellen aan het faculteitsbestuur om programmaonderdelen (qua functie, inhoud, werk- en/of toetsvormen) te wijzigen. 4. Inrichting van het curriculum Indien de plannen om de functie en inhoud van programmaonderdelen te herzien door het faculteitsbestuur worden goedgekeurd, zullen werkgroepen (bestaande uit docenten en een projectmedewerker) binnen het project aan de slag gaan met het wijzigen van de opzet en inhoud van de betreffende programmaonderdelen. Binnen het project zal moeten blijken hoe omvangrijk dit deelproject zal zijn (met andere woorden: voor hoeveel vakken herzieningsplannen moeten worden opgesteld). Het faculteitsbestuur gaat ervan uit dat curriculumherziening noodzakelijk zal zijn om de selecterende functie van het eerste jaar te kunnen optimaliseren en garandeert ondersteunings- en docentcapaciteit met betrekking tot het uitwerken van plannen voor curriculumherzieningen op vakniveau. Door het nauw betrekken van docenten (zoals de faculteit gewoon is te doen) bij een dergelijke curriculumherziening, verwacht het faculteitsbestuur geen grote problemen bij het gezamenlijk formuleren van nieuwe functies en inhouden van specifieke programmaonderdelen. De implementatie van de binnen het project te formuleren herzieningsplannen zal plaatsvinden in het studiejaar Op basis van de projectresultaten kan een planning worden gemaakt voor curriculumherzieningen in hogere jaren. 5. Kwaliteit van studiebegeleiding Om te kunnen selecteren op kwalificaties is het onder andere van belang dat het klimaat waarbinnen studenten studeren ook stimuleert tot efficiënt en effectief studiegedrag, dat studenten begeleid worden bij het bepalen of de gekozen opleiding ook bij hen past, dat studenten goede studiebegeleiding kunnen ontvangen wanneer zij tegen blokkades oplopen en dat studenten erop gewezen worden als ze zich niet op de juiste manier of in het juiste tempo ontwikkelen. Studenten worden binnen de faculteit begeleid door docenten, mentoren en studiebegeleiders, mede met behulp van een digitaal portfolio. Binnen het project kan worden geanalyseerd of de huidige studiebegeleiding effectief genoeg is (efficiënt en effectief studeergedrag zoveel mogelijk bevordert en 14

15 belemmeringen zoveel mogelijk wegneemt) en of er sprake is van een geschikte verhouding tussen eigen verantwoordelijkheden van de studenten en verantwoordelijkheden van de faculteit. Deze analyse kan leiden tot een advies om verbeteringen aan te brengen in de studiebegeleiding. 6. Evaluatiecriteria Indien er maatregelen worden genomen om de selecterende functie van het eerste bachelorjaar te versterken, dient ook nagedacht te worden over de wijze waarop de maatregelen geëvalueerd zullen worden. Hoe kan het faculteitsbestuur straks vaststellen of de selecterende functie van het eerste bachelorjaar daadwerkelijk is verbeterd? Hiervoor is het wenselijk dat er binnen het project toetsbare streefdoelen worden geformuleerd, wordt bepaald op welke wijze en in welke frequentie de maatregelen geëvalueerd zullen worden en door wie en wat er wordt gedaan als de streefdoelen niet worden bereikt. Deze werkwijze past binnen het gehele kwaliteitszorgbeleid van de faculteit, dat gebaseerd is op de eisen die binnen het accreditatiesysteem aan opleidingen worden gesteld. 1.4 Resultaten Zie criteria: voldoende geoperationaliseerd, realistisch en haalbaar. (SMART) Hieronder is per doel, zoals geformuleerd in 1.2, aangegeven tot welke resultaten het project dient te leiden. 1. Eindtermen en leerdoelen: eindtermen voor het eerste bachelorjaar, die afgeleid zijn van de eindtermen van de bacheloropleiding als geheel, leerdoelen voor alle eerstejaars vakken, die afgeleid zijn van de eindtermen van het eerste bachelorjaar en een duidelijke opbouw laten zien in kennis, inzicht, vaardigheden, attituden (tevens op het gebied van onderzoekend leren). 2. Formele regels met betrekking tot studievoortgang: advies over de (wijze van) invoering van een bindend studieadvies (of over het handhaven van de huidige blokkerings- en vervallenregeling). 3. Curriculumanalyse: analyse van het huidige onderwijsprogramma van het eerste jaar in het licht van de aansluiting van vakinhouden, werk- en toetsvormen bij de binnen het project geformuleerde leerdoelen, analyse van de kwaliteit van het onderwijs in het eerste bachelorjaar (in het licht van leerdoelen) op basis van beschikbare onderwijsevaluaties en eventueel aanvullende evaluaties, advies over wijzigen van functies, inhouden, werk- en toetsvormen van programmaonderdelen, advies over (implementatie van) verbeteringen ten aanzien van de onderwijskwaliteit. 4. Inrichting van het curriculum: bijgestelde opzet en inhoud van programmaonderdelen, daar waar het faculteitsbestuur dit nodig acht (de implementatie zelf vindt plaats in studiejaar ). 5. Kwaliteit van studiebegeleiding: analyse van het huidige systeem van studiebegeleiding, advies over (implementatie van) mogelijke verbeteringen in de studiebegeleiding. 6. Evaluatiecriteria voorstel voor evaluatie van maatregelen om de selecterende functie van het eerste bachelorjaar te versterken aan de hand van toetsbare streefdoelen. Op basis van besluiten van het faculteitsbestuur ten aanzien van bovengenoemde adviezen, zal een implementatieplan worden geschreven. De implementatie van de verbetermaatregelen zal plaatsvinden in studiejaar

16 1.5 Facultair commitment Betrokkenheid van facultaire medewerkers en van de leiding van een faculteit is een cruciale succesfactor voor het welslagen van een project. Hier wordt aangegeven hoe het draagvlak is voor het project (De urgentie van het project, de vrijgemaakte uren van projectleider en andere projectmedewerkers en de communicatie naar andere betrokken facultaire medewerkers; inschatting van de implementatieactiviteiten van de projectresultaten, met bijzondere aandacht voor de nog te realiseren infrastructuur en scholing). De faculteit is verantwoordelijk voor de vakinhoudelijke inbreng in het project. In dit deel wordt vermeld welke afspraken er zijn gemaakt met betrokken docenten en/of andere facultaire medewerkers en of de medewerkers hiervan al op de hoogte zijn gesteld. Tevens wordt hier beschreven hoe de faculteit de projectresultaten denkt te gaan implementeren in het onderwijs en hoe een adequate infrastructuur wordt gerealiseerd voor het gebruik van het projectresultaat. Draagvlak Het faculteitsbestuur vindt het van groot belang dat de selecterende functie van het eerste jaar wordt versterkt en is ook genoodzaakt adequate maatregelen te nemen, aangezien aan goede onderwijsrendementen in het accreditatiesysteem veel waarde wordt gehecht. Ter illustratie kan genoemd worden dat de faculteit kritiek heeft gekregen bij de onderwijsvisitatie in 2002 over de lage onderwijsrendementen. In de periode stopte in totaal gemiddeld vijftig procent van de oorspronkelijke instroom studenten met de opleiding zonder een doctoraaldiploma Nederlands recht of Notarieel recht. Van de studenten die het eerste jaar hadden behaald, viel gemiddeld nog 26 procent uit in de doctoraalfase. Het faculteitsbestuur is van mening dat het eerste jaar zodanig selecterend dient te zijn, dat de uitval na het behalen van het eerste jaar (in de bachelorfase) tot maximaal vijftien procent dient te worden beperkt. Het voornemen van het faculteitsbestuur om maatregelen te nemen om de selecterende functie van het eerste jaar te versterken past binnen de voornoemde strategienotitie. Deze notitie is onlangs in de faculteit gepresenteerd en kan op brede steun rekenen van alle betrokkenen bij het onderwijs. Het faculteitsbestuur is bovendien bereid, indien noodzakelijk, structurele organisatorische maatregelen te nemen om de voorgestelde curriculumherzieningen te kunnen realiseren. Indien uit het project blijkt dat het uitwerken van de herzieningsplannen om meer capaciteit vraagt dan opgenomen in de begroting bij deze projectaanvraag, garandeert het faculteitsbestuur de benodigde extra capaciteit te kunnen leveren. Bij docenten blijkt een sterke behoefte te bestaan om hogere eisen te kunnen stellen aan studenten, die gemotiveerd zijn om de gekozen opleiding serieus te doorlopen, die bereid zijn hard te werken, te discussiëren in werkgroepen en een kritische, onderzoekende houding kunnen aannemen. Het faculteitsbestuur verwacht dat als de selecterende functie van het eerste jaar optimaal is, dat het ook beter mogelijk wordt om in hogere jaren zwaardere eisen aan studenten te stellen en daarmee ook het curriculum in de overige jaren te kunnen vernieuwen. Om het draagvlak onder docenten te versterken, zullen in het project discussiebijeenkomsten worden georganiseerd, waarvan de resultaten meegenomen worden in de projectresultaten en zullen vertegenwoordigers van alle afdelingen deel uitmaken van de begeleidingscommissie. Het is gebruikelijk binnen de faculteit om docenten te betrekken bij het formuleren en implementeren van beleid. Tijdens de laatste facultaire onderwijsmiddag van 24 mei 2006 over 'Selectie en academische vorming binnen de Faculteit der Rechtsgeleerdheid', waar voornoemde strategienotitie werd gepresenteerd, bleek bij de aanwezigen, waaronder 31 docenten en 4 studenten van facultaire commissies een groot draagvlak te bestaan voor het versterken van de selecterende functie van het eerste jaar en het veranderen van de opzet van het onderwijs in het eerste jaar. Docenten en studenten gaven aan graag betrokken te zijn bij de vorming van plannen. Daarnaast worden docenten gestimuleerd hun eigen vakken te verbeteren in specifieke werkgroepen onder leiding van een projectmedewerker en zullen alle docenten van de faculteit regelmatig op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen binnen het project door middel van een facultaire onderwijsnieuwsbrief. Implementatie (incl. infrastructuur) Op basis van de projectresultaten (waar implementatieadviezen deel van uitmaken) zal het faculteitsbestuur beslissen welke maatregelen genomen moeten worden en welke implementatieprojecten opgezet moeten worden. De uitwerking van de besluiten van het 16

17 faculteitsbestuur in een implementatieplan maakt onderdeel uit van het project. Het implementatieproces zal aanvangen in het studiejaar Het faculteitsbestuur garandeert een adequate infrastructuur voor het gebruik van projectresultaten. Vakinhoudelijke inbreng Docenten van het eerste jaar leveren vakinhoudelijke inbreng voor zover noodzakelijk. Dit zal voornamelijk nodig zijn bij het formuleren van eindtermen en leerdoelen en het maken van een opzet voor een gewijzigde aanpak en inhoud van specifieke programmaonderdelen op verzoek van het faculteitsbestuur. Afspraken met betrokken medewerkers Binnen Bureau Onderwijs zullen twee medewerkers worden vrijgesteld voor onderwijskundige bijdragen aan het project conform de begroting aan het eind van deze projectaanvraag. Daarnaast wordt een medewerker vrijgesteld voor het projectleiderschap. De betrokken docenten zullen hun projectwerkzaamheden in bestaande formatie uitvoeren. 1.6 Onderwijskundig kader Hier wordt beschreven hoe het project aansluit bij het onderwijsconcept van faculteit en universiteit (Onderwijsvisie van de VU, 14 dec 2005) of hoe het project bijdraagt aan een betere kwaliteit van het onderwijs of de begeleiding van studenten. De Faculteit der Rechtsgeleerdheid is bezig met het maken van een vertaling van de Onderwijsvisie van de VU, zoals grotendeels vastgelegd in de voornoemde Stategienotitie. Voor de faculteit belangrijke elementen in de onderwijsvisie van de VU die betrekking hebben op dit project zijn: aandacht voor onderzoekend leren, aandacht voor individuele ontplooiing en studiebegeleiding. Onderzoekend leren De eindtermen voor het eerste bachelorjaar, die binnen het project worden geformuleerd, geven aan over welke kennis, inzicht, vaardigheden en attituden studenten dienen te beschikken aan het einde van het eerste bachelorjaar, tevens op het gebied van onderzoekend leren. In de leerdoelen van de eerstejaars vakken dient tevens te blijken dat er aandacht is voor onderzoekend leren (doel 1). In het eerste bachelorjaar zal dit voornamelijk inhouden dat studenten leren wat rechtswetenschappelijk of criminologisch onderzoek inhoudt en dat zij methoden van elementair juridisch redeneren respectievelijk methoden van criminologisch onderzoek verwerven. In het eerste bachelorjaar Criminologie maken studenten reeds ruim kennis met methoden van criminologisch onderzoek. In het eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid en Notarieel recht is hier echter nog nauwelijks aandacht voor. Het faculteitsbestuur wil meer eenheid aanbrengen in de wijze waarop in het onderwijs aandacht wordt besteed aan methoden van rechtswetenschappelijk onderzoek. Hiervoor zal binnen het project aandacht zijn bij de analyse van het curriculum en het bijstellen van de opzet en inhoud van specifieke programmaonderdelen (doel 3 en 4). Individuele ontplooiing en studiebegeleiding Om studenten te kunnen stimuleren en begeleiden bij hun individuele ontplooiing is het van belang dat studenten een juiste keuze voor de opleiding hebben gemaakt, in staat zijn de geformuleerde leerdoelen en eindtermen te bereiken en gemotiveerd zijn hun opleiding serieus te doorlopen. Enerzijds zal de faculteit er alles aan moeten doen studenten gemotiveerd te krijgen door goed en uitdagend onderwijs en voldoende begeleiding aan te bieden. Anderzijds dient de faculteit studenten die niet geschikt lijken te zijn voor de gekozen opleidingen vroegtijdig hierop te wijzen. Binnen het project zal aandacht zijn voor mogelijke verbeteringen in onderwijs en studiebegeleiding (doel 5), maar ook voor het verbeteren van de mogelijkheden om studenten al vroegtijdig te wijzen op onvoldoende studievoortgang en indien nodig te weigeren de opleiding voort te zetten, waarschijnlijk door het introduceren van een bindend studieadvies (doel 2). Dit project valt daarmee binnen thema 3 Onderwijsvisie VU van de EMP-ronde

18 1.7 Kwaliteit Een gebruikersevaluatie maakt onderdeel uit van het project. De resultaten hiervan worden teruggekoppeld naar de projectdoelstellingen, en maken deel uit van de eindrapportage. Zoals aangegeven onder 4.2 wordt het project geëvalueerd en wordt een verslag van de evaluatie opgenomen in de eindrapportage. 1.8 Disseminatie Geef aan hoe de resultaten van het project binnen de eigen faculteit bekend worden gemaakt en daarbuiten. De kennis die in het project wordt opgedaan, wordt beschikbaar gesteld aan anderen binnen de VU. Het Onderwijscentrum VU houdt de projectvoortgang bij die via een website te raadplegen is. Verder zorgt het Onderwijscentrum voor een gedegen documentatie van de ontwikkelde toepassingen en werkwijzen en onderwijsvormen. Binnen de faculteit zullen de projectresultaten beschikbaar worden gesteld door alle docenten op de hoogte te stellen van de besluiten van het faculteitsbestuur zoals opgenomen in het implementatieplan. Tussentijds zullen docenten op de hoogte gehouden van ontwikkelingen binnen het project door middel van een facultaire onderwijsnieuwsbrief. Voor geïnteresseerden buiten de faculteit zullen de resultaten op verzoek beschikbaar worden gesteld. 2. Gewenste ondersteuning Onderwijscentrum VU Bij alle EMP-projecten gaat het om een samenwerkingsproject tussen medewerkers van een faculteit en van het onderwijscentrum. Tijdens het project vervult ieder een rol om tot het gezamenlijke eindproduct te komen. M.a.w. het Onderwijscentrum voert het project niet uit in opdracht van een faculteit. Het gaat om een gezamenlijke inspanning, waarbij ieder de eigen expertise inbrengt. In dit deel wordt beschreven welke ondersteuning van het Onderwijscentrum wordt verwacht: bijvoorbeeld bij voorlichting over portfolio s, inhoudelijke en technische voorbereiding implementatie portfolio s, trainingen en workshops voor docenten en/of studenten m.b.t. begeleiden en beoordelen van portfolio(opdrachten), evaluatie). De gevraagde ondersteuning betreft aanvullende expertise bij het ontwikkelen van curricula of leerlijnen, didactische expertise zoals bijvoorbeeld bij het gebruik van streaming-video of bij academische vorming, technische expertise m.b.t ICT&O tools. De faculteit wenst voor het project ondersteuning van het Onderwijscentrum VU te ontvangen bij: 1. het opstellen van eindtermen van het eerste bachelorjaar, 2. het begeleiden van docenten bij het formuleren van leerdoelen, 3. het adviseren van het faculteitsbestuur over het invoeren van een bindend studieadvies (of het handhaven van de blokkerings- en vervallenregeling) door het uitvoeren van een evaluatieonderzoek van de huidige blokkerings- en vervallenregeling en door het in kaart brengen van de consequenties van het invoeren van een bindend studieadvies, 4. het verrichten van aanvullende evaluaties om de onderwijs- en toetskwaliteit in kaart te brengen, 5. het adviseren van het faculteitsbestuur over het wijzigen van de opzet van specifieke vakken, 6. het begeleiden van docenten van het bijstellen van de opzet van hun vak, 7. het verrichten van evaluaties om de kwaliteit van studiebegeleiding in kaart te brengen, 8. het begeleiden van Bureau Onderwijs bij het opstellen van een adviesrapport voor het faculteitsbestuur, 9. het schrijven van een projectevaluatie en eindrapportage. 18

19 3. Projectstructuur (zie criteria projectstructuur) Wie is de officiële opdrachtgever van het project? (Naam en functie van de verantwoordelijke persoon binnen de faculteit). Het project zal worden uitgevoerd in opdracht van het faculteitsbestuur. 3.1 Projectleider en medewerkers Naam Functie Afdeling Rob van Bogget, Hoofd Bureau Onderwijs Ingrid van den Oord + Zwanette Tobi, beleidsmedewerkers onderwijs Docenten van eerstejaars vakken Medewerker Onderwijscentrum VU Projectrol Projectleider / schrijven van adviezen en beleidsvoorstellen voor FB Onderwijskundige ondersteuning / schrijven van adviezen en beleidsvoorstellen voor FB Vakinhoudelijk: formuleren van leerdoelen, bijstellen van opzet specifieke vakken Advies en onderwijskundige ondersteuning Uren p/w Telefoon vanbogget@rechten.vu.nl i.vandenoord@rechten.vu.nl 16 (= tot.) Begeleidingscommissie Namen, rol/verantwoordelijkheden/taken, titel, functie, afdeling De begeleidingscommissie bestaat uit: de studieadviseurs Rechtsgeleerdheid, Notarieel recht en Criminologie, mw. J.Z. Schutte, mw. drs. G.M. Klerks, drs. P.J. Koenen, de opleidingscommissies van de drie bacheloropleidingen (VCO), waarin zowel docenten als studenten vertegenwoordigd zijn. Omdat de bezetting van de opleidingscommissies nu nog niet bekend is, kunnen nog geen namen worden opgevoerd, enkele studenten van verschillende 'gradaties' (studenten met verschillende studieresultaten), vertegenwoordigers van alle afdelingen die de faculteit kent. De studentleden zullen bij aanvang van het project worden geselecteerd. Daarnaast zullen alle afdelingshoofden begin september worden verzocht een lid voor de begeleidingscommissie aan te dragen. De faculteit hanteert deze aanpak ook bij andere projecten, welke als geslaagd wordt gekenmerkt. Als voorbeeld hiervan is in het studiejaar en de Begeleidingscommissie werkgroeponderwijs actief. In deze begeleidingscommissie werken docenten van verschillende afdelingen en een student aan een evaluatie- en adviesproject ten aanzien van de invoering van een minimumstandaard voor werkgroeponderwijs. 4. Planning 4.1 Projectplanning Beoogde startdatum project: 1 september 2006 Beoogde einddatum project: 31 augustus

20 4.2 Activiteitenplanning Maand Hoofdactiviteit Omschrijving Medewerker(s) Rol medewerker(s) September t/m oktober 2006 (hier kan al voor september een begin mee worden gemaakt) 1. Formuleren van eindtermen voor het eerste bachelorjaar (doel 1) Bureau Onderwijs (BO), Onderwijscentrum (OC) en begeleidingscommi ssie (BC) Opstellen van (wenselijke) eindtermen. Aan de hand van eindtermen van de bacheloropleiding eindtermen opstellen voor het eerste bachelorjaar (in september klaar!). De geformuleerde eindtermen dienen door het faculteitsbestuur (FB) vastgesteld te worden (na advies opleidingscommissies, VCO), voordat een vervolg kan worden gegeven aan het project (hier gaat een maand overheen!). Docenten van eerstejaars vakken en coördinatoren van grote vakken uit het tweede en derde bachelorjaar Feedback leveren op geformuleerde eindtermen. November 2006 t/m december Formuleren van leerdoelen voor alle eerstejaars vakken (doel 1) De eindtermen van het eerste bachelorjaar worden vertaald naar leerdoelen van individuele vakken, zoals deze nu zijn ingevuld. Als start van deze operatie kan er een discussiebijeenkomst met docenten worden georganiseerd. Docenten van eerstejaars vakken BO + OC + BC Formuleren van leerdoelen voor het eigen vak. Organiseren van een discussiebijeenkomst met docenten en begeleiden van docenten bij het formuleren van leerdoelen die aansluiten bij de eindtermen van het eerste bachelorjaar. Januari t/m februari Analyseren van de kwaliteit van het geheel van geformuleerde leerdoelen en indien nodig bijstellen van leerdoelen (doel 1) Hoofdactiviteit 2 zal zichtbaar maken welke kwalificaties onvoldoende of teveel nadruk krijgen en of er sprake is van een goede opbouw in leerdoelen over de vakken heen. Dit zal leiden tot 'wenselijke leerdoelen'. BO + OC + BC Docenten van eerstejaars vakken Opstellen van wenselijke leerdoelen (indien nodig) bij specifieke vakken. Feedback leveren op bijgestelde leedoelen. 20

EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid

EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid EMP-project Inzet van ICT als ondersteunende programma s in het eerste bachelorjaar (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid Kenmerk: 08.0121 (= geactualiseerde versie van 07.0289) Projectvoorstel Status

Nadere informatie

Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Professionalisering van docenten in het kader van de onderwijsvisie Drs. V.A.M.J. Bremers Faculteit der

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Titel: Kwaliteitszorg Studieadvisering aan de Vrije Universiteit Auteurs: Jan van Gastel en Hanneke Hovenkamp

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool

Projecten Educatieve Middelen Pool Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Implementatie van compententiegericht onderwijs: training, monitoring en evaluatie. J.B. Buning, F. Ariese

Nadere informatie

EMP-project Student Peer Review (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid

EMP-project Student Peer Review (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid EMP-project Student Peer Review (2008-09) Faculteit der Rechtsgeleerdheid Kenmerk: 08.0049 Projectvoorstel Vervolgproject Finaal Status Versie 0.2 n.v.t. Looptijd 1 september 2008 t/m 31 augustus 2009

Nadere informatie

In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders

In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders In kaart brengen van leerlijnen en aanbrengen van toetsingskaders FEWEB EMP Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2008 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel leerlijnen en toetsing FEWEB,

Nadere informatie

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion

Naam: Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) Draaiboek decentrale implementatie PAUW en Tridion Inleiding In het kader van het Programma Aanpak Universitaire Website (PAUW) is afgesproken dat alle decentrale

Nadere informatie

Kwaliteitsdefinitie. Analyse. Draaiboek voor evaluatie van de studie archeologie

Kwaliteitsdefinitie. Analyse. Draaiboek voor evaluatie van de studie archeologie Versie april 2008 1 Draaiboek voor evaluatie van de studie archeologie Afkortingen: OLC : opleidingscommissie OS : onderwijssecretaris (Olga Yates / Jaap Hoff) PO : portefeuillehouder onderwijs (Corinne

Nadere informatie

Samenhang door intervisie

Samenhang door intervisie Samenhang door intervisie A.W. Musschenga, P.J.Reinders, M.F.Willemsen Faculteit der Wijsbegeerte 1 juni 2007 Onderwijscentrum VU De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam www.onderwijscentrum.vu.nl Contactpersonen:

Nadere informatie

Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool

Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool Video-instructie portfolio in het VUmc-compas Faculteit Geneeskunde (VUmc) Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool 2009-2010 vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel

Nadere informatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten

Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Bindend Studieadvies. student. uva.nl/ rechten m UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Faculteit der Rechtsgeleerdheid Bindend Studieadvies (BSA) 2018-2019 student. uva.nl/ rechten Het (negatief bindend) studieadvies Als je als voltijd bachelorstudent staat ingeschreven

Nadere informatie

VERSTERKING MENTORAAT

VERSTERKING MENTORAAT VERSTERKING MENTORAAT Faculteit der Rechtsgeleerdheid EMP-Projectvoorstel (kenmerk 09.0077, 3 e, herz. Versie) vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam Voorstel 0.3 def n.v.t. Looptijd

Nadere informatie

Concept-besluit van het DB-OW over de herziening van de curricula van de masteropleidingen (7 oktober 2008).

Concept-besluit van het DB-OW over de herziening van de curricula van de masteropleidingen (7 oktober 2008). Erasmus Universiteit Rotterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Concept-besluit van het DB-OW over de herziening van de curricula van de masteropleidingen (7 oktober 2008). 1. Concept-besluit en facultaire

Nadere informatie

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies X0A0T Validiteit Betrouwbaarheid Functionaliteit Condities Toetsbeleid Het toetsbeleidsplan is valide Het toetsbeleidsplan is betrouwbaar Het toetsbeleidsplan is functioneel Het toetsbeleidsplan voldoet

Nadere informatie

Succesvol implementeren

Succesvol implementeren Succesvol implementeren Waarom begeleiding bij implementeren? Idealiter wordt een verandering op een school ingezet vanuit de onderwijsvisie. Deze veranderingen zijn veelal geformuleerd in het schoolplan

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Peer review en Academische Vaardigheden

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU. Peer review en Academische Vaardigheden Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Peer review en Academische Vaardigheden auteurs: Rob van Leeuwen en Janneke van Eijk; FPP, Onderwijsbureau

Nadere informatie

Digitale casuïstiek kindertandheelkunde

Digitale casuïstiek kindertandheelkunde Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Digitale casuïstiek kindertandheelkunde Dr. René Gruythuysen; Drs. Pepijn Koopman, Drs. Jaap Buis en Ir.

Nadere informatie

Modelregeling opleidingscommissies

Modelregeling opleidingscommissies Modelregeling opleidingscommissies Bureau van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Kenmerk 15.0116 30-6-2015 Artikel 1: Instellen van de opleidingscommissie 1a. Het faculteitsbestuur stelt een opleidingscommissie

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT

MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT MAAK KENNIS MET DE OPLEIDING NOTARIEEL RECHT FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID MR. F.A. GROOTE WASSINK WELKOM Wat is notarieel recht? Opbouw opleiding Beroepsperspectief Studeren aan de VU Praktische zaken

Nadere informatie

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs

Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs universitair onderwijscentrum groningen hoger onderwijs Beschrijving Basiskwalificatie onderwijs 2008-2009 september 2008 Basiskwalificatie onderwijs 2 Wat is de basiskwalificatie onderwijs (BKO)? De basiskwalificatie

Nadere informatie

Leerlijn Professionele Vaardigheden in de Bachelor

Leerlijn Professionele Vaardigheden in de Bachelor Leerlijn Professionele Vaardigheden in de Bachelor Gezondheidswetenschappen - Faculteit der Aard- en levenswetenschappen Projectvoorstel 2! Concept 0.6 "# n.v.t. $# 24 maanden!! dr. Willemieke Kroeze (docent;

Nadere informatie

Randvoorwaarden. Geachte decaan, beste Karen,

Randvoorwaarden. Geachte decaan, beste Karen, Decaan Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica t.a.v. Karen Maex Postbus 94214 1090 GE Amsterdam (020) 525 5878 fnwi@studentenraad.nl studentenraad.nl/fnwi Datum 10 februari 2014 Ons kenmerk

Nadere informatie

Faculteit der Rechtsgeleerdheid: overgangsregeling bij herziening bachelorcurriculum

Faculteit der Rechtsgeleerdheid: overgangsregeling bij herziening bachelorcurriculum Faculteit der Rechtsgeleerdheid: overgangsregeling 2014-2015 bij herziening bachelorcurriculum 26 mei 2014 Aanvulling 10 juli 2014, betreft een explicitering van de overgangsbepaling voor het vak Economie.

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Het inzetten van Blackboard en QMP voor afname van digitale tentamens binnen FALW Karin van der Wilt Faculteit

Nadere informatie

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers Tabel Competenties docentopleiders/-trainers In deze tabel zijn de competenties van de docentopleider/trainer (1) opgenomen. Deze zijn verder geconcretiseerd in bekwaamheidseisen of indicatoren en uitgewerkt

Nadere informatie

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU

Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU Aanvraag Samenwerkend leren op afstand II Mathilde Molendijk FALW IVM / IVA Opdrachtgever: prof. dr. H.J.

Nadere informatie

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs

Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Bijlage 5 Interviewformulier studieadviseurs Studentnummer: Naam aanmelder: Stap 1. Welkom heten en uitleggen wat het onderzoek inhoudt (Tijd: 5 minuten) Landelijk en bij de FEM is er sprake van een hoge

Nadere informatie

Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek

Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek ACTA Projectvoorstel vrije Universiteit amsterdam 2009 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel Van ontwerp naar praktijk in de Virtuele Prekliniek,

Nadere informatie

Training examencommissies

Training examencommissies Training examencommissies N.a.v. midterm review instellingstoets kwaliteitszorg 5 maart 2015 Linda Verbeek 1 Voorstellen Drs Scheikunde (UU) MSc Onderwijskundig ontwerp en advisering (UU) Nu: Beleidsmedewerker

Nadere informatie

Algemene informatie

Algemene informatie Algemene informatie 2016-2017 BSA-regeling UITVOERINGSREGELING STUDIEADVIES BSA - TUA juni 2016 Aan de TUA geldt een bindend studieadvies. De Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW)

Nadere informatie

Brief Verbetering van de Criteria van Onderwijs in het Engels en Nederlands

Brief Verbetering van de Criteria van Onderwijs in het Engels en Nederlands Dhr. prof. dr. F.P. Weerman Kloveniersburgwal 48 1012 CX Amsterdam Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam (020) 525 3278 fsr-fgw@uva.nl studentenraad.nl/fgw Datum 6 december 2016 Ons kenmerk 16fgw043 Contactpersoon

Nadere informatie

Bindend Studieadvies (BSA)

Bindend Studieadvies (BSA) BSA_4luik_0708.qxp:BSA folder recht 06-06-2007 18:18 Pagina 1 Bindend Studieadvies (BSA) Neem contact op met het Bureau Studiebegeleiding Om dispensatie te krijgen van het negatief BSA moet u uw persoonlijke

Nadere informatie

Intensiever door extensivering

Intensiever door extensivering Intensiever door extensivering Antropologie Faculteit der Sociale Wetenschappen Projectvoorstel Educatieve Middelen Pool 2008-2009 vrije Universiteit amsterdam 2008 Vrije Universiteit, Amsterdam Projectvoorstel

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN

MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN MAAK KENNIS MET CRIMINOLOGIE FACULTEIT DER RECHTSGELEERDHEID PROF.DR.MR. WIM HUISMAN LIQUIDATIE NIJMAN Waarom liquidaties? Vechtsport & georganiseerde misdaad Criminele inlichtingen Forenisische opsporing

Nadere informatie

3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator

3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator 3. Opleidingskader voor de opleiding Informatiecoördinator In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit hoofdstuk

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut Opleidingsmanager Doel Ontwikkelen van programma( s) van wetenschappenlijk onderwijs en (laten) uitvoeren en organiseren van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande van een faculteitsplan

Nadere informatie

VU Breed Ondernemerschapsonderwijs. Ingrid Wakkee! *

VU Breed Ondernemerschapsonderwijs. Ingrid Wakkee! * Projecten Educatieve Middelen Pool 2007 2008 Aanvraagformulier ondersteuning Onderwijscentrum VU VU Breed Ondernemerschapsonderwijs Ingrid Wakkee! *! Centrum voor Innovatief Maatschappelijk Ondernemen

Nadere informatie

Medewerker onderwijsontwikkeling

Medewerker onderwijsontwikkeling Medewerker onderwijsontwikkeling Doel Ontwikkelen van en adviseren over het onderwijsbeleid en ondersteunen bij de implementatie en toepassing ervan, uitgaande van de geformuleerde strategie van de instelling/faculteit

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl - 2 - Voorwoord

Nadere informatie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie

Toetsvormen. Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie Toetsvormen Onderwijsmiddag 14 februari 2012 Ferdi Engels & Gerrit Heil toetsadviescommissie 1 Waarom wordt er getoetst? Om te beoordelen in hoeverre de student in staat is te handelen zoals op academisch

Nadere informatie

Projectvoorstellen maken

Projectvoorstellen maken Projectvoorstellen maken 1. Kader 1.1. Gebruiksaanwijzing 1.2. Wat zijn de eisen aan een projectvoorstel? 2. Inleiding 2.1 Signalering 2.2 Vooronderzoek 2.3 Probleemsituatie 3. Doelstellingen en randvoorwaarden

Nadere informatie

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE ONDERWIJS- & ONDERZOEKSONDERSTEUNING VAARDIGHEIDSDOCENT VERSIE 3 APRIL 2017

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE ONDERWIJS- & ONDERZOEKSONDERSTEUNING VAARDIGHEIDSDOCENT VERSIE 3 APRIL 2017 Vaardigheidsdocent Doel Ontwikkelen en verzorgen van buiten de kaders van de wetenschappelijke onderwijsonderdelen maar binnen de kaders van het beleid van de instelling, faculteit, opleidingsinstituut,

Nadere informatie

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (opleidingen)

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (opleidingen) 00 Executive summary Geef een samenvatting op basis van de signalen uit de monitor en geef op hoofdlijnen aan welke acties er gepland zijn. 0 Inleiding Dit kader bestaat uit zeven paragrafen waarin de

Nadere informatie

Plan van aanpak implementatie WMO-dienstverlening gemeente Drimmelen

Plan van aanpak implementatie WMO-dienstverlening gemeente Drimmelen Plan van aanpak implementatie WMO-dienstverlening gemeente Drimmelen Auteur : drs. Natasja de Bruin Datum : Donderdag 16 februari 2006 Versie : 2.0 (definitief) LEGAL FINANCE PROCESS Inhoudsopgave 1. Inleiding...3

Nadere informatie

Zaaknummer : 2013/261

Zaaknummer : 2013/261 Zaaknummer : 2013/261 Rechter[s] : mr. Troostwijk Datum uitspraak : 27 maart 2014 Partijen : Appellante tegen CBE De Haagse Hogeschool Trefwoorden : Begeleiding, BNSA, gelijkheidsbeginsel, [extra]herkansing,

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde

Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Internationalisering Minor in het buitenland 2016-2017 Mogelijkheden bij de opleiding Geneeskunde Minor algemeen Alle studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) volgen in het derde Bachelorjaar

Nadere informatie

Introductie Bacheloropleiding Psychologie

Introductie Bacheloropleiding Psychologie Introductie Bacheloropleiding Psychologie 31 augustus 2015 Anna Zandvliet, Arjaan Wit Instituut Psychologie Welkom Organisatie Universiteit/Faculteit/Instituut Programma propedeuse In het kort: BSA & studiebegeleiding

Nadere informatie

Geachte Decaan, beste Frank,

Geachte Decaan, beste Frank, Aan Prof. dr. F.P.I.M. van Vree Spuistraat 210 1021 VT Amsterdam Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam (020) 525 3278 fsr-fgw@uva.nl studentenraad.nl/fgw Datum 5 februari 2014 Ons kenmerk 20140205-RvdH-003

Nadere informatie

Toetsbekwaamheid BKE november 2016

Toetsbekwaamheid BKE november 2016 Toetsbekwaamheid BKE november 2016 De Basiskwalificatie Examinering heeft als doel de hbo-toetspraktijk te versterken. Een belangrijk aspect in die toetspraktijk is het gesprek over toetsing: het vragen/

Nadere informatie

Projectplan. Cultuur als middel om onderwijs en omgeving te verbinden Mw. N. Remerie, P. Holland, M. Jakubowski en dhr. C. van Herkhuizen(penvoerder)

Projectplan. Cultuur als middel om onderwijs en omgeving te verbinden Mw. N. Remerie, P. Holland, M. Jakubowski en dhr. C. van Herkhuizen(penvoerder) Projectplan Titel van het project: Naam van de lokale projectleiders: Betrokken partijen binnen het project: Cultuur als middel om onderwijs en omgeving te verbinden Mw. N. Remerie, P. Holland, M. Jakubowski

Nadere informatie

Bindend studieadvies bacheloropleiding Biologie

Bindend studieadvies bacheloropleiding Biologie Bindend studieadvies bacheloropleiding Biologie Concept 11 juni 2007 Inleiding Het College van Bestuur (CvB) heeft besloten dat alle bacheloropleidingen van de Universiteit Utrecht uiterlijk september

Nadere informatie

Docenten die hun onderwijs meer willen afstemmen op de individuele verschillen tussen leerlingen en hun leeropbrengst willen vergroten.

Docenten die hun onderwijs meer willen afstemmen op de individuele verschillen tussen leerlingen en hun leeropbrengst willen vergroten. 1. Differentiëren Onderzoeken welke manieren en mogelijkheden er zijn om te differentiëren en praktische handvatten bieden om hiermee aan de slag te gaan. Vervolgens deze kennis toepassen in de praktijk

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Plan van aanpak. Project : Let s Drop. Bedrijf : DropCo BV

Plan van aanpak. Project : Let s Drop. Bedrijf : DropCo BV Plan van aanpak Project : Let s Drop Bedrijf : DropCo BV Plaats, datum: Horn, 28 september 2012 Opgesteld door: 1205366 1205366smit@zuyd.nl Plan van Aanpak project Let s Drop pagina 1 Inhoudsopgave plan

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Onderzoek naar de werking van het coalitieprogramma

Onderzoek naar de werking van het coalitieprogramma Rekenkamer Weert Onderzoek naar de werking van het coalitieprogramma 2 april 2009 Achtergrond en aanleiding onderzoek De rekenkamer van de gemeente Weert richt zich op het perspectief leren en verbeteren.

Nadere informatie

Faculteit Rechtsgeleerdheid Toelatingsreglement Nederlandstalige opleidingen Rechtsgeleerdheid

Faculteit Rechtsgeleerdheid Toelatingsreglement Nederlandstalige opleidingen Rechtsgeleerdheid Faculteit Rechtsgeleerdheid Toelatingsreglement Nederlandstalige opleidingen Rechtsgeleerdheid Toelatingsreglement Nederlandstalige opleidingen Rechtsgeleerdheid 1 Inhoudsopgave Paragraaf 1 Algemene bepalingen...

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM JAARVERSLAG 2010 EXAMENCOMMISSIE FACULTEIT DER WIJSBEGEERTE ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM Rotterdam, maart 2011 Jaarverslag 2010 Examencommissie Faculteit der Wijsbegeerte 1 In de Wet Versterking Besturing

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (facultair).

Normkader: Onderwijsmonitor 2017 (facultair). 00 Executive summary Geef een samenvatting op basis van de signalen uit de monitor en geef op hoofdlijnen aan welke acties er gepland zijn. 0 Inleiding Dit kader bestaat uit zeven paragrafen waarin de

Nadere informatie

Erasmus MC. Bindend Studieadvies. Geneeskunde

Erasmus MC. Bindend Studieadvies. Geneeskunde Erasmus MC Bindend Studieadvies Geneeskunde Bindend Studieadvies Geneeskunde De studie Geneeskunde aan het Erasmus MC kent een bindend studieadvies (BSa) voor studenten die studeren in Bachelorjaar-1.

Nadere informatie

Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Commercieel medewerker cohort

Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Commercieel medewerker cohort Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Commercieel medewerker cohort 2018-2019 Gedurende de opleiding Commercieel Medewerker word je op studieonderdelen beoordeeld. Welke resultaten heb je bereikt en

Nadere informatie

gezien: het begeleidend memo nieuwe regeling VU-UvA Honoursoverleg d.d. 1 november 2018; de Regeling VU-UvA Honoursprogramma oktober 2018;

gezien: het begeleidend memo nieuwe regeling VU-UvA Honoursoverleg d.d. 1 november 2018; de Regeling VU-UvA Honoursprogramma oktober 2018; Besluit Datum 27 november 2018 Kenmerk 2018-079129 Onderwerp VU-UvA Honoursregeling HET COLLEGE VAN BESTUUR VAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM; gezien: het begeleidend memo nieuwe regeling VU-UvA Honoursoverleg

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. 1. Gevolgen invoering Brede bachelor voor zittende (schakel) studenten Inleiding 1

INHOUDSOPGAVE. 1. Gevolgen invoering Brede bachelor voor zittende (schakel) studenten Inleiding 1 INHOUDSOPGAVE 1. Gevolgen invoering Brede bachelor voor zittende (schakel) studenten 1 1.1 Inleiding 1 1.2 Hoe ziet het eerste jaar van de Brede bachelor er uit? 1 1.3 Hoe ziet de jaarindeling van het

Nadere informatie

2. Opleidingskader voor de opleiding Teamleider Preparatie nafase

2. Opleidingskader voor de opleiding Teamleider Preparatie nafase 2. Opleidingskader voor de opleiding Teamleider Preparatie nafase In het project GROOTER worden onder andere opleidingskaders ontwikkeld voor drie functiegerichte opleidingen voor Bevolkingszorg. In dit

Nadere informatie

Procedure medezeggenschap bij wijzingen in het onderwijsaanbod Science in Amsterdam

Procedure medezeggenschap bij wijzingen in het onderwijsaanbod Science in Amsterdam Procedure medezeggenschap bij wijzingen in het onderwijsaanbod Science in Amsterdam Inleiding Aan de medezeggenschapsorganen 1 van de faculteiten FALW (VU), FEW (VU) en FNWI (UvA) kunnen voorstellen worden

Nadere informatie

Best practices in academische vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen

Best practices in academische vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen Robert van Wijk & Esther Vleugel vaardigheden bij bèta-bacheloropleidingen Workshop op de ICAB conferentie 2015 Programma Achtergrond van ons academisch vaardigheden onderwijs Onze ervaringen en lessen

Nadere informatie

JAARPLAN cohort Kompas College te Spijkenisse

JAARPLAN cohort Kompas College te Spijkenisse 1 JAARPLAN cohort 2015-2016 Kompas College te Spijkenisse ONDERWIJS: RESULTATEN en RICHTING 2016. Realisatie 01 juni 2016. 1. Kompas College is toonaangevend specialist voor leerlingen met specifieke onderwijszorgbehoeften.

Nadere informatie

Eens per 6 jaar, voor visitatie. Evt.bijstelling bij mid-term

Eens per 6 jaar, voor visitatie. Evt.bijstelling bij mid-term Handreiking voor de adjunct-directeuren Iedere bachelor- of masteropleiding in de FWN wordt aangestuurd door een adjunct-directeur. Een adjunct-directeur kan meerdere opleidingen aansturen. Hij heeft hierbij

Nadere informatie

Kwaliteitscriteria voor GKC innovatieprojecten

Kwaliteitscriteria voor GKC innovatieprojecten Groene Kennis Coöperatie Kwaliteitscriteria voor GKC innovatieprojecten Waar is dit instrument voor bedoeld? Binnen de GKC, o.a. via KIGO, worden veel projecten uitgevoerd. We hebben gemerkt dat (te) veel

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING 2016 2017 BACHELOROPLEIDING WERKTUIGBOUWKUNDE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT UITVOERINGSREGELING BACHELOR WERKTUIGBOUWKUNDE 2016 2017 1 INHOUDSOPGAVE Artikel 1 Samenstelling Bachelor

Nadere informatie

Verplicht toetsen en bijspijkeren of eigen verantwoordelijkheid? De basisvaardigheden Nederlands van eerstejaars VU-studenten

Verplicht toetsen en bijspijkeren of eigen verantwoordelijkheid? De basisvaardigheden Nederlands van eerstejaars VU-studenten 7.Taalbeleid hoger onderwijs Ronde 8 Marloes van Beersum & Eline van Straalen Taalcentrum-VU, Vrije Universiteit Amsterdam Contact: mvanbeersum@taalcentrum-vu.nl evanstraalen@taalcentrum-vu.nl Verplicht

Nadere informatie

Visiedocument FSR FNWI

Visiedocument FSR FNWI Visiedocument Jan Martens (Voorzitter) Rachel Mijdam (Vicevoorzitter) Luc van Keulen (Secretaris) Beate Stevens (Algemeen lid) Stijn van Uffelen (Algemeen lid) Ahmed Avci (Algemeen lid) Voorwoord Voor

Nadere informatie

Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen. Dr. Kim Dirkx

Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen. Dr. Kim Dirkx Toetsdeskundigheid in examencommissies Vereniging Hogescholen Dr. Kim Dirkx Even voorstellen Even voorstellen Programma Jullie vragen staan vandaag centraal Programma Jullie vragen staan vandaag centraal

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

De notitie verantwoording Wet Werk en Bijstand 2004 geeft hiervoor de kaders weer.

De notitie verantwoording Wet Werk en Bijstand 2004 geeft hiervoor de kaders weer. Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 9 juni 2004 / 102/2004 Onderwerp Notitie verantwoording Wet Werk en Bijstand 2004 Programma / Programmanummer Inkomen / 3230 Portefeuillehouder

Nadere informatie

Bindend Studieadvies

Bindend Studieadvies Erasmus MC Bindend Studieadvies Geneeskunde Nominaal is Normaal Foto Bindend Studieadvies Geneeskunde Om een goede start van je studie te maken, hanteert de opleiding Geneeskunde een Bindend Studieadvies

Nadere informatie

Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie

Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Managementsamenvatting/advies: Meetlat met toetscriteria Toetscriterium 1. Kansen en bedreigingen, behoefte- en omgevingsanalyse Door een analyse te maken

Nadere informatie

: Voorstel inzake kaderstellende discussie Zorgloket

: Voorstel inzake kaderstellende discussie Zorgloket Raad : 10 december 2002 Agendanr. : 5 Doc.nr : B200217584 Afdeling: : Educatie en Welzijn RAADSVOORSTEL Onderwerp : Voorstel inzake kaderstellende discussie Zorgloket Voorgeschiedenis De realisatie van

Nadere informatie

Grassroots en shoots subsidies voor onderwijsinnovatie

Grassroots en shoots subsidies voor onderwijsinnovatie Grassroots en shoots subsidies voor onderwijsinnovatie Aanvraagformulier voorjaar 2018, deadline 4 juni 2018 Heeft u een idee voor onderwijsinnovatie en heeft u een steuntje in de rug nodig om uw idee

Nadere informatie

U I T S P R A A K

U I T S P R A A K U I T S P R A A K 1 7-3 3 7 van het College van beroep voor de examens van de Universiteit Leiden inzake het beroep van [naam], appellante tegen het bestuur van de Faculteit der Governance and Global Affairs,

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3

Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Opleiding Verpleegkunde Stage-opdrachten jaar 3 Handleiding Voltijd Jaar 3 Studiejaar 2015-2016 Stage-opdrachten Tijdens stage 3 worden 4 stage-opdrachten gemaakt (waarvan opdracht 1 als toets voor de

Nadere informatie

Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Junior Accountmanager cohort

Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Junior Accountmanager cohort Ontwikkelingsgerichte beoordeling en BSA Junior Accountmanager cohort 2018-2019 Gedurende de opleiding Junior Accountmanager word je op studieonderdelen beoordeeld. Welke resultaten heb je bereikt en hoe

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438. Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering

Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438. Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 9A Onderwerp: Risico inventarisatie project rwzi Utrecht Nummer: 604438 In D&H: 22-01-2013 Steller: Drs. J.L.P.A. Dankaart

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) In de voorbereiding op het Pop gesprek stelt de medewerker een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Hierbij maakt de medewerker gebruik

Nadere informatie

Bindend Studieadvies Geneeskunde

Bindend Studieadvies Geneeskunde Erasmus MC Desiderius School van begrijpen naar beslissen Bindend Studieadvies Geneeskunde 2013-2014 Bindend Studieadvies Geneeskunde De studie Geneeskunde aan het Erasmus MC kent een bindend studieadvies

Nadere informatie

Overgangsregelingen 2013-2014 - Fac. der Rechtsgeleerdheid

Overgangsregelingen 2013-2014 - Fac. der Rechtsgeleerdheid Overgangsregelingen 2013-2014 - Fac. der Rechtsgeleerdheid agv. wijzigingen onderwijsprogramma s FdR Concept - Leiden, 5 augustus 2013 V2 1 Overzicht miv. 1 sept. 2013 gewijzigde onderwijsprogramma s en

Nadere informatie

1. Doelstelling Vormgeven van structurele bachelorsamenwerking tussen de negen (Technische) Wiskunde opleidingen in Nederland.

1. Doelstelling Vormgeven van structurele bachelorsamenwerking tussen de negen (Technische) Wiskunde opleidingen in Nederland. WISKUNDE ICAB jaarplan 2011/12 Algemeen deel 1. Doelstelling Vormgeven van structurele bachelorsamenwerking tussen de negen (Technische) Wiskunde opleidingen in Nederland. Achtergrond De opleidingen wiskunde

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned

project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned project Voortgangstoetsen in de propedeuse - Lessons Learned Onderzoek naar het effect op studiesucces Universiteit van Amsterdam (maart 2011 - december 2012) Het onderzoeksproject Voortgangstoetsing in

Nadere informatie

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017

Doel. Context VSNU UFO/INDELINGSINSTRUMENT FUNCTIEFAMILIE MANAGEMENT & BESTUURSONDERSTEUNING DIRECTEUR BEDRIJFSVOERING VERSIE 3 APRIL 2017 Directeur bedrijfsvoering Doel Zorgdragen voor de beleidsontwikkeling en, na vaststelling van het te voeren beleid door anderen, voor beleidsimplementatie en -evaluatie van (deel)processen in de bedrijfsvoering

Nadere informatie

Conceptplan mentoraat v.5

Conceptplan mentoraat v.5 Conceptplan mentoraat v.5 Doel De bedoeling van het mentoraat is om eerstejaars studenten beter te laten integreren bij de studie en de vereniging. Het hoofddoel is niet om studenten te ondersteunen met

Nadere informatie

Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen

Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen Bijlage 1. Studiesucces: vragen voor de opleidingen Voordat we (vanaf blz. 2) toekomen aan de vragen en aandachtspunten voor de opleidingen even in het kort kernpunten van universitair en facultair beleid.

Nadere informatie

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30

Kwaliteitseisen. 4.1 Praktijk Reflectie Kwaliteitseisen voor toetsing Portfolio 30 25 Kwaliteitseisen Samenvatting In dit hoofdstuk worden de kwaliteitseisen aan een toets besproken. Een toets moet valide, betrouwbaar, bruikbaar en transparant zijn..1 Praktijk 26.2 Reflectie 26.3 Kwaliteitseisen

Nadere informatie